Thuyết tiến hóa bị đưa ra xét xử

Những người hết lòng ủng hộ thuyết tiến hóa đang kêu gào đòi xem xét lại nguồn gốc của sự sống

HÃY tưởng tượng bạn là một luật gia trong một phiên tòa hình sự. Bị cáo tuyên bố mình vô tội, và có những người đứng ra làm chứng bênh vực người. Tuy nhiên, khi nghe lời chứng của họ, bạn nhận thấy rằng mỗi nhân chứng nói mâu thuẫn với người khác. Rồi khi các nhân chứng của bên bị cáo được kêu ra làm chứng một lần nữa, họ thay đổi lời khai của họ. Là một luật gia, bạn có xem trọng lời chứng của họ không? Bạn sẽ có ý muốn tha bổng bị cáo không? Chắc không, vì nếu lời khai của bên bị không được nhất quán, thì điều này sẽ giảm đi tín nhiệm của bị cáo.

Đó là tình trạng của thuyết tiến hóa. Một loạt nhân chứng đã đứng ra cho nhiều lời giải thích khác nhau về nguồn gốc của sự sống để bênh vực thuyết tiến hóa. Nhưng lời chứng của họ có đứng vững khi đem ra xét xử không? Những người ủng hộ thuyết này có nhất trí không?

Bằng chứng mâu thuẫn

Sự sống đã bắt đầu thế nào? Có lẽ không có câu hỏi nào khiến người ta suy đoán và bàn cãi nhiều bằng câu hỏi này. Tuy nhiên, người ta tranh cãi không những về sự tiến hóa so với sự sáng tạo; phần lớn các sự xung đột xảy ra giữa chính những người ủng hộ thuyết tiến hóa. Dường như mỗi chi tiết về sự tiến hóa đều được bàn cãi dữ dội—cách nó xảy ra, nơi nó bắt đầu, ai hoặc cái gì đã khởi xướng và tiến trình phát triển đã kéo dài bao lâu.

Trong nhiều năm, những người theo thuyết tiến hóa nói rằng sự sống đã bắt đầu trong một hồ “xúp canh” hữu cơ ấm. Giờ đây một số người tin rằng sự sống đã phát sinh từ bọt nước trong biển. Một số nhà khoa học đưa ra ý kiến cho rằng sự sống đã bắt nguồn từ những mạch nước phun ra ở dưới đáy biển. Một số người tin rằng những cơ thể sống đã rơi xuống trái đất cùng với những sao băng. Có người khác tin rằng có thể những thiên thạch đã đập mạnh vào trái đất và thay đổi bầu khí quyển, và nhờ đó đã tạo nên sự sống. Một nhà khảo cứu nói: “Nếu một thiên thạch bằng sắt đâm vào trái đất thật mạnh, những điều kỳ lạ tất sẽ xảy ra”.

Tính chất của sự sống lúc ban đầu cũng đang được xem xét lại. Tạp chí Time nêu ý kiến: “Sự sống đã không bắt đầu trong những tình trạng yên tĩnh và ôn hòa như người ta từng nghĩ, nhưng dưới bầu trời tối tăm của một hành tinh bị chấn động bởi những núi lửa bùng nổ và bị các sao chổi và thiên thạch đe dọa”. Giờ đây một số nhà khoa học nói rằng nếu như sự sống đã khởi sự giữa những tình trạng hỗn loạn như thế, cả tiến trình đã phải được hoàn thành trong một khoảng thời gian ngắn hơn họ nghĩ trước kia.

Các nhà khoa học cũng có những quan điểm khác nhau về vai trò của Đức Chúa Trời—“nếu ngài hiện hữu”. Một số người nói rằng sự sống đã phát triển mà không cần đến sự can thiệp của một Đấng Tạo hóa, trong khi đó những người khác cho rằng Đức Chúa Trời bắt đầu tiến trình này và sau đó sự sống đã tiếp tục phát triển do sự tiến hóa.

Sau khi sự sống bắt đầu, sự tiến hóa đã tiến hành thế nào? Ngay cả trong lãnh vực này, người ta bất đồng ý kiến. Vào năm 1958, một thế kỷ sau khi sách The Origin of Species (Nguồn gốc các chủng loại) được ấn hành, chuyên gia về thuyết tiến hóa là Sir Julian Huxley nói: “Sự khám phá vĩ đại của Darwin, nguyên tắc phổ thông về sự đào thải tự nhiên, cuối cùng được thiết lập vững bền như phương tiện duy nhất cho mọi thay đổi lớn trong sự tiến hóa”. Tuy nhiên, 24 năm sau đó, chuyên gia về thuyết tiến hóa là Michael Ruse viết: “Một số nhà sinh vật học ngày càng gia tăng... bàn luận rằng bất cứ thuyết tiến hóa nào dựa trên các nguyên tắc của Darwin—đặc biệt thuyết nào xem sự đào thải tự nhiên như bí quyết cho sự tiến hóa—dù bề ngoài có vẻ hay ho, nhưng thật ra thì rất thiếu sót”.

Tạp chí Time, tuy nói rằng có “nhiều sự kiện vững chắc” ủng hộ thuyết tiến hóa, thế mà cũng thừa nhận rằng thuyết tiến hóa là một chuyện phức tạp, với “nhiều khuyết điểm và có rất nhiều ý kiến khác nhau về cách làm sao bồi đắp cho các chỗ thiếu này”. Thay vì nói rằng vụ xét xử thuyết tiến hóa đã xong rồi, những người hết lòng theo thuyết này đang kêu gào đòi xem xét lại nguồn gốc của sự sống.

Do đó, các lý lẽ bênh vực thuyết tiến hóa—đặc biệt về nguồn gốc của sự sống theo thuyết tiến hóa—không dựa trên bằng chứng nhất quán. Nhà khoa học T. H. Janabi nhận xét rằng những người chủ trương thuyết tiến hóa “đã khai triển và hủy bỏ rất nhiều thuyết sai lầm trải qua nhiều năm và đến nay các nhà khoa học vẫn chưa thể nào đồng ý về một thuyết nhất định nào”.

Điều đáng chú ý là Charles Darwin đã thấy trước cuộc xung đột này. Trong phần mở đầu của sách The Origin of Species (Nguồn gốc các chủng loại), ông viết: “Tôi biết rõ có rất ít điểm được bàn luận trong sách này mà người ta sẽ không thể đưa ra những sự kiện, thường có vẻ dẫn đến một kết luận hoàn toàn trái ngược với kết luận mà tôi đã rút ra được”.

Thật thế, lời chứng mâu thuẫn như vậy đặt nghi vấn về thuyết tiến hóa có đáng tin hay không.

Thuyết tiến hóa có phải là sự lựa chọn trí thức không?

Sách Milestones of History ghi nhận rằng ngay từ ban đầu, thuyết tiến hóa “tỏ ra hấp dẫn đối với nhiều người vì họ nghĩ nó thật sự có tính cách khoa học hơn thuyết về sự sáng tạo các loài”.

Hơn nữa, những lời phê phán độc đoán của một số người theo thuyết tiến hóa có thể áp đảo người ta. Thí dụ, nhà khoa học H. S. Shelton khẳng định rằng khái niệm về sự sáng tạo các loài là “quá ngu ngốc, nên không đáng xem xét kỹ lưỡng”. Nhà sinh vật học Richard Dawkins nói thẳng rằng: “Nếu bạn gặp người nào nói mình không tin thuyết tiến hóa, người đó là khờ dại, dốt nát hay điên khùng”. Tương tự thế, giáo sư René Dubos nói: “Giờ đây phần đông những người thông sáng đều chấp nhận như một sự kiện rằng mọi điều trong vũ trụ—từ các thiên thể cho đến loài người—đã phát triển và tiếp tục phát triển do sự tiến hóa”.

Qua các lời này, dường như ai ai với một ít tri thức đều sẽ sẵn sàng chấp nhận thuyết tiến hóa. Vì làm thế có nghĩa người đó “thông sáng” thay vì “dốt nát”. Tuy nhiên, có những người nam và nữ ăn học cao không chủ trương thuyết tiến hóa. Francis Hitching viết trong sách The Neck of the Giraffe: “Tôi đã gặp nhiều nhà khoa học có những mối nghi ngờ riêng tư, và thậm chí một số trong vòng họ đã nói rằng thuyết tiến hóa của Darwin rốt cuộc chẳng phải là một thuyết có tính cách khoa học chút nào”.

Chandra Wickramasinghe, một nhà khoa học người Anh được nhiều người tôn trọng, có quan điểm tương tự. Ông nói: “Không có bằng chứng nào để ủng hộ những nguyên lý căn bản của thuyết tiến hóa theo Darwin. Thế giới bị xâm chiếm bởi một quyền lực xã hội vào năm 1860, và tôi nghĩ rằng từ đó đến nay, điều đó đã làm hại cho khoa học rất nhiều”.

Ông T. H. Janabi kiểm tra các lý lẽ trình bày bởi những người ủng hộ thuyết tiến hóa. Ông nói: “Tôi khám phá ra rằng tình thế khác hẳn với điều mà họ muốn chúng ta tin. Số lượng bằng chứng quá ít ỏi và quá chắp vá để ủng hộ một thuyết phức tạp như giả thuyết về nguồn gốc sự sống”.

Như vậy, những người phản đối thuyết tiến hóa không nên bị coi như là “khờ dại, dốt nát hay điên khùng”. Nói về các ý kiến phản đối thuyết tiến hóa, ngay cả người kiên định ủng hộ thuyết tiến hóa là George Gaylord Simpson buộc phải công nhận: “Giản dị gạt qua một bên hay chế nhạo những quan điểm như vậy thật là một lỗi lầm. Những người ủng hộ quan điểm này đã (và là) những người học hỏi thâm thúy và thông sáng”.

Vấn đề có đức tin

Một số người nghĩ rằng tin tưởng nơi thuyết tiến hóa là căn cứ trên sự kiện, trong khi tin tưởng nơi sự sáng tạo thì căn cứ trên đức tin. Đành rằng chưa ai đã từng thấy Đức Chúa Trời. (Giăng 1:18; so sánh II Cô-rinh-tô 5:7). Tuy nhiên, thuyết tiến hóa cũng không hơn gì về phương diện này, vì nó dựa trên những biến cố chưa bao giờ được người ta chứng kiến hay lặp lại.

Thí dụ, các nhà khoa học đã chưa bao giờ quan sát các đột biến—ngay cả các đột biến có ích—tạo nên những hình thái mới của sự sống; nhưng họ chắc chắn rằng chính đây là cách các chủng loại mới đã phát sinh. Họ chưa chứng kiến sự sống ngẫu phát; nhưng họ khăng khăng nói rằng đó là cách sự sống đã bắt đầu.

Vì thiếu bằng cớ như thế, T. H. Janabi gọi thuyết tiến hóa chỉ là “một loại đức tin”. Nhà vật lý học Fred Hoyle gọi nó là “Phúc âm theo Darwin”. Bác sĩ Evan Shute còn nói mạnh bạo hơn nữa: “Tôi nghĩ rằng người tin nơi sự sáng tạo phải bào chữa cho niềm tin của mình ít hơn so với người hết lòng tin nơi thuyết tiến hóa”.

Những chuyên gia khác cũng đồng ý. Nhà thiên văn học Robert Jastrow công nhận: “Khi tôi suy gẫm về bản chất của con người, tôi thấy việc cho rằng con người hết sức kỳ lạ này phát sinh từ các chất hóa học pha loãng trong một hồ nước ấm có vẻ là một phép lạ không khác gì lời tường thuật trong Kinh-thánh về nguồn gốc của con người”.

Vậy thì tại sao nhiều người vẫn còn bác bỏ ý tưởng nói rằng sự sống đã được tạo ra?

[Hình nơi trang 3]

Những lời phê phán độc đoán của một số người có thể có sức thuyết phục