Makoho empakiwa ni ale ensoma irevista sahu
Neereke ana a israeli yannatxa etthu ekina ehikhanle emana ni ekhwali, vaavo yaaraaya onikareni?
Ana a Israeli yaakhala iyaakha 40 onikareni, etxaaka emana. (Ott. 16:35) Mwa ikwaha piili, nave tho Yehova aahaavaha ikhwali. (Ott. 16:12, 13; Nam. 11:31) Mene tho awo yaakhalano yootxa ekina vakhiviru vaya.
Mwa ntakihero, Yehova ikwaha sikina annaweemexa atthu awe va nipuroni ‘weera yiitthuuwe’, nipuro yaaraayavo maahi ni yootxa. (Nam. 10:33) Nipuro nimoha a mapuro awo, waari elimi weiwo ‘yaakhalaayavo anaapwiipwi 12 ni ikole 70’ naari neere, tamareiras. (Ott. 15:27) Liivuru a Plantas da Bíblia, a nuulumo na engelexi “etamareira, mwiri mmoha onuunnuwa mapuro oovirikana ni yootxa emphwanyeya munikareni, ohiya paahi ovaha yootxa, nave tho onnavaha makhura ni muuttuusi wa imiliyawu sa atthu.”
Ana a Israeli tho, yanneemela mapuro matokweene yaaraayavo anaapwiipwi ensuweliwa olelo va ntoko Feiran, nipuro nenno ninhela mpika ni mooloko Feiran.a Liivuru Descobrindo o Mundo da Bíblia, a nuulumo na engelexi, ohimme weera uádi, owo naari fluvial, “orakama wawe ti wa ikiloometru 130, nave tho mwaako woorakama, wooreera ni woosuweliwaxa osinai. Nipuro nimphwanyeya maahi onikareni, orakama wawe ti wa ikiloometru 45 nipuro nikumanenlaaya mooloko ni ephareya. Nipuro nimphwanyeya maahi onikareni, ninnapwaha imeetru 600 sa ephareya ni sinhalela vakhaani ophiya ikiloometru 5. Iwo soosareyawo ikole ni onnalikanxeriwa ni eJardim ya wEden. Mwa iyaakha sintxipale, atthu ennawa nipuro nna mwaha wa itamareira.”
Itamareira sa nipuro onkhumawo maahi
Ekhumakaru weXipitu, Ana a Israeli yaakuxa ephepa yoopakela epaawu, mikhori ni pooti tho weeraka yakuxa ipwiri ni makhura. Ekhaikhai weera itthu iya khasaapinse omala. Ni muloko ole tho waakuxa “ikhondolo ni imombe.” (Ott. 12:34-39) Mene noovira etempu, ni mwaha wa mikhalelo sa munikareni mmwe, onooneya ntoko weera asinama antxipale yaahookhwa. Asinama akina yannakhuuriwa ni akina yannaveleeliwa ntoko makeya, waahela mpuwa amiluku eethiru.b (Mit. 7:39-43) Nnaamweera vaareene hiihaawo, Ana a Israeli yaawera ohalano ikhondolo sikina. Ninnasuwela eyo mwaha wa masu Yehova aalenlaawe atthu awe vaavo yahaamwiiwelenlaaya, eeraka: “An’inyu ekhale òwettettaxa mweheweheweni iyakha milokó mixexe.” (Nam. 14:33) Vanooneya weera imombe sa Ana a Israeli sannavaha eleite naari mathaapa. Mene mweekhaikhai, eyo khiyaaphiyera waatxiha atthu imiliyawu 3, mpuwa mwa iyaakha 40.c
Vanonto inama iya saakela ophwanya woowiini yootxa ni maahi oowura?d Pooti weeraka etempu ele, epula yannarupa ni waakhala munyepu onikareni. Eliivuru ya Estudo Perspicaz das Escrituras, Volume 1, onnahima weera, mwa iyaakha 3.500 sa muttuli, “maahi yaari wArábia yaari oowaattaxa opwaha emphwanyaneya olelo. Wooneya wa mwaako woorakama ni mapuro oowuuma, yaawo khalayi yaari miyooloko, ennoonihera weera itempu sa muttuli, epula yannarupa yookwanela mpaka weettamo maahi”. Nnaamweera vareene hiiho, nikare nne naari ntokotoko ni noowoopiha. (Ola. 8:14-16) Sahaakhanle miiriira Yehova aapakaawe sa moota woovaha maahi, Ana a Israeli ni inama saya saano ekhwiiyeene. — Ott. 15:22-25; 17:1-6; Nam. 20:2, 11.
Mose aahaaleela Ana a Israeli weera Yehova aahaavaha emana ntoko yootxa, weera esuwele weera ‘mutthu khankhala mukumi mwaha wa yootxa, mene ni masu ootheene enkhuma mmwaano mwa Yehova’. — Ola. 8:3.
b Biblya onnahima ikwaha piili saaveleelinwaaya inama wa Yehova ntoko makeya onikareni. Ekwaha yoopatxera, tivaavo aahuleliwawe namakeya. Ni ekwaha ya naaveeli, waari Mpasika. Sooweereya iya piili, seereñye eyaakha ya 1512 Kristu ahinaaye owa, eyaakha ya naaveeli ya Ana a Israeli ekhummeene weXipitu. — Onam. 8:14–9:24; Nam. 9:1-5.
c Okhwipi wa iyaakha 40 sa Ana a Israeli yeettaka munikareni, awosa yaawera okhalano inama sintxipale seiyo yaakuxaaya vaavo yaawanaaya ikhotto. (Nam. 31:32-34) Nnaamweera vaareene hiiho, awo yaavirelela otxa emana mpaka ovolowa elapo yoolaiheriwa. — Yeh. 5:10-12.
d Khiyaavo enoonihera weera inama sannatxa emana, woona weera Yehova aaweerela atthu awe weera ettottele emana yaaphiyera otxa khuta mutthu mpaka ovona, nto khenhimmwa etthu woohima sa asinama. — Ott. 16:15, 16.