Ekongelo “Lia Kala Lombembua”

1, 2. Nye Saulu a yonguile oku ka linga ko Damasko?

ALUME va tema, va kasi ocipepi lo Damasko, kuna va yongola oku ka tẽlisa esokiyo limue liungangala. Olondonge via Yesu vina via suvukiwa, vi laika oku upiwa volonjo viavo, oku kutiwa, oku sepuiwa kuenda oku tualiwa toke ko Yerusalãi, oco vi ka sombisiwe Lekanga Linene lia tema.

² Usongui wocimunga colongangala viaco, o tukuiwa okuti Saulu kuenda ovaka aye a kuete ale eko liosonde.a Ndopo muẽle eye wa mola kuenda wa tava okuti akamba vaye va sõsõla lovawe Stefano ondonge ukuekolelo ya Yesu toke kolofa. (Ovil. 7:57–8:1) Omo okuti ka sanjukilile lika oku lambalala olondonge via Yesu via kala ko Yerusalãi, Saulu wa kala ndocitonga ca taima ci sandola ondalu yelambalalo. Eye wa yonguile oku malako ocisoko ca sepuiwile ca kũlĩhĩwile okuti ‘Onjila.’—Ovil. 9:1, 2; tala okakasia, “Omoko ya Saulu ko Damasko.”

3, 4. (a) Nye ca pita la Saulu? (b) Apulilo api tu konomuisa?

³ Vocipikipiki ocinyi cimue ci tuila Saulu. Akamba vaye va kala oku lingila kumosi ungende, va mola ocinyi caco kuenda lusumba walua ka va tẽla oku vangula cimue. Saulu o linga omeke kuenda o kupukila posi. Eye ka tẽla oku mola cimue kuenje o yeva ondaka yi tunda kilu yiti: “A Saulu, a Saulu momo lie o ndi lambalalela?” Lesakalalo lialua Saulu o pula hati: “Ove elie, a Ñala?” Ocili okuti etambululo Saulu a yeva liu kokela usumba walua, momo olio liti: “Ame Yesu, una ove o kasi oku lambalala.”—Ovil. 9:3-5; 22:9.

⁴ Nye tu lilongisila kolondaka viatete Yesu a sapuila Saulu? Tu kuatisiwa ndati poku konomuisa ovolandu atiamẽla kepongoloko lia Saulu una wa kala ukuakulambalala? Ovina vipi tu lilongisila konjila ndomo ekongelo lia talavaya lepuluvi liombembua noke liepongoloko Saulu a linga?

“Momo Lie o Ndi Lambalalela?” (Ovil. 9:1-5)

5, 6. Nye tu lilongisila kolondaka Yesu a sapuila Saulu?

⁵ Eci Yesu a sapela la Saulu vetapalo li enda ko Damasco, Eye ko pulile okuti: “Momo lie o lambalalela olondonge viange?” Ndomo ca tukuiwa ale, eye wo pula hati: “Momo lie o ndi lambalalela?” (Ovil. 9:4) Eci ci lekisa okuti, Yesu wa siatavo oku yeva esumuo lielambalalo liolondonge viaye.—Mat. 25:34-40, 45.

⁶ Nda o kasi oku talisiwa ohali omo liekolelo o kuetele Kristu, kolela okuti Yehova la Yesu va kũlĩha eci o kasi oku pita laco. (Mat. 10:22, 28-31) Pamue Yehova ka imũla elambalalo vepuluvi liaco. Ivaluka okuti Yesu wa mola Saulu oku panga onepa koku pondiwa kua Stefano kuenda wa molavo Saulu oku upa olondonge vakuekolelo volonjo viavo, vo Yerusalãi. (Ovil. 8:3) Ndaño ndoco, Yesu ka maleleko elambalalo liolondonge viaye. Pole, Yehova pocakati ca Kristu, wa eca ku Stefano kuenda kolondonge vikuavo ongusu va sukilile oco vamameko lekolelo.

7. Nye o sukila oku linga oco o pandikise kelambalalo?

⁷ O pondolavo oku pandikisa eci o lambalaliwa. Ndamupi? (1)  Nõlapo oku amamako lekolelo kovitangi viosi o liyaka lavio. (2)  Pinga ekuatiso ku Yehova. (Va Fil. 4:6, 7) (3)  Ecelela okuti Yehova eye o fetuluinya. (Va Rom. 12:17-21) (4)  Kolela okuti Yehova o ka ku ĩha ongusu oco o pandikise toke eci eye a malako elambalalo liaco.—Va Fil. 4:12, 13.

“A Manjange a Saulu, Ñala . . . wa Numa” (Ovil. 9:6-17)

8, 9. Ananiya wa liyeva ndati omo liocikele a tambula?

⁸ Noke lioku tambulula epulilo lia Saulu liokuti “ove elie a Ñala?” Yesu wo Sapuila hati: “Votoka iñila volupale kuenje va ka ku sapuila eci o sukila oku linga.” (Ovil. 9:6) Saulu ka ponduile oku mola cimue eci ambatiwa toke oku a sikĩla ko Damasko kuna a likandangiya okulia kuenda oku likutilila voloneke vitatu. Vepuluvi liaco, Yesu wa vangula eci catiamẽla ku Saulu kondonge yimue yo volupale luaco o tukuiwa Ananiya una va Yudea vosi “vo wimbilile uvangi uwa” ko Damasko.—Ovil. 22:12.

⁹ Sokolola ovisimĩlo via litepa Ananiya a kuata! Utue wekongelo okuti Yesu Kristu una wa pinduiwa, wa kala oku sapela laye loku u nõla oco a tẽlise ocikele cimue cilikasi. Ocili okuti, lia kala esumũlũho limue linene! Pole, ocikele cimue ka ca lelukile. Ananiya eci a limbuka okuti wa laikele oku ka sapela la Saulu, wa tambulula hati: “A Ñala, nda yeva omanu valua va popia catiamẽla kulume u kuenda kovina vialua vĩvi eye a lingila olosandu viove vo Yerusalãi. Kulo eye o kuete omoko a tambula kovitunda via velapo yoku kapa vokayike wosi o tukula onduko yove.”—Ovil. 9:13, 14.

10. Nye tu lilongisila ku Yesu poku kũlĩhĩsa onjila ndomo a tata Ananiya?

¹⁰ Yesu ka pisile Ananiya omo lioku situlula esakalalo liaye. Pole, wo wĩha olonumbi via lomboloka ciwa. Vepuluvi limuamue Yesu wa lekisa okuti, wo kapeleko poku u sapuila esunga lieci eye a yonguilile okuti Ananiya o tẽlisa ocikele caco cilikasi. Yesu wa popia eci catiamẽla ku Saulu ndoco: “Nda nõla ulume u oco ambate onduko yange ku vakualofeka, kolosoma kuenda komãla va Isareli. Kuenje ndu lekisa ohali yosi eye a laika oku tala omo lionduko yange.” (Ovil. 9:15, 16) Ananiya wa pokola lonjanga yalua ku Yesu. Eye wa sanga Saulu ukuakulambalala, yu wo sapuila hati: “A manjange a Saulu, Ñala Yesu una wa molẽhele kokuove vonjila eci wa kala oku iya, wa numa oco ovaso ove a letuluke kuenda ove o yukisua lespiritu sandu.”—Ovil. 9:17.

11, 12. Nye tu lilongisila kovolandu mua kongela Yesu, Ananiya kuenda Saulu?

¹¹ Tu lilongisa ovolandu alua mua kongela Yesu, Ananiya kuenda Saulu. Ndeci, Yesu o kasi oku songuila upange woku kunda ndomo a likuminyile. (Mat. 28:20) Koloneke vilo, ndaño okuti Yesu ka vangula lomanu polo la polo, eye o kasi loku songuila upange woku kunda pocakati cukuenje wa kolelua, una eye a kundika vakuanjo yaye. (Mat. 24:45-47) Loku songuiwa Losungu Yolombangi Via Yehova, akundi kuenda akundi votembo yosi, va siata oku tumiwa oco va kundile vana va yongola oku kũlĩha ovina vikuavo viatiamẽla ku Kristu. Ndomo ca tukuiwa kocipama ca pita, valua pokati komanu vaco vakuotima wa sunguluka, va siata oku likutilila oku pinga olonumbi, kuenje va sapela Lolombangi Via Yehova.—Ovil. 9:11.

¹² Ananiya lepokolo wa tava ocikele a tambula, kuenje wa sumũlũisiwa. Ove hẽ wa siatavo oku pokola kocikundi coku eca uvangi wosi ndaño ocikele caco ka ca lelukile kokuove? Komanu vamue, oku kundila konjo lanjo loku vangula la vana ka va kũlĩhĩwile, ci va kokela esakalalo. Komanu vakuavo, ka ca lelukile oku kundila povitanda, volokololo, pocakati colotelefone ale covikanda. Ananiya omo lioku yula usumba, wa kuata esumũlũho lioku kuatisa Saulu oku tambula espiritu sandu.b Ananiya wa litunda ciwa momo wa kolelele ku Yesu kuenda wa tenda Saulu okuti wa ponduile oku kala manjaye Ukristão. Tu pondolavo oku yula usumba nda Ananiya, poku kolela okuti Yesu o kasi oku songuila upange woku kunda, nda tua lekisa ohenda komanu loku va tenda nda vamanjetu ndaño muẽle vana va tu kokisa usumba.—Mat. 9:36.

Eye wa ‘Fetika Oku Kunda . . . Catiamẽla ku Yesu’ (Ovil. 9:18-30)

13, 14. Nda o kasi oku lilongisa Embimbiliya, pole, handi kua papatisiwile, nye o lilongisa kulandu wa Saulu?

¹³ Saulu wa linga lonjanga yalua apongoloko omo liovina a lilongisa. Noke lioku sakuiwa, wa papatisiwa kuenje wa fetika oku likongela lolondonge ko Damasko. Pole, wa linga ovina vikuavo okuti, eci ci sule. “Vonjanja yaco, haico a fetika oku kundila volosunangonga catiamẽla ku Yesu okuti, eye Omõla a Suku.”—Ovil. 9:20.

¹⁴ Nda o kasi oku lilongisa Embimbiliya, pole, handi kua papatisiwile, o ka kuama hẽ ongangu ya Saulu poku kapako lonjanga yalua ovina o kasi oku lilongisa? Ocili okuti, Saulu wa mola ocikomo cimue ca lingiwa la Kristu, kuenje co vetiya oku nõla onjila yimue. Pole, vakuavo va molavo ovikomo via lingiwa la Yesu. Ndeci, ocimunga cimue ca va Fariseo, ca molavo eci Yesu a sakula ulume umue okuti, eka liaye lia siõsiele kuenda ocimunga cimue ca va Yudea ca kũlĩhĩlevo okuti Yesu wa pindula Lasaru. Pole, ndaño lovovangi aco, valua pokati kavo ka va lekisile onjongole kuenda va linga vakuakulambalala. (Mar. 3:1-6; Yoa. 12:9, 10) Ca litepa la Saulu ceci okuti, eye wa linga apongoloko vutima. Momo lie Saulu a kapelako esapulo osimbu okuti vakuavo ka va ci lingile? Momo wa sumbilile calua Suku okuti, omanu ci sule kuenda wa sanjukilile ohenda Kristu a lekisa kokuaye. (Va Fil. 3:8) Ove nda wa lekisa ocituwa cimuamue, ku ka ecelela okuti cimue ci ku tateka oku panga onepa kupange woku kunda loku papatisiwa.

15, 16. Nye Saulu a enda oku linga volosunangonga, kuenda nye va Yudea vo ko Damasko va linga?

¹⁵ O tẽla hẽ oku sokolola ndomo omanu va komõha, oku tatãla loku kuatela onyeño Saulu eci a fetika oku kundila volosunangonga catiamẽla ku Yesu? Ovo va enda oku pula vati: “U siti ulume una wa enda oku lambalala calua vana va tukula onduko eyi vo Yerusalãi?” (Ovil. 9:21) Eci a enda oku lombolola esunga lieci eye a pongoluila ovisimĩlo viaye viatiamẽla ku Yesu, Saulu wa siatele oku eca uvangi wokuti, “Yesu eye Kristu.” (Ovil. 9:22) Pole, oku lombolola lutate ka ku vetiya omanu vosi oku pongolola ovisimĩlo viavo via kunamẽla kovihilahila kuenda kutima weyuka epela. Ndaño ndoco, Saulu ka liwekelepo.

¹⁶ Noke lioku pita anyamo atatu, va Yudea va kala vo Damasko handi va enda oku lihoyisa la Saulu. Oku sulako va sanda oku u ponda. (Ovil. 9:23; 2 Va Kor. 11:32, 33; Va Gal. 1:13-18) Eci esokiyo liaco lia kũlĩhĩwa, Saulu wa nõlapo oku tila vuyombeki, loku ecelela okuti vo lowisa lekualu vepangu limue lia kala vocimbaka colupale. Vana va kuatisa Saulu oku tila, Luka wa va tukula okuti “olondonge via [Saulu.]”. (Ovil. 9:25) Olondaka evi vi molẽha ndu okuti, vamue pokati komanu va yevelela Saulu vo Damasko, va linga apongoloko kuenje va linga olondonge via Kristu.

17. (a) Ocituwa cipi omanu va siata oku lekisa kocili Cembimbiliya? (b) Nye tu sukila oku amamako oku linga kuenda momo lie?

¹⁷ Eci wa fetika oku sapuila kepata liove, kakamba vove kuenda ku vakuene catiamẽla kovina viwa wa kala oku lilongisa, pamue wa sima okuti vosi yavo va ka tava kelomboluilo lia suapo liocili Cembimbiliya. Citava okuti vamue va tava, pole, valua ka va tavele. Handi vali, pamue vangandiove va ku tata ndunyãli. (Mat. 10:32-38) Pole, nda wamamako oku mioñolola uloño wove woku sokolola wa kunamẽla Kovisonehua kuenda oku kuata ovituwa Viukristão, ndaño muẽle vana va ku lambalala, noke va pongolola ovisimĩlo viavo.—Ovil. 17:2; 1 Pet. 2:12; 3:1, 2, 7.

18, 19. (a) Otembo yipi Barnaba a teyuila Saulu kuenda wa kuata onima yipi? (b) Tu setukula ndati Barnaba la Saulu?

¹⁸ Saulu eci a iñila vo Yerusalãi, ci kuete esunga nda olondonge via kala oku tatãla catiamẽla kueci eye a kala oku popia okuti, kaliye wa linga muẽle ondonge. Pole, eci Barnaba o teyuila, olondonge via tava kuenje Saulu wa kala lavo vokuenda kuotembo yimue. (Ovil. 9:26-28) Saulu wa kala ukuotate, pole, ka kuatele osõi yoku kunda olondaka viwa. (Va Rom. 1:16) Eye wa kunda lutõi vo Yerusalãi vocitumãlo cina eye a lambalalele lungangala olondonge via Yesu Kristu. Pole, ku va Yudea vo ko Yerusalãi eci va limbuka okuti usongui wavo woku linga ungangala kaliye wa tiamẽla kovanyãli vavo, va sanda oku u ponda. Ulandu u lekisa ndoco: “Eci vamanji va ci limbuka, [Saulu] vo wambata ko Kaisarea kuenje vo tuma ko Tarso.” (Ovil. 9:30) Saulu wa kuama onumbi Yesu o wĩha pocakati cekongelo. Kuenje ci kaile eye kuenda ekongelo, va kuatisiwa calua.

¹⁹ Kũlĩha okuti, Barnaba eye wa nõlapo oku kuatisa Saulu. Ocituwa caco cocisola, ca kuatisa oku pamisa ukamba weya oku kala pokati kafendeli vaco va Yehova vakuambili. Ove hẽ ndeci Barnaba, wa siata hẽ oku kuatisa lutima wosi akundi vokaliye vekongelo poku talavaya lavo kupange woku kunda loku va kuatisa oku kula konepa yespiritu? Nda wa ci linga, o ka sumũlũisiwa calua. Nda ove wukundi wokaliye wolondaka viwa, o tava hẽ ekuatiso va ku ĩha, ndeci Saulu? Poku kundila kumosi lakundi va loñoloha ove o ka mioñolõla uloño wove kupange woku kunda, oku kuata esanju lialua, loku livala ukamba u tumãla otembo ka yi pui.

“Valua va Tava” (Ovil. 9:31-43)

20, 21. Ndamupi afendeli va Suku vo kosimbu kuenda vo koloneke vilo va siata oku talavaya ciwa ‘lolotembo’ viombembua?

²⁰ Noke lia Saulu oku linga Ukristão loku sia o Yerusalãi okuti ya kolapo, “ekongelo lio ko Yudea yosi, lo ko Galilea, lo ko Samaria, lia kala lombembua.” (Ovil. 9:31) Olondonge via talavaya ndati ‘lotembo yaco yiwa’? (2 Tim. 4:2) Ulandu u lekisa okuti, ovo va kala oku “pamisiwa.” Ovapostolo kuenda vamanji vakuavo va kuatele ocikele coku songola, va enda oku pamisa ekolelo liolondonge loku songuila ekongelo, “osimbu olio lia endela vonjila yoku sumbila Yehova, loku lembelekiwa lespiritu sandu.” Ndeci, Petulu wa talavaya lotembo yaco oco a pamise olondonge volupale luo Luda Ketapi lio Siarone. Alikolisilo aye a lingisa okuti, valua va kala ko Luda lo kovaimbo ana a lisunguileko, va tava ku “Nãla.” (Ovil. 9:32-35) Olondonge ka via ecelele oku tatekiwa lovimãho vikuavo, pole, via likolisilako oku li tata pokati loku kunda olondaka viwa. Onima yeyililako yeyi okuti, ekongelo “liamamako oku livokiya.”

²¹ Kesulilo liocita 20, Olombangi Via Yehova kolofeka vialua, via kuata otembo ‘yombembua’ yimuamue. Olombiali vina okuti vokuenda kuanyamo alua via kala oku tateka afendeli va Suku, vocipikipiki via sulila kuenje atateko amue kupange woku kunda, a tepuluiwa, ale a imũha. Olombangi vialua Via Yehova via talavaya lotembo yaco, oco vi kunde olondaka viwa komanu kuenje via kuata onima yiwa.

22. O pondola oku talavaya ndati lelianjo o kuete?

²² O kasi hẽ oku talavaya ciwa lelianjo o kuete? Nda o kasi vofeka muli elianjo lioku fendela, Satana o yongola calua oku ku vetiya oku litumbika koku kuata ovokuasi okuti, kovopange Wusoma sio. (Mat. 13:22) Ku ka ecelele oku yapuisiwa. Talavaya ciwa lotembo yombembua ya pita pokati o kuete. Tenda otembo yaco ndepuluvi lioku eca uvangi wosi kuenda lioku pamisa ekongelo. Ivaluka okuti ekalo liove li pondola oku pongoloka vocipikipiki.

23, 24. (a) Nye tu lilongisila kovolandu mua kongela Tavita? (b) Onjila yipi tu sukila oku nõla?

²³ Kũlĩhĩsa eci ca pita londonge yi tukuiwa Tavita ale Dorka. Eye wa kala ko Yopa, olupale lumue lua lisunguile lo Luda. Manji yaco ukuekolelo, wa talavaya ciwa lotembo yaye kuenda lovoloño a kuata, momo wa kala ukuahenda kuenda wa siatele “oku linga oviali viwa.” Pole, vocipikipiki wa vela, kuenje wa fa.c Olofa viaye via kokela esumuo lialua kolondonge vio ko Yopa, ca piãla enene ovimbumba vina via kuatisiwile loviali viaye. Eci Petulu a pitĩla konjo kuna va kala oku pongiyila etimba lia Tavita oco li kendiwe, eye wa linga ocikomo cimue ka ca la lingiwa la umue pokati kovapostolo va Yesu Kristu. Petulu wa likutilila kuenje wa pindula Tavita! O tẽla hẽ oku sokolola esanju ovimbumba lolondonge vikuavo va kuata eci Petulu a pinga oco va iñile vohondo kuenda va mola Tavita okuti o kasi vali lomuenyo? Ocili okuti, ovolandu aco a va pamisa calua koloseteko via laikele oku pita lavio. Omo liaco, tu pondola oku kuata elomboloko lieci ocikomo caco ca ‘yevalela kuosi ko Yopa kuenje valua va tava ku Ñala.’—Ovil. 9:36-42.

²⁴ Ovina vipi vivali tu lilongisila kulandu mua kongela Tavita? (1) Omuenyo u pita ombamba. Omo liaco, ci kuete esilivilo oku kuata onduko yiwa kovaso a Suku osimbu citava! (Uku. 7:1) (2) Elavoko liepinduko, liocili. Yehova wa mola ovilinga viwa via Tavita kuenje wo sumũlũisa. Eye o ka ivalukavo ovopange tuo lingila kuenda o ka tu pindula nda tua fa, osimbu o Harmagedo ka yeyile. (Va Hev. 6:10) Omo liaco, ci kaile okuti tu kasi “kotembo yovitangi,” ale ‘kotembo yombembua,’ tu pandikisi loku eca uvangi wosi watiamẽla ku Kristu.—2 Tim. 4:2.