Bạn có biết?

Vì mùa khô ở Y-sơ-ra-ên kéo dài, làm sao dân chúng thời xưa luôn có nước để sinh hoạt?

▪ Vào mùa mưa, từ tháng 10 đến tháng 4, đôi khi nước mưa tạo thành các dòng suối chảy xiết xuống thung lũng. Tuy nhiên vào mùa hè, đa số các dòng suối này khô cạn và không có mưa trong nhiều tháng. Vậy, làm sao người vào thời Kinh Thánh có nước để sinh hoạt?

Họ giải quyết vấn đề bằng cách đào mương trên sườn đồi và dẫn nước mưa xuống các hồ dưới lòng đất. Mái nhà cũng có độ dốc để nước mưa chảy xuống các hồ chứa này. Nhiều gia đình có hồ chứa nước riêng.​—2 Sa-mu-ên 3:26; Giê-rê-mi 2:13.

Người Y-sơ-ra-ên cũng lấy nước từ các dòng suối. Tại những vùng cao, nước mưa ngấm xuống đất cho đến khi gặp lớp đá mà nước không thể thấm qua được. Nước mưa chảy theo lớp đá ấy cho đến khi lên mặt đất thành dòng suối. Các ngôi làng thường được lập gần dòng suối. Chúng ta có thể kết luận như thế là nhờ vào tên của các địa danh như Ên-Sê-mết, Ên-Rô-ghên và Ên-ghê-đi​—en nghĩa là suối trong tiếng Hê-bơ-rơ (Giô-suê 15:​7, 62). Tại Giê-ru-sa-lem, có một đường hầm được đục trong lớp đá để dẫn nước suối vào thành.​—2 Các Vua 20:20.

Tại những nơi không có suối, người ta đào giếng để lấy nước ngầm, như giếng tại Bê-e-Sê-ba​—beʼerʹ nghĩa là giếng trong tiếng Hê-bơ-rơ (Sáng-thế Ký 26:​32, 33). Tác giả André Chouraqui cho biết: “Đối với thời nay, các giải pháp [người Do Thái] tìm ra vẫn đáng khâm phục”.

Ông Áp-ram (Áp-ra-ham) có thể đã sống trong ngôi nhà như thế nào?

▪ Áp-ram và vợ ông sống trong thành U-rơ, một thành phố thịnh vượng của người Canh-đê. Theo sự chỉ dẫn của Đức Chúa Trời, họ đã rời thành đó và sống trong lều (Sáng-thế Ký 11:31; 13:12). Khi làm thế, có thể họ phải hy sinh điều gì? Chúng ta hãy xem xét.

Thành U-rơ, ngày nay nằm tại I-rắc, đã được ông Leonard Woolley khai quật từ năm 1922 đến năm 1934. Trong số những ngôi nhà mà ông phát hiện có đến 73 ngôi nhà xây bằng gạch. Nhiều nhà có sân lát gạch ngay chính giữa, xung quanh sân là các phòng. Sân này hơi dốc vào giữa, vì có lỗ để thoát nước. Trong những ngôi nhà lớn hơn, các phòng dành cho khách đều có nhà vệ sinh riêng. Ở tầng trệt cũng có nhà bếp gồm bếp lửa, và những gian cho đầy tớ ngủ. Gia đình chủ nhà sống trên lầu. Có một cầu thang dẫn lên ban-công bằng gỗ bao quanh sân để vào các phòng trên lầu.

Ông Woolley viết: “Ngôi nhà... có sân lát gạch, tường quét vôi, hệ thống thoát nước, mười mấy phòng... cho thấy dân có điều kiện sống cao. Và đây... chỉ là ngôi nhà thuộc tầng lớp trung lưu, chủ cửa tiệm, người bán buôn, các nhà sao chép v.v.”.

[Hình nơi trang 19]

Hồ nước tại Horvot Mezada, Y-sơ-ra-ên

[Nguồn tư liệu]

© Masada National Park, Israel Nature and Parks Authority

[Hình nơi trang 19]

Hình vẽ ngôi nhà thời Áp-ra-ham

[Nguồn tư liệu]

© Drawing: A. S. Whitburn