Hãy bảo vệ mình khỏi ký sinh trùng!

THÔNG TÍN VIÊN TỈNH THỨC! Ở HONDURAS

BẠN thức dậy với cảm giác buồn nôn. Bạn mau mệt mỏi. Bao tử bạn hơi bị căng. Triệu chứng mang thai chăng? Có thể. Nhưng nếu bạn sống trong vùng nhiệt đới hay bán nhiệt đới, vấn đề này rất có thể là một dạng nào đó của ký sinh trùng đường ruột. Chúng ra sao, và làm thế nào bạn có thể biết được mình đã trở thành chủ nhà bất đắc dĩ của những vị khách ngoài ý muốn này?

Nói một cách đơn giản, ký sinh trùng là một sinh vật rút chất bổ từ vật chủ, một vật thể sống mà ký sinh trùng sống bám vào. Có hai loại ký sinh trùng đường ruột thuộc loại đơn bào, trong đó có a-míp, và giun sán hoặc lãi. Mức độ nguy hại đối với vật chủ tùy thuộc vào loại và số lượng ký sinh trùng, và cũng tùy thuộc vào tuổi tác và sức khỏe của vật chủ.

Chẳng hạn giun cái có thể sanh khoảng 200.000 trứng một ngày. Tuy nhiên, những trứng này phải ấp dưới đất mới nở được. Số lượng giun có trong một người tùy thuộc vào số trứng nở hoặc số ấu trùng đã được ăn vào. Rất nhiều người chứa một ít giun trong bụng mà không hề hay biết. Nhưng một lượng giun quá nhiều có thể gây nên chứng nghẽn tắc ruột nghiêm trọng.

Một số triệu chứng thông thường của ký sinh trùng đường ruột là đau bụng, buồn nôn, biếng ăn, sình bụng, mệt mỏi, khó tiêu hóa, tiêu chảy hoặc táo bón. Xuống cân, khó ngủ, ngứa ngáy, khò khè, và sốt cũng có thể là biểu hiệu của ký sinh trùng. Dĩ nhiên, một số bệnh cũng có cùng những triệu chứng này. Tuy nhiên, ký sinh trùng có thể được chẩn đoán bằng một loạt xét nghiệm phân.

Một chẩn đoán đúng rất quan trọng. Thí dụ, nếu giun hoặc một số các loại ký sinh trùng khác cùng có một lúc, cần phải trị liệu giun trước tiên. Tại sao? Vì một số thuốc không diệt được giun, nhưng lại gây khó chịu cho chúng, khiến chúng di chuyển đến các bộ phận khác trong cơ thể và gây tổn thương trầm trọng.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh

Tẩy sạch ký sinh trùng bằng cách dùng thuốc tuy có hiệu quả, nhưng tốt hơn nên tránh bị nhiễm ngay từ đầu. Vậy, làm sao có thể tự bảo vệ khỏi ký sinh trùng?

Giữ sạch sẽ là phương pháp tốt nhất. Không nên bỏ bừa chất phế thải ở ngoài. Giữa nhà vệ sinh và nguồn nước phải có đủ khoảng cách an toàn. Không nên dùng phân người để làm phân bón. Cần giữ phép vệ sinh đúng mức. Hơn nữa, đừng để trẻ em ăn đất cát. Nếu một em bị chẩn đoán nhiễm ký sinh trùng, cũng nên khám nghiệm cho cả gia đình.

Cũng cần phải cẩn thận trong việc mua và chuẩn bị nấu ăn. Nên cố tìm mua các sản phẩm được trồng tại những vùng nổi tiếng là có điều kiện vệ sinh tốt. Thịt cần phải thật chín ở bên trong. Đừng bao giờ ăn thịt sống. Phải rửa sạch trái cây và rau ăn sống trước khi dùng. Nhưng phải cẩn thận không dùng lại nước cũ, vì có thể đã bị nhiễm bẩn.

Nước uống cần phải đun sôi kỹ. Sau khi để nguội, nước có thể được thông khí để tái tạo lại oxy. Hầu hết các bình lọc dùng trong gia đình đều không đủ khả năng loại trừ mọi loại ký sinh trùng. Mức độ tinh khiết của các chai nước bán ngoài thị trường tùy thuộc vào các điều kiện vệ sinh tại nơi sản xuất.

Đi du lịch hoặc ăn ngoài tiệm lại càng phải thận trọng hơn. Thức uống đóng chai thường là an toàn, nếu không uống kèm với đá. Do một số ký sinh trùng vẫn tồn tại trong nhiệt độ đông lạnh, nên đá uống chỉ tinh khiết nếu được làm từ nước tinh khiết. Bạn cũng nên cẩn thận trong việc ăn uống các thực phẩm bán rong ngoài phố. Thơm hoặc dưa xẻ sẵn trông có vẻ hấp dẫn, nhưng nó thường được rảy nước để giữ cho tươi—nước đó có thể đã bị nhiễm bẩn. Cẩn thận không có nghĩa là trở thành hoang tưởng đến độ mất hết cả hứng thú trong chuyến đi. Tuy nhiên, bằng cách áp dụng các biện pháp hợp lý, bạn làm mọi cách để bảo vệ mình khỏi các ký sinh trùng.

[Hình nơi trang 22]

Giữ sạch sẽ là phương pháp bảo vệ tốt nhất

[Hình nơi trang 23]

Đá uống chỉ tinh khiết nếu được làm từ nước tinh khiết

[Hình nơi trang 23]

A-míp và giun sán là hai loại ký sinh trùng

[Nguồn tư liệu]

DPDx, the CDC Parasitology Website