Sách Gióp có thể giúp chúng ta khi đưa ra lời khuyên

1, 2. Ba người bạn của Gióp và Ê-li-hu đối mặt với thách đố nào?

Tin tức lan nhanh như cháy rừng trong vòng những người ở Đông Phương. Gióp, người nổi tiếng giàu có, giờ đây đã mất tất cả. Khi ba người bạn của Gióp là Ê-li-pha, Binh-đát và Xô-pha biết chuyện xảy đến với ông, họ đi tới Út-xơ để an ủi ông. Tuy nhiên, khi đến nơi, họ rất sửng sốt trước những gì mình thấy.

² Hãy hình dung cảnh sau. Gióp hầu như mất tất cả những gì mình có. Ông mất hết các bầy cừu, bò, lạc đà và lừa. Phần lớn tôi tớ của ông bị giết, và các con ông đều thiệt mạng khi căn nhà đổ sập trên họ. Nhưng bi kịch không dừng lại ở đó. Gióp còn bị bệnh nặng, toàn thân đầy ung nhọt đau đớn. Từ đằng xa, ba người bạn thấy Gióp suy sụp và ngồi trong đống tro. Họ phản ứng ra sao? Suốt bảy ngày, họ không nói lời nào với người đàn ông đang vô cùng đau đớn này (Gióp 2:​12, 13). Trong thời gian đó, một người trẻ hơn tên là Ê-li-hu cũng đến gặp Gióp và ngồi gần họ. Cuối cùng, Gióp phá tan bầu không khí im lặng bằng cách nguyền rủa ngày sinh của ông và ước được chết (Gióp 3:​1-3, 11). Rõ ràng, ông cần sự giúp đỡ! Điều những người này nói và cách họ nói sẽ cho thấy họ có thật sự là bạn của Gióp và quan tâm đến ông hay không.

3. Bài này sẽ xem xét điều gì?

³ Đức Giê-hô-va đã cho Môi-se ghi lại những gì mà ba người bạn của Gióp và Ê-li-hu nói và làm. Điều đáng lưu ý là một số lời Ê-li-pha nói dường như đến từ một ác thần. Trái lại, lời của Ê-li-hu là do Đức Giê-hô-va soi dẫn (Gióp 4:​12-16; 33:​24, 25). Vì thế, sách Gióp chứa đựng một số lời khuyên tốt nhất và cũng có một số lời khuyên tệ nhất. Chúng ta sẽ thảo luận xem sách Gióp có thể giúp mình như thế nào khi cần đưa ra lời khuyên. Đầu tiên, hãy xem gương xấu của ba người bạn của Gióp. Rồi chúng ta sẽ thảo luận gương tốt của Ê-li-hu. Trong mỗi trường hợp, hãy xem những lợi ích mà dân Y-sơ-ra-ên có thể nhận được từ sách Gióp và những lợi ích chúng ta nhận được ngày nay.

BA NGƯỜI BẠN CỦA GIÓP KHUYÊN ÔNG NHƯ THẾ NÀO?

4. Tại sao ba người bạn của Gióp không thực hiện được mục tiêu của mình? (Cũng xem hình).

⁴ Kinh Thánh nói rằng ba người bạn đến để “chia buồn và an ủi” Gióp sau khi nghe về các tai họa xảy ra với ông (Gióp 2:11). Tuy nhiên, họ không đạt được mục tiêu đó. Tại sao? Vì ít nhất ba lý do. Thứ nhất, họ vội đi đến kết luận sai. Chẳng hạn, họ cho rằng Gióp bị trừng phạt vì những tội mà ông đã phạma (Gióp 4:7; 11:14). Thứ hai, phần lớn những lời khuyên mà họ dành cho Gióp đều không giúp ích, thiếu tử tế và gây đau lòng. Chẳng hạn, cả ba người đều nói những lời nghe có vẻ hay nhưng thật ra chẳng có giá trị gì (Gióp 13:12). Binh-đát hai lần bảo Gióp rằng ông nói quá nhiều (Gióp 8:2; 18:2). Còn Xô-pha ám chỉ rằng Gióp là “kẻ đầu rỗng” (Gióp 11:12). Thứ ba, dù có lẽ không to tiếng với Gióp, nhưng họ thường nói một cách trịch thượng, mỉa mai và có ý buộc tội (Gióp 15:​7-11). Rõ ràng, những người này chú tâm đến việc chứng tỏ Gióp sai, hơn là an ủi hoặc xây dựng đức tin của ông.

5. Lời khuyên của những người bạn của Gióp dẫn đến hậu quả nào?

⁵ Không ngạc nhiên gì khi lời khuyên của những người bạn ấy dẫn đến hậu quả tai hại. Gióp cảm thấy tan nát cõi lòng vì những lời họ nói (Gióp 19:2). Chúng ta có thể hiểu tại sao ông cảm thấy cần phải bênh vực cho danh tiếng của mình. Việc cố bênh vực cho bản thân khiến ông suy nghĩ không thăng bằng và nói năng thiếu khôn ngoan (Gióp 6:​3, 26). Những người bạn của Gióp đã nói những điều không phù hợp với quan điểm của Đức Giê-hô-va, và cũng không đối xử trắc ẩn với ông. Hậu quả là họ vô tình trở thành công cụ trong tay Sa-tan (Gióp 2:​4, 6). Lời tường thuật này có thể mang lại lợi ích nào cho những người thời xưa và chúng ta thời nay?

6. Các trưởng lão ở Y-sơ-ra-ên có thể rút ra bài học nào từ gương xấu của ba người bạn của Gióp?

⁶ Dân Y-sơ-ra-ên có thể nhận được lợi ích nào? Sau khi thành lập nước Y-sơ-ra-ên, Đức Giê-hô-va chọn các trưởng lão để xét xử dân chúng theo tiêu chuẩn công chính của ngài (Phục 1:​15-18; 27:1). Họ cần lắng nghe kỹ trước khi đưa ra lời khuyên hoặc phán quyết (2 Sử 19:6). Họ cũng cần đặt câu hỏi, thay vì cho rằng mình biết mọi thông tin (Phục 19:18). Các trưởng lão ấy cần tránh nói gay gắt với những người đến xin sự giúp đỡ. Tại sao? Vì nếu họ tỏ ra khó chịu, người khác sẽ không muốn mở lòng với họ (Xuất 22:​22-24). Đó là một số bài học mà các trưởng lão ở Y-sơ-ra-ên có thể rút ra từ câu chuyện của Gióp.

7. Ngoài các trưởng lão ở Y-sơ-ra-ên, ai có thể đưa ra lời khuyên, và họ có thể nhận được lợi ích nào từ lời tường thuật về Gióp? (Châm ngôn 27:9)

⁷ Dĩ nhiên, các trưởng lão ở Y-sơ-ra-ên không phải là những người duy nhất có thể cho lời khuyên. Thật ra, bất cứ người Y-sơ-ra-ên nào, dù già hay trẻ, nam hay nữ, đều có thể đưa ra lời khuyên để giúp một người bạn tiến bộ trong việc thờ phượng hoặc sửa đổi hạnh kiểm (Thi 141:5). Người bạn đích thực thì sẵn sàng đưa ra lời khuyên. (Đọc Châm ngôn 27:9). Gương xấu của ba người bạn của Gióp có thể giúp dân Y-sơ-ra-ên biết những điều không nên nói và không nên làm khi cho lời khuyên.

8. Chúng ta cần tránh điều gì khi đưa ra lời khuyên? (Cũng xem các hình).

⁸ Chúng ta nhận được lợi ích nào? Là tín đồ đạo Đấng Ki-tô, chúng ta muốn giúp đỡ anh em đang gặp thử thách. Nhưng để làm thế, chúng ta cần tránh điều mà ba người bạn của Gióp đã làm. Thứ nhất, chúng ta cần tránh vội đi đến kết luận, và đảm bảo mình có đủ thông tin trước khi đưa ra lời khuyên. Thứ hai, chúng ta không nên đưa ra lời khuyên dựa trên quan điểm riêng như Ê-li-pha đã làm, mà nên dựa trên nền tảng vững chắc là Kinh Thánh (Gióp 4:8; 5:​3, 27). Thứ ba, chúng ta cần tránh nói những lời gay gắt hoặc chỉ trích. Hãy nhớ rằng Ê-li-pha và hai người bạn kia đã nói một số điều đúng. Một trong những câu của họ còn được Phao-lô trích sau này. (So sánh Gióp 5:13 với 1 Cô-rinh-tô 3:19). Tuy vậy, phần lớn những gì họ nói về Đức Chúa Trời đều không đúng và khiến Gióp bị tổn thương, nên ngài cho biết họ nói sai sự thật (Gióp 42:​7, 8). Khi đưa ra lời khuyên, chúng ta không bao giờ muốn làm cho người nghe nghĩ Đức Giê-hô-va là đấng hà khắc hoặc cảm thấy mình không đáng được yêu thương. Giờ đây, hãy xem chúng ta có thể học được gì từ gương của Ê-li-hu.

Ê-LI-HU KHUYÊN GIÓP NHƯ THẾ NÀO?

9. Tại sao Gióp cần sự giúp đỡ sau khi các bạn ông ngưng nói, và Đức Giê-hô-va giúp ông như thế nào?

⁹ Đến lúc Gióp và những người bạn ngưng tranh cãi, hẳn bầu không khí đã căng thẳng tột độ. Họ nói nhiều tới mức lời của họ chiếm 28 chương trong Kinh Thánh. Nhiều lời họ nói cho thấy sự bực bội, thậm chí tức giận. Không ngạc nhiên gì khi Gióp vẫn cảm thấy đau lòng! Ông cần được an ủi và sửa sai. Đức Giê-hô-va giúp Gióp như thế nào? Ngài dùng Ê-li-hu để khuyên ông. Tại sao Ê-li-hu không lên tiếng sớm hơn? Ông nói: “Tôi còn trẻ, các ông thì lớn tuổi. Nên tôi lễ phép kìm giữ miệng mình” (Gióp 32:​6, 7). Ê-li-hu nhận ra điều mà nhiều người cũng nhận ra ngày nay: Người lớn tuổi thường khôn ngoan và có nhiều trải nghiệm trong cuộc sống hơn người trẻ. Nhưng sau khi kiên nhẫn lắng nghe Gióp và các bạn ông, Ê-li-hu không thể im lặng được nữa. Ông nói: “Sự khôn ngoan không dựa vào tuổi tác, chẳng phải chỉ người già mới hiểu điều gì là đúng đắn” (Gióp 32:9). Tiếp theo, Ê-li-hu nói gì, và nói như thế nào?

10. Ê-li-hu làm gì trước khi khuyên Gióp? (Gióp 33:​6, 7)

¹⁰ Trước khi khuyên Gióp, Ê-li-hu tạo bầu không khí dễ chịu. Bằng cách nào? Đầu tiên, ông kiểm soát cảm xúc của mình. Chúng ta biết điều này vì Kinh Thánh nói lúc đầu Ê-li-hu rất giận (Gióp 32:​2-5). Nhưng ông không bao giờ đối xử thiếu tử tế với Gióp. Trái lại, ông trấn an Gióp. Chẳng hạn, ông nói: “Kìa! Trước mặt Đức Chúa Trời, tôi chẳng khác gì ông”. (Đọc Gióp 33:​6, 7). Rồi Ê-li-hu cho thấy rõ ông đã lắng nghe Gióp. Thật vậy, ông tóm tắt các điểm chính trong những lời Gióp nói (Gióp 32:11; 33:​8-11). Ê-li-hu cũng làm thế khi cho Gióp những lời khuyên tiếp theo.—Gióp 34:​5, 6, 9; 35:​1-4.

11. Ê-li-hu khuyên Gióp như thế nào? (Gióp 33:1)

¹¹ Khi khuyên Gióp, Ê-li-hu cho thấy mình tôn trọng phẩm giá của người trung thành này. Chẳng hạn, ông dùng tên của Gióp, là điều mà ba người bạn kia không làm. (Đọc Gióp 33:1). Có lẽ vì nhớ rằng mình đã rất mong muốn lên tiếng khi Gióp và ba người bạn tranh luận, Ê-li-hu thông cảm với Gióp và cho ông cơ hội đáp lại lời khuyên của mình (Gióp 32:4; 33:32). Ê-li-hu cũng cho Gióp thấy rõ mối nguy hiểm trong một số lập luận của Gióp và nhắc ông nhớ về sự khôn ngoan, quyền năng, công bằng và tình yêu thương thành tín của Đức Giê-hô-va (Gióp 36:​18, 21-26; 37:​23, 24). Hẳn lời khuyên khôn ngoan của Ê-li-hu đã chuẩn bị tinh thần cho Gióp để tiếp nhận lời khuyên từ Đấng Tạo Hóa (Gióp 38:​1-3). Gương của Ê-li-hu có thể mang lại lợi ích nào cho những người thời xưa và chúng ta thời nay?

12. Đức Giê-hô-va dùng các nhà tiên tri như thế nào để giúp dân Y-sơ-ra-ên, và dân ngài có thể nhận được lợi ích nào nhờ gương tốt của Ê-li-hu?

¹² Dân Y-sơ-ra-ên có thể nhận được lợi ích nào? Suốt lịch sử Y-sơ-ra-ên, Đức Giê-hô-va bổ nhiệm các nhà tiên tri để truyền dạy ý định của ngài cho dân chúng. Chẳng hạn, trong thời các quan xét, ngài dùng nữ tiên tri Đê-bô-ra để hướng dẫn dân ngài. Đức Giê-hô-va cũng dùng Sa-mu-ên làm người phát ngôn cho ngài từ khi ông còn nhỏ (Quan 4:​4-7; 5:7; 1 Sa 3:​19, 20). Rồi vào thời các vua, Đức Giê-hô-va không ngừng sai các nhà tiên tri đến để củng cố dân ngài về thiêng liêng và khuyên bảo những người đi chệch khỏi sự thờ phượng thanh sạch (2 Sa 12:​1-4; Công 3:24). Gương tốt của Ê-li-hu trong sách Gióp có thể giúp những người trung thành thời xưa biết nên nói gì và nói như thế nào khi cho lời khuyên.

13. Gương của Ê-li-hu giúp chúng ta như thế nào?

¹³ Chúng ta nhận được lợi ích nào? Là tín đồ đạo Đấng Ki-tô, chúng ta cũng cho người khác biết ý muốn của Đức Chúa Trời bằng cách rao truyền về Kinh Thánh. Chúng ta cũng dùng lời nói để xây dựng và khích lệ anh em đồng đạo (1 Cô 14:3). Gương của Ê-li-hu giúp chúng ta biết cách làm những điều đó. Đặc biệt các trưởng lão cần chú ý đến việc nói lời an ủi với anh em, ngay cả với người đang bực tức hoặc nói lời “thiếu suy nghĩ”.—1 Tê 5:14; Gióp 6:3.

14, 15. Các trưởng lão có thể noi gương Ê-li-hu như thế nào?

¹⁴ Hãy hình dung tình huống sau. Một trưởng lão biết được một chị trong hội thánh đang buồn nản. Anh và một anh khác đến thăm để khích lệ chị. Trong cuộc trò chuyện, chị ấy nói ra những cảm xúc tiêu cực. Chị cho biết dù tham dự buổi nhóm họp và tham gia thánh chức, nhưng chị không có niềm vui. Anh trưởng lão sẽ làm gì?

¹⁵ Trước tiên, anh cố gắng hiểu lý do chị ấy buồn nản. Để làm điều đó, anh cần kiên nhẫn lắng nghe. Có phải chị ấy cảm thấy mình không xứng đáng với tình yêu thương của Đức Chúa Trời không? Hay những “lo lắng trong đời” khiến chị nản lòng? (Lu 21:34). Kế tiếp, anh cũng tìm cơ hội để khen chị ấy. Suy cho cùng, chị vẫn tham dự buổi nhóm họp và tham gia thánh chức dù đang buồn nản. Sau đó, khi hiểu được hoàn cảnh và lý do chị ấy nản lòng, anh trưởng lão dùng Kinh Thánh để giúp chị tin chắc Đức Giê-hô-va yêu thương chị.—Ga 2:20.

TIẾP TỤC NHẬN LỢI ÍCH TỪ SÁCH GIÓP

16. Chúng ta có thể làm gì để tiếp tục nhận lợi ích từ sách Gióp?

¹⁶ Chúng ta nhận nhiều lợi ích biết bao khi xem xét sách Gióp! Như đã học ở bài trước, lời tường thuật này không chỉ giải thích lý do Đức Chúa Trời để cho có đau khổ mà còn dạy chúng ta cách chịu đựng nghịch cảnh. Và như đã xem trong bài này, tất cả chúng ta có thể học cách đưa ra lời khuyên hữu hiệu qua việc noi theo gương tốt của Ê-li-hu và tránh làm theo gương xấu của ba người bạn của Gióp. Vậy, trước khi đưa ra lời khuyên, anh chị có thể xem lại những bài học từ sách Gióp. Nếu lâu rồi chưa đọc lại sách ấn tượng này, hãy đặt mục tiêu đó. Anh chị sẽ thấy sách Gióp vẫn mang lại nhiều lợi ích như lúc mới được viết ra.