-
Hôn nhân—Món quà từ Đức Chúa Trời yêu thươngHãy giữ mình trong tình yêu thương của Đức Chúa Trời
-
-
CHƯƠNG 10
Hôn nhân—Món quà từ Đức Chúa Trời yêu thương
“Một sợi dây bện ba lấy làm khó đứt”.—TRUYỀN-ĐẠO 4:12.
1, 2. (a) Khi nghĩ đến những cặp vợ chồng mới cưới, đôi khi chúng ta có thể tự hỏi gì, và tại sao? (b) Những câu hỏi nào sẽ được thảo luận trong chương này?
Bạn có thích tham dự đám cưới không? Nhiều người rất thích, vì đó là những dịp vui mừng. Vào ngày ấy, bạn nhìn thấy cô dâu chú rể trong trang phục đẹp nhất và niềm vui rạng rỡ trên gương mặt họ. Hai người vô cùng hạnh phúc! Tương lai họ dường như đầy hứa hẹn và ngập tràn hy vọng.
2 Tuy nhiên, phải công nhận là ngày nay người ta có quan điểm rất lộn xộn về hôn nhân. Dù mong muốn những điều tốt đẹp nhất sẽ đến với cặp vợ chồng mới cưới, nhưng đôi khi chúng ta có thể tự hỏi: “Cuộc hôn nhân này sẽ hạnh phúc không? Sẽ bền vững không?”. Câu trả lời tùy thuộc vào việc hai vợ chồng có tin cậy và áp dụng lời khuyên của Đức Chúa Trời về hôn nhân hay không (Châm-ngôn 3:5, 6). Họ cần phải làm thế để tiếp tục ở trong tình yêu thương của Đức Chúa Trời. Chúng ta hãy tập trung vào lời giải đáp của Kinh Thánh cho bốn câu hỏi sau: Tại sao kết hôn? Nếu kết hôn, bạn nên chọn người hôn phối như thế nào? Làm sao để chuẩn bị cho hôn nhân? Điều gì có thể giúp một cặp vợ chồng giữ hạnh phúc trong hôn nhân?
TẠI SAO KẾT HÔN?
3. Tại sao kết hôn vì những lý do không chính đáng là thiếu khôn ngoan?
3 Một số người nghĩ rằng hôn nhân là điều thiết yếu để có hạnh phúc. Họ cho rằng nếu không tìm được một người hôn phối, bạn không thể tìm thấy sự mãn nguyện hoặc niềm vui trong đời sống. Quan điểm này hoàn toàn sai! Chúa Giê-su là một người độc thân. Ngài đã từng xem độc thân là một món quà và khuyến khích nếu ai có thể thì hãy tiếp tục sống độc thân (Ma-thi-ơ 19:11, 12). Sứ đồ Phao-lô cũng thảo luận về những thuận lợi của việc sống độc thân (1 Cô-rinh-tô 7:32-35). Cả Chúa Giê-su lẫn Phao-lô đều không đưa ra một luật lệ nào về vấn đề này. Thật thế, “cấm cưới gả” bị xem là một trong những “đạo-lý của quỉ dữ” (1 Ti-mô-thê 4:1-3). Dù vậy, sống độc thân mang lại nhiều thuận lợi cho những ai muốn tập trung phụng sự Đức Giê-hô-va. Thế nên thật thiếu khôn ngoan khi kết hôn vì những lý do không chính đáng, chẳng hạn như áp lực bạn bè!
4. Một hôn nhân thành công đặt nền tảng nào cho việc nuôi dạy con cái?
4 Vậy có những lý do chính đáng để kết hôn không? Có. Hôn nhân cũng là món quà từ Đức Chúa Trời yêu thương (Sáng-thế Ký 2:18). Vì thế, hôn nhân cũng có những lợi ích và có thể mang lại nhiều ân phước. Chẳng hạn, một hôn nhân thành công là nền tảng tốt nhất cho đời sống gia đình. Con cái cần sống trong một môi trường ổn định, có cha mẹ nuôi dưỡng, yêu thương, sửa phạt và hướng dẫn (Thi-thiên 127:3; Ê-phê-sô 6:1-4). Tuy nhiên, nuôi dạy con cái không phải là lý do duy nhất để kết hôn.
5, 6. (a) Theo Truyền-đạo 4:9-12, tình bạn mật thiết mang lại một số lợi ích thực tế nào? (b) Làm sao hôn nhân có thể giống như một sợi dây bện ba?
5 Chúng ta hãy xem câu Kinh Thánh chủ đề của chương này trong văn cảnh của nó: “Hai người hơn một, vì họ sẽ được công-giá tốt về công-việc mình. Nếu người nầy sa-ngã, thì người kia sẽ đỡ bạn mình lên; nhưng khốn thay cho kẻ ở một mình mà sa-ngã, không có ai đỡ mình lên! Cũng vậy, nếu hai người ngủ chung thì ấm; còn một mình thì làm sao ấm được? Lại nếu kẻ ở một mình bị người khác thắng, thì hai người có thế chống-cự nó; một sợi dây bện ba lấy làm khó đứt”.—Truyền-đạo 4:9-12.
6 Đoạn Kinh Thánh này chủ yếu nói về giá trị của tình bạn. Dĩ nhiên, hôn nhân là tình bạn mật thiết nhất. Như đoạn Kinh Thánh này cho thấy, mối quan hệ như thế có thể là nguồn an ủi, hỗ trợ và bảo vệ. Hôn nhân sẽ đặc biệt trở nên vững bền nếu không chỉ có hai người gắn bó với nhau. Như được ngụ ý trong những câu Kinh Thánh trên, một sợi dây bện hai tao có thể dễ bị đứt. Nhưng nếu ba tao được bện hoặc đan lại với nhau thì sợi dây sẽ khó đứt hơn nhiều. Khi mối quan tâm chính của cả hai vợ chồng là làm vui lòng Đức Giê-hô-va, hôn nhân của họ sẽ giống như một sợi dây bện ba. Khi để cho Đức Giê-hô-va đóng vai trò quan trọng trong đời sống vợ chồng, hôn nhân của họ sẽ rất vững bền.
7, 8. (a) Phao-lô đưa ra lời khuyên nào cho những tín đồ độc thân đang phải chống lại những ham muốn tình dục? (b) Kinh Thánh cho chúng ta quan điểm thực tế nào về hôn nhân?
7 Hôn nhân cũng là sắp đặt duy nhất để những nhu cầu về tính dục được thỏa mãn một cách chính đáng. Trong sự sắp đặt này, quan hệ vợ chồng thật sự được xem là nguồn mang lại vui thích (Châm-ngôn 5:18). Khi một người độc thân đã qua tuổi bồng bột—giai đoạn mà những ước muốn tình dục bắt đầu trỗi lên mạnh mẽ—người ấy có lẽ vẫn phải đối phó với những ham muốn này. Nếu không kiềm chế, những ham muốn ấy có thể dẫn đến hành vi sai trái hoặc ô uế. Sứ đồ Phao-lô được soi dẫn để khuyên những người độc thân như sau: “Nếu họ chẳng thìn mình được, thì hãy cưới gả; vì thà cưới gả còn hơn để cho lửa tình un-đốt”.—1 Cô-rinh-tô 7:9; Gia-cơ 1:15.
8 Dù kết hôn vì lý do gì đi nữa, một người cũng nên thực tế. Như Phao-lô đã đề cập, những người kết hôn “sẽ có sự khó-khăn về xác-thịt” (1 Cô-rinh-tô 7:28). Họ phải đương đầu với những thử thách mà người độc thân không có. Dù vậy, nếu chọn kết hôn, làm thế nào bạn có thể giảm thiểu những vấn đề và gia tăng niềm vui? Một cách là khôn ngoan lựa chọn người hôn phối.
THẾ NÀO LÀ NGƯỜI HÔN PHỐI PHÙ HỢP VỚI BẠN?
9, 10. (a) Sứ đồ Phao-lô minh họa thế nào về mối nguy hiểm của việc có quan hệ mật thiết với người không cùng đức tin? (b) Bỏ qua lời khuyên của Đức Chúa Trời về việc kết hôn với người không cùng đức tin thường mang lại hậu quả nào?
9 Sứ đồ Phao-lô được soi dẫn để ghi lại một nguyên tắc thiết yếu khi chọn người hôn phối: “Chớ mang ách chung với kẻ chẳng tin” (2 Cô-rinh-tô 6:14). Ông dùng minh họa dựa trên một thực tế trong đời sống nông nghiệp. Nếu hai con vật có kích cỡ hoặc sức lực khác xa nhau bị buộc chung một ách, cả hai đều phải chịu đựng. Tương tự, nếu một tín đồ Đấng Christ mang chung “một ách” hay kết hôn với người không cùng đức tin, cả hai chắc chắn sẽ gặp phải những xích mích và căng thẳng. Nếu một người muốn giữ mình trong tình yêu thương của Đức Giê-hô-va, còn người kia không quan tâm gì đến chuyện đó, thì những điều họ ưu tiên trong đời sống sẽ không cân xứng với nhau, và dường như kết quả là mang lại nhiều đau buồn. Vì thế, Phao-lô khuyến khích các tín đồ Đấng Christ chỉ nên kết hôn “theo ý Chúa”.—1 Cô-rinh-tô 7:39.
10 Trong một vài trường hợp, những tín đồ Đấng Christ độc thân đã kết luận rằng thà “mang ách chung với kẻ chẳng tin” còn hơn là chịu đựng nỗi cô đơn hiện tại. Một số người quyết định bỏ qua lời khuyên của Kinh Thánh, và kết hôn với người không thờ phượng Đức Giê-hô-va. Hậu quả thường thật đáng buồn. Họ nhận ra rằng mình đã kết hôn với người mà mình không thể chia sẻ những điều quan trọng nhất trong đời sống. Sự cô đơn của họ vào lúc ấy có thể còn lớn hơn cảm giác cô đơn mà họ trải qua khi còn độc thân. Nhưng vui mừng thay, có hàng ngàn tín đồ Đấng Christ độc thân đã tin cậy và trung thành làm theo lời khuyên của Đức Chúa Trời trong vấn đề này (Thi-thiên 32:8). Dù mong muốn sẽ kết hôn vào một ngày nào đó, nhưng họ vẫn độc thân cho đến khi tìm được một người hôn phối trong vòng những người thờ phượng Giê-hô-va Đức Chúa Trời.
11. Điều gì có thể giúp bạn khôn ngoan lựa chọn người hôn phối? (Xin cũng xem khung nơi trang 114).
11 Hiển nhiên, không phải bất cứ ai là tôi tớ của Đức Giê-hô-va đều sẽ tự động trở thành người hôn phối phù hợp với bạn. Nếu đang dự tính kết hôn, bạn hãy tìm người có nhân cách và mục tiêu thiêng liêng tương xứng với bạn, và cũng yêu thương Đức Chúa Trời như bạn. Lớp đầy tớ trung tín đã cung cấp nhiều tài liệu dựa trên Kinh Thánh liên quan đến vấn đề này. Bạn nên cầu nguyện và xem xét kỹ càng những lời khuyên ấy, rồi để chúng hướng dẫn bạn khi đứng trước quyết định quan trọng như thế.a—Thi-thiên 119:105.
12. Nhiều nơi có phong tục nào liên quan đến việc kết hôn, và gương mẫu nào trong Kinh Thánh cho chúng ta sự hướng dẫn?
12 Theo phong tục tại nhiều nơi, cha mẹ thường chọn người hôn phối cho con cái. Trong những nền văn hóa đó, người ta nói chung nghĩ rằng cha mẹ có sự khôn ngoan và kinh nghiệm nhiều hơn để quyết định điều quan trọng như thế. Giống như vào thời Kinh Thánh, những cuộc hôn nhân được sắp đặt trước thường thành công. Kinh Thánh có ghi lại trường hợp ông Áp-ra-ham sai người đầy tớ đi tìm vợ cho con là Y-sác. Gương mẫu của ông hướng dẫn các bậc cha mẹ có hoàn cảnh tương tự ngày nay. Tiền bạc và địa vị xã hội không phải là điều Áp-ra-ham quan tâm. Ngược lại, ông cố gắng hết sức tìm cho Y-sác một người vợ trong vòng những người thờ phượng Đức Giê-hô-va.b—Sáng-thế Ký 24:3, 67.
LÀM THẾ NÀO CHUẨN BỊ CHO HÔN NHÂN THÀNH CÔNG?
13-15. (a) Làm thế nào nguyên tắc nơi Châm-ngôn 24:27 có thể giúp một người nam đang dự tính kết hôn? (b) Một người nữ trẻ có thể làm gì để chuẩn bị cho hôn nhân?
13 Nếu đang suy nghĩ nghiêm túc về việc kết hôn, bạn nên tự hỏi: “Tôi có thật sự sẵn sàng chưa?”. Câu trả lời không chỉ dựa trên cảm xúc của bạn về tình yêu, tính dục, tình bạn hoặc việc nuôi dạy con cái, nhưng còn có những mục tiêu cụ thể khác mà người chồng hoặc người vợ tương lai nên nghĩ tới.
14 Một người nam trẻ tuổi đang tìm vợ nên suy nghĩ kỹ về nguyên tắc này: “Hãy sửa-sang công-việc ở ngoài của con, và sắm-sẵn tại trong ruộng con; rồi sau hãy cất nhà của con” (Châm-ngôn 24:27). Câu Kinh Thánh này nhấn mạnh điều gì? Vào thời đó, nếu muốn “cất nhà”, tức lập gia đình, một người nam cần tự vấn: “Tôi có sẵn sàng chăm lo và cấp dưỡng cho vợ con không?”. Trước hết, người đó phải làm việc, chăm lo cho ruộng đồng hoặc mùa màng. Nguyên tắc này cũng được áp dụng tương tự ngày nay. Một người nam dự tính kết hôn cần chuẩn bị để gánh vác trách nhiệm. Khi còn có sức khỏe, anh phải làm việc. Lời Đức Chúa Trời cho thấy rằng một người không chăm lo cho nhu cầu thể chất, tình cảm và thiêng liêng của gia đình thì còn tệ hơn người không có đức tin!—1 Ti-mô-thê 5:8.
15 Tương tự, khi quyết định kết hôn, một người nữ đã đồng ý gánh vác nhiều trách nhiệm nặng nề. Kinh Thánh đề cao một số kỹ năng và đức tính mà người vợ cần có để giúp đỡ chồng và chăm lo cho gia đình (Châm-ngôn 31:10-31). Những người nam và nữ vội vã kết hôn mà không chuẩn bị gánh vác trách nhiệm trong hôn nhân thì thật ích kỷ, không nghĩ đến những điều mình có thể làm cho người hôn phối tương lai. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là những ai dự tính kết hôn phải có khả năng áp dụng các nguyên tắc của Đức Chúa Trời trong cuộc sống hôn nhân.
16, 17. Những ai đang chuẩn bị cho hôn nhân nên suy ngẫm về những nguyên tắc Kinh Thánh nào?
16 Chuẩn bị cho hôn nhân bao gồm việc suy ngẫm về vai trò Đức Chúa Trời giao cho người chồng và người vợ. Một người nam cần biết làm đầu trong gia đình tín đồ Đấng Christ nghĩa là gì. Vai trò này không cho phép anh hành động như một bạo chúa. Ngược lại, anh phải noi theo cách Chúa Giê-su thi hành quyền làm đầu (Ê-phê-sô 5:23). Tương tự, một nữ tín đồ cần hiểu vai trò cao quý của người vợ. Chị sẽ sẵn sàng vâng phục chồng là người làm đầu của mình không? (1 Cô-rinh-tô 11:3). Hiện nay, chị đã ở dưới luật pháp của Đức Giê-hô-va và Chúa Giê-su, nhưng quyền làm đầu của chồng trong gia đình lại là một luật khác (Ga-la-ti 6:2). Chị có thể hỗ trợ và phục tùng một người làm đầu bất toàn không? Nếu cảm thấy khó làm thế thì tốt hơn là chị nên hoãn lại ý định kết hôn.
17 Hơn nữa, mỗi người hôn phối cần phải sẵn sàng chăm lo cho nhu cầu đặc biệt của chồng hay vợ mình (Phi-líp 2:4). Sứ đồ Phao-lô viết: “Mỗi người trong anh em phải yêu vợ mình như mình, còn vợ thì phải kính chồng”. Dưới sự soi dẫn của Đức Chúa Trời, Phao-lô thấy rằng người nam có nhu cầu đặc biệt là được vợ tôn trọng sâu xa, còn người nữ rất cần cảm thấy được chồng yêu thương.—Ê-phê-sô 5:21-33.
Trong giai đoạn tìm hiểu, nhiều cặp đã khôn ngoan sắp đặt có người thứ ba đi kèm
18. Tại sao những cặp đang trong giai đoạn tìm hiểu nên thể hiện tính tự chủ?
18 Giai đoạn tìm hiểu không phải là khoảng thời gian chỉ để cho vui. Đó là lúc một người nam và một người nữ học cách đối xử đúng đắn với nhau, để xem việc tiến tới hôn nhân có phải là quyết định khôn ngoan hay không. Đây cũng là lúc để thể hiện tính tự chủ! Cám dỗ muốn gần gũi nhau về thể xác có thể rất mạnh mẽ. Dù sao đi nữa, sức hút giữa hai người khác phái là điều tự nhiên. Tuy nhiên, những ai thật sự yêu thương nhau sẽ tránh những hành động có thể gây hại về thiêng liêng cho người mình yêu (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:6). Vì thế, nếu bạn đang trong giai đoạn tìm hiểu, hãy thể hiện tính tự chủ. Đây là đức tính có thể mang lại lợi ích cho bạn suốt cả cuộc đời, dù bạn có kết hôn hay không.
LÀM THẾ NÀO ĐỂ HÔN NHÂN ĐƯỢC LÂU BỀN?
19, 20. Quan điểm của tín đồ Đấng Christ về hôn nhân khác với nhiều người trong thế gian như thế nào? Xin minh họa.
19 Nếu muốn giữ cho hôn nhân lâu bền, cặp vợ chồng cần có quan điểm đúng về sự cam kết trong hôn nhân. Trong các tiểu thuyết hoặc phim ảnh, đám cưới thường được xem là kết thúc có hậu của một cuộc tình. Tuy nhiên, trên thực tế, đám cưới không phải là kết cuộc sau cùng mà là sự khởi đầu—khởi đầu của một sắp đặt lâu bền mà Đức Giê-hô-va đã thiết lập (Sáng-thế Ký 2:24). Đáng buồn thay, đó không phải là quan điểm phổ biến trong thế gian ngày nay. Trong một số nền văn hóa, người ta ví việc kết hôn như thắt nút hai đầu dây. Họ có lẽ không nhận ra hình ảnh này rất thích hợp với quan điểm thông thường về hôn nhân. Như thế nào? Một cái nút có thể giữ chặt hai đầu dây khi cần thiết, nhưng điều quan trọng là nó có thể được thắt lại hoặc tháo ra dễ dàng.
20 Nhiều người ngày nay cũng xem hôn nhân là chuyện tạm thời. Họ vội vã kết hôn vì nghĩ rằng hôn nhân sẽ đáp ứng nhu cầu của họ, nhưng cũng muốn có thể chia tay ngay khi gặp khó khăn. Tuy nhiên, hãy nhớ lại hình ảnh mà Kinh Thánh dùng để miêu tả về mối quan hệ trong hôn nhân: sợi dây bện ba. Sợi dây thừng được dùng trong những chiếc thuyền buồm thì rất bền, khó bị xơ hoặc tách ra từng tao, ngay cả khi gặp phải cơn bão dữ dội nhất. Tương tự, Đức Chúa Trời thiết lập hôn nhân để nó tồn tại lâu dài. Hãy nhớ lời Chúa Giê-su phán: “Loài người không nên phân-rẽ những kẻ mà Đức Chúa Trời đã phối-hiệp” (Ma-thi-ơ 19:6). Nếu kết hôn, bạn cần có quan điểm tương tự như thế về hôn nhân. Sự cam kết đó có làm cho hôn nhân trở thành gánh nặng không? Hoàn toàn không.
21. Người chồng và người vợ cần duy trì thái độ nào đối với nhau, và điều gì có thể giúp họ làm thế?
21 Người chồng và người vợ cần duy trì quan điểm đúng về nhau. Nếu mỗi người nỗ lực chú ý đến các đức tính tốt và những cố gắng của người kia, hôn nhân sẽ là một nguồn mang lại niềm vui và sự khoan khoái. Có quan điểm tích cực như thế về một người hôn phối bất toàn có phải là thiếu thực tế không? Đức Giê-hô-va không bao giờ thiếu thực tế, nhưng Ngài vẫn có quan điểm tích cực về chúng ta. Đó là điều rất quan trọng đối với chúng ta. Người viết Thi-thiên đã cầu nguyện: “Hỡi Đức Giê-hô-va, nếu Ngài cố-chấp sự gian-ác, thì, Chúa ôi! ai sẽ còn sống?” (Thi-thiên 130:3). Cả vợ lẫn chồng đều cần có quan điểm tích cực và biết tha thứ lẫn nhau như gương mẫu của Đức Chúa Trời.—Cô-lô-se 3:13.
22, 23. Làm thế nào Áp-ra-ham và Sa-ra nêu gương mẫu cho các cặp vợ chồng ngày nay?
22 Hôn nhân có thể là một ân phước dồi dào nếu tồn tại lâu bền qua năm tháng. Kinh Thánh ghi lại cuộc hôn nhân của Áp-ra-ham và Sa-ra khi họ đã lớn tuổi. Đời sống của cặp vợ chồng này không phải là không có vấn đề hoặc khó khăn. Hãy thử hình dung Sa-ra, một phụ nữ có lẽ trong độ tuổi sáu mươi, cảm thấy thế nào khi phải rời ngôi nhà đầy đủ tiện nghi ở thành phố U-rơ phồn thịnh để sống trong lều suốt quãng đời còn lại của bà. Tuy nhiên, bà đã vâng phục quyền làm đầu của chồng. Bà thật sự là người giúp đỡ và bổ túc cho Áp-ra-ham, cũng như tôn trọng hỗ trợ ông để những quyết định của ông được thành công. Sa-ra không chỉ bề ngoài tỏ ra vâng phục chồng, nhưng ngay từ trong lòng bà đã gọi ông là chúa (Sáng-thế Ký 18:12; 1 Phi-e-rơ 3:6). Sự kính trọng của bà dành cho Áp-ra-ham xuất phát từ đáy lòng.
23 Dĩ nhiên, điều này không có nghĩa là Áp-ra-ham và Sa-ra luôn có cùng quan điểm về mọi vấn đề. Có lần Sa-ra đã đề nghị một điều “làm buồn lòng Áp-ra-ham lắm”. Nhưng theo sự hướng dẫn của Đức Giê-hô-va, Áp-ra-ham khiêm nhường lắng nghe vợ mình, và nhờ đó gia đình ông được ân phước (Sáng-thế Ký 21:9-13). Các cặp vợ chồng ngày nay, ngay cả những người đã kết hôn nhiều thập kỷ, có thể học được nhiều điều từ cặp vợ chồng tin kính này.
24. Những cuộc hôn nhân nào tôn vinh Giê-hô-va Đức Chúa Trời, và tại sao?
24 Hội thánh tín đồ Đấng Christ có hàng ngàn cặp vợ chồng hạnh phúc. Trong những cuộc hôn nhân đó, vợ kính trọng chồng sâu xa, còn chồng thì yêu thương và tôn trọng vợ, và cả hai cùng nhau đặt việc làm theo ý muốn Đức Giê-hô-va lên hàng đầu trong đời sống. Nếu bạn quyết định kết hôn, mong rằng bạn sẽ khôn ngoan lựa chọn người hôn phối, chuẩn bị kỹ lưỡng cho hôn nhân, và cố gắng để có một cuộc hôn nhân bình an, đầy yêu thương cũng như mang lại vinh hiển cho Giê-hô-va Đức Chúa Trời. Khi ấy, hôn nhân của bạn chắc chắn sẽ giúp bạn giữ mình trong tình yêu thương của Đức Chúa Trời.
a Xin xem chương 2 của sách Bí quyết giúp gia đình hạnh phúc, do Nhân Chứng Giê-hô-va xuất bản.
b Một số tộc trưởng trung thành thời xưa đã lấy nhiều vợ. Trong thời các tộc trưởng này và dân Y-sơ-ra-ên xưa, Đức Giê-hô-va để cho họ làm theo tục đa thê. Ngài không thiết lập tục này nhưng đã lập ra các quy chế để kiểm soát nó. Tuy nhiên, tín đồ Đấng Christ nhớ rằng Đức Giê-hô-va không còn cho phép những người thờ phượng Ngài giữ tục này nữa.—Ma-thi-ơ 19:9; 1 Ti-mô-thê 3:2.
-
-
“Phải kính-trọng sự hôn-nhân”Hãy giữ mình trong tình yêu thương của Đức Chúa Trời
-
-
CHƯƠNG 11
“Phải kính-trọng sự hôn-nhân”
“Con hãy lấy làm vui-thích nơi vợ con cưới buổi đang-thì”.—CHÂM-NGÔN 5:18.
1, 2. Chúng ta sẽ xem xét câu hỏi nào, và tại sao?
Bạn đã kết hôn chưa? Nếu rồi, hôn nhân của bạn có phải là nguồn mang lại hạnh phúc, hay vợ chồng bạn đang phải trải qua những vấn đề nghiêm trọng? Bạn và người hôn phối có dần trở nên xa cách không? Có phải bạn đang chịu đựng một đời sống hôn nhân tẻ nhạt và không còn cảm thấy hạnh phúc nữa? Nếu thế, chắc bạn cảm thấy buồn vì mối quan hệ hôn nhân một thời nồng ấm giờ đây đã nguội lạnh. Là một tín đồ Đấng Christ, bạn chắc chắn muốn hôn nhân của mình mang lại vinh hiển cho Đức Giê-hô-va, Đấng mà bạn yêu thương. Thế nên, hoàn cảnh hiện tại có thể khiến bạn lo lắng và đau lòng. Dù thế, xin bạn chớ kết luận rằng trường hợp của mình là vô vọng.
2 Ngày nay, có nhiều cặp vợ chồng tín đồ Đấng Christ hạnh phúc đã từng phải chịu đựng đời sống hôn nhân buồn tẻ và lạnh nhạt. Nhưng họ đã tìm ra phương cách để củng cố mối quan hệ của họ. Vậy, chính bạn cũng có thể tìm được sự mãn nguyện hơn trong hôn nhân của mình. Bằng cách nào?
ĐẾN GẦN ĐỨC CHÚA TRỜI VÀ NGƯỜI HÔN PHỐI
3, 4. Tại sao hai vợ chồng có thể gần gũi nhau hơn nếu họ cố gắng đến gần Đức Chúa Trời hơn? Xin minh họa.
3 Bạn và người hôn phối sẽ trở nên gần gũi nhau hơn nếu hai người cố gắng để đến gần Đức Chúa Trời hơn. Tại sao? Chúng ta sẽ cùng xem một minh họa: Hãy hình dung một ngọn núi hình nón—đáy rộng và đỉnh hẹp. Một người nam đứng ở chân sườn núi phía đông và một người nữ đứng ở phía đối diện, tức chân sườn núi phía tây. Cả hai bắt đầu leo lên. Khi hai người còn ở gần chân núi, giữa họ có một khoảng cách rất lớn. Nhưng khi mỗi người càng lúc càng leo lên gần đỉnh núi, khoảng cách giữa họ càng lúc càng nhỏ hơn. Bạn có nhận thấy bài học đầy khích lệ trong minh họa này không?
4 Nỗ lực của bạn để phụng sự Đức Giê-hô-va một cách trọn vẹn có thể được so sánh với nỗ lực để leo lên ngọn núi. Có thể nói là vì yêu mến Đức Giê-hô-va, bạn đang cố gắng để leo lên núi. Nhưng nếu mối quan hệ giữa bạn và người hôn phối đã trở nên xa cách, thì hai người giống như là đang leo lên núi từ hai mặt đối diện nhau. Dù vậy, điều gì sẽ xảy ra khi cả hai tiếp tục leo lên? Đành rằng khoảng cách lúc đầu là rất lớn. Tuy nhiên, càng nỗ lực đến gần Đức Chúa Trời bao nhiêu—giống như càng leo lên cao trên ngọn núi—thì bạn và người hôn phối càng gần gũi hơn bấy nhiêu. Thật vậy, càng đến gần Đức Chúa Trời chính là bí quyết giúp bạn càng đến gần người hôn phối hơn. Nhưng trên thực tế, làm sao bạn có thể làm được điều này?
Khi được áp dụng, sự hiểu biết trong Kinh Thánh có sức mạnh củng cố hôn nhân của bạn
5. (a) Một cách để giúp bạn đến gần Đức Giê-hô-va và người hôn phối hơn là gì? (b) Đức Giê-hô-va có quan điểm nào về hôn nhân?
5 Một cách quan trọng để bạn và người hôn phối “leo lên núi” là làm theo lời khuyên của Kinh Thánh về hôn nhân (Thi-thiên 25:4; Ê-sai 48:17, 18). Vậy, hãy xem xét một lời khuyên cụ thể mà sứ đồ Phao-lô ghi lại. Ông viết: “Mọi người phải kính-trọng sự hôn-nhân” (Hê-bơ-rơ 13:4). Câu này có nghĩa gì? Từ “kính-trọng” muốn nói đến việc coi trọng hay xem một điều nào đó là có giá trị đáng quý. Đây chính là quan điểm của Đức Giê-hô-va về hôn nhân. Ngài xem hôn nhân là một điều quý giá.
ĐỘNG LỰC CỦA BẠN: LÒNG YÊU THƯƠNG CHÂN THÀNH VỚI ĐỨC GIÊ-HÔ-VA
6. Văn cảnh của lời khuyên của sứ đồ Phao-lô về hôn nhân cho thấy gì? Tại sao đó là điều quan trọng để ghi nhớ?
6 Dĩ nhiên, là tôi tớ của Đức Chúa Trời, bạn và người hôn phối đã biết rằng hôn nhân là quý giá, thậm chí thiêng liêng. Chính Đức Giê-hô-va đã thiết lập ra hôn nhân (Ma-thi-ơ 19:4-6). Tuy nhiên, nếu bạn hiện đang trải qua những vấn đề trong hôn nhân, thì chỉ nhận biết hôn nhân là đáng kính trọng có lẽ chưa đủ để thúc đẩy bạn và người hôn phối đối xử với nhau một cách yêu thương, tôn trọng. Vậy điều gì có thể thúc đẩy bạn làm thế? Hãy chú ý kỹ đến cách sứ đồ Phao-lô nói về việc bày tỏ lòng kính trọng. Ông không nói “hôn nhân là đáng kính”, nhưng ông nói “phải kính-trọng sự hôn-nhân”. Phao-lô không nêu lên một nhận xét, nhưng đưa ra một lời khuyến giục.a Ghi nhớ điều này có thể giúp bạn có thêm động lực để nhen nhóm lại lòng quý trọng của bạn dành cho người hôn phối. Tại sao có thể nói như thế?
7. (a) Chúng ta làm theo những mệnh lệnh nào trong Kinh Thánh, và tại sao? (b) Sự vâng lời mang lại những kết quả tốt đẹp nào?
7 Hãy thử xem xét bạn nghĩ thế nào về những mệnh lệnh khác trong Kinh Thánh, chẳng hạn như việc đào tạo môn đồ hoặc việc nhóm lại để thờ phượng (Ma-thi-ơ 28:19; Hê-bơ-rơ 10:24, 25). Đành rằng, làm theo những mệnh lệnh này đôi khi là một thử thách. Có thể những người bạn rao giảng phản ứng một cách tiêu cực, hoặc công việc ngoài đời khiến bạn kiệt sức đến nỗi việc đi nhóm họp là một điều khó khăn. Dù thế, bạn vẫn tiếp tục rao giảng thông điệp về Nước Trời và tham dự các buổi nhóm họp của tín đồ Đấng Christ. Không ai có thể cản trở bạn, kể cả Sa-tan! Tại sao? Vì tình yêu thương chân thành đối với Đức Giê-hô-va thúc đẩy bạn vâng giữ các điều răn của Ngài (1 Giăng 5:3). Kết quả là gì? Việc rao giảng và tham dự các buổi nhóm họp mang lại cho bạn sự bình an nội tâm và niềm vui sâu xa vì biết rằng mình đang làm theo ý muốn của Đức Chúa Trời. Những điều đó sẽ phục hồi sức lực của bạn (Nê-hê-mi 8:10). Bài học ở đây là gì?
8, 9. (a) Điều gì có thể thúc đẩy chúng ta vâng theo lời khuyến giục “phải kính-trọng sự hôn-nhân”, và tại sao? (b) Chúng ta sẽ xem xét hai điểm nào?
8 Tình yêu thương sâu xa dành cho Đức Chúa Trời thúc đẩy bạn vâng giữ mệnh lệnh rao giảng và nhóm họp dù gặp khó khăn, thì cũng thế, chính tình yêu thương ấy có thể thúc đẩy bạn vâng theo lời khuyến giục của Kinh Thánh là “phải kính-trọng sự hôn-nhân”, ngay dù làm thế có vẻ không dễ (Hê-bơ-rơ 13:4; Thi-thiên 18:29; Truyền-đạo 5:4). Hơn nữa, Đức Chúa Trời ban nhiều ân phước cho những nỗ lực của bạn trong việc rao giảng và nhóm họp, thì Ngài cũng sẽ quan tâm và ban phước cho bạn trong việc bạn cố gắng kính trọng hôn nhân.—1 Tê-sa-lô-ni-ca 1:3; Hê-bơ-rơ 6:10.
9 Vậy, làm sao bạn có thể kính trọng hôn nhân? Bằng cách tránh những cách cư xử làm hủy hoại hôn nhân của bạn. Ngoài ra, bạn cần có những bước để củng cố mối quan hệ hôn nhân.
TRÁNH NHỮNG LỜI NÓI VÀ HÀNH ĐỘNG THIẾU TÔN TRỌNG HÔN NHÂN
10, 11. (a) Hành động nào là thiếu tôn trọng hôn nhân? (b) Chúng ta nên đặt câu hỏi nào với người hôn phối?
10 Cách đây khá lâu, một người vợ là tín đồ Đấng Christ đã tâm sự: “Tôi cầu xin Đức Giê-hô-va thêm sức giúp tôi chịu đựng”. Chịu đựng điều gì? Chị cho biết: “Chồng tôi dùng lời nói để “tra tấn” tôi. Trên mình tôi không bị bầm tím, nhưng những lời lăng mạ của anh ấy như “Đồ ăn bám!” hay “Đồ vô dụng!” đã làm lòng tôi bị tổn thương nặng nề”. Người vợ này đã nêu lên một vấn đề nghiêm trọng trong hôn nhân: sự lăng mạ.
11 Thật đáng buồn khi những người làm vợ làm chồng trong gia đình tín đồ Đấng Christ dùng những lời cay độc để nói với nhau, gây ra những vết thương lòng khó mà chữa lành! Dĩ nhiên, những người như thế đã không kính trọng hôn nhân. Vợ chồng bạn có gặp phải vấn đề như thế không? Một cách để biết câu trả lời là khiêm nhường hỏi người hôn phối của bạn: “Anh/Em cảm thấy thế nào về lời nói của em/anh?”. Nếu người hôn phối thường cảm thấy bị tổn thương bởi lời nói của bạn, bạn phải sẵn lòng thay đổi để cải thiện tình hình.—Ga-la-ti 5:15; Ê-phê-sô 4:31.
12. Làm thế nào sự thờ phượng của một người có thể trở thành vô ích trước mắt Đức Chúa Trời?
12 Hãy nhớ rõ rằng cách bạn dùng lưỡi trong hôn nhân sẽ ảnh hưởng đến mối quan hệ của bạn với Đức Giê-hô-va. Kinh Thánh nói: “Nhược bằng có ai tưởng mình là tin đạo mà không cầm-giữ lưỡi mình, nhưng lại lừa-dối lòng mình, thì sự tin đạo của người hạng ấy là vô-ích” (Gia-cơ 1:26). Lời nói là một phần trong sự thờ phượng của bạn. Kinh Thánh không ủng hộ quan niệm cho rằng những chuyện xảy ra ở nhà không có gì quan trọng miễn là một người vẫn xưng mình thờ phượng Đức Chúa Trời. Đừng tự lừa dối mình. Đây là vấn đề nghiêm trọng (1 Phi-e-rơ 3:7). Có lẽ bạn có khả năng và lòng sốt sắng, nhưng nếu cố ý nói những lời làm tổn thương người hôn phối, bạn đang không tôn trọng hôn nhân và sự thờ phượng của bạn có thể bị xem là vô ích trước mắt Đức Chúa Trời.
13. Làm thế nào một người có thể làm tổn thương người bạn đời của mình?
13 Những người làm vợ làm chồng cũng cần chú ý để không gây tổn thương cho người bạn đời của mình qua những cách gián tiếp. Hãy xem hai thí dụ: Một người mẹ đơn chiếc thường gọi điện cho một anh tín đồ đã có gia đình để xin lời khuyên, và họ nói chuyện rất lâu; một anh tín đồ độc thân và một chị đã kết hôn thường đi rao giảng với nhau nhiều lần mỗi tuần. Những người đã kết hôn trong hai thí dụ trên có thể không có ý gì xấu, nhưng hành động của họ ảnh hưởng thế nào đến người hôn phối? Một người vợ ở trong hoàn cảnh như thế đã tâm sự: “Biết chồng dành nhiều thời gian và sự quan tâm cho một chị khác trong hội thánh khiến tôi bị tổn thương. Điều đó làm tôi cảm thấy mình bị xem thường”.
14. (a) Sáng-thế Ký 2:24 nhấn mạnh bổn phận nào trong hôn nhân? (b) Chúng ta nên tự hỏi điều gì?
14 Có thể hiểu được tại sao người vợ này cũng như những người ở trong hoàn cảnh như thế thường cảm thấy bị tổn thương. Người hôn phối của họ đã lờ đi lời hướng dẫn căn bản của Đức Chúa Trời về hôn nhân, đó là “người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính-díu cùng vợ mình” (Sáng-thế Ký 2:24). Dĩ nhiên, các cặp vợ chồng vẫn phải tôn kính cha mẹ mình, nhưng theo sự sắp đặt của Đức Chúa Trời, bổn phận của họ với người hôn phối là quan trọng nhất. Tương tự thế, dù tín đồ Đấng Christ thương mến anh em đồng đạo, nhưng trách nhiệm của họ với người hôn phối là điều ưu tiên nhất. Vì vậy, khi một tín đồ đã kết hôn dành nhiều thời gian hoặc trở nên quá thân thiết với những anh em đồng đạo, đặc biệt là người khác phái, họ sẽ làm cho hôn nhân mình bị căng thẳng. Đó có phải là nguyên nhân gây ra mối bất hòa giữa vợ chồng bạn không? Hãy tự hỏi: “Tôi có thật sự dành đủ thời gian, sự quan tâm và tình yêu thương cho người bạn đời của tôi không?”.
15. Theo Ma-thi-ơ 5:28, tại sao những tín đồ đã kết hôn nên tránh quan tâm quá mức đến người khác phái?
15 Ngoài ra, khi quan tâm quá mức đến người khác phái không phải là chồng hay vợ mình, những tín đồ Đấng Christ đã kết hôn đang tự đặt mình vào tình huống nguy hiểm. Đáng buồn thay, một số tín đồ đã lập gia đình lại dần dần nảy sinh tình cảm lãng mạn với người mà họ quá thân thiết (Ma-thi-ơ 5:28). Kết quả là mối quan hệ tình cảm như thế đã dẫn đến những hành động càng cho thấy họ thiếu tôn trọng hôn nhân. Chúng ta hãy xem những gì sứ đồ Phao-lô nói về điều này.
“CHỐN KHUÊ-PHÒNG CHỚ CÓ Ô-UẾ”
16. Phao-lô đưa ra chỉ dẫn nào về hôn nhân?
16 Ngay sau khi đưa ra lời khuyến giục “phải kính-trọng sự hôn-nhân”, sứ đồ Phao-lô cảnh báo thêm: “Chốn khuê-phòng chớ có ô-uế, vì Đức Chúa Trời sẽ đoán-phạt kẻ dâm-dục cùng kẻ phạm tội ngoại-tình” (Hê-bơ-rơ 13:4). Phao-lô dùng cụm từ “chốn khuê-phòng” để nói đến quan hệ tính dục. “Chốn khuê-phòng” sẽ không bị ô uế, tức giữ được thanh sạch về đạo đức, nếu quan hệ tính dục chỉ diễn ra trong khuôn khổ hôn nhân. Vì thế, tín đồ Đấng Christ làm theo lời khuyên được soi dẫn này: “Con hãy lấy làm vui-thích nơi vợ con cưới buổi đang-thì”.—Châm-ngôn 5:18.
17. (a) Tại sao tín đồ Đấng Christ không nên để mình bị ảnh hưởng bởi quan điểm của thế gian về việc ngoại tình? (b) Làm thế nào chúng ta có thể noi theo gương mẫu của Gióp?
17 Những ai có quan hệ tính dục với người không phải là chồng hay vợ mình đã cho thấy rằng họ khinh thường luật pháp của Đức Chúa Trời về mặt đạo đức. Thật vậy, nhiều người ngày nay xem ngoại tình là chuyện bình thường. Tuy nhiên, tín đồ Đấng Christ không nên để mình bị ảnh hưởng bởi quan điểm của loài người về việc ngoại tình. Họ nhận ra rằng cuối cùng, không phải loài người, mà “Đức Chúa Trời sẽ đoán-phạt kẻ dâm-dục cùng kẻ phạm tội ngoại-tình” (Hê-bơ-rơ 10:31; 12:29). Vì thế, tín đồ Đấng Christ chân chính theo sát quan điểm của Đức Giê-hô-va về vấn đề này (Rô-ma 12:9). Hãy nhớ lời tộc trưởng Gióp đã nói: “Tôi đã có lập ước với mắt tôi” (Gióp 31:1). Đúng vậy, để tránh đặt chân vào con đường dẫn đến tội ngoại tình, tín đồ Đấng Christ chân chính phải kiểm soát mắt mình và không bao giờ nhìn một người khác phái không phải là vợ hay chồng mình với tư tưởng thèm muốn.—Xin xem Phụ lục, trang 219-221.
18. (a) Đối với Đức Giê-hô-va, tội ngoại tình nghiêm trọng thế nào? (b) Tội ngoại tình và thờ hình tượng có điểm tương đồng nào?
18 Đối với Đức Giê-hô-va, tội ngoại tình nghiêm trọng thế nào? Luật Pháp Môi-se giúp chúng ta hiểu rõ cảm nghĩ của Ngài về vấn đề này. Trong nước Y-sơ-ra-ên xưa, tội ngoại tình và thờ hình tượng là hai trong những tội có thể bị lãnh án tử hình (Lê-vi Ký 20:2, 10). Bạn có nhận ra điểm tương đồng giữa hai tội này không? Nếu thờ hình tượng, một người Y-sơ-ra-ên vi phạm giao ước với Đức Giê-hô-va. Tương tự, khi phạm tội ngoại tình, một người Y-sơ-ra-ên phá vỡ giao ước với người hôn phối. Cả hai đều là người phản bội (Xuất Ê-díp-tô Ký 19:5, 6; Phục-truyền Luật-lệ Ký 5:9; Ma-la-chi 2:14). Vì thế, cả hai đều phải chịu sự xét đoán của Đức Giê-hô-va, Đức Chúa Trời thành tín và đáng tin cậy.—Thi-thiên 33:4.
19. Điều gì có thể củng cố quyết tâm của một người để không phạm tội ngoại tình, và tại sao?
19 Hiển nhiên, tín đồ Đấng Christ không ở dưới Luật Pháp Môi-se. Nhưng khi biết rằng ngoại tình bị xem là một tội nghiêm trọng trong xứ Y-sơ-ra-ên xưa, các tín đồ Đấng Christ có thể càng củng cố quyết tâm không phạm tội này. Tại sao? Hãy thử suy nghĩ: Bạn sẽ đi vào nhà thờ, quỳ gối và cầu nguyện trước một hình tượng không? Bạn trả lời: “Không bao giờ!”. Nhưng nếu có người cho bạn một khoản tiền lớn, bạn có bị cám dỗ để làm thế không? Hẳn bạn đáp: “Không thể có chuyện đó!”. Thật vậy, ngay cả ý tưởng phản bội Đức Chúa Trời bằng cách thờ hình tượng cũng là điều đáng ghê tởm đối với tín đồ Đấng Christ chân chính. Tương tự thế, tín đồ Đấng Christ nên gớm ghét ý nghĩ phản bội Đức Giê-hô-va cũng như người hôn phối của họ qua việc phạm tội ngoại tình—dù động cơ phạm tội là gì đi nữa (Thi-thiên 51:1, 4; Cô-lô-se 3:5). Chúng ta không bao giờ muốn làm điều gì khiến Sa-tan vui mừng nhưng lại làm cho Đức Chúa Trời và sự sắp đặt của Ngài về hôn nhân bị khinh thường.
LÀM THẾ NÀO ĐỂ CỦNG CỐ HÔN NHÂN?
20. Một số cuộc hôn nhân gặp phải tình trạng nào? Xin minh họa.
20 Ngoài việc tránh hành động thiếu kính trọng hôn nhân, bạn có thể làm những bước nào khác để nhen nhóm lại lòng tôn trọng của bạn dành cho người hôn phối? Để trả lời, chúng ta hãy xem một minh họa. Hôn nhân giống như một ngôi nhà. Những lời nói tử tế, cử chỉ quan tâm và những hành động thể hiện lòng tôn trọng giữa hai vợ chồng có thể được ví như những vật trang trí làm ngôi nhà đẹp thêm. Nếu hai vợ chồng bạn cảm thấy gần gũi nhau, hôn nhân của bạn sẽ giống như ngôi nhà được trang hoàng, trở nên xinh đẹp và ấm cúng. Còn nếu tình cảm giữa hai người đang nguội lạnh đi, thì những vật trang trí đó đang dần biến mất, khiến hôn nhân của bạn trở nên lạnh lẽo như một ngôi nhà trống vắng, không được trang hoàng. Vì mong muốn vâng giữ mệnh lệnh của Đức Chúa Trời là “phải kính-trọng sự hôn-nhân”, bạn được thúc đẩy để cải thiện tình trạng ấy. Thật vậy, một điều quý giá thì đáng để chúng ta tìm cách phục hồi. Bạn làm thế bằng cách nào? Lời Đức Chúa Trời nói: “Nhờ sự khôn-ngoan, cửa-nhà được xây-cất nên, và được vững-vàng bởi sự thông-sáng; nhờ sự tri-thức, các phòng-vi đều được đầy-đủ các thứ tài-vật quí-báu và đẹp-đẽ” (Châm-ngôn 24:3, 4). Chúng ta hãy xem những lời này có thể được áp dụng trong hôn nhân như thế nào.
21. Làm thế nào chúng ta có thể dần dần củng cố hôn nhân của mình? (Xin cũng xem khung nơi trang 131).
21 “Các thứ tài-vật quí-báu” trang trí cho một ngôi nhà hạnh phúc cũng bao gồm tình yêu chân thật, đức tin vững chắc và sự kính sợ Đức Chúa Trời (Châm-ngôn 15:16, 17; 1 Phi-e-rơ 1:7). Những yếu tố này tạo nên một hôn nhân vững bền. Nhưng bạn có thấy làm thế nào “các phòng-vi” trong câu châm ngôn trên chứa đầy những vật quý giá không? Đó là “nhờ sự tri-thức”. Thật vậy, khi được áp dụng, sự hiểu biết trong Kinh Thánh có sức mạnh biến đổi suy nghĩ của người ta và thúc đẩy họ nhen nhóm lại tình yêu thương họ dành cho nhau (Rô-ma 12:2; Phi-líp 1:9). Vì thế, bất cứ khi nào bạn và người hôn phối cùng ngồi lại, bình tĩnh tra xem một đoạn Kinh Thánh, chẳng hạn như câu Kinh Thánh mỗi ngày hay một bài trong Tháp Canh hoặc Tỉnh Thức! nói về hôn nhân, thì khi ấy, bạn như thể đang xem xét một vật trang trí dễ thương để làm đẹp cho ngôi nhà của bạn. Khi tình yêu thương với Đức Giê-hô-va thúc đẩy bạn áp dụng lời khuyên về hôn nhân mà hai vợ chồng bạn đã cùng nhau xem xét, bạn đang dùng vật trang trí ấy để trang hoàng “các phòng-vi”. Kết quả là ngôi nhà hôn nhân của bạn có thể có lại được những nét xinh đẹp và sự ấm cúng đã từng có trước đây.
22. Khi cố hết sức làm phần của mình để củng cố hôn nhân, tại sao chúng ta có được sự thỏa nguyện sâu xa?
22 Đành rằng phải mất nhiều thời gian và công sức để dần dần có lại các vật trang trí ấy. Nhưng nếu cố hết sức làm phần của mình, bạn sẽ được thỏa nguyện sâu xa vì biết rằng mình đang vâng theo mệnh lệnh này trong Kinh Thánh: “Hãy lấy lẽ kính-nhường nhau” (Rô-ma 12:10; Thi-thiên 147:11). Trên hết, việc bạn nỗ lực hết sức để kính trọng hôn nhân sẽ giữ bạn trong tình yêu thương của Đức Chúa Trời.
a Văn cảnh của lời khuyên của sứ đồ Phao-lô về hôn nhân cho thấy đây là một phần trong một loạt lời khuyến giục của ông.—Hê-bơ-rơ 13:1-5.
-