Ene Avamanji Akuenje—Setukuli Marko Kuenda Timoteo

1-2. Ovina vipi via ponduile oku tateka Marko kuenda Timoteo oku linga vali calua kupange wa Yehova?

ENE a vamanji akuenje vu yongola hẽ oku linga vali calua kupange wa Yehova kuenda oku kuatisa vamanji vekongelo? Tua kolela okuti oco. Ci sanjuisa calua oku mola ndomo vamanji valua akuenje va kasi oku lieca olumue koku kuatisa vakuavo! (Osa. 110:3) Pole, citava okuti kuli ovina vimue vi pondola oku va tateka oku likolisilako oku linga vali calua kupange wa Yehova. Anga hẽ o kuete ohele yoku vokiya upange wove woku kunda omo lioku sokolola kekalo liomuenyo wove, ale kuna Yehova a yongola oku ku tuma? Wa likalele ale ocikele cimue coku linga vali calua kupange wa Yehova, omo lioku sima okuti ku ka tẽla oku ci tẽlisa? Nda oco, haveko lika wa liyeva ndoco.

² Marko la Timoteo va liyakavo locitangi cimuamue. Pole, ovo ka va ecelele okuti usumba kuenda ekambo lioku loñoloha u va tateka oku linga vali calua kupange wa Yehova. Citava okuti, Marko eci a lalekiwa la Paulu kuenda Barnaba kungende waye watete wumisionaliu, wa kala la inaye vonjo yimue ya posokele calua. (Ovil. 12:​12, 13, 25) Pole, Marko wa siapo ekalo liaco liwa, oco a linge vali calua kupange wa Yehova. Catete eye wa ilukila ko Antiokea. Noke eye wa linga ungende lupostolo Paulu kuenda Barnaba kovitumãlo vikuavo viocipãla. (Ovil. 13:​1-5) Cimuamue haico ca lipita la Timoteo, citava okuti eye wa kala konjo yolonjali viaye eci Paulu o laleka oco o kuame kupange woku kunda. Omo okuti kotembo yaco Timoteo wa kala umalẽhe calua haiye ka loñolohele, pamue wa simĩle okuti ka lipongiyilile oku enda la Paulu. (Sokisa 1 Va Korindo 16:​10, 11 kuenda 1 Timoteo 4:12.) Pole, eye wa tava kelaleko lia Paulu kuenje wa tambula asumũlũho alua omo lioku tumbika omuenyo waye koku vumba Yehova.—Ovil. 16:​3-5.

3. (a) Tua kũlĩha ndati okuti Paulu wa kapeleko calua Marko la Timoteo? (2 Timoteo 4:​6, 9, 11) (Talavo oviluvialuvia.) (b) Apulilo api tu konomuisa vocipama cilo?

³ Marko kuenda Timoteo va lilongisa oku tata ciwa ovikele vialua via litepa vekongelo eci handi va kala amalẽhe. Paulu wa solele calua amalẽhe vaco kuenda wa yonguile okuti, ovo veya kokuaye eci a limbuka okuti o panda kolofa. (Tanga 2 Timoteo 4:​6, 9, 11.) Ovituwa vipi Paulu a limbuka ku Marko la Timoteo? Koloneke vilo vamanji akuenje va setukula ndati ongangu yavo? Amalẽhe va kuatisiwa ndati lelungulo lia Paulu?

SETUKULA MARKO POKU LIECA OLUMUE

4-5. Marko wa lekisa ndati okuti wa kuatele onjongole yoku kuatisa vakuavo?

⁴ Ndomo ca lombolola elivulu limue, oku kuatisa vakuetu ci lomboloka oku “likolisilako oku va kuatisa kuenda oku amamako,” ndaño ceci ka ci leluka oku ci linga. Marko ongangu yiwa konepa eyi. Eci Paulu a likala oku linga ungende la Marko citava okuti, Marko wa yeva esumuo lialua, momo Paulu ka yonguile vali oku enda laye kungende waye wa kuamamo wumisionaliu. (Ovil. 15:​37, 38) Pole, eci ka ca tatekele Marko oku kuatisa vamanji.

⁵ Eye kumue lepalume liaye Barnaba va enda kocikanjo cikuavo ca litepa. Eci papita 11 kanyamo eci Paulu a kala vokayike ko Roma, Marko wa kala umue pokati ka vana veya oku u pamisa. (File. 23, 24) Ocili okuti, Paulu wa sola calua ekuatiso liaye, toke muẽle wa popia hati, Marko wa “ndi kolisa calua.”—Va Kol. 4:​10, 11.

6. Marko wa kuatisiwa ndati omo lioku pita otembo la vamanji va kala ale oku vumba Yehova vokuenda kuanyamo alua? (Tala etosi.)

⁶ Marko wa kuatisiwa calua, omo lioku pita otembo la vamanji va kala ale oku vumba Yehova vokuenda kuanyamo alua. Noke lioku pita otembo yimue la Paulu ko Roma, eye wa enda toke ko Bavulono oco a talavayele kumosi lupostolo Petulu. Ovo va linga akamba vawa okuti, Petulu wo tukula hati: “Omõlange Marko.” (1 Pet. 5:13) Osimbu va kala oku talavayela kumosi, citava okuti Petulu wo lomboluila ovolandu awa atiamẽla komuenyo wa Yesu kuenda wupange waye woku kunda. Kuenje noke Marko wa soneha ulandu waco Vevangeliu liaye.a

7. Manji umue ukuenje o tukuiwa Seung-Woo wa setukula ndati ongangu ya Marko? (Talavo ociluvialuvia.)

⁷ Marko wamamako oku tiamisila utima koku vumba Yehova kuenda oku livala ukamba la vana va pama kespiritu. Ove o pondola oku setukula ndati Marko? Pamue, o yongola oku linga vali calua kupange wa Yehove poku kala oñuatisi ale ukulu wekongelo, pole, handi kua tẽlisile esumũlũho liaco. Nda eli olio ekalo liove, ku ka sumue. Eci oco ca lipita la manji Seung-Woo okuti, cilo ukulu wekongelo. Eci a kala umalẽhe, wa enda oku lisokisa la vamanji vakuavo va kalapo vali amalẽhe. Vamue pokati kavo, va tambuile ovikele vimue oco va vi tẽlise vekongelo okuti, eye handi sio. Manji Seung-Woo wa sima okuti vo wivala kuenje wa yeva esumuo lialua, noke wa sapuila kakulu vekongelo ndomo a kala oku liyeva. Ukulu umue wekongelo, wo sapuila oku linga eci a tẽla, oco a kuatise vakuavo ndaño okuti olonjanja vimue, vakuavo ka va limbuka ovina viwa eye a kala oku linga. Elungulo eli lia vetiya manji Seung-Woo oku lieca olumue koku kuatisa vana vakuka kuenda vana va sukilile oviendelo vioku enda kolohongele. Eci eye a sokolola kotembo yaco, wa popia hati: “Nda lilongisa ciwa eci ci lomboloka oku kuatisa vakuetu. Nda yeva esanju lialua omo lioku eca ekuatiso komanu vakuavo.”

SETUKULA TIMOTEO POKU KAPAKO VAKUENE

8. Momo lie Paulu a nõlela Timoteo oco va lingile kumosi ungende? (Va Filipoi 2:​19-22)

⁸ Paulu wa sukilile vamanji vakuotõi oco va lingile kumosi ungende eci eye a laikele oku tiukila volupale luna va enda oku u lambalala. Catete eye wa nõla manji umue o tukuiwa Sila wa kala oku vumba ale Yehova vokuenda kuanyamo alua. (Ovil. 15:​22, 40) Noke wa nõlavo Timoteo oco a likongele kokuaye. Momo lie Paulu a nõlela Temoteo? Esunga liaco lieli liokuti, vamanji vowimbila uvangi uwa. (Ovil. 16:​1, 2) Handi vali, eye wa kapeleko omanu.—Tanga Va Filipoi 2:​19-22.

9. Timoteo wa lekisa ndati okuti wa kapeleko calua vamanji?

⁹ Tunde eci Timoteo a fetika oku talavayela kumosi la Paulu, wa lekisa okuti wa kapeleko calua vakuavo okuti eye muẽle ci sule. Omo liaco, eci Paulu a tunda ko Berea eye wa kũlĩhĩle okuti, Timoteo wa laikele oku tata ciwa olondonge viokaliye. (Ovil. 17:​13, 14) Kotembo yaco, Timoteo wa kuatisiwa calua longangu ya Sila wa kalavo ko Berea. Noke Paulu wa tuma Timoteo lika liaye ko Tesalonike, oco a ka pamise vamanji volupale luaco. (1 Va Tes. 3:​2, letosi) Vokuenda kueci ci soka 15 kanyamo a kuamamo, ocisola Timoteo a kuatelele vamanji ca livokiya. Ocisola caco ca pamele calua okuti, eye olonjanja vimue wa ‘enda oku lila lava va lila’ poku mola vamanji va kala oku tala ohali. (Va Rom. 12:15; 2 Tim. 1:4) Vamanji amalẽhe va setukula ndati Timoteo?

10. Manji Woo Jae wa lilongisa ndati oku kapako calua vakuavo?

¹⁰ Manji umue o tukuiwa Woo Jae wa lilongisa ndomo a kapako vali calua vakuavo. Eci eye a kala umalẽhe ca tĩlile calua kokuaye oku sapela la vamanji akulu. Eye wa enda lika oku va lama kolohongele, ka endale oku sapela lavo. Ukulu umue wekongelo wa sapuila manji Woo Jae oco a fetike oku sapuila ku vamanji ovina eye a sole kokuavo. Ukulu wekongelo wo sapuilavo oco eye a sokolole kueci omunu ukuavo ponduile oku sanjukila. Manji Woo Jae wa linga eci ukulu wekongelo o sapuila konjila ndomo a sukilile oku kapako vakuavo. Cilo, manji Woo Jae ukulu wekongelo. Eye wa popia hati: “Nda sanjuka calua momo cilo nda kũlĩha ovitangi vakuetu va kasi oku liyaka lavio. Kuenje eci ci ñuatisa oku limbuka ovina vamanji va sukila leci ndi pondola oku linga oco ndi va kuatise.”

11. Vamanji a amalẽhe va lilongisa ndati oku kapako vakuavo vekongelo? (Talavo ociluvialuvia.)

¹¹ Ene a vamanji amalẽhe, vu pondolavo oku lilongisa oku kapako vakuene. Eci o kala kolohongele sapela lomanu vosi ci kaile akulu ale amalẽhe. Va pulisa ndomo va kasi, loku va yevelela ciwa. Poku ci linga, o ka tẽla oku limbuka ndomo o va kuatisa. Pamue ove o limbuka okuti ohueli yimue ya kuka, yi sukila ekuatiso ndomo va talavaya lo JW Library^®. Ale pamue ka va kuete umue va talavaya laye kupange woku kunda. Ove hẽ o pondola oku va kuatisa oku talavaya lo telefone yavo ale oku kundila kumue lavo? Eci o kuatisa vamanji lonjila ndeyi, o ka kala ongangu yiwa vekongelo.

ALUNGULO A PAULU A PONDOLA OKU KU KUATISA

12. Nye vamanji akuenje va pondola oku linga oco va kuatisiwe lalungulo Paulu a eca ku Timoteo?

¹² Paulu wa eca alungulo awa ku Timoteo oco o kuatise oku kuata umuenyo umue wesanju, loku vumba Yehova lutima wosi. (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5) Nda ove u manji umue ukuenje, o pondolavo oku kuatisiwa lalungulo a Paulu. Ndamupi? Tanga ovikanda vivali Paulu a sonehela Timoteo ndu okuti, via ku sonehiwila ove kuenda limbuka elungulo o pondola oku kapako komuenyo wove. Konomuisa ovolandu amue.

13. Nye ci ka ku kuatisa oku kakatela ku Yehova?

¹³ “Li pindisa ove muẽle kuenda kuata ocimãho coku sumbila Suku.” (1 Tim. 4:7b) Oku sumbila Suku ci lomboloka nye? Ci lomboloka oku kakatela ku Yehova kuenda oku linga ovina viu sanjuisa. Omo okuti ka tua citiwile locituwa caco, tu sukila oku likolisilako oku ci kuata. Tu pondola oku ci linga ndati? Ondaka yo Helasi ya pongoluiwa okuti “li pindisa ove muẽle,” ya enda oku kuamiwa oco ku lomboluiwe epindiso lia tĩla lia ecawale ku vakuakuyoloka oco va li tunde ciwa. Vakuakuyoloka vaco, va sukilile oku yuvula ovina vi va taluisa loku luluvalela kocimãho cavo. Koloneke vilo, tu sukilavo oku lipindisa ciwa oco tu kuate ovituwa vi tu kuatisa oku kuata ukamba la Yehova.

14. Cipi ci sukila oku kala ocimãho cetu poku tanga Embimbiliya? Ci lombolola

¹⁴ Ci kuete esilivilo oku kuata ocituwa coku tanga Embimbiliya oloneke viosi. Pole, ivaluka okuti ocimãho cetu coku tanga Embimbiliya oku pamisa ukamba wetu la Yehova. Ndeci, eci o tanga ulandu wa Yesu kuenda wumalẽhe una ohuasi, ci tu longisa nye catiamẽla ku Yehova? (Mar. 10:​17-22) Umalẽhe waco wa tavele okuti Yesu eye Mesiya, pole, ka kuatele ekolelo lia pama oco a kale ondonge yaye. Ndaño ndoco, Yesu “wo kuatela ocisola.” Ove hẽ ku vetiyiwa konjila ndomo Yesu a tata umalẽhe waco? Yesu wa yonguile okuti umalẽhe waco o kuata omuenyo umue wesanju poku vumba Yehova. Yesu wa sitululavo ocisola Yehova a kuatela umalẽhe waco. (Yoa. 14:9) Poku sokolola kulandu waco kuenda kekalo liove li pula ndoco: Nye ndi sukila oku linga oco ndi kuate ukamba wa pama la Yehova, loku kuatisa vakuetu lonjila yimue yiwa?

15. Momo lie ci kuetele esilivilo manji umue ukuenje oku kala ongangu yiwa ku vakuavo? Tukula ocindekaise cimue. (1 Timoteo 4:​12, 13)

¹⁵ “Pole, lekisa ongangu yiwa ku vakuekolelo.” (Tanga 1 Timoteo 4:​12, 13.) Paulu ka vetiyile lika Timoteo oku kuata ovoloño ndeci: Oku tanga kuenda oku longisa, pole, wo vetiyavo oku kuata ovituwa ndeci, ocisola, ekolelo kuenda oku liyelisa kovituwa. Momo lie? Momo ovina tu linga vi kuete vali unene okuti ovina tu popia ci sule. Sokolola okuti o nõliwa oku linga uhundo yimue, yi lombolola catiamẽla koku vokiya ombili yetu kupange woku kunda. Ci ka leluka kokuove oku lombolola ulandu waco nda ove wa siata oku likolisilako oku lekisa ongangu yiwa konepa yaco. Ongangu yove yiwa yi ka vetiya olonjeveleli oku kapako ovina o kasi oku lombolola.—1 Tim. 3:13.

16. (a) Kolonepa vipi vitãlo amalẽhe Akristão va pondola oku lekisa ongangu yiwa? (b) Manji umue ukuenje o pondola oku kala ndati ongangu yiwa “koku vangula?”

¹⁶ Kukanda 1 Timoteo 4:​12, Paulu wa tukula ovina vitãlo manji umue ukuenje a sukila oku kapako oco a kale ongangu yiwa. Momo lie ku lingila esokiyo liwa lioku lilongisa pokolika atosi aco? Ndeci, sokolola okuti o yongola oku kala ongangu yiwa “koku vangula.” Sokolola kovina o pondola oku vangula oco o pamise vakuene. Nda okuti handi o kasi konjo yolonjali viove, momo lie ku va pandiyila olonjanja viosi omo liovina va siata oku ku lingila? O pondolavo o seteka oku eca atambululo kolohongele volondaka viove muẽle. Eci o likolisilako oku kala ongangu yiwa koku vangula, vakuene va ka limbuka okuti, ove o kasi oku kula konepa yespiritu.—1 Tim. 4:15.

17. Ndomo ca tangiwa ku 2 Timoteo 2:​22, nye ci kuatisa manji umue ukuenje oku tẽlisa ovimãho viaye viespiritu?

¹⁷ “Tila oloñeyi viovomalẽhe, sanda esunga.” (Tanga 2 Timoteo 2:22.) Paulu wa vetiya Timoteo oco a liyake loloñeyi via ponduile oku u yapuisa kovimãho viaye viespiritu kuenda oku nyõla ukamba waye la Yehova. Pamue o limbuka okuti, o kasi oku pesila otembo yalua kovitalukilo, kuenje ku kuata otembo yoku linga calua kupange wa Yehova. Ndeci, sokolola kotembo o pesila kolomapalo, koku imba ovideogame, ale oku kala vo Internet. Anga hẽ nda wa talavaya lotembo yaco, oco o lingile calua Yehova kuenda omanu vakuavo? O pondola oku lieca olumue poku semulula Onjango Yusoma, ale oku kuatisa kupange woku kunda lokakãlu kalivulu. Nda wa linga onepa kovopange aco, citava okuti o ka linga akamba vokaliye va ka ku kuatisa oku tẽlisa ovimãho viove viespiritu.

OKU KUATISA VAKUETU CI NENA ASUMŨLŨHO ALUA

18. Momo lie tu popela okuti Marko la Timoteo vambatele omuenyo umue u sanjuisa?

¹⁸ Marko kuenda Timoteo, va linga apongoloko alua komuenyo wavo oco va kuatise vakuavo, loku ambata omuenyo umue u sanjuisa. Onima yeyililako yeyi yokuti, ovo va kuata omuenyo umue wesanju kuenda ovolandu alua a komõhisa. (Ovil. 20:35) Marko wa linga ovongende alua ocipãla, oco a kuatise vamanjaye. Eye wa sonehavo ulandu umue u komõhisa wa tiamẽla komuenyo wa Yesu kuenda kupange waye woku kunda. Timoteo wa kuatisa Paulu poku tumbika akongelo loku pamisa vamanji. Ocili okuti, Yehova wa yeva esanju lialua poku mola alikolisilo osi Marko la Timoteo va linga kupange waye.

19. Momo lie vamanji akuenje va sukilila oku kapako elungulo Paulu a eca ku Timoteo kuenda onima yipi yiyililako?

¹⁹ Tu pondola oku limbuka ocisola Paulu a kuatelele Timoteo omo liovikanda o sonehela. Ovikanda viaco Yehova a vetiya Paulu oku soneha vi lekisa ocisola eye a kuetelevo amalẽhe vosi koloneke vilo. Eye o yongola okuti, ove o kuata omuenyo umue wesanju kupange waye. Omo liaco, linga cosi citava oco o kapeko elungulo lia Paulu loku kuatisa vakuene lutima wosi. Nda wa ci linga, o ka kuata omuenyo umue uwa cilo kuenda oku “kakatele komuenyo wocili.”—1 Tim. 6:​18, 19.