Trau dồi nghệ thuật nói chuyện

BẠN có thường thấy dễ nói chuyện với người khác không? Đối với nhiều người, nội ý nghĩ phải tham gia trò chuyện, nhất là với một người lạ, cũng đủ khiến họ lo lắng. Những người như thế có thể có tính nhút nhát. Họ có thể tự nghĩ: ‘Tôi nên nói gì đây? Tôi có thể bắt chuyện như thế nào? Làm thế nào tôi có thể tiếp tục câu chuyện?’ Những người tự tin, hoạt bát có thể có khuynh hướng chiếm phần chủ động trong câu chuyện. Vấn đề của họ có thể là làm thế nào để gợi chuyện cho người khác nói và tập lắng nghe. Vì vậy, tất cả chúng ta dù nhút nhát hoặc hoạt bát, đều cần tiếp tục trau dồi nghệ thuật nói chuyện.

Hãy bắt đầu trong gia đình

Để trau dồi nghệ thuật nói chuyện, sao bạn không bắt đầu ngay trong gia đình? Cuộc nói chuyện có tính cách xây dựng có thể góp phần đáng kể vào hạnh phúc của gia đình.

Bí quyết hàng đầu để có một cuộc nói chuyện như thế là có lòng quan tâm sâu xa đối với nhau. (Phục 6:6, 7; Châm 4:1-4) Khi quan tâm, chúng ta trò chuyện với nhau, đồng thời lắng nghe khi người kia muốn nói. Một yếu tố quan trọng khác là có điều gì đó đáng nói. Nếu có một chương trình đọc và học Kinh Thánh đều đặn, chúng ta sẽ có thể chia sẻ nhiều điều. Chúng ta có thể dẫn vào cuộc thảo luận nếu biết khéo sử dụng sách Tra xem Kinh Thánh mỗi ngày. Trong ngày, có lẽ chúng ta có một kinh nghiệm lý thú khi rao giảng, đọc được một chuyện khôi hài hoặc có tính cách mở mang kiến thức. Chúng ta nên tập thói quen chia sẻ những điều này khi trò chuyện lành mạnh trong gia đình. Điều này cũng giúp chúng ta nói chuyện với người ngoài.

Nói chuyện với người lạ

Nhiều người ngần ngại, không muốn bắt chuyện với người lạ. Nhưng vì tình yêu thương đối với Đức Chúa Trời và người đồng loại, Nhân Chứng Giê-hô-va sốt sắng cố học cách nói chuyện nhằm chia sẻ lẽ thật của Kinh Thánh với người khác. Điều gì có thể giúp bạn trau dồi về phương diện này?

Phi-líp 2:4 nói đến một nguyên tắc bổ ích. Chúng ta được khuyến khích “chớ chăm về lợi riêng mình, nhưng phải chăm về lợi kẻ khác nữa”. Hãy nghĩ như thế này: Một người mà bạn chưa từng gặp bao giờ sẽ xem bạn là người lạ. Làm thế nào để người ấy cảm thấy thoải mái? Một nụ cười nồng hậu và lời chào hỏi thân thiện sẽ giúp bạn đạt mục tiêu ấy. Nhưng còn có những yếu tố khác cần xem xét.

Có thể bạn đã ngắt dòng tư tưởng của người đối thoại. Nếu cố ép họ thảo luận điều trong trí bạn mà không lưu tâm đến điều người ấy đang suy nghĩ, liệu họ có phản ứng thuận lợi không? Chúa Giê-su đã làm gì khi gặp một người đàn bà bên giếng nước ở Sa-ma-ri? Bà ấy đang nghĩ đến việc múc nước. Chúa Giê-su bắt chuyện với bà trên cơ sở đó, và chẳng mấy chốc chuyển sang một cuộc thảo luận sống động về thiêng liêng.—Giăng 4:7-26.

Nếu tinh ý, bạn cũng có thể nhận biết người ta đang nghĩ gì. Người ấy có vẻ vui tươi hay buồn bã? Người ấy đã lớn tuổi, có lẽ ốm yếu chăng? Có dấu hiệu nào cho thấy trong nhà có trẻ em không? Người ấy có vẻ khá giả hay phải vất vả kiếm sống? Đồ trang hoàng nhà cửa hoặc trang sức cá nhân cho biết gì về tôn giáo của họ? Nếu lưu ý đến những điều đó khi chào hỏi, chủ nhà có thể xem bạn như người có cùng ý nghĩ với họ.

Nếu không gặp mặt chủ nhà, mà chỉ nghe giọng nói qua cánh cửa khóa chặt, bạn có kết luận gì? Chủ nhà có thể lo lắng về vấn đề an ninh. Bạn có thể dùng sự kiện đó để bắt chuyện qua cánh cửa không?

Ở vài nơi bạn có thể gợi chuyện bằng cách nói cho người đối thoại biết một điều gì đó về mình—chẳng hạn như đời sống bạn, vì sao bạn đến gõ cửa nhà họ, vì sao bạn tin nơi Đức Chúa Trời, vì sao bạn bắt đầu học Kinh Thánh, và Kinh Thánh đã giúp bạn như thế nào. (Công 26:4-23) Tất nhiên là cần thận trọng và có mục tiêu rõ ràng trong trí. Điều này có thể khiến người nghe cho bạn biết điều gì đó về bản thân và quan điểm của họ.

Một số nền văn hóa có phong tục hiếu khách đối với người lạ. Người ta có thể sẵn sàng mời bạn vào nhà nói chuyện. Khi đã được mời ngồi, nếu lịch sự hỏi han sức khỏe gia đình chủ nhà và thành thật lắng nghe, chủ nhà có thể đáp lễ và lắng nghe những điều bạn nói. Những dân tộc khác chú ý đến khách còn nhiều hơn nữa, vì vậy việc chào hỏi mở đầu có thể lâu hơn. Trong lúc chào hỏi, họ có thể thấy họ có những nét tương đồng với bạn. Điều này có thể dẫn đến cuộc thảo luận thiêng liêng bổ ích.

Nếu trong vùng bạn ở, có nhiều người nói những ngôn ngữ khác thì sao? Làm thế nào bạn có thể tiếp xúc với họ? Dù chỉ học những câu chào hỏi đơn giản trong một số ngôn ngữ đó, người ta cũng sẽ nhận thấy bạn chú ý đến họ. Điều này có thể mở đường cho việc thảo luận thêm.

Làm thế nào để tiếp tục câu chuyện?

Để tiếp tục câu chuyện, hãy chú ý đến ý tưởng của người đối thoại. Hãy khuyến khích họ phát biểu ý kiến nếu họ muốn. Những câu hỏi khéo lựa chọn có thể giúp bạn đạt kết quả. Tốt nhất là sử dụng những câu hỏi thăm dò quan điểm bởi lẽ chúng thường khiến người đối thoại phát biểu ý kiến, chứ không chỉ đáp “có” hay “không”. Thí dụ, sau khi đề cập một vấn đề đáng quan tâm ở địa phương, bạn có thể hỏi: “Theo ông/bà nghĩ, đâu là nguyên do của tình trạng này?” hay “Theo ông/bà nghĩ, đâu là giải pháp?”

Sau khi hỏi, hãy chăm chú lắng nghe câu trả lời. Hãy cho thấy bạn thực tình chú ý bằng một lời nói, cái gật đầu, một cử chỉ. Đừng ngắt lời. Hãy xem xét một cách cởi mở lời của người đối thoại. “Phải mau nghe mà chậm nói”. (Gia 1:19) Khi đáp lại, hãy chứng tỏ rằng bạn đã thật sự lắng nghe người ấy nói.

Tuy nhiên, hãy nhớ rằng không phải ai cũng sẽ trả lời câu hỏi của bạn. Phản ứng của một số người có thể chỉ là tỏ vẻ ngạc nhiên hoặc mỉm cười. Những người khác có thể chỉ nói “có” hoặc “không”. Đừng nản lòng. Hãy kiên nhẫn. Đừng ép họ nói. Nếu người đối thoại sẵn lòng lắng nghe, hãy nắm lấy cơ hội để chia sẻ những ý tưởng xây dựng trong Kinh Thánh. Với thời gian, người ấy có thể xem bạn như một người bạn. Bấy giờ có lẽ họ sẽ sẵn lòng thổ lộ tâm tư một cách thoải mái hơn.

Khi trò chuyện, hãy chuẩn bị trở lại viếng thăm lần tới. Nếu có ai nêu nhiều câu hỏi, hãy giải đáp một số nhưng chừa lại một hay hai câu để lần tới thảo luận tiếp. Hãy đề nghị để bạn nghiên cứu rồi sẽ chia sẻ lời giải đáp với họ. Nếu người đối thoại không nêu câu hỏi nào, bạn có thể kết thúc câu chuyện bằng một câu hỏi mà bạn nghĩ sẽ gợi sự chú ý. Hãy đề nghị cùng thảo luận câu hỏi đó vào lần tới. Bạn có thể tìm thấy cả một kho ý tưởng trong sách nhỏ Làm sao bắt đầu và tiếp tục thảo luận về Kinh-thánh, sách Reasoning From the Scriptures (Dùng Kinh Thánh để lý luận), sách mỏng Đức Chúa Trời đòi hỏi gì nơi chúng ta?, và trong các số Tháp Canh và Tỉnh Thức! xuất bản gần đây.

Trò chuyện với những người cùng đức tin

Khi gặp một Nhân Chứng Giê-hô-va khác lần đầu, bạn có chủ động làm quen không? Hay bạn chỉ đứng yên lặng? Tình yêu thương đối với các anh em nên thúc đẩy chúng ta muốn tìm hiểu họ. (Giăng 13:35) Có thể bắt đầu như thế nào? Bạn có thể giản dị tự giới thiệu và hỏi tên người kia. Việc hỏi người ấy đã học lẽ thật như thế nào thường dẫn đến một cuộc trò chuyện lý thú, đồng thời sẽ giúp cả hai người biết nhau. Cho dù lời nói dường như không được lưu loát, nhưng nỗ lực của bạn cho người kia thấy bạn quan tâm, và đó là điều quan trọng.

Khi gặp một thành viên trong hội thánh, bạn có thể làm gì để cuộc trò chuyện đầy ý nghĩa? Hãy biểu lộ lòng quan tâm chân thật đến người ấy và gia đình của họ. Buổi họp vừa mới kết thúc chăng? Hãy nói về những ý tưởng mà bạn thấy có ích. Điều này có lợi cho cả đôi bên. Có thể nhắc đến một điểm đáng chú ý trong số Tháp Canh hay Tỉnh Thức! được phát hành gần đây. Không nên hỏi với mục đích phô trương hay nhằm thử sức hiểu biết, nhưng để chia sẻ một điều bạn thấy đặc biệt thích thú. Có thể nói về bài giảng mà bạn hoặc người kia nhận được trong Trường Thánh Chức Thần Quyền và trao đổi ý kiến về cách làm bài. Bạn cũng có thể chia sẻ kinh nghiệm trong thánh chức rao giảng.

Dĩ nhiên, sự chú ý đến người ta thường dẫn đến cuộc trò chuyện về họ—những điều họ nói và làm. Những lời chúng ta nói có thể pha lẫn chút khôi hài. Nếu vậy, lời nói chúng ta có xây dựng không? Nếu xem trọng lời khuyên bảo trong Lời Đức Chúa Trời và được thúc đẩy bởi tình yêu thương, lời nói của chúng ta chắc chắn sẽ xây dựng.—Châm 16:27, 28; Ê-phê 4:25, 29; 5:3, 4; Gia 1:26.

Chúng ta chuẩn bị trước khi tham gia rao giảng. Vậy, sao không chuẩn bị một mẩu tin thú vị nhằm chia sẻ với bạn bè trong cuộc trò chuyện? Khi đọc và nghe được câu chuyện thú vị, hãy nhớ những điểm bạn muốn chia sẻ với người khác. Với thời gian, bạn sẽ thu thập được nhiều điều, tha hồ lựa chọn. Điều này sẽ giúp bạn mở rộng phạm vi trò chuyện, không phải chỉ nói về việc thường làm trong đời sống hàng ngày. Trên hết, mong sao lời nói của bạn cho thấy bạn quý trọng Lời Đức Chúa Trời đến mức nào!—Thi 139:17.