Dân Am-môn—Một dân đã lấy ân làm oán

AMMAN là thành phố hiện đại, thủ đô của vương quốc Jordan, còn giữ lại kỷ niệm của một giống dân nay đã vắng bóng. Dân này được gọi là Am-môn. Họ là ai và chúng ta có thể rút tỉa bài học nào qua sự suy tàn của họ?

Người Am-môn là con cháu của người đàn ông ngay thẳng tên Lót (Sáng-thế Ký 19:35-38). Vì Lót là cháu của Áp-ra-ham, ta có thể nói rằng người Am-môn là anh em họ của người Do Thái. Tuy nhiên, con cháu của Lót đã xây qua thờ các thần giả. Thế nhưng Giê-hô-va Đức Chúa Trời vẫn còn chú ý đến họ. Khi dân Do Thái tiến gần đến Đất Hứa, Đức Chúa Trời bảo họ trước: “Chớ đương-nghịch [người Am-môn] và chớ chiến-trận cùng chúng nó; vì ta không cho ngươi chi hết của xứ con-cháu Am-môn làm sản-nghiệp, bởi ta đã ban xứ đó cho con-cháu của Lót làm sản-nghiệp” (Phục-truyền Luật-lệ Ký 2:19).

Dân Am-môn có biết ơn lòng nhân từ đó không? Ngược lại, họ còn từ chối không nhận rằng Đức Giê-hô-va đã ban cho họ chi hết. Họ lấy ân làm oán, không mang ơn Đức Chúa Trời mà còn không ngớt thù nghịch dân tộc ngài, tức dân Do Thái. Mặc dù dân Do Thái vâng theo mệnh lệnh của Đức Giê-hô-va và không tấn công họ, dân Am-môn và anh em của họ là dân Mô-áp vẫn sợ bị lấn áp. Đành rằng dân Am-môn đã không gây chiến cùng Y-sơ-ra-ên, nhưng họ đã mướn nhà tiên tri tên Ba-la-am để rủa sả dân Y-sơ-ra-ên! (Dân-số Ký 22:1-6; Phục-truyền Luật-lệ Ký 23:3-6).

Rồi có một chuyện lạ xảy ra. Kinh-thánh ghi lại rằng Ba-la-am đã không thể thốt ra lời rủa sả dân Y-sơ-ra-ên. Ông chỉ có thể chúc phước cho họ, nói rằng: “Phước cho kẻ nào chúc-phước ngươi, rủa-sả kẻ nào rủa-sả ngươi” (Dân-số Ký 24:9). Những ai liên hệ đến vấn đề này, gồm cả dân Am-môn, đáng lẽ đã học được một bài học quan trọng là: Đức Chúa Trời sẵn sàng can thiệp cho dân tộc ngài khi họ gặp khó khăn!

Tuy nhiên, dân Am-môn tiếp tục tìm cách chống lại dân Y-sơ-ra-ên. Suốt thời các Quan xét, dân Am-môn hợp lực với dân Mô-áp và dân A-ma-léc để xâm chiếm Đất Hứa, tiến quân đến tận Giê-ri-cô. Tuy nhiên, họ chỉ chiến thắng được một thời gian ngắn thôi vì Ê-hút là Quan xét Y-sơ-ra-ên đã đánh đuổi quân xâm lăng ra khỏi xứ (Các Quan Xét 3:12-15, 27-30). Một cuộc ngưng chiến bất ổn kéo dài cho đến thời của Quan xét Giép-thê. Đến lúc này dân Y-sơ-ra-ên sa vào việc thờ hình tượng, nên Đức Giê-hô-va không bảo vệ họ nữa. Vì thế, trong khoảng 18 năm, Đức Chúa Trời đã “phó chúng nó... vào tay người Am-môn” (Các Quan Xét 10:6-9). Rồi khi dân Y-sơ-ra-ên từ bỏ việc thờ hình tượng và tập hợp lại dưới quyền lãnh đạo của Giép-thê thì một lần nữa dân Am-môn phải chịu bại trận một cách cay đắng (Các Quan Xét 10:16 đến 11:33).

Thời kỳ các quan xét chấm dứt khi vua thứ nhất của Y-sơ-ra-ên là Sau-lơ lên ngôi. Không bao lâu sau khi Sau-lơ bắt đầu cai trị thì dân Am-môn tỏ ra thù nghịch dân Y-sơ-ra-ên một lần nữa. Vua Na-hách bất ngờ tấn công thành Gia-be trong Ga-la-át của dân Y-sơ-ra-ên. Khi những người đàn ông trong thành đó cầu hòa, Na-hách người Am-môn đã ra điều kiện vô lý này: “Ta sẽ lập ước cùng các ngươi theo cách này: phải khoét hết thảy con mắt hữu của các ngươi”. Sử gia Flavius Josephus cho rằng điều kiện này một phần có mục đích phòng thủ, để “khi ra trận, con mắt trái bị cái khiên che, thì họ trở nên hoàn toàn vô dụng”. Tuy nhiên, mục đích thật sự của tối hậu thư tàn nhẫn này là để hạ nhục những người Y-sơ-ra-ên (I Sa-mu-ên 11:1, 2).

Một lần nữa dân Am-môn lấy ân của Đức Giê-hô-va làm oán. Ngài không làm ngơ trước mối đe dọa tàn bạo này. “Vừa nghe tin [của Na-hách] Sau-lơ được Thần của Đức Chúa Trời cảm-động, và cơn giận người nổi phừng phừng”. Dưới sự hướng dẫn của thánh linh Đức Chúa Trời, Sau-lơ huy động một lực lượng gồm có 330.000 người lính và đánh bại dân Am-môn đến độ “không có hai người chung nhau” thoát khỏi (I Sa-mu-ên 11:6, 11).

Vì người Am-môn ích kỷ quá bận tâm với tư lợi, nhẫn tâm và tham lam mà cuối cùng họ đã bị tuyệt diệt. Theo như nhà tiên tri của Đức Giê-hô-va là Sô-phô-ni đã báo trước, người Am-môn trở nên “giống như Gô-mô-rơ... một chỗ hoang-vu đời đời... vì chúng nó kiêu-ngạo, xỉ-vả và khoe mình nghịch cùng dân của Đức Giê-hô-va vạn-quân” (Sô-phô-ni 2:9, 10).

Ngày nay các nhà lãnh đạo thế giới nên chú ý đến điều đã xảy ra cho dân Am-môn. Đức Chúa Trời tỏ ra nhân từ một phần nào đối với các quốc gia bằng cách cho họ sống dưới bệ chân ngài, tức trái đất. Nhưng thay vì chăm sóc trái đất, các quốc gia tư kỷ lại phá hoại nó, thậm chí còn đe dọa tiêu diệt trái đất bằng bom nguyên tử. Thay vì bày tỏ lòng nhân từ đối với những người thờ phượng Đức Giê-hô-va trên đất, các quốc gia lại thường hay tỏ ra thù nghịch, ngược đãi họ một cách khắc nghiệt. Do đó, qua bài học của dân Am-môn, Đức Giê-hô-va không xem nhẹ việc lấy ân làm oán. Và ngài sẽ ra tay hành động theo thời điểm mà ngài ấn định, y như ngài đã từng làm vào thời xưa. (So sánh Thi-thiên 2:6-12).

[Hình nơi trang 8]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Hình nơi trang 9]

Tàn tích của La Mã tại Amman, địa điểm thành Ráp-ba, thủ đô xứ Am-môn

[Nguồn hình ảnh nơi trang 9]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Hình nơi trang 10]

Dân Am-môn sống trong vùng này

[Nguồn hình ảnh nơi trang 10]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.