ULANDU WOMUENYO
Nda Sanga Eteyuilo Omo Lioku Kolela ku Yehova
ECI omanu va ndi pulisa catiamẽla komuenyo wange, nda siata oku tambulula siti, “Ñasi peka lia Yehova!” Eci ndi yongola oku vangula ceci okuti, ndeci ndi ambata epunda liange kuosi nda panga oku enda, ndi yongola okuti Yehova kuenda ocisoko caye, va lingavo cimuamue lame poku ndi songuila oku ngenda kuenda otembo ngenda. Nda tava ovikele vina okuti mua kongelele ovitangi kuenda olonjanja vimue ohele. Pole, nda lilongisa okuti oku kolela ku Yehova, oyo ono yeteyuilo liocili.
NDOMO NDA KŨLĨHA YEHOVA LOKU U KOLELA
Nda citiwa kunyamo wo 1948 vimbo limue litito konano yo Nigeria. Vokuenda kuotembo yaco, Inanu yange Moustapha la va huvange tua papatisiwila kumosi Ndolombangi Via Yehova. Eci nda kuata anyamo ecea isiange wa fa. Nda sumuile calua. Manji Wahabi wa ndi sapuila okuti nda laikele oku mola vali Isiange kepinduko. Ondaka yaco ya ndi lembeleka calua kuenje ca mbetiya oku lilongisa Embimbiliya. Kuenje nda Papatisiwa kunyamo wo 1963. Vamanjange vatatu va papatisiwavo.
Kunyamo wo 1965, nda kala la huvange Wilson kolupale luo Lagos kuenda nda sanjukilile oku kala la vamanji akundi votembo yosi vekongelo lio Igbobi. Esanju liavo kuenda ombili yavo via mbetiya calua kuenje kosãi ya Susu yunyamo wo 1968, nda litumbikavo kupange wakundi votembo yosi.
Manji umue o tukuiwa Albert Olugbebi wa kala ko Betele, wa sokiya ohongele yimue yilikasi lamalẽhe oco a tu sapuileko catiamẽla kesukila liakundi valikasi konano yo Nigeria. Handi ndivaluka evetiyo lia Manji Olugbebi poku ndi sapuila lesanju hati: “Ove wumalẽhe kuenda o pondola oku eca otembo, longusu yove ku Yehova. Kuli upange walua vocikanjo.” Omo nda yonguile oku kala nda Isaya poku lieca olumue, nda li sonehisa kupange wakundi valikasi.—Isa. 6:8.
Kosãi ya Mbalavipembe yunyamo wo 1968, nda tumiwa ndukundi olikasi kolupale luo Kano, konano yo Nigeria. Eci ca kala vokuenda Kuyaki wa pita ko Biafran, kunyamo wo 1967 toke wo 1970. Asualali va koka ohali yalua kuenda olofa konano yo Nigeria, noke va enda kutundilo wo Nigeria. Manji umue wa seteka oku ndi tiula oco si ka ende konano yo Nigeria momo ka yonguile okuti ndi lemehĩwa. Pole, ndo sapuila siti: “Nda pandula omo liesakalalo liove. Kuenje nda Yehova o yongola okuti ndi tẽlisa ocikele eci, nda kolela okuti o ka kala lame.”
OKU KOLELA KU YEHOVA KOCITUMÃLO KUA PITA UYAKI
Ekalo ko Kano ka lia lelukile. Uyaki wa nyõla olupale luaco. Osimbu tua kala kupange woku kunda, olonjanja vimue tua enda oku sanga ovivimbi via vana va pondiwa vokuenda kuyaki. Ndaño kua kala akongelo alua ko Kano, vamanji valua va tilile. Kua supile lika 15 kakundi, pole, va kala lusumba kuenda va sumuile calua. Vamanji vaco va sanjukile calua eci va mola okuti vamanji tua kala epandu ndakundi valikasi tua pitĩla. Etu tua va lembeleka kuenje va pamisiwa. Tua va vetiya oku fetika vali oku sokiya olohongele viekongelo, upange woku kunda, oku tuma vali ulandu wupange woku kunda kuenda oku pinga alivulu ko Betele.
Etu tuakundi valikasi tua fetika oku lilongisa elimi lio Hausa. Omanu valua poku yeva esapulo Liusoma kelimi liavo muẽle, va tu yevelela ciwa. Asongui vetavo lio Kano ka va solele esapulo tua kala oku kunda kuenje ca sukilile oku lekisa utate walua. Eteke limue ame la manji tua kundila kumosi, tua mola ulume umue wa kala oku tu kuama lomoko. Pole, tua lupuka kuenje ka va tẽlele oku tu kuata! Ndaño tua kuata ohele yalua pole, Yehova wa tu ‘tumãlisa apa pa koka’ kuenda etendelo liakundi lia fetika oku livokiya. (Osa. 4:8) Cilo, kuli eci pitahãla 500 kakundi va sangiwa kueci ci soka 11 kakongelo ko Kano.
OKU LIYAKA LELAMBALALO KO NIGER
Kupange wakundi valikasi ko Niamei, lo ko Niger
Kosãi Yenyenye yunyamo wo 1968, noke lioku kala ko Kano olosãi vimue, nda tumiwa ko Niamei, kombala yo Níger, kumosi lakundi vavali valikasi. Noke tua limbuka okuti ofeka yo kutakelo yo Afrika ya kala konepa yimue yowuya walua. Handi vali, tua sukililevo oku lilongisa elimi lio Fransesi. Ndaño lovitangi viaco, tua kolela ku Yehova kuenda tua fetika oku kundila volupale muna mua kala akundi vamue. Vokatembo katito, omanu vosi vo Niamei vana va tẽlele oku tanga, va tambula elivulu limue losapi hati: A Verdade Que Conduz a Vida Eterna. Omanu va enda oku tu sandiliya oco va tambule elivulu liaco!
Noke liotembo yimue tua limbukavo okuti ombiali ya fetikavo oku suvuka Olombangi Via Yehova. Kosãi Yevambi Linene wo 1969, tua liongolola oco tu linge ohongele yetu yatete yimbo vofeka muna mua kala eci ci soka 20 komanu. Tua kuata esanju lialua poku mola okuti akundi vavali vokaliye va papatisiwa. Omo liaco, keteke liatete liohongele yimbo, akuenje velombe veya kuenje va tateka ohongele yetu. Ovo vambata akundi vosi valikasi kuenda manji ukuakunyula akongelo. Noke lioku tu linga apulilo, va tu sapuila oco tu tiuke keteke likuavo. Omo liohele tua kuata lakuenje velombe, tua nõlapo oku linga ohundo yepapatiso konjo ya manji umue. Kuenje lutate walua tua linga epapatiso volui lumue.
Noke liolosemana vimue, ombiali yo Niger ya kisika okuti ame kumue la vamanji vakuavo vatãlo akundi valikasi, tua sukilile oku tunda vofeka. Ovo va tu ĩha lika 48 kolowola oco tu siepo ofeka kuenda etu muẽle tua sukilile oku feta olopasasi. Tua pokola konumbi yavo kuenje tua enda toke ko Filiale yo Nigeria kuna tua tambula ovikele vikuavo.
Ame nda tumiwa vimbo limue luo Nigeria kuna nda sanjukila oku mola onjongole yomanu kolondaka viwa, kumue locimunga cimue citito cakundi va kala vimbo liaco. Pole, noke lioku pita olosãi epandu, o Filiale ya ndi tuma vali lika wange kofeka yo Niger. Kotete nda kuata esakalalo kuenda usumba, pole, noke ndeya oku kuata esanju omo lioku ka li sanga vali la vamanji vo ko Niger!
Nda tiukila vali kolupale luo Niamei. Keteke likuavo eci nda pitĩlako, ulume umue ukualomĩlu wo ko Nigeria wa ndi limbuka okuti ame Ndimbangi ya Yehova kuenje eye wa fetika oku ndinga apulilo atiamẽla Kembimbiliya. Eye wa fetika oku lilongisa Embimbiliya lame kuenje noke wa nõlapo oku siapo oku sipa loku nyua evi vi koluisa kuenje wa papatisiwa. Handi vali, nda kuata esanju lioku kundila kumosi la vamanji kolonepa vikuavo yofeka yo Niger loku mola ndomo vokuenda kuanyamo omanu vamue veya oku tava kocili. Eci nda pitĩla vofeka kua kala lika 31 Kolombangi Via Yehova, eci nda tundako nda siamo 69 Kolombangi Via Yehova.
“KA TUA KŨLĨHĨLE OVINA VIALUA VIATIAMẼLA KUVIALI WO KO GUINE”
Noke kunyamo wo 1977 nda tiukila ko Nigeria oco ndi tambule epindiso. Kesulilo liepindiso liaco lio losemana vitatu Mitavaso Yakulu vo Filiale okuti manji Malcolm Vigo, wa ndi pinga oco ndi tange ukanda umue woko filiale yo Serra Leoa. Vamanji va kala oku sandiliya ukundi umue wotembo yosi okuti umalẽhe o vangula ciwa ongelesi kuenda o fransesi oco a kale ukulu ukuakunyula akongelo ko Guine. Manji Vigo wa ndi sapuila okuti nda kala oku tambula epindiso liocikele caco. Eye wa ndi sapuila hati, ocikele caco ka ca lelukile. Wa ndi lungula hati, “Sokolola ciwa osimbu kua ecele etambululo.” Lonjanga yalua nda tambulula siti: “Omo okuti Yehova eye o kasi oku numa, ngenda.”
Kuenje nda londa vombalãu yenda ko Serra Leoa kuenda nda lisanga la vamanji ko filiale. Umue pokati Kakulu vo Filiale wa ndi sapuila ndoco: “Ka tua kũlĩhĩle ovina vialua viatiamẽla kuviali wo ko Guine.” Ndaño okuti o Filiale yo Serra Leoa oyo ya kuatele ocikele coku songuila upange woku kunda, ovo ka va ponduile oku sapela lakundi omo liovitangi vio pulitika via kala vofeka. Ovo va seteka olonjanja vialua oku tuma manji umue oco a ka nyũle vamanji ko Guine, pole, ka va ci tẽlele. Kuenje va ndi pinga oco ngende kombala yo Guine Konakri oco tu seteke oku pinga kombiali nda va ngecelela oku kala volupale.
“Omo okuti Yehova eye o kasi oku numa, ngenda”
Eci nda pitĩla ko Konakri ndaenda konumiwa yo Nigeria kuenje nda lisanga lonumiwa yaco. Ndo sapuila onjongole yange yoku kundila ko Guine. Eye wa ndi lungula oco si ka kaile vofeka, momo va ponduile oku ndi kapa vokayike, ale oku ndi linga cimue cĩvi. Wamisako hati: “Tiukila ko Nigeria, oko o ka kundila” kuenje ndo tambalula okuti: “Nda nõlapo oku kala kulo.” Omo liaco, eye wa soneha ukanda umue oku pinga kepalanga lio Guine oco a ndi kuatise kuenje epalanga liaco lia ndi kuatisa calua.
Noke yotembo yimue, nda tiukila ko filiale yo Serra Leoa kuenda nda sapuila vamanji onjila epalanga lia nõlapo. Vamanji va kaluka lesanju eci va yeva ndomo Yehova a sumũlũisa ungende wange. Ombiali ya ngecelela oku kala ko Guine!
Kupange woku nyula akongelo ko Serra Leoa
Oku upisa kunyamo wo 1978 toke 1989, nda kala kupange woku nyula akongelo ko Guine, ko Serra Leoa kuenda oku piñainya manji ukuakunyũla akongelo ko Liberia. Kefetikilo nda enda oku vela calua. Olonjanja vimue ca enda oku pita kovitumãlo vi kasi ocipãla lolupale. Pole, vamanji va enda oku likolisilako oku ñuatisa oku enda kosipitali.
Epuluvi limue, nda vela calua omo lio malaria kuenda nda kuata apuka. Eci nda kaya nda limbuka okuti vamanji va kala oku sokolola apa nda va ndi kenda, momo va simĩle okuti ndi fa! Ndaño locitangi caco coku vela, lalimue eteke nda simĩle oku siapo ocikele cange. Nda kolelele okuti Suku eye lika o pondola oku tu ĩha eteyuilo lia velapo, momo ndaño tua fa eye o ka tu pindula.
AME LUKÃI WANGE TUA KOLELA YEHOVA
Keteke liuvala wetu 1988
Kunyamo wo 1988, nda kũlĩha Dorka manji umue embombe ukundi wotembo yosi haeye wa pama konepa yespiritu. Tua likuela kuenje wa likongela kokuange kupange woku nyũla akongelo. Dorka wa likolisilako calua oku talavaya kumosi lame kocikele cetu kuenda oku lieca olumue kupange wa Yehova. Kumosi, tua enda oku linga ungende wa 25 kolokilometulu woku enda kakongelo loku ambata apunda. Kakongelo amue a sangiwile ocipãla, tua endaile voviendelo viowuiñi tu sanga loku pita vatapalo eyuka olonata kuenda ikulungu.
Dorka ukuotõi walua. Ndeci, olonjanja vimue tua sukilile oku yoka olondui vi kuete olongandu. Onjanja yimue tua linga ungende woloneke vitãlo kuenda tua sukilile oku yoka olui lumue lowato momo eyau liaco lia teka. Eci Dorka a votoka oco a tunde vowato wa kupukila volui. Lomue pokati ketu wa tẽlele oku liteva kuenda volui luaco mua kala olongandu. Noke amalẽhe vamue va iñila volui kuenje vo yovola. Kavali ketu tua enda oku lisalukako vokuenda kuotembo yimue, omo lieci ca pita letu, pole, tu amamako kocikele coku nyũla akongelo.
Omãla vetu Jahgift la Eric va siata oku kala ombanjaile yimue ya tunda ku Yehova
Kefetikilo liunyamo wo 1992 tua lisalukako poku kũlĩha okuti Dorka wemina. Tua sukilile oku nõla nda tu amamako oku talavaya ndakundi valikasi. Tua sokolola ndoco, “Yehova wa tu ĩha ombanjaile yimue!” Kuenje tua sokolola oku luka omõletu hati, Jahgift. Noke lianyamo akuãla mua kuama manjaco Eric. Kavali kavo tua va tenda okuti ombanjaile yinene ya tunda ku Yehova. Jahgift wa talavaya otembo yimue koseketa yoku pongolola ko Konakri kuenda Eric oñuatisi yekongelo.
Ndaño okuti Dorka vokuenda kuotembo yimue wa sukilile oku siapo upange ulikasi omo lioku tata omãla, pole, wamamako oku kala ukundi wotembo yosi. Lekuatiso lia Yehova ndamamako kupange ulikasi. Noke liomãla vetu oku kula, Dorka wa fetika vali upange wakundi valikasi. Cilo, tu kasi kupange wumisionaliu ko Konakri.
YEHOVA WA TU TEYUILA
Olonjanja viosi nda endaile kuosi Yehova a ndi tuma. Ame lukãi wange tua mola eteyuilo kuenda asumũlũho a Yehova. Omo lioku kolela ku Yehova okuti kovipako akoko ca tu teyuila kovitangi kuenda kasakalalo. Ame la Dorka omo liovina tua pita lavio, tua lilongisa okuti ono yeteyuilo liocili “Suku yepopelo lietu,” Yehova. (1 Asa. 16:35) Ñuete ekolelo liokuti omuenyo wa vosi va kolelela kokuaye “u selekiwa ciwa vonjeke yomuenyo ponele ya Yehova.”—1 Sam. 25:29.