Ocipama 15
Yevelela Elungulo, Tava Koku Longiwa
1. (a) Momo lie vosi yetu tu sukilila elungulo kuenda oku longiwa? (b) Epulilo lipi tu kuete oku kapako?
“ETU vosi tua kuaku lueya lueya,” eci oco Embimbiliya lia popia kelivulu lia Tiago 3:2. Tu pondola oku sokolola kapuluvi tua siata okulueya catiamẽla koku kala omanu vawa ndomo Ondaka ya Suku yi ci lekisa. Tua limbuka okuti Embimbiliya lia teta onimbu poku popia hati: “Yevelela alungulo, tava koku longiwa oco o lunguke kefulilo lioloneke viove.” (Olosapo 19:20) Ocili okuti tua siata oku linga ale apongoloko alua oco omuenyo wetu u litave leci Embimbiliya li longisa. Oco hẽ ndamupi tu liyeva eci umue ekamba lietu Ukristão a tu lungula catiamẽla kocitangi cimue?
2. Nye tu kuete oku linga eci tu tambula elungulo?
2 Vamue va seteka oku liupa ekandu, poku tomba ekalo liaco, ale poku vetela evelo vakuavo. Pole hĩse oku yevelela elungulo loku li kapako. (Va Heveru 12:11) Omo liaco, lomue kaka lavoke oku lipua ku vakuavo. Ndaño oku eca elungulo liovina ka vi silivila olonjanja vialua, ale liovina vimue okuti Embimbiliya liecelela omunu oku nõla eye muẽle eci a kuete oku linga. Pamue eci omunu a eca elungulo ka kũlĩhĩsile ovina viosi via kongeliwamo oco a lungule. Pole loku kuama elomboluilo liaco, tu sokololi okuti elungulo ale epindiso tu kuete oku li tiamisila ciwa Kembimbiliya. Ndamupi omunu a kuete oku li tambuluiya?
Ongangu tu Kuete Oku Kapako Eci tu Lunguiwa
3, 4. (a) Embimbiliya li tu sapuila nye oco tu kuatisiwe koku kuata ocisimĩlo ciwa catiamẽla kepindiso? (b) Saulu wa tambuluiya ndati elunguko, kuenda nye ceyililako?
3 Vondaka ya Suku mu sangiwa ovolandu alua omanu va tambula elungulo. Olonjanja vimue elungulo liaco lia kuamawale lepindiso. Umue pokati komanu vaco, Soma Saulu, woko Isareli. Catiamẽla kofeka ya Amaleke, eye ka pokuile ku Yehova. Vakuafeka yoko Amaleke va suvukile omanu va Suku, kuenje esombiso lia Yehova lia kala okuti cikale va Amaleke cikale oviunda viavo, va fa. Pole Soma Saulu wa kuatisa soma yavo oku puluka kumue lovinyama viavo via velapo.—1 Samuele 15:1-11.
4 Yehova wa tuma uprofeto Samuele oco a pise Saulu. Ndamupi Saulu a tambuluiya? Eye wa lombolola okuti wa yula va Amaleke puãi wa nõlapo lika oku kuatisa soma yavo oco a puluke. Pole, eci hacoko Yehova o sapuila. (1 Samuele 15:20) Saulu wa seteka oku kapa ekandu komanu omo lioku teyuila ocunda poku popia hati: “Nda kuatela omanu usumba loku tava kondaka yavo.” (1 Samuele 15:24) Eye wa sakalalele vali lepela liaye, ka pulile Samuele lesumbilo kovaso omanu. (1 Samuele 15:30) Kuenje Yehova wa pañula Saulu ndosoma.—1 Samuele 16:1.
5. Nye ca pita la Soma Usiya eci a tomba elungulo?
5 Soma Usiya wo ko Yuda “wa lueyela Yehova Suku yaye. Wa iñila vonembele ya Yehova oku timiha insensu kutala winsensu.” (2 Asapulo 26:16) Pole ovitunda, ovio lika via tambuile ocihandeleko coku timiha insensu. Eci o citunda ca seteka oku tutuiya Usiya, eye wa temele. Nye ceyililako? Embimbiliya liti: “Ovilundu vio veta vopolo yaye. . . momo Yehova wo veta. Soma Usiya wa linga ukuavilundu toke keteke a tula omuenyo.”—2 Asapulo 26:19-21.
6. (a) Momo lie Saulu la Usiya ka va tavelele kelungulo? (b) Momo lie ci kasilili ocitangi etaili oku tomba elungulo?
6 Momo lie Saulu kuenda Usiya va sangela ekatanga lioku tava kelungulo? Ocitangi cinene ca kala epela. Valua va siata oku li nenela ovo muẽle ovitangi omo liocituwa eci. Ovo va sima okuti oku tava elungulo oku lemãla, ale ci tepulula oluhimo luavo. Pole epela olio oku hongua. Epela li sitika ovisimĩlo viomunu kuenje o kuata ocituwa coku nyehũla ekuatiso Yehova a eca pokati Kondaka yaye kuenda kocisoko caye. Omo liaco, Yehova o lungula hati: “Kovaso yepela ku iya oku nyolẽha, kovaso yutima unene ku iya oku kupuka.”—Olosapo 16:18; Va Roma 12:3.
Tava Elungulo
7. Ocina cipi ciwa tu pondola oku lilongisila ku Mose oku tava elungulo?
7 Ovisenehua vi lombolola ongangu yiwa yava va tavele kalungulo, kuenje etu tu pondola oku lilongisilako. Kũlĩhĩsa Mose, una wa tambuile elungulo liwa ku ndatembo yaye ndomo nda a pondola oku endisa ciwa upange waye. Mose wo yevelela lonjanga kuenda haco a kapako elungulo liaco. (Etundilo 18:13-24) Ndaño okuti Mose wa kuata ocikele cinene, momo lie a tavela elungulo? Momo wa kala embombe. “Mose ulume womboka cimue, omanu vosi kilu lieve va sule.” (Atendelo 12:3) Oku liketisa ku kuete esilivilo? Kelivulu lia Sofoniya 2:3, ku lekisa okuti eliketiso li lomboloka omuenyo wetu.
8. (a) Ekandu lipi soma Daviti a linga? (b) Ndamupi Daviti a tambuluiya eci a pisiwa la Natana? (c) Omo liekandu lia Daviti nye ceyililako?
8 Soma Daviti wa linga ukahonga la Batisieva kuenda wa seteka oku limbika ekandu liaco poku ponda ulume waye Uriya. Yehova wa tuma uprofeto Natana oco a pise Daviti. Eye wa likekembela kuenda haico muẽle a popia hati: “Nda linga ekandu kovaso a Yehova.” (2 Samuele 12:13) Ndaño okuti Suku wa tava oku likekembela kua Daviti, lopo eye wa tala ohali omo lielinga liaye ka lia sungulukile. Yehova wo sapuila hati osipata “ka yi tundi vali vonjo [yaye],” kuenda akãi vaye oka va eca ‘ku vakuavo’ lomõla oka citiwa omo liukahonga waye “o fa.”— 2 Samuele 12:10, 11, 14.
9. Nye tu kuete oku ivaluka eci tu lunguiwa ale tu pindisiwa?
9 Soma Daviti wa kũlĩhĩle ciwa asumũlũho eyilila koku tava kelungulo. Onjanja yimue, wa panduila Suku vonduko yomunu wo wĩha elungulo. (1 Samuele 25:32-35) Oco hẽ etu tua tuwavo ndoco? Nda oco tu kasi, tuka liteyuila koku vangula loku linga ovina vialua vi pondola oku tu nenela elivelo noke. Oco hẽ nye ci lingiwa nda tu limba vocitangi cimue ci sukila oku lunguiwa ale oku pindisiwa? Ka tuka ivaliko okuti epindiso olio ondimbukiso yocisola Yehova a tu kuetele, poku sanda ekalo lietu liwa liotembo ka yi pui.—Olosapo 3:11, 12; 4:13
Ovituwa Viwa Tu Sukila Oku Kuata
10. Ocituwa cipi Yesu a lekisa okuti ci kuete esilivilo kuava va yongola oku iñila Vusoma wa Suku?
10 Oco tu kuate ukamba uwa la Yehova kuenda vamanjetu Akristão, tu sukila oku kuata ovituwa vimue. Yesu wa lekisa ocituwa ciwa poku kapa okamõla kamue pokati kolondonge viaye loku popia hati: “Lalimue eteke wiñili vusoma wokilu te nda vu pongoloka ho lingi ndotumãla. U o liketisa ha lingi ndokamõla aka eye wa velapo vusoma wokilu.” (Mateo 18:3, 4) Olondonge via Yesu via sukilile oku kuata eliketiso, momo ovo va kala loku lihoisa pokati kavo catiamẽle ku wa velapo.—Luka 22:24-27.
11. (a) Tu kuete oku liketisa kovaso yelie kuenda momo lie? (b) Nda tua liketisa ndamupi tuka tambuluiya elungulo?
11 Upostolo Petulu wa soneha hati: “Vosi yene, oku liketisa ku linge uwalo wene, kuenje livumbi pokati, momo Suku o yaka la vakueyengu, puãi ava va liketisa ova linga ohenda.” (1 Petulu 5:5) Tua kũlĩha okuti tu sukila oku liketisa kovaso a Suku. Pole ocinimbu eci ci lekisa okuti tu sukilavo oku liketisa la vamanjetu Akristão. Nda okuti tu liketisa, ka tuka lavisa ovisimĩlo vakuetu vaka eca viatiamẽla kocina cimue pole, tuka lilongisila kokuavo.—Olosapo 12:15.
12. (a) Ocituwa cipi ca velapo okuti cendisiwila pamosi leliketiso? (b) Momo lie tu kuetele oku sakalala lovituwa vietu ndomo va kuetu va vi tenda?
12 Ocituwa cimue ciwa okuti cendela pamosi leliketiso, oku sakalala lekalo liwa lia vakuetu. Upostolo Paulu wa soneha hati: “Lomue ka ka sande eci caye te eci cukuavo . . . Oco, ndaño vu lia, ndaño wu nyua, cosi wu linga ci lingili ulamba wa Suku. Ko ka lingi cimue ci tẽla oku konyuisa, ndaño va Yudeia, ndaño va Helasi, ndaño ekongelo lia Suku.” (1 Va Korindo 10:24-33) Paulu ka popele hati te tua siapo oku sola ovina vietu muẽle, pole wa tu lungula oco ka tu ka linge eci ci kokisa umue oku linga eci okuti vocisimĩlo caye cu kalila ndekandu.
13. Ongangu yipi yi pondola oku lekisiwa eci tu kapako elungulo Liovisonehua?
13 Ove hẽ, o kuete ocituwa coku pitisa kovaso ekalo liwa lia vakuene okuti olonjongole viove muẽle ci sule? Vosi yetu tu kuete oku lilongisa oku ci linga. Kuli olonjila vialua ndomo tu pondola oku ci linga. Ndeci, kũlĩhĩsa uwalo kuenda ndomo uwaliwa. Evi ovina vimue okuti omunu eye o nõla eci a sole, pole o kuete oku kapako olonumbi Viembimbiliya loku sunguluka kuenda oku yela. Puãi nda wa kũlĩhĩsa okuti pocitumãlo o kasi, oku wala ale oku liangiliya kuove ku tateka omanu oku tava kesapulo Liusoma, ci tava hẽ okuti o linga apongoloko amue? Ocili okuti, oku kuatisa omanu oco va kuate omuenyo ko pui ca velapo vali okuti oku lisanjuisa ove muẽle ci sule.
14. Momo lie ci kuetele esilivilo oku lekisa umbombe loku sakalala lekalo liwa lia vakuetu?
14 Omo lioku omboka loku lekisa esakalalo ku vakuavo, Yesu wa eca ongangu, eci a sukula olomãhi violondonge viaye. (Yoano 13:12-15) Catiamẽla kokuaye Embimbiliya lia popia hati: “Upi ongangu ku Kristu Yesu. Kali lutima ndowu eye a kala lawo. Momo Kristu, ndaño wa kaile nda Suku, haimo ka sandele ulamba woku lisokisa la Suku. Puãi wa lipesela eye muẽle, wa linga ndupika, wa citiwa lesetahãlo liomunu. Kuenje, omo a citiwa ndomunu, oco wa liketisa, kuenje wa pokola toke kokufa.”—Va Filipoi 2:5-8; Va Roma 15:2, 3.
Ku ka Tombe Elungulo Lia Yehova
15. (a) Oco tu kale omanu va sanjuisa Suku, ovituwa vipi tu kuete oku kuata? (b) Pokati ke Yehova a siatela oku tu ĩhĩla elunguko lepindiso?
15 Omo okuti vosi yetu ka tua lipuile, tu sukila oku linga apongoloko komuenyo wetu, oco tu lekise ovituwa ndevi via Suku. Tu sukila oku ‘wala omunu wokaliye.’ (Va Kolosai 3:5-14) Elungulo lepindiso li tu kuatisa oku limbuka kovina tu sukila oku pongoloka loku kũlĩha ndomo tu ci linga. Embimbiliya olio ono ya velapo yelongiso tu sukila. (2 Timoteo 3:16, 17) Alivulu a kuñamẽla Kembimbiliya kuenda olohongele via angiliyiwa locisoko ca Yehova, vi tu kuatisa oku kapako Ondaka ya Suku. Anga hẽ tuka limbuka lumbombe walua esukila lietu ndaño tua ci yevele ale, kuenda tuka likolisilako oku mioñolola ekalo lietu?
16. Ekuatiso lipi Yehova a siata oku tu ĩha?
16 Yehova o tu kuatisa kovitangi vietu locisola. Omanu valua va siata oku kuatisiwa poku kuata elilongiso Liembimbiliya. Olonjali vi lungula kuenda vi pindisa omãla vavo oco va va teyuile kovina vi pondola oku va kokela ovitangi. (Olosapo 6:20-23) Olonjanja vialua okuti vamue vekongelo va pinga elungulo kuenda olonumbi kuava va kuete ukũlĩhĩso walua oco va mioñolole alikolisilo avo kupange woku kunda. Akulu vekongelo, pamue va pinga elungulo kakulu lavakuavo vana va loñoloha kupange woku kunda. Akulu vaico va eca ekuatiso li tunda Vembimbiliya kuava va li sukila, pole va ci linga lokuomboka. Nda weca elungulo limue ivaluka okuti te wa lungula loku “lunguka sanga lovevo o yonjiwa.” (Va Galatia 6:1, 2) Vosi yeu tu sukila elungulo kuenda epindiso oco tu li kuati omunga koku fendela lika Suku yocili.
Apulilo Voku Pitulula
• Ndamupi Yehova a tu kuatisa oku limbuka apa tu sukila oku pongoloka?
• Momo lie valua va siatela oku sanga ekatanga koku tava elungulo, kuenda ondaka eyi yi kuete esilivilo lie?
• Ovituwa vipi viwa vi ka tu kuatisa oku tava elungulo, kuenda ndamupi Yesu a sia ongangu konepa eyi?
[Elitalatu kemẽla 142]
Usiya wa tombele elungulo kuenje wa vetiwa lovilundu
[Elitalatu kemẽla 142]
Mose wa kuatisiwa omo lioku tava kelungulo liowĩha Jetro