‘Omunu Lomunu Ambata Ocitele Caye Muẽle’
“Omunu omunu o lilombolola ku Suku.”—VA ROMA 14:12.
1. Ocitangi cipi Amalẽhe vatatu va Heveru, va liyaka laco?
AMALẼHE vatatu va Heveru eci va kala ko Bavulono, va liyakelevo locitangi coku nõla omuenyo ale oku fa. Anga hẽ ovo va sukilile oku kekamẽla ociñumañuma ndomo ocihandeleko ca kisikile? Ale va sukilile oku likala oku ci fendela oco va imbiwe vofolono yondalu? Sadrake la Mesake kuenda Aved-Nego, ka va kuatele epuluvi lioku pula omunu umue oco a va sapuile eci va sukilile oku linga. Pole, lutõi wocili va popia hati: “Ci kulĩhĩwe love, a Soma, okuti, ka tu tava oku vumba olosuku viove, ndaño oku fendela ociñumañuma culu cina ove wa tungisa.” (Daniele 3:1-18) Ovo va nõlelepo oku liyaka lovitangi viosi viyilila konjila va nõla.
2. Helie wa nõlelako Pilato eci a sukilile oku linga lomuenyo wa Yesu? Anga hẽ eci ci lekisa okuti ka kuatele ekandu liolofa via Yesu?
2 Eci pa pita ovita epandu kanyamo, ombiali yimue ya yevele alundi a lingiwa kulume umue. Eci a konomuisa alundi aco, wa limbuka okuti, ulume waco ka kuete ekandu. Pole, owiñi wa pinga kokuaye oco a pondiwe. Soma wa seteka oku u teyuila okuti, ka kuata eko liosonde yaye. Omo okuti, omanu ka va tavele kondaka yaye, wa nyañula ovava loku pusa peka. Kuenje wa popia hati: “Nda lipua vosonde yomunu u ukuesunga.” Noke wa ecelela okuti, omunu waco o valeliwa kuti. Ocili okuti, Pilato ka tẽlele oku nõla eci a sukilile oku linga la Yesu. Omo liaco, wa ecelela okuti vakuavo vo nõlelako onjila a sukilile oku kuama. Ndaño okuti, wa sukula ovaka aye, pole wa kuata ekandu lomuenyo wa Yesu.—Mateo 27:11-26; Luka 23:13-25.
3. Momo lie ka tu sukilila oku ecelela vakuetu oco va tu nõleleko eci tu sukila oku linga?
3 Nye ci popiwa catiamẽla kokuove? Eci o liyaka locitangi coku nõla onjila yimue, wa siata hẽ oku kuama ongangu yamalẽhe va Heveru? Ale wa siata oku ecelela vakuene oco va ku nõleleko onjila yove? Ka ca lelukile oku nõla onjila tu yongola oku kuama komuenyo wetu. Oco omunu a nõle onjila ya sunguluka, o sukila oku kuata olondunge viocili. Olonjali vi sukila oku nõlela omãla vavo onjila ya sunguluka. Oku nõla onjila tu yongola oku kuama, ka ca lelukile. Capiãla enene nda mua kongela ovitangi tu sukila oku konomuisa. Pole, ocitangi coku nõla onjila tu yongola oku kuama, ka ca kongeliwile ‘vovilemo’ vi sukila ekuatiso liakulu vekongelo. (Va Galatia 6:1, 2) Momo ocitangi caco ci lomboloka ocitele cina ca tukuiwa okuti, ‘omunu lomunu o lilombolola ku Suku.’ (Va Roma 14:12) Embimbiliya li popia hati: “Omunu omunu ambata ocitele caye muẽle.” (Va Galatia 6:5) Oco hẽ tu nõla ndati onjila ya sunguluka komuenyo wetu? Catete tu sukila oku limbuka okuti, ka tua lipuile. Omo liaco, tu sukila ekuatiso.
Ceci tu Sukila Oku Linga
4. Esino lia Adama la Heva li tu longisa nye catiamẽla koku nõla onjila tu yongola oku kuama?
4 Adama la Heva va nõlele onjila ya nena ovitangi komanu vosi. Ovo va nõla oku lia kepako liuti woku kũlĩha eci ciwa leci cĩvi. (Efetikilo 2:16, 17) Nye ca va vetiya oku nõla onjila yaco? Embimbiliya li popia hati: “Ukãi yu wa mõla uti okuti, wa posokela oku liako, haiwo wa posokela oku u tala, haiwo uti wa soliwila oku eca olondunge, yu wa yunga epako, kuenje wa lia. [Noke] wa ecavo limue ku veyaye kuenje wa liavo.” (Efetikilo 3:6) Heva wa vetiyiwa locipululu. Elinga liaye lia vetiyavo Adama oku kuama onjila yaco. Kuenje ekandu lokufa “kua sambukila omanu vosi.” (Va Roma 5:12) Esino lia Adama la Heva, li tu longisa okuti, omunu ka kuete elianjo lia velapo komuenyo. Nda ka pokola kolonumbi via Suku, ka tẽla oku nõla onjila ya sunguluka.
5. Olonumbi vipi Yehova a siata oku tu ĩha? Nye tu sukila oku linga oco tu kuatisiwe lolonumbi viaco?
5 Etu tu eca olopandu ku Yehova omo liolonumbi a siata oku tu ĩha. Embimbiliya li tu sapuila hati: “Eci vu tiamẽla kondio pamue kepili, ovatũi ene a yeva ondaka yi tundilila konyima yene, yiti: Enjui, eyi oyo onjila, endelimo.” (Isaya 30:21) Yehova o tu sapuila lekuatiso Liondaka yaye. Omo liaco, tu sukila oku tanga Embimbiliya loku kuata ukũlĩhĩso wasuapo, kuenda oku litekula ‘lokulia kua kola kuna ku sesamẽla akulu.’ Nda tua ci linga, tuka pindisa olondunge vietu okuti tu ‘tẽla oku tepisa pokati keci ciwa leci cĩvi.’ (Va Heveru 5:14) Tu pondola oku pindisa olondunge vietu poku kapako olonumbi Viondaka ya Suku.
6. Nye tu sukila oku linga oco olondunge vietu vi tu songuile vonjila ya sunguluka?
6 Olondunge vietu vi tu kuatisavo oku nõla onjila ya sunguluka. Ovio vi pondola oku ‘tu pisa ale oku tu yovola.’ (Va Roma 2:14, 15) Oco olondunge vietu vi tu songuile vonjila ya sunguluka, tu sukila oku vi pindisa lukũlĩhĩso Wondaka ya Suku kuenda oku pokola kolonumbi viaco. Nda ka tua ci lingile, tu yapuisiwa lovituwa viofeka yetu lovihilahila vikuavo kuenda ovisimĩlo viomanu. Nye ci pita letu nda pamue tu linga ovina ka via sungulukile okuti utima wetu u tu pisa, pole ka tu ci kapiko? Vokuenda kuotembo utima wetu u tindila. Kuenje u kala ndu okuti, ‘wa kakuiwa locivela ca sanya.’ (1 Timoteo 4:2) Pole, nda tua pindisa olondunge vietu Londaka ya Suku, tuka nõla onjila ya sunguluka.
7. Nye ci tu kuatisa oku nõla lolondunge olonjila tu yongola oku kuama?
7 Ukũlĩhĩso Wondaka ya Suku loku pokola kolonumbi viaye, u tu kuatisa oku nõla onjila ya sunguluka. Eci tu liyaka locitangi cimue, ka tuka kuati onjanga yoku nõla onjila tu kuama. Tu sukila oku kũlĩhĩsa olonumbi Viondaka ya Suku kuenda oku sokolola ndomo vi tiamisiwila kocitangi caco. Eci tu liyaka locitangi conjanga ndeci ca pita la Sadraka la Mesake kuenda Aved-Nego, tu sukilavo oku kuama olonumbi via Suku. Nda tua kapako Ondaka ya Suku loku pokola kolondunge vietu via pindisiwa Londaka Yaye, tuka nõla onjila yiwa. Oco tu limbuke esilivilo lioku pindisa olondunge vietu Londaka ya Suku, tu kũlĩhĩsi olonepa vivali viatiamẽla komuenyo.
Akamba Vapi tu Sukila Oku Nõla?
8, 9. (a) Olonumbi vipi vi lekisa esilivilo lioku yuvula akamba vãvi? (b) Anga hẽ oku kuata ukamba ũvi ci lomboloka oku yuvula omanu vana ka va kũlĩhĩle olonumbi Viembimbiliya? Ci lombolola.
8 Upostolo Paulu wa popia hati: “Ko ka kembiwi. Akamba vãvi va nyõla ovituwa viwa.” (1 Va Korindo 15:33) Yesu wa sapuila olondonge viaye hati: “Kavuvakualualiko.” (Yoano 15:19) Nda tua kapako olondaka evi, tu limbuka esilivilo lioku yuvula oku kuata ukamba lomanu vamue ndeci: Vakahonga, vakahokolo, ovimunu, oloholua, kuenda omanu vakuavituwa vikuavo vĩvi. (1 Va Korindo 6:9, 10) Osimbu tu amamako oku kuata ukũlĩhĩso Wondaka ya Suku, tu limbuka esilivilo lioku yuvula oku tala omanu vaco ndeci: Vo Televisão, vo kombutador kuenda valivulu. Tu sukilavo oku yuvula oku tala ‘omanu vana va siata oku limbika ekalo liavo.’—Osamo 26:4.
9 Nye ci popiwa catiamẽla koku kuata ukamba lomanu vana va kuete ovituwa viwa pole, ka va kuete ekolelo ku Suku? Embimbiliya li popia hati: “Oluali lu kasi povaka Eliapu.” (1 Yoano 5:19) Tu sukila oku ivaluka okuti, ukamba ũvi ka u lomboloka lika oku yuvula omanu vana va kuete ovituwa vĩvi. Omo liaco, tu sukila oku kuata ukamba lomanu vana va sole Yehova.
10. Nye ci tu kuatisa oku nõla lolondunge ukamba lomanu vakualuali?
10 Etu ka tu pondola oku yuvula omanu vakualuali, vana ka va kũlĩhĩle Suku. (Yoano 17:15) Tu pondola oku vangula lavo kupange woku kunda, kosikola, kuenda kupange woku sanda eteku. Ukristão una wa kuela omunu ka lilongisa Embimbiliya, o kuete ukamba walua loluali okuti, vakuavo va lilongisa Embimbiliya ci sule. Pole, nda tua pindisa olondunge vietu, tuka limbuka okuti, oku kala lomanu vakualuali kua litepa loku kuata ukamba lavo. (Tiago 4:4) Omo liaco, tuka kuata olondunge vioku tepisa ovina vimue ndeci: Olomapalo ka via sungulukile vi lingiwila kolosikola, olomiluko, kuenda ovipito vi lingiwila kovopange.
Poku Nõla Upange
11. Osimbu ka tua nõlele upange umue nye tu sukila oku linga?
11 Oku kapako olonumbi Viembimbiliya, ci tu kuatisa oku kũlĩha ndomo tu tẽlisa ocikele cetu ‘coku eca ovina vi sukiliwa vepata lietu.’ (1 Timoteo 5:8) Catete, tu sukila oku kũlĩhĩsa upange waco kuenda eci u kisika kokuetu. Tu sukilavo oku yuvula ovopange ana a vetiya oku linga ovina vi pisiwa Londaka ya Suku. Akristão vocili ka va tava ovopange avetiya efendelo lioviteka, oku iva, oku sakula losonde, kuenda ovina vikuavo vi pisiwa Londaka ya Suku. Tu sukila oku yuvula uhembi ndaño okuti, cime cetu wa tu kisika oku ci linga.—Ovilinga 15:29; Esituluilo 21:8.
12, 13. Ovina vipi tu sukila oku kapako poku nõla upange?
12 Nye tu sukila oku linga nda vupange wetu ka muli cimue ci pisiwa lovihandeleko via Suku? Osimbu tu amamako lukũlĩhĩso Wondaka ya Suku, olondunge vietu vi pindisiwa. Kuenje tu kũlĩhĩsa ovina vikuavo via kongela vupange waco. Nye tu sukila oku linga nda vupange wetu mua kongela ovituwa vi pisiwa Lembimbiliya ndeci: Oku tambulula o telefone vonjo yoku lingila olomapalo vioku nganyala olombongo? Tu sukilavo oku kũlĩhĩsa oku ku tunda olombongo tu fetiwa kuenda ocitumãlo cupange waco. Anga hẽ citava okuti Ukristão una o talavaya kupange waye muẽle okuti ka kuete cime, o linga ohuminyo yoku posuisa onembele yetavo liesanda ale oku va kuatisa konepa yikuavo?—2 Va Korindo 6:14-16.
13 Nye tu sukila oku linga nda cime cetu wa linga ohuminyo yoku posuisa onembele yimue yetavo liesanda? Tu sukila oku kũlĩhĩsa nda tu kuete omoko ya velapo kupange waco kuenda eci upange waco u kisika kokuetu. Nye tu sukila oku linga nda vupange wetu mua kongela oku eca ovikanda vimbo kuenda kolonjo viovopange ana ka a sungulukile? Anga hẽ tu sukila oku kapako onumbi yi sangiwa kelivulu lia Mateo 5:45? Tu sukila oku kũlĩhĩsa nda utima wetu ka u tu pisa poku linga upange waco. (Va Heveru 13:18) Oco tu nõle upange wa sunguluka, tu sukila oku pindisa olondunge vietu Londaka ya Suku.
‘Sumbila Yehova Kovina Viosi o Linga’
14. Ovina vipi tu sukila oku kũlĩhĩsa poku nõla onjila tu yongola oku kuama?
14 Nye ci popiwa catiamẽla koku nõla ovina vikuavo ndeci: Elilongiso kuenda onjila yoku tata uhayele wetu? Eci tu liyaka lovitangi viaco, tu sukila oku kapako olonumbi Viembimbiliya kuenda elungulo liutima wetu wa pindisiwa Londaka ya Suku. Soma Salomone wa popia hati: “Kolela Yehova lutima wove wosi. Ku ka tiamẽle kolondunge viove muẽle. U sumbila kolongenda viove viosi, kuenje eye o suñamisa olonjila viove.”—Olosapo 3:5, 6.
15. Catiamẽla koku nõla onjila tu yongola oku kuama, nye tu lilongisa Kakristão vokocita catete?
15 Olonjanja vimue ovina tu nõla komuenyo wetu, vi tiamisiwilavo ku vakuetu. Omo liaco, tu sukila oku vi kũlĩhĩsa lutate. Kocita catete Akristão ka va kuatele ekisika lioku yuvula ovikulia via pisiwile Vocihandeleko ca Mose. Ovo va sukilile oku li nõlela ovo muẽle nda valia ovina viaco via tendiwile okuti, via vĩha. Momo ka via pisiwile vali. Pole, upostolo Paulu wa lombolola eci catiamẽla kositu yimue okuti, ya lumbiwa konembele yoviteka. Eye wa popia hati: “Nda oku lia ositu ku konyuisa manjange, si li vali ositu oloneke viosi, sanga ñonyuisa manjange.” (1 Va Korindo 8:11-13) Akristão vatete va vetiyiwile oku sumbila ovitima via vakuavo okuti ka va kapiwa ocilondokua. Omo liaco, ka tuka nõli onjila yi kapela vakuetu “ocilondokua.”—1 Va Korindo 10:29, 32.
Sanda Olondunge Via Suku
16. Ohutililo yi tu kuatisa ndati poku nõla onjila ya sunguluka?
16 Ohutililo yi tu kuatisavo oku nõla onjila ya sunguluka komuenyo. Ndonge Tiago wa popia hati: “Nda umue pokati kene wa kamba olondunge a pinge ku Suku, u ecaeca komanu vosi ocali, halocikundoko, kuenje vi eciwa kokuaye.” (Tiago 1:5) Tu sukila oku likutilila ku Yehova lekolelo oco a tu ĩhe olondunge vioku nõla onjila ya sunguluka. Osimbu tu likutilila ku Yehova loku sanda olonumbi viaye, espiritu sandu li tu kuatisa oku kuata elomboloko liovina tua siata oku lilongisa Vembimbiliya. Kuenje tu sokolola ndomo tu vi tiamisila kocitangi tu kasi oku liyaka laco.
17. Vakuetu va pondola ndati oku tu kuatisa oku nõla onjila tu yongola oku kuama?
17 Anga hẽ vakuetu va pondola oku tu kuatisa poku nõla eci tu yongola oku linga? Citava okuti va tu kuatisa. Vekongelo lia Yehova, mu sangiwa omanu valua va loñoloha kespiritu. (Va Efeso 4:11, 12) Tu pondola oku pinga kokuavo ekuatiso. Capiãla enene nda tu kasi oku liyaka locitangi cimue cinene. Omanu vana va loñoloha kespiritu haivo va kuete ovolandu alua komuenyo wavo, va pondola oku tu kuatisa lolonumbi Viembimbiliya. Kuenje tu nõla onjila yoku ‘velisapo ovina vi kuete esilivilo.’ (Va Filipoi 1:9, 10) Pole, ka tuka eceleli okuti, vakuetu ovo va tu nõlelako onjila tu kuama. Momo ocikele coku nõla onjila yaco, ci kasi kokuetu.
Anga hẽ Koku Kuama Onumbi ya Suku ku Tunda Lika Ovina Viwa?
18. Olonjanja vimue nye ciyilila koku nõla onjila yiwa?
18 Anga hẽ koku kuama onumbi ya Suku ku tunda lika ekalo liwa? Citava okuti ku tunda. Pole, olonjanja vimue ku nenavo ovitangi. Sadrake la Mesake kuenda Aved-Nego va kũlĩhĩle okuti, onjila va nõla yoku likala oku fendela ociñumañuma, yi pondola oku va tuala kolofa. (Daniele 3:16-19) Cimuamue haico ca pita lovapostolo eci va sapuila ovitunda vinene via va Yudea hati, cetu oku pokola ku Suku komunu hakoko. Osimbu ka va va ecele, va va tipula. (Ovilinga 5:27-29, 40) Handi vali, omo okuti ‘ovina vĩvi viya ño kuenda vi veta ño,’ citava okuti, tu kuata ovitangi omo lionjila tua nõla. (Ukundi 9:11) Pole, nda tua pita lovitangi omo lioku nõla onjila ya sunguluka, tu sukila oku kolela okuti, Yehova o tu kuatisa oco tu amameko loku pandikisa. Kuenje tuka tambula asumũlũho ka a pui.—2 Va Korindo 4:7.
19. Ndamupi tu ambata ovitele vietu muẽle poku nõla onjila tu yongola oku kuama komuenyo wetu?
19 Eci tu liyaka locitangi coku nõla onjila tu yongola oku kuama, tu sukila oku kũlĩhĩsa olonumbi Viembimbiliya, kuenda elungulo liutima wetu wa pindisiwa Londaka ya Suku. Tu eca olopandu ku Yehova omo liekuatiso a siata oku tu ĩha ndeci: Espiritu sandu liaye kuenda omanu va loñoloha kespiritu vekongelo. Omo liaco, poku nõla onjila tu yongola oku kuama komuenyo wetu, tu ambati ovitele vietu lekolelo.
Ivaluka Eci Tua Lilongisa?
• Nye ci tu kuatisa oku nõla onjila ya sunguluka komuenyo wetu?
• Oku loñoloha kespiritu ku tu kuatisa ndati oku nõla akamba?
• Nye tu sukila oku konomuisa poku nõla upange woku sanda eteku?
• Ovina vipi vi tu kuatisa oku nõla onjila tu yongola oku kuama?
[Elitalatu kemẽla 9]
Esino lia Adama la Heva li tu longisa ovina vialua
[Elitalatu kemẽla 10]
Osimbu ka tua nõlele onjila tu yongola oku kuama, tu sukila oku kũlĩhĩsa olonumbi via Yehova