Có phải sự sống thật sự đơn giản?

Các nhà khoa học tin gì? Tất cả các tế bào sinh vật được chia thành hai loại chính: có nhân và không nhân. Tế bào con người và động thực vật thuộc loại có nhân, còn vi khuẩn thì không. Tế bào có nhân được gọi là tế bào nhân thực. Tế bào không nhân được gọi là tế bào nhân sơ. Vì tế bào nhân sơ tương đối ít phức tạp hơn tế bào nhân thực, nên nhiều người tin rằng tế bào động thực vật hẳn tiến hóa từ tế bào vi khuẩn.

Hơn nữa, nhiều người dạy là trong hàng triệu năm, vài tế bào nhân sơ “nuốt” các tế bào khác, nhưng không “tiêu hóa” chúng. Thay vì thế, các học thuyết cho biết, “thiên nhiên” đã có một cách không những để thay đổi toàn bộ chức năng của tế bào bị “nuốt”, mà còn giữ nó bên trong tế bào chủ, sau khi tế bào chủ phân chia⁹.a

Kinh Thánh cho biết gì? Kinh Thánh cho biết sự sống trên đất là sản phẩm của bộ óc thông minh. Hãy lưu ý những lời vô cùng hợp lý của Kinh Thánh: “Chẳng có một cái nhà nào không phải bởi có người dựng nên; mà Đấng đã dựng nên muôn vật, ấy là Đức Chúa Trời” (Hê-bơ-rơ 3:4). Câu Kinh Thánh khác nói về Giê-hô-va Đức Chúa Trời: “Hỡi Đức Giê-hô-va, công-việc Ngài nhiều biết bao! Ngài đã làm hết thảy cách khôn-ngoan; trái đất đầy-dẫy tài-sản Ngài... Ở đó sanh-động vô-số loài vật nhỏ và lớn”.—Thi-thiên 104:24, 25.

Bằng chứng cho thấy gì? Tiến bộ trong ngành vi trùng học cho chúng ta thấy được những điều tuyệt diệu bên trong tế bào nhân sơ đơn giản nhất. Những nhà khoa học về tiến hóa đưa ra giả thuyết là các tế bào đầu tiên hẳn giống như những tế bào này¹⁰.

Nếu thuyết tiến hóa là đúng, các nhà khoa học cần đưa ra lời giải thích đáng tin cậy về cách tế bào đầu tiên được hình thành ngẫu nhiên. Trái lại, nếu sự sống là do sáng tạo thì cũng cần có bằng chứng về sự thiết kế tài tình, ngay cả trong những sinh vật nhỏ nhất. Mời bạn thực hiện một chuyến du ngoạn vào bên trong tế bào nhân sơ. Rồi hãy tự hỏi, liệu tế bào đó có thể xuất hiện ngẫu nhiên không?

BỨC TƯỜNG BẢO VỆ CỦA TẾ BÀO

Để khám phá một tế bào nhân sơ, bạn phải thu mình nhỏ hơn dấu chấm ở cuối câu này hàng trăm lần. Bạn sẽ bị cản lại bởi lớp màng mềm dẻo và linh hoạt của tế bào, có tác dụng như bức tường bao quanh một nhà máy. Cần khoảng 10.000 lớp màng này mới có độ dày bằng một tờ giấy. Nhưng màng của tế bào thì phức tạp hơn bức tường gạch nhiều. Như thế nào?

Như bức tường bao quanh nhà máy, màng tế bào bảo vệ môi trường bên trong khỏi những mối nguy hiểm tiềm tàng bên ngoài. Tuy nhiên, lớp màng này không kín để giúp tế bào “thở”, cho phép những phân tử nhỏ như oxy ra vào, nhưng lại cản những phân tử phức tạp, có nguy cơ gây hại vào bên trong mà chưa được tế bào cho phép. Lớp màng cũng không cho các phân tử có ích thoát ra ngoài. Làm sao màng tế bào làm được như thế?

Một nhà máy hẳn phải có người bảo vệ để giám sát sản phẩm ra vào cổng nhà máy. Tương tự thế, màng tế bào có những phân tử protein đặc biệt, có tác dụng như các cổng và người bảo vệ.

Một số protein này (1) có một cái kênh xuyên màng ở chính giữa chỉ vận chuyển các loại phân tử đặc thù ra vào tế bào. Các protein khác thì mở ở một bên màng tế bào (2) và đóng lại ở bên kia. Chúng có nơi neo đậu (3) có hình dạng vừa vặn với một chất nhất định. Khi một chất đến nơi neo đậu, đầu bên kia của protein mở ra để phóng chất đó ra ngoài (4). Mọi hoạt động này diễn ra trên bề mặt của ngay cả các tế bào đơn giản nhất.

BÊN TRONG NHÀ MÁY

Hãy hình dung bạn được “người bảo vệ” cho phép vào và giờ đây đang ở bên trong tế bào. Bên trong tế bào nhân sơ là không gian chứa đầy dịch, giàu dinh dưỡng, muối và các chất khác. Tế bào dùng nguyên liệu thô này để sản xuất các sản phẩm cần thiết. Tuy nhiên, quá trình ấy không diễn ra cách tùy tiện. Như một nhà máy hoạt động hiệu quả, tế bào thực hiện hàng ngàn phản ứng hóa học một cách trật tự và theo đúng kế hoạch.

Một tế bào dành phần lớn thời gian để tạo protein. Như thế nào? Trước tiên, bạn sẽ thấy tế bào tạo ra khoảng 20 loại chất cơ bản gọi là a-xít amin. Các chất này được vận chuyển đến ribosom (5), được ví như những cỗ máy tự động giúp liên kết các a-xít amin theo trình tự chính xác để hình thành một protein đặc thù. Cũng như các hoạt động của nhà máy được quản lý bởi một chương trình vi tính, nhiều chức năng của tế bào được kiểm soát bởi một “chương trình vi tính”, hay mật mã, được biết đến là ADN (6). Từ ADN, ribosom nhận được bản sao các thông tin chi tiết về việc cần tạo ra protein nào và làm sao tạo được (7).

Những gì chúng ta sắp xem xét về protein quả là điều đáng kinh ngạc! Mỗi protein xoắn lại theo cấu trúc không gian ba chiều độc đáo (8). Chính hình dạng này là yếu tố quy định chức năng chuyên biệt của mỗi proteinb. Hãy hình dung một dây chuyền lắp ráp động cơ. Để động cơ hoạt động được thì mỗi linh kiện cần phải được lắp ráp chính xác. Tương tự, nếu một protein không được sắp xếp chính xác và xoắn đúng hình dạng, thì nó sẽ không thể hoạt động đúng chức năng và ngay cả gây hại cho tế bào.

Làm sao protein biết nó phải đi đến đâu? Mỗi protein được tế bào làm ra có một “bảng địa chỉ” để đảm bảo protein sẽ đi đến nơi cần thiết. Dù có hàng ngàn protein được hình thành và vận chuyển mỗi phút, nhưng chúng đều tới đúng mục tiêu.

Tại sao điều này quan trọng? Các phân tử phức tạp trong một sinh vật đơn giản nhất không thể tự sinh sản. Khi ở bên ngoài tế bào, chúng sẽ bị phân hủy. Còn ở bên trong tế bào, chúng không thể sinh sản mà không có sự trợ giúp của các phân tử phức tạp khác. Chẳng hạn, cần phải có enzym để tạo ra một phân tử năng lượng đặc biệt gọi là adenozin triphotphat (ATP), nhưng để tạo ra enzym thì cần phải có năng lượng từ ATP. Tương tự thế, để tạo ra enzym thì cần phải có ADN (phần 3 sẽ thảo luận về phân tử này), nhưng để tạo ra ADN thì cần phải có enzym. Hơn nữa, những protein khác chỉ được tạo ra nhờ tế bào, nhưng tế bào chỉ được tạo ra nhờ có proteinc.

Nhà vi trùng học Radu Popa không đồng ý với lời tường thuật của Kinh Thánh về sự sáng tạo. Tuy nhiên vào năm 2004, ông đã nêu lên câu hỏi: “Làm sao thiên nhiên có thể tạo ra được sự sống khi chúng ta đã thất bại trong các cuộc thử nghiệm có kiểm soát về môi trường?”¹³. Ông cũng nói: “Các cơ chế cần thiết cho hoạt động của một tế bào quá phức tạp đến nỗi việc chúng xuất hiện ngẫu nhiên cùng lúc dường như không thể xảy ra”¹⁴.

Bạn nghĩ sao? Thuyết tiến hóa cho rằng nguồn gốc sự sống trên trái đất không cần đến sự can thiệp của Đức Chúa Trời. Tuy nhiên, khi các nhà khoa học càng khám phá sự sống thì họ nhận thấy rằng dường như càng ít có khả năng sự sống xuất hiện do ngẫu nhiên. Để tránh vấn đề nan giải này, một số nhà khoa học muốn tách thuyết tiến hóa và thắc mắc về nguồn gốc sự sống thành hai vấn đề riêng biệt. Nhưng bạn thấy điều đó có hợp lý không?

Thuyết tiến hóa dựa trên khái niệm sự sống bắt đầu từ một chuỗi các yếu tố ngẫu nhiên. Rồi một loạt các chuỗi ngẫu nhiên khác tạo nên sự đa dạng, phức tạp đáng kinh ngạc của mọi sinh vật. Tuy nhiên, nếu thuyết này không có cơ sở, còn các học thuyết khác dựa trên giả định này thì sao? Như tòa nhà chọc trời không có nền móng vững chắc thì sẽ sụp đổ, học thuyết về tiến hóa không thể giải thích được nguồn gốc sự sống cũng sẽ như thế.

Sau khi xem qua cấu trúc và chức năng của một tế bào, bạn nhận thấy điều gì: bằng chứng của hàng loạt sự xuất hiện ngẫu nhiên hay chứng tỏ có sự thiết kế khéo léo? Nếu vẫn chưa rõ, bạn hãy xem xét một “chương trình” kiểm soát chức năng của tất cả tế bào.