“Một thế hệ đầy tham lam”

Nếu con người còn khó khăn loại trừ chứng bệnh sổ mũi thông thường thì làm sao có hy vọng loại bỏ được sự tham lam là một chứng bệnh còn phức tạp rắc rối hơn nhiều?

Dường như con người khỏi cần phải học tánh tham lam và ích kỷ. Những cá tính nầy có vẻ như đã có từ lúc con người còn thơ ấu. Chỉ cần quan sát hai con trẻ chơi đùa với những đồ chơi của chúng để có thể nhận thức được điều nầy.

Sự tham lam trên phương diện cá nhân là thông thường và đã là xấu xa rồi, nhưng khi sự tham lam lên đến tầm mức quốc gia và quốc tế thì gây ảnh hưởng tai hại cho hằng triệu người. Hãy lấy ví dụ về việc buôn ma túy trên phạm vi quốc tế. Một tờ báo Tây-ban-nha cho biết rằng ngành buôn bán ma túy đem lợi tức to tát nhất trên thế giới, khoảng chừng 300 tỉ Mỹ-kim mỗi năm. Hằng triệu mạng sống bị tan nát và vô số người chết yểu vì chứng nghiện ma túy. Nguyên nhân cội rễ nào gây ra sự bành trướng khủng khiếp của ngành buôn bán ma túy nầy? Chắc chắn là do sự tham lam.

Tờ “Điểm báo thế giới” (World Press Review) nhấn mạnh đến nguyên nhân là do sự tham lam nầy. Tờ nầy nhắc đến tạp chí ở Madrid tên là Cambio 16 có xác nhận rằng “chỉ độ chừng 10% đến 20% lợi tức của việc buôn bán ma túy trở về các xứ sản xuất. Mười phần trăm khác thì trở về hệ thống buôn lậu để trang trải cho các viện bào chế, xe vận tải và vũ khí... Và số tiền còn lại thì tập trung vào các xứ tiêu thụ, và vào trong các trương mục trốn thuế trong hệ thống ngân hàng thế giới”.

Điều nầy phủ nhận hoàn toàn luận điệu cho rằng sự túng thiếu là nguồn gốc của sự tham lam, và tánh tham lam chỉ là một đặc tính của người nghèo hay người bị bạc đãi trong xã hội. Hiển nhiên, tánh tham lam là một chứng tật bành trướng trong khắp các tầng lớp xã hội, kể cả những người thực sự chẳng hề túng thiếu. Một trong những cá tính kỳ lạ của sự tham lam là tánh xảo quyệt của nó, ngay cả những người thông thường tỏ ra hài lòng về địa vị của họ trong đời sống cũng có thể nẩy ra tánh tham lam nếu bất ngờ gặp cơ hội thuận tiện nào đó.

Nữ ký giả Meg Greenfield đã phàn nàn: “Bất cứ ngày nào nếu bạn mở một tờ báo đều đọc thấy các chuyện về gian lận, lừa lọc hay giả dối; thật là chán ngán! Dẫu chấp nhận rằng một số những lời kết án nầy không có bằng cớ vững chắc hay là quá đáng chăng nữa, hiển nhiên là có nhiều lần nhiều người đã phạm pháp và vẫn thoát khỏi mạng lưới công lý... Và chúng ta đã đi đến mức độ nầy là nhiều khi ngay cả lòng vị tha cũng bị thúc đẩy bởi một động lực ích kỷ: đó là tánh tham lam”.

Tánh tham lam đã lan tràn đến mức độ nào?

Tánh tham lam không phải là mới mẻ trong nhân loại, nhưng hiển nhiên đã bành trướng mạnh do những khó khăn liên quan đến lối sống của thế kỷ 20 nầy. Nó đã lan tràn rộng rãi đến nỗi một bài xã thuyết đăng tải trong tờ “Thế kỷ tín đồ đấng Christ” (The Christian Century) đã gán cho thập niên 1980 một tên mà họ cho rằng rất thích hợp với các tên như “thế hệ đầy ưu tư” của thập niên 1950 hay “thế hệ tôi trước” của thập niên 1970. Họ đặt tên cho thập niên 1980 là “thế hệ đầy tham lam”.

Ngày nay người ta thấy tánh tham lam lộ rõ ở bất cứ nơi nào có đông người tụ họp: nơi sở làm, nơi trường học hay các cộng đồng. Ảnh hưởng thối nát của sự tham lam đã lan tràn đến các địa hạt thương mại, chính trị, và ngay cả đến các tôn giáo lớn trên thế giới.

Nhiều khi tánh tham lam đã gây ra sự tham nhũng và sự gian lận. Thí dụ một tờ báo tại Úc (The Canberra Times) đã gán cho xứ Úc một danh dự khả nghi là dẫn đầu thế giới về gian dối trong ngành bảo hiểm xe hơi. Một tờ báo khác tại Úc (Law Society Journal) dường như đồng ý và xác nhận: “Những lời phát biểu hay khai báo gian lận của những người bị tai nạn đã gây hằng triệu Úc-kim tổn phí cho các công ty bảo hiểm, và một cách gián tiếp cho những người đóng tiền bảo hiểm khác”. Tờ báo nói thêm: “Vấn đề nầy càng ngày càng trở nên trầm trọng, đặc biệt trong lãnh vực hỏa hoạn, trộm cắp tại bến tàu, bảo hiểm xe hơi và bảo hiểm tài sản trong nhà”.

Do đó rất dễ hiểu tại sao nhiều người chế nhạo ý tưởng cho rằng một ngày nào đó tánh tham lam sẽ hoàn toàn không còn nữa. Họ cảm thấy rằng tánh tham lam sẽ vẫn luôn luôn còn mãi trong xã hội loài người và một thế giới không có tánh tham lam chỉ là một giấc mơ không bao giờ đạt được.

Tánh tham lam sẽ hoàn toàn bị loại trừ

Điều gì cho phép chúng ta quả quyết rằng điều nói trên sẽ được thực hiện mặc dù mới nghe có vẻ như không thể được? Đó là vì căn cứ vào sự kiện một số người đã đạt được rồi một lối sống thanh sạch không tiêm nhiễm tánh tham lam. Mặc dù việc đạt được chưa là hoàn toàn, nhưng chứng tỏ thành quả có thể đạt được với một sự giáo huấn và động lực đúng. Bài tiếp theo đây cho thấy làm thế nào mà cả một thế giới mới không có sự tham lam sẽ thực hiện được.