Ai uốn nắn lối suy nghĩ của bạn?

“KHÔNG cần ai bảo tôi phải nghĩ gì! Và không cần ai bảo tôi làm gì!” Tuyên bố một cách mạnh mẽ như thế thường có nghĩa là bạn rất tin cậy nơi chính mình và sự phán đoán của mình. Bạn có cảm thấy như vậy không? Điều ấy có thể hiểu được vì không ai nên quyết định giùm bạn. Nhưng vội vàng phủ nhận điều có thể hóa ra là lời khuyên tốt, có phải là khôn ngoan không? Có thật là không một ai có thể giúp bạn quyết định khôn ngoan không? Bạn có thật sự chắc rằng trên thực tế không ai uốn nắn lối suy nghĩ của bạn mà bạn không ý thức gì chăng?

Thí dụ, trước thế chiến thứ hai, Joseph Goebbels, bộ trưởng tuyên truyền của Hitler, nắm quyền kiểm soát ngành quay phim ở Đức. Tại sao? Vì ý thức rằng điều ấy sẽ cho ông vũ khí cực mạnh mà nhờ đó ông có thể “gây ảnh hưởng đến niềm tin và từ đó, đến cách cư xử của con người”. (Propaganda and the German Cinema 1933-1945) Có lẽ bạn nhận thấy sự hữu hiệu ghê rợn của phương pháp mà ông ta đã sử dụng và những phương tiện khác để lôi kéo những người dân thường—những người bình thường, có lý trí—để họ tuân theo triết lý Quốc Xã một cách mù quáng.

Thật ra cách bạn nghĩ và cách bạn hành động luôn luôn bị ảnh hưởng bằng một cách nào đó bởi tình cảm và quan điểm của những người mà bạn lắng nghe. Dĩ nhiên, điều này không hẳn là không tốt. Nếu họ là những người hết lòng quan tâm đến quyền lợi của bạn—chẳng hạn như thầy cô, bạn học, hoặc cha mẹ—thì bạn sẽ rút tỉa lợi ích lớn từ những lời khuyên của họ. Nhưng nếu họ là những người vị kỷ và chính họ bị lừa dối hoặc bại hoại trong lối suy nghĩ, kẻ “phỉnh-dỗ”, như sứ đồ Phao-lô miêu tả, thì hãy thận trọng!—Tít 1:10; Phục-truyền Luật-lệ Ký 13:6-8.

Vì vậy, đừng ỷ y và nghĩ rằng không ai có thể ảnh hưởng đến bạn. (So sánh 1 Cô-rinh-tô 10:12). Rất có thể điều này đã xảy ra rồi—thậm chí thường xuyên hơn là bạn thừa nhận—mà bạn không để ý đến. Lấy thí dụ đơn giản về sản phẩm bạn định mua khi đi mua sắm. Điều ấy có luôn luôn đơn thuần là quyết định cá nhân sáng suốt hay không? Hay là người khác, thường không nhìn thấy, ảnh hưởng đến sự lựa chọn của bạn một cách tinh tế nhưng mạnh mẽ? Eric Clark, một phóng viên điều tra, nghĩ là đúng như thế. Ông nói: “Càng bị quảng cáo tấn công tới tấp, chúng ta càng ít để ý đến ảnh hưởng của chúng, thế nhưng hầu như chắc chắn chúng ta càng bị ảnh hưởng nhiều hơn”. Ông cũng cho biết rằng khi được hỏi quảng cáo hiệu nghiệm như thế nào, “hầu hết người ta đồng ý rằng nó hiệu nghiệm, nhưng không phải đối với họ”. Người ta có khuynh hướng cho rằng người khác dễ bị ảnh hưởng, còn chính họ thì không. “Dường như chỉ có họ mới được miễn trừ”.—The Want Makers.

Rập theo khuôn của Sa-tan

Dù bạn có bị quảng cáo hàng ngày ảnh hưởng hay không, hậu quả có thể không nghiêm trọng. Tuy nhiên, còn có một ảnh hưởng khác nguy hiểm hơn nhiều. Kinh Thánh chỉ rõ Sa-tan là kẻ lão luyện trong việc vận động người ta. (Khải-huyền 12:9) Triết lý cơ bản của hắn cũng giống như lối suy nghĩ của một nhân viên quảng cáo cho rằng có hai cách để gây ảnh hưởng đến khách hàng—“bằng cách cám dỗ hoặc uốn nắn họ”. Nếu những người tuyên truyền và quảng cáo có thể dùng kỹ thuật tinh tế để uốn nắn lối suy nghĩ của bạn, hẳn nhiên Sa-tan còn khéo léo hơn trong việc sử dụng các thủ đoạn tương tự!—Giăng 8:44.

Sứ đồ Phao-lô biết điều này. Ông sợ rằng một số anh em tín đồ có thể mất cảnh giác và trở thành nạn nhân bị Sa-tan lường gạt. Ông viết: “Tôi ngại rằng như xưa Ê-va bị cám-dỗ bởi mưu-chước con rắn kia, thì ý-tưởng anh em cũng hư đi, mà dời-đổi lòng thật-thà tinh-sạch đối với Đấng Christ chăng”. (2 Cô-rinh-tô 11:3) Hãy xem trọng lời cảnh cáo ấy. Nếu không bạn có thể giống như những người tin rằng sự tuyên truyền và uốn nắn có hiệu nghiệm—“nhưng không phải đối với họ”. Sự kiện việc tuyên truyền của Sa-tan có hiệu nghiệm được thấy rõ chung quanh chúng ta qua sự hung bạo, tình trạng suy đồi và sự giả hình đánh dấu thế hệ này.

Do đó, Phao-lô nài xin anh em tín đồ “đừng làm theo đời nầy”. (Rô-ma 12:2) Một dịch giả Kinh Thánh diễn ý những lời của Phao-lô như sau: “Đừng để cho thế gian ép bạn rập theo khuôn của nó”. (Rô-ma 12:2, Phillips) Sa-tan sẽ cố dùng bất cứ điều gì để ép bạn rập theo khuôn của hắn, giống như người thợ gốm thời xưa nhồi đất sét vào khuôn để tạo vật dụng có chạm trổ và đặc tính theo ý muốn của ông. Sa-tan có hệ thống chính trị, thương mại, tôn giáo và thú tiêu khiển thế gian sẵn sàng làm điều đó. Ảnh hưởng của hắn lan tràn đến độ nào? Nó lan rộng giống như thời sứ đồ Giăng. Sứ đồ nói: “Cả thế-gian đều phục dưới quyền ma-quỉ”. (1 Giăng 5:19; cũng xem 2 Cô-rinh-tô 4:4). Nếu bạn có chút nghi ngờ gì về khả năng của Sa-tan để cám dỗ người ta và làm bại hoại lối suy nghĩ của họ, hãy nhớ rằng hắn đã làm điều này một cách hiệu quả như thế nào cho cả dân tộc Y-sơ-ra-ên, một dân được hiến dâng cho Đức Chúa Trời. (1 Cô-rinh-tô 10:6-12) Điều ấy có thể xảy đến với bạn không? Nó có thể xảy đến nếu bạn mở rộng tâm trí để đón nhận ảnh hưởng quyến rũ của Sa-tan.

Nắm vững tình thế

Thông thường, những thế lực ngấm ngầm như thế chỉ có thể ảnh hưởng trên lối suy nghĩ của bạn nếu bạn cho phép chúng. Trong sách The Hidden Persuaders (Kẻ thuyết phục ẩn mặt), Vance Packard lập luận: “Chúng ta vẫn còn sẵn có một thành trì vững chắc chống lại những kẻ thuyết phục [ẩn mặt] như thế: chúng ta có thể chọn không bị thuyết phục. Hầu hết trong mọi trường hợp chúng ta vẫn còn có sự lựa chọn, và chúng ta không thể bị lôi kéo quá độ nếu nắm vững tình thế”. Điều ấy cũng đúng đối với việc tuyên truyền và lường gạt.

Dĩ nhiên, để “nắm vững tình thế”, bạn phải giữ trí óc cởi mở và dễ đón nhận những ảnh hưởng tốt. Một tâm trí lành mạnh giống như một thân thể tráng kiện cần được nuôi dưỡng cẩn thận nếu muốn nó hoạt động đúng cách. (Châm-ngôn 5:1, 2) Thiếu thông tin cũng có thể độc hại giống như nhận thông tin sai lệch. Vì vậy, nếu đúng là bạn cần bảo vệ tâm trí khỏi những ý tưởng và triết học lầm lạc, thì đừng phát triển một quan điểm lệch lạc và hoài nghi đối với mọi lời khuyên hoặc thông tin cung cấp cho bạn.—1 Giăng 4:1.

Lời thuyết phục chân thật khác với sự tuyên truyền ẩn giấu. Chắc hẳn sứ đồ Phao-lô đã cảnh giác người trẻ Ti-mô-thê đề phòng “những người hung-ác, kẻ giả-mạo... càng chìm-đắm luôn trong điều dữ, làm lầm-lạc kẻ khác, mà cũng lầm-lạc chính mình nữa”. Nhưng Phao-lô nói thêm: “Về phần con, hãy đứng vững trong những sự con đã đem lòng tin chắc mà học và nhận lấy, vì biết con đã học những điều đó với ai”. (2 Ti-mô-thê 3:13, 14) Vì mỗi điều bạn đưa vào tâm trí sẽ ảnh hưởng đến bạn trong một mức độ nào đó, bí quyết là ‘biết bạn đã học những điều đó với ai’, để chắc chắn rằng họ là những người quan tâm đến lợi ích của bạn chứ không phải cho chính họ.

Sự lựa chọn là phần của bạn. Bạn có thể chọn “làm theo đời nầy” bằng cách để những triết lý và các hệ thống giá trị của thế gian điều khiển lối suy nghĩ của bạn. (Rô-ma 12:2) Nhưng thế gian này không để tâm đến bạn. Thế nên sứ đồ Phao-lô cảnh báo: “Hãy giữ chừng, kẻo có ai lấy triết-học và lời hư-không, theo lời truyền-khẩu của loài người, sơ-học của thế-gian,... mà bắt anh em phục chăng”. (Cô-lô-se 2:8) Việc bị rập theo khuôn của Sa-tan bằng cách này, hoặc bị ‘bắt phục’, không đòi hỏi nỗ lực nào cả. Nó giống như hít thở khói thuốc lá của người khác hút. Bạn có thể bị ảnh hưởng chỉ vì hít thở không khí ô nhiễm.

Mặt khác, bạn có thể tránh thở “không khí” ấy. (Ê-phê-sô 2:2, NW) Thay vì thế, bạn nên nghe theo lời khuyên của Phao-lô: “Hãy biến-hóa bởi sự đổi mới của tâm-thần mình, để thử cho biết ý-muốn tốt-lành, đẹp lòng và trọn-vẹn của Đức Chúa Trời là thể nào”. (Rô-ma 12:2) Điều này đòi hỏi phải nỗ lực. (Châm-ngôn 2:1-5) Hãy nhớ rằng Đức Giê-hô-va không lường gạt hay lôi kéo ai hết. Ngài cho biết đầy đủ thông tin, nhưng muốn rút tỉa lợi ích từ đấy, bạn phải lắng nghe và để thông tin ấy ảnh hưởng đến lối suy nghĩ của bạn. (Ê-sai 30:20, 21; 1 Tê-sa-lô-ni-ca 2:13) Bạn phải sẵn sàng để cho lẽ thật ghi trong “Kinh-thánh”, Lời được Đức Chúa Trời soi dẫn, tràn ngập tâm trí bạn.—2 Ti-mô-thê 3:15-17.

Hưởng ứng sự uốn nắn của Đức Giê-hô-va

Nếu muốn rút tỉa lợi ích qua ảnh hưởng uốn nắn của Đức Giê-hô-va, bạn cần phải sẵn lòng vâng phục. Điều này được minh họa một cách hùng hồn khi Đức Giê-hô-va bảo nhà tiên tri Giê-rê-mi đi đến nhà người thợ gốm. Giê-rê-mi thấy người thợ gốm đổi ý nắn lại “cái bình... bị hư trong tay người thợ gốm”. Bấy giờ Đức Giê-hô-va phán: “Hỡi nhà Y-sơ-ra-ên, ta đối với các ngươi há chẳng làm được như người thợ gốm hay sao?... Hỡi nhà Y-sơ-ra-ên, đất sét ở trong tay thợ gốm thể nào, thì các ngươi cũng ở trong tay ta thể ấy”. (Giê-rê-mi 18:1-6) Phải chăng điều đó có nghĩa là dân Y-sơ-ra-ên chẳng khác nào đất sét vô tri trong bàn tay của Đức Giê-hô-va để Ngài uốn nắn tùy hứng thành vật này hay vật kia?

Đức Giê-hô-va không bao giờ dùng quyền toàn năng của Ngài để ép buộc người ta làm điều trái với ý muốn họ; Ngài cũng không chịu trách nhiệm về những sản phẩm khiếm khuyết như trong trường hợp người thợ gốm. (Phục-truyền Luật-lệ Ký 32:4) Khuyết điểm xảy ra khi những người mà Đức Giê-hô-va cố gắng uốn nắn một cách tích cực nhưng họ chống lại sự hướng dẫn của Ngài. Đó là sự khác biệt lớn giữa bạn và một khối đất sét vô tri. Bạn có quyền tự do lựa chọn. Dùng quyền ấy, bạn có thể chọn hưởng ứng ảnh hưởng uốn nắn của Đức Giê-hô-va hoặc cố tình phủ nhận.

Thật là một bài học nghiêm túc! Lắng nghe lời của Đức Giê-hô-va tốt hơn nhiều thay vì quyết đoán một cách ngạo mạn: “Không cần ai bảo tôi phải làm gì”! Tất cả chúng ta đều cần đến ảnh hưởng hướng dẫn của Đức Giê-hô-va. (Giăng 17:3) Hãy giống như người viết Thi-thiên là Đa-vít khi ông cầu nguyện: “Hỡi Đức Giê-hô-va, xin cho tôi biết các đường-lối Ngài, và dạy-dỗ tôi các nẻo-đàng Ngài”. (Thi-thiên 25:4) Hãy nhớ lại điều Vua Sa-lô-môn đã nói: “Kẻ khôn sẽ nghe và thêm lên sự học-vấn”. (Châm-ngôn 1:5) Bạn sẽ lắng nghe không? Nếu lắng nghe, thì “sự dẽ-dặt sẽ coi-sóc con, sự thông-sáng sẽ gìn-giữ con”.—Châm-ngôn 2:11.