Khéo dùng phương pháp trực quan

TẠI SAO nên sử dụng phương pháp trực quan trong việc giảng dạy? Vì điều này có thể giúp bạn giảng dạy hữu hiệu hơn. Giê-hô-va Đức Chúa Trời và Chúa Giê-su Christ dùng phương pháp trực quan, và chúng ta có thể học từ hai Đấng ấy. Khi phối hợp phương pháp trực quan với lời nói, cử tọa tiếp thu thông tin qua hai giác quan. Điều này có thể giúp duy trì sự chú ý của cử tọa và củng cố ấn tượng tạo được nơi họ. Làm thế nào bạn có thể dùng phương pháp trực quan trong việc trình bày tin mừng? Làm thế nào bạn có thể chắc chắn là mình dùng phương pháp đó hữu hiệu?

Cách hai Đấng Dạy Dỗ vĩ đại nhất dùng phương pháp trực quan. Đức Giê-hô-va sử dụng phương tiện trực quan dễ nhớ để dạy những bài học trọng yếu. Một đêm nọ Ngài đem Áp-ra-ham ra ngoài và phán: “Ngươi hãy ngó lên trời, và nếu ngươi đếm được các ngôi sao thì hãy đếm đi.... Dòng-dõi ngươi cũng sẽ như vậy”. (Sáng 15:5) Mặc dù theo quan điểm loài người, điều được hứa này dường như không thể xảy ra được, nhưng Áp-ra-ham cảm kích sâu sắc và đặt đức tin nơi Đức Giê-hô-va. Vào một dịp khác, Đức Giê-hô-va bảo Giê-rê-mi đến nhà một thợ gốm và vào nơi làm việc để xem người đó nắn đất sét. Thật là một bài học đáng nhớ về quyền hành của Đấng Tạo Hóa đối với loài người! (Giê 18:1-6) Và làm sao Giô-na có thể quên được bài học về lòng thương xót mà Đức Giê-hô-va dạy ông bằng dây dưa? (Giô-na 4:6-11) Đức Giê-hô-va còn bảo các nhà tiên tri của Ngài diễn những thông điệp tiên tri bằng những vật thích hợp nào đó. (1 Vua 11:29-32; Giê 27:1-8; Ê-xê 4:1-17) Chính những nét đặc trưng của đền tạm và đền thờ là những biểu tượng giúp chúng ta hiểu được hiện thực trên trời. (Hê 9:9, 23, 24) Đức Chúa Trời cũng dùng rất nhiều sự hiện thấy để truyền đạt thông tin quan trọng.—Ê-xê 1:4-28; 8:2-18; Công 10:9-16; 16:9, 10; Khải 1:1.

Chúa Giê-su đã sử dụng phương pháp trực quan như thế nào? Khi người Pha-ri-si và những người theo phe Hê-rốt tìm cách dùng mẹo bắt ngài về lời nói, Chúa Giê-su yêu cầu đưa cho ngài một đồng đơ-ni-ê rồi ngài lưu ý người ta đến hình Sê-sa trên đồng tiền. Kế đó ngài giải thích rằng vật gì của Sê-sa phải trả lại cho Sê-sa nhưng vật gì của Đức Chúa Trời phải trả lại cho Đức Chúa Trời. (Mat 22:19-21) Để dạy một bài học về việc tôn vinh Đức Chúa Trời bằng tất cả những gì chúng ta có, Chúa Giê-su chỉ vào một bà góa nghèo tại đền thờ; số tiền bà đóng góp—hai đồng tiền—là tất cả những gì bà có để sống. (Lu 21:1-4) Vào một dịp khác ngài dùng đứa trẻ để làm một thí dụ về tính khiêm nhường, không tham vọng. (Mat 18:2-6) Chính ngài cũng cho thấy rõ ý nghĩa của tính khiêm nhường bằng cách rửa chân cho các môn đồ.—Giăng 13:14.

Những cách sử dụng phương pháp trực quan. Khác với Đức Giê-hô-va, chúng ta không thể thông tri bằng sự hiện thấy. Tuy nhiên, có nhiều hình ảnh gợi suy nghĩ được in trong các sách báo của Nhân Chứng Giê-hô-va. Hãy dùng chúng để giúp những người chú ý hình dung Địa Đàng trên đất, như được hứa trong Lời Đức Chúa Trời. Trong cuộc học hỏi Kinh Thánh tại nhà, bạn có thể lưu ý người học về một bức hình liên quan đến điều đang học và đề nghị người đó nói cho bạn biết họ thấy gì. Điều đáng chú ý là khi nhà tiên tri A-mốt nhận được một số sự hiện thấy, Đức Giê-hô-va hỏi: “A-mốt, ngươi thấy gì?” (A-mốt 7:7, 8; 8:1, 2) Bạn có thể đặt những câu hỏi tương tự khi lưu ý người học về những hình ảnh được dùng để làm phương tiện giảng dạy trực quan.

Nếu bạn viết ra những phép tính toán hoặc dùng một đường thời gian cho thấy chuỗi các biến cố quan trọng, điều này có thể giúp người học hiểu những lời tiên tri được dễ dàng hơn như về “bảy kỳ” nơi Đa-ni-ên 4:16 và “bảy mươi tuần-lễ” nơi Đa-ni-ên 9:24. Những phương tiện trực quan đó được in trong một số sách học của chúng ta.

Trong buổi học Kinh Thánh gia đình, bạn có thể làm cho việc thảo luận về những điều như đền tạm, đền thờ ở Giê-ru-sa-lem, và đền thờ trong sự hiện thấy của Ê-xê-chi-ên, dễ hiểu hơn nếu dùng hình hay biểu đồ. Những hình này có thể được tìm thấy trong sách Insight on the Scriptures, phần phụ lục của New World Translation of the Holy Scriptures—With References, và một số tạp chí Tháp Canh.

Khi đọc Kinh Thánh với gia đình, hãy tận dụng những bản đồ. Miêu tả từng bước cuộc hành trình của Áp-ra-ham từ U-rơ đến Cha-ran và xuống Bê-tên. Xem xét lộ trình của dân Y-sơ-ra-ên khi họ rời Ê-díp-tô và đi đến Đất Hứa. Xác định vị trí phần đất ban cho mỗi chi phái Y-sơ-ra-ên để làm sản nghiệp. Quan sát phạm vi lãnh thổ của Sa-lô-môn. Vạch ra lộ trình của Ê-li khi ông chạy trốn từ Gít-rê-ên đến tận đồng vắng bên kia Bê-e-Sê-ba, sau khi bị Giê-sa-bên đe dọa. (1 Vua 18:46–19:4) Xác định vị trí các thành nơi Chúa Giê-su rao giảng. Theo Phao-lô trong chuyến hành trình của ông, được miêu tả trong sách Công-vụ.

Phương pháp trực quan rất hữu ích khi giúp người học quen thuộc với những hoạt động của hội thánh. Bạn có thể cho họ thấy một tờ chương trình và giải thích loại thông tin mà chúng ta thảo luận tại các hội nghị và đại hội. Nhiều người đã khâm phục khi đích thân tham quan Phòng Nước Trời hoặc một chi nhánh của Nhân Chứng Giê-hô-va. Đây có thể là cách hữu hiệu để làm tan đi những quan niệm sai về công việc của chúng ta và mục đích của nó. Khi dẫn họ tham quan Phòng Nước Trời, cho họ biết nơi này khác với những nơi thờ phượng khác như thế nào. Nhấn mạnh rằng Phòng Nước Trời là nơi khiêm tốn có lợi cho việc học hỏi. Nêu ra những đặc điểm được đặc biệt thiết kế cho công việc rao giảng của chúng ta—nơi phân phát sách báo, bản đồ khu vực, và thùng đóng góp (chứ không phải đĩa quyên tiền).

Nếu có những băng video được chuẩn bị dưới sự chỉ thị của Hội Đồng Lãnh Đạo Trung Ương, hãy dùng để xây dựng niềm tin nơi Kinh Thánh, để giúp người học quen thuộc với hoạt động của Nhân Chứng Giê-hô-va, và để khuyến khích người xem sống phù hợp với các nguyên tắc Kinh Thánh.

Dùng phương pháp trực quan cho những nhóm đông người. Khi được chuẩn bị kỹ và trình bày khéo léo, phương tiện trực quan có thể là phương tiện giảng dạy hữu hiệu cho những nhóm đông người. Những phương tiện như thế được lớp người đầy tớ trung tín và khôn ngoan cung cấp dưới nhiều hình thức.

Tài liệu học hỏi trong tạp chí Tháp Canh thường bao gồm phương pháp trực quan dưới hình thức ảnh minh họa mà người điều khiển có thể dùng để nhấn mạnh các điểm quan trọng. Điều này cũng đúng đối với những ấn phẩm dùng trong Buổi Học Cuốn Sách Hội Thánh.

Một số dàn bài diễn văn công cộng có vẻ như thích hợp để dùng phương pháp trực quan nhằm minh họa các điểm. Tuy nhiên, thường có lợi hơn khi chú trọng vào những gì trong Kinh Thánh, là sách mà phần đông cử tọa có sẵn trong tay. Nếu cần cho cử tọa thấy một hình hoặc một dàn bài vắn tắt gồm các điểm chính để truyền đạt một hoặc vài điểm chính của bài giảng, hãy kiểm trước để chắc chắn rằng phương tiện đó có thể thấy (hoặc đọc) rõ từ cuối phòng họp. Những phương thức như thế chỉ nên dùng hạn chế.

Mục tiêu của chúng ta trong việc dùng phương pháp trực quan khi giảng dạy không phải là để giúp vui. Khi một phương tiện trực quan đàng hoàng được dùng, nó phải củng cố qua thị giác những ý tưởng đáng được đặc biệt nhấn mạnh. Những phương tiện như thế đáp ứng một mục tiêu hữu ích khi giúp làm sáng tỏ lời nói, khiến dễ hiểu hơn, hoặc khi đưa ra bằng chứng rõ ràng về tính hợp lý của điều phát biểu. Khi được dùng đúng cách, một phương tiện trực quan thích hợp có thể tạo được một ấn tượng sâu sắc đến độ qua nhiều năm cử tọa vẫn nhớ được cả phương tiện trực quan lẫn điểm dạy dỗ.

Cả khả năng nghe lẫn thị lực đóng vai trò quan trọng trong việc học hỏi. Hãy nhớ cách hai Đấng Dạy Dỗ vĩ đại nhất dùng những giác quan này và hãy cố gắng noi theo trong nỗ lực tác động đến lòng người khác.