NGƯỢC DÒNG THỜI GIAN
Plato
Ông Plato, sống khoảng năm 427-347 trước công nguyên (TCN), là triết gia Hy Lạp ngoại đạo. Ông sinh ra ở A-thên, trong gia đình quý tộc, được học hành như giới trẻ thượng lưu Hy Lạp. Ông chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi triết gia lừng danh Socrates và các tín đồ của Pythagoras, một triết gia kiêm nhà toán học.
Sau khi đi quanh vùng Địa Trung Hải và tham gia chính trị ở Syracuse, thành phố Hy Lạp tại Sicily, Plato trở về A-thên. Tại đây, ông thành lập trường (the Academy), thường được gọi là đại học đầu tiên ở châu Âu. Trường này trở thành trung tâm nghiên cứu triết học và toán học.
TẠI SAO BẠN NÊN QUAN TÂM?
Các triết lý của Plato có ảnh hưởng mạnh mẽ đến niềm tin tôn giáo của hàng triệu người, kể cả các tín đồ tự nhận theo Ki-tô giáo. Nhiều người trong số này đã nghĩ sai lệch rằng các niềm tin ấy dựa trên Kinh Thánh. Một trong các triết lý chính của Plato là khi con người chết, linh hồn, hay một phần nào đó, ra khỏi thân thể và tồn tại mãi mãi.
“Linh hồn bất tử là một trong những đề tài ông Plato thích nhất”.—Body and Soul in Ancient Philosophy
Plato quan tâm rất nhiều đến đề tài về sự sống sau khi chết. Cuốn sách nói về thân thể và linh hồn theo triết lý xưa (Body and Soul in Ancient Philosophy) cho biết: “Linh hồn bất tử là một trong những đề tài ông Plato thích nhất”. Ông tin chắc rằng “linh hồn còn sống sau khi thân thể chết, được nhận phần thưởng hoặc hình phạt” trong kiếp sau, dựa vào cách sống của một người khi ở trần gian.a
TRIẾT LÝ CỦA PLATO LAN RỘNG THẾ NÀO?
Suốt chín thế kỷ hoạt động, từ năm 387 TCN đến 529 công nguyên (CN), trường của Plato có ảnh hưởng rất mạnh mẽ. Triết lý của Plato được phổ biến trong những vùng bị Hy Lạp và La Mã đô hộ. Triết gia Do Thái tên Philo ở thành A-léc-xan-ri-a chấp nhận học thuyết Plato, và nhiều nhà lãnh đạo trong khối đạo tự nhận theo Ki-tô giáo cũng vậy. Thế là, những ý niệm triết học ngoại giáo, kể cả linh hồn bất tử, đã len lỏi vào các giáo lý của Do Thái giáo và Ki-tô giáo.
Từ điển Kinh Thánh (The Anchor Bible Dictionary) viết: “Trong chừng mực nào đó, tất cả giáo lý thần học Ki-tô giáo đều dựa trên triết lý Hy Lạp đương thời, chủ yếu theo học thuyết Plato..., một số nhà tư tưởng theo Ki-tô giáo... có thể được gọi là tín đồ Ki-tô giáo đã theo học thuyết của Plato”. Hãy so sánh các thông tin sau.
Plato nói gì: “[Khi chết,] phần thật sự là bản thân chúng ta, cũng được gọi là linh hồn bất tử, đi đến các thần khác... để khai trình, người tốt can đảm nhờ có triển vọng, nhưng người ác thì vô cùng sợ hãi”.—Plato—Laws, Book XII.
Kinh Thánh nói gì: Con người không còn ý thức sau khi chết. Kinh Thánh cho biết người chết giống như ngủ và chờ đợi sự sống lại. Hãy xem các câu Kinh Thánh sau:
“Kẻ sống biết mình sẽ chết; nhưng kẻ chết chẳng biết chi hết, chẳng được phần thưởng gì hết; vì sự kỷ-niệm họ đã bị quên đi”.—Truyền-đạo 9:5.
“Hơi-thở tắt đi, loài người bèn trở về bụi-đất mình; trong chánh ngày đó các mưu-mô nó liền mất đi”.—Thi-thiên 146:4.
“Đừng ngạc nhiên về điều đó, vì giờ sẽ đến, khi mọi người trong mồ mả nghe tiếng ngài và ra khỏi, ai làm lành thì sống lại để sống, ai làm ác thì sống lại để bị kết án”.—Giăng 5:28, 29.
Rõ ràng, Kinh Thánh không dạy rằng phần nào đó tồn tại sau khi thân thể chết. Thế nên, hãy tự hỏi: “Niềm tin của tôi dựa vào Kinh Thánh hoặc triết lý của Plato?”.
a Dù Plato phổ biến ý niệm về linh hồn bất tử, nhưng ông không phải là người đầu tiên chấp nhận điều này. Dưới nhiều hình thức, ý niệm ấy từ lâu đã lan tràn trong các tôn giáo của dân ngoại, kể cả Ai Cập và Ba-by-lôn.