Kuatisa Ovimbumba Kolohali Viavo
POKATI kasapulo atiamẽla kovimbumba, esapulo lia kulihiwa vali lieli lia lomboluiwa Vembimbiliya okuti liatiamẽla ku Ruti landatembo yaye Naomi. Kavali kavo va kala ovimbumba. Naomi ka fisile lika ulume waye, pole lomãla vaye vavali, okuti umue pokati kavo eye wa kala ulume wa Ruti. Ovo va kala kotembo yimue okuti upange wa velelepo oku lima kuenda cosi ca lingawaile vali lalume, eli olio esunga lieci ekalo liavo lia kalela mue?le ocitangi.—Ruti 1:1–5, 20, 21.
Pole, Naomi wa kala lekamba limue lia velapo haiye oñuatisi ndatembo yaye okuti Ruti kuenje ka tavele oku u sia ulika. Vokuenda kuotembo, Ruti wa lekisa okuti “wa velapo ku [Naomi] okuti, omãla epanduvali valume va sule” okuti hacisola condongosiko lika a kuatela Naomi, pole, mekonda liocisola a kuatelavo Suku. (Ruti 4:15) Eci Naomi a vangula la Ruti oco a tiukile kepata liaye kuva Moavi kuenda kakamba vaye, Ruti wa tambulula lolondaka viesunguluko vi kuete evetiyo via sonehiwa okuti: “Momo oku wenda lamevo haiko ngenda, oku o ka sikila haiko ha sikilavo. Omanu vove va linga omanu vange, Suku yene o lingavo Suku yange; oku o fila lamevo haiko fila, haiko muẽle ñendiwa. Yehova a ci niuwile loku vandekako vali nda hakufako lika ku nepisa love.”—Ruti 1:16, 17.
Ocituwa ca Ruti Yehova Suku ka co limbile. Eye wa sumuluisa epata eli liomanu vatito Naomi la Ruti, noke Ruti wa kueliwa la Boasi u kuafeka ya Isareli. Omõla wavo weya okukala ukuacikoti ca Yesu Kristu, wa tatiwa la Naomi ndeci omõlaye muẽle. Esapulo eli ongangu yimue yi lekisa ndomo Yehova a kuetele ocisola ovimbumba vina vi litokeka kokuaye havio viokolela. Handi vali, Embimbiliya li tu sapuila okuti eye eca esilivilo kuava va kuatisa ovimbumba locisola kolohali viavo. Oco he? ndamupi tu pondola oku kuatisa etali ovimbumba vi kasi pokati ketu?—Ruti 4:13, 16–22; Osamo 68:5.
Teta Ovimbu Puãi Ku ka Viale Omunu
Eci o kuatisa umue okuti ocimbumba ciwa oku leluisa ondaka kuenda oku teta onimbu, pole ku ka viale omunu. Yuvula oku vangula olondaka ka vi kuete esilivilo ndeci, “Sapuileko nda o sukila cimue.” Momo eci haico cimuamue oku vangula okuti, ‘Lisikilila kuenda kuata’, komunu umue o kasi lombambi kuenda lonjala osimbu okuti ove lacimue o linga oco u kuatise. (Tiago 2:16) Omanu valua okuti ka va ka pinga ekuatiso nda va sukila cimue okuti va talela ohali vokañuñunu. Oku kuatisa omanu vaco ci sukila uloño kuenda elomboloko lieci ovo va sukila. Handi vali, oku livangula enene calua ale oku lavulula calua omuenyo wovimbumba viaco, ci pondola oku tuala koku sumuisa omunu ale cinena ovitangi. Kuenje, Embimbiliya lilekisa esukila lioku sunguluka poku linala la vakuetu. Ndaño okuti li tu vetiya oku kuatela omanu ocisola calua, pole, olio li tu ivaluisavo okuti ka ci tava oku kala omanu vakuasiata.—Va Filipoi 2:4; 1 Petulu 4:15.
Ruti wa lekisa ocituwa caco cesunguluko la Naomi. Ndaño okuti wa kuatisa lesunguluko ndatembo yaye, Ruti ko silihile ale oku u viala. Eye wa kala lovisimilo viwa ndevi vioku sandiliya okulia kua Naomi lokulia kuaye mue?le, pole eye waenda loku kuamavo olonumbi via Naomi.—Ruti 2:2, 22, 23; 3:1–6.
Ocili, ci tava okuti eci pamue ci sukiliea ci litepa calua pokati komunu lomunu. Sandra wa tukuiwa tete wa popia hati: “Ame nda kuata eci ndayonguile volohali viange, vamanji va soliwa calua kuenda vakkuacisola va liongolokela kokuange.” Lonjila yikuavo Elaine wa tukuiwa tete, wa yonguile otembo yoku kala vulika. Oku kala omunu ukuakukuatisa ci lomboloka oku kuata uloño kuenda oku kuata esunguluko pokati kesumbilo liekalo liulika wa vakuetu kuenda oku kala omunu wa lieca olumue poku linga eci ci sukiliwa.
Ekuatiso Litundilila Kepata
Ocisola cocili cepata nda okuete ci pondola oku kolisa calua ocimbumba oku litunda ciwa lumbumba waye. Ndaño okuti vamue vakuepata pamue va pondola okueca ekuatiso lialuapo vali okuti liavakuavo li sule, vosi yavo va pondola oku kuatisa. “Nda kuli ocimbumba ci kuete omãla pamue olonekulu, omãla vaco kuenda olonekulu va lilongise okuti ocikele catete cukuetavo oku kuatisa epata loku tiuwilako olonjali viavo, momo oco ca sunguluka ku Suku.—1 Timoteo 5:4.
Olonjanja vialua okuti ekuatiso liolombongo ale ‘oku tiuwilako’ pamue ka li sukiliwa. Ovimbumba vimue vi kuete ekuatiso litẽla lioku tata asukila avo, kuenda kolofeka vimue ovimbumba vi tambula ekuatiso kombiali. Puãi, apa ovimbumba vi sukila ekuatiso, vakuepata te vaeca ekuatiso. Nda ocimbumba ka ci kuete epata lieca ekuatiso ale epata liaco ka li kuete a pondolo oku kuatisa, ovisonehua Viembimbiliya vi vetiya vakuetavo liaye oco vo vakuatise: “Etavo liocili, hailio lia pua eviho kovaso a Suku haeye Isia, lieli okuti, oku pasula ovimbumba lolosiwe kolohali viavo.”—Tiago 1:27
Ava va kapako cocili ovihandeleko evi Viembimbiliya va kasi loku “kuatisa ovimbumba.” (Timoteo 5:3) Ocili muẽle, oku kuatisa omunu ku lomboloka oku lekisa esumbilo komunu waco. Omanu va lekisiwila esumbilo liaco va liyeva okuti va kuete esilivilo, va soliwe kuenda va kuete esesamẽlo. Ovo ka va simi okuti omanu va kasi oku kuatisa va kasi oku ci lingila omo liekisika. Ndaño okuti Ruti wa kala ocimbumba vokatembo kamue, wa sumbile calua Naomi poku lieca locisola calua poku tata kuenda oku tẽlisa asukila o ketimba leci ci sanjuisa utima waye. Ocili okuti, ocituwa ca Ruti vonjanga yaco muẽle co wiha onduko yiwa okuti lesunga liaco ulume wo yongola wa vangula hati: “Vakuetu vosi vimbo va ku kuliha okuti ove wukãi wocili.” (Ruti 3:11, etosi kemẽla) Vonjanja yaco, ocisola ca Naomi ku Suku, okuti eye wa kala omunu umue wa sunguluka haeye wa leluka oku linala laye kuenda ocisola caye condongosi catiamẽla kalikolisilo a Ruti omo liaye, ka kuli atatahãi okuti ca sanjuisa Ruti oku kuatisa Naomi. Hangangukuoyo yiwa Naomi aeca kovimbumba vietali!
Livala Ukamba la Suku
Ocili, vakuepata kuenda akamba ka va pondola oku sitika epangu liolofa viohueli yimue. Lesunga eli, ci kuete esilivilo okuti omunu wa fisa te o livala ukamba wocili la “Isia yohenda, haeye Suku ukuakulembeleka pokati kovina viosi, o tu lembeleka kohali yetu yosi.” (2 Va Korindo 1:3, 4) Kulihisa ongangu yocimbumba Ana wa kala 84 kanyamo eci Yesu a citiwa.
Ana wa sanga ekavuluko ku Yehova, tunde eci ulume waye a fa okuti va kala ño anyamo epanduvali. “[Eye] ka tundile vali vonembele puãi wa fendelamo ño–o uteke lutanya loku likandangiya okulia loku likut[a]laila.” (Luka 2:36, 37) Anga hẽ Yehova wa tambuluiya esumbilo lia Ana o kuatelele? Oco! Yehova wa lekisa ocisola caye kokuaye lonjila yimue yilikasi poku wecelela oku mõla añaña yeya oku kula okuti oyo Onjovoli yoluali. Hekomõhokuolio kuenda ekavuluko ku Ana! Ocili okuti eye wa yeva ocili Cosamo 37:4 citi: “Sanjukila Yehova, kuenje eye o ku iha evi vi yongola utima wove.”
Upange wa Suku Ulingiwa Lakristão
Eaine wa lombolola okuti: “Vokuenda kuotembo yalua noke yo kufa kua Daviti, nda kala levalo ketimba ndolusongo lu kasi vonulo yange. Ndasima okuti mbi ocitangi covimo. Eteke limue eci ceya oku piãla nda sokola okuti mbi hise oku sandiliya ondotolo. Manji umue kespiritu ukualondunge haiye ekamba wanjimba onumbi okuti esumuo liange ci tava okuti ocina cimue cikuavo kuenje wa ndi vetiya oku pinga ekuatiso ku Yehova kuenda oku sanga ekavuluko kokuaye. Nda tava kolondaka viaye kuenje vonjanja yaco nda likutilila vokañuñunu pole ohutililo9 yutima wosi loku pinga ku Yehova oco a ñuatise vesumuo liange kuenje eye wa ci linga!” Elaine wa fetika oku liyeva ciwa kuenda ka kuatele vali ndaño evalo lietimba.
Akulu vekongelo va pondola oku kapako ukamba uwa lovimbumba vi kasi vesumuo lonjila yocisola. Poku ecaeca ekuatiso kespiritu olonjanja viosi, lekavuluiso luloño kuenda lonjila yolondunge, akulu vekongelo va pondolavo oku vakuatisa kelitokeko la Yehova ndaño lovitangi viavo. Nda citava, akulu vekongelo va ecavo ekuatiso lieteku. Ocikembe caco kuenda olondunge viakulu vekongelo, ocili mue?le vi linga “ndocivundilo coku tila ofela.”—Isaya 32:2; Ovilinga 6:1–3.
Ekavuluko ka li Pui Litundilila Kosoma Yokaliye Yoluali
Ci soka olohuhulukãi vivali vianyamo konyima, Ana wa kukile ale wa kuata esanju poku mõla u wa linga cilo Osoma haiye Mesiya Yusoma wa Suku yokilu. Uviali uwu ndopo uka kundulako cosi ci nena esumuo oku kongelamo olofa. Lonjila eyi elivulu Liesituilo 21:3, 4 liti: “Tala, onjo ya Suku yi kasi pokati komanu. . . Eye o puenya asuelela osi kovaso avo. Okufa ka ku kalako vali, ndaño oku lila loku liyula lupongo laviovo ka vi kalako vali. Momo ovina viatete via pita.” Wa limbuka ale hẽ okuti olondaka evi viatiamẽla “komanu”? Ocili, Omanu vaka yowiwa kolofa, kupongo wosi kuenda koku liyula kuiyililako.
Pole handi kuli vali olondaka viwa! Embimbiliya liecavo ohuminyo yepinduko liomanu vafa. “Ola yiya eci vosi va kasi vayambo va yeva ondaka yaye [Yesu], yu va tundamo.” (Yoano 5:28, 29) Ndeci Lasaru, u Yesu a pindula kolofa, ovo va ka pinduiwavo ndomanu okuti havilulikiloko viespiritu. (Yoano 11:43, 44) Kuenje ava va ‘linga ovina viwa’ vaka tualiwa kekalo liomunu wa lipua kuenda omunu lomunu o kuata epuluvi lioku tatiwa la isia Yehova u ‘onyanyumula eka li[aye], kuenje o kutisa viosi vi kasi lomuenyo.’—Osoma 145:16.
Ava va pesela umue osoliwe volofa haivo vakolela kelavoko liocili va sangelako ono ya velapo yekavuluko. (1 Va Tesalonike 4:13) Omo liaco, nda ove u cimbumba, likapelako oku kala “locituwa coku likut[ala]ila” oco o sangeleko ekavuluko momo cuku kuatisa kasukila eteke leteke atiamẽla koku yula ovitangi viove viñi viñi. (1 Va Tesalonike 5:17; 1 Petulu 5:7) Kuenda kuata otembo eteke leteke yoku tanga Ondaka ya Suku kuenje ovisimilo via Suku vi pondola oku ku kavuluisa. Nda ove o linga ovina evi, oka limbuka okuti ndaño lolohali vialua kuenda ovitangi okasi loku liyaka lavio omo Liumbumba, haimo, Yehova o pondola oku ku kuatisa cocili oco o sange ombembua.
[Etosi liavelapo kemela 5]
Oku kala ukuakukuatisa ci Lomboloka oku kuata esunguluko pokati kesumbilo liekalo liulika lia vakuetu kuenda oku kala omunu o lieca olumue poku linga eci ci sukiliwa
[Elitalatu kemela 7]
Ana ocimbumba okuti ukulu wa sumuluisiwa la Suku