MAPHATTUWELO
1 Woopaceryani, Muluku opattunxe erimu ni elapo.+
2 Vano, elapo khiyaakhanle etthu ni khiyaakhaliwa, nave vasulu va maasi oowiixerya yaari epiphi.+ Nave-tho, ikuru soowerya sa Muluku,+ saaneeteteya vasulu va maasi.+
3 Nto Muluku aahihimya wiira: “Okhumelele okokola”. Siiso, waahikhumelela okokola.+ 4 Moottharelana, Muluku aahoona wiira okokola waari wooreera. Nuumala-vo, aahikawanya okokola ni epiphi. 5 Muluku aahivaha okokola nsina noowi othana, masi epiphi aahivaha nsina noowi ohiyu.+ Vano, vaahiila ni vaahixa, nihiku noopacerya.
6 Muluku aahihimya wiira: “Okhumelele okawanyeya osulu ni maasi.+ Nave maasi manceene ekawanyeye yaawo-ru”.+ 7 Vano Muluku aahipaka osulu ni aahikawanya maasi a vathi ni a osulu.+ Vaahiiraneya siiso. 8 Muluku aahivaha osulu nsina noowi erimu. Vaahiila ni vaahixa, nihiku na nenli.
9 Nto Muluku aahihimya wiira: “Maasi ari vathi va erimu athukumane opuro omosa, nave ekhumelele etthaya yoowuuma”.+ Vaahiiraneya siiso. 10 Muluku aahivaha etthaya yoowuuma nsina noowi elapo,+ nave aahivaha maasi yaathukumanne opuro omosa, nsina noowi iphareya.+ Muluku aahiweha wiira vaareera.+ 11 Nto Muluku aahihimya wiira: “Elapo emele malaxi, ni malaxi aniima ipyo ni miri sa mithinto soovirikana siniima mihokorokho sirina inuku saya”. Vaahiiraneya siiso. 12 Elapo yaahipacerya omela malaxi ni malaxi aniima ipyo,+ ni miri sa mithinto soovirikana siniima mihokorokho sirina inuku saya. Muluku aahiweha wiira vaareera. 13 Vaahiila ni vaahixa, nihiku na neeraru.
14 Vano, Muluku aahihimya wiira: “Sikhumelele mithuko+ wiirimu wiira sivalaanyeke othana ni ohiyu+ ni sisuweliheke okathi, mahiku ni iyaakha.+ 15 Mithuko iyo, sinrowa okhala wiirimu wiira simwaleeleke elapo”. Vaahiiraneya siiso. 16 Nave-tho, Muluku aahipaka mithuko miili suulupale, muthuko muulupalexa wiira omwaleeleke othana+ ni muthuko mwaamukhaani wiira omwaleeleke ohiyu. Aahipaka-tho itheneeri.+ 17 Muluku aahipweha mithuko iyo wiirimu wiira simwaleeleke elapo, 18 ni wiira simwaleeleke othana ni ohiyu ni sivalaanyeke okokola ni epiphi.+ Nto Muluku aahiweha wiira vaareera. 19 Vaahiila ni vaahixa, nihiku na neexexe.
20 Nuumala-vo, Muluku aahihimya wiira: “Mmaasini sisareye soopattuxiwa sikumi, nave osulu, sivaveke soopattuxiwa sikumi sinivava”.+ 21 Nto Muluku aahipattuxa mithinto soovirikana sa inama suulupale sa mphareya, soopattuxiwa sikumi sineetta ni sinikhala mmaasini. Aahipattuxa-tho mithinto soovirikana sa soopattuxiwa sikumi sinivava osulu. Vano, Muluku aahiweha wiira vaareera. 22 Siiso, Muluku aahireeliha inama iyo, ohimyaka wiira: “Mutotholaneke, mwaatteke ni musareyeke mmaasini a mphareya.+ Nave, mulaponi saatte soopattuxiwa sinivava”. 23 Vaahiila ni vaahixa, nihiku na neethanu.
24 Muluku aahihimya-tho wiira: “Mulaponi sikhumelele soopattuxiwa sikumi sa khula muthinto:+ inama sa vate, iye siniipurula vathi ni inama sa mutakhwani”. Vaahiiraneya siiso. 25 Muluku aahipattuxa inama sa mutakhwani sa khula muthinto, inama sa vate sa khula muthinto ni inama sootheene siniipurula vathi sa khula muthinto. Vano, Muluku aahiweha wiira vaareera.
26 Muluku aahihimya wiira: “Nrowe+ nimpattuxe mutthu onlattana ni hiyo,+ yoowo onlikana ni hiyo.+ Owo okhale mwaneene ihopa sa mphareya, soopattuxiwa sinivava musulu, inama sa vate ni okhale mwaneene elapo yootheene ni inama sootheene siniipurula vathi”.+ 27 Nto Muluku aahimpattuxa pinaatamu ailattanihaka mwaneene, wiira pinaatamu owo olikaneke nuuwo. Ampattunxe mulopwana ni muthiyana.+ 28 Nave-tho, Muluku aahaareeliha ni aahaahimeerya wiira: “Mwaayareke anamwane, mwaatteke, musareyeke mulaponi+ ni mweettiheke elapo.+ Mukhale axineene+ ihopa sa mphareya, soopattuxiwa sinivava musulu ni inama sootheene sineetta mulaponi”.
29 Muluku aahaaleela-tho wiira: “Kihoovahani malaxi ootheene aniima ipyo ari mulaponi mootheene ni miri sootheene siniima mihokorokho sirina inuku saya. Sootheene iyo mulyeeke.+ 30 Nave, inama sootheene sa mutakhwani sinikhala mulaponi, soopattuxiwa sootheene sinivava musulu ni inama sootheene sikumi sineetta mulaponi, kinnivaha malaxi wiira silyeeke”.+ Vaahiiraneya siiso.
31 Nuumala-vo, Muluku aahiweha itthu sootheene aapattunxe awe, nto aahoona wiira saari sootepa oreera.+ Vaahiila ni vaahixa, nihiku na neethanu namosa.
2 Siiso, Muluku aahimaliha opattuxa erimu ni elapo ni itthu sootheene siri memmo.+ 2 Nihiku na neethanu nenli, Muluku aahimaliha miteko aavara awe. Nave nihiku nenlo na neethanu nenli, aahipacerya ophumurya mwaha wa miteko sootheene aavara awe.+ 3 Muluku aahireeliha nihiku na neethanu nenli ni aahihimya okhala noowaarya, maana Muluku aahipacerya ophumurya nihiku nenna miteko sawe sootheene aavanre awe ni itthu sootheene aalakenle awe opaka.
4 Ti siiso siiraneiye aya okathi yaapattuxiwe aya erimu ni elapo, nihiku Yehova* Muluku aapattunxe awe elapo ni erimu.+
5 Nlelo khisaakhanle miri mulaponi nnakhala malaxi a mutakhwani khiyaapacenrye omela, okhala wiira Yehova Muluku khiirinhe orupa epula mulaponi. Nave-tho, khaakhanle mutthu wiira olimeke. 6 Masi mulaponi yaanikhuma etthapwe erowaka osulu ni yaaninaaniha etthaya yootheene.
7 Vano Yehova Muluku aahimpattuxa mulopwana orumeelaka etthaya+ ni aahimwiiseelela mphulani mwawe iphumu sa okumi.+ Siiso, mulopwana aahikhala mutthu mukumi.+ 8 Nuumala-vo, Yehova Muluku aahipaka exarti wEedeni,+ mpantta onikhuma nsuwa. Nave, aahimpweha-mo mulopwana ampattunxe awe.+ 9 Yehova Muluku, aahimeliha miri sa mithinto soovirikana saari sooreera oweha ni saareerela olya. Nave-tho, aahiiriha omela mwiri wa okumi+ ni mwiri waasuweliha etthu yooreera ni etthu yootakhala eriyari ya exarti.+
10 Vano waahikhala muro mmosa waakhuma wEedeni wiira okhuwariki exarti. Nto muro owo waahikawanyeya khukhala miro mixexe. 11 Muro woopacerya, oniihaniwa Pixoni. Ti yoowo onirukurerya elapo yootheene ya oHavila, weiwo ori eweero. 12 Eweero ya elapo eyo, ti yooreera. Ti weiwo-tho ori aya esenya eniihaniwa bideeliyu ni nluku noowaarya nniihaniwa oonikisi. 13 Muro wa nenli, oniihaniwa Gihoni. Ti yoowo orukurenrye elapo yootheene ya oKuxi. 14 Muro wa neeraru, oniihaniwa Hiidekeli.*+ Ti yoowo onirowa mpantta onikhuma nsuwa, wAsiiria.+ Muro wa neexexe, oniihaniwa Eufrate.+
15 Yehova Muluku aahimukuxa mulopwana ni aahimpweha muxarti ya wEedeni wiira olimeke ni okhapeleleke exarti eyo.+ 16 Nave-tho, Yehova Muluku aahimuleela mulopwana wiira: “Nyuwo pooti olya mihokorokho sa khula mwiri ori muxarti muhoovaka etthu.+ 17 Masi muhilye muhokorokho wa mwiri onisuweliha etthu yooreera ni etthu yootakhala, okhala wiira nihiku munrowa anyu olya munimookhwa tthiri”.+
18 Nuumala-vo, Yehova Muluku aahihimya wiira: “Khivanreerela mulopwana okhalaka mekhawe. Kinrowa ompattuxa namakhaliherya awe, yoowo onimphwanelela”.+ 19 Nto Yehova Muluku aahirumeela etthaya, onapaka inama sootheene sa mutakhwani ni soopattuxiwa sootheene sinivava musulu. Vano Muluku aahimuruuhela mulopwana inama iyo wiira ovaheke nsina, nto nsina mulopwana aavaha awe khula enama, naakhala nenno.+ 20 Siiso, mulopwana aahivaha masina inama sootheene sa vate, soopattuxiwa sootheene sinivava musulu ni inama sootheene sa mutakhwani. Masi mulopwana khaarina namakhaliherya amphwanelela. 21 Nto Yehova Muluku aahimuruuhela mulopwana ikhove sinceene. Okathi mulopwana aarumpe awe, Muluku aahikumiha niparari nimosa na mulopwana ni aahittiyela opuro owo ni erutthu. 22 Vano Yehova Muluku aahimpaka muthiyana orumeelaka niparari aakuminhe awe varutthuni va mulopwana. Nto, aahimuroiha muthiyana owo wa mulopwana.+
23 Nuumala-vo, mulopwana aahihimya wiira:
“Vano ola nikhuva na makhuva aka,
Ni erutthu ya erutthu aka.*
Ola onrowa wiihaniwaka ‘muthiyana’,
Okhala wiira okumihiwe wa mulopwana”.+
24 Tivo, mulopwana onimwaahiya apapawe ni amamawe, wiira okhaleke ni mwaarawe, nto awo anrowa okhala erutthu emosa.+ 25 Nave mulopwana ni mwaarawe, oowanli aya yaanikhala ehiwanre etthu.+ Hata vari siiso, khiyuuliwa muru.
3 Mwa inama sootheene sa mutakhwani Yehova Muluku aapattunxe awe, enowa+ ti yaari yoowiikasoopa.* Nto enowa yaahimukoha muthiyana wiira: “Ekeekhai wiira Muluku ohookhoottiheryani olya mihokorokho sa miri sootheene sa muxarti?”+ 2 Vano muthiyana aahaakhula enowa ele wiira: “Hiyo pooti olya mihokorokho sa miri siri muxarti.+ 3 Olavulaka sa muhokorokho wa mwiri ori eriyari ya exarti, Muluku ohimmye wiira:+ ‘Muhilye muhokorokho wa mwiri owo, nnakhala muhivare. Mwalya-ru, munimookhwa’”. 4 Masi enowa yaahimuhimeerya muthiyana wiira: “Tthiri, nyuwo khamunookhwa.+ 5 Muluku oroosuwela wiira nihiku nenlo munrowa anyu olya muhokorokho wa mwiri ola, maitho anyu anoohuleya ni munrowa olikanaka ni Muluku. Munoosuwelaka etthu yooreera ni yootakhala”.+
6 Tivonto, muthiyana aahoona wiira muhokorokho wa mwiri ole waanireerela olya ni waanikuxa murima, nave-tho waanireera oweha. Siiso, aahirukula muhokorokho wa mwiri ole onalya.+ Nuumala-vo, aahinvaha iyawe okathi yaari aya hoothe, nave iyawe aahipacerya olya.+ 7 Nuumala-vo, oowanli aya maitho aya yaahihuleya, anaweha wiira khiyaawanre etthu. Tivonto, yaahittottha makukhu a efiiku, yiitthukwelela muyuununi.+
8 Okathi mukina, yaahiiwa nsu na Yehova Muluku eettaka muxarti ewoora yoopa aya epheyo. Nto mulopwana ni mwaarawe yaahimutthyawa Yehova Muluku, yiipitha eriyari ya miri sa muxarti. 9 Vano, Yehova Muluku aahimwiihana mulopwana, ohimyaka wiira: “Muri woowi?” 10 Nuuvira okathi, mulopwana aahaakhula wiira: “Kiiwale nsu nanyu muxarti, masi kaanoova okhala wiira nkaawanre etthu. Tivonto, kaahiipitha”. 11 Vano Muluku aahimukoha wiira: “Muleeliwe naani wiira khanwanre etthu?+ Niireke murimoolya muhokorokho wa mwiri koohimenryaakani wiira muhilye?”+ 12 Mulopwana aahaakhula wiira: “Muthiyana okivanhe anyu, tokivanhe muhokorokho wa mwiri, miyo khulya”. 13 Vano Yehova Muluku aahimukoha muthiyana wiira: “Exeeni mpanke anyu?” Nto muthiyana aahaakhula wiira: “Enowa tekiwonke, miyo khulya”.+
14 Siiso, Yehova Muluku aahihimeerya enowa wiira:+ “Mwa inama sootheene sa vate ni sa mutakhwani, nyuwo mootakhaliwa mwaha woopaka eyo. Munrowa wiipurulaka ni munrowa olyaaka etthaya mahiku ootheene a okumi anyu. 15 Miyo kinoowiinaniha*+ weyo+ ni muthiyana,+ nave kinimwiinaniha osuulu awo+ ni osuulu wa muthiyana.+ Owo onimoonyakatta* muru,+ nave weyo onoomuluma* nxitta.*+
16 Muluku aahimuhimeerya muthiyana wiira: “Kinootepiha owereya okathi munrowa anyu orupala ni okathi munrowa anyu oyaraka. Nyuwo munootepaka osiveliwa ni iyanyu, nave owo onimooweryakani”.
17 Nave Muluku aahimuhimeerya Adamu* wiira: “Etthaya enootakhaliwa mwaha wa nyuwo,+ okhala wiira monwiriyana mwaarinyu ni muhoolya muhokorokho wa mwiri koohimenryaakani wiira:+ ‘Muhilye muhokorokho wa mwiri owo’. Mahiku ootheene a okumi anyu,+ munoohaawelaka* ophwanya eyoolya enikhuma vatthayani. 18 Etthaya enrowa wiimaka miiwa ni nthakathaka, nave nyuwo munrowa olyaaka makukhu a mutakhwani. 19 Mpakha okathi munrowa anyu otthikela vatthayani, nyuwo munoovaraka muteko mpakha orettheela wiira mphwanye eyoolya, maana nyuwo mpattuxiwe erumeeliwaka etthaya.+ Tthiri nyuwo mwa etthaya, nto munootthikela vatthayani”.+
20 Nuumala-vo, Adamu aahinvaha mwaarawe nsina noowi Eva,* okhala wiira aarowa okhala maama a apinaatamu ootheene.+ 21 Nave, Yehova Muluku aahipaka malaya oorakama a esapala aavaha Adamu ni amwaaraya wiira awareke.+ 22 Nto Yehova Muluku aahihimya wiira: “Vano mutthu onnilikana ni hiyo, osuwelaka etthu yooreera ni yootakhala.+ Masi kihaana opaka etthu wiira ohookole ntata nawe ni ohirukule muhokorokho wa mwiri wa okumi+ ni ohilye wiira okhale voohimala”. 23 Tivonto Yehova Muluku aahimoomola mulopwana oxarti wa Eedeni,+ wiira alimeke etthaya yeeyo yaarumeeliwe wiira opattuxiwe.+ 24 Nuumala Muluku omoomola mulopwana, aahaapweha makerubi+ mpantta onikhuma nsuwa wa exarti ya wEedeni, vamosa ni espaata* yaapatta mooro, erukureryaka okathi wootheene, wiira okhapeleleke ephiro yaaroiha opuro waari mwiri wa okumi.
4 Vano Adamu aahirupa ni mwaarawe Eva, nto owo aahirupala.+ Okathi Eva amuyanre awe Kayini,+ aahihimya wiira: “Koomuyara mwaana mwaamulopwana kikhaliheriwaka ni Yehova”. 2 Muhoolo mwaya, Eva aahimuyara Abeli,+ muhima awe Kayini.
Abeli aahikhala makampusi, masi Kayini aari mulimi. 3 Nuuvira okathi, Kayini aahiruuha itthu sa mmatta wiira onvahe Yehova. 4 Masi Abeli aahiruuha inama vakhaani soolokexa* sa munikotoni mwawe,+ nto aahivaha mukuttho inama iyo vamosa ni makhura aya. Yehova aahisiveliwa ni Abeli ni waahimusivela vanceene mukuttho Abeli aavanhe awe.+ 5 Masi khaasiveliwe ni Kayini, nnakhala khaasiveliwe ni mukuttho Kayini aavanhe awe. Tivonto Kayini aahinanariwa vanceene ni aahiriipiwa murima vanceene. 6 Vano Yehova aahimukoha Kayini wiira: “Xeeni munanariwe anyu vanceene ni muriipiwe anyu murima vanceene? 7 Mwapaka itthu sooreera, miyo kinoohakalala ni nyuwo. Masi mwaahipake itthu sooreera, etampi yoowiipithelani vamukhora ni eniphavela wooweryani. Niireke nyuwo munoowerya oxintta etampi eyo?”
8 Nuumala-vo, Kayini aahimwiirela muhima awe Abeli wiira: “Nrowe omatta”. Nto okathi yaari aya omatta, Kayini aahimutuphela muhima awe Abeli, khumwiiva.+ 9 Okathi mukina, Yehova aahimukoha Kayini wiira: “Muhima anyu Abeli ori vai?” Nto Kayini aahaakhula wiira: “Nkisuwenle. Kiireke miyo ka kwarta a muhima aka?” 10 Vano Muluku aahimukoha Kayini wiira: “Mpanke-ni? Mukiwiriyane! Ephome ya muhima anyu muyeehenrye anyu vatthayani, ennikikhuwelela miyo.+ 11 Nto nyuwo mootakhaliwa ni muhoomoliwa opuro ola, okhala wiira ti vaava mmwarenxe anyu ephome ya muhima anyu ni ntata nanyu.+ 12 Okathi munrowa anyu olimaka, khamunrowa oruweryaka. Nyuwo munrowa weettakasaka ni omakela otthyawa-tthyawa mulaponi”. 13 Nto Kayini aahimwaakhula Yehova wiira: “Ehukhumu ela kivahiwe aka mwaha wa etampi aka ti yootepa wunnuwa, nkinwerya ovilela. 14 Olelo mookoomola mulaponi-mu, miyo kinrowa wiipitha wiira muhikiwehe. Nave kinrowa weettakasaka ni omakela otthyawa-tthyawa mulaponi. Mutthu onrowa okiphwanya onookiiva tthiri”. 15 Vano Yehova aahimuhimeerya Kayini wiira: “Tivonto, mutthu onrowa omwiiva Kayini onimunleliwa ikuhu ikwaha 7”.
Siiso, Yehova aahivaha esinaale* wiira khula mutthu aarowa omphwanya Kayini ohimwiive. 16 Nto Kayini aahikhuma ohoolo wa Yehova onarowa okhala elapo ya oNodi,* mpantta onikhuma nsuwa wa wEedeni.+
17 Nuuvira okathi, Kayini aahirupa ni mwaarawe,+ nto owo aahirupala omuyara mwanawe Enooki. Nuumala-vo, Kayini aahiteka epooma ni aahivaha epooma eyo nsina na mwanawe Enooki. 18 Muhoolo mwaya, Enooki aahimuyara Iradi. Nave Iradi aahimuyara Mehuyayeli ni Mehuyayeli aahimuyara Metuxayeli. Metuxayeli aahimuyara Lameki.
19 Lameki aahiwaatteya athiyana anli. Muthiyana oopacerya, aihaniwa Ada, a nenli, aihaniwa Zila. 20 Nuuvira okathi, Ada aahimuyara Yabali. Yabali owo taapacenrye okhala mutentani* ni ohuwa inama. 21 Muhima awe Yabali, aihaniwa Yubali. Yubali owo taapacenrye omoopa viola* ni woopa ephivi.* 22 Nave, Zila aahimuyara Tubali-Kayini, yoowo aahana ikaruma sa ekoopiri ni eyuuma. Murokorawe Tubali-Kayini aihaniwa Naama. 23 Vano Lameki aahilavula moolumo ala aahimeeryaka axaarawe Ada ni Zila:
“Nyuwo axaarawe Lameki, mukiwiriyane;
Mwiiwe moolumo aka:
Koomwiiva mulopwana mwaha wookivulaliha,
Koomwiiva mmiravo mwaha wookimana.
24 Vakhala wiira Kayini onrowa wunleliwa ikuhu ikwaha 7,+
Weeso Lameki onrowa wunleliwa ikuhu ikwaha 77”.
25 Adamu aahitthikela-tho orupa ni mwaarawe, nto owo aahimuyara mwaana mwaamulopwana. Eva aahinvaha mwaana owo nsina na Sethi,*+ maana aahimya so: “Muluku ookivaha mwaana mukina nipuro na Abeli, yoowo iiviwe ni Kayini”.+ 26 Sethi aahiyareliwa mwaana mwaamulopwana, yoowo anvahale awe nsina na Enoxi.+ Nto okathi ole, atthu ti yaapacenrye aya oromola nsina na Yehova.
5 Mpantta ola onilavula sa nloko na Adamu. Nihiku Muluku ampattunxe awe Adamu, owo ampattunxe ailikanyihaka mwaneene.+ 2 Owo ampattunxe mulopwana ni muthiyana.+ Nihiku aapattunxe awe,+ Muluku aahaareeliha ni aahaavaha nsina noowi pinaatamu.*
3 Adamu aahikhala iyaakha 130. Nuumala-vo, aahimuyara mwaana mwaamulopwana aalattana awe ni aahinvaha nsina noowi Sethi.+ 4 Nuumala omuyara Sethi, Adamu aahikhala-tho iyaakha 800. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana. 5 Siiso, Adamu aahikhala iyaakha 930, nuumala-vo aahikhwa.+
6 Sethi aahikhala iyaakha 105. Nuumala-vo aahimuyara Enoxi.+ 7 Nuumala omuyara Enoxi, Sethi aahikhala-tho iyaakha 807. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana. 8 Siiso, Sethi aahikhala iyaakha 912. Nuumala-vo aahikhwa.
9 Enoxi aahikhala iyaakha 90. Nuumala-vo aahimuyara Kenani. 10 Nuumala omuyara Kenani, Enoxi aahikhala-tho iyaakha 815. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana. 11 Siiso, Enoxi aahikhala iyaakha 905. Nuumala-vo aahikhwa.
12 Kenani aahikhala iyaakha 70. Nuumala-vo aahimuyara Mahalaleli.+ 13 Nuumala omuyara Mahalaleli, Kenani aahikhala-tho iyaakha 840. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana. 14 Siiso, Kenani aahikhala iyaakha 910. Nuumala-vo aahikhwa.
15 Mahalaleli aahikhala iyaakha 65. Nuumala-vo aahimuyara Yaredi.+ 16 Nuumala omuyara Yaredi, Mahalaleli aahikhala-tho iyaakha 830. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana. 17 Siiso, Mahalaleli aahikhala iyaakha 895. Nuumala-vo aahikhwa.
18 Yaredi aahikhala iyaakha 162. Nuumala-vo aahimuyara Enooki.+ 19 Nuumala omuyara Enooki, Yaredi aahikhala-tho iyaakha 800. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana. 20 Siiso, Yaredi aahikhala iyaakha 962. Nuumala-vo aahikhwa.
21 Enooki aahikhala iyaakha 65. Nuumala-vo aahimuyara Metuxela.+ 22 Nuumala omuyara Metuxela, Enooki nlelo aaneetta ni Muluku eekeekhai mwa iyaakha 300. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana. 23 Siiso, Enooki aahikhala iyaakha 365. 24 Enooki khaahiyale weetta ni Muluku eekeekhai.+ Nuumala-vo khuuvo-tho anwenhe, okhala wiira Muluku aahimukuxa.+
25 Metuxela aahikhala iyaakha 187. Nuumala-vo aahimuyara Lameki.+ 26 Nuumala omuyara Lameki, Metuxela aahikhala-tho iyaakha 782. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana. 27 Siiso, Metuxela aahikhala iyaakha 969. Nuumala-vo aahikhwa.
28 Lameki aahikhala iyaakha 182. Nuumala-vo aahimuyara mwaana mwaamulopwana. 29 Owo aahinvaha nsina noowi Nowe,*+ maana aahimya wiira: “Mwaana ola onoonimaaliha* mwaha wa miteko sahu soolipa ni soowereya sinivara ahu ni matata ahu, etthaya ela etakhalihiwe ni Yehova”.+ 30 Nuumala omuyara Nowe, Lameki aahikhala-tho iyaakha 595. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana. 31 Siiso, Lameki aahikhala iyaakha 777. Nuumala-vo aahikhwa.
32 Nuumala Nowe ophiyeriha iyaakha 500, aahimuyara Semi,+ Khami+ ni Yafeti.+
6 Okathi apinaatamu yaapacenrye aya waatta mulaponi ni waayara anamwane axithiyana, 2 malaikha*+ yaahipacerya oweha wiira axithiyana ale yaari ooreera. Siiso, yaahaathanla athiyana yaaphavela aya ni yaahaathela. 3 Vano, Yehova aahihimya wiira: “Miyo nkinrowa onvilela pinaatamu mahiku ootheene,+ okhala wiira owo natampi.* Tivonto, owo ohalanne iyaakha 120”.+
4 Okathi Muluku aalavunle awe moolumo awo, yaahikhala elapo ya vathi atthu oorakama ni a ikuru.* Mahiku awo, malaikha* yaahirupa ni athiyana, ayareliwa anamwane axilopwana. Anamwane awo yaahikhalana ikuru sinceene ni yaahikhalana efaama yinceene.*
5 Tivonto, Yehova aahiweha wiira apinaatamu yaamutepa otakhala mulaponi, nave okathi wootheene itthu sootheene yuupuwela aya ni yaaphavela aya vamurimani vaya, saari sootakhala.+ 6 Yehova aahiriipiwa murima* vanceene mwaha wa apinaatamu aapattunxe awe mulaponi, nave eyo yaaninwereiha murima.+ 7 Siiso, Yehova aahihimya wiira: “Kinrowa waamala-maliha mulaponi apinaatamu kaapattunxe aka. Nave kinoomala-maliha inama sa vate, inama siniipurula ni soopattuxiwa sinivava musulu, okhala wiira koothanana waapattuxa”. 8 Masi Nowe aanimusiveliha Yehova.
9 Iya itthu saamwiiranenle Nowe.
Nowe aari mutthu aapaka itthu sooloka.+ Eriyari ya atthu ootheene a okathi ole, owo taari ooreera murima. Nowe aaneetta ni Muluku eekeekhai.+ 10 Nuuvira okathi, Nowe aahaayara anamwane araru axilopwana, Semi, Khami ni Yafeti.+ 11 Masi elapo yaahihononiwa vamaithoni va Muluku eekeekhai. Nave yaahisareya atthu ootakhala. 12 Nto Muluku aahiweha mulaponi, oona wiira elapo yootheene yaahihononiwa.+ Mulaponi mootheene apinaatamu yaapaka itthu sootakhala.+
13 Nuumala-vo, Muluku aahimuhimeerya Nowe wiira: “Koolakela waamala-maliha apinaatamu ootheene, okhala wiira awo aasariha otakhala mulaponi. Tivo, kinimwaapwetexa atthu awo ni kinoohonona elapo.+ 14 Mpake ekalawa* murumeelaka ithaapwa sa mwiri wooreera.+ Muhaana okawanya muhina mwa ekalawa eyo, nave mmare muhina ni ota, murumeelaka etthu enlikana ni alkatarau.+ 15 Ekalawa eyo mpake so: Orakama waya okhale wa imeeturu 134, okhuveya waya okhale wa imeeturu 22, nave orakamela waya osulu okhale wa imeeturu 13. 16 Muhiye exanela* etthu yoowiiraka nimeya na emeeturu waattamela osulu, wiira mukalawani mukokoleke. Mpantta mmosa muhele mukhora.+ Nave mukawanye ekalawa eyo ipantte tthaaru: ya vathi, ya eriyari ni ya osulu.
17 “Miyo kinoorupiha epula ya mutaaseke+ mulaponi mootheene, wiira kipwetexe soopattuxiwa sootheene sirina okumi, siri vathi. Itthu sootheene siri mulaponi sinoomala-mala.+ 18 Nave, kinnipaka nivarihano naka ni nyuwo. Nto muhaana okela mukalawani vamosa ni aniinyu, amwaarinyu ni axaaraya aniinyu.+ 19 Nave-tho, mukelihe mukalawani inama piili sa khula muthinto+ wiira soopowe. Ekhaleke yoolopwana ni yoothiyana.+ 20 Mukelihe-tho mithinto soovirikana sa soopattuxiwa sinivava, mithinto soovirikana sa inama sa vate ni mithinto soovirikana sa inama sootheene siniipurula vathi. Mukeliheke piili-piili wiira mukhapeleleke, soopowe.+ 21 Nave-tho, mukuxe soolya soovirikana wiira mwalyeeke+ nyuwo vamosa ni inama”.
22 Nowe aahipaka sootheene aarummwale awe ni Muluku. Owo aahiira siisaale ntoko aarummwale awe.+
7 Nuumala-vo, Yehova aahimuhimeerya Nowe wiira: “Mukele mukalawani vamosa ni atthu ootheene a etthoko anyu, maana nyuwo paahi ti muri ooreera murima eriyari ya atthu ootheene.+ 2 Khula muxovo wa inama sooloka, mukuxeke 7 soolopwana ni 7* soothiyana.+ Nave, khula enama yoohiloka mukuxeke piili-piili, yoolopwana ni yoothiyana. 3 Nave-tho, mukuxe soopattuxiwa sinivava musulu, 7 soolopwana ni 7* soothiyana, wiira sihimala-male mulaponi mootheene.+ 4 Yavira mahiku 7 paahi, kinoorupiha epula+ mulaponi mahiku 40, othana ni ohiyu.+ Nave kinoomala-maliha mulaponi itthu sootheene sikumi kipattunxe aka”.+ 5 Nto Nowe aahipaka itthu sootheene Yehova aamurumme awe.
6 Nowe aarina iyaakha 600 okathi epula ya mutaaseke yaarumpe aya mulaponi.+ 7 Siiso, Nowe vamosa ni anaawe, amwaarawe ni axaaraya anaawe, yaahikela mukalawani ehinatthi opacerya orupa epula ya mutaaseke.+ 8 Nto inama sootheene sooloka, inama sootheene soohiloka, soopattuxiwa sinivava, vamosa ni inama sootheene siniipurula vathi,+ 9 saahikela mukalawani mwaari Nowe. Iyo saahikela piili-piili, yoolopwana ni yoothiyana, ntoko Muluku aamurumme awe Nowe. 10 Vano, nuuvira mahiku 7, yaahirwa epula ya mutaaseke mulaponi.
11 Eyaakha Nowe aaphiyerinhe awe iyaakha 600, nihiku 17, mweeri wa nenli, nihiku nene nenlo, mapuro ootheene aniphattuwa maasi a mulaponi yaahiphutuwa, nave maasi a wiirimu yaahitthukuwa.+ 12 Nto yaahirupa epula yinceene mulaponi, mahiku 40, othana ni ohiyu. 13 Nihiku nene nenlo, Nowe aahikela mukalawani ni anaawe, Semi, Khami, Yafeti,+ vamosa ni amwaarawe ni axaaraya anaawe araru.+ 14 Awosa yaahikela mukalawani vamosa ni mixovo soovirikana sa inama sa mutakhwani, mixovo soovirikana sa inama sa vate, mixovo soovirikana sa inama siniipurula vathi, mixovo soovirikana sa soopattuxiwa sinivava, mixovo soovirikana sa axipalame ni soopattuxiwa sikina sirina mapupha. 15 Inama iyo saanikela mukalawani mwaari Nowe. Iyo saakela piili-piili, wa khula muxovo wa inama. 16 Siiso, saahikela mixovo soovirikana sa inama soolopwana ni soothiyana, ntoko Muluku aamurumme awe Nowe. Nuumala-vo, Yehova aahiwala mukhora.
17 Epula ya Mutaaseke, yaanirupa mulaponi mahiku 40 voohihiyererya, nave maasi yaanitepa wuncerereya, enapacerya oteexa ekalawa. Ekalawa eyo yaahikhala vasulu va maasi. 18 Nto maasi yaahaatta vanceene ni yaanitepa wuncerereya mulaponi. Hata vari siiso, ekalawa yaakhala vasulu va maasi. 19 Maasi yaahitepa osareya mulaponi mootheene, mpakha okhuneela miyaako sootheene soorakama siri mulaponi mootheene.+ 20 Maasi yaahisareya mpakha ovikana miyaako, etthu yoowiiraka imeeturu 7.*
21 Siiso, soopattuxiwa sootheene sikumi saari mulaponi, saahikhwa:+ soopattuxiwa sinivava, inama sa vate, inama sa mutakhwani, inama sikina saamukhaani,* ni apinaatamu ootheene.+ 22 Nto, itthu sootheene sa mulaponi sikumi saahikhwa.+ 23 Siiso, Muluku aahimala-maliha mulaponi itthu sootheene sikumi, omuhela muhina pinaatamu, inama, inama siniipurula ni soopattuxiwa sinivava musulu. Sootheene iyo saahimala-malihiwa mulaponi.+ Aahanle paahi aari Nowe ni ale aarina awe mukalawani.+ 24 Nlelo maasi yaahisareya mulaponi mpakha mahiku 150.+
8 Masi, Muluku aahimuupuwela Nowe ni inama sootheene sa mutakhwani ni inama sootheene sa vate saari nuuwo mukalawani.+ Vano Muluku aahiiriha woopa epheyo mulaponi, nto maasi yaahipacerya omaaleleya. 2 Mapuro ootheene yaakhuma maasi vathi, yaahimaala. Nave-tho maasi yaakhuma osulu, yaahimaala. Siiso, epula yaahimaaxa.*+ 3 Nuumala-vo, maasi yaahipacerya owelela vakhaani-vakhaani mulaponi. Nuuvira mahiku 150, maasi yaahivukuwa. 4 Nihiku 17 na mweeri wa neethanu nenli, ekalawa yaaheemela vamwaako Ararati. 5 Nave, maasi yaaniwelela mpakha mweeri wa namuloko. Nihiku noopacerya na mweeri wa namuloko, waahipacerya wooneya vasulu va miyaako.+
6 Nuuvira mahiku 40, Nowe aahitthukula exanela*+ aapanke awe mukalawani, 7 ni aahimukumiha nakhuku. Nakhuku owo, aanivava ota ni aanitthikela mukalawani, mpakha maasi wuuma mulaponi.
8 Nuuvira okathi, Nowe aahikumiha epompa* wiira yawehe vakhala wiira maasi yaahiwelela mulaponi. 9 Epompa* khiyaaphwannye nipuro nooweemela.* Tivo, yaahitthikela mukalawani, okhala wiira maasi nlelo yaahisareya mulaponi.+ Nto Nowe aahookola ntata nawe, ottikiherya epompa* eyo mukalawani. 10 Nowe aahiwehererya-tho mahiku 7, nuumala-vo, owo aahikumiha-tho epompa* ele mukalawani. 11 Okathi epompa* ele yaamutthikenle aya Nowe makaaripi, owo aahiweha wiira yaahikuxa nikukhu nikithi na mwiri wa olivera vamunupini vaya. Vano, Nowe aahisuwela wiira maasi yaahiwelela mulaponi.+ 12 Nowe aahitthikela-tho olipelela mahiku 7. Nuumala-vo, aahikumiha-tho epompa* ele, masi eyo khiyaatthinke-tho.
13 Nihiku noopacerya na mweeri woopacerya, mwaakha Nowe aaphiyerinhe awe iyaakha 601,+ maasi yaahiwelela mulaponi. Vano, Nowe aahihula nipatho na ekalawa ni aahiweha wiira maasi yaahipacerya wuuma vatthayani. 14 Nihiku 27 na mweeri wa nenli, etthaya yaahuuma.
15 Muluku aahimuleela Nowe wiira: 16 “Mukhume mukalawani nyuwo, amwaarinyu, aniinyu vamosa ni axaaraya aniinyu.+ 17 Mukhumele ota, vamosa ni soopattuxiwa sootheene sikumi,+ soopattuxiwa sinivava, axinama a vate, a mutakhwani ni axinama ootheene aniipurula vathi, wiira inama iyo simwareele mulaponi, sitotholaneke ni saatteke”.+
18 Siiso, Nowe aahikhumela ota vamosa ni anaawe,+ amwaarawe ni axaaraya anaawe. 19 Soopattuxiwa sootheene sikumi, inama sootheene siniipurula, soopattuxiwa sootheene sinivava, soopattuxiwa sootheene sineetta vathi, saahikhuma mukalawani, muxovo ti muxovo.+ 20 Nuumala-vo, Nowe aahimutekela altaari+ Yehova, aahikuxa inama ni soopattuxiwa sinivava sooloka sa khula muxovo,+ khupaha valtaari soovaha iyo.+ 21 Wunkhela wa yoovaha eyo, waahimusivela* Yehova. Tivo, Yehova aahihimya vamurimani vawe wiira: “Nkinitthikela otakhaliha etthaya+ mwaha wa mutthu, okhala wiira okhuma onamwane awe,+ pinaatamu onuupuwela itthu sootakhala. Nave, nkinitthikela-tho opwetexa itthu sootheene sikumi kipattunxe aka.+ 22 Okhuma olelo-va orowa ohoolo, okathi wootheene, mulaponi atthu animwaalaka ni anoohephaka, vanooriiryaka ni vanoovihaka, enookhalaka elimwe ni eyiita, vanookhalaka othana ni ohiyu”.+
9 Muluku aahimureeliha Nowe vamosa ni anaawe ohimyaka wiira: “Mwaayareke anamwane, mwaatteke ni musareyeke mulaponi.+ 2 Soopattuxiwa sootheene siri mulaponi, soopattuxiwa sootheene sinivava musulu, soopattuxiwa sootheene sineetta vathi ni ihopa sootheene sa mphareya, sinoowoovakani. Sootheene iyo moovahiwa wiira mulamuleleke.+ 3 Inama sootheene sikumi, mukhuureke.+ Siisaale koovanhaakani makukhu, kinnoovahani inama sootheene.+ 4 Masi muhikhuure+ enama ni ephome aya,+ eyo piiyo, okumi aya. 5 Nave-tho, akhala mutthu aahiiso mwaamunama onrowa owiivani, miyo kinoomunlela ikuhu. Akhala mwaamunama, owo ohaana wiiviwa. Akhala mutthu, owo ohaana oliva ni okumi awe, okhala wiira owo munninyu.+ 6 Akhala mutthu onimwiiva* mutthu mukina, nave owo ohaana wiiviwa,+ maana Muluku ompattunxe mutthu ailattanihaka mwaneene.+ 7 Nto nyuwo mwaayareke anamwane, mwaatteke, musareyeke mulaponi ni mmwareeleke memmo”.+
8 Nuumala-vo, Muluku aahimuhimeerya Nowe vamosa ni anaawe wiira: 9 “Vano, miyo kinnipaka nivarihano ni nyuwo,+ vamosa ni osuulu anyu. 10 Nave-tho kinnipaka nivarihano ni inama sootheene sikhumme mukalawani ni nyuwo: axipalame, inama sa vate ni inama sa mutakhwani, eyo piiyo, inama sootheene sa mulaponi.+ 11 Aayo, kinnipaka nivarihano ni nyuwo. Nkinrowa-tho opwetexa inama sootheene ni waapwetexa apinaatamu ootheene, kirumeelaka maasi a mutaaseke. Nave, nkinrowa-tho ohonona elapo, kirumeelaka maasi a mutaaseke”.+
12 Muluku aahihimya-tho wiira: “Ela esinaale ya nivarihano kinipaka aka ni nyuwo ni soopattuxiwa sootheene sikumi siri ni nyuwo. Nivarihano nla kinipaka wa maloko ootheene a muhoolo. 13 Koohela ekhweyi mmeekuni. Ekhweyi eyo enrowa okhala esinaale ya nivarihano kipanke aka miyo ni elapo. 14 Khula okathi kinrowa aka okumiheryaka meeku mulaponi, enookhumelelaka ekhweyi mmeekuni memmo. 15 Miyo kinimuupuwela tthiri nivarihano kipanke aka ni nyuwo vamosa ni mixovo sootheene sa inama ni apinaatamu. Nave khonrowa okhumelela mutaaseke a maasi wiira opwetexe inama sootheene ni aapwetexe atthu ootheene.+ 16 Khula okathi enrowa aya okhumelelaka mmeekuni, miyo kinoowehaka ni kinimuupuwelaka nivarihano na okathi wootheene kipanke aka ni apinaatamu ni inama sa khula muxovo siri mulaponi”.
17 Muluku aahitthikela omuleela Nowe wiira: “Ela esinaale ya nivarihano kinipaka aka ni inama sootheene ni apinaatamu ootheene mulaponi”.+
18 Anamwane axilopwana a Nowe yaakhumme mukalawani, taala: Semi, Khami ni Yafeti.+ Muhoolo mwaya, Khami aahimuyara Kanaani.+ 19 Ala tari anamwane araru axilopwana a Nowe. Mwa yaala, takhumme aya atthu a maloko ootheene a mulaponi, amwareela memmo.+
20 Vano, Nowe aahilima ematta ya ewuuva. 21 Nihiku nimosa, aahiwurya eviinyu, khuhapaliwa. Nto, aahirupa mutentani* mwawe ohiwanre etthu. 22 Vano, Khami paapa awe Kanaani, aahaaweha apapawe ehiwanre etthu, nto aahaaleela axuulupale awe anli yaari vate. 23 Nto, Semi ni Yafeti yaahikuxasa mukhumi ekapatta vamosa yeettaka ni ettuli, yaakhuneela apapaya, yaarenrye ene ettuli. Tivo, awo khiyaawenhe apapaya ahiwanre etthu.
24 Okathi eviinyu yaamuukulunwe aya Nowe, aahisuwela etthu mwanawe mwaamukhaanixa yaamwiirenle awe. 25 Nto owo aahihimya wiira:
“Kanaani+ otakhaliwe.
Owo okhale epottha* ya axuulupale awe”.+
26 Aahihimya-tho wiira:
“Ottottopeliwe Yehova, Muluku a Semi,
Kanaani okhale epottha ya Semi.+
27 Muluku, onvahe opuro muulupale Yafeti,
Nave okhaleke mutentani mwa Semi.
Kanaani okhale-tho epottha ya Yafeti”.
28 Nuumala epula ya mutaaseke, Nowe aahikhala-tho iyaakha 350.+ 29 Nto, Nowe aahikhala iyaakha 950. Nuumala-vo aahikhwa.
10 Itthu saawiiranenle anaawe Nowe, Semi,+ Khami ni Yafeti, tiiya:
Nuumala epula ya mutaaseke, awo yaahaayara anaaya.+ 2 Anamwane a Yafeti yaari ala: Goomeri,+ Makooki,+ Madayi, Yavani, Tubali,+ Mexeki+ ni Tirasi.+
3 Anamwane a Goomeri yaari ala: Axikenazi,+ Rifati ni Togarma.+
4 Anamwane a Yavani yaari ala: Elixa,+ Taarisi,+ Kitimi+ ni Dodanimi.
5 Ala tari amuhavinre a atthu anikhala musisironi. Khula emusi yaalavula nttaava nimosa-ru, yaahimaka opuro omosa-ru, nto muhoolo mwaya yaahikhala nloko.
6 Anamwane a Khami yaari ala: Kuxi, Misirayimi,+ Puthi+ ni Kanaani.+
7 Anamwane a Kuxi yaari ala: Seba,+ Havila, Sabata, Rayema+ ni Sabeteka.
Anamwane a Rayema yaari ala: Xeba ni Dedani.
8 Kuxi aahimuyara Nemurodi. Nemurodi owo, taapacenrye okhala mulopwana oowerya mulaponi. 9 Owo aahikhala mulipa-ooxaya oowerya anvirikanya Yehova. Tivonto, atthu ikwaha sikina anaalikanyiha aya atthu akina ni Nemurodi, ariki: “Ole onlikana ni Nemurodi, mulipa-ooxaya oowerya anvirikanya Yehova”. 10 Ipooma Nemurodi aapacenrye awe olamulela, tiiya: Babeli,+ Ereki,+ Akadi ni Kaline. Ipooma iyo saari elapo ya oXineyari.+ 11 Nuumala okhuma elapo ele, aaronwe wa Asiiria.+ Weiwo aahiteka ipooma iya: Niinive,+ Rehoboti-Iri, Kalahi, 12 ni Reseni. Epooma ela ya oReseni, yaakhala ephiro yaakhuma epooma ya oNiinive erowaka epooma ya oKalahi. Ipooma iya sootheene saari epooma emosa yuulupale.
13 Misirayimi aahimuyara Ludi,+ Anami, Lehabi, Nafituwa,+ 14 Paturusimi,+ Kasiluwa (muhavinre a afilisti+) ni Kafitori.+
15 Kanaani aahimuyara mwaana oopacerya iihaniwa Siidoni,+ nuumala-vo, aahimuyara Heti.+ 16 Nave-tho, aari muhavinre a ayebusi,+ amori,+ axirigaxi, 17 ahivi,+ ariki, asini, 18 aribadi,+ asemari ni ahamati.+ Nuumala-vo, emusi ya akanaani yaahimwara-mwareya. 19 Siiso, elapo ya akanaani yaakhuma oSiidoni mpakha oXerari,+ waattamela oGaza,+ mpakha epooma ya oSodoma, oGomora,+ wAdama ni oSeboyimi,+ waattamela oLaxa. 20 Ala anamwane a Khami ni amusi aya, malavulelo aya, ilapo saya ni maloko aya.
21 Semi, muhima awe* Yafeti, muhavinre a emusi yootheene ya Heeberi,+ aahiyareliwa anamwane. 22 Anamwane a Semi yaari ala: Elami,+ Asuri,+ Aripakaxadi,+ Ludi ni Arami.+
23 Anamwane a Arami yaari ala: Usi, Huli, Geeteri ni Maxi.
24 Aripakaxadi aahimuyara Xela,+ nto Xela aahimuyara Heeberi.
25 Heeberi aahaayara anamwane anli. Mwaana mmosa iihaniwa Pelekhi,*+ okhala wiira okathi ole elapo* yaahikawanyiwa. Mwaana mukina iihaniwa Yokatani.+
26 Yokatani aahimuyara Alimodadi, Xelefi, Hasaramaveti, Yerahi,+ 27 Hadorami, Uzali, Diikila, 28 Obali, Abimayeli, Xeba, 29 Ofiri,+ Havila ni Yobabi. Ootheene ala yaari anamwane a Yokatani.
30 Elapo yaakhala aya, yaakhuma oMexa mpakha oSefari, omiyaakoni mpantta onikhuma nsuwa.
31 Ala yaari anamwane a Semi, amusi aya, malavulelo aya, elapo aya ni maloko aya.+
32 Ala yaari anamwane a Nowe, amusi aya ni maloko aya. Mwa yaala, takhumme aya atthu a iraasa* sootheene amwarenle mulaponi, nuumala epula ya mutaaseke.+
11 Elapo yootheene yaarina nttaava nimosa ni moolumo mamosa-ru.* 2 Okathi atthu yeetta aya erowaka mpantta wa elapo onikela nsuwa, yaahiphwanya nipuro noowaataleya, elapo ya oXineyari.+ Nto yaahikhala weiwo. 3 Nuumala-vo, yaahihimeeryana yaawo-ru wiira: “Nrowe nuupe itixolu, nipahe”. Tivo, awo yaahirumeela itixolu, ohiya maluku ni yaahirumeela etthu yaalikana ni alkatarau wiira ekhale ntoko esiminti 4 Yaahihimya-tho wiira: “Nrowe niitekele epooma ni nteke epereetiyu yoorakama enikwata wiirimu, wiira nsina nahu nivuwe ni wiira nihimwareele mulaponi mootheene”.+
5 Vano, Yehova aahipacerya waaweha apinaatamu, nto aahoona epooma ele ni epereetiyu atthu ale yaatenke aya. 6 Yehova aahihimya wiira: “Nwooneke atthu ala, ari nloko nimosa ni anilavula nttaava nimosa,+ nave mooneke etthu apacenrye aya opaka! Itthu sootheene anuupuwela aya opaka, awo anoowerya opaka. 7 Nrowe+ naakanyerye nttaava naya, wiira khula mmosa ohiiwexexeke nttaava na mukhwaawe”. 8 Siiso, Yehova aahaamwara-mwarya atthu ale moolumwenkuni mootheene.+ Nto vakhaani-vakhaani, yaahihiya oteka epooma ele. 9 Tivonto, epooma ele yaahivahiwa nsina noowi Babeli,*+ maana ti weiwo Yehova aakanyenrye awe nttaava na atthu yaakhala mulaponi mootheene. Nto okhuma opuro ole, Yehova aahaamwara-mwarya atthu moolumwenkuni mootheene.
10 Iya itthu saamwiiranenle Semi.+
Semi aarina iyaakha 100 okathi amuyanre awe Aripakaxadi,+ sivinre ene iyaakha piili nuumala epula ya mutaaseke. 11 Nuumala omuyara Aripakaxadi, Semi aahikhala-tho iyaakha 500. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana.+
12 Aripakaxadi aahikhala iyaakha 35. Nuumala-vo, aahimuyara Xela.+ 13 Nuumala omuyara Xela, Aripakaxadi aahikhala-tho iyaakha 403. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana.
14 Xela aahikhala iyaakha 30. Nuumala-vo, aahimuyara Heeberi.+ 15 Nuumala omuyara Heeberi, Xela aahikhala-tho iyaakha 403. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana.
16 Heeberi aahikhala iyaakha 34. Nuumala-vo, aahimuyara Pelekhi.+ 17 Nuumala omuyara Pelekhi, Heeberi aahikhala-tho iyaakha 430. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana.
18 Pelekhi aahikhala iyaakha 30. Nuumala-vo, aahimuyara Rewu.+ 19 Nuumala omuyara Rewu, Pelekhi aahikhala-tho iyaakha 209. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana.
20 Rewu aahikhala iyaakha 32. Nuumala-vo, aahimuyara Serukhi. 21 Nuumala omuyara Serukhi, Rewu aahikhala-tho iyaakha 207. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana.
22 Serukhi aahikhala iyaakha 30. Nuumala-vo, aahimuyara Nahori. 23 Nuumala omuyara Nahori, Serukhi aahikhala-tho iyaakha 200. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana.
24 Nahori aahikhala iyaakha 29. Nuumala-vo, aahimuyara Terahi.+ 25 Nuumala omuyara Terahi, Nahori aahikhala-tho iyaakha 119. Nave aahaayara anamwane akina axilopwana ni axithiyana.
26 Terahi aahikhala iyaakha 70. Nuumala-vo, aahimuyara Abramu,+ Nahori,+ Harani.
27 Iya itthu saamwiiranenle Terahi.
Terahi aahimuyara Abramu, Nahori ni Harani. Vano Harani aahimuyara Lothi.+ 28 Harani aahikhwa wUri+ wa oKhaldeya+ weiwo aayariwe awe. Apapawe, aTerahi, yiira nlelo ari ene akumi. 29 Abramu ni Nahori yaahithelasa. Mwaarawe Abramu aihaniwa Sarai,+ vano mwaarawe Nahori aihaniwa Milika. Harani aari paapa awe Milika+ ni Yisika. 30 Sarai khaayara.+ Tivo, khaarina mwaana.
31 Terahi aahikhuma wUri wa oKhaldeya onarowa oKanani.+ Aahimukuxa mwanawe Abramu. Nave aahimukuxa musulwaawe,+ Lothi. Lothi owo aari mwaana a Harani. Nave, Terahi aahimukuxa-tho Sarai, mwaara a mwanawe. Sarai aatheliwe ni Abramu, mwanawe Terahi. Ootheene aya yaahikhuma vamosa. Nuuvira okathi, yaahiphiya oHarani,+ anakhalasa weiwo. 32 Siiso, Terahi aahikhala iyaakha 205. Nuumala-vo aahikhwa oHarani.
12 Yehova aahimuleela Abramu wiira: “Mukhume elapo anyu ni mwaahiye amusi anyu ni muhiye etthoko ya apapinyu, murowe elapo kinrowa aka owooniheryani.+ 2 Kinimookhalihani nloko noowaatta,* kinimooreelihani, kinimwiiriha nsina nanyu okhala noovuwa vanceene, nave atthu akina anooreelihiwa mwaha wa nyuwo.+ 3 Kinimwaareeliha ale anooreelihani ni kinimwaatakhaliha ale anootakhalihani.+ Nave-tho, maloko ootheene a mulaponi, anooreelihiwa mwaha wa nyuwo”.+
4 Abramu aahivenya ni Lothi ntoko Yehova aamurumme awe. Okathi Abramu aakhumme awe oHarani,+ aarina iyaakha 75. 5 Abramu aahimukuxa mwaarawe Sarai+ ni Lothi, mwaana a muulupale awe+ ni itthu sootheene yaarina aya.+ Nave, yaahaakuxa arumeyi yaaphwannye aya oHarani, anarowa oKanaani.+ Nuumala ophiya oKanaani, 6 Abramu aahivira elapo ele mpakha ophiya oSikhemi,+ waattamela miri suulupale sa oMore.+ Okathi ole, akanaani ti yaakhala elapo ele. 7 Yehova aahimukhumelela Abramu, onamuleela wiira: “Kinrowa ovaha elapo ela+ osuulu anyu”.+ Tivo, Abramu aahimutekela altaari Yehova, yoowo aamukhumelenle. 8 Nuumala-vo, Abramu aahikhuma elapo ele onarowa omiyaakoni, mpantta onikhuma nsuwa wa oBeteli.+ Nto, aahithipela etenta* awe eriyari ya oBeteli ni Ayi. OBeteli waari mpantta onikela nsuwa ni Ayi+ waari mpantta onikhuma nsuwa. Vano, Abramu aahimutekela altaari Yehova+ opuro ole, onapacerya omukokhorela, oromolaka nsina na Yehova.+ 9 Muhoolo mwaya, Abramu aahuukulula etenta awe onarowa oNegebi.+ Owo aamakela othaama opuro omosa orowaka opuro mukina.
10 Vano etala khiyaareere oKanaani. Nto Abramu aahirowa okhala wExiitu okathi vakhaani,*+ okhala wiira etala khiyaareere.+ 11 Ohalaka vakhaani ophiya wExiitu, Abramu aahimuleela mwaarawe Sarai wiira: “Xontte mukiwiriyane! Koosuwela wiira nyuwo mwa muthiyana ooreera.+ 12 Tivo, atthu a wExiitu yoowehani anoohimya wiira: ‘Ola mwaarawe’. Nuumala-vo anookiiva, masi animoohiyani muri ene mukumi. 13 Xontte muhimyeke wiira nyuwo mwa murokoraka, wiira kikhapeleliweke saana mwaha wa nyuwo ni kihiiviwe”.+
14 Abramu aphiyaka-ru wExiitu, atthu a wExiitu yaahiweha wiira muthiyana ole aahireera vanceene. 15 Nave, makhulupale yaavara etthoko ya Farawo yaahinweha Sarai ni yaanimuttottopela ohoolo wa Farawo. Tivo, owo aahiroihiwa owannyawe Farawo. 16 Nto, Farawo aahimukhapelela saana Abramu mwaha wa Sarai ni aahinvaha ipwittipwitthi, ipooyi, apuuru oolopwana ni oothiyana, ikamelo,+ arumeyi alopwana ni athiyana. 17 Nuumala-vo, Yehova aahimukumiherya Farawo ni atthu a vatthokoni vawe iretta* suulupale mwaha wa Sarai, mwaarawe Abramu.+ 18 Vano, Farawo aahimwiihana Abramu onamukoha wiira: “Exeeni ela enikumihenrye anyu? Xeeni mwahaakileela anyu wiira ola mwaarinyu? 19 Xeeni muhalaka ohimya wiira: ‘Ola murokoraka?’+ Miyo kaahanle omuthela. Vano mmukuxeke mwaarinyu ola, muroweke”. 20 Siiso, Farawo aahaaruma arumeyi awe omuhoola Abramu. Awo yaahimukumiha elapo ele Abramu ni mwaarawe ni itthu sootheene aarina awe.+
13 Abramu aahikhuma wExiitu onarowa oNegebi+ ni mwaarawe ni itthu sootheene aarina awe. Nave Lothi aari naawo. 2 Abramu aahikhalana mihuwo soowaatta ni eparatha ni eweero yinceene.+ 3 Okathi aakhuma awe oNegebi orowaka oBeteli, owo aamakela othaama opuro omosa orowaka opuro mukina, mpakha ophiya opuro yoole khalai yaari aya etenta* awe, eriyari ya oBeteli ni wAyi.+ 4 Nlo naari nipuro nenne Abramu aamutekenle awe Muluku altaari. Opuro ole, Abramu aahimukokhorela Yehova, oromolaka nsina nawe.
5 Nave-tho, Lothi yoowo eetta mukwaha ni Abramu, aahikhalana ipwittipwitthi, ipooyi ni itenta. 6 Elapo ele yaakhala aya khiyaaphiyerya, okhala wiira yaarina inama sinceene. Tivonto, khivaaweryaneya awo okhala vamosa. 7 Nto amakampusi a Abramu ni amakampusi a Lothi, yaaninyakulihana. (Okathi ole akanaani ni aperizi yaakhala elapo ele.)+ 8 Vano Abramu aahimuleela Lothi+ wiira: “Xontte nihinyakulihaneke miyo ni nyuwo, nnakhala amakampusi aka ni amakampusi anyu, maana hiyo naaxinna. 9 Nyuwo pooti othanla mpantta mmosa wa elapo ela oniphavela anyu okhala. Xontte nivalaane. Mwarowa moono woothiyana, miyo kinrowa moono woolopwana, masi mwarowa moono woolopwana, miyo kinrowa moono woothiyana”. 10 Vano Lothi aahiweha muttetthe wootheene, oona edistritu yootheene ya oYordani,+ mpakha oSowari.+ Aahiweha wiira muttetthe ole waahaatta maasi ntoko exarti ya Yehova,+ ntoko elapo ya wExiitu (Yehova ohinatthi opwetexa muttetthe wa oSodoma ni oGomora). 11 Lothi aahithanla edistritu yootheene ya oYordani, yeeyo enikhala mpantta onikhuma nsuwa ni aahithaamiha etenta awe onarowa okhala weiwo. Siiso, awo yaahivalaana. 12 Abramu aahanle oKanaani, masi Lothi aakhala waattamela ipooma sa edistritu+ ya oYordani. Nuumala-vo, Lothi aahithipela etenta awe waattamela oSodoma. 13 Atthu a oSodoma yaari ootakhala ni yaanimutthekela vanceene Yehova.+
14 Nuumala Lothi ovalaana ni Abramu, Yehova aahimuleela Abramu owo wiira: “Xontte mweemexe muru anyu opuro owo muri anyu, nwehe onorti ni osuuli, onikhuma nsuwa ni onikela nsuwa. 15 Kinimoovahani nyuwo vamosa ni osuulu anyu, elapo yootheene muniweha anyu wiira ekhale yawinyu mahiku ootheene.+ 16 Nave kinrowa waattiha osuulu anyu olikaneke ni mihaava sa vatthayani. Siisaale vahinweryaneya aya okontari mihaava sa vatthayani, khuuvo onrowa owerya okontari osuulu anyu.+ 17 Nvenye, mweetteette elapo ela yootheene, okhala wiira kinrowa woovahani elapo ela”. 18 Abramu nlelo aakhala mutentani. Muhoolo mwaya, aahirowa okhala eriyari ya miri suulupale sa oManre,+ seiyo siri oHebroni.+ Nto Abramu aahimutekela altaari Yehova+ opuro yoowo.
14 Okathi ole Amurafeli mwene a oXineyari,+ Ariyoki mwene a wElasari, Kedorilawomeri+ mwene a wElami+ ni Tidali mwene a oGoyimi, 2 yaahiwana ekhotto ni mwene Bera a oSodoma,+ mwene Biirixa a oGomora,+ mwene Xinabi a wAdama, mwene Xemeberi a oSeboyimi+ ni mwene a oBela, eyo piiyo, oSowari. 3 Mamwene ala mathanu ookiserya, yaahaathukumanya anakhotto aya nxepa* na oSidimi,+ eyo piiyo, ephareya ya Maakha.*+
4 Mamwene ale mathanu yaahimurumeela Kedorilawomeri iyaakha 12, masi eyaakha ya namuloko neeraru, awo yaahimurukunuwela. 5 Nto mwaakha wa namuloko neexexe, Kedorilawomeri ni mamwene aarina awe yaahirwa, axintta nihimo na Refayimi, wAxiterothi-Karanayimi, nihimo na Suzimi, oKhami, ni nihimo na Emimi,+ oXave-Kiriyatayimi, 6 ni nihimo na ahori,+ muttetthe waapacerya omwaako Seyiri+ mpakha wEli-Parani, yoowo waari moothakoni. 7 Nuumala-vo, yaahitthika aphiya muttetthe wa Eni-Mixipathi, eyo piiyo, oKadexi.+ Nave, yaahikuxa muttetthe wootheene wa amaleki+ ni muttetthe wa amori,+ yaawo yaakhala oHasasoni-Tamari.+
8 Vano mwene a oSodoma aahirowa nxepa* na oSidimi vamosa ni mwene a oGomora, mwene a wAdama, mwene a oSeboyimi ni mwene a oBela, eyo piiyo, oSowari. Awo yaahithukumana weiwo wiira yawane ekhotto ni, 9 Kedorilawomeri mwene a wElami, Tidali mwene a oGoyimi, Amurafeli mwene a oXineyari ni Ariyoki mwene a wElasari.+ Yaari mamwene maxexe yaarowa owana ni mamwene mathanu. 10 Vano nxepa* na oSidimi naahisareya malitti yaarina mattophe anlikana ni alkatarau. Nto mwene a oSodoma ni mwene a oGomora yaaheereryasa otthyawa, masi yaahimorela mulittini-mmo. Ale akina yaahitthyawela omwaako. 11 Nto mamwene ale maxexe yaaxinttale yaahikuxa mirerelo sootheene sa oSodoma ni oGomora ni yaahikuxa eyoolya yootheene anarowasa.+ 12 Arowaka siisaale yaahinvara-tho Lothi, mwaana a muulupale awe Abramu, yoowo aakhala oSodoma.+ Nave yaahikuxa mireerelo sawe.
13 Nuumala-vo, mulopwana mmosa a yaale yaatthyanwe, aahirwa omuleela Abramu, muheeperi. Okathi ole, Abramu aakhala* eriyari ya miri suulupale sa Manre, yoowo aari a nihimo na amori+ ni aari munnawe Exikoli ni Aneri.+ Alopwana ala, yaari apatthani a Abramu. 14 Vano, Abramu aahiiwa wiira mmusi awe*+ aahivariwa. Tivo, aahaathukumanya arumeyi awe 318 yaayariwe vatthokoni vawe, yaawo yaasuwela owana ekhotto, anaatthimakela awanani ale mpakha oDani.+ 15 Ohiyu, Abramu aahaakawanya alopwana aarina awe, nto owo ni arumeyi awe yaahaatuphela awanani ale ni yaahaaxintta. Nave aahiwoomola mpakha oHobahi, onorti wa oDamaasiko. 16 Vano, Abramu aahiwaakha awanani mireerelo sootheene, nave aahimoopola mmusi awe Lothi ni mireerelo sawe. Aahiwoopola-tho athiyana ni atthu akina.
17 Okathi Abramu aatthika awe nuumala omuxintta Kedorilawomeri ni mamwene yaari nuuwo, mwene a oSodoma aahirowa okumana ni Abramu nxepa* na oXave, eyo piiyo, nxepa na Mwene.+ 18 Vano Melikhisedeki,+ mwene a oSalemi,+ aahimuruuhela Abramu ephaawu ni eviinyu. Melikhisedeki owo, aari namukuttho a Muluku Muulupalexa.+
19 Nto Melikhisedeki aahimureeliha Abramu ohimyaka wiira:
“Muluku Muulupalexa,
Mpattuxa a erimu ni elapo, omureelihe Abramu;
20 Nave ottottopeliwe Muluku Muulupalexa,
Yoowo oovaherenryeni awanani inyu mmatatani mwanyu!”
Siiso, Abramu aahinvaha Melikhisedeki mpantta wa namuloko wa itthu sootheene aarina awe.+
21 Nuumala-vo, mwene a oSodoma aahimuhimeerya Abramu wiira: “Mukivahe atthu aka, masi muhalaneke mireerelo”. 22 Masi Abramu aahimuleela mwene a oSodoma wiira: “Kinnivenxa ntata naka kimulaphelaka Yehova, Muluku Muulupalexa, Mpattuxa a erimu ni elapo, 23 wiira nkinikuxa etthu yawinyu, nnakhala nliinya hata mukhoyi wa esantaalya, wiira muhihimyeke so: ‘Miyo koomwiiriha Abramu othaaciri’. 24 Miyo nkinikuxa etthu, ehikhanle ele amiravo ala alyiiye aya. Vano alopwana ale yaakihonle, Aneri, Exikoli ni Manre,+ anookuxaka mmansaya mpantta onaaphwanela”.
15 Nuumala wiiraneya itthu iya, Yehova aahilavula ni Abramu okhalaka ntoko Abramu owo aamuloha, ohimyaka wiira: “Abramu, muhoove.+ Miyo kinimookhapelelani.+ Otthuveliwa wanyu onrowa okhala wuulupale”.+ 2 Abramu aahaakhula wiira: “Pwiya Muulupalexa Yehova, munrowa okivaha exeeni? Miyo nlelo nkirina mwaana, nave ole onrowa ohalana itthu saka ti Eliyeezeri,+ mulopwana a oDamaasiko”. 3 Abramu aahihimya-tho wiira: “Nyuwo khamukivanhe osuulu,+ nave murumeyi a vatthokoni vaka tonrowa ohalana itthu saka”. 4 Masi Yehova aahimuhimeerya Abramu wiira: “Murumeyi anyu khahiyo tonrowa ohalana itthu sanyu, masi mwaninyu tonrowa ohalana itthu sanyu”.+
5 Vano, Muluku aahimukumiherya Abramu ota, onamuleela wiira: “Xontte mweemexe muru nwehe wiirimu ni mukontari itheneeri, mwaaweryaka”. Nave aahimuhimeerya-tho wiira: “Osuulu anyu onrowa waatta siisa”.+ 6 Vano Abramu aahimwaamini Yehova,+ nto mwaha wa yeeyo, Muluku aahimuthokorerya okhala naxariya.+ 7 Muluku aahihimya-tho wiira: “Miyo ka Yehova, yoowo ookuminheni elapo ya Uri wa oKhaldeya, wiira koovaheeni elapo ela, ekhale yawinyu”.+ 8 Nto Abramu aahimukoha wiira: “Pwiya Muulupalexa Yehova, kinrowa osuwela sai wiira kinookhala mwaneene elapo ela?” 9 Muluku aahimwaakhula wiira: “Mukiruuhele epooyi yoothiyana* ya iyaakha tthaaru, epuri yoothiyana ya iyaakha tthaaru, epwittipwitthi yoolopwana ya iyaakha tthaaru, nsiya nimosa ni epompa emosa nlelo ehitothonle”. 10 Siiso Abramu aahiiva inama iyo, aahithikila eriyari onapweha khula epantta ewehanaka ni ekhwaaya. Masi axipalame khaathikinle. 11 Axipalame anikhuura enama yaahipacerya orwa opuro ole waari inama soowiiviwa, masi Abramu aaniwoomola.
12 Okathi nsuwa naahala aya okela, Abramu saahimurweela ikhove sinceene, nave yaahimukhumelela epiphi yuulupale ni yoowoopiha. 13 Vano, Muluku aahimuhimeerya Abramu wiira: “Musuwele saana wiira osuulu anyu onrowa okhala anamurwa elapo ehikhanle yawaya. Atthu a elapo eyo anrowa waakhaliha ipottha ni waahaaxaka mwa iyaakha 400.+ 14 Masi miyo kinimwaaphukela atthu a nloko nlo anrowa aya okhala ipottha.+ Nuumala-vo, awo anookhuma elapo eyo akunxeene mireerelo sinceene.+ 15 Ni nyuwo munimookhwa* ni murettele, muuluvanle ene vanceene ni munoovithiwa.+ 16 Masi nloko na neexexe na osuulu anyu nnootthikela elapo ela,+ okhala wiira nlelo khophiiye okathi wiira amori yaakhele ehukhumu”.+
17 Nuumala nsuwa okela ni oriipela vanceene, naahikhumelela nipuro naiseeliwe mooro naatthuwa mwiixi ni muthuko waapatta mooro, khuvira eriyari ya ipetaaso iye sa inama. 18 Nihiku nenle Yehova aahipaka nivarihano ni Abramu,+ iiraka: “Kinoovaha osuulu anyu elapo ela+ okhuma muro wa wExiitu mpakha muro muulupale, Eufrate.+ 19 Elapo kinrowa aka waavaha ti ya akenewu,+ akenisi, akatomoni, 20 aheti,+ aperizi,+ arefayimi,+ 21 amori, akanaani, axirigaxi ni ayebusi”.+
16 Vano Sarai, mwaarawe Abramu, khaayara.+ Masi Sarai owo, aahikhalana murumeyi awe a wExiitu aihaniwa Agari.+ 2 Nto Sarai aahimuleela Abramu wiira: “Xontte mukiwiriyane! Yehova ookikhoottiherya waayara anamwane. Xontte murupane murumeyi aka. Woonasa wene, siiso kinookhalana anamwane”.+ Abramu aahiwiriyana etthu Sarai aahimmye awe. 3 Nuumala Abramu okhala iyaakha 10 oKanaani, Sarai, mwaarawe Abramu, aahinvaha iyawe Abramu, murumeyi awe a wExiitu aihaniwa Agari wiira omuthele. 4 Abramu aahirupa ni Agari, nto owo aahirupala. Okathi Agari oonale awe wiira oorupala, aahipacerya omuthanya pwiyamwene awe.
5 Tivo, Sarai aahimuleela Abramu wiira: “Kinihaawa mwaha wa nyuwo. Miyo koovanheni murumeyi aka, masi owo osuwenle awe wiira oorupala, oopacerya okithanya. Nto Yehova onsuwelihe ole orina mulattu, akhala wiira ti miyo aahiiso ti nyuwo”. 6 Vano Abramu aahimwaakhula Sarai wiira: “Mukiiwe! Nyuwo ti muri mwaneene epottha eyo. Mwiiriheke enoona anyu oreerela”. Nto Sarai aahipacerya omuhaaxa Agari, vano owo aahitthyawa.
7 Muhoolo mwaya, nlaikha na Yehova naahimphwanya Agari veehimeni moothakoni. Ehime eyo yaari ephiro yaarowa oXuri.+ 8 Nlaikha naahimukoha Agari wiira: “Nyuwo Agari, murumeyi a Sarai, munkhuma vai ni munrowa vai?” Agari aahaakhula wiira: “Kinimutthyawa pwiyamwene aka Sarai”. 9 Nlaikha na Yehova naahimuleela Agari wiira: “Mutthikele wa pwiyamwene anyu ni mwamwiiweleleke ni nttittimiho itthu sootheene onoorumaaweni”. 10 Nto nlaikha na Yehova naahimuleela-tho wiira: “Kinimuncererya vanceene osuulu anyu. Owo onootepa waatta vahinrowa aya oweryaneya okontari”.+ 11 Nlaikha na Yehova naahihimya-tho wiira: “Nyuwo moorupala ni munoomuyara mwaana mwaamulopwana. Muhaana onvaha nsina noowi Iximayeli,* okhala wiira Yehova ohiiwa wiira munnihaawa. 12 Owo onrowa okhala ntoko puuru a mutakhwani.* Owo onrowa owanaka ni atthu ootheene, nto atthu ootheene anrowa owanaka nuuwo. Nave onrowa okhalaka ovalanne ene ni axinnawe”.*
13 Nuumala-vo, Agari aahinvekela Yehova,* yoowo aamulavuliha, iiraka: “Nyuwo mwa Muluku oniweha itthu sootheene”,*+ okhala wiira Agari uupuwela so: “Miyo konweha Muluku yoowo onikiweha!” 14 Tivonto ehime ele yaihaniwa aya Beeri-Lahayi-Royi.* Ehime eyo enikhala eriyari ya muttetthe wa oKadexi ni oBeredi. 15 Nuuvira okathi, Agari aahimuyarela Abramu mwaana mwaamulopwana, nto Abramu aahinvaha mwaana owo nsina noowi Iximayeli.+ 16 Abramu aarina iyaakha 86, okathi Agari aamuyanre awe Iximayeli.
17 Okathi Abramu aarina awe iyaakha 99, Yehova aahimukhumelela Abramu onamuleela wiira: “Miyo ka Muluku Oowerya Sootheene. Muroromeleyeke ohoolo waka* ni mooniherye ohikhalana nthowa. 2 Kinoopaka nivarihano ni nyuwo+ ni kinimuncererya vanceenexa osuulu anyu”.+
3 Abramu aahuurama mpakha vathi, nto Muluku aanilavula nuuwo, iiraka: 4 “Mukiiwe! Miyo koopaka nivarihano ni nyuwo,+ mweekeekhai nyuwo munrowa okhala tiithi a maloko manceene.+ 5 Vano khamunrowa-tho wiihaniwaka Abramu* masi munrowa wiihaniwaka Abrahamu,* okhala wiira miyo kinrowa wookhalihani tiithi a maloko manceene. 6 Kinootepa waattiha osuulu anyu, kinimookhalihani maloko, nave osuulu anyu, anookhumelela mamwene.+
7 “Kinoomaliherya nivarihano kipanke aka ni nyuwo,+ vamosa ni osuulu anyu ni maloko anrowa okhumelela. Nivarihano nno, khininrowa omala. Miyo kinrowa okhala Muluku anyu ni Muluku a osuulu anyu. 8 Kinimoovahani nyuwo ni osuulu anyu elapo yeela munikhala anyu ntoko namurwa,+ eyo piiyo, elapo yootheene ya oKanaani, wiira ekhale yawinyu mahiku ootheene ni kinrowa okhala Muluku aya.+
9 Muluku aahimuleela-tho Abrahamu wiira: “Masi nyuwo muhaana weettela nivarihano naka, nyuwo vamosa ni osuulu anyu ni maloko anrowa okhumelela. 10 Nivarihano kiniphavela aka wiira mweetteleke nyuwo ni osuulu anyu tinla: Khula mulopwana a nloko nanyu ohaana winnuwihiwa.+ 11 Muhaana winnuwihiwa,* nto eyo enrowa okhala esinaale ya nivarihano kipanke aka ni nyuwo.+ 12 Alopwana ootheene a maloko anyu ootheene, okhuma vano orowa ohoolo arina mahiku 8, ahaana winnuwihiwa.+ Nave-tho, ahaana winnuwihiwa anamwane ootheene aniyariwa vatthokoni vanyu ni ale ahikhanle a osuulu anyu ni anamurwa athummwale. 13 Alopwana ootheene aniyariwa vatthokoni vanyu ni anamurwa ootheene anithummwa ahaana winnuwihiwa.+ Nivarihano na winnuwihiwa* nihaana okhala esinaale ya okathi wootheene. 14 Akhala mutthu ohinrowa winnuwihiwa* owo ohaana wiiviwa. Mutthu owo khiiwelenle nivarihano naka”.
15 Nuumala-vo, Muluku aahimuleela-tho Abrahamu wiira: “Mwaarinyu Sarai+ khonrowa-tho wiihaniwaka Sarai,* okhala wiira nsina nawe ninrowa okhala Sara.* 16 Kinrowa omureeliha nave onimooyarelani mwaana mwaamulopwana.+ Kinrowa omureeliha ni mwa yoowo anookhumelela maloko ni mamwene”. 17 Abrahamu aahuurama mpakha vathi, onapacerya otheya vamurimani vawe, iiraka:+ “Mulopwana orina iyaakha 100 onoowerya oyariha? Nave Sara yoowo orina iyaakha 90 onoowerya oyara?”+
18 Siiso, Abrahamu aahinvekela Muluku eekeekhai wiira: “Xontte mmureelihe Iximayeli!”+ 19 Muluku aahihimya wiira: “Mwaarinyu Sara onimooyarelani mwaana mwaamulopwana ni muhaana onvaha nsina noowi Isaakhi.*+ Nave kinoopaka nivarihano nuuwo ni osuulu awe.+ Nivarihano nno ninrowa okhala na mahiku ootheene. 20 Masi mwaha olavunle anyu wa Iximayeli miyo kihiiwa. Mukiwiriyane! Kinoomureeliha, nave owo onimwaayara anamwane ni kinimuncererya osuulu awe. Osuulu awe anookhumelela makhulupale a mahimo 12 ni kinoomukhaliha nloko nuulupale.+ 21 Masi kinoopaka nivarihano naka ni mwaninyu Isaakhi,+ yoowo Sara onrowa awe wooyarelani mwaahiyu okathi ene yoola”.+
22 Nuumala Muluku olavula ni Abrahamu, aahimuhiya Abrahamu onarowa. 23 Abrahamu aahimukuxa mwanawe Iximayeli, anamwane ootheene aaxilopwana a etthoko awe, alopwana ootheene aathumme awe ni alopwana ootheene yaari vatthokoni va Abrahamu, owinnuwiha,* ntoko Muluku aamurumme awe Abrahamu.+ 24 Abrahamu aahinnuwihiwa*+ orina ene iyaakha 99. 25 Nave Iximayeli aahinnuwihiwa*+ orina ene iyaakha 13. 26 Nihiku nenle, Abrahamu ni mwanawe Iximayeli yaahinnuwihiwa. 27 Alopwana ootheene a vatthokoni vawe, eyo piiyo, ootheene yaayariwe vatthokoni vawe ni ootheene aathumme awe ni atthu a ilapo sikina, nave-tho yaahinnuwihiwa.
18 Nuumala-vo, Yehova+ aahimukhumelela Abrahamu eriyari ya miri suulupale sa oManre.+ Okathi owo, Abrahamu iira okilanthi ene vamukhora va etenta* awe, okathi nsuwa naatepa aya oviha. 2 Nto Abrahamu aaheemexa muru, aaweha alopwana araru yeemenle ene ottaiwene.+ Aawehaka-ru, aahikhuma vamukhora va etenta awe onaatthimakela. Nuumala waaphwanya, aahuurama mpakha vathi. 3 Nto Abrahamu aahihimya wiira: “Yehova, mwakireerela murima, xontte muhivire muheemenle vatthokoni vaka. 4 Xontte nnooruuha maasi nrapihe inawu sanyu.+ Nuumala-vo, mphumurye vamuuttutthini va mwiri ola. 5 Okhala wiira muhoorwa vatthokoni va murumeyi anyu, mukihiye kooruuheleni ephaawu wiira mukhuure mulipihe makhuva. Nuumala-vo, mutthikeleke mukwaha anyu”. Nto awo yaahaakhula wiira: “Vaareera, mwiireke ntoko muhimme anyu”.
6 Siiso, Abrahamu aahirowa moowaakuveya mutentani aari awe Sara, onamuleela wiira: “Mwaakuve, mukuxe miphimo miraru* sa otthu* wooreerexa, mweetheye ni mooxe iphaawu. 7 Nto Abrahamu aahitthimakela munsisini, othanla epooyi yooneneva ni yooreera. Nuumala-vo, aahinvahererya epooyi eyo murumeyi awe, wiira ohite ni aapeye. 8 Abrahamu aahikuxa manteeka ni eleeti ni enama ya epooyi ele yaapeiwale, opweha ohoolo wa alopwana ale araru. Okathi alopwana ale yaalya aya,+ Abrahamu eemenle vakhiviru vaya, vamuuttutthini va mwiri ole.
9 Alopwana ale yaahimukoha Abrahamu wiira: “Mwaarinyu Sara ori vai?”+ Abrahamu aahiwaakhula wiira: “Ori mutentani-mme”. 10 Vano, mulopwana mmosa aahihimya wiira: “Mwaahiyu, okathi ene yoola, miyo kinootthika. Nto mwaarinyu Sara, onrowa wiiraka omuyanre ene mwaana mwaamulopwana”.+ Vano Sara aaniwiriyana ori ene vamukhora va etenta, yeeyo yaari ottuli va mulopwana ole. 11 Abrahamu ni Sara yaahuuluvala vanceene.+ Sara aahivira iyaakha sooyara.+ 12 Nto Sara aahipacerya otheya vamurimani vawe, ohimyaka wiira: “Miyo kihuuluvala, nave apwiyaka Abrahamu ahuuluvala. Kiireke toko kinoohakalala mwaha wa omuyara mwaana?”+ 13 Yehova aahimukoha Abrahamu, iiraka: “Xeeni Sara onitheya awe, ohimyaka wiira: ‘Kiireke kinoomuyara mwaana kuuluvanle ene?’ 14 Niireke yookhala etthu Yehova onooceela awe?+ Mwaahiyu, okathi ene yoola, miyo kinootthika. Nto Sara onrowa wiiraka omuyanre ene mwaana mwaamulopwana”. 15 Masi Sara aahikhootta ahimyaka wiira: “Miyo nkitheyale!”, okhala wiira aanoova. Nto mulopwana ole aahihimya wiira: “Nnaari, nyuwo mootheya”.
16 Okathi alopwana ale yaarowa aya, Abrahamu aahaahoola, aahiya mphironi. Nto alopwana awo yaahiweha muttetthe wa oSodoma.+ 17 Yehova aahihimya wiira: “Miyo kinoomuleela Abrahamu itthu kinrowa aka opaka.+ 18 Mweekeekhai, osuulu wa Abrahamu onookhala nloko nuulupale ni noowerya. Nave maloko ootheene a mulaponi anooreelihiwa mwaha wa Abrahamu.+ 19 Miyo kinnimusuwela owo oratteene ni kinniroromela wiira onimwaaruma anaawe ni osuulu awe wootheene wiira yeetteleke iphiro sa Yehova, apakaka itthu sooreera ni sa xariya.+ Siiso, miyo Yehova, kinoomutaphula natiri kammanenle aka Abrahamu”.
20 Yehova aahihimya wiira: “Kinniwiiwa atthu anceene yinlaseyaka mwaha wa oSodoma ni oGomora.+ Nave itampi saya sootepa otakhala.+ 21 Miyo kinookhuruwa kawehe ni kisuwele akhala wiira itthu kiiwale aka ti seekeekhai aahiiso nnaari. Saahikhale seekeekhai, miyo kinoosuwela.+
22 Nuumala-vo, alopwana anli yaahikhuma anarowa oSodoma, masi Yehova+ aahanle ni Abrahamu. 23 Nto Abrahamu aahimwaattamela Muluku onamukoha wiira: “Niireke tthiri munimwaapwetexa atthu ooreera murima vamosa ni atthu ootakhala murima?+ 24 Yakhala atthu 50 ooreera murima anikhala epooma eyo, niireke munimwaapwetexa ni khamunrowa waalevelela atthu ootheene a epooma eyo, mwaha wa atthu 50 ooreera murima anikhala memmo? 25 Mweekeekhai, nyuwo khamunikhala-khala mumpwetexaka mutthu ooreera murima vamosa ni mutthu ootakhala murima.+ Nave nyuwo khamunikhala-khala mweemereryaka wiira mutthu ooreera murima, emwiiraneele etthu emosa-ru enrowa omwiiraneela mutthu ootakhala murima!+ Niireke Mulipa-oophuka milattu a olumwenku wootheene khonrowa opaka etthu ya xariya?”+ 26 Vano, Yehova aahimwaakhula wiira: “Kaaphwanya atthu 50 ooreera murima epooma ya oSodoma, miyo kinimwaalevelela atthu ootheene a muttetthe owo, mwaha wa atthu awo ooreera murima”. 27 Masi Abrahamu aahihimya-tho wiira: “Miyo ka ntthupi ni ka ettuurwa paahi! Xontte Yehova mukeemererye wiira kilavule-tho. 28 Ankhi yahala atthu athanu wiira aphiyerye 50, niireke munoopwetexa epooma eyo yootheene mwaha wa atthu athanu anihala?” Nto owo aahaakhula wiira: “Miyo nkinrowa opwetexa epooma eyo, kaaphwanya atthu 45”.+
29 Masi Abrahamu aahitthikela-tho okoha iiraka: “Ankhi yakhala atthu 40 epooma eyo?” Owo aahaakhula wiira: “Miyo nkinrowa opwetexa epooma eyo mwaha wa atthu 40”. 30 Abrahamu nlelo aahihimya-tho wiira: “Xontte Yehova muhinanariwe ni miyo,+ masi mukihiye kilavule-tho: Ankhi mwaaphwanya epooma eyo atthu 30 paahi?” Muluku aahimwaakhula wiira: “Miyo nkinrowa opwetexa epooma eyo kaaphwanya atthu 30”. 31 Masi Abrahamu aahihimya-tho wiira: “Xontte Yehova, mukeemererye kilavule-tho: Ankhi mwaaphwanya epooma eyo atthu 20 paahi?” Owo aahimwaakhula wiira: “Miyo nkinrowa opwetexa epooma eyo mwaha wa atthu 20”. 32 Vano Abrahamu aahilavula ekwaha yookiserya oriki: “Xontte Yehova, muhinanariwe ni miyo, masi mukihiye kilavule-tho ekwaha emosa: Ankhi mwaaphwanya epooma eyo atthu 10 paahi?” Nto Muluku aahimwaakhula wiira: “Miyo nkinrowa opwetexa epooma eyo mwaha wa atthu 10”. 33 Nuumala Yehova olavula ni Abrahamu, aahirowa.+ Nto Abrahamu aahitthikela owannyawe.
19 Malaikha ale manli yaahiphiya oSodoma, nsuwa nihalaka okela. Lothi iira okilanthi ene vamukhora wa oSodoma. Okathi Lothi aawenhe awe malaikha ale, aahivenya orowa okumana naawo, uurama mpakha vathi.+ 2 Nto Lothi aahiwiirela: “Xontte, atthu ahapuwele vatthokoni vaka, miyo murumeyi anyu, wiira sirapihiwe inawu saya, yavirihe weiwo ohiyu ola. Meelo voosiisu atthu anootthikelaka ekwaha aya”. Malaikha ale yaahimwaakhula wiira: “Nnaari ninrowa orupa mphironi muumu ohiyu ola”. 3 Masi Lothi aahithipelela vanceene, mpakha awo omutthara owannyawe. Owo aahiwaapeela yoolya ni aahooxa ephaawu yoohiheliwa eferemento, nto awosa yaahilya.
4 Ahinatthi orowa orupa, muttitthi wootakhala wa alopwana ootheene a epooma ya oSodoma waahirwa, okhuma amiravo mpakha atthu oowuuluvala, arukurerya empa ya Lothi. 5 Awo yaanimwiitthana Lothi akhuwelaka wiira: “Alopwana arwiiye ohiyu ola vatthokoni vanyu-va, ari vai? Mwaakumiherye ota nno wiira naarupihe”.+
6 Lothi aahikhumela ota, khuwala mukhora. 7 Nto aahihimya wiira: “Xontte axinnaka, muhipake etthu yootakhala. 8 Kookhalana anamwane axithiyana ahitonko orupa ni mulopwana. Mukihiye kaakumiherye ota nno, nyuwosa nwiiriheke etthu munoona anyu oreerela. Masi muhiwiirihe etthu yootakhala alopwana ala, okhala wiira aletto vatthokoni vaka”.+ 9 Awo yaahimuleela wiira: “Mukhume-vo!” Ni yaahihimya-tho wiira: “Nyuwo murimoorwa okhala elapo ela, vanikhala sai muniphukelaka hiyo? Ninrowa owiirihani etthu yootepa otakhala ovikana naakela ahu owiiriha alopwana awo”. Awo yaahimukakha Lothi, anaphavela opwexa mukhora. 10 Alopwana ale anli yaahookola moono aya, yaahimukeliha Lothi mpaani, khuwala mukhora. 11 Nave yaahaakumiherya eretta ya ohoona atthu ale yaari vamukhora, okhuma acikhaani mpakha aalupale. Siiso, atthu awo yaahikhulumulana yaawo-ru yeereryaka okela vamukhora.
12 Alopwana ale yaahimukoha Lothi wiira: “Mookhalana amusi akina epooma ela? Mwaakuxe amusi anyu anikhala epooma ela, eyo piiyo, axiiyaya aniinyu,* ni aniinyu axilopwana ni axithiyana, mwaakumihe epooma ela! 13 Hiyo ninrowa opwetexa epooma ela, okhala wiira Yehova ohiiwa wunlaseya wa atthu,+ mwaha wa atthu ootakhala a epooma ela. Tivonto, Yehova ooniruma wiira nipwetexe epooma ela”. 14 Lothi aahirowa olavula ni alopwana yaarowa waathela anaawe axithiyana, onaaleela wiira: “Nvenye! Mukhume epooma ela, okhala wiira Yehova onrowa opwetexa epooma ela!” Masi alopwana awo yoona wiira Lothi aamuthweela.+
15 Vahalaka oxa, malaikha yaahithipelela omuleela Lothi wiira: “Nvenye! Mmukuxe mwaarinyu ni aniinyu anli axithiyana ari ni nyuwo, mutthyawe wiira muhipwetexiwe mwaha wa itthu sootakhala sa epooma ela!”+ 16 Okhala wiira Lothi aanipisa, awo yaahinvarela ntata nawe, yaahivarela ntata na amwaarawe ni matata a anaawe anli axithiyana, maana Yehova aaniwoonela othunku.+ Vano awo yaahaakumiherya ota wa epooma ele, yaahiya weiwo.+ 17 Nuumala waakumiherya ota wa epooma ele, mmosa a alopwana ale aahihimya wiira: “Mwaaphavelaka okhala mukumi, mutthyawe! Muhiwehe ottuli+ nnakhala muheemele nipuro nimosa na edistritu ya oYordani!+ Mutthyawele omiyaakoni wiira muhipwetexiwe!”
18 Lothi aahiwaakhula wiira: “Xontte Yehova muhikiroihe wuuwu! 19 Mookimorela ikharari miyo murumeyi anyu ni mookireerela murima vanceene ni mookoopola.+ Masi miyo nkikhanle oorowa omiyaakoni, maana kinnoova wiira ehasara eyo enookiphwanya, ekiive.+ 20 Yookhala epooma yaamukhaani waattamela vaava, nto miyo pooti otthyawela weiwo. Xontte mukeemererye otthyawela weiwo wiira koopowe. Eyo epooma yaamukhaani”. 21 Nto owo aahimuleela Lothi wiira: “Vaareera. Kinoopaka etthu evenke anyu,+ nkinrowa opwetexa epooma eromonle anyu.+ 22 Mwaakuveke! Mutthyawele weiwo, okhala wiira nkinrowa opaka etthu muhinatthi ophiya!”+ Tivonto epooma eyo yaavahiwe aya nsina noowi Sowari.*+
23 Okathi Lothi aaphiyale awe oSowari, nsuwa niira nikhumme ene. 24 Nuumala-vo, Yehova aahirupihela epula ya enxoofere ni mooro epooma ya oSodoma ni oGomora. Itthu iyo saakhuma wa Yehova, wiirimu.+ 25 Nihiku nle, Muluku aahipwetexa ipooma iye, ohela muhina ipooma sootheene sa muttetthe ole. Nave-tho, aahaapwetexa atthu yaakhala mittetthe iye ni aahipaha miri sootheene.+ 26 Masi mwaarawe Lothi, yoowo aari ottuli wa iyawe, aahiweha ottuli, nto aahithatuwa nripu na maakha.+
27 Vano Abrahamu aahivenya oxaka, onarowa opuro yoole aakumanne awe ni Yehova.+ 28 Okathi Abrahamu aawenhe awe oSodoma ni oGomora ni ipooma sootheene sa muttetthe ole, owo aahoona etthu yoowoopiha. Aahiweha mwiixi wooriipa okhumaka elapo ele, yoowo waalikana ni efornu yuulupale!*+ 29 Nto Muluku khaaliyanle etthu aamuhimenrye awe Abrahamu. Tivo, okathi Muluku aapwetenxe awe ipooma iye, aahimukumiha Lothi. Ipooma iye ti seiye aakhala awe Lothi.+
30 Nuuvira okathi, Lothi aahikhuma oSowari ni anaawe anli axithiyana, onarowa okhala omiyaakoni,+ maana aanoova okhala oSowari.+ Tivo, owo aakhala mukhukuni ni anaawe anli axithiyana. 31 Mwaana oopacerya oyariwa aahimuleela muhima awe wiira: “Apaapa ahuuluvala, nave elapo ela khokhanle mulopwana wiira onithele ntoko atthu aniira aya. 32 Nrowe naavahe eviinyu apaapa wiira awurye, nuumala-vo, narupe naawo wiira naayarele anamwane”.
33 Ohiyu yoole, awo yaahaahapaliha apapaya. Vano, mwaana oopacerya oyariwa aahirupa ni paapa awe. Masi Lothi khaasuwenle okathi mwanawe ammaathale awe, nnakhala okathi aavennye awe. 34 Mmeeloni mwaya, mwaana oopacerya oyariwa aahimuleela muhima awe wiira: “Ohiyu ovinre, miyo koorupa ni apaapa. Nrowe-tho naavahe eviinyu ohiyu ola. Nuumala-vo, nyuwo mwarupe naawo wiira naayarele anamwane apaapa”. 35 Nave-tho ohiyu ole, awo yaahimuhapaliha paapa aya ni eviinyu. Vano ole mukhaani aahirowa orupa ni paapa awe. Masi Lothi khaasuwenle okathi mwanawe ammaathale awe, nnakhala okathi aavennye awe. 36 Vano anamwane ale anli a Lothi yaahirupalihiwa ni apapaya. 37 Mwaana oopacerya oyariwa aahimuyara mwaana mwaamulopwana ni aahinvaha nsina noowi Mowabi.+ Mowabi owo tori muhavinre a atthu a oMowabi olelo-va.+ 38 Nave-tho, mwaana mukhaani aahimuyara mwaana mwaamulopwana ni aahinvaha nsina noowi Beni-Ami. Bini-Ami owo tori muhavinre a atthu a wAmoni+ olelo-va.
20 Abrahamu aahuukulula etenta* awe opuro ole,+ onarowa oNegebi, onakhala eriyari ya oKadexi+ ni oXuri.+ Okathi aakhala awe* oXerari,+ 2 Abrahamu aahitthikela-tho omuhimya Sara wiira: “Ola murokoraka”.+ Nto Abimeleki mwene a oXerari, aahiruma oroweliwa Sara.+ 3 Ohiyu omosa, Muluku aahimuleela Abimeleki moolohani wiira: “Nyuwo muhanle ookhwa, mwaha wa muthiyana mmukunxe anyu,+ owo tootheliwa”.+ 4 Masi Abimeleki khaarumpe ni Sara. Nto owo aahihimya wiira: “Yehova, niireke munoowiiva atthu ootheene a nloko nimosa hata awo ahitthenke?* 5 Abrahamu aakilenle wiira: ‘Ola murokoraka’, nave Sara aakilenle wiira: ‘Ola murokoraka’. Miyo nkiirale ni murima wootakhala. Nave-tho nkaasuwela wiira kaapaka etthu yoohiloka”. 6 Nuumala-vo, Muluku eekeekhai aahimulavuliha Abimeleki moolohani oriki: “Miyo koosuwela wiira mwiirale ni murima wooreera. Nto kihookhoottiheryani wiira muhikitthekele. Tivonto kiheemerenrye aka wiira murupane. 7 Mmuttikihe mwaara aaneene, okhala wiira iyawe profeta.+ Iyawe owo onimoovekelelani+ wiira mukhaleke mukumi. Masi mwaahimuttikihe, musuweleke wiira nyuwo ni atthu ootheene a vatthokoni vanyu, munimookhwa”.
8 Abimeleki aahivenya voosiisu, khuwiihana arumeyi awe ootheene, onaaleela itthu aalonhe awe. Nto awo yaahoova vanceene. 9 Abimeleki aahimwiihana Abrahamu onamuleela wiira: “Exeeni ela muniirenle anyu? Nootthekenleni exeeni, muhalaka okiruuhela miyo ni omwene aka etthu ela yootakhala? Etthu ekiirenle anyu khelonke”. 10 Nave Abimeleki aahimukoha-tho Abrahamu wiira: “Exeeni muupuwela anyu muhalaka wiira siiso?”+ 11 Abrahamu aahimuleela wiira: “Miyo kihiira siiso mwaha woowi kuupuwenle so: ‘Atthu a elapo ela khanimoova Muluku, nto awo anookiiva mwaha wa mwaaraka’.+ 12 Mweekeekhai, ola murokoraka mwaana a paapa aka, ohiya a maama aka. Nto miyo koomuthela.+ 13 Okathi Muluku aakirumme awe wiira kikhume etthoko ya apaapa ni keetteetteke,+ miyo kaahimuleela mwaaraka wiira: ‘Mooniherye okiphenta wanyu. Vano khula opuro onrowa ahu, muhimyeke wiira: “Ola murokoraka”’”.+
14 Abimeleki aahinvaha Abrahamu ipwittipwitthi, ipooyi, arumeyi alopwana ni athiyana. Nave aahimuttikiherya Abrahamu mwaarawe, Sara. 15 Abimeleki aahihimya-tho wiira: “Elapo yootheene ti yawaka. Mukhaleke khula opuro muniphavela anyu”. 16 Nave aahimuleela Sara wiira: “Kinonvaha murokorinyu musurukhu 1.000 wa eparatha, maluku ene.+ Eyo esinaale wa atthu ootheene a vatthokoni vanyu ni atthu akina, wiira nyuwo khamutthenke. Nave-tho nyuwo khamurina mulattu”. 17 Abrahamu aahinvekelela Abimeleki. Vano Muluku, aahimwiiriha Abimeleki ni mwaarawe ni arumeyi awe axithiyana, waayara-tho anamwane, 18 okhala wiira Yehova aahiwiiriha athiyana ootheene a etthoko ya Abimeleki ohiyara mwaha wa Sara, mwaarawe Abrahamu.+
21 Yehova aahimuupuwela Sara ntoko aahimmye awe. Nto Yehova aahimwiirela Sara ele aamuleihenrye awe.+ 2 Vano, Sara aahirupala+ ni aahimuyarela Abrahamu mwaana mwaamulopwana, okathi ene yoole Muluku aahimmye awe wiira ammuyara mwaana.+ Abrahamu owo iira uuluvanle ene vanceene. 3 Nto Abrahamu aahinvaha mwaana aayareliwe awe ni Sara nsina noowi Isaakhi.+ 4 Abrahamu aahimunnuwiha mwanawe Isaakhi orina ene mahiku 8, ntoko Muluku aamurumme awe.+ 5 Abrahamu aarina iyaakha 100 okathi aayareliwe awe mwanawe Isaakhi. 6 Vano Sara aahihimya wiira: “Muluku ookitheiha. Atthu ootheene anrowa wiiwa etthu ela anootheyaka ni miyo”.* 7 Aahihimya-tho wiira: “‘Ti pani aarowa wuupuwela wiira aSara amwaara a Abrahamu, yanwaamwiha anamwane’? Hata vari siiso, miyo koomuyarela Abrahamu mwaana mwaamulopwana, Abrahamu owo uuluvanle ene”.
8 Vano mwaana ole, aahinnuwa ni aahittaruxiwa waamwa nipele. Nto Abrahamu aahipaka efesta yuulupale, nihiku Isaakhi aattaruxiwe awe waamwa nipele. 9 Masi Sara aamakela oweha wiira mwaana a Agari,+ a wExiitu, aanimutheya Isaakhi.+ Mwaana owo ti yoole Agari aamuyarenle awe Abrahamu. 10 Siiso, Sara aahimuleela Abrahamu wiira: “Mmoomole murumeyi ola ni mwanawe, okhala wiira mwaana a murumeyi ola, khonrowa okawana mireerelo sanyu ni mwanaka Isaakhi!”+ 11 Masi Abrahamu aahiriipiwa murima vanceene ni etthu Sara aahimmye awe mwaha wa mwanawe Iximayeli.+ 12 Vano, Muluku aahimuleela Abrahamu wiira: “Muhiriipiwe murima ni etthu Sara onooleelaaweni mwaha wa mmiravo owo ni murumeyi anyu. Munwiriyane Sara, okhala wiira ole onrowa ohimmwa okhala osuulu anyu, onrowa okhuma nloko na Isaakhi.+ 13 Nto mwaana a murumeyi anyu,+ nave owo-tho kinoomukhaliha nloko nuulupale,+ maana owo osuulu anyu”.
14 Vano, Abrahamu aahivenya oxaka, aahikuxa eyoolya ni murupa wa esapala waari maasi, onvaha Agari. Nto aahimureya mmakhatani itthu iyo ni aahimoomola Agari vamosa ni mwanawe.+ Tivo Agari aahikhuma oneetteetta moothakoni mwa oBeri-Xeba.+ 15 Maasi yaari mmurupani mwa esapala yaahimala. Nto Agari aahimpweha mmiravo ole vathi va mwiri. 16 Agari aahikhuma onarowa okilaathi mekhawe opuro woorakamela, okhala wiira uupuwela so: “Nkiniphavela onweha mwanaka okhwaaka”. Nto Agari aahipacerya okhuwela ni wunla opuro yoole aakilanthi awe.
17 Vano Muluku aahiiwa nsu na mmiravo ole,+ nto nlaikha na Muluku naahimwiihana Agari nri ene wiirimu, nnamukoha wiira:+ “Nyuwo Agari, muninlela-ni? Muhoove, okhala wiira Muluku ohiiwa nsu na mmiravo ole vaavale ori awe. 18 Nvenye, mmweemexe mmiravo ole ni munvarelele ni ntata nanyu, maana miyo kinoomukhaliha nloko nuulupale”.+ 19 Muluku aahihula maitho a Agari, nto Agari owo aahiweha ehime ya maasi. Vano aahirowa osariha maasi mmurupani mwa esapala, onvaha mwanawe wiira owurye. 20 Muluku, aanimukhapelela mmiravo ole+ okathi annuwa awe. Mmiravo ole aakhala moothakoni. Nuuvira okathi, aahiixutta ovonya mattheere wiira oxayeke inama. 21 Owo aakhala moothakoni wa oParani.+ Nto amamawe yaahimutheliha muthiyana a wExiitu.
22 Okathi ene yoole, Abimeleki vamosa ni Pikoli, mukhulupale a anakhotto awe, yaahirwa omuhimeerya Abrahamu wiira: “Ninnoona wiira Muluku onnookhaliheryani itthu sootheene munipaka anyu.+ 23 Vano mulaphe ohoolo wa Muluku wiira khamunrowa okiwoka miyo ni anaaka ni osuulu aka. Nave mulaphe wiira munookooniherya ophenta woororomeleya miyo vamosa ni atthu a elapo ela munikhala anyu, siisaale miyo kiwoonihenryaakani”.+ 24 Nto Abrahamu aahaakhula wiira: “Kinnilapha”.
25 Masi Abrahamu aahinlaseya ohoolo wa Abimeleki, mwaha wa ehime ya maasi arumeyi awe Abimeleki yaakunxe aya ni ikuru.+ 26 Abimeleki aahaakhula wiira: “Miyo nkinimusuwela iirale etthu eyo. Nyuwo khamunakileele mwaha ola. Olelo paahi kiniiwa aka olavuliwaka”. 27 Nto Abrahamu aahikuxa ipwittipwitthi ni ipooyi khunvaha Abimeleki. Siiso oowanli aya yaahipaka nivarihano. 28 Nto okathi Abrahamu aavalannye awe ipwittipwitthi 7 saamukhaani soothiyana, 29 Abimeleki aahimukoha Abrahamu wiira: “Xeeni muhalaka ovalaanya ipwittipwitthi iya 7 saamukhaani soothiyana?” 30 Nto Abrahamu aahaakhula wiira: “Kinnoovahani ipwittipwitthi iya soothiyana wiira sikhale esinaale yoowi ti miyo kithimpe ehime ela”. 31 Tivonto, Abrahamu aahivaha nipuro nle nsina noowi Beri-Xeba,*+ okhala wiira ti vaavale oowanli aya yaalamphe aya. 32 Siiso awo yaahipaka nivarihano+ oBeri-Xeba. Nuumala-vo, Abimeleki vamosa ni Pikoli, mukhulupale a anakhotto awe, yaahivenya anatthikela elapo ya afilisti.+ 33 Nuumala-vo, Abrahamu aahaala oBeri-Xeba mwiri oniihaniwa taamara. Weiwo, aahipacerya omukokhorela Yehova,+ oromolaka nsina na Muluku onikhala mahiku ootheene.+ 34 Siiso Abrahamu aahikhala* elapo ya afilisti mahiku manceene.+
22 Nuumala-vo, Muluku eekeekhai aahimweehererya Abrahamu.+ Owo aahimwiihana, iiraka: “Abrahamu!” Vano Abrahamu aahaakhula wiira: “Miyo-va!” 2 Nto Muluku aahihimya wiira: “Xontte, mmukuxe mwaninyu mmoseene Isaakhi,+ yoowo munimphenta anyu vanceene,+ murowe elapo ya oMoriya+ wiira mwanvahe ntoko yoovaha para opahiwa, vamwaako kinrowa aka owooniheryani”.
3 Nto Abrahamu aahivenya oxaka, omulokiherya puuru awe ni aakuxa arumeyi awe anli vamosa ni mwanawe Isaakhi. Vano aahithaya ikhuni aarowa awe orumeela wiira ovahe yoovaha para opahiwa ni aahipacerya weetta mukwaha orowaka opuro Muluku eekeekhai aamoonihenrye awe. 4 Nihiku na neeraru, Abrahamu aahivenxa muru, oweha nipuro nlo ori ene ottaiwene. 5 Vano Abrahamu aahaahimeerya arumeyi awe wiira: “Nyuwosa muhalase vaava ni puuru ola. Masi miyo ni mwanaka ola ninrowa iwe namukokhorele Muluku, nuumala-vo nihokoloweke”.
6 Nto Abrahamu aahikuxa ikhuni saarowa orumeeliwa wiira ovahe yoovaha para opahiwa, opweha vanikhatani na mwanawe Isaakhi. Aahikuxa-tho mooro ni mwaalo, oowanli aya anarowasa hoothe. 7 Vano Isaakhi aahimwiihana paapa awe Abrahamu, iiraka: “Paapa!” Abrahamu aahaakhula wiira: “Miyo-va mwanaka!” Isaakhi aahikoha: “Hiyo nookhalana-va mooro ni ikhuni, masi epwittipwitthi ene ninrowa ahu ovaha eri vai?” 8 Nto Abrahamu aahimwaakhula Isaakhi iiraka: “Mwanaka, mwaneene Muluku onoonivaha epwittipwitthi ene wiira ekhale yoovaha para opahiwa”.+ Nto oowanli aya yaanirowa hoothe.
9 Vano awosa yaahiphiya nipuro nenle Muluku eekeekhai aamoonihenrye awe Abrahamu. Nto Abrahamu owo aahimuteka altaari opuro ole ni aahipweha ikhuni vasulu va altaari. Aahimutthukwa mwanawe Isaakhi matata ni metto, ompweha vasulu va ikhuni saari valtaari.+ 10 Nuumala-vo, Abrahamu aahookola ntata nawe, aahikuxa mwaalo wiira omwiive mwanawe.+ 11 Masi nlaikha na Yehova naahimwiihana Abrahamu nri ene wiirimu, niiraka: “Abrahamu, Abrahamu!” Nto Abrahamu aahaakhula: “Miyo-va!” 12 Nlaikha naahihimya wiira: “Muhimwiive mmiravo owo, nnakhala muhimwiirihe etthu yootakhala. Vano koosuwela wiira munnimoova Muluku, okhala wiira khamukikhoottihenrye mwaninyu mmoseene”.+ 13 Nto Abrahamu aahiweha ohoolo waattamela vaavale, oona epwittipwitthi yoolopwana yaaphanre ni manyaka aya opuro waari miri soophipa. Vano Abrahamu aahikuxa epwittipwitthi eyo, aahiiva ni aahivahererya ntoko yoovaha para opahiwa, ohiya onvaha mwanawe. 14 Abrahamu aahivaha nipuro nle nsina noowi Yehova-Yire.* Tivonto atthu anihimya aya mpakha olelo-va wiira: “Yehova onoovaha itthu siniphaveliwa vamwaako vawe”.+
15 Nlaikha na Yehova naahimwiihana Abrahamu ekwaha ya nenli niri ene wiirimu, 16 nihimyaka wiira: “Yehova onihimya wiira:+ ‘Kinniilaphela mmansaka okhala wiira muhiiwelela moolumo aka ni khamukikhoottihenrye mwaninyu mmoseene.+ 17 Mweekeekhai, miyo kinimooreelihani ni kinimuncererya osuulu anyu, olikaneke ni itheneeri siri wiirimu ni mihaava sa ophareya.+ Nave osuulu anyu onoowaakha awanani inyu ipooma saya.+ 18 Nave-tho, maloko ootheene a mulaponi anooreelihiwa mwaha wa osuulu anyu,+ okhala wiira mookiwiriyana’”.+
19 Nuumala-vo, Abrahamu aahitthikela vaari arumeyi awe. Awo yaahikhumasa anatthikela hoothe oBeri-Xeba,+ weiwo Abrahamu aakhala awe.
20 Nuumala-vo, Abrahamu aahileeliwa wiira: “Milika, mwaarawe muulupale anyu Nahori,+ nave-tho ohaayara anamwane axilopwana. 21 Masina aya taala: Oopaceriwa ti Usi, onayariwa muhima awe Buxi ni Kemuweli, paapa awe Arami, 22 ni Kesedi, Hazo, Pilidaxi, Yidilafi ni Betuweli”.+ 23 Betuweli aahimuyara Rebeka.+ Nto Milika aahimuyarela Nahori, muulupale awe Abrahamu, anamwane ala 8. 24 Nto muthiyana mukina* Abrahamu aamuthenle awe, yoowo aihaniwa Rewuma, nave-tho aahaayara anamwane ala aaxilopwana: Tebahi, Gahami, Tahaxi ni Maaka.
23 Sara aakhwiiye orina ene iyaakha 127.+ 2 Owo aakhwiiye oKiriyathi-Araba,+ eyo piiyo, oHebroni,+ elapo ya oKanaani.+ Abrahamu aahiriipiwa murima ni aanimunlela Sara. 3 Abrahamu aahikhuma opuro waari murutthu wa mwaarawe, onarowa olavula ni anamwane a Heti,+ ohimyaka wiira: 4 “Miyo ka namurwa kinikhala eriyari anyu.+ Xontte mukitumiherye opuro wiira kinvithe mwaaraka okhwiiye”. 5 Nto anamwane a Heti yaahimwaakhula Abrahamu ariki: 6 “Muniwiriyane pwiyaka. Hiyo ninniwoonani okhala mukhulupale othanliwe ni Muluku eriyari ahu.+ Munvitheke mwaarinyu mahiye ootepa oreera a mapuro ala. Khuuvo onrowa wookhoottiheryani onvitha mwaarinyu”.
7 Siiso Abrahamu aaheemela, uurama ohoolo wa atthu a elapo ele, eyo piiyo, ohoolo wa anamwane a Heti,+ 8 onaahimeerya wiira: “Mwaakeemereryaka onvitha mwaaraka mahiye anyu, xontte mukiwiriyane: Munvekele Efuroni mwaana a Sohari, 9 wiira okitumiherye mahiye awe a oMakepela, yaawo ari oponta wa ematta awe. Owo okitumiherye ohoolo wanyu ni musurukhu wa eparatha onireerela,+ wiira kikhalane opuro wonvitha mwaaraka”.+
10 Vano Efuroni aari osuulu wa Heti ni aari opuro yoole. Nto Efuroni owo aahimwaakhula Abrahamu ohoolo wa anamwane a Heti ni wa atthu ootheene yaakilanthi vamukhora va epooma ele,+ ohimyaka wiira: 11 “Nnaari pwiyaka! Mukiwiriyane. Kinimoovahani ematta ni mahiye ari mmatta-mmo. Kinnoovahani itthu iyo ohoolo wa atthu ala a nloko naka. Mwanvitheke mwaarinyu”. 12 Nto Abrahamu aahuurama ohoolo wa atthu a elapo ele, 13 onamuleela Efuroni ohoolo wa atthu ootheene wiira: “Xontte Mukiwiriyane! Kinimoovahani musurukhu wa eparatha onireerela ematta eyo. Mwaakhele, wiira miyo kinvithe mwaaraka”.
14 Efuroni aahimwaakhula Abrahamu iiraka: 15 “Mukiwiriyane pwiyaka. Ematta ela enikhala ixeekele 400* sa eparatha. Masi eyo khahiyo etthu. Munvithe mwaarinyu”. 16 Abrahamu aahinwiriyana Efuroni, nto aahimphimela Efuroni owo musurukhu wa eparatha aahimmye awe ohoolo wa anamwane a Heti, eyo piiyo, ixeekele* 400 sa eparatha, attharaka mphimo waarumeeliwa ni alipa a nakoso okathi ole.+ 17 Siiso, Abrahamu aahithuma ematta ya Efuroni yaakhala oMakepela, ohoolo wa oManre, eyo piiyo, ematta, mahiye ni miri sootheene saari mukerekhere mwa ematta ele. Nto yaahisuweliwa okhala, 18 ematta ya Abrahamu yeeyo aathumme awe ohoolo wa anamwane a Heti ni ohoolo wa atthu ootheene yaari vamukhora wa epooma. 19 Nuumala-vo, Abrahamu aahinvitha mwaarawe Sara mahiye ari omatta ya oMakepela ohoolo wa oManre, eyo piiyo, oHebroni, elapo ya akanaani. 20 Tivonto, anamwane a Heti yaahinvahererya Abrahamu ematta ni mahiye ale wiira onvithe mwaarawe.+
24 Vano, Abrahamu aahuuluvala vanceene, nave Yehova aahimureeliha mwa itthu sootheene.+ 2 Nihiku nimosa, Abrahamu aahimwiihana murumeyi awe muulupalexa a vatthokoni vawe, yoowo aakhapelela mireerelo sawe sootheene, onamuleela wiira:+ “Xontte mwiixaathi ntata nanyu vathi va etara aka. 3 Kinimoolaphihani mwa nsina na Yehova, Muluku a erimu ni elapo, wiira khamunrowa omutheliha mwanaka athiyana akanaani, a elapo ela kinikhala aka.+ 4 Masi murowe elapo aka, wa amusi aka,+ mwamwaavye muthiyana wiira otheliwe ni mwanaka Isaakhi”.
5 Nto murumeyi ole aahimukoha Abrahamu wiira: “Ankhi muthiyana owo aahiphavele orwa ni miyo elapo ela? Kiireke kihaana omuttikiherya mwaninyu elapo mukhumme anyu?”+ 6 Vano Abrahamu aahimwaakhula wiira: “Muhimuroihe mwanaka elapo eyo.+ 7 Yehova, Muluku a wiirimu, yoowo okikuminhe vatthokoni va apapaka ni mulaponi mwa amusi aka,+ yoowo okilavulinhe ni okilaphenle wiira:+ ‘Kinoovaha elapo ela+ osuulu anyu’,+ onooruma nlaikha nawe wiira noohooleni.+ Nto nyuwo munomphwanya muthiyana elapo eyo wiira otheliwe ni mwanaka.+ 8 Vano muthiyana owo akhootta woottharani, nyuwo mootaphuwa natiri ola. Masi muhimuroihe mwanaka elapo eyo”. 9 Nto murumeyi ole aahiixaathi ntata nawe vathi va etara ya pwiya awe Abrahamu, khulapha.+
10 Siiso, murumeyi ole aahikuxa ikamelo 10 sa pwiya awe, onarowa. Aahikuxa-tho itthu sooreera sa khula enamuna sa pwiya awe. Vano, owo aahirowa oMesopotaamia, epooma aakhala awe Nahori. 11 Okathi aaphiyale awe ehime ya maasi yaari ota wa epooma, murumeyi owo aaheemela wiira ikamelo siphumurye. Vaahala vakhaani wiila ni waari okathi yoowo athiyana yaalimalenle aya orowa orika maasi. 12 Nto murumeyi ole aahivekela, iiraka: “Yehova, Muluku a pwiya aka Abrahamu, xontte mwiirihe itthu okeettela saana olelo. Nave mmooniherye pwiya aka Abrahamu ophenta wanyu woororomeleya. 13 Miyo kiheemela veehimeni-va, nave aximwali a epooma ela annoorwa orika maasi. 14 Nto mwali kinrowa aka omwiirela wiira: ‘Xontte murule murinki anyu kiwurye maasi’, nto owo aakhula wiira: ‘nwuryeke nave kinoovaha maasi ikamelo sanyu’, okhale yoowo munrowa anyu omuthanlela murumeyi anyu Isaakhi. Siiso, mukisuwelihe wiira moomooniherya pwiya aka ophenta wanyu woororomeleya”.
15 Murumeyi ole ohinatthi omaliha olavula, aahirwa Rebeka otenxe ene murinki wa maasi vanikhatani vawe. Rebeka aari mwaana a Betuweli,+ nto Betuweli aari mwaana a Milika+ ni Nahori.+ Nahori owo aari muulupale awe Abrahamu. 16 Vano Rebeka aari ooreera vanceene. Owo aari mwali ahaatonko orupa ni mulopwana. Aahirowa veehimeni, aahisariha maasi mmurinkini mwawe. Nuumala-vo aahitthika. 17 Niinaano-ru, murumeyi ole aahimutthimakela muthiyana ole onanvekela wiira: “Xontte mukivahe maasi vakhaani ari mmurinkini mwanyu”. 18 Nto owo aahaakhula iiraka: “Nwuryeke pwiyaka”. Siiso, Rebeka aahikuruxela murinki mmatatani mwawe, onanvaha murumeyi ole wiira owurye. 19 Nuumala onvaha murumeyi ole maasi, Rebeka aahihimya-tho wiira: “Nave-tho kinoorika maasi wiira kivahe ikamelo sanyu siwurye mpakha ophiyeriwa”. 20 Moowaakuveya, Rebeka aahiitthela maasi yaari mmurinkini nipuro naawurya inama ni aahitthimakela veehimeni ikwaha sinceene wiira orike maasi. Owo aahirika maasi yaaphiyerya owurya ikamelo sootheene. 21 Mulopwana ole aahivira okathi munceene ohilavunle etthu, onwehexexaka Rebeka, okhala wiira anitikinihiwa ni etthu yiiraneya. Nave aaniikoha vakhala wiira Yehova aahimukhaliherya aahiiso nnaari.
22 Nuumala ikamelo owurya, murumeyi ole aahinvaha Rebeka ekharawa* ya eweero yaalemela nimeya na exeekele* ni ipulseera piili sa eweero saalemela ixeekele* 10. 23 Nto murumeyi ole aahimukoha Rebeka wiira: “Xontte mukileele! Nyuwo mwa mwaana awani? Niireke vatthokoni va apapinyu wookhala opuro wiira nirupe ohiyu ola?” 24 Nto Rebeka aahaakhula wiira: “Miyo ka mwaana a Betuweli.+ Apapaka mwaana a Milika ni Nahori”.+ 25 Aahihimya-tho wiira: “Nookhalana opuro woomaka, nave-tho nookhalana malaxi ni eyoolya yinceene wiira nivahe ikamelo”. 26 Vano mulopwana ole aahuurama, okokhora ohoolo wa Yehova, 27 onahimya wiira: “Ottottopeliwe Yehova, Muluku a pwiya aka Abrahamu, okhala wiira Muluku owo khohiiye omooniherya pwiya aka ophenta woororomeleya ni ommaleliha natiri awe. Yehova ookipixa vatthokoni va amusi awe pwiya aka”.
28 Nto mwali ole aahitthimaka orowaka waalela atthu ootheene a vatthokoni va amamawe itthu iye sootheene. 29 Rebeka aahikhalana murokorawe aihaniwa Labano.+ Vano Labano owo, aahimutthimakela mulopwana ole aari veehimeni ota wa epooma. 30 Labano vaawehale awe ekharawa* ni ipulseera saari mmatatani mwa murokorawe ni wiiwa moolumo a murokorawe Rebeka, yoowo aahimmye wiira: “Ti siiso mulopwana ola sikihimenrye awe”, Labano aahirowa okumana ni mulopwana owo, yoowo nlelo eemenle waattamela ikamelo veehimeni. 31 Nto Labano aahihimya wiira: “Nyuwo mooreelihiwa ni Yehova. Xeeni mweemenle anyu ota iwo? Murwe! Kihoolokiheryani opuro owaani, nave-tho koolokiherya opuro wa ikamelo”. 32 Siiso, mulopwana ole aahiphiya vatthokoni vale. Nto owo* aahikuruxa miritti vakameloni ni aahivaha malaxi ni eyoolya ikamelo iyo. Nave-tho aahinvaha maasi murumeyi ole ni alopwana aarina awe, wiira arapihe inawu saya. 33 Masi okathi aaruuheliwe awe eyoolya, murumeyi ole aahimmye so: “Miyo nkinrowa olya kihinatthi ohimya etthu ekiruuhale-va”. Nto Labano aahimwaakhula wiira: “Muhimyeke!”
34 Nto mulopwana ole aahihimya wiira: “Miyo ka murumeyi a Abrahamu.+ 35 Nave Yehova oomureeliha pwiya aka vanceene. Oomwiiriha okhala thaaciri, okhala wiira onvaha ipwittipwitthi ni ipooyi, eparatha ni eweero, arumeyi axilopwana ni axithiyana ni ikamelo ni apuuru.+ 36 Nave-tho Sara, mwaarawe pwiya aka, oomuyarela mwaana mwaamulopwana, pwiya aka. Sara owo iira uuluvanle ene.+ Pwiya aka onrowa onvaha mwanawe itthu sootheene sirina awe.+ 37 Nto pwiya aka ookilaphiha iiraka: ‘Muhimuthelihe mwanaka athiyana akanaani, a elapo yeela kinikhala aka.+ 38 Masi murowe emusi ya apapaka,+ mwamwaavye muthiyana wiira otheliwe ni mwanaka’.+ 39 Miyo kaahimukoha pwiya aka wiira: ‘Ankhi muthiyana owo akhootta okitthara?’+ 40 Owo aahikaakhula wiira: ‘Yehova, yoowo kinimurumeela aka,+ onooruma nlaikha nawe+ wiira nookhaliheryeni. Nyuwo muhaana omwaavya muthiyana a emusi aka ni a vatthokoni va apapaka, wiira otheliwe ni mwanaka.+ 41 Akhala wiira munoorowa wa amusi aka, masi awo ahiphavela woovahani muthiyana, nyuwo mootaphuwa natiri mummanne anyu’.+
42 “Okathi kiphiyale aka veehimeni olelo, miyo koovekela wiira: ‘Yehova Muluku a pwiya aka Abrahamu, akhala wiira munimwiiriha itthu okeettela saana, ehaana wiiraneya ela: 43 Miyo kiheemela veehimeni-va. Arwa mwali+ orika maasi, kinonvekela wiira: “Xontte mukivahe maasi vakhaani mmurinkini mwanyu wiira kiwurye”. 44 Owo akaakhula oriki: “Nwuryeke, nave kinoorika maasi wiira kivahe ikamelo sanyu”, nto kinoosuwela wiira ti muthiyana Yehova omuthanlale awe wiira otheliwe ni mwanawe pwiya aka’.+
45 “Kihinatthi omaliha ovekela, aahirwa Rebeka okhumaka opooma, okunxe ene murinki vanikhatani vawe. Owo aahirowa mpakha veehimeni onarika maasi. Nuumala-vo miyo kaahinvekela wiira: ‘Xontte, mukivahe maasi oowurya’.+ 46 Moowaakuveya owo aahirula murinki awe ovarelela mmatatani, onahimya wiira: ‘Nwuryeke,+ nave-tho kinoovaha maasi ikamelo sanyu’. Nto miyo kaahiwurya ni owo aahivaha maasi ikamelo. 47 Nuumala-vo, kaahimukoha Rebeka wiira: ‘Nyuwo mwa mwaana awani?’ Owo aahikaakhula wiira: ‘Miyo ka mwaana a Betuweli. Apapaka mwaana a Nahori ni Milika’. Nto kaahinwariha ekharawa* vaphulani vawe ni ipulseera mmoononi mwawe.+ 48 Miyo kaahuurama ni kaahikokhora ohoolo wa Yehova ni kaahimuttottopela Yehova, Muluku a pwiya aka Abrahamu,+ maana owo aahikihoola ni kaahimphwanya mwaana mwaamuthiyana a muulupale awe pwiya aka, wiira otheliwe ni mwanawe pwiya aka. 49 Vano mukileele mwaaphavelaka wooniherya wiira munnimphenta pwiya aka ni wiira munniroromeleya wa yena. Masi mwaahiphaveleke, mukileele kamwaavyeke nipuro nikina”.*+
50 Nto Labano ni Betuweli yaahaakhula wiira: “Mwaha ola onikhuma wa Yehova. Hiyo khaninwerya weemererya nnakhala okhootta. 51 Rebeka tuula ori-va. Mmukuxeke muroweke, atheliweke ni mwaana a pwiya anyu, ntoko Yehova ohimmye awe”. 52 Nuumala murumeyi ole a Abrahamu wiiwa moolumo awo, aahuurama mpakha vathi ohoolo wa Yehova. 53 Nto murumeyi ole aahinvaha Rebeka itthu sa eparatha, sa eweero ni ikuwo. Nave-tho aahinvaha murokorawe Rebeka ni maama awe Rebeka itthu sa faita. 54 Nuumala murumeyi ole olya ni owurya vamosa ni alopwana aarina awe, awo yaahiviriha ohiyu weiwe.
Avenyaka-ru voosiisu, murumeyi ole aahihimya wiira: “Mukihiye kitthikele wa pwiya aka”. 55 Vano murokorawe Rebeka ni maama awe, yaahihimya wiira: “Mmuhiye Rebeka okhale ni hiyo mahiku 10 paahi, nuumala-vo, pooti orowa”. 56 Masi owo aahiwaakhula wiira: “Muhikipisihe, maana Yehova ookikhaliherya wiira itthu seette saana. Mukihiye kitthikele wa pwiya aka. 57 Nto awo yaahihimya wiira: “Nimwiihane Rebeka nimukohe mwaneene”. 58 Awo yaahimwiihana Rebeka anamukoha yiiraka: “Munniphavela omutthara mulopwana ola?” Owo aahaakhula: “Aayo kinniphavela”.
59 Siiso, yaahimuhiya Rebeka+ orowaka vamosa ni muthiyana aamwaamwihale*+ ori ene mwaana ni murumeyi a Abrahamu ni alopwana yaari ni murumeyi ole. 60 Awo yaahimureliha Rebeka ahimyaka wiira: “Rebeka, aniinyu akhale ikonto sinceene, nave osuulu anyu okuxe ipooma* sa atthu anaanyokha”.+ 61 Vano Rebeka ni arumeyi awe axithiyana, yaahivenya awela ikamelo, anamutthara mulopwana ole. Siiso, murumeyi a Abrahamu aahimukuxa Rebeka onarowa.
62 Vano Isaakhi aanirwa ephiro yaakhuma oBeeri-Lahayi-Royi,+ maana owo akhala elapo ya oNegebi.+ 63 Owo aaronwe weetteetta omatta, wiira uupuweleleke itthu.+ Nsuwa niira nihalaka vakhaani okela. Nto okathi aavenxale awe muru, aahoona ikamelo sirwaaka. 64 Vano, okathi Rebeka anwenhe awe Isaakhi, aahikhuruwa vakameloni voowaakuveya. 65 Rebeka aahimukoha murumeyi wiira: “Mulopwana ole oneetta mmatta orwaaka nno ti pani?” Nto murumeyi ole aahimwaakhula wiira: “Ti pwiya aka”. Vano Rebeka aahiikhuneela ni eveewu. 66 Murumeyi ole aahimuleela Isaakhi itthu sootheene aapanke awe. 67 Nuumala-vo, Isaakhi aahimuroiha Rebeka mutentani* mwa maama awe, Sara.+ Siiso, Isaakhi aahimuthela Rebeka. Owo aanimphenta vanceene Rebeka,+ tivo aahiphwanya nimaaliho mwaha woowi aahikhweliwa amamawe.+
25 Abrahamu aahimuthela muthiyana mukina, nsina nawe iihaniwa Ketura. 2 Nuuvira okathi, Ketura owo aahimuyarela Abrahamu anamwane ala: Zimirani, Yokaxani, Medani, Midiyani,+ Ixibaki ni Xuwa.+
3 Yokaxani aahimuyara Xeba ni Dedani.
Anamwane a Dedani taala: Axurimi, Letuxi ni Lewumi.
4 Anamwane a Midiyani yaari ala: Efa, Eferi, Hanoki, Abida ni Elidaya.
Ootheene ala yaari anamwane a Ketura.
5 Muhoolo mwaya, Abrahamu aahinvaha Isaakhi+ itthu sootheene aarina awe. 6 Masi anamwane aayanre awe ni athiyana akina* aavanhe itthu vakhaani. Nlelo ori ene mukumi, Abrahamu aahaaruma anaawe akina orowa okhalaka mpantta onikhuma nsuwa wa elapo ele, wiira arakamelane ni mwanawe Isaakhi.+ 7 Abrahamu aahikhala iyaakha 175. 8 Nuumala-vo, aahikhwa uuluvanle ene vanceene. Owo aahikhalana okumi wooloka ni aahivithiwa* ntoko yaavithiwe aya amuhavinre awe. 9 Isaakhi ni Iximayeli, yaahinvitha paapa aya mahiye a oMakepela, ari ematta ya Efuroni mwaana a Sohari, muheti. Mahiye awo a oMakepela, yaari ohoolo wa oManre.+ 10 Ematta eyo ti yeele Abrahamu aathumme awe ni anamwane a Heti. Nto Abrahamu aahivithiwa vamosa ni mwaarawe Sara.+ 11 Nuumala Abrahamu okhwa, Muluku nlelo aanimureeliha Isaakhi,+ mwanawe Abrahamu. Isaakhi owo aakhala waattamela oBeeri-Lahayi-Royi.+
12 Iya itthu saamwiiranenle Iximayeli+ mwaana a Abrahamu, yoowo Agari+ aamuyarenle awe Abrahamu. Agari owo aari a wExiitu ni aari murumeyi a Sara.
13 Ala masina a anamwane a Iximayeli ni masina a osuulu awe: Mwaana oopacerya oyariwa a Iximayeli ti Nebayothi,+ nuumala-vo aahimuyara Kedari,+ Adibeyeli, Mibisami,+ 14 Mixima, Duma, Masa, 15 Hadadi, Tema, Yeturi, Nafixi ni Kedima. 16 Nave ala masina a anamwane a Iximayeli, mahimo aya, makhulupale 12 a mahimo aya, moovarihana ni mittetthe yaakhala aya ni mapuro yaathipenle aya itenta* saya.+ 17 Iximayeli aahikhala iyaakha 137. Nuumala-vo, aahikhwa ni aahivithiwa ntoko siiraneyale aya ni amuhavinre awe. 18 Osuulu awe waahimaka okhuma oHavila+ mpakha wAsiiria. OHavila iwo waattamenle oXuri,+ nave oXuri waattamenle wExiitu. Awo yaakhala ohoolo wa axinnaya ootheene.*+
19 Iya itthu saamwiiranenle Isaakhi, mwaana a Abrahamu.+
Abrahamu aahimuyara Isaakhi. 20 Isaakhi aarina iyaakha 40 okathi aamuthenle awe Rebeka, mwaana a Betuweli+ a wArami wa oPadani. Rebeka owo, aari murokorawe Labano a wArami. 21 Isaakhi aanithipelela omuxonttela Yehova mwaha wa mwaarawe, okhala wiira Rebeka owo khaayara. Vano Yehova aahaakhula mavekelo a Isaakhi, nto Rebeka aahirupala. 22 Anamwane yaari mmirimani mwa Rebeka yaahipacerya owana-wana,+ tivo Rebeka aahihimya wiira: “Akhala wiira kihaana ohaawa siisa, fataari kikhweeke”. Siiso, Rebeka aahinvekela Yehova wiira osuwele nthowa naya ele yiiraneya aya. 23 Yehova aahimuleela wiira: “Aakhala maloko manli mmirimani mwanyu,+ maloko awo manli oovirikana anrowa okhuma mmirimani mwanyu.+ Nloko nimosa ninrowa okhala noowerya ovikana nloko nikina,+ ole muulupale onrowa omurumeelaka ole mukhaani”.+
24 Waaphiyale aya okathi wooyara, Rebeka aahaayara anamwane maphapo. 25 Mwaana aapacenrye okhuma aari ootheene ooxeerya, nave erutthu awe yootheene yaasanrye manri,+ tivo yanvanhe aya nsina noowi Esawu.+ 26 Nuumala-vo, aahikhuma muhima awe ovarelenle ene nxitta na* Esawu.+ Tivo, Isaakhi aahinvaha nsina noowi Yakobe.*+ Isaakhi aarina iyaakha 60 okathi Rebeka aayanre awe anamwane awo.
27 Okathi amiravo ale yannuwa aya, Esawu aahikhala mulipa-ooxaya muulupale+ ni aaniviriha okathi munceene oxayaka. Masi Yakobe aakhala mutentani+ ni aanipaka itthu sooloka. 28 Isaakhi aanimphentexa Esawu okhala wiira aanimuruuhela enama, masi Rebeka amphentexa Yakobe.+ 29 Nihiku nimosa, Yakobe iira omwaapeyaka fexawu, okathi Esawu aatthika awe mutakhwani ovenle ene vanceene. 30 Nto Esawu aahinvekela Yakobe wiira: “Xontte mwaakuveke mukivahe fexawu owo ooxeerya mmwaapeyale anyu, maana nkireere ovoliwa etala!” Tivonto Esawu ovahiwe awe nsina noowi Edomi.*+ 31 Yakobe aahimwaakhula wiira: “Mpacerye toko okitumiherya ehakhi anyu ya okhala mwaana oopacerya oyariwa!”+ 32 Esawu aahaakhula iiraka: “Onikiphwanyiha-ni okhala mwaana oopacerya oyariwa, masi kikhwaaka etala?” 33 Nto Yakobe aahihimya wiira: “Mulaphe toko!” Vano Esawu aahilapha ni aahimutumiherya Yakobe ehaakhi awe ya okhala mwaana oopacerya oyariwa.+ 34 Nuumala-vo, Yakobe aahinvaha Esawu ephaawu ni lentiilya* oowaapeiwa. Esawu aahilya, aahiwurya ni aahivenya onarowa. Tivo, Esawu khaavanhe efaita ehakhi awe ya okhala mwaana oopacerya oyariwa.
26 Vano yaahikhumelela-tho etala oKanaani, ohiya ele yoopacerya yaakhumelenle okathi wa Abrahamu.+ Tivonto, Isaakhi aahirowa wa Abimeleki, mwene a afilisti, oXerari. 2 Nto ori ene weiwo, Yehova aahimukhumelela Isaakhi onamuleela wiira: “Muhirowe wExiitu. Mwakhaleke elapo kinrowa aka woothoonyeryani. 3 Mukhaleke mulaponi-mu ntoko namurwa.+ Nave kinimookhaliheryakani ni wooreelihani, okhala wiira kinimoovahani nyuwo ni osuulu anyu ilapo iya sootheene.+ Nave-tho kinoomutaphula natiri kammanenle aka tiithi inyu Abrahamu,+ kiiraka: 4 ‘Miyo kinimuncererya osuulu anyu, olikaneke ni itheneeri siri wiirimu.+ Nave kinoovaha osuulu anyu ilapo iya sootheene.+ Maloko ootheene a mulaponi anooreelihiwa mwaha wa osuulu anyu’.+ 5 Kinimwiira siiso okhala wiira Abrahamu aahiiwelela moolumo aka ni aaheettela itthu kanvekenle aka, aaheettela sooruma saka ni malamulo aka ootheene”.+ 6 Tivo Isaakhi nlelo aanikhala oXerari.+
7 Okathi alopwana a elapo ele yaamukohererya aya mwaarawe, Isaakhi aawaakhula wiira: “Ola murokoraka”.+ Isaakhi aanoova ohimya wiira: “Ola mwaaraka”, maana uupuwela so: “Alopwana a elapo ela anookiiva mwaha wa Rebeka”, okhala wiira Rebeka owo khaareere oreera.+ 8 Nuuvira okathi, Abimeleki mwene a afilisti aahiweha vaxanelani, nto aahimoona Isaakhi omukhupaarelaka* mwaarawe, Rebeka.+ 9 Okathi ene yoole, Abimeleki aahimwiihana Isaakhi onamukoha wiira: “Vano koosuwela tthiri wiira ole mwaarinyu! Xeeni muhalaka ohimya wiira murokorinyu?” Nto Isaakhi aahimwaakhula wiira: “Koohimya siiso maana koova okhwa mwaha wa yena”.+ 10 Masi Abimeleki aahihimya-tho wiira: “Exeeni ela muniirenle anyu?+ Vaakhanle wiira mutthu mmosa oorupa ni amwaarinyu, hiyo naamuttheka mwaha wa nyuwo!”+ 11 Nuumala-vo, Abimeleki aahaalopola atthu ootheene iiraka: “Mutthu yoole onrowa omwiiriha etthu yootakhala mulopwana ola ni mwaarawe, onimwiiviwa tthiri!”
12 Vano Isaakhi aahaala ipyo elapo ele. Nto esaakho emosa ya ipyo aalale awe eyaakha ele, aahihepha isaakho 100, okhala wiira Yehova aanimureeliha.+ 13 Nto Isaakhi aahithaaciri, nave muhakhu awe waanincerereya mpakha owo othaaciri vanceene. 14 Isaakhi aahikhalana makoto manceene a ipwittipwitthi ni a ipooyi vamosa ni arumeyi anceene.+ Tivo, afilisti yaahipacerya omukhalela nrima.
15 Vano, afilisti yaahikuxa etthaya yuuheelela ihime sootheene saathimpwale ni arumeyi a Abrahamu, paapa awe Isaakhi, okathi Abrahamu owo aari awe mukumi.+ 16 Abimeleki aahimuhimeerya Isaakhi wiira: “Mukhume muttetthe ahu ola, okhala wiira nyuwo mootepa okhala oowerya onivikana hiyo”. 17 Siiso Isaakhi aahikhuma opuro ole, orowa othipela etenta* awe nxepa na oXerari,+ onakhala weiwo. 18 Nto Isaakhi aahitthikela-tho othipa ihime seiye saathimpwale okathi apapawe Abrahamu, yaari aya mukumi, masi suuheeliwa ni afilisti nuumala Abrahamu okhwa.+ Nave aahivaha ihime iyo masina mamosa-ru yaavahiwe ni apapawe.+
19 Okathi arumeyi awe Isaakhi yaathipa aya ehime oxepani, yaahiphwanya nipuro naakhuma maasi oosiva. 20 Vano amakampusi a oXerari yaahipacerya waakhulana ni amakampusi a Isaakhi, ahimyaka wiira: “Maasi ala tawihu!” Tivo, Isaakhi aahivaha ehime ele nsina noowi Eseki,* maana awo yaahaakhulana nuuwo. 21 Awo yaahithipa ehime ekina, masi yaahipacerya-tho onyakulihana mwaha wa ehime eyo. Tivo Isaakhi aahivaha nsina noowi Siitina.* 22 Muhoolo mwaya, Isaakhi aahikhuma opuro ole onarowa othipa ehime ekina, masi awo khiyaakhulanne mwaha wa ehime eyo. Tivo aahivaha ehime eyo nsina noowi Rehoboti,* ohimyaka wiira: “Vano Yehova oonivaha opuro muulupale ni ooniiriha waatta mulaponi”.+
23 Muhoolo mwaya, Isaakhi aahikhuma opuro ole onarowa oBeri-Xeba.+ 24 Ohiyu yoole, Yehova aahimukhumelela Isaakhi onamuleela wiira: “Miyo ka Muluku a apapinyu Abrahamu.+ Muhoove,+ maana miyo kiri ni nyuwo. Kinimooreelihani ni kinimuncererya osuulu anyu mwaha wa murumeyi aka Abrahamu”.+ 25 Tivo Isaakhi aahimuteka altaari opuro ole, onavekela oromolaka nsina na Yehova.+ Aahithipela etenta awe vaavale,+ nave-tho arumeyi awe yaahithipa ehime opuro yoole.
26 Muhoolo mwaya, Abimeleki aahikhuma oXerari vamosa ni Ahuzathi, mulipa anvaha miruku ni Pikoli, muhooleli awe a anakhotto,+ anarowa okumana ni Isaakhi. 27 Vano Isaakhi aahaakohasa wiira: “Murwenle-ni? Kiira mwaamukinyokha mukoomola muttetthe anyu?” 28 Awo yaahaakhula wiira: “Hiyo ninnoona wiira Yehova ori ni nyuwo.+ Tivo nimphavela wiira nyuwo ni hiyo nilaphe, nipake nivarihano ni nyuwo.+ Nivarihano nlo ninrowa okhala so: 29 Nyuwo muhiniirihe etthu yootakhala siisaale hiyo nihiwiirihalyaahuni etthu yootakhala. Itthu sootheene niwiirenlyaahuni ti sooreera, maana niwoomonleni ni murettele. Nihoona wiira munnireelihiwa ni Yehova”. 30 Nuumala-vo, Isaakhi aahaapakela efesta. Awo yaahilya ni yaahiwurya. 31 Mmeeloni mwaya, yaahivenya voosiisu ene alaphelana.+ Nuumala-vo, Isaakhi aahaahiya erowaka ni murettele.
32 Nihiku nenle, arumeyi a Isaakhi yaahirwa anamuleela ihaali sa ehime yaathimpe aya,+ yiiraka: “Noophwanya maasi!” 33 Siiso Isaakhi aahivaha ehime ele nsina noowi Xeba.* Tivonto epooma ele eniihaniwa aya Beri-Xeba,+ mpakha olelo-va.
34 Okathi Esawu aarina awe iyaakha 40, aahimuthela Yudithi, mwaana a Beyeri, muheti. Nave-tho aahimuthela Basemathi, mwaana a Eloni, muheti.+ 35 Athiyana awo yaanimuriipiha murima vanceene Isaakhi ni Rebeka.+
27 Okathi Isaakhi uuluvanle awe ohinawerya woona, aahimwiihana mwanawe oopacerya oyariwa Esawu,+ iiraka: “Mwanaka!” Esawu aahaakhula wiira: “Miyo-va!” 2 Isaakhi aahimuleela wiira: “Miyo-va kihuuluvala. Nkinsuwela nihiku kinrowa aka okhwa. 3 Xontte mukuxe mattheere anyu ni muura anyu, murowe mutakhwani mwaxaye enama, mukiruuhele.+ 4 Nuumala-vo, mwaapeye eyoolya yoosiva yeele enikisivela, mukivahe. Nto miyo kinimoolya, nuumala-vo, kinimooreelihani kihinatthi okhwa”.
5 Masi Rebeka aaniiwa okathi Isaakhi aalavula awe ni Esawu. Owo aahivenya onarowa mutakhwani oxaya wiira oruuhe enama.+ 6 Vano Rebeka aahimuleela mwanawe Yakobe iiraka:+ “Koowiiwa apapinyu niinaano-va alavulaka ni muulupale anyu Esawu yiiraka: 7 ‘Mukiruuhele enama ni mukaapeele eyoolya enikisivela. Miyo kinimoolya, nuumala-vo kinimooreelihani vamaithoni va Yehova kihinatthi okhwa’.+ 8 Nto mwanaka, mukiwiriyane oratteene ni mpake etthu enooleelaakani.+ 9 Xontte murowe munsisini, mwavare ipuri piili saamukhaani sooreerexa, mukiruuhele. Vano kinoowaapeela apapinyu eyoolya yoosiva, siisaale enaasivela aya. 10 Nuumala-vo, mwaaroihele apapinyu yalye, wiira yooreeliheni ahinatthi okhwa”.
11 Yakobe aahimwaakhula maama awe wiira: “Muulupale aka Esawu khoreerane manri,+ masi miyo nkirina. 12 Apaapa yakaapapela anoosuwela.+ Nto kinrowa okhalaka ntoko kinimwaawoka. Tivo ohiya okireeliha, kinrowa wiitakhaliha”. 13 Rebeka aahimwaakhula wiira: “Mwanaka, weeso otakhaliwa iwo okirweele miyo. Mpake yoorumalyaakani mukiruuhele ipuri iyo”.+ 14 Siiso, Yakobe aahirowa ni aahimuruuhela maama awe ipuri iye. Nto Rebeka aahaapeya eyoolya yoosiva, siisaale enimusivela aya paapa awe Yakobe. 15 Nuumala-vo, Rebeka aahikuxa malaya ooreerexa a Esawu, yaawo yaari mutentani,* onwariha Yakobe.+ 16 Nave-tho, Rebeka aahinwariha Yakobe esapala ya epuri mmatatani ni muxikoni.+ 17 Nuumala-vo, aahinvahererya Yakobe ephaawu ni eyoolya yoosiva aapeyale awe.+
18 Yakobe aahirowa wa paapa awe, onamwiihana oriki: “Paapa!” Nto owo aahaakhula wiira: “Miyo-va! Mwanaka nyuwo mwa pani?” 19 Yakobe aahimwaakhula paapa awe wiira: “Miyo ka Esawu mwaninyu oopacerya oyariwa.+ Koopaka etthu ekivekenle anyu. Xontte mukilaathi, mukhuure enama kiruuhale aka, nuumala-vo, mukireelihe”.+ 20 Isaakhi aahimukoha mwanawe wiira: “Mwanaka, nwenrye sai waakuva ophwanya enama ela?” Yakobe aahaakhula wiira: “Mwaha woowi Yehova Muluku anyu, tokikhalihenrye ophwanya”. 21 Nto Isaakhi aahimuleela Yakobe wiira: “Xontte mwanaka, mukaattamele kiwaapapeleni, kisuwele akhala wiira tthiri mwa mwanaka Esawu”.+ 22 Yakobe aahimwaattamela Isaakhi. Isaakhi owo aahimwaapapela Yakobe onahimya wiira: “Nsu ninkhala ntoko ti na Yakobe, masi matata ankhala ntoko ta Esawu”.+ 23 Isaakhi khaamusuwenle Yakobe, okhala wiira matata awe yaahikhalana manri manceene, ntoko matata a muulupale awe Esawu. Tivo Isaakhi aahimureeliha Yakobe.+
24 Nuumala-vo, Isaakhi aahimukoha Yakobe oriki: “Niireke toko nyuwo mwa mwanaka Esawu?” Owo aahimwaakhula wiira: “Aayo ti yoomi”. 25 Nto Isaakhi aahimuleela wiira: “Mwanaka, mukiruuhele enama kikhuure, nuumala-vo kinimooreelihani”. Siiso, Yakobe aahimuruuhela Isaakhi enama, nto owo aahikhuura. Nave-tho aahimuruuhela eviinyu, owo aahiwurya. 26 Nuumala-vo Isaakhi aahihimya wiira: “Mwanaka, xontte mukaattamele mukivahe epeexo”.+ 27 Yakobe aahiwaattamela apapawe, aavaha epeexo. Nto awo yaahoona wunkhela wa malaya awe.+ Nuumala-vo, yaahimureeliha Yakobe anahimya wiira:
“Mooneke, wunkhela wa mwanaka onlikana ni wunkhela wa ematta ereelihiwe ni Yehova. 28 Muluku eekeekhai oovaheeni okame wa wiirimu+ ni etthaya yoowunttelana.+ Nave-tho oovaheeni ipyo sinceene ni eviinyu ya niinaano yoowaatta.+ 29 Atthu yoorumeelekeni, nave maloko ekokhoreke ohoolo wanyu. Mukhale pwiya aaxinninyu, nave axinninyu akokhoreke ohoolo wanyu.+ Otakhaliwe ole onootakhalihani, nave oreelihiwe ole onooreelihani”.+
30 Vano Isaakhi omalaka-ru omureeliha Yakobe ni Yakobe owo omalaka-ru okhuma ohoolo wa Isaakhi, aahiphiya Esawu, otthikaka aaronwe awe oxaya.+ 31 Nave-tho Esawu aahaapeya eyoolya yoosiva, aaruuhela apapawe, onaaleela wiira: “Paapa, nvenye mukhuure enama kiruuhalyaaka, nuumala-vo mukireelihe”. 32 Vano Isaakhi aahimukoha Esawu oriki: “Nyuwo mwa pani?” Owo aahaakhula wiira: “Miyo ka mwaninyu oopaceriwa Esawu”.+ 33 Isaakhi aahipacerya ottettemela vanceene, onahimya wiira: “Nto ti pani aaronwe oxaya enama okiruuhela? Miyo kihoolya nyuwo muhinatthi ophiya. Vano koomureeliha mutthu owo, nto khivaniweryaneya oturuka!”
34 Aiwaka-ru moolumo a paapa awe, Esawu aahipacerya okhuwela vanceene inlaka, oriipiwe ene murima. Owo aahaahimeerya apapawe wiira: “Paapa ni miyo-tho mukireelihe!”+ 35 Masi Isaakhi aahimwaakhula wiira: “Muhima anyu aahirwa okiwoka, tivo miyo koomureeliha owo ohiya nyuwo”. 36 Vano Esawu aahihimya wiira: “Tthiri nsina noowi Yakobe* nomphwanela. Owo ookaakha opuro aka ikwaha piili.+ Ookaakha ehakhi aka ya okhala mwaana oopacerya oyariwa,+ nave ookaakha mareeliho yaarowa aka waakhela!”+ Aahihimya-tho wiira: “Khamukisukhenrye mareeliho makina?” 37 Masi Isaakhi aahimwaakhula Esawu iiraka: “Miyo koomuleela muhima anyu wiira onrowa okhala pwiya anyu,+ nave axinnawe anrowa okhala arumeyi awe. Nave-tho, koomuleela wiira onookhalana ipyo sinceene ni eviinyu yoowaatta.+ Nto kiwiireleni exeeni mwanaka?”
38 Vano Esawu aahaakoha apapawe wiira: “Paapa kiireke mwaarina mareeliho mamosa paahi? Paapa ni miyo-tho mukireelihe!” Siiso Esawu aaninla okhuwelaka vanceene.+ 39 Vano apapawe yaahimwaakhula yiiraka:
“Mukiiwe, nyuwo khamunrowa okhalaka elapo yooruwerya, nnakhala khamunrowa waakhelaka okame onikhuma wiirimu.+ 40 Nave okumi anyu wootheene munrowa orumeelaka espaata,*+ ni munrowa omurumeelaka muhima anyu.+ Masi mwaphweeleya nyuwo munimwiitaphula okhala epottha ya* muhima anyu”.+
41 Vano Esawu aanimunyokha Yakobe okhala wiira apapawe yaahimureeliha Yakobe.+ Nto Esawu aanilavula vamurimani vawe iiraka: “Apaapa ahanle okhwa.+ Nuumala-vo, kinrowa omwiiva muhima aka Yakobe”. 42 Nuumala Rebeka wiiwa etthu Esawu aaphavela awe opaka, owo aahimwiihana Yakobe onamuleela wiira: “Mukiiwe! Muulupale anyu Esawu, oniphavela owunlelani ikuhu wiira owiiveeni. 43 Vano mwanaka mwiire kinooleelaakani. Mutthyawele wa murokoraka Labano, oHarani.+ 44 Mwakhaleke nuuwo okathi vakhaani, mpakha muulupale anyu onvukuwa onanariwa wawe. 45 Vano, muulupale anyu wammalela onanariwa wawe ni aliyala etthu emwiirenle anyu, miyo kinoowiihanani. Nkiniphavela opweteiwa oowanli anyu nihiku nimosa-ru”.
46 Nuumala-vo, Rebeka aamakela omuleela Isaakhi wiira: “Miyo koophweeleya mwaha wa athiyana aheti.+ Nave-tho Yakobe amuthela muthiyana muheti, ntoko ale anikhala elapo ela, weeso fataari kikhweeke”.+
28 Isaakhi aahimwiihana Yakobe, omureeliha. Nuumala-vo, aahimwiirela wiira: “Muhimuthele muthiyana mukanaani.+ 2 Murowe oPadani owannyawe Betuweli, apapaya amaminyu, mwamuthele mwanawe Labano,+ murokoraya amaminyu. 3 Muluku Oowerya Sootheene, onimooreelihani ni onimoovahani osuulu woowaatta. Mweekeekhai, onimookhalihani atthu anceene.+ 4 Nave, onimooreelihani nyuwo ni osuulu anyu, ntoko aamureelinhe awe Abrahamu,+ wiira mukuxe elapo ela munikhala anyu ntoko namurwa, yeeyo Muluku anvanhe awe Abrahamu”.+
5 Siiso, Isaakhi aahimuhiya Yakobe orowaka. Yakobe aahirowa oPadani, owannyawe Labano, mwaana a Betuweli, a wArami.+ Labano owo aari murokorawe Rebeka,+ maama awe Yakobe ni Esawu.
6 Esawu aahoona wiira Isaakhi aahimureeliha Yakobe ni aahimuruma orowa oPadani wiira amuthele muthiyana a weiwo. Nave, aahisuwela wiira nuumala Isaakhi omureeliha Yakobe, aahimuleela wiira: “Muhimuthele muthiyana mukanaani”.+ 7 Nave-tho aahoona wiira Yakobe aahiwiiwelela apapawe ni amamawe, khurowa oPadani.+ 8 Esawu aahisuwela wiira athiyana akanaani yaanimuriipiha murima Isaakhi.+ 9 Tivo, Esawu aahirowa okumana ni Iximayeli ni aahimuthela Mahalathi, murokorawe Nebayothi. Mahalathi aari mwaana a Iximayeli. Ni Iximayeli aari mwaana a Abrahamu. Nave, Esawu aahikhalana axaarawe akina.+
10 Yakobe aahikhuma oBeri-Xeba, onarowa oHarani.+ 11 Nto aahiphiya opuro omosa ni aahiilokiherya wiira ovirihe ohiyu opuro yoole, okhala wiira nsuwa naahikela. Vano, aahikuxa nluku aaphwannye awe vaavale, aahimmaathi, muru ohaamela nluku nlo, onarupa.+ 12 Nto Yakobe aahipacerya oloha! Aahoona exikatta yeemexiwe vathi ni yaakwata wiirimu. Nave aaniweha malaikha a Muluku awelaka ni akhuruwaka exikatta eyo.+ 13 Vano, Yehova aari osulu wa exikatta eyo, onahimya wiira:
“Miyo ka Yehova, Muluku a paapa anyu Abrahamu ni Muluku a Isaakhi.+ Kinimoovahani nyuwo ni osuulu anyu, elapo ela mummaathale anyu.+ 14 Mweekeekhai, osuulu anyu onrowa waatta ntoko mihaava sa vatthayani.+ Elapo anyu enoophiya onikela nsuwa, onikhuma nsuwa, onorti ni osuuli. Tthiri, maloko ootheene a mulaponi anooreelihiwa mwaha wa nyuwo, ni mwaha wa osuulu anyu.+ 15 Miyo kiri ni nyuwo, kinimookhapelelakani khula opuro onrowa anyu, nave kinimoottikiheryani elapo ela.+ Nkinoohiyani ni kinoopaka ele kooleihenryaakani”.+
16 Nuumala-vo, Yakobe aahivenya vaarupa awe, onahimya wiira: “Mweekeekhai Yehova ori opuro yoola, masi miyo nkaasuwela”. 17 Yakobe aahoova vanceene, onahimya so: “Nipuro nna ti noowoopiha! Kinoona wiira empa ya Muluku eri vaava,+ nave ola mukhora wa wiirimu”.+ 18 Tivo, Yakobe aahivenya voosiisu ene, aahikuxa nluku aapwehenrye awe waamuru, aaheemexa ni aahiyiiherya makhura vasulu vaya.+ 19 Epooma ele yiihaniwa Luzi,+ masi vano aahivaha nsina noowi Beteli.*
20 Yakobe aahimmana natiri oriki: “Akhala wiira nyuwo Muluku khamunrowa okihiya ni munookikhapelela mukwaha aka ola ni munookivaha yoolya ni ikuwo soowara, 21 nave katthikela vatthokoni va apaapa ni murettele, kinoosuwela tthiri wiira nyuwo Yehova, ti muri Muluku aka. 22 Nluku nla neemenxe aka, ninrowa okhala empa ya Muluku.+ Kinimoovahani epantte ya namuloko ya itthu sootheene munrowa anyu okivaha”.
29 Nuumala-vo, Yakobe aahitthikela mukwaha awe, onarowa elapo yaakhala mpantta onikhuma nsuwa.* 2 Vano Yakobe aahiweha ehime yaari mmatta ni makoto mararu a ipwittipwitthi sampaathale waattamela ehime eyo, okhala wiira saawurya ehime yeele. Ehime eyo yaahittiyeliwa ni nluku nuulupale. 3 Nuumala makoto ootheene a ipwittipwitthi othukumana nipuro nle, amakampusi yaanikumiha nluku naattiyela ehime, anavaha maasi ipwittipwitthi. Nuumala-vo, yaanittikiherya nluku nlo nipuro naya.
4 Yakobe aahaakoha wiira: “Axinnaka, nyuwo mwa woowi?” Awo yaahimwaakhula ariki: “Hiyo ninkhuma oHarani”.+ 5 Yakobe aahaakoha-tho iiraka: “Nyuwo munnimusuwela Labano,+ musulwaawe Nahori?”+ Awo yaahimwaakhula yiiraka: “Aayo, ninnimusuwela”. 6 Vano Yakobe aahaakoha amakampusi ale wiira: “Owo mukumi?” Awo yaahimwaakhula wiira: “Aayo, mukumi. Mwanawe Rakeli,+ tuule onirwa vale ni ipwittipwitthi!” 7 Nuumala-vo, Yakobe aahaalela wiira: “Nlelo othana. Okathi woothukumanya makoto nlelo khonatthi ophiya. Nvahe maasi ipwittipwitthi iya, nuumala-vo muhiye salyeeke”. 8 Awo yaahimwaakhula wiira: “Khanneemiheriwa opaka eyo, makoto ootheene ahithukumanne poromosa. Nuumala-vo, nnookumiha nluku veehimeni wiira nivahe maasi ipwittipwitthi”.
9 Okathi Yakobe nlelo aalavula awe ni amakampusi, aahiphiya Rakeli ni ipwittipwitthi sa apapawe, okhala wiira owo aari makampusi. 10 Nuumala Yakobe onweha Rakeli, mwaana a Labano, murokoraya amamawe ni oweha ipwittipwitthi sa Labano, Yakobe owo aahitthimakela veehimeni ni aahipirikixa nluku naattiyelaniwe ehime. Nave aahivaha maasi ipwittipwitthi sa Labano. 11 Nuumala-vo, Yakobe aahimpexari* Rakeli ni aahipacerya wunla okhuwelaka. 12 Yakobe aahimuleela Rakeli wiira aari mmusi awe* apapawe, nave aahimuleela wiira aari mwaana a Rebeka. Vano, Rakeli aahikhuma otthyawaka, onarowa waaleela apapawe.
13 Labano+ aiwaka-ru ihaali sa Yakobe, mwaana a murokorawe, aahimutthimakela. Nuumala omphwanya, aahimukhupaarela ni aahinvaha epeexo, onamuroiha owannyawe. Vano, Yakobe aahipacerya omuleela Labano itthu sootheene saamwiiranenle. 14 Labano aahimuhimeerya Yakobe wiira: “Nyuwo mwa ephome aka”.* Siiso, Yakobe aahikhala ni Labano mweeri ntero.
15 Labano aahimuleela Yakobe wiira: “Nyuwo muhikivareleke muteko mahala mwaha wookhala mmusi aka.*+ Mukileele: Koolivekeni kavi?”+ 16 Labano aahikhalana anamwane anli axithiyana. Mwaana muulupale aihaniwa Liya, vano mukhaani aihaniwa Rakeli.+ 17 Liya khaarenre vanceene,* masi Rakeli aari muthiyana oophwaneliwa vanceene ni ooreera. 18 Yakobe aanisiveliwa vanceene ni Rakeli. Nto aahimuleela Labano wiira: “Miyo kinneemya woovarelani muteko iyaakha 7 mwaha wa mwaninyu Rakeli”.+ 19 Labano aahimwaakhula wiira: “Fataari koovaheeni nyuwo, ohiya onvaha mulopwana mukina. Nlelo mukhaleke ni miyo”. 20 Yakobe aahinvarela muteko Labano iyaakha 7 mwaha wa Rakeli.+ Masi iyaakha iyo saakhala ntoko mahiku vakhaani paahi, mwaha woowi Yakobe aanimphenta Rakeli.
21 Yakobe aahimuhimeerya Labano wiira: “Mahiku naavarihanne ahu aamala, vano mukivahe mwaaraka wiira kirupane”. 22 Siiso, Labano aahipaka efesta ya ekasamento, aalattula atthu ootheene a muttetthe ole. 23 Masi ohiyu, Labano aahimukuxa mwanawe Liya, onamuroihela Yakobe wiira orupane. 24 Labano aahikhalana murumeyi awe muthiyana aihaniwa Ziilipa. Nto aahimukuxa onvaha Liya wiira okhale murumeyi awe.+ 25 Mmeeloni mwaya voosiisu, Yakobe aahiweha wiira aari Liya! Nto aahimukoha Labano iiraka: “Exeeni ela mukiirenle anyu? Kiira koovarelani muteko mwaha wa Rakeli? Xeeni muhalaka okiwoka?”+ 26 Vano Labano aahimwaakhula wiira: “Elapo ela khahiyo yoolema omutheliha ole mukhaani, ohinatthi toko otheliwa ole oopaceriwa oyariwa. 27 Mmalihe toko esumana ya efesta ya ekasamento ya mwanaka ola. Nuumala-vo, kinimoovahani mwanaka mukina, mwakivarela muteko iyaakha sikina 7”.+ 28 Yakobe aahiira siiso, nto aahimaliha esumana ya efesta ya ekasamento ya Liya. Nuumala-vo, Labano aahinvaha Rakeli wiira otheliwe ni Yakobe. 29 Labano aahikhalana murumeyi awe mukina muthiyana aihaniwa Biliha.+ Nave-tho, aahinvaha Rakeli wiira okhale murumeyi awe.+
30 Vano Yakobe aahirupa ni Rakeli. Owo aanimphenta Rakeli vanceene onvikana Liya. Yakobe aahinvarela muteko Labano iyaakha sikina 7.+ 31 Okathi Yehova aawenhe awe wiira Yakobe khamphenta vanceene* Liya ntoko Rakeli, owo aahimukhaliherya Liya orupala.+ Masi Rakeli khaayara.+ 32 Nto Liya aahirupala, omuyara mwaana mwaamulopwana, onvaha nsina noowi Rubeni,*+ maana uupuwela so: “Yehova ooweha ohaawa waka.+ Vano aiyaka anoopacerya okiphenta. 33 Liya aahirupala-tho, omuyara mwaana mwaamulopwana, onahimya wiira: “Yehova ookiiwa, okhala wiira nkaaphentiwa. Tivo, ookivaha-tho mwaana ola”. Vano aahinvaha nsina noowi Simeyoni.*+ 34 Liya aahitthikela-tho orupala, omuyara mwaana mwaamulopwana, onahimya wiira: “Vano aiyaka anookicalaka, maana kihaayarela anamwane araru axilopwana”. Tivonto anvanhe awe nsina noowi Levi.*+ 35 Aahitthikela-tho orupala ekwaha ekina, omuyara mwaana mwaamulopwana, onahimya wiira: “Ekwaha ela kinoomuttottopela Yehova”. Tivonto, aahinvaha nsina noowi Yuda.*+ Nuumala-vo, aahihiya oyara.
30 Okathi Rakeli oonale awe wiira khaamuyarenle anamwane Yakobe, aahimukhalela ehace muulupale awe, onapacerya omuleela Yakobe wiira: “Mukiyarihe anamwane. Mwaahikiyarihe, fataari kikhweeke”. 2 Yakobe aahinanariwa vanceene ni Rakeli, onahimya wiira: “Miyo nkihiyo Muluku. Owo tookhoottihenryeni waayara anamwane”. 3 Rakeli aahihimya wiira: “Ookhala-va murumeyi aka Biliha.+ Murupe ni yoowo. Anaawe anookhala anaaka. Siiso, kinoowerya okhalana anamwane mwaha wa yoowo”. 4 Tivo, Rakeli aahinvaha Yakobe murumeyi awe Biliha wiira omuthele. Yakobe aahirupa nuuwo.+ 5 Biliha aahirupala, omuyarela Yakobe mwaana mwaamulopwana. 6 Nto Rakeli aahihimya wiira: “Muluku oophuka mwaha aka ni ookiwiriyana, ookivaha mwaana mwaamulopwana”. Tivonto anvanhe awe nsina noowi Dani.*+ 7 Biliha aahirupala-tho ni aahimuyarela Yakobe mwaana mwaamulopwana a nenli. 8 Rakeli aahihimya wiira: “Koowana ni muulupale aka, kimuxintta!” Tivo aahinvaha nsina noowi Nefetali.*+
9 Okathi Liya oonale awe wiira aahihiya waayara anamwane, owo aahimukuxa murumeyi awe Ziilipa, onvaha Yakobe wiira omuthele.+ 10 Vano Ziilipa owo, aahimuyarela Yakobe mwaana mwaamulopwana. 11 Liya aahihimya wiira: “Mweekeekhai kooreelihiwa!” Vano Liya aahinvaha nsina noowi Gadi.*+ 12 Nuumala-vo, Ziilipa aahimuyarela Yakobe mwaana mwaamulopwana a nenli. 13 Vano Liya aahihimya wiira: “Koohakalala! Tthiri axithiyana anrowa okihimyaka okhala oohakalala”.+ Siiso, aahinvaha nsina noowi Axeri.*+
14 Vano Rubeni+ iira eettaka mmatta okathi waahemphwa aya etiriku, nto aahiphwanya mihokorokho suupuweliwa wiira saanikhaliherya oyara.* Owo aahimuroihela maama awe, Liya. Rakeli aahinvekela Liya wiira: “Xontte, mukivahe mihokorokho sa mwaninyu”. 15 Liya aahimukoha Rakeli oriki: “Khivoophiyenryeni okaakha aiyaka?+ Muniphavela-tho okuxa mihokorokho sa mwanaka?” Nto, Rakeli aahihimya wiira: “Weeso, ohiyu ola mwarupeke ni aiyaka, mwakivaha-ru mihokorokho sa mwaninyu paahi”.
16 Okathi Yakobe aatthika awe omatta vahalaka wiila, Liya aahirowa okumana nuuwo, onamuleela wiira: “Olelo munrowa orupa ni miyo, okhala wiira koomuliva Rakeli ni mihokorokho sa mwanaka”. Nto ohiyu ole, Yakobe aahirupa ni Liya. 17 Muluku aahiiwa ni aahaakhula ovekela wa Liya, nto owo aahirupala ni aahimuyarela Yakobe mwaana mwaamulopwana a neethanu. 18 Vano Liya aahihimya wiira: “Muluku ookiliva, okhala wiira kihaavaha aiyaka murumeyi aka”. Siiso, aahinvaha mwaana owo nsina noowi Isakari.*+ 19 Liya aahirupala-tho ni aahimuyarela Yakobe mwaana mwaamulopwana a neethanu namosa.+ 20 Liya aahihimya wiira: “Muluku ookivaha etthu yooreera. Vano aiyaka anookaakhela,+ okhala wiira kihaayarela anamwane 6 axilopwana”.+ Siiso, Liya aahinvaha mwaana owo nsina noowi Zabuloni.*+ 21 Nuumala-vo, Liya aahimuyara mwaana mwaamuthiyana, onvaha nsina noowi Dina.+
22 Vano Muluku aahiwiriyana mavekelo a Rakeli, nto aahimukhaliherya wiira orupale.+ 23 Rakeli aahirupala, omuyara mwaana mwaamulopwana. Nto aahihimya wiira: “Muluku oomaliha wuuliwa waka muru!”+ 24 Siiso, Rakeli aahinvaha nsina noowi Yosefe,*+ maana aahimya wiira: “Yehova ookivaha mwaana mukina”.
25 Rakeli omalaka-ru omuyara Yosefe, Yakobe aahinvekela Labano wiira: “Mukihiye kirowe elapo aka, wa amusi aka.+ 26 Mukivahe axaaraka ni anaaka, yaawo koovarenlyaakani muteko, wiira kiroweke. Nyuwo moosuwela wiira kihoovarelani muteko oratteene”.+ 27 Vano Labano aahimwaakhula iiraka: “Xontte kinoovekelani wiira muhale ni miyo. Koosuwelihiwa ni ehako wiira Yehova onnikireeliha mwaha wa nyuwo”. 28 Nave aahimuleela wiira: “Mukileele etthu ekhanle aka oowoolivani, miyo kinimoolivani”.+ 29 Yakobe aahihimya oriki: “Nyuwo moosuwela wiira kihoovarelani muteko saana ni kookhapelela saana inama sanyu.+ 30 Nave mwaarina itthu vakhaani kihinatthi ophiya, masi vano sihincerereya ni Yehova ohooreelihani nuumala miyo ophiya. Kimphavela opakaka itthu wiira kikhaliheryeke emusi aka”.+
31 Labano aahihimya wiira: “Koovaheeni exeeni?” Nto Yakobe aahaakhula oriki: “Muhikivahe etthu! Mwakiirela etthu emosa, miyo kinootthikela okukhula ni okhapelela inama sanyu.+ 32 Olelo-va, kinrowa owehaweha inama sanyu sootheene. Nvalaanye ipwittipwitthi sirina malepa ni ipwittipwitthi saamukhaani sirina ekoore ya koroxo. Nave nvalaanye ipuri soothiyana sirina malepa. Nto okhuma olelo orowa ohoolo, sinrowa ototholiwa ti sinrowa okhala sawaka.+ 33 Nyuwo munoosuwela wiira kinihimya ekeekhai. Muhoolo, okathi munrowa anyu oweha inama saka, mwaphwanya ipwittipwitthi aahiiso ipuri sihirina malepa ni sihirina ekoore ya koroxo, munoosuwela wiira kiroowiiyeryani”.
34 Labano aahihimya wiira: “Vaareera! Viireye siiso”.+ 35 Nihiku nenle, Labano aahivalaanya ipuri soolopwana saarina malepa ni ipuri soothiyana saarina malepa ni inama sootheene saari sootteela. Ipuri sootheene soolopwana saamukhaani sa ekoore ya koroxo, aahaavaha anaawe wiira akhapeleleke. 36 Nuumala-vo, Labano ni Yakobe yaahirakamelana. Orakamelana waya, mutthu aahaana weetta mukwaha wa mahiku mararu. Yakobe aanikhapelela inama sikina sa Labano.
37 Vano Yakobe aahikuxa ekopo ekithi ya mwiri wa amentowa, mwiri wa platanu ni miri sikina ni aahipera. Yaanooneya epantte yootteela ya muhina ya ikopo iyo. 38 Nuumala-vo, Yakobe aahipweha ikopo iye sooperiwa ohoolo wa inama, opuro waarowa aya owurya. Vano inama iye saanipepherana okathi saarowa aya owurya maasi.
39 Inama iye saanipepherana ohoolo wa ikopo iye, nto saanaatothola axaana aya a malepa. 40 Nuumala-vo, Yakobe aahivalaanya ipwittipwitthi saamukhaani, ohela ohoolo wa inama sa ekoore ya koroxo sa Labano. Nuumala-vo, aahivalaanya inama sawe, wiira sihitakaahane ni inama sa Labano. 41 Khula okathi inama sooneneva saapepherana aya, Yakobe aanihela ikopo iye ohoolo wa inama, opuro saawurya aya maasi, wiira sipepheraneke waattamela ikopo iye. 42 Nto okathi inama iye soowootta saapepherana aya, Yakobe khaahela ikopo iyo ohoolo waya. Siiso, inama soowootta saakhala sa Labano, masi inama sooneneva saakhala sa Yakobe.+
43 Nto Yakobe aahithaaciri vanceene ni aahikhalana inama sinceene, arumeyi axilopwana ni axithiyana, ikamelo ni apuuru.+
31 Nuuvira okathi, Yakobe aahiwiiwa anamwane a Labano ahimyaka wiira: “Yakobe ookuxa itthu sootheene sa paapa ahu ni oothaaciri mwaha wa itthu iyo+ sa paapa ahu”. 2 Okathi Yakobe anweha awe Labano, aahoona wiira mukhalelo awe waahiturukeya, khiwaakhanle ntoko khalai.+ 3 Vano Yehova aahimuleela Yakobe wiira: “Mutthikele elapo ya amuhavinre anyu, wa amusi anyu,+ miyo nkinihiya okhala ni nyuwo”. 4 Nto Yakobe aahiruma wiihaniwa Rakeli ni Liya orowa omatta, weiwo waari inama sawe. 5 Owo aahaaleela wiira:
“Kihoona wiira paapa anyu khonikoona saana mahiku ala,+ masi Muluku a paapa aka ori ni miyo.+ 6 Nyuwo moosuwelasa oratteene wiira konvarela muteko paapa anyu ni ikuru saka sootheene.+ 7 Nave paapa anyu oheererya okiwoka ni ooturuka ikwaha 10 musurukhu aakiliva awe. Masi Muluku khomweemerenrye paapa anyu wiira okiirihe etthu yootakhala. 8 Okathi paapa anyu aahimya awe wiira: ‘Kinrowa woolivakani ni inama sa malepa’, nto inama sootheene saatotholiwa saakhala sa malepa. Masi okathi aahimya awe wiira: ‘Kinrowa woolivakani ni inama sootteela’, nto saatotholiwa inama sootteela paahi.+ 9 Tivo, Muluku aanikuxa inama sa paapa anyu, onakivaha miyo. 10 Ekwaha emosa, okathi inama iyo saapepherana aya, kaahiweha osulu ni kaahoona moolohani wiira ipuri soolopwana saapepherana ni ipuri soothiyana, saahikhalana malepa macikhaani ni maalupale.+ 11 Vano nlaikha na Muluku eekeekhai naahikiihana moolohani, niiraka: ‘Yakobe!’ Nto miyo kaahaakhula wiira: ‘Miyo-va’. 12 Nave nlaikha nno naahihimya-tho wiira: ‘Xontte mweemexe muru, nwehe wiira ipuri sootheene soolopwana saapepherana ni ipuri soothiyana, saahikhalana malepa macikhaani ni maalupale, okhala wiira kinnoona itthu sootheene Labano oniwiirelaaweni.+ 13 Miyo ka Muluku eekeekhai, yoole ookhumelenleni oBeteli,+ opuro yoole mwaayiihenrye anyu makhura vasulu va nluku ni mwaakimanenle anyu natiri.+ Vano nvenye, mukhume elapo ela, mutthikele elapo muyariwe anyu’”.+
14 Nto Rakeli ni Liya yaahaakhulasa wiira: “Hiyo-va khaninlipelela-tho waakhela etthu vatthokoni va paapa ahu. 15 Owo onnithokorerya ntoko anamurwa, okhala wiira oonitumiha ni ohoolya musurukhu ene.+ 16 Muhakhu wootheene Muluku okunxe awe wa paapa ahu, ti wawihu ni ti wa aniihu.+ Tivonto, nvare itthu sootheene Muluku oolenlyaaweni”.+
17 Vano Yakobe aahivenya aaweliha anaawe ni axaarawe vakameloni.+ 18 Nto Yakobe aahikuxa inama sawe sootheene ni mireerelo sootheene aaphwannye awe.+ Owo aakunxe inama sootheene aaphwannye awe oPadani, onarowa oKanaani,+ wa paapa awe, Isaakhi.
19 Okathi Labano aaronwe awe omettha ipwittipwitthi sawe, Rakeli aahiwiiya amuluku eethiru*+ a paapa awe.+ 20 Nave-tho, Yakobe aahinwoka Labano a wArami, okhala wiira aahitthikela owannyawe ohimulenle. 21 Yakobe aahitthyawa ni aahilapuwa muro*+ vamosa ni mireerelo sawe sootheene ni atthu aarina awe. Nuumala-vo, aahirowa omwaako Xileyaadi.+ 22 Nihiku na neeraru, Labano aahileeliwa wiira Yakobe ootthyawa. 23 Tivo, Labano aahaakuxa amusi awe ni aaheetta mukwaha wa mahiku 7, omutthimakelaka Yakobe. Vano aahimphwanya omwaako Xileyaadi. 24 Ohiyu, Muluku aahimukhumelela Labano a wArami+ moolohani,+ onamulopola iiraka: “Phoole ni etthu munrowa anyu omuleela Yakobe, ekhale etthu yooreera aahiiso yootakhala”.+
25 Siiso, Labano aahimwaattamela Yakobe. Yakobe owo aahithipela etenta* awe omwaako. Vano Labano ni atthu aarina awe, yaahiphiya omiyaakoni weiwo wa oXileyaadi, athipela etenta aya. 26 Labano aahimukoha Yakobe oriki: “Exeeni ela mpanke anyu? Xeeni muhalaka okiwoka, mwaakuxa anaaka ntoko avariwe okhottoni? 27 Xeeni muhalaka otthyawa ni mwiitiho, mukiwokaka ni muhikileela? Mwaakilenle, miyo kaamoolaxeryani kitteeliwe ene murima ni isipo ni nlapa naamukhaani* ni viola.* 28 Masi nyuwo khamukivanhe okathi wiira kaapexari axisulu aka* ni anaaka axithiyana. Nyuwo moopaka itthu ntoko mulolo. 29 Miyo kookhalana owerya woowiirihani etthu yootakhala, masi Muluku a paapa anyu ookilopola nsana ohiyu, iiraka: ‘Phoole ni etthu munrowa anyu omuleela Yakobe, ekhale etthu yooreera aahiiso yootakhala’.+ 30 Miyo koosuwela wiira mookhuma okhala wiira woowunkhelani waapapinyu. Xeeni muhalaka wiiya ilatarato sa amuluku aka?”+
31 Yakobe aahimwaakhula Labano, iiraka: “Miyo kookhuma ni mwiitiho okhala wiira kaamoova. Nave kaahuupuwela so: ‘Nyuwo mwaamukaakha aniinyu axithiyana ni ikuru’. 32 Mutthu yoole onrowa anyu omphwanyana ilatarato sa amuluku anyu, mmwiiveke. Ohoolo wa atthu ootheene, mukukurye miritti saka sootheene, nto mukuxe eri yawinyu”. Masi Yakobe khaasuwela wiira Rakeli aahiiya ilatarato sa amuluku awo. 33 Siiso, Labano aahirowa mutentani mwa Yakobe, mutentani mwa Liya ni mutentani mwa arumeyi ale axithiyana anli,+ masi khaaphwannye. Nuumala okhuma mutentani mwa Liya, aahirowa mutentani mwa Rakeli. 34 Nto Rakeli iira okunxe ene ilatarato iyo opweha muhina mwa etthu yaakilaatheliwa* vakameloni okilaathi vasulu vaya. Labano aahiphavelasa mutentani mootheene khuhiphwanya. 35 Vano Rakeli aahimuhimeerya paapa awe wiira: “Muhinanariwe pwiyaka, mwaha woowi nkiniwerya ovenya okhala wiira kiri mmweerini”.+ Siiso, Labano aahaavya oratteene ilatarato sa amuluku masi khaaphwannye.+
36 Tivo, Yakobe aahinanariwa onapacerya ompwapwela Labano, iiraka: “Xeeni munkitthimakela anyu ntoko mutthu opanke ekrime? Kitthenke-ni? 37 Nyuwo mookukurya miritti saka sootheene, exeeni ephwannye anyu eri yawinyu? Mwaaphwannye etthu mpwehe ohoolo wa atthu anyu ni wa atthu aka, wiira awo aphuke mwaha ahu. 38 Kookhala ni nyuwo iyaakha 20. Ipwittipwitthi sanyu ni ipuri sanyu khasitonko ohononeya,+ nave nkitonko okhuura ipwittipwitthi sanyu. 39 Nkitonko wooruuhelani enama yiiviwe ni enama ya mutakhwani.+ Kaaniliverya enama yaarimeela. Mwaanikiliviha inama saiyiwa othana hata ohiyu. 40 Othana nsuwa naanikipaha, ohiyu kaanoona oriirya ni nkaarupa.+ 41 Kookhala iyaakha 20 vatthokoni vanyu. Kihoovarelani muteko iyaakha 14 mwaha wa aniinyu anli axithiyana ni kihoorumeelani iyaakha 6 mwaha wa inama sanyu. Nave, mooturuka ikwaha 10 musurukhu mwaakiliva anyu.+ 42 Kahaakhaliheriwe ni Muluku a paapa aka,+ yoowo-tho ori Muluku a Abrahamu ni Muluku paapa aka Isaakhi onimurumeela awe,+ mwaarowa wiiraka mukoomonle ene matata-ru. Masi Muluku ooweha ohaawa waka ni muteko woolipa ovanre aka, tivonto ooloponlyaaweni ohiyu ovinre”.+
43 Labano aahimwaakhula Yakobe iiraka: “Axithiyana ala, anaaka, nave anamwane ala, axisulu aka ni inama iya ti sawaka. Itthu sootheene muniweha anyu ti sawaka ni ti sa anaaka ala axithiyana’. Etthu xeeni yootakhala kikhanle aka oowiirela olelo anaaka ala ni anaaya yaayanre aya? 44 Vano nrowe nipake nivarihano, wiira nikhale namoona ahu”. 45 Siiso Yakobe aahikuxa nluku eemexa.+ 46 Yakobe aahaaleela ale aarina awe wiira: “Muttottele maluku!” Nto awo yaahittottela maluku, yuukela. Nuumala-vo, yaahilya waattamela maluku ale. 47 Nto Labano aahivaha opuro ole nsina noowi Yegari-Sahaduta,* masi Yakobe aahivaha nsina noowi Galeedi.*
48 Labano aahihimya wiira: “Maluku ala yuukeliwe-va, anninikhalela onamoona oowanli ahu olelo-va”. Tivonto aavanhe awe nsina noowi Galeedi,+ 49 ni Owehaweha, okhala wiira uupuwela so: “Yehova oniweha-weheke oowanli ahu, okathi nihinrowa ahu woonanaka. 50 Mwaahaaxa anaaka ni mwapacerya waathela athiyana akina, muupuweleke wiira hata nihiwehiwaka ni mutthu, Muluku onniniweha, okhala wiira owo tori namoona ahu”. 51 Labano aahimuleela Yakobe wiira: “Mooneke maluku ala yeemexiwe ni mooneke nluku nla keemenxe aka eriyari ahu. 52 Maluku ala yuukeliwe, anninikhalela onamoona, nave nluku nna keemenxe aka, ninninikhalela onamoona,+ wiira nkinrowa ovikana maluku ala yuukeliwe wiira kiwiiriheni etthu yootakhala. Nave-tho, nyuwo khamunrowa ovikana maluku ala yuukeliwe ni nluku nla keemenxe aka, wiira mukiirihe etthu yootakhala. 53 Muluku a Abrahamu+ ni Muluku a Nahori ni Muluku a paapa aya, okhale tonrowa ophuka mulattu ahu”. Nto Yakobe aahilapha mwa nsina na Muluku, yoowo paapa awe, Isaakhi, aamurumeela awe.+
54 Nuumala-vo, Yakobe aahivaha mukuttho omwaako ni aahaalattula atthu aarina awe analya omwaako weiwo. Siiso, awo yaahilya ni yaahiviriha ohiyu ole omwaako weiwe. 55 Mmeeloni mwaya, Labano aahivenya voosiisu ene, aahaapexari axisulwaawe*+ ni anaawe axithiyana ni aahaareeliha.+ Nuumala-vo, Labano aahivenya onatthikela owannyawe.+
32 Vano, Yakobe aahivenya onarowa. Nto malaikha a Muluku yaahikumana nuuwo. 2 Owehaka-ru malaikha ale, Yakobe aahihimya wiira: “Ala anakhotto a Muluku!” Tivo, aahivaha nipuro nle nsina noowi Mahanayimi.*
3 Yakobe aahaaruma anamitthaka wiira ahoole, yakumane ni muulupale awe Esawu elapo ya oSeyiri,+ muttetthe* wa Edomi.+ 4 Aahaaruma iiraka: “Mwamuleele pwiya aka Esawu wiira: ‘Murumeyi anyu Yakobe onihimya wiira: “Miyo kookhala* ni Labano iyaakha sinceene mpakha-va.+ 5 Kookhalana ipooyi, apuuru, ipwittipwitthi, arumeyi axilopwana ni axithiyana.+ Vano kooruma wiira muleeliwe ihapari iya, wiira mukireerele murima”’”.
6 Nuuvira okathi, anamitthaka ale yaahitthika, anamuleela Yakobe wiira: “Nookumana ni muulupale anyu Esawu. Owo onnoorwa okumana ni nyuwo, nave onirwa ni alopwana 400”.+ 7 Vano Yakobe aahoova vanceene ni aahixanka.+ Tivo, owo aahaakawanya atthu aarina awe, vamosa ni ipwittipwitthi, ipooyi ni ikamelo, sikhala ikurupu piili. 8 Owo aahimya so: “Akhala wiira Esawu onootuphela ekurupu emosa, weeso ekurupu ekina enoowerya otthyawa”.
9 Vano Yakobe aahivekela, iiraka: “Khoo Muluku a paapa aka Abrahamu ni Muluku a paapa aka Isaakhi! Khoo Yehova, nyuwo mwaahikileela muriki: “Mutthikele elapo anyu ni mutthikele wa amusi anyu, miyo kinimookhapelelani saana’.+ 10 Nyuwo mookireerela murima vanceene ni mookiirela itthu sootheene mwaakileihenrye anyu,+ nnaamwi kahaaphwanelela. Okathi kaalapuwa aka muro ola Yordani, kaarina ttootto aka paahi, masi vano kookhalana itthu sinceene, vaniphiyerya aya okawanya, sikhala ikurupu piili.+ 11 Kinnoovekelani wiira mukoopole+ mmatatani mwa muulupale aka Esawu, okhala wiira kinnoova wiira owo onimoorwa wiira okituphele,+ vamosa ni aximaama ala ni anaaya. 12 Nyuwo mwaahihimya wiira: ‘Mweekeekhai kinimookhapelelani saana, nave kinimwaattiha osuulu anyu olikaneke ni mihaava sa ophareya, seiyo siri soowaattexa, sihiniweryaneya okontari’”.+
13 Nto aahiviriha ohiyu ole vaavale. Vano, aahikuxa inama sawe vakhaani wiira onvahe muulupale awe Esawu:+ 14 Ipuri soothiyana 200, ipuri soolopwana 20, ipwittipwitthi soothiyana 200, ipwittipwitthi soolopwana 20, 15 ni ikamelo soothiyana 30 saarina axaana aya, ipooyi soothiyana 40, ipooyi soolopwana 10, apuuru oothiyana 20 ni apuuru oolopwana oowunnuwa 10.+
16 Siiso, Yakobe aahaavahererya arumeyi awe inama iye, nikoto nimosa-nimosa, aahimeerya wiira: “Nyuwo muhooleke ni muhaana ovalaanya inama iya nikoto nimosa ni nikoto nikhwaaya”. 17 Nave aahimuleela murumeyi awe aarowa ohoola, iiraka: “Muulupale aka Esawu oophwanyani, onookohani wiira: ‘Nyuwo mwa arumeyi awani, nave munrowa woowi ni inama iya siri ohoolo wanyu ti sawani?’ 18 Nto mmwaakhule wiira: ‘Miyo ka murumeyi a murumeyi anyu Yakobe, nave inama iya onoovahani nyuwo pwiyaka, Esawu.+ Owo onnoorwa ottuli wahu’”. 19 Yakobe aahimuleela-tho murumeyi a nenli, a neeraru ni ootheene ale yaahoola makoto a inama, iiraka: “Mwakumana Esawu, mmuleele moolumo yaala. 20 Nave mmuleele-tho wiira: ‘Murumeyi anyu Yakobe onnoorwa ottuli wahu’”. Yakobe uupuwela so: ‘Kanvaha inama iya wiira kimmaalihe,+ woonasa wene onookaakhela saana okathi kinrowa aka okumana nuuwo’. 21 Siiso, Yakobe aahihooliha inama iye, masi owo aahirupa mutentani* mwawe ohiyu ole.
22 Okathi mukina ohiyu ene yoole, Yakobe aahivenya, aakuxa axaarawe anli,+ arumeyi awe axithiyana anli+ ni anaawe axilopwana 11, olapuwa muro Yaboki.+ 23 Siiso, aahaakuxa atthu ootheene aalapuxa muro. Nave-tho, aahilapuxa itthu sootheene aarina awe.
24 Yakobe aahihala mekhawe. Vano, mulopwana mmosa aahipacerya owana nuuwo mpakha oxa.+ 25 Okathi mulopwana ole oonale awe wiira khaawerya omuxintta Yakobe, aahimukwata etara awe. Nto etara ya Yakobe yaahihiyana muyuununi, okathi aawana awe.+ 26 Nuumala-vo, mulopwana ole aahimuhimeerya Yakobe wiira: “Mukihiye kiroweke, maana vannooxa”. Nto Yakobe aahimwaakhula oriki: “Nkinoohiyani murowaka, muhinatthi okireeliha”.+ 27 Mulopwana ole aahimukoha Yakobe iiraka: “Nsina nanyu tani?” Yakobe aahimwaakhula wiira: “Yakobe”. 28 Nto mulopwana ole aahihimya wiira: “Khamunrowa-tho wiihaniwaka Yakobe, masi munrowa wiihaniwaka Isarayeli,*+ okhala wiira moowana ni Muluku+ ni apinaatamu, nto muxintta”. 29 Yakobe aahimukoha iiraka: “Xontte mukileele nsina nanyu”. Masi mulopwana ole aahimukoha Yakobe wiira: “Xeeni munikikoha anyu nsina naka?”+ Tivo aahimureeliha Yakobe vaavale. 30 Siiso, Yakobe aahivaha nipuro nle nsina noowi Peniyeli,*+ maana owo aahimya so: “Kooweha owiitho wa Muluku, masi kihikhwa”.+
31 Nsuwa nipaceryaka-ru woopa, Yakobe aahikhuma oPenuweli.* Owo aamututhunya mwaha wa etara awe.+ 32 Tivonto mpakha olelo-va, aisarayeli ahinikhuura aya mutika wa etara ya enama, okhala wiira mulopwana aawanne ni Yakobe, aahikwata etara ya Yakobe, ehiyana.
33 Vano Yakobe aaheemexa muru, khinweha Esawu orwaaka, ori ene ni alopwana 400.+ Tivo, Yakobe aahaakawanya anamwane onvaha Liya, Rakeli ni arumeyi awe anli axithiyana.+ 2 Aahaahooliha arumeyi axithiyana ni anaaya,+ nuumala-vo Liya ni anaawe,+ wookiseryani Rakeli+ ni Yosefe. 3 Yakobe aahihoola. Okathi aamwaattamenle awe muulupale awe, Yakobe aahuurama mpakha vathi ikwaha 7.
4 Masi Esawu aahimutthimakela Yakobe. Nuumala omphwanya, aahimukupaarela ni aahimpexari. Oowanli aya yaahinla. 5 Okathi Esawu eemenxe awe muru, aaweha axithiyana ni anamwane, aahikoha iiraka: “Atthu ala murina anyu tani?” Nto Yakobe aahaakhula wiira: “Ala anamwane Muluku okireerenle awe murima, miyo murumeyi anyu”.+ 6 Okathi owo, arumeyi axithiyana ni anaaya yaahimwaattamela Esawu, yuurama. 7 Nave-tho, Liya ni anaawe yaahimwaattamela, yuurama. Nuumala-vo, Yosefe ni Rakeli yaahimwaattamela, yuurama.+
8 Esawu aahikoha iiraka: “Muruuhenle-ni ikurupu iye kikumananne aka?”+ Vano Yakobe aahimwaakhula wiira: “Kiirela wiira mukireerele murima, pwiyaka”.+ 9 Esawu aahimuleela Yakobe wiira: “Miyo kookhalana mireerelo sinceene, muhima aka!+ Muhalaneke mireerelo sanyu”. 10 Masi Yakobe aahihimya wiira: “Xontte muhikhootte. Akhala wiira mookeemererya, mwaakhele itthu kinoovahaakani. Kooweha owiitho wanyu, okhalaka ntoko kiwenhe owiitho wa Muluku, maana mookaakhela saana.+ 11 Xontte mwaakhele itthu kinoovahaakani,+ okhala wiira Muluku ookireerela murima ni kookhalana itthu sootheene kinipirisari aka”.+ Yakobe aahimuthipelela, tivo Esawu aahaakhela.
12 Nuumala-vo, Esawu aahihimya wiira: “Nrowe! Mukihiye kihoole”. 13 Masi Yakobe aahimwaakhula Esawu iiraka: “Pwiyaka, nyuwo moosuwela wiira anamwane tootteettheya+ ni kookhalana ipwittipwitthi ni ipooyi sirina axaana aya. Nto satthimakihiwa, hata nikhalaka nihiku nimosa, inama sootheene sinimookhwa. 14 Xontte pwiyaka, nyuwo muroweke ohoolo waka, miyo murumeyi anyu. Masi miyo kinrowa weettaka vakhaani-vakhaani ni inama iya ni anamwane, mpakha okumana ni nyuwo pwiyaka, oSeyiri”.+ 15 Esawu aahihimya wiira: “Xontte mukeemererye wiira koohiyeryeni atthu akina ari ni miyo”. Yakobe aahimwaakhula oriki: “Khivampirisari wiira siiso. Vaaphiyerya okireerela wanyu murima, pwiyaka”. 16 Nto Esawu aahitthikela oSeyiri nihiku nenle.
17 Yakobe aahirowa oSukothi+ ni aahiteka empa awe ni aahitekela masisi inama sawe. Tivonto aavanhe awe opuro ole nsina noowi Sukothi.*
18 Nuumala okhuma oPadani,+ Yakobe aahiphiya ni murettele epooma ya oSikhemi,+ elapo ya oKanaani.+ Nto owo aahimaka waattamela epooma eyo. 19 Nuumala-vo, Yakobe aahithuma ematta musurukhu 100 maluku ene,+ othipela etenta* awe. Ematta eyo yaari ya anamwane a Hamori. Mwaana mmosa a Hamori aari Sikhemi. 20 Aahimuteka altaari opuro ole, ni aahinvaha nsina noowi: Muluku ti Muluku a Isarayeli.+
34 Dina, mwaana mwaamuthiyana a Yakobe, aayareliwe awe ni Liya,+ aamakela orowa otthekula* ni aximwali a elapo ele.+ 2 Okathi Sikhemi, mwaana a Hamori, muhivi,+ yoowo aari mukhulupale a elapo ele vaamoonale awe Dina, owo aahinvara ni ikuru, aahimurupiha ni aahimuhonona. 3 Nto Sikhemi aahisiveliwa ni Dina mwaana a Yakobe, ni aanimphenta vanceene mwali ole. Nave-tho aanimweepesa.* 4 Sikhemi aahinvekela paapa awe Hamori,+ oriki: “Mwamuurye mwali ole, wiira kimuthele”.
5 Okathi Yakobe aiwale awe wiira mwanawe Dina aahihononiwa, anaawe axilopwana yaari omatta akhapelelaka inama sawe. Vano Yakobe khaamulenle mutthu mpakha anaawe ale otthika. 6 Nuuvira okathi, Hamori, paapa awe Sikhemi, aahirowa olavula ni Yakobe. 7 Anamwane a Yakobe yaahiiwa etthu yiiraneyale, nto awo yaahitthika omatta moowaakuveya. Awo yaahiveeheya ni yaahinanariwa vanceene okhala wiira Sikhemi aahimuulihiha muru Isarayeli, mwaha wa omurupiha mwaana mwaamuthiyana a Yakobe.+ Etthu siisa khiyaakhanle oowiiriwa.+
8 Hamori aahaaleela wiira: “Mwanaka Sikhemi oosiveliwa ni mwaninyu. Xontte mmweemererye wiira omuthele. 9 Nave nipake nivarihano na ekasamento. Munivahe aniinyu axithiyana, nto nyuwo mwaakuxeke aniihu axithiyana.+ 10 Nyuwo mukhaleke ni hiyo nave muthanleke opuro muniphavela anyu okhala. Mmweetteke nakoso ni mukhaleke muhoovaka etthu”. 11 Vano Sikhemi aahinvekela paapa awe Dina ni axirokorawe, ohimyaka wiira: “Xontte mukireerele murima, nto miyo kinimoovahani khula etthu munikivekela anyu. 12 Nyuwo pooti okivekela musurukhu* munceene ni oveka wiira koothumeleni etthu ya musurukhu munceene wiira mukithelihe Dina.+ Koolikanana woovahani khula etthu munrowa anyu okivekela. Mukithelihe mwali owo paahi”.
13 Nto anamwane a Yakobe yaahiiwanana onwoka Sikhemi ni paapa awe Hamori, okhala wiira Sikhemi aahimuhonona murokoraya Dina. 14 Awo yaahaaleela wiira: “Khinikhanle oopaka etthu eyo, onvaha murokorihu mulopwana ohinnuwihiwe,+ okhala wiira eyo etthu yoowuuliha muru. 15 Hiyo ninrowa weemererya paahi vakhala wiira munimwiira etthu ela: muhaana okhala ntoko hiyo, muhaana owinnuwiha alopwana anyu ootheene.+ 16 Mwiira siiso, hiyo nnimoovahani aniihu axithiyana, nave nnimwaakuxa aniinyu axithiyana. Ninrowa okhalaka ni nyuwo ntoko nloko nimosa. 17 Masi mwakhootta oniwiriyana, muhinaphavela winnuwihiwa, weeso nnoomukuxa mwanihu nroweke”.
18 Moolumo aya yaahimusivela Hamori,+ ni mwanawe, Sikhemi.+ 19 Sikhemi khaapinse opaka etthu aavekeliwe awe,+ okhala wiira aahisiveliwa vanceene ni mwaana mwaamuthiyana a Yakobe. Sikhemi owo aari mwaana ootepexa ottittimihiwa etthoko yootheene ya apapawe.
20 Vano Hamori ni mwanawe Sikhemi, yaahirowa vamukhora va epooma aya, analavula ni alopwana a epooma aya,+ yiiraka: 21 “Atthu ala aniphavela okhalaka ni hiyo ni murettele. Naahiye ekhaleke mulaponi-mu ni amweetteke nakoso, okhala wiira elapo ela khereere wunnuwa. Hiyo nnimwaathelaka anaaya, nave awo anrowa waathelaka aniihu.+ 22 Awosa anneemererya okhala ni hiyo ntoko nloko nimosa, napaka etthu ela emosa: Alopwana ahu ootheene ahaana winnuwihiwa ntoko awo yinnuwihiwe aya.+ 23 Nto mireerelo saya, mihakhu saya, ni inama saya sootheene, sinrowa okhala sawihu. Tivo, nrowe niweemererye wiira akhaleke ni hiyo”. 24 Ootheene ale yaathukumanne vamukhora va epooma ele yaaheemererya ele Hamori ni mwanawe Sikhemi yaahimmye aya. Tivonto, alopwana ootheene yaahinnuwihiwa.
25 Masi nihiku na neeraru, alopwana ale nlelo yoonaka owereya, anamwane anli a Yakobe, Simeyoni ni Levi, axirokorawe Dina,+ yaahikuxa ispaata saya,* anakela mpooma ahaanyiheriwaka wiira yaarowa owiiva alopwana ootheene.+ 26 Nave-tho, yaahimwiiva ni espaata* Hamori ni mwanawe Sikhemi. Nto yaahimukuxa Dina vatthokoni va Sikhemi, anarowasa. 27 Anamwane akina a Yakobe yaahikela epooma ele yaiviwe alopwana ale, akuxa mihakhu sa epooma ele, okhala wiira atthu awo yaahimunanariha murokoraya.+ 28 Yaahikuxasa ipwittipwitthi, ni ipuri, ni ipooyi,* ni apuuru, ni itthu sootheene saari mpooma ni mmatta. 29 Yaahikuxa-tho mireerelo sootheene sa alopwana ale yaiviwe, yaahaavara anaaya acikhaani ni axaaraya, ni yaahikuxa itthu sootheene saari mmaitthokoni mwaya.
30 Tivo, Yakobe aahimuleela Simeyoni ni Levi wiira:+ “Nyuwo mookiruuhela maxakha maalupale.* Atthu a elapo ela, eyo piiyo, akanaani ni aperizi anookinyokhaka. Hiyo nri vakhaani, nto awosa anootakaahana wiira akituphele. Vano anookiiva miyo vamosa ni atthu a etthoko aka”. 31 Nto awo yaahaakhulasa yiiraka: “Khuuvo okhanle oomuthokorerya murokorihu ntoko namararuwa”.
35 Muluku aahimuleela Yakobe wiira: “Nvenye, murowe oBeteli,+ mwakhaleke weiwo. Mwampakele altaari Muluku eekeekhai, yoowo ookhumelenleni okathi mwaamutthyawa anyu muulupale anyu Esawu”.+
2 Nuumala-vo, Yakobe aahaalela atthu ootheene a vatthokoni vawe ni ootheene ale yaari nuuwo, iiraka: “Murihe ilatarato sa amuluku eethiru murina anyu,+ mwiireerihe ni muturuke malaya anyu. 3 Nivenye, nrowe oBeteli. Weiwo, kinoomutekela altaari Muluku eekeekhai, yoowo aakaakhunle okathi kaaxankale aka, ni yoowo onikhala ni miyo khula opuro* kinrowa aka”.+ 4 Nto atthu ootheene yaahinvahererya Yakobe ilatarato sootheene sa amuluku eethiru yaarina aya, ni ipirinku yaawanre aya. Vano Yakobe aahithipela* itthu iyo vathi va mwiri muulupale, waattamenle oSikhemi.
5 Okathi yeetta aya mukwaha, Muluku aahiwiiriha atthu a ipooma saattamenle, woova vanceene. Tivonto, atthu awo khiyaawomonle anamwane a Yakobe. 6 Nuumala-vo, Yakobe vamosa ni atthu ootheene aarina awe, yaahiphiya oLuzi,+ eyo piiyo, oBeteli, elapo ya oKanaani. 7 Weiwo, Yakobe aahimuteka altaari, onvaha nsina noowi Eli-Beteli,* okhala wiira ti weiwo Muluku eekeekhai aixoonihenrye awe wa Yakobe, okathi owo aamutthyawa awe muulupale awe.+ 8 Nuuvira okathi, Deebora,+ murumeyi awe Rebeka aahikhwa. Aahivithiwa waattamela oBeteli, vathi va mwiri muulupale. Nto Yakobe aahivaha mwiri owo nsina noowi Aloni-Bakuti.*
9 Muluku aahimukhumelela-tho Yakobe okhumaka oPadani, ni aahimureeliha. 10 Muluku aahimuleela wiira: “Nyuwo muniihaniwa Yakobe.+ Vano khamunrowa-tho wiihaniwaka Yakobe, masi munrowa wiihaniwaka Isarayeli”. Nto Muluku aahipacerya omwiihanela nsina noowi Isarayeli.+ 11 Nave Muluku aahimuleela-tho wiira: “Miyo ka Muluku Muulupalexa.+ Mwaayareke anamwane ni mwaatteke. Mwa nyuwo anookhumelela maloko manceene+ ni mamwene.+ 12 Kinimoovahani elapo kinvahale aka Abrahamu ni Isaakhi. Nave-tho, kinoovaha osuulu anyu elapo eyo”.+ 13 Nuumala-vo, Muluku aahikhuma opuro ole aalavula awe ni Yakobe, onarowa.
14 Nto Yakobe aaheemexa nluku nuulupale opuro ole Muluku aalavunle awe nuuwo. Nave-tho aahiyiiherya eviinyu vanlukuni-vo, wiira onvahe Muluku, ni aahiyiiherya-tho makhura.+ 15 Yakobe aahitthikela-tho wiihana nsina noowi Beteli, opuro ole Muluku aalavunle awe nuuwo.+
16 Vano awosa yaahikhuma oBeteli. Nlelo arakamenle ene wEfrata, erukulu Rakeli aarupanle awe yaahipacerya onwereya. Owo aahoona owereya vanceene okathi aayara awe. 17 Okathi Rakeli aatepaxa awe woona owereya, muthiyana aamukhaliherya oyara, aahimuleela wiira: “Muhoove, ola-tho mwaana mwaamulopwana”.+ 18 Rakeli aahala okhwa. Nto okathi wookiserya wa okumi awe, aahinvaha mwaana owo nsina noowi Beni-Oni.* Masi paapa awe mwaana awo, aahinvaha nsina noowi Beniyamini.*+ 19 Rakeli aahikhwa. Nto aahivithiwa ephiro ya wEfrata, eyo piiyo, oBetelehemu.+ 20 Vano Yakobe aaheemexa nluku nuulupale vasulu va mahiye a Rakeli. Nto mpakha olelo-va, nlo nluku na mahiye a Rakeli.
21 Nuumala-vo, Isarayeli aahuukulula etenta* awe, onarowa othipela ovikana empa yoorakama yaihaniwa Ederi. 22 Isarayeli nlelo okhalaka elapo ele, okathi omosa Rubeni aahirupa ni Biliha, muthiyana mukina* a paapa awe. Nto Isarayeli aahiiwa etthu eyo.+
Anamwane a Yakobe yaari 12. 23 Anamwane aayareliwe awe ni Liya taala: Rubeni,+ yoowo aari mwaana oopaceriwa a Yakobe, nuumala-vo Simeyoni, ni Levi, Yuda, Isakari, ni Zabuloni. 24 Anamwane aayareliwe awe ni Rakeli taala: Yosefe ni Beniyanimi. 25 Anamwane aayareliwe awe ni Biliha, murumeyi awe Rakeli taala: Dani ni Nefetali. 26 Anamwane aayareliwe awe ni Ziilipa, murumeyi awe Liya, taala: Gadi ni Axeri. Ala tari anamwane axilopwana a Yakobe, yaawo aayareliwa awe oPadani.
27 Vano, Yakobe aahiphiya oManre,+ elapo ya oKiriyathi-Araba, eyo piiyo, oHebroni, weiwo aakhala awe paapa awe Isaakhi. Ti weiwo-tho Abrahamu ni Isaakhi yaakhala aya ntoko anamurwa.+ 28 Isaakhi aahikhala iyaakha 180.+ 29 Nuumala-vo, Isaakhi aahikhwa uuluvanle ene vanceene. Owo aahikhalana okumi wooloka ni aahivithiwa ntoko siiraneyale aya ni amuhavinre awe. Anaawe, Esawu ni Yakobe, yaahinvitha.+
36 Iya itthu saamwiiranenle Esawu, eyo piiyo, Edomi.+
2 Esawu aahaathela athiyana akanaani: Ada,+ mwaana a Eloni muheti,+ ni Oholibama,+ mwaana a Ana. Oholibama owo aari musulwaawe Sibeyoni, muhivi. 3 Aahimuthela-tho Basemathi,+ mwaana a Iximayeli. Basemathi owo aari murokorawe Nebayothi.+
4 Ada aahimuyarela Esawu mwaana aihaniwa Elifazi. Nave Basemathi aahimuyara Reweli.
5 Oholibama aahimuyara Yewuxi, Yalami ni Kora.+
Ala anamwane axilopwana a Esawu, yaawo aayareliwe awe oKanaani. 6 Nuuvira okathi, Esawu aahaakuxa axaarawe, anaawe axilopwana ni axithiyana, ni atthu ootheene a vatthokoni vawe. Aahikuxa-tho inama sawe sootheene, ni mihakhu sawe sootheene aaphwannye awe+ oKanaani, onarowa elapo ya ottaiwene. Siiso, aahirakamelana ni muhima awe Yakobe.+ 7 Awo yaahiira siiso, maana mireerelo saya saahitepa waatta, vahaaweraneya aya okhala hoothe. Elapo yaakhala* aya khiyaaphiyera wiira alyihe inama saya. 8 Siiso, Esawu aahirowa okhala miyaako sa oSeyiri.+ Nsina nikina na Esawu ti Edomi.+
9 Iya itthu saamwiiranenle Esawu, muhavinre a nihimo na Edomi, okathi aakhala awe miyaako sa oSeyiri.+
10 Ala masina a anamwane axilopwana a Esawu: Elifazi, aayariwe ni Ada, mwaarawe Esawu. Reweli, aayariwe ni Basemathi, mwaarawe Esawu.+
11 Anamwane axilopwana a Elifazi taala: Temani,+ Omari, Sefo, Gatami, ni Kenazi.+ 12 Elifazi mwaana a Esawu aahikhalana muthiyana mukina* aihaniwa Tiimina. Nuuvira okathi, Tiimina aahimuyarela Elifazi, mwaana aihaniwa Amaleki.+ Ala axisulwaawe Ada, mwaarawe Esawu.
13 Ala anamwane axilopwana a Reweli: Nahathi, Zerahi, Xama, ni Miza. Ala axisulwaawe Basemathi,+ mwaarawe Esawu.
14 Ala anamwane axilopwana a Oholibama, mwaarawe Esawu, yaawo aamuyarenle awe Esawu: Yewuxi, Yalami ni Kora. Oholibama owo aari mwanawe Ana, ni musulwaawe Sibeyoni.
15 Ala makhulupale yaakhumme wa Esawu:+ Makhulupale awo yaari anamwane a Elifazi, mwaana oopaceriwa a Esawu: Mukhulupale Temani, mukhulupale Omari, mukhulupale Sefo, mukhulupale Kenazi,+ 16 ni mukhulupale Kora, mukhulupale Gatami, ni mukhulupale Amaleki. Ala tari makhulupale aayareliwe awe Elifazi,+ elapo ya wEdomi. Ala axisulwaawe Ada.
17 Ala anamwane axilopwana a Reweli, mwaana a Esawu: Mukhulupale Nahathi, mukhulupale Zerahi, mukhulupale Xama, ni mukhulupale Miza. Ala makhulupale aayareliwe awe Reweli, elapo ya wEdomi.+ Ala axisulwaawe Basemathi, mwaarawe Esawu.
18 Vano, ala anamwane axilopwana a Oholibama, mwaarawe Esawu: Mukhulupale Yewuxi, mukhulupale Yalami, ni mukhulupale Kora. Ala makhulupale a Oholibama, mwaana a Ana, ni mwaarawe Esawu.
19 Ala anamwane axilopwana a Esawu, eyo piiyo, Edomi,+ nave ala makhulupale aya.
20 Ala anamwane axilopwana a Seyiri, muhori, yaawo yaakhala elapo ele:+ Lotani, Xobali, Sibeyoni, Ana,+ 21 ni Dixoni, Eseri, ni Dixani.+ Ala makhulupale a ahori, anamwane axilopwana a Seyiri, yaawo yaakhala elapo ya wEdomi.
22 Anamwane axilopwana a Lotani taala: Hori ni Hemami. Murokorawe Lotani aihaniwa Tiimina.+
23 Anamwane axilopwana a Xobali taala: Alevani, Manahathi, Ebaali, Xefo, ni Onami.
24 Anamwane axilopwana a Sibeyoni taala:+ Aiya ni Ana. Ana owo ti yoole aaphwannye ihime sa maasi ooviha moothakoni, okathi aakhapelela awe apuuru a paapa awe, Sibeyoni.
25 Anamwane a Ana taala: Mwaana mwaamulopwana aihaniwa Dixoni ni mwaana mwaamuthiyana aihaniwa Oholibama.
26 Anamwane axilopwana a Dixoni taala: Hemidani, Exibani, Itirani, ni Kerani.+
27 Anamwane axilopwana a Eseri taala: Bilihani, Zaavani, ni Akani.
28 Anamwane axilopwana a Dixani taala: Usi ni Arani.+
29 Makhulupale a ahori taala: Mukhulupale Lotani, mukhulupale Xobali, mukhulupale Sibeyoni, mukhulupale Ana, 30 mukhulupale Dixoni, mukhulupale Eseri, ni mukhulupale Dixani.+ Ala makhulupale a ahori, yaakhala elapo ya oSeyiri.
31 Mamwene yaalamulela wEdomi,+ ohinatthi okhumelela mwene oopacerya aalamulela aisarayeli,+ yaari ala: 32 Bela, mwaana a Beyori, aalamulela wEdomi. Epooma awe yaihaniwa Dinihaba. 33 Nuumala Bela okhwa, Yobabi, mwaana a Zerahi, a oBosira, aahipacerya olamulela nipuro na Bela. 34 Nuumala Yobabi okhwa, Huxami a elapo ya oTemani, aahipacerya olamulela nipuro na Yobabi. 35 Nuumala Huxami okhwa, Hadadi, mwaana a Bedadi, yoowo aaxinttale amidiyani+ muttetthe* wa oMowabi, aahipacerya olamulela nipuro na Huxami. Epooma awe yaihaniwa Avithi. 36 Nuumala Hadadi okhwa, Samala a elapo ya oMasireka, aahipacerya olamulela nipuro na Hadadi. 37 Nuumala Samala okhwa, Xawuli, a elapo ya oRehoboti waattamela muro, aahipacerya olamulela nipuro na Samala. 38 Nuumala Xawuli okhwa, Bayaali-Hanani, mwaana a Akibori, aahipacerya olamulela nipuro na Xawuli. 39 Nuumala Bayali-Hanani mwaana a Akibori okhwa, Hadari aahipacerya olamulela nipuro na Bayaali-Hanani. Epooma awe yaihaniwa Pawu. Amwaarawe yaihaniwa Mehetabeli, mwaana a Materedi. Materedi owo aari mwaana a Mezahabi.
40 Ala masina a makhulupale a Esawu, ni imusi saya, ni mapuro yaakhala aya: Mukhulupale Tiimina, mukhulupale Aleva, mukhulupale Yetethi,+ 41 mukhulupale Oholibama, mukhulupale Elahi, mukhulupale Pinoni, 42 mukhulupale Kenazi, mukhulupale Temani, mukhulupale Mibisari, 43 mukhulupale Magidiyeli, ni mukhulupale Irami. Ala makhulupale a Edomi, moovarihana ni mittetthe yaakhala aya, mulaponi mwaya.+ Ola osuulu wa Esawu, muhavinre a atthu a wEdomi.+
37 Yakobe nlelo aakhala oKanaani, weiwo apapawe yaakhala aya ntoko namurwa.+
2 Iya itthu saamwiiranenle Yakobe.
Okathi Yosefe+ aari awe mmiravo, orina ene iyaakha 17, aakukhula inama+ vamosa ni anamwane aaxilopwana a Biliha,+ ni anamwane aaxilopwana a Ziilipa,+ axaaraya apapawe. Yosefe aahaalela apapawe, itthu soohiloka axuulupale awe yaapaka aya. 3 Isarayeli aanimphenta vanceene Yosefe waavikana anamwane akina,+ okhala wiira aamuyanre uuluvanle ene. Nave-tho Isarayeli aahipaka nlaya nootepa oreera, onvaha Yosefe. 4 Okathi axuulupale awe yoonale aya wiira paapa aya aanimphenta Yosefe vanceene, waavikana anamwane akina ootheene, awo yaahipacerya omunyokha. Tivo, awo khiyaawerya omulavuliha saana.*
5 Yosefe aahiloha etthu, aaleela axuulupale awe.+ Nto awo yaanitepa omunyokha. 6 Yosefe aalenle wiira: “Xontte, mwiiwe etthu kilonhe aka. 7 Hiyo naatthuka mavisi a musoro eriyari ya ematta. Nto nivisi naka naaheemela, nrukureriwa ni mavisi anyu. Vano mavisi anyu yaahuurama ohoolo wa nivisi naka”.+ 8 Axuulupale awe yaahimwaakhula yiiraka: “Muniphavela wiipaka mwene wiira munlamuleleke?”+ Tivo, awo yaanitepa omunyokha mwaha wa etthu aalonhe awe ni aalavunle awe.
9 Okathi mukina aahiloha etthu ekina, aaleela axuulupale awe, iiraka: “Kooloha-tho etthu ekina. Ekwaha ela, nsuwa ni mweeri ni itheneeri 11, saahuurama ohoolo waka”.+ 10 Nuumala-vo, aahimuleela paapa awe ni axuulupale awe. Vano paapa awe aahimpwapwela, onamukoha wiira: “Etthu eyo mulonhe anyu, entaphulela exeeni? Muniphavela ohimya wiira miyo, ni amaminyu, ni axuulupale anyu ni muhima anyu, ninrowa owuuramelani mpakha vathi?” 11 Vano, axuulupale awe yaamutepa omukhalela nrima,+ masi apapawe yaanuupuwelela moolumo aahimmye awe.
12 Axuulupale awe yaahirowa olyiha inama sa paapa aya, waattamela oSikhemi.+ 13 Nuuvira okathi, Isarayeli aahimuleela Yosefe oriki: “Axuulupale anyu aronwe olyiha inama waattamela oSikhemi. Murowe mwaawehe”. Yosefe aahimwaakhula wiira: “Aayo paapa!” 14 Isarayeli aahimuleela Yosefe wiira: “Xontte, murowe mwasuwele ihaali sa axuulupale anyu, vamosa ni inama. Nuumala-vo murwe mukileele. Yosefe aahivenya nxepa* na oHebroni,+ onarowa oSikhemi. 15 Okathi mukina, mulopwana mmosa aahimphwanya Yosefe eettakasaka mmatta. Mulopwana owo aahimukoha wiira: “Munaavya-ni?” 16 Yosefe aahimwaakhula wiira: ‘Kiniwaavya axuulupale aka. Moosuwela opuro anilyiha aya inama?” 17 Mulopwana ole aahihimya-tho wiira: “Awo aakhumasa muttetthe ola. Koowiiwa ehimyaka wiira: ‘Nrowe oDotani’”. Nto Yosefe aahirowa owaavya axuulupale awe, aaphwanya oDotani.
18 Vano axuulupale awe yaahinweha orwaaka ottaiwene. Ohinatthi owaattamela, awo yaahipacerya ompaka palano wiira amwiive. 19 Awo yaahileelana wiira: “Mmooneke mulipa-ooloha ole onirwa vale.+ 20 Nrowe nimwiive, nimurihele mweehimeni. Nuumala-vo nnoohimyaka wiira ohiiviwa ni enama ya mutakhwani. Vano nnooweha vanrowa aya omalela itthu iye aaloha awe”. 21 Okathi Rubeni+ aamusuwenle awe palano aya, aaheererya omoopola muhima awe mmatatani mwaya. Nto aahihimya wiira: “Nihimwiive”.+ 22 Rubeni aahihimya-tho wiira: “Muhimwiive.+ Mmurihele ehime ela eri moothakoni, masi muhimwiirihe etthu yootakhala”.*+ Aahihimya siiso, ophavelaka omoopola mmatatani mwaya, wiira omuttikiherye wa paapa awe.
23 Nto Yosefe ophiyaka-ru vaari aya axuulupale awe, awo yaahimurula nlaya nawe, nenle nooreera aawanre awe.+ 24 Nto awo yaahinvara, amurihela mweehimeni. Okathi ole, ehime ele khiyaakhanle maasi.
25 Awo yaahikilaathi wiira alye. Vano yaahoona ekurupu ya anamarotta a nloko na Iximayeli,+ ekhumaka oXileyaadi, erowaka wExiitu. Ikamelo saya saahikuxa esenya ya mwiri oniihaniwa laadanu, ni baalsamu, ni nikula na mwiri.*+ 26 Tivo, Yuda aahaahimeerya axinnawe wiira: “Nimphwanya-ni namwiiva muhima ahu, nnakhuwa okhwa wawe?+ 27 Nrowe naatumiherye+ aiximayeli, masi nihimwiirihe etthu yootakhala. Ola munnihu, nrina ephome* emosa-ru”. Tivo awo yaahinwiriyana munnaya. 28 Okathi anamarotta aiximayeli, yaawo-tho yaari a oMidiyani,+ yaavira aya, axinnawe Yosefe yaahimukumiha mweehimeni, yaatumiherya anamarotta ale, musurukhu 20 wa eparatha, maluku ene.+ Alopwana ale yaahimukuxa Yosefe, amuroiha wExiitu.
29 Okathi Rubeni aatthikenle awe veehimeni, owo aahiweha wiira Yosefe khaakhanle mweehimeni-mme. Tivo aahikhera malaya awe. 30 Nuumala otthikela vaari axinnawe, Rubeni aahilavula otikinihiwe ene, iiraka: “Muhima ahu oolakaseya! Kinrowa opaka exeeni?”
31 Nto yaahiiva epuri yoolopwana, akuxa nlaya na Yosefe, aruweya mphomeni-mmo. 32 Nuumala-vo, yaahimoroihela paapa aya nlaya nne nooreera, enahimya wiira: “Noophwanya nlaya nna. Xontte nwehe akhala wiira ti na mwaninyu, aahiiso nnaari”.+ 33 Vano, paapa aya aahiweha nlaya nne oxanka, onahimya wiira: “Nna nlaya na mwanaka! Woonasa wene, enama ya mutakhwani temwiivale Yosefe, emukhuura!” 34 Tivo, Yakobe aahikhera malaya awe, iitthukwelela esaakho muyuununi, onamunlela mwanawe mahiku manceene. 35 Anaawe ootheene axilopwana ni axithiyana, yaaneererya ommaaliha. Masi Yakobe aanikhootta omaalihiwa, ohimyaka wiira: “Kinookhuruwela Mmahiye,*+ kimunlelaka mwanaka!” Paapa awe nlelo aanimunlela
36 Vano amidiyani yaahimutumiha Yosefe wExiitu, amutumiheryaka Potifari. Potifari owo, aari murumeyi a Farawo+ ni xeefi a makwarta.+
38 Okathi ole, Yuda aahaahiya axinnawe, onarowa othipela etenta* awe waattamela mulopwana a wAdulami, iihaniwa Hira. 2 Nto Yuda aahinweha mwaana mwaamuthiyana a Xuwa, mukanaani.+ Yuda owo aahimurupiha. 3 Vano muthiyana owo aahirupala. Muhoolo mwaya, aahimuyara mwaana mwaamulopwana. Nto Yuda aahinvaha nsina noowi Eri.+ 4 Aahirupala-tho omuyara mwaana mwaamulopwana, onvaha nsina noowi Onani. 5 Aahirupala-tho omuyara mwaana mwaamulopwana, onvaha nsina noowi Xela. Okathi aamuyanre awe Xela, owo* aakhala wAkazibi.+
6 Nuuvira okathi, Yuda aahimuthanlela muthiyana mwanawe oopacerya oyariwa iihaniwa Eri. Muthiyana owo iihaniwa Tamari.+ 7 Masi Eri, mwaana oopacerya oyariwa ni Yuda, aanipaka itthu sootakhala vamaithoni va Yehova. Tivo Yehova aahimwiiva 8 Nto Yuda aahimwiirela Onani wiira: “Mmuthele naamukhweli a munninyu,* wiira mmuyarele osuulu munninyu owo”.+ 9 Onani aanisuwela wiira anamwane awo khiyaarowa okhala awawe.+ Nto okathi aarupana awe mwaara a munnawe, aaniyiiherya vathi wiira ohimuyarele anamwane munnawe.+ 10 Etthu Onani aapaka awe, yaari yootakhala vamaithoni va Yehova. Tivonto aahimwiiva.+ 11 Nto Yuda aahimuleela Tamari, mwaara a mwanawe wiira: “Mwakhaleke owannyeya apapinyu, ni muhitheliwe mpakha wunnuwa mwanaka mwaamulopwana Xela”. Yuda aahimmye siiso okhala wiira aanoova wiira Xela aamookhwa, ntoko yaakhwiiye aya anaawe akina axilopwana.+ Nto Tamari aahirowa okhala owannyeya apapawe.
12 Nuuvira okathi, mwaarawe Yuda aahikhwa. Owo aari mwaana mwaamuthiyana a Xuwa.+ Yuda aahimunlela mwaarawe. Nuumala-vo, aahirowa oTiimina,+ weiwo waari aya atthu yaamettha ipwittipwitthi sawe. Owo aari ni mpatthani awe Hira, a wAdulami.+ 13 Tamari aahileeliwa wiira: “Apapaya aiyanyu anrowa oTiimina omettha ipwittipwitthi saya”. 14 Tamari aahirula ikuwo sa onaamukhweli, aahiikhuneela mmakhatani ni nleeso, ni aahiikhuneela owiitho ni eveewu. Owo aahikilaathi vamukhora wa muttetthe wEnayimi, estaraata yaarowa oTiimina, okhala wiira Xela aahinnuwa, masi khaavahiwe wiira okhale iyawe.+
15 Okathi Yuda anwenhe awe, oona wiira aari namararuwa,* maana aahiikhuneela owiitho. 16 Yuda aahimwaattamela mustaraatani aari awe, onahimya wiira: “Xontte, mukeemererye orupa ni nyuwo”. Owo khaasuwela wiira aari mwaara a mwanawe.+ Masi Tamari aahimukoha wiira: “Munrowa okivaha-ni wiira kirupe ni nyuwo?” 17 Yuda aahimwaakhula iiraka: “Kinimooruuhelani epuri ya munikotoni mwaka”. Nto Tamari aahimukoha wiira: “Munrowa okeemexerya exeeni, kiwehereryaka waakhela epuri eyo?” 18 Yuda aahimukoha wiira: “Mumphavela wiira kiweemexeryeni exeeni?” Tamari aahaakhula iiraka: “Mukivahe anela* anyu,+ ni musako anyu, ni ekopo eri mmatatani mwanyu”. Owo aahinvaha itthu iyo, ni aahirupana. Nuumala-vo, Tamari aahirupala. 19 Nuuvira okathi, Tamari aahivenya onarowa. Aahirula ikuwo iye, otthikela owara ikuwo sa onaamukhweli.
20 Yuda aahinvahererya epuri mpatthani awe a wAdulami+ wiira anvahererye muthiyana ole ni okuxe itthu eemexenrye awe. Masi khamphwannye Tamari owo. 21 Aahaakoha alopwana yaari opuro ole wiira: “Ori vai namararuwa* ole onikilaathi mustaraatani wEnayimi?” Alopwana awo yaahaakhula yiiraka: “Khonakhale namararuwa* muttetthe ola. 22 Mulopwana ole aahitthika, omuleela Yuda wiira: “Nkimphwannye. Nave-tho, atthu a muttetthe ole anihimya wiira: ‘Khonakhale namararuwa* muttetthe ola’”. 23 Siiso, Yuda aahihimya wiira: “Mmuhiye ohalaneke itthu iye okunxe awe wiira ohinuulihihe muru. Miyo kaahimuroihela epuri eyo, masi nyuwo khamumphwannye”.
24 Nuuvira miyeeri miraru, Yuda aahileeliwa wiira: “Tamari, mwaara a mwaninyu, aahiipaka okhala namararuwa.* Owo oorupala mwaha wa oraruwa wawe”. Nto Yuda aahihimya wiira: “Okumiheriwe ota wiira opahiwe”.+ 25 Okathi aakumiheriwe awe ota, aahiruma oleeliwa Yuda wiira: “Mwaneene itthu iya tokirupalinhe”. Aahilavula-tho iiraka: “Xontte nwehe saana itthu iya, ni mmusuwele mwaneene anela ola, musako ola, ni ekopo ela”.+ 26 Nuumala Yuda oweha saana itthu iye, aahihimya wiira: “Ola onihimya ekeekhai, okhala wiira nkinvanhe mwanaka mwaamulopwana Xela”.+ Okhuma nihiku nenne, Yuda khaatthikenle omurupiha-tho.
27 Waaphiyale aya okathi wooyara, Tamari aahiyara maphapo. 28 Okathi aayara awe, mwaana mmosa aahikumiherya ota ntata nawe. Vano muthiyana aamukhaliherya oyara aahikuxa moowaakuveya nliinya nooxeerya, otthukwelela ntata na mwaana ole ntoko esinaale, onahimya wiira: “Ola topacenrye okhuma”. 29 Masi omalaka-ru ottikiherya ntata nawe mmirimani, munnawe aahikhumela ota. Vano muthiyana aamukhaliherya oyara aahithamala ohimyaka wiira: “Khoo, nyuwo muhaawereya amaminyu!” Tivo, mwaana owo aahivahiwa nsina noowi Peresi.*+ 30 Nuumala-vo, aahikhuma muhima awe, yoowo aatthukweleliwe ntata nawe ni nliinya nooxeerya. Owo aahivahiwa nsina noowi Zerahi.+
39 Vano, Yosefe aahiroihiwa wExiitu.+ Aiximayeli+ ale yaamuroihale Yosefe wExiitu, yaahimutumiherya mulopwana mmosa a wExiitu aihaniwa Potifari,+ yoowo aari murumeyi a vatthokoni va Farawo, ni xeefi a makwarta. 2 Masi Yehova aari ni Yosefe.+ Tivo, itthu saanimweettela saana. Nave pwiya awe ole a wExiitu, aahimuthanla Yosefe wiira oweheryeke itthu sa vatthokoni vawe. 3 Pwiya awe, aanoona wiira Yehova aari ni Yosefe. Nave-tho, aanoona wiira Yehova aanireeliha itthu sootheene Yosefe aavara awe.
4 Yosefe aanimusiveliha pwiya awe, nto owo aahimuthanla wiira okhale murumeyi awe muulupale. Tivonto, aahimuthanla Yosefe wiira oweheryeke etthoko awe, ni itthu sootheene aarina awe. 5 Okhuma okathi aamuthanlale awe Yosefe wiira oweheryeke etthoko awe, ni itthu sootheene aarina awe, Yehova aanireeliha etthoko ya mulopwana ole a wExiitu, mwaha wa Yosefe. Nave-tho, Yehova aanireeliha itthu sootheene aarina awe vatthokoni ni mmatta.+ 6 Tivo, owo aahihiya itthu sootheene mmatatani mwa Yosefe. Mulopwana ole khaaxankela etthu ekina, masi owo aathanla paahi eyoolya aakela awe olya. Erutthu ya Yosefe yaari yomphwanela, ni aari ooreera.
7 Nuuvira okathi, mwaarawe pwiya awe Yosefe, aahisiveliwa nuuwo, onamwiirela wiira: “Murupe ni miyo”. 8 Masi Yosefe aahikhootta, onamuhimeerya mwaara a pwiya awe, wiira: “Pwiya aka khonixankela etthu eri vatthokoni vawe, maana ookihiyerya miyo. Owo ookiroromela itthu sootheene orina awe. 9 Khuuvo orina okhulupale wuulupale vatthokoni-va, okivikana miyo. Nave-tho, khiivo etthu pwiya aka okikhoottihenrye awe, muhikhanle nyuwo paahi, maana nyuwo mwa mwaarawe. Nto vaniweryaneya sai miyo opaka etthu ela yootakhala, ni omutthekela Muluku?”+
10 Nto khula nihiku, mwaarawe Potifari aaninveka Yosefe, masi Yosefe aanikhootta orupa nuuwo, aahiiso oviriha okathi hoothe. 11 Masi nihiku nimosa, Yosefe aahikela mpaani wiira avare muteko awe. Khuuvo namuteko mukina aari mpaani-mmo. 12 Vano muthiyana ole aahivara ekuwo ya Yosefe, onamwiirela wiira: “Murupe ni miyo!” Masi Yosefe aahimuhiyerya ekuwo ele mmatatani, onatthyawela ota. 13 Nto oonale awe wiira Yosefe aahimuhiyerya ekuwo awe, onatthyawela ota, 14 mwaarawe Potifari aahikhuwela owiihanaka arumeyi a vatthokoni vawe, onaaleela wiira: “Mooneke! Muheeperi ola aiyaka amuruuhale aya, oniphavela oniveeha. Owo aahikaattamela, onaphavela orupa ni miyo. Masi miyo kaahipacerya okhuwela vanceene. 15 Okathi aakiiwale awe kikhuwelaka, owo aahihiya ekuwo awe vakhiviru vaka, onatthyawela ota”. 16 Nuumala-vo, mwaarawe Potifari aahipweha ekuwo ya Yosefe vakhiviru vawe, mpakha pwiya awe Yosefe otthikela owaani.
17 Mwaarawe Potifari aahimuleela iyawe etthu emosa-ru, oriki: “Murumeyi ole muheeperi mmuruuhale anyu, aahikaattamela wiira okiveehe. 18 Masi okathi aakiiwale awe kikhuwelaka, owo aahihiya ekuwo awe vakhiviru vaka, onatthyawela ota”. 19 Potifari aiwaka-ru moolumo a mwaarawe, yoowo aahimmye wiira: “Iya ti itthu murumeyi anyu okiirenle awe”, aahinanariwa vanceene. 20 Nto pwiya awe Yosefe aahimutthukweliha mukhatteya, opuro yoole yaatthukweliwa aya maperesu a mwene. Nto Yosefe aahikhala mukhatteya memmo.+
21 Yehova aanimukhaliherya Yosefe ni aanimureerela murima.* Aahimukhaliherya wiira ooniweke saana ni xeefi a makwarta a mukhatteya.+ 22 Nto, xeefi a makwarta a mukhatteya, aahimuthanla Yosefe wiira aaweheryeke maperesu ootheene yaari mukhatteya-mme. Nave miteko sootheene saavariwa mukhatteya-mme, Yosefe taaruma.+ 23 Xeefi a makwarta a mukhatteya khaaxankela etthu Yosefe aakhapelela awe, maana Yehova aanimukhaliherya Yosefe. Nave-tho, Yehova aaniiriha weetta saana itthu sootheene Yosefe aavara awe.+
40 Nuumala-vo, mulipa-aalawiha itthu mwene a wExiitu aawurya awe,*+ ni mulipa-ooxa iphaawu, yaahimutthekela pwiya aya, mwene a wExiitu. 2 Nto Farawo aahinanariwa ni arumeyi awe anli, eyo piiyo, mulipa-aalawiha itthu mwene aawurya awe, ni mulipa-ooxa iphaawu.+ 3 Vano Farawo aahiruma wiira arumeyi ale anli atthukweliwe ekhatteya yaari vatthokoni va xeefi a makwarta,+ opuro yoowo Yosefe aatthukweliwe awe.+ 4 Tivo, xeefi a makwarta aahimuthanla Yosefe wiira okhale naawo ni aaweheryeke.+ Awo yaahikhala mahiku manceene mukhatteya-mme.
5 Ohiyu omosa-ru, arumeyi ale a mwene a wExiitu, eyo piiyo, mulipa-oolawiha itthu mwene aawurya awe ni mulipa-ooxa iphaawu, yaawo yaari mukhatteya, yaahiloha. Etthu khula mmosa aalonhe awe yaataphulela etthu yoovirikana. 6 Mmeeloni mwaya voosiisu, okathi Yosefe aaphiyale awe, aahaaweha wiira yaahiriipiwa murima. 7 Yosefe aahaakoha arumeyi a Farawo, yaawo yaatthukweliwe nuuwo vatthokoni va pwiya awe, iiraka: “Xeeni muriipiwe anyu murima olelo?” 8 Nto awo yaahimwaakhula yiiraka: “Owanli ahu nooloha etthu, masi khuuvo oniwerya onitaphulela”. Yosefe aahaaleela wiira: “Muluku paahi toniwerya wootaphulelani etthu elonhe anyu.+ Xontte, mukileele etthu elonhe anyu”.
9 Tivo, mulipa-oolawiha itthu mwene aawurya awe, aahimuleela Yosefe oloha wawe, iiraka: “Moolohani mwaka, miyo kaahiweha mwiri wa ewuuva ohoolo waka. 10 Mwiri owo, waahikhalana iritta tthaaru. Iritta iyo saahiphuwa sikhumelela ithutu. Ithutu iyo, saahikumiherya maphara a ewuuva yoottokottha. 11 Kaahikuxa ekoopho ya Farawo mmatatani mwaka, ni kaahikuxa ewuuva kiwamela mukoophoni mwa Farawo. Nuumala-vo, kaahinvahererya ekoopho eyo Farawo”. 12 Vano Yosefe aahimuleela wiira: “Etthu elonhe anyu enitaphulela ela: Iritta tthaaru, sinitaphulela mahiku mararu. 13 Nuuvira mahiku mararu, Farawo onimookumihani-mu,* mutthikele muteko mwaavara anyu.+ Munrowa onvahereryaka ekoopho Farawo, ntoko mwiira anyu khalai, muri ene mulipa-oolawiha itthu mwene aawurya awe.+ 14 Masi mukuupuwele itthu saweettelani saana. Xontte, mukireerele murima ni mwakilavule ohoolo wa Farawo, wiira okikumihe opuro ola. 15 Mweekeekhai, kiroovariwa elapo ya aheeperi,+ kiruuhiwa nno. Nave elapo ela nkipanke etthu yoophwanela oriheliwa mukhatteya”.*+
16 Okathi mulipa-ooxa iphaawu oonale awe wiira Yosefe aahitaphulela etthu yooreera, owo aahimuleela Yosefe wiira: “Ni miyo-tho kooloha kiireiye ene ittanka* tthaaru saarina iphaawu sootteela”. 17 Ettanka* yaari vasulu, saahikhala mithinto soovirikana sa iphaawu soowooxiwa kaamuroihela aka Farawo. Axipalame yaanikhuura iphaawu saari ettanka* yaari vamuru vaka”. 18 Vano Yosefe aahimuleela wiira: “Etthu elonhe anyu enitaphulela ela: Ittanka* tthaaru sinitaphulela mahiku mararu. 19 Yavira mahiku mararu, Farawo onimwiikittha muru anyu, oothomeyeni vamwirini. Vano axipalame anrowa okhuuraka erutthu anyu”.+
20 Nihiku na neeraru, Farawo aahipaka efesta aatthapela awe nihiku aayariwa awe.+ Owo aahaapakela efesta arumeyi awe ootheene. Farawo aahimukumiha mukhatteya mulipa-oolawiha itthu aawurya awe, ni mulipa-ooxa iphaawu. Nuumala-vo, aaroiha ohoolo wa arumeyi awe. 21 Farawo aahimuttikiherya muteko awe, mulipa-oolawiha itthu aawurya awe. Nto owo aaninvahererya ekoopho Farawo. 22 Masi aahimuthomeya vamwirini mulipa-ooxa iphaawu. Siiso, itthu sootheene saahiiraneya ntoko Yosefe aataphulenle awe oowanli aya.+ 23 Masi mulipa-aalawiha itthu mwene aawurya awe, aahimuliyala Yosefe.+
41 Saavinre aya iyaakha piili soomalela, Farawo aahiloha+ eemenle ene waattamela muro Niilo. 2 Nto, aahiweha ipooyi 7 soothiyana, sooreera ni sooneneva, sikhumaka mmuro. Iyo saalya malaxi waattamela muro Niilo.+ 3 Aahiweha-tho ipooyi sikina 7 soothiyana, soonanara ni soowootta, sikhumaka mmuro Niilo, sittharaka iye soopacerya. Ipooyi iyo, saaheemela waattamela ipooyi iye 7 soothiyana sooneneva, mukerekhere mwa muro Niilo. 4 Vano, ipooyi iye soonanara ni soowootta, saahipacerya okhuura ipooyi iye 7 sooreera ni sooneneva. Nuumala-vo, Farawo aahivenya.
5 Farawo aahitthikela-tho orupa, onaloha ekwaha ya nenli. Owo aahiloha makala 7 a etiriku, yaathapuluwa mutathi mmosa-ru, ooreera ni asareiye ene ipyo.+ 6 Voottharelana, yaahikhumelela-tho makala 7 a etiriku oophepuwa,* ni yaapahiwe ni epheyo yooviha yaakhuma mpantta onikhuma nsuwa. 7 Nto makala ale a etiriku oophepuwa,* yaahipacerya omirya makala ale 7 ooreera ni yaasareiye ipyo. Vano, Farawo aahivenya vaarupa awe, khisuwela wiira aamuloha.
8 Masi voosiisu, Farawo aahixanka vanceene. Nto aahiruma wiihaniwa anahako ni asuweli ootheene a wExiitu. Vano, aahaaleela itthu aalonhe awe, masi khuuvo aawenrye omuleela etthu yaataphulela aya.
9 Nto mulipa-aalawiha itthu Farawo aawurya awe, aahimuleela Farawo wiira: “Olelo kinoohimya itampi saka. 10 Iwo ohano aFarawo, yaahinanariwa ni hiyo, arumeyi aya. Tivo, yaahiruma wiira miyo ni mulipa-ooxa iphaawu,+ nitthukweliwe ekhatteya yaari vatthokoni va xeefi a makwarta. 11 Nuumala-vo, miyo ni mulipa ooxa iphaawu naahiloha ohiyu omosa-ru. Vano, etthu khula mmosa aalonhe awe, yaahivirikana otaphuleliwa waya.+ 12 Aahikhala mmiravo mmosa muheeperi, yoowo aari murumeyi a xeefi a makwarta.+ Nto okathi naamulenle ahu itthu naalonhe ahu,+ owo aahitaphulela etthu khula mmosa aalonhe awe. 13 Tthiri, vaahiiraneya ntoko aanitaphulenle awe. Miyo kaahittikiheriwa muteko aka, masi mulipa-ooxa iphaawu aahithomeiwa vamwirini”.+
14 Nto Farawo aahiruma oroweliwa Yosefe.+ Owo aahikumihiwa mukhatteya* moowaakuveya.+ Yosefe aahimettha ereru ni ikharari, ni aahituruka ikuwo sawe, onarowa wa Farawo. 15 Farawo aahimuleela Yosefe wiira: “Miyo kooloha etthu, masi khuuvo oniwerya otaphulela. Nto kihiiwa wiira nyuwo munniwerya otaphulela sooloha”.+ 16 Vano, Yosefe aahimwaakhula Farawo oriki: “Khahiyo miyo kinipaka eyo! Muluku tonrowa onvaha Farawo ihapari sooreera”.+
17 Farawo aahimuleela Yosefe wiira: “Miyo kaaloha keemenle ene mukerekhere mwa muro Niilo. 18 Nto saahikhuma mmuro Niilo, ipooyi 7 soothiyana, sooreera ni sooneneva, sinalya malaxi mukerekhere mwa muro owo.+ 19 Nuumala-vo, saahikhuma-tho ipooyi 7 soothiyana, soohilipa-lipa, soonanara, ni soowootta. Miyo nkitonko woona ipooyi soonanara siisaale, elapo yootheene ya wExiitu. 20 Vano ipooyi iye soowootta ni soonanara, saahipacerya okhuura iye 7 sooneneva saapacenrye okhuma. 21 Masi, nuumala okhuura ipooyi iye, khuuvo aarowa waanyiherya wiira saahikhuura etthu, okhala wiira saari soowootta, siisaale ntoko saari aya woopaceryani. Vano kaahivenya vaarupa aka.
22 “Nuumala-vo, kaahiloha makala 7 a etiriku yaathapuluwa mutathi mmosa-ru, ooreera ni asareiye ene ipyo.+ 23 Voottharelana, yaahikhumelela-tho makala 7 a etiriku oophepuwa,* ni yaapahiwe ni epheyo yooviha yaakhuma mpantta onikhuma nsuwa. 24 Vano, makala ale a etiriku oophepuwa,* yaahimirya makala ale 7 a etiriku ooreera. Nto miyo kaahaaleela anahako,+ masi khuuvo aawenrye okileela etthu yaataphulela aya”.+
25 Yosefe aahimwaakhula Farawo wiira: “Itthu Farawo olonhe awe, sinitaphulela etthu emosa-ru. Muluku eekeekhai ohooleelani nyuwo Farawo, etthu onrowa awe opaka.+ 26 Ipooyi 7 sooreera, sinithoonyerya iyaakha 7. Nave-tho, makala 7 ooreera, anithoonyerya iyaakha 7. Itthu mulonhe anyu, sinitaphulela etthu emosa-ru. 27 Ipooyi 7 soowootta ni soonanara saattharelana, sinithoonyerya iyaakha 7. Nave, makala 7 a etiriku oophepuwa,* yaawo yaapahiwe ni epheyo yooviha yaakhuma mpantta onikhuma nsuwa, anithoonyerya iyaakha 7 sa etala. 28 Ntoko koohimenryaakani nyuwo Farawo, Muluku eekeekhai oowoonihani etthu onrowa awe opaka.
29 “Sinimoorwa iyaakha 7 sooruwerya vanceene, mulaponi mootheene mwa wExiitu. 30 Savira iyaakha iyo, sinimoorwa iyaakha sikina 7 sa etala. Nto oruwerya iwe mulaponi mootheene mwa wExiitu onooliyaliwa, maana etala eyo enimwaatta.+ 31 Atthu anooliyala wiira vaatoko oruweriwa, okhala wiira etala enrowa okhumelela mulaponi-mu, enrowa okhala yinceenexa. 32 Nyuwo mwene Farawo mooloha ikwaha piili, okhala wiira Muluku eekeekhai oolipiherya mwaha owo. Nave-tho, Muluku owo eekeekhai onoopaka eyo niinaano-va.
33 “Vano, Farawo omwaavye mulopwana mmosa orina ankhili, omukhalihe mukhulupale a elapo yootheene ya wExiitu. 34 Nyuwo Farawo, mwaathanle arumeyi mulaponi mootheene, yaawo anrowa waakhelaka epantte ya neethanu ya ipyo sinrowa oruweriwaka wExiitu, iyaakha iyo 7 elapo yootheene enrowa aya oruweryaka vanceene.+ 35 Iyaakha iya sooruwerya sinirwa, arumeyi awo yaakheleke ipyo, yuukeleke mpooma, wiira asuke.+ Ipyo iyo sinrowa okhala sa Farawo. 36 Eyoolya eyo, enrowa olyiwaka iyaakha 7 sa etala enrowa okhumelela elapo ya wExiitu, wiira atthu ni inama sihikhwe etala”.+
37 Moolumo a Yosefe yaahimusivela Farawo ni arumeyi awe ootheene. 38 Tivo, Farawo aahaakoha arumeyi awe, oriki: “Niireke ookhala mulopwana mukina oophwanelela oninvikana Yosefe, yoowo onikhaliheriwa ni ikuru sa Muluku?” 39 Vano, Farawo aahimuleela Yosefe wiira: “Okhala wiira Muluku ohoosuwelihani itthu iya sootheene, khuuvo mutthu mukina orina ankhili ntoko nyuwo. 40 Kinimoothanlani wiira mweettiheke etthoko aka. Nave atthu ootheene a elapo ela anrowa owiiwelelakani mwa itthu sootheene.+ Miyo paahi, ntoko mwene, kinrowa okhala muulupalexa woovikanani nyuwo”. 41 Farawo aahimuleela-tho Yosefe wiira: “Moone! Miyo kinnookhalihani mukhulupale a elapo yootheene ya wExiitu”.+ 42 Nuumala-vo, Farawo aahimurula anela awe mukathani, onwariha Yosefe. Nave-tho aahinwariha malaya ooreera a eliinyu, ni aahinwariha muxikoni mwawe ekolaari yooreera ya eweero. 43 Nave-tho, Farawo aahinweliha Yosefe mukaaroni mwawe ya nenli, atthu anakhuwela ohoolo wa Yosefe, yiiraka: “Avrékh!”* Siiso, Farawo aahimukhaliha Yosefe mukhulupale a elapo yootheene ya wExiitu.
44 Farawo aahimuleela-tho Yosefe wiira: “Miyo ka Farawo, masi elapo yootheene ya wExiitu,+ khuuvo mutthu onrowa opaka nnakhala etthu emosa,* nyuwo muhimweemerenrye”. 45 Nuumala-vo, Farawo aahinvaha Yosefe nsina noowi Safenati-Paneyahi, ni aahimutheliha Asenathi,+ mwaana mwaamuthiyana a Potiifera, yoowo aari namukuttho a wOni.* Nto Yosefe aahipacerya weettiha* elapo ya wExiitu.+ 46 Yosefe aarina iyaakha 30,+ okathi aaronwe awe okumana ni* Farawo, mwene a wExiitu.
Nuumala-vo, Yosefe aahikhuma ohoolo wa Farawo, oneetteetta elapo yootheene ya wExiitu. 47 Nto iyaakha iye 7 sooruwerya, elapo ele yaahiruwerya vanceene. 48 Yosefe aanaakhela eyoolya yootheene yaalimmwa iyaakha iye 7, elapo ya wExiitu. Owo aanuukela eyoolya eyo mpooma. Khula epooma, aanisuka eyoolya yaalimwa imatta saattamenle ipooma iyo. 49 Yosefe aavira uukelaka ipyo sinceenexa, sinakhala ntoko mihaava sa mphareya. Okhala wiira khisaareere waatta, atthu yaahihiya ophima ipyo saasukiwa.
50 Ohinatthi ophiya mwaakha wa etala, Asenathi, mwaana mwaamuthiyana a Potiifera, yoowo aari namukuttho a wOni,* aahimuyarela Yosefe anamwane anli axilopwana.+ 51 Nto Yosefe aahinvaha mwanawe oopaceriwa oyariwa, nsina noowi Manase,*+ maana aahimya wiira: “Muluku ookiiriha oliyala mixankiho saka sootheene, ni oomaliha wunkheliwa waka wootheene ni etthoko ya apaapa”. 52 Vano mwaana a nenli aahinvaha nsina noowi Efrayimi,*+ maana aahimya so: “Muluku ookivaha anamwane elapo ya oxanka waka”.+
53 Nto iyaakha 7 sa oruwerya elapo ya wExiitu, saahimala.+ 54 Vano, saahipacerya iyaakha 7 sa etala, ntoko Yosefe aahimmye awe.+ Ilapo sootheene saahikhala etala, masi elapo yootheene ya wExiitu yaahikhala eyoolya.+ 55 Nuuvira okathi, elapo yootheene ya wExiitu yaahipacerya ohaawa mwaha wa etala. Nto, atthu yaahipacerya okhuwela, anvekelaka eyoolya Farawo.+ Vano, Farawo aahaaleela atthu ootheene a wExiitu wiira: “Murowe wa Yosefe, mwavareke itthu sootheene onrowa awe wooleelani”.+ 56 Etala eyo yaanivola moolumwenkuni mootheene.+ Nto okathi yaatempe aya ovola elapo ya wExiitu, Yosefe aahipacerya waahula arumasiya ootheene, onaatumiherya eyoolya atthu a wExiitu.+ 57 Nave-tho, atthu a olumwenku wootheene yaanirowa wExiitu wiira yatumiheriwe yoolya ni Yosefe, okhala wiira etala yaahitepa ovola moolumwenkuni mootheene.+
42 Okathi Yakobe aasuwenle awe wiira wExiitu yaahikhala eyoolya,+ aahaakoha anaawe wiira: “Xeeni muniwehana anyu paahi?” 2 Nave aahaaleela wiira: “Kihiiwa wiira yookhala eyoolya wExiitu. Murowe weiwo mwanithumele eyoolya, wiira nihikhwe etala”.+ 3 Tivo, axuulupale awe Yosefe 10,+ yaahirowa wExiitu othuma eyoolya. 4 Yakobe khaamuhiyale Beniyamini,+ muhima awe Yosefe, aattharaka axuulupale awe, maana uupuwela so: “Woonasa wene, enoomukhumelela ehasara”.+
5 Anamwane a Isarayeli yaahirowa hoothe ni atthu akina othuma eyoolya wExiitu, okhala wiira etala yaahiphiya elapo ya oKanaani.+ 6 Yosefe taari mukhulupale a elapo ele,+ nave taatumiherya eyoolya atthu ootheene a moolumwenkuni.+ Nto axuulupale awe Yosefe yaahirwa ohoolo wawe, yuurama mpakha vathi.+ 7 Okathi Yosefe aawenhe awe axuulupale awe, aahaasuwela niinaano-ru, masi owo khaisuwelinhe.+ Nto aahaalavuliha ni owali iiraka: “Munikhuma woowi?” Vano awo yaahaakhulasa wiira: “Ninkhuma elapo ya oKanaani. Naarwiiye othuma eyoolya”.+
8 Yosefe aahaasuwela axuulupale awe, masi awo khiyaamusuwenle. 9 Okathi ene yoole, Yosefe aahuupuwela etthu aalonhe awe yaahimya yaawo.+ Owo aahaaleela wiira: “Nyuwo mwa alipa-oohottela! Mwaarwiiye oweha mapuro a elapo ela mukhanle anyu ootuphela!” 10 Awo yaahimwaakhula wiira: “Nnaari pwiyaka, hiyo naarwiiye othuma eyoolya. 11 Ootheene ahu na anamwane a paapa mmosa-ru. Hiyo na atthu a xariya. Khanihiyo alipa-oohottela”. 12 Masi owo aahiwaakhula iiraka: “Nnaari! Nyuwo mwaarwiiye oweha mapuro a elapo ela mukhanle anyu ootuphela!” 13 Awo yaahimwaakhula wiira: “Hiyo niri anamwane 12.+ Na anamwane a paapa mmosa-ru,+ elapo ya oKanaani. Mwaana ookiseriwa, ohanle ni apaapa owaani.+ Masi mukina khokhanle-tho”.+
14 Yosefe aahiwaakhula wiira: “Ti yeeyo kihimmye aka wiira ‘nyuwo mwa alipa-oohottela!’ 15 Weeso kinooweehereryani: Kinnilaphela okumi wa Farawo, wiira khamunivenya-va, muhimuruuhale muhima anyu ookiseriwa.+ 16 Mmurume munninyu mmosa wiira omurowele muhima anyu. Masi nyuwo akina muhalase vaava. Siiso, kinoosuwela wiira munilavula ekeekhai. Mwaahihimyeke ekeekhai, kinoosuwela wiira nyuwo mwa alipa-oohottela”. 17 Yosefe aahaawalela mpakha mahiku mararu.
18 Nihiku na neeraru, aahaahimeerya wiira: “Miyo kinnimoova Muluku eekeekhai. Mpake enihimya aka wiira mukhale akumi. 19 Mwaahimyaka ekeekhai, mmosa ohale vaava otthukweliwe ene. Akina aroweke wiira yaakuxe eyoolya yaavahe amusi anyu, yaawo anivoliwa etala.+ 20 Mwamuruuhe muhima anyu ookiseriwa, wiira kisuwele akhala wiira munihimya ekeekhai, ni wiira muhikhwe”. Nto awo yaaheemererya wiira siiso.
21 Awo yaahihimeeryana yaawo-ru wiira: “Mweekeekhai, itthu iya sinniiraneela mwaha wa itthu sootakhala nimwiirenle ahu munnihu.+ Naahinweha oxankale ene, okathi aanivekenle awe wiira nimmorele ikharari, masi hiyo khinanwiriyanne. Tivonto etthu ela ennikhumelela aya”. 22 Nto Rubeni aahiwaakhula wiira: “Miyo kaahooleelani wiira ‘nihimwiirihe etthu mmiravo ola’, masi nyuwo khimwaakiwiriyanne.+ Tivonto, ninliverya itthu nipanke ahu. Ninnikumiheriwa mulattu mwaha wa okhwa wawe”.*+ 23 Okhala wiira aahikhala namataphulela vaavo, awo khiyaasuwela wiira Yosefe aaniiwa etthu yaahimya aya. 24 Yosefe aahikhuma ohoolo waya onarowa wunla.+ Okathi aatthinke awe onalavula naawo, aahinvara Simeyoni,+ omutthukwa anweha aka.+ 25 Yosefe aahiruma wiira esariwe eyoolya musaakhoni waya, ni khula mmosa ottikiheriwe musurukhu awe musaakhoni mwawe. Aahiruma-tho wiira avahiwe itthu soolya mphironi. Nto yaahiiraneya siiso.
26 Vano, yaahiweliha isaakho saya vakameloni, anarowasa. 27 Okathi yaaphiyale aya opuro yaarowa ya orupa, mmosa aahitaphula esaakho awe wiira onvahe eyoolya puuru awe. Nto otaphulaka-ru, aahiphwanya musurukhu vasulu. 28 Vano aahaaleela axinnawe wiira: “Mooneke, koottikiheriwa musurukhu aka musaakhoni mwaka!” Nto yaanoova vanceene ni yaanithukumela. Yaahipacerya owehana, anakohana wiira: “Exeeni ela Muluku oniirenle awe?”
29 Okathi yamphwannye aya paapa aya Yakobe, oKanaani, yaahimuleela itthu sootheene saawiiranenle. Awo yaahimmye so: 30 “Mulopwana ori mukhulupale a elapo ele, oonilavuliha ni owali,+ ni ohimmye wiira naaronwe ohottela elapo ele. 31 Masi naahimwaakhula wiira: ‘Hiyo na atthu a xariya. Khanihiyo alipa-oohottela.+ 32 Hiyo na anamwane a paapa mmosa-ru. Paapa ahu orina anamwane 12.+ Mmosa khokhanle-tho,+ vano mwaana ookiseriwa ori ni apaapa, elapo ya oKanaani’.+ 33 Masi mukhulupale a elapo ele aahinileela oriki: ‘Wiira kisuwelexe mwaahimyaka ekeekhai, mukihiyerye munninyu mmosa.+ Nto nyuwo akina mwakuxeke eyoolya wiira mwaavahe amusi anyu, yaawo anivoliwa etala.+ 34 Vano mukiruuhele muhima anyu ookiseriwa. Siiso, kinoosuwela wiira khamuhiyo alipa-oohottela, masi mwa atthu a xariya. Nuumala-vo, kinimoottikiheryani munninyu, nave pooti othumaka eyoolya elapo ahu ela’”.
35 Okathi yiittha aya isaakho saya, khula mmosa aahiphwanya murupa awe wa musurukhu ori ene memmo. Okathi awo ni apapaya yaawenhe aya musurukhu owo, yaahoova vanceene. 36 Vano, Yakobe aahiikhupanyerya ohoolo wa anaawe, iiraka: “Nyuwo munookaakha anaaka!+ Yosefe khokhanle-tho,+ nave Simeyoni khokhanle-tho.+ Vano muniphavela-tho omukuxa Beniyamini! Xeeni itthu iya sootheene sinikikhumelela aya?” 37 Masi Rubeni aahimuhimeerya paapa awe wiira: “Kaahoottikiheryeni Beniyamini, pooti owiiva anaaka anli axilopwana.+ Mukivahererye miyo, nto kinoomukhapelela ni kinimoottikiheryani”.+ 38 Vano Yakobe aahiwaakhula wiira: “Mwanaka khonrowa ni nyuwo, maana muulupale awe ohookhwa, nave ohanle yoola paahi.+ Nto yaamukhumelela etthu yootakhala mphironi, munookiiriha okhuruwela Mmahiye*+ kuuluvanle ene ni kiriipiwe ene murima”.+
43 Vano, etala yaanitepa ovola elapo ele.+ 2 Okathi yaamalinhe aya olya eyoolya yaathumme aya wExiitu,+ Isarayeli aahaaruma anaawe, oriki: “Mutthikele wExiitu mwanitthumele eyoolya”. 3 Nto Yuda aahiwaakhula apapawe wiira: “Mulopwana owo oonilopola oratteene, iiraka: ‘Muhitthikele-tho okumana ni miyo, muhimuruuhale muhima anyu’.+ 4 Mwamuhiya muhima ahu orowaka ni hiyo, nnoorowa noothumeleni eyoolya. 5 Masi mwaahimuhiye, hiyo khaninrowa, maana mulopwana owo aahinileela wiira: ‘Muhitthikele-tho okumana ni miyo, muhimuruuhale muhima anyu’”.+ 6 Nto Isarayeli+ aahikoha oriki: “Xeeni muhalaka okikumiherya muxankiho ola? Xeeni muhalaka omuleela mulopwana owo wiira mookhalana muhima anyu mukina?” 7 Awosa yaahaakhula yiiraka: “Mulopwana owo aahinikoha vooluluwanya, ophavelaka onisuwela hiyo, ni waasuwela amusi ihu. Owo aanikonhe so: ‘Paapa anyu nlelo ookhala? Mookhalana muhima anyu mukina?’ Nto hiyo naahimuleela itthu iya.+ Vano naarowa osuwela sai wiira owo aamuhimya wiira: ‘Mmuruuhe muhima anyu’?”+
8 Yuda aahimuthipelela paapa awe Isarayeli, iiraka: “Mukihiye kimukuxe mmiravo ola,+ kiroweke. Naahiire siiso, hiyo, nyuwo ni aniihu+ nnimookhwa.+ 9 Okumi wa mmiravo ola ori mmatatani mwaka.+ Yamwiiraneela etthu, nyuwo pooti okihukhumu miyo. Kaahimuttikihe, koovahereryani, weeso kinimootthekelani mahiku ootheene. 10 Masi nahaapinse, saano nironwe ene nitthika, ikwaha piili”.
11 Tivo, paapa aya Isarayeli, aahaaleela wiira: “Vakhala wiira ti siiso, weeso mwiire so: Mukuxe itthu sooreerexa sa elapo ela, muhele mmurupani mwanyu mwanvahe mulopwana owo.+ Itthu iyo tiiya: Baalsamu vakhaani,+ oravo vakhaani, esenya ya mwiri oniihaniwa laadanu, nikula na mwiri,*+ ipyo siniihaniwa pistaasio,* ni amentowa. 12 Mukuxe mirupa miili sa musurukhu. Nave-tho muhokoloxe musurukhu mwaattikiheriwe anyu mmurupani mwanyu.+ Woonasa wene, waarooliyaliwa. 13 Vano, mmukuxe muhima anyu, mutthikele wa mulopwana owo. 14 Nto Muluku Oowerya Sootheene, omwiirihe mulopwana owo owoonelani othunku, wiira oottikiheryeni munninyu ole mukina, ni ohimukuxe Beniyamini. Nto vakhala wiira kihaana opweteiwa anaaka, weeso kipweteiweke!”+
15 Siiso, anamwane a Isarayeli yaahikuxa itthu iye yaarowa aya ovaha, vamosa ni mirupa miili sa musurukhu, ni yaahimukuxa Beniyamini. Nto awo yaahivenya anarowa wExiitu, akumana-tho ni Yosefe.+ 16 Yosefe onwehaka-ru Beniyamini ori ene ni axuulupale awe, aahimuleela murumeyi eettiha etthoko awe, wiira: “Mwaakuxe alopwana ala mwaaroihe owaani, mwaive inama ni mwaapeye eyoolya. Alopwana ala anrowa olya ni miyo othana ola”. 17 Voohipisa, murumeyi ole aahipaka ele aarummwale awe ni Yosefe.+ Aahaakuxa alopwana ale, aaroiha vatthokoni va Yosefe. 18 Masi, awosa yaahoova vanceene okathi yaaroihiwa aya vatthokoni va Yosefe, anahimya so: “Hiyo ninruuhiwa-va, mwaha wa musurukhu yoole waattikiheriwe mmurupani mwahu ekwaha yoopacerya. Vano anrowa onituphela, enipake ipottha, ni yaakuxe apuuru ahu!”+
19 Okathi yaaphiyale aya vamukhora va empa ya Yosefe, awosa yaahimwaattamela murumeyi ole eettiha etthoko ya Yosefe. 20 Vano yaahihimya wiira: “Pwiyaka, munilevelele! Hiyo naahirwa ekwaha yoopacerya othuma eyoolya.+ 21 Okathi naaphiyale ahu opuro naarowa ahu orupa, naahipacerya otaphula isaakho sahu. Nto, khula mmosa aahiphwanya musaakhoni mwawe, musurukhu awe wootheene.+ Tivo, hiyo nimphavela ottikiha mmansihu, 22 okhala wiira khanimusuwenle mutthu ohenle musurukhu owo mmurupani mwahu.+ Nave-tho, nooruuha musurukhu mukina wiira nithume eyoolya”. 23 Vano, murumeyi ole aahihimya wiira: “Khivamwaha. Muhoove. Miyo kaahaakhela musurukhu anyu. Muluku anyu ni Muluku a paapa anyu, taahenle muhakhu owo musaakhoni mwanyu”. Nuumala-vo, aahimukumiha Simeyoni, aavahererya.+
24 Vano murumeyi ole aahaakeliha mpaani mwa Yosefe, aavaha maasi wiira arapihe inawu saya, ni aavaha eyoolya wiira yaahelele apuuru aya. 25 Nto awosa yaahilokiherya etthu yaaruuhale aya onvaha+ Yosefe, maana yaahiiwa wiira yaarowasa olya ni Yosefe eyoolya ya othana.+ 26 Okathi Yosefe aakenle awe mpaani, awo yaahinvaha etthu yaamuruuhenle aya, ni yaahuurama mpakha vathi.+ 27 Nuumala-vo, Yosefe aahaakohasa ihaali saya, oriki: “Apapinyu ale oowuuluvala mwaakilenle anyu, nlelo aakhala? Nlelo akumi?”+ 28 Awo yaahimwaakhula yiiraka: “Pwiyaka, apapihu aakhala, nave akumi”. Nuumala-vo yaahuuramasa.+
29 Okathi Yosefe eemenxe awe muru, onweha muhima awe Beniyamini, yoowo aayaraniwe awe erukulu emosa,+ aahikoha wiira: “Muhima anyu ookiserya oyariwa mwaakilenle anyu, ti yoola?”+ Aahihimya-tho wiira: “Mwanaka, Muluku ooreeliheni”. 30 Yosefe khaawerya-tho ovilela nuumala onweha muhima awe. Tivo, moowaakuveya aahaavya nipuro, wiira anleke. Nto aahikela ekwartu emosa, onanla weiwo.+ 31 Nuumala-vo, aahiilipiha, aahikusa owiitho wawe, onakhumela ota. Vano aahaaleela arumeyi awe wiira: “Munivahe eyoolya”. 32 Arumeyi awe yaahinvaha eyoolya Yosefe mekhawe, yaahaavaha axinnawe mekhaya-ru, nave atthu a wExiitu yaari naawo, yaalya mekhaya-ru, okhala wiira atthu a wExiitu khiyaalya poromosa ni aheeperi, maana eyo etthu enaananara vanceene atthu a wExiitu.+
33 Axinnawe Yosefe yaahikilaathihiwa meesa yaari ohoolo wa meesa awe. Awo yaakilaathihiwe opaceryaka ole oopaceriwa oyariwa,+ onakiserya ole ookiseriwa oyariwa. Vano, awo yaaniwehana yaawo-ru, etikinihiwe ene. 34 Yosefe aaniruma wiira ekumihiweke eyoolya meesa awe, eroihiweke meesa a axinnawe. Masi eyoolya aamuroihela awe Beniyamini, waatta waya waakhala ikwaha ithanu ovikana eyoolya aaroihela awe axinnawe akina.+ Siiso, awosa yaahilya ni owurya mpakha ovona.
44 Okathi mukina, Yosefe aahimuruma murumeyi eettiha etthoko awe, oriki: “Musarihe eyoolya isaakho sa alopwana ala, mpakha vaniwerya aya oteexa. Nave muhele musurukhu wa khula mmosa vasulu va esaakho awe.+ 2 Masi, musaakhoni mwa ole ookiserya oyariwa, muhele-mo ekoopho aka ya eparatha ni musurukhu awe aaruuhale awe othumana ipyo”. Nto, owo aahipaka siisaale ntoko aarummwale awe ni Yosefe.
3 Mmeeloni mwaya voosiisu, axinnawe Yosefe yaahikhumasa ni apuuru aya, anarowa. 4 Nlelo ahirakamenle epooma ele, Yosefe aahimuruma murumeyi eettiha etthoko awe oriki: “Nvenye! Mwaatthimakele alopwana ale! Mwaaphwanya vale, mwaakohe wiira: ‘Xeeni muhalaka omwiirela etthu yootakhala pwiya aka, variki owiirenleni etthu yooreera? 5 Kiira ti yeela pwiya aka oniwurerya awe, ni onirumeela awe wiira oweryeke ohimya itthu sinrowa wiiraneya muhoolo? Etthu epanke anyu ti yootakhala’”.
6 Nto, murumeyi ole aahaaphwanya, aaleela moolumo awo. 7 Masi awosa yaahimwaakhula yiiraka: “Pwiyaka, xeeni munilavula anyu siiso? Hiyo, arumeyi anyu, khanikhanle oowiira etthu siiso. 8 Vakhala wiira nookhuma oKanaani,+ nittikihaka musurukhu naaphwannye ahu musaakhoni mwahu, munuupuwela wiira naamwiiya eparatha aahiiso eweero, vatthokoni va pwiya anyu? 9 Mwaphwanya ni mutthu mmosa, weeso mutthu owo iiviweke. Nave-tho hiyo akina ninrowa okhala ipottha sanyu”. 10 Nto murumeyi owo aahiwaakhula oriki: “Viireye siiso. Ole onrowa ophwanyaniwa, tonrowa okhala epottha aka, masi nyuwo akina khamunrowa okhalana mulattu”. 11 Siiso, khula mmosa aahikuruxela vathi esaakho awe moowaakuveya, onataphula. 12 Vano, murumeyi ole aahaavya oratteene ekoopho eyo, opaceryaka esaakho ya ole oopacerya oyariwa, onakiserya ya ole ookiserya oyariwa. Nto aahiphwanya ekoopho eyo musaakhoni mwa Beniyamini.+
13 Awosa yaahikhera malaya aya, yooniheryaka oriipiwa murima. Nto khula mmosa aahittikiherya muritti awe vasulu va puuru awe, anahokolowela opooma. 14 Okathi Yuda+ ni axinnawe yaakenle aya mpaani mwa Yosefe, Yosefe owo nlelo aari memmo. Nto awosa yaahiipopheya vathi, ohoolo wa Yosefe.+ 15 Vano Yosefe aahaakoha, iiraka: “Exeeni ela mpanke anyu? Khimwaasuwela wiira mulopwana ntoko miyo, kinniwerya ohimya itthu sinrowa wiiraneya muhoolo?”+ 16 Yuda aahaakhula wiira: “Pwiyaka, hiyo khanrina etthu yoohimya? Ninrowa wooniherya sai wiira khanrina mulattu? Muluku ohooniherya itampi sahu.+ Vano, ootheene ahu na ipottha sanyu, hiyo vamosa nuule ophwanyaniwe ekoopho!” 17 Masi Yosefe aahihimya wiira: “Miyo nkikhanle oowiira siiso! Mulopwana ophwanyaniwe ekoopho, yoowo tonrowa okhala epottha aka.+ Masi nyuwo akina muroweke wa paapa anyu ni murettele”.
18 Yuda aahimwaattamela Yosefe onanvekela, oriki: “Kihoovarani metto pwiyaka, mukihiye kilavule ni nyuwo, ni muhinanariwe ni miyo, maana nyuwo muri ntoko Farawo.+ 19 Nyuwo pwiyaka mwaahinikoha mwiiraka: ‘Paapa anyu nlelo ookhala? Mookhalana muhima anyu mukina?’ 20 Nto naahiwaakhulani wiira: ‘Hiyo nookhalana apaapa oowuuluvala, ni mwaana ookiseriwa amuyanrye aya yuuluvanle ene.+ Muulupale awe mwaana owo ohookhwa.+ Erukulu ya amamawe, ohanle yoowo paahi,+ nave apapawe annimphenta vanceene’. 21 Nuumala-vo, nyuwo mwaahinivekela mwiiraka: ‘Mmuruuhe wiira kinwehe’.+ 22 Masi hiyo naahiwaakhulani wiira: ‘Khivaniweryaneya mmiravo owo waahiya apapawe. Aahiya vale, animookhwa’.+ 23 Nuumala-vo, nyuwo mwaahinileela wiira: ‘Muhitthikele-tho okumana ni miyo, muhimuruuhale muhima anyu ookiseriwa’.+
24 “Tivonto, naahirowa wa paapa aka, nimuleela moolumo anyu. 25 Nuuvira okathi, paapa ahu aahiniruma wiira: ‘Mutthikele wExiitu mwanithumele eyoolya’.+ 26 Masi hiyo naahimwaakhula niiraka: ‘Khaninwerya otthikela wExiitu, nihimukunxe muhima ahu ookiseriwa, maana khaninwerya okumana ni mulopwana owo, nihimukunxe muhima ahu owo’.+ 27 Vano apaapa yaahinileela wiira: ‘Nyuwo moosuwela wiira amwaaraka akiyarenle anamwene axilopwana yaala anli paahi.+ 28 Masi mmosa ookirimeela, nkitthikenle-tho omoona mpakha-va. Tivonto kaahimya aka wiira: “Mweekeekhai, ookhuuriwa ni enama ya mutakhwani!”+ 29 Mwamukuxa-tho ola, emukhumelela etthu yootakhala, weeso munookiiriha okhuruwela Mmahiye*+ kuuluvanle ene ni kiriipiwe ene murima’.+
30 “Apaapa annimphenta vanceene mwaana owo. Tivo, katthikela wa apaapa kihimukunxe mmiravo owo, 31 awo animookhwa, awehaka-ru wiira mmiravo owo khokhanle ni hiyo. Mweekeekhai, nnoowiiriha apapihu okhuruwela Mmahiye* yuuluvanle ene ni ariipiwe ene murima. 32 Miyo kaahaalipiherya apaapa, kiiraka: ‘Kaahoottikiheryeni mmiravo ola, weeso miyo kinimootthekelani mpakha okhwa waka’.+ 33 Xontte, kinnoovekelani wiira mukihiye kikhale epottha anyu nipuro na mmiravo ola, wiira owo otthike ni axuulupale awe. 34 Nkiniwerya otthikela wa apaapa kihimukunxe mmiravo ola. Nkiniphavela waaweha apaapa ahaawaka!”
45 Okathi Yosefe aiwale awe moolumo awo, yena khaawenrye-tho ovilela ohoolo wa arumeyi awe.+ Tivo aahikhuwela iiraka: “Atthu ootheene akhumase-va!” Khuuvo mutthu mukina aahanle ni Yosefe okathi aisuweliha awe axinnawe.+
2 Yosefe aahinla okhuwelaka, mpakha atthu a wExiitu wiiwa. Nave atthu a vatthokoni a Farawo yaahiiwa. 3 Nto Yosefe aahaaleela axinnawe wiira: “Miyo ka Yosefe. Apaapa nlelo aakhala?” Masi axinnawe khiyaawenrye omwaakhula etthu, okhala wiira yaahitikinihiwa vanceene. 4 Tivo, Yosefe aahaahimeerya axinnawe wiira: “Xontte mukaattamele”. Vano awo yaahimwaattamela.
Nuumala-vo, aahaaleela wiira: “Miyo ka munninyu Yosefe, yoowo mwaamutuminhe anyu, oruuhiwa wExiitu.+ 5 Muhixanke ni muhinanariwe mukina ni mukhwaawe, mwaha wookitumiha, kiruuhiwa nno. Muluku ookihooliha nno, wiira koopole okumi wa atthu.+ 6 Ola mwaakha wa nenli wa etala elapo ela,+ soohala iyaakha ithanu atthu ahinrowa aya olima nnakhala ohepha. 7 Masi Muluku ookihooliha wiira atthu a nloko nanyu ahale ari ene akumi+ mulaponi. Siiso, Muluku onoowoopolani mwa enamuna yootikiniha wiira muhikhwe. 8 Tivonto, khahiyo nyuwo mukiruuhale nno, masi Muluku eekeekhai tokiruuhale, wiira kithanliwe okhala mulipa oninvaha miruku* Farawo, ni mukhulupale a etthoko awe yootheene, ni namalamulela a elapo yootheene ya wExiitu.+
9 “Mwaakuve mutthikele wa apaapa, mwaaleele wiira: ‘Mwaninyu Yosefe onihimya so: “Muluku ookithanla wiira kikhale pwiya a elapo yootheene ya wExiitu.+ Murwe nno voohipisa.+ 10 Nyuwo vamosa ni aniinyu, ni axisulu anyu, ni ipuri sanyu ni ipwittipwitthi sanyu, ni ipooyi sanyu,* ni itthu sootheene murina anyu, munrowa okhalaka oGooxeni,+ wiira mukaattamele. 11 Miyo kinimoovahakani eyoolya oGooxeni weiwo, okhala wiira sinnihala iyaakha ithanu sa etala.+ Mwaahiire siiso, nyuwo munoohaawa vamosa ni atthu a etthoko anyu, ni itthu sootheene murina anyu”’. 12 Nyuwosa ni muhima aka Beniyamini, munniweha ni maitho anyu, wiira tthiri ti yoomi kinilavula ni nyuwo.+ 13 Tivonto mwaaleele apaapa nttittimiho nootheene kirina aka wExiitu, ni itthu sootheene nwenhe anyu. Mwaakuve mwaaruuhe apaapa”.
14 Nto Yosefe aahimukupaarela muhima awe Beniyamini, onanla. Nave Beniyamini aaninla onvarelenle ene Yosefe muxikoni.+ 15 Yosefe aahaapexari axinnawe ootheene, aakupaarela, onanla. Nuumala-vo, axinnawe yaahipacerya ovaanela nuuwo.
16 Atthu a vatthokoni va Farawo yaahiiwa wiira: “Axinnawe Yosefe ahoorwa!” Nto eyo yaahimusivela Farawo ni arumeyi awe. 17 Siiso, Farawo aahimuleela Yosefe wiira: “Mwaaleele axinninyu wiira: ‘Akuxe eyoolya, awelihe vasulu va inama saya, aroweke oKanaani. 18 Mwaakuxe apapinyu ni amusi anyu, murwe nno. Kinimoovahani itthu sooreera sa elapo ya wExiitu. Munrowa olyaaka itthu sootepa oreera sa elapo ela’.+ 19 Nave mwaaleele wiira:+ ‘Mukuxe ikaaro+ sa wExiitu, seiyo sinipuruliwa ni ipooyi, wiira mwaawelihe axaarinyu, aniinyu, ni apapinyu, mwaaruuhe nno.+ 20 Muhixanke ni mireerelo sanyu,+ okhala wiira itthu sootheene sooreera sa elapo ya wExiitu ti sawinyu’”.
21 Anaawe Isarayeli yaahiira siisaale ntoko yaaleeliwe aya. Yosefe aahaavaha ikaaro, ntoko Farawo aarumme awe. Nave aahaavaha yoolya wiira yalyeeke mphironi. 22 Yosefe aahinvaha khula mmosa nlaya nimosa nsya. Masi Beniyamini anvanhe musurukhu 300 wa eparatha maluku ene, ni malaya mathanu masya.+ 23 Nto apapawe aahaaroihela itthu iya: Apuuru oolopwana 10, akunxe ene itthu sooreera sa wExiitu, ni apuuru oothiyana 10, akunxe ene ipyo, ni iphaawu, ni soolya sikina wiira apapawe yalyeeke mphironi. 24 Okathi yaakhuma aya, Yosefe aahaaleela axinnawe wiira: “Mphironi muhinyakulihaneke”.+ Siiso, owo aahaalaxerya.
25 Nuumala-vo, awo yaahikhuma wExiitu anarowa wa paapa aya Yakobe, elapo ya oKanaani. 26 Vano awo yaahimuleela wiira: “Yosefe nlelo ookhala, ni tonilamulela elapo yootheene ya wExiitu!”+ Masi Yakobe khaalavunle etthu, okhala wiira khaakupali.+ 27 Okathi yaamukontarenle aya itthu sootheene Yosefe aahimenrye awe, ni vaawehale awe ikaaro saapuruliwa ni ipooyi, seiyo Yosefe aavaherenrye awe wiira yamukuxe paapa aya, murima wa Yakobe waahimukhurunuwa. 28 Isarayeli aahilavula okhuwelaka wiira: “Vano kinnikupali! Mwanaka Yosefe nlelo ookhala! Kihaana orowa onweha kihinatthi okhwa!”+
46 Vano Isarayeli aahaakuxa amusi awe ni itthu sootheene aarina awe, onarowa. Okathi aaphiyale awe oBeri-Xeba,+ aahinvaha mukuttho Muluku a paapa awe, Isaakhi.+ 2 Ohiyu omosa, Muluku aahilavula ni Isarayeli iiraka: “Yakobe, Yakobe!” Nto owo aahaakhula wiira: “Miyo-va!” 3 Muluku aahimuleela wiira: “Miyo ka Muluku eekeekhai, Muluku a paapa anyu.+ Muhoove orowa wExiitu, okhala wiira kinimookhalihani nloko nuulupale weiwo.+ 4 Miyo kinookhala ni nyuwo okathi munrowa anyu wExiitu. Nave-tho kinimookumihani elapo eyo, koottikiheryeni elapo ela.+ Nave Yosefe tonrowa wiixaatherya ntata nawe maitho anyu”.*+
5 Okathi Yakobe aakhuma awe oBeri-Xeba, anaawe* yaahimukuxa. Nave-tho yaahaakuxa anaaya ni axaaraya, awenle ene ikaaro saapuruliwa ni ipooyi, seiyo yaavahereriwe aya ni Farawo wiira yamukuxe paapa aya, Yakobe. 6 Yaahikuxa inama saya ni mireerelo sootheene yaarina aya elapo ya oKanaani. Siiso, Yakobe ni osuulu awe wootheene, yaahirowa wExiitu. 7 Owo aaronwe ni axisulwaawe, eyo piiyo, osuulu awe wootheene.
8 Ala masina a anamwane a Isarayeli, eyo piiyo, anaawe Yakobe, yaawo yaaronwe wExiitu:+ Mwaana oopacerya oyariwa a Yakobe aari Rubeni.+
9 Anamwane a Rubeni, yaari ala: Hanoki, Palu, Esironi ni Karmi.+
10 Anamwane axilopwana a Simeyoni+ taala: Yemuweli, Yamini, Ohadi, Yakini, Sohari, ni Xawuli,+ yoowo aayareliwe awe ni muthiyana mukanaani.
11 Anamwane a Levi+ yaari ala: Gerisoni, Kehathi ni Merari.+
12 Anamwane axilopwana a Yuda+ taala: Eri, Onani, Xela,+ Peresi+ ni Zerahi.+ Masi, Eri ni Onani yaahikhwa oKanaani.+
Anamwane axilopwana a Peresi taala: Esironi ni Hamuli.+
13 Anamwane axilopwana a Isakari taala: Tola, Puwa, Iyobi ni Ximironi.+
14 Anamwane axilopwana a Zabuloni+ taala: Seredi, Eloni ni Yaheleyeli.+
15 Ala anamwane axilopwana a Liya, yaawo aamuyarenle awe Yakobe oPadani. Weiwo, aahimuyara mwaana mwaamuthiyana, onvaha nsina noowi Dina.+ Osuulu wa Yakobe aayareliwe awe ni Liya waari 33.
16 Anamwane axilopwana a Gadi+ taala: Sifiyoni, Hagi, Xuni, Esiboni, Eri, Arodi ni Areli.+
17 Anamwane a Axeri+ yaari ala: Imina, Ixiva, Ixivi ni Beriya. Nave murokoraya aihaniwa Sera.
Anamwane axilopwana a Beriya taala: Heeberi ni Malikiyeli.+
18 Ola tori osuulu wa Ziilipa,+ yoowo Labano anvanhe awe mwanawe Liya. Osuulu wootheene wa Ziilipa ni Yakobe yaari atthu 16.
19 Anamwane axilopwana a Rakeli aamuyarenle awe Yakobe taala: Yosefe+ ni Beniyamini.+
20 Asenathi,+ mwaana mwaamuthiyana a Potiifera, yoowo ari namukuttho a Oni,* aahimuyarela Yosefe anamwane anli axilopwana wExiitu. Anamwane awo taala: Manase+ ni Efrayimi.+
21 Anamwane axilopwana a Beniyamini+ taala: Bela, Bekeri, Axibeli, Gera,+ Naamani, Ehi, Roxi, Mupimi, Hupimi+ ni Aridi.+
22 Osuulu wootheene wa Rakeli ni Yakobe yaari atthu 14.
23 Mwaana mwaamulopwana a Dani+ tuula: Huximi.+
24 Anamwane a Nefetali+ yaari ala: Yaheseeli, Guni, Yeseri ni Xilemi.+
25 Ola tori osuulu wa Biliha, yoowo Labano anvanhe awe mwanawe Rakeli. Osuulu wootheene wa Biliha ni Yakobe yaari atthu 7.
26 Osuulu wootheene wa Yakobe waaronwe nuuwo wExiitu, yaari atthu 66,+ ohaakontari axaaraya anaawe. 27 Anamwane a Yosefe aayanre awe wExiitu yaari anli. Atthu ootheene a etthoko ya Yakobe yaaronwe wExiitu, yaari 70.+
28 Yakobe aahimuhooliha Yuda+ wiira amuleele Yosefe wiira Yakobe owo ori mphironi, orowaka oGooxeni. Okathi yaaphiyale aya elapo ya oGooxeni,+ 29 Yosefe aahiruma olokiheriwa ekaaro awe, nto aahirowa okumana ni paapa awe Isarayeli, oGooxeni. Okathi aakumanne awe ni Isarayeli, Yosefe aahimukupaarela paapa awe, onanla vanceene. 30 Nto Isarayeli aahimuleela Yosefe wiira: “Vano pooti okhwa. Kihoowehani, ni koosuwela wiira nlelo mookhala”.
31 Yosefe aahaahimeerya axinnawe ni atthu a vatthokoni va apapawe wiira: “Kinrowa omuleela Farawo+ wiira: ‘Axinnaka ni atthu a vatthokoni va apaapa, yaawo yaari elapo ya oKanaani, ahoorwa okumana ni miyo.+ 32 Awo amakampusi.+ Nave aaruuha ipwittipwitthi saya, ni inama saya sootheene,+ ni itthu sootheene yaarina aya oKanaani’.+ 33 Okathi Farawo onrowa awe owiihanani onookohani wiira: ‘Muteko xeeni munivara anyu?’, 34 mmwaakhule so: ‘Pwiyaka, okhuma enamwane ahu mpakha-va, hiyo na amakampusi. Nave, amuhavinre ahu yaari amakampusi’.+ Siiso, Farawo onimoohiyani wiira mwakhaleke elapo ya oGooxeni,+ okhala wiira atthu a wExiitu annimuthanya mutthu onihuwa ipwittipwitthi”.+
47 Yosefe aahirowa wa Farawo,+ onamuleela wiira: “Apaapa ni axinnaka ni ipwittipwitthi saya ni ipuri saya, ni ipooyi saya,* ni itthu sootheene arina aya, ahoorwa akhumaka elapo ya oKanaani. Vano awo ari elapo ya oGooxeni”.+ 2 Nuumala-vo, aahaakuxa axinnawe athanu, onarowa omusuweliha Farawo.+
3 Vano Farawo aahaakoha axinnawe Yosefe wiira: “Muteko xeeni munivara anyu?” Awo yaahimwaakhula Farawo yiiraka: “Pwiyaka, hiyo nnihuwa ipwittipwitthi, ntoko yiira aya amuhavinre ahu”.+ 4 Yaahimuleela-tho Farawo wiira: “Elapo ya oKanaani khereere etala,+ nave khekhanle etthu yoolyiha inama sahu. Tivo nihoorwa okhala elapo ela ntoko anamurwa.+ Xontte pwiyaka, muneemererye wiira nikhaleke elapo ya oGooxeni”.+ 5 Nto Farawo aahimuleela Yosefe wiira: “Okhala wiira apapinyu ni axinninyu ahoorwa, 6 nyuwo pooti waavaha khula mpantta wa elapo ya wExiitu muniphavela anyu. Mwaavaheke mpantta wooreera wiira akhaleke memmo.+ Mwaahiye akhaleke elapo ya oGooxeni. Mwaasuwela alopwana akina eriyari aya anisuwela okhapelela saana inama, mwaathanle wiira akhapeleleke inama saka”.
7 Nuumala-vo, Yosefe aahimukuxa paapa awe Yakobe, onarowa omusuweliha Farawo. Nto Yakobe aahimureeliha Farawo. 8 Vano Farawo aahimukoha Yakobe iiraka: “Murina iyaakha ikavi?” 9 Yakobe aahimwaakhula Farawo wiira: “Miyo kirina iyaakha 130. Ti seiyo kivirinhe aka keetteettaka, okumi aka wootheene. Iyaakha iyo ti soosareya mixankiho, nave siri vakhaani,+ kalikanyiha ni iyaakha amuhavinre aka avirinhe aya yeetteettaka”.+ 10 Nuumala-vo, Yakobe aahimureeliha Farawo, onakhuma.
11 Siiso, Yosefe aahaavaha apapawe ni axinnawe, opuro wookhala elapo ya wExiitu. Owo aavanhe mpantta wooreerexa wa elapo ya oRamese,+ siisaale ntoko Farawo aamurumme awe. 12 Yosefe aanaavaha eyoolya* apapawe, axinnawe, ni atthu ootheene a etthoko ya apapawe, attharaka nummeru na anamwane na khula emusi.
13 Vano elapo yootheene yaanivoola etala yinceene, maana eyoolya* yaahimala. Nto atthu a elapo ya wExiitu ni a oKanaani, yaanihaawa mwaha wa etala eyo.+ 14 Yosefe aanaatumiherya eyoolya atthu a wExiitu ni atthu oKanaani.+ Musurukhu aaphwanya awe, aaniroiha vatthokoni va Farawo. 15 Nuuvira okathi, atthu ootheene a wExiitu ni a elapo ya oKanaani, musurukhu aya waahaamalela. Nto atthu ootheene a wExiitu yaahipacerya orowa wa Yosefe, anahimya wiira: “Munivahe eyoolya! Niireke munoonihiya nikhwaaka ohoolo wanyu mwaha woowi musurukhu ahu woomala?” 16 Nto Yosefe aaniwaakhula iiraka: “Vakhala wiira musurukhu anyu woomala, mukivaheke inama sanyu, miyo koovahekeni eyoolya”. 17 Vano atthu a wExiitu yaahipacerya omuruuhela Yosefe ikhavalo saya, ipwittipwitthi saya, ipuri saya, ipooyi saya,* ni apuuru aya, wiira eturuke ni eyoolya. Nto eyaakha ele yootheene, Yosefe aanaavaha eyoolya atthu.
18 Vaamanle aya eyaakha ele, enakela eyaakha ekina, atthu yaahirwa-tho okumana ni Yosefe, anamuhimeerya wiira: “Nihookhuweni pwiyaka! Hiyo-va nihoovahereryani inama sahu mmatatani mwanyu. Vano ehanle wiira noovaheeni, ti irutthu sahu ni imatta sahu. 19 Muhinihiye nikhwaaka etala, nnakhala muhihiye imatta sahu sikhalaka milepe.* Munithumeke ni eyoolya, hiyo vamosa ni imatta sahu. Siiso, hiyo ninrowa okhala ipottha sa Farawo, nave imatta sahu sinrowa okhala sawawe. Munivahe ipyo wiira nihikhwe, nave imatta sahu sihikhale milepe”. 20 Atthu ootheene a wExiitu, yaahitumiha imatta saya mwaha wa etala yahaareere ovola. Vano Yosefe aahithuma imatta sootheene sa atthu a wExiitu, omuthumelaka Farawo. Tivo, elapo yootheene yaahikhala ya Farawo.
21 Nuumala-vo, Yosefe aahaathaamiherya atthu mpooma, okhuma oponta mpakha oponta wa elapo yootheene ya wExiitu.+ 22 Imatta ahaathumme awe saari sa anamukuttho paahi,+ okhala wiira eyoolya aya yaakhuma wa Farawo. Awo yaakhala mwaha wa eyoolya Farawo aavaha awe. Tivonto yahaatuminhe aya imatta saya. 23 Yosefe aahaalela atthu wiira: “Mwiiweke! Kihoothumani olelo-va, vamosa ni imatta sanyu, wiira mukhale a Farawo. Mukuxeke ipyo iya, mwaaleke mmatta. 24 Waphiya okathi woohepha, epantta ya neethanu munvaheke Farawo,+ masi epantte ekina muhalaneke wiira okhale mmiso, ni wiira mwalyeeke nyuwo vamosa ni aniinyu, ni atthu a vatthokoni vanyu”. 25 Nto atthu yaahimuleela wiira: “Pwiya, nyuwo moonoopola.+ Mwaneemererya, hiyo nnookhala ipottha sa Farawo”.+ 26 Vano Yosefe aahipaka nlamulo wiira epantta ya neethanu ya itthu saarowa oruweriwa, yaarowa okhala ya Farawo. Nlamulo nlo ninnivareleya muteko mpakha olelo-va elapo ya wExiitu. Masi imatta sa anamukuttho paahi, ti sahaakhanle sa Farawo.+
27 Isarayeli nlelo aakhala elapo ya oGooxeni,+ wExiitu. Nto owo aahimaka weiwo, onaayara anamwane, ni anatepa waatta.+ 28 Yakobe aahikhala elapo ya wExiitu iyaakha 17. Siiso, iyaakha sootheene sa Yakobe saari 147.+
29 Okathi Yakobe oonale awe wiira aahanle okhwa,+ aahimwiihana mwanawe Yosefe, onamuleela wiira: “Vano mwaphavela okireerela murima, xontte mpwehe ntata nanyu vathi va etara aka, mulaphe wiira munookooniherya ophenta woororomeleya, ni munoopaka ele kinoovekelaakani. Xontte, muhikivithe wExiitu.+ 30 Kakhwa vale, muhaana okumiha murutthu aka wExiitu, mwakivithe mahiye aamuhavinre aka”.+ Nto Yosefe aahimwaakhula wiira: “Kinimwiira siiso, ntoko mukivekenle anyu”. 31 Nuumala-vo, Yakobe aahihimya wiira: “Mulaphe”. Vano Yosefe aahilapha.+ Nto, Isarayeli aahuurama waamuru wa ekhaama awe,+ onanvekela Muluku.
48 Nuumala okhumelela itthu iyo, Yosefe aahileeliwa wiira: “Paapa anyu onoowereiwa”. Tivo, Yosefe aahirowa wa paapa awe aakunxe ene anaawe anli, Manase ni Efrayimi.+ 2 Okathi Yakobe aaleeliwe awe wiira mwanawe Yosefe aahirwa onweha, owo* aahilipiherya ovenya, okilaathi vakhaamani vawe. 3 Nto Yakobe aahimuleela Yosefe wiira:
“Muluku Oowerya Sootheene, aahikikhumelela oLuzi, elapo ya oKanaani, okireeliha.+ 4 Nave aahikileela wiira: ‘Kinimoovahani anamwane, kinimookhalihani oowaatta, ni kinimookhalihani tiithi a maloko manceene.+ Nave kinoovaha osuulu anyu elapo ela, wiira ekhale ya waya mahiku ootheene’.+ 5 Vano, anamwane anli axilopwana muyareliwe anyu wExiitu nno, miyo kihinatthi orwa, tawaka.+ Efrayimi ni Manase anrowa okhala awaka, siisaale Rubeni ni Simeyoni ari aya awaka.+ 6 Anamwane munrowa anyu waayara nuumala ala, tanrowa okhala awinyu. Nave awo animwaakhela mpantta wa elapo yaarowa waakhela axinnaya.+ 7 Okathi kaakhuma aka oPadani, maama anyu Rakeli aahikhwa.+ Owo aakhwiiye ori ene ni miyo, elapo ya oKanaani. Nlelo kiira kirakamenle ene vakhaani wEfrata.+ Nto kahinvitha ephiro ya wEfrata, eyo piiyo, oBetelehemu”.+
8 Isarayeli aahaaweha anamwane a Yosefe, onakoha wiira: “Ala aniinyu?” 9 Yosefe aahimwaakhula paapa awe wiira: “Aayo, ala anaaka Muluku okivanhe awe elapo ela”.+ Isarayeli aahimuleela oriki: “Xontte mukiruuhele-va, wiira kaareelihe”.+ 10 Isarayeli khaawerya woona saana, okhala wiira aahuuluvala. Nto Yosefe aahaakuxa anaawe omwaattamiherya. Vano Isarayeli aahaapexari ni aahaakupaarela. 11 Isarayeli aahimuleela Yosefe wiira: “Nkuupuwela wiira kaamoowehani-tho,+ masi Muluku ookiiriha oweha osuulu anyu”. 12 Yosefe aahaakumiha anaawe, yaawo yaari vakhiviru va Isarayeli, uurama ohoolo wa paapa awe, mpakha vathi.
13 Yosefe aahaakuxa anaawe ale anli, omwaattamiherya Isarayeli. Aahinvarela Efrayimi+ ni ntata nawe noolopwana, onvahererya Isarayeli ntata nawe noothiyana. Nuumala-vo, aahinvarela Manase+ ni ntata nawe noothiyana, onvahererya Isarayeli ntata nawe noolopwana. 14 Isarayeli aahipweha ntata nawe noolopwana vamuru va Efrayimi, mwaana mukhaani a Yosefe. Nave aahipweha ntata nawe noothiyana vamuru va Manase. Owo aarolakela wiira siiso, okhala wiira Manase taapaceriwe oyariwa.+ 15 Isarayeli aahimureeliha Yosefe, iiraka:+
“Muluku eekeekhai, yoowo amuhavinre aka Abrahamu ni Isaakhi yaamurumeela aya,+
Muluku eekeekhai, yoowo okikhapelenle okumi aka wootheene, mpakha olelo-va,+
16 Nlaikha nikaakihenrye mixankiho sootheene,+ naareelihe amiravo ala.+
Akuxe nsina naka, ni nsina na amuhavinre aka Abrahamu ni Isaakhi,
Vano osuulu aya waatte mulaponi”.+
17 Okathi Yosefe aawenhe awe wiira ntata noolopwana na paapa awe nlelo naari vamuru va Efrayimi, khivaamusivenle. Tivo, aaheererya okumiha ntata na paapa awe vamuru wa Efrayimi, oroihaka vamuru wa Manase. 18 Yosefe aahimuleela paapa awe wiira: “Paapa, muhiire siiso! Mpwehe ntata nanyu noolopwana vamuru vawe ola, okhala wiira tori mwaana oopacerya oyariwa”.+ 19 Masi paapa awe aanikhootta, onahimya wiira: “Koosuwela mwanaka. Owo-tho onookhala nloko noowaatta, nave onookhala nloko nuulupale. Masi muhima awe ola, onrowa okhala muulupalexa onvikana muulupale awe.+ Nave osuulu awe onimwaatta, okhale maloko manceene”.+ 20 Siiso, aahaareeliha nihiku nne+ iiraka:
“Okathi aisarayeli anrowa aya omureelihaka mutthu, aromoleke nsina nanyu, ariki:
‘Muluku ooreeliheni ntoko omureelinhe awe Efrayimi ni Manase’”.
Isarayeli aanitepa omureeliha Efrayimi onvikana Manase.
21 Nuumala-vo, Isarayeli aahimuleela Yosefe wiira: “Mukiiwe! Miyo kihanle okhwa.+ Nave Muluku khonoohiyani, ni onrowa woottikiheryani elapo ya amuhavinre anyu.+ 22 Nto nyuwo kinimoovahani elapo yuulupale, waavikana axinninyu. Elapo eyo kaakunxe mmatatani mwa Amori, kiwanaka ni espaata ni muura”.
49 Yakobe aahiwiihana anaawe, onaaleela wiira: “Muthukumanase, wiira kooleeleni etthu enkela owiiraneelani muhoolo. 2 Nyuwo anamwane a Yakobe, muthukumane ni munwiriyane paapa anyu Isarayeli.
3 “Rubeni,+ nyuwo mwa mwanaka ompacerya omuyara,+ ikuru saka ni ethoonyeryo yoopacerya ya oyara waka. Nyuwo mwaari oottittimiheya ni oowerya. 4 Nyuwo khamunrowa okhala oopacerya, okhala wiira munlikana ni maasi ootupa, nyuwo moorupa ni mwaara a paapa anyu.*+ Okathi owo, mwaahihonona ekasamento aka. Tthiri, nyuwo moorupa ni mwaaraka!
5 “Simeyoni ni Levi mutthu ni munnawe.+ Awo alopwana ootakhala. Aawiiva atthu arumeelaka espaata.*+ 6 Miyo nkinkela ekurupu aya. Murima aka* ohikhale naawo. Mwaha woonanariwa waya yaahiwiiva atthu,+ ni yaahithikila mitika sa ipooyi voohikhala mulattu. 7 Onanariwa waya ti woohiloka,* okhala wiira ti wootakhala. Oviruwa waya ti woohiloka, okhala wiira ti woohaaxa.+ Kinrowa waamwarya-mwarya elapo ya Yakobe, ni kinrowa waamwarya-mwarya wIsarayeli.+
8 “Nyuwo Yuda,+ axinninyu animoottottopelani.+ Munimwaavara exiko awanani anyu.+ Anamwane a paapa anyu animuurama ohoolo wanyu.+ 9 Yuda mwaaxaana a kharamu.+ Mwanaka, nyuwo munoorowa nuumala okhuura enama. Nyuwo munrowa wummaathiki vathi, mwiixookoleke ntoko kharamu. Ti pani onrowa weererya woovenxani? 10 Ekopo ya mwene khenrowa okhuma nloko na Yuda,+ nnakhala ekopo ya kumantanti khenrowa okhuma ohoolo wawe, mpakha orwa Silo.*+ Nto, atthu ootheene anrowa omwiiwelelaka yoowo.+ 11 Owo onoomutthukwelela puuru awe vamwirini wa ewuuva, nave onoomutthukwelela mwaaxaana a puuru awe vamwirini wa ewuuva yooreera. Onookattha ikuwo sawe nviinyuni, ni onookattha malaya awe mmaasini ooxeerya a ewuuva. 12 Maitho awe tooxeerya mwaha wa eviinyu, nave maino awe tootteela mwaha wa eleeti.
13 “Zabuloni+ onrowa okhalaka mukerekhere mwa ephareya, memmo muneemela apakiti.+ Mukano wa elapo awe, onoorowa mpakha oSiidoni.+
14 “Isakari+ puuru oolipa makhuva, ommaathale okunxe ene mahuta manli. 15 Owo onimoona wiira nipuro nne noomumula ti nooreera, nave elapo ele ti yooreera. Owo onimuurama wiira oteexeke miritti soolemela, ni onimweemererya ovaraka miteko sookhanyereriwa.
16 “Dani+ a nihimo na Isarayeli,+ onrowa waalamula atthu ootheene. 17 Dani onrowa okhala enowa eri mukerekhere mwa estaraata, eyo piiyo, enowa erina manyaka eri mphironi, yeeyo eniluma nipita na ekhavalo, wiira ole oneettiha ekhavalo eyo, omore ninttuli.+ 18 Khoo Yehova, kinoolipelela okathi munrowa anyu onoopola.
19 “Masi Gadi,+ onootupheliwa ni alavilavi. Vano owo onimwaarukunuwela aatuphele okathi anrowa aya otthyawaka.+
20 “Axeri+ onookhalana eyoolya yoowaatta, ni onooruweryaka eyoolya yooloka, ntoko eyoolya onilya mwene.+
21 “Nefetali+ onikhala ntoko naahe oothiyana. Owo onnilavula moolumo ooreera.+
22 “Yosefe+ eritta ya mwiri oniima mihokorokho, ori opuro oniphattuwa masi. Iritta sawe sinninnuwa sinavikana exiri. 23 Alipa yaarumeela muura, yaanimunyokha, yaanimuhaaxa ni yaaninvonya mattheere.+ 24 Muura awe nlelo waari woolipa,+ matata awe yaari oolipa ni yaaniwerya ovonya mattheere moowaakuveya.+ Eyo yaakhuma mmatatani mwa mulipa-oowerya a Yakobe, mwa makampusi, yoowo ori nluku na Isarayeli. 25 Owo* onikhuma wa Muluku a apapinyu. Muluku onoomukhaliherya. Nave owo ori ni Muluku Oowerya Sootheene. Muluku onimoovahani maasi anikhuma wiirimu ni maasi anikhuma vathi.+ Owo onimooreelihani ni anamwane anceene ni inama. 26 Mareeliho a paapa anyu anrowa okhala maalupale ovikana mareeliho a miyaako sinikhala mahiku ootheene, ni ovikana itthu sooreera sa mattumuxa anikhala mahiku ootheene.+ Mareeliho awo anrowa okhalaka ni Yosefe, ni anrowa okhalaka vasulu va ekhara ya ole othanliwe eriyari ya axinnawe.+
27 “Beniyamini+ onimwaakhuuraka awanani awe ntoko mwiici.+ Voosiisu onookhuuraka enama awe, nto makaaripi onookawaka enama awe”.+
28 Ootheene ala tari mahimo 12 a Isarayeli. Ala tari moolumo paapa aya aahimmye awe okathi aareeliha awe. Isarayeli aahinvaha khula mmosa, mareeliho yamphwanela.+
29 Nuumala-vo, Yakobe aahaaleela anaawe wiira: “Miyo-va kihanle okhwa.+ Mwakivithe mahiye ari ematta ya Efuroni, muheti, weiwo avithiwe aya amuhavinre aka.+ 30 Mahiye awo ari ematta ya oMakepela, ohoolo wa oManre, elapo ya oKanaani. Ematta eyo Abrahamu aathumme ni Efuroni, muheti, wiira ekhale mahiye. 31 Ti weiwo ovithiwe awe Abrahamu ni mwaarawe Sara.+ Nave ti weiwo ovithiwe awe Isaakhi+ ni mwaarawe Rebeka, ni kinvinthe aka mwaaraka Liya. 32 Ematta eyo ni mahiye ari memmo, yaathummwale ni anamwane a Heti”.+
33 Siiso, Yakobe aahimaliha waavaha anaawe malakiheryo ala. Nuumala-vo, aahiikhuna vakhaamani vawe, okhwa.+
50 Yosefe aahuurama, aattamela owiitho wa apapawe,+ onanla ni onaapexari. 2 Nuumala-vo, Yosefe aahaaruma arumeyi awe, yaawo yaari mameetiku, wiira yalokiherye+ murutthu* wa paapa awe. Nto mameetiku awo yaahirowa olokiherya murutthu wa Isarayeli. 3 Awosa yaahimaliha mahiku 40 alokiheryaka murutthu wa Isarayeli, okhala wiira owo ti waari okathi waapirisari wiira olokiheriwe. Nave atthu a wExiitu yaahimunlela Isarayeli mpakha mahiku 70.
4 Yaavinre aya mahiku a omunlela Isarayeli, Yosefe aahilavula ni arumeyi a Farawo oriki: “Xontte, munvahe Farawo muhupi ola: 5 ‘Apaapa aakilaphiha,+ yiiraka: “Mukiiwe! Miyo kihanle okhwa.+ Mwakivithe mahiye aka,+ kithimpe aka elapo ya oKanaani”.+ Xontte, mukihiye kaavithe apaapa, nuumala-vo kinootthika’”. 6 Farawo aahaakhula oriki: “Muroweke, mwaavithe apapinyu, ntoko yoolaphihalyaayani”.+
7 Nto Yosefe aahirowa waavitha apapawe. Nave arumeyi ootheene a Farawo, eyo piiyo, axitokweene+ a vatthokoni va Farawo, ni axitokweene ootheene a elapo ya wExiitu yaahimutthara. 8 Nave-tho atthu ootheene a vatthokoni va Yosefe, ni axinnawe, ni atthu a vatthokoni va paapa awe, yaahirowa.+ Anamwane acikhaani ni ipwittipwitthi ni ipuri ni ipooyi,* ti saahanle paahi elapo ya oGooxeni. 9 Nave yaahirowa atthu yeettiha ikaaro sinipuruliwa ni inama,+ ni atthu aneettiha ikhavalo. Siiso, yaahirowa atthu anceene. 10 Vano, yaahiphiya nipuro neepetthiwa ipyo na wAtadi, nenno niri oYordani. Weiwo, yaahipacerya omunlela vanceene Isarayeli. Awo yaahimunlela paapa aya mpakha mahiku 7. 11 Nto atthu yaakhala muttetthe ole, eyo piiyo, akanaani, yaahaaweha atthu awo yinlaka nipuro neepetthiwa ipyo na wAtadi, anahimya atikinihiwe ene, wiira: “Atthu a wExiitu khareere wunla!” Tivonto opuro owo waavahiwe aya nsina noowi Abeli-Mizirayimi.* Opuro owo ori muttetthe wa oYordani.
12 Anamwane a Isarayeli yaahiira siisaale ntoko aalenle awe.+ 13 Anaawe yaahikuxa murutthu awe, anaroiha oKanaani, anvitha mahiye yaari ematta ya oMakepela, yeeyo yaari ohoolo wa oManre. Ti yeeyo Abrahamu aathumme awe ni Efuroni, muheti, wiira ekhale mahiye.+ 14 Nuumala waavitha apapawe, Yosefe aahitthikela wExiitu ni axinnawe, ni atthu ootheene yaamuhonle orowa waavitha apapawe.
15 Nuumala okhwa apapaya, axinnawe Yosefe yaahihimya wiira: “Woonasa wene, Yosefe oonanariwa ni hiyo. Nto owo onooniliverya itthu sootheene sootakhala nimwiirenle ahu”.+ 16 Siiso, awo yaahiruma oleeliwa Yosefe moolumo ala: “Apapinyu anihatthi okhwa yaahihimya wiira: 17 ‘Mwamuleele Yosefe wiira: “Xontte, mwaalevelele axinninyu itampi saya, ni itthu sootakhala awiirenlyaayani’”. Xontte, mwaalevelele itampi saya arumeyi a Muluku, yoowo paapa anyu aamukokhorela awe”. Okathi Yosefe aiwale awe moolumo ala, aahinla. 18 Nuumala-vo, axinnawe Yosefe yaahirwa, yuurama ohoolo wawe mpakha vathi, anahimya wiira: “Hiyo-va na ipottha sanyu!”+ 19 Yosefe aahaaleela wiira: “Muhoove. Miyo nkihiyo Muluku. 20 Nnaamwi mwaaphavela okiiriha etthu yootakhala,+ Muluku ophavenle wiira itthu seette saana, ni wiira atthu anceene ehikhwe, ntoko oniira awe olelo-va.+ 21 Vano muhoove. Nlelo kinimoovahakani eyoolya nyuwo ni aniinyu”.+ Siiso, Yosefe aahaamaaliha ni waalipiha axinnawe.
22 Nto Yosefe ni atthu a etthoko ya apapawe, yaanikhalasa wExiitu. Yosefe aahikhala iyaakha 110. 23 Yosefe aahiweha osuulu wa neeraru wa anamwane a Efrayimi,+ ni wa anamwane a Makiri,+ yoowo aari mwaana a Manase. Yosefe aathokorerya anamwane awo ntoko awawe.* 24 Yosefe ohalaka vakhaani okhwa, aahaaleela axinnawe wiira: “Miyo kihanle okhwa, masi Muluku onimookhaliheryani tthiri.+ Owo onimookumihani elapo ela, ooroiheni elapo ommanenle awe natiri Abrahamu, Isaakhi, ni Yakobe”.+ 25 Vano, Yosefe aahaalaphiha aisarayeli, oriki: “Mweekeekhai, Muluku onrowa wookhaliheryani. Nto muhaana okumiha makhuva aka elapo ela”.+ 26 Yosefe aahikhwa orina ene iyaakha 110. Nto murutthu awe waahilokiheriwa,*+ oheliwa mukaxawuni wExiitu.
Ela ekwaha yoopacerya nsina na mwaneene Muluku ninkhumelela aya, יהוה (YHWH). Munwehe Apentise A4.
Aahiiso, “Tigri”.
Aahiiso, “ethayi ya ethayi aka”.
Aahiiso, “yoolavilavi”.
Aahiiso, “kinimoonyokhaniha”.
Aahiiso, “onimoovulaliha; onimoomana”.
Aahiiso, “ononvulaliha; onommana”.
Aahiiso, “etthetteeri”.
Nintaphulela, “Pinaatamu”.
Eheeperi, “woona owereya”.
Nintaphulela, “Mutthu mukumi”.
Aahiiso, “xoowa”.
Eheeperi, “inama vakhaani soopacerya ototholiwa”.
Woonasa wene, naahimmwa nlamulo naalopola atthu akina.
Elapo ya oNodi, enitaphulela elapo yaakhala aya atthu yaatthyawa elapo aya.
Aahiiso, “muheemani”.
Ekaruma ya isipo ya khalai, yeeyo enivirikana ni aviola a mahiku ala.
Aahiiso, “eflauta”.
Nintaphulela, “Oothanliwa”.
Aahiiso, “Adamu”.
Woonasa wene nintaphulela: “Ophumurya; Nimaaliho”.
Aahiiso, “onoonitaphula”.
Eheeperi, “anamwane a Muluku”.
Aahiiso, “okhala wiira owo onipaka itthu ottharaka erutthu awe”.
Eheeperi, “Manefili”; woonasa wene enaahimya yaale yaamoroxa akhwaaya. Nwehe Moolumo Ootthokiheriwa ani: “Manefili”.
Eheeperi, “anamwane a Muluku”.
Aahiiso, “yaari oosuwelexiwa”.
Aahiiso, “aahithanana”.
Eheeperi, “ekaaxa”; pakiti muulupale.
Eheeperi, tso′har. Woonasa wene, saari iphaka aahiiso ixanela saarukurerya ipantte sooxeexe sa ekalawa eyo, wiira muhina mwaya mukokoleke-mo.
Aahiiso, woonasa wene: “Ipaare 7 sa khula enama yooloka”.
Aahiiso, woonasa wene: “Ipaare 7 sa soopattuxiwa sinivava musulu”.
Eheeperi, “ikoovatu 15”. Munwehe Apentise B14.
Woonasa wene, sinihimmwa soopattuxiwa saamukhaani sinikhala hoothe ntoko ekurupu.
Aahiiso, “yaahimwaaxa”.
Eheeperi, tso′har. Woonasa wene, saari iphaka aahiiso ixanela saarukurerya ipantte sooxeexe sa ekalawa eyo, wiira muhina mwaya mukokoleke-mo.
Aahiiso, “ekhuntta”.
Aahiiso, “Ekhuntta”.
Aahiiso, “noonyakela; nookota”.
Aahiiso, “ekhuntta”.
Aahiiso, “ekhuntta”.
Aahiiso, “ekhuntta”.
Aahiiso, “ekhuntta”.
Aahiiso, “waanimukurunuxa murima; waanimmaaliha”.
Aahiiso, “onimwaraxa ephome ya”.
Aahiiso, “muheemani”.
Eheeperi, “epottha ya ipottha”.
Aahiiso, woonasa wene: “muulupale awe”.
Nintaphulela, “Okawanyiwa”.
Aahiiso, “atthu a mulaponi”.
Aahiiso, “makhuli”.
Aahiiso, “vokabulaario mmosa-ru”.
Enitaphulela, “Waakanyereya”.
Aahiiso, “noovuwa”.
Aahiiso, “eheema”.
Aahiiso, “ntoko namurwa”.
Aahiiso, “ihasara”.
Aahiiso, “eheema”.
Aahiiso, “nipuro noowaataleya”.
Eyo piiyo, ephareya Yookhwa.
Aahiiso, “nipuro noowaataleya”.
Aahiiso, “nipuro noowaataleya”.
Aahiiso, “aakhala muheemani”.
Eheeperi, “munnawe”.
Aahiiso, “nipuro noowaataleya”.
Yaari epooyi nlelo yahaatothonle.
Eheeperi, “munoorowa wa axitiithi inyu”.
Nintaphulela, “Muluku onniiwa”.
Aahiiso, “ttooro”. Atthu akina anuupuwela wiira onihimmwa mwaamunama oniihaniwa Zebra. Vanikhala ntoko onihimmwa wiira khaarowa olipanaka mutthu.
Aahiiso, woonasa wene: “owo onrowa okhalaka owanawanaka ni axinnawe ootheene”.
Eheeperi, “aahiitthana nsina na Yehova”.
Aahiiso, “onikiweha”.
Nintaphulela, ehime ya [Muluku] mukumi.
Eheeperi, “Mweetteke vamaithoni vaka”.
Nintaphulela, “Tiithi muulupale”.
Nintaphulela, “Tiithi a muttitthi; Tiithi a atthu anceene”.
Eheeperi, “Muhaana othikila nrapala na erutthu anyu”.
Eheeperi, “Nivarihano naka na erutthu”.
Eheeperi, “Muhaana othikila nrapala na erutthu anyu”.
Woonasa wene nintaphulela: “Onikumiherya ohiiwanana”.
Nintaphulela: “Pwiyamwene”.
Nintaphulela: “Otheya”.
Eheeperi, “Muhaana othikila nrapala na erutthu anyu”.
Eheeperi, “Muhaana othikila nrapala na erutthu anyu”.
Eheeperi, “Muhaana othikila nrapala na erutthu anyu”.
Aahiiso, “eheema”.
Eyo piiyo, “miphimo miraru sa eseya”. Etthu yoowiiraka ikiilu 10. Munwehe Apentise B14.
Aahiiso, “ephepa”.
Aahiiso, “axitthepa anyu”.
Nintaphulela, “Oyeva”.
“Muthinto mmosa wa efornu yaapahiwa itixolu ni itthu saapakiwa ni oloko”.
Aahiiso, “eheema”.
Aahiiso, “aakhala awe ntoko namurwa”.
Aahiiso, “ari ene ooreera murima”.
Aahiiso, woonasa wene: “anookitheyaka”.
Woonasa wene nintaphulela, “Ehime ya Olapha”, aahiiso “Ehime ya Neethanu Nenli”.
Aahiiso, “aahikhala ntoko namurwa”.
Nintaphulela, “Yehova onoovaha; Yehova onoopaka etthu”.
Nwehe Moolumo Ootthokiheriwa ani: “Muthiyana Mukina”.
Eyo piiyo, etthu yoowiiraka ikiilu thanu. Exeekele emosa yaalemela ikarama 11.4. Munwehe Apentise B14.
Eyo piiyo, ikiilu 4.6. Exeekele emosa enikhala ikarama 11.4. Munwehe Apentise B14.
Aahiiso, “anela oniwariwa vaphulani”.
Exeekele emosa yaalemela ikarama 11.4. Munwehe Apentise B14.
Exeekele emosa yaalemela ikarama 11.4. Munwehe Apentise B14.
Aahiiso, “anela oniwariwa vaphulani”.
Woonasa wene, onihimmwa Labano.
Aahiiso, “anela oniwariwa vaphulani”.
Eheeperi, “kirukunuwele moono woolopwana aahiiso woothiyana”.
Eyo piiyo, muthiyana aamwaamwihale, vano aarumeela ntoko murumeyi awe.
Eheeperi, “mukhora”.
Aahiiso, “muheemani”.
Nwehe Moolumo Ootthokiheriwa ani: “Muthiyana Mukina”.
Eheeperi, “aahithukumanyiwa”.
Aahiiso, “iheema”.
Aahiiso woonasa wene: “Owo aakhala owana-wanaka ni axinnawe ootheene”.
Aahiiso, “etthetteeri ya”.
Nintaphulela, “Ole onvarela nxitta; Ole onaakha”.
Nintaphulela, “Ooxeerya”.
Lentiilya, muthinto mmosa mwaamukhaani wa fexawu onlikana ni epwiri.
Eheeperi, “omooniheryaka niphento”.
Aahiiso, “eheema”.
Nintaphulela, “Waakhulana”.
Nintaphulela, “Othoonyana”.
Nintaphulela, “Mapuro maalupale”.
Nintaphulela, “Olapha; aahiiso, Thanu na piili”.
Aahiiso, “muheemani”.
Nintaphulela, “Ole onvarela nxitta; Ole onaakha”.
Aahiiso, “omurumeelaka xoowa”.
Eheeperi, “munimunta exuuku eri muxikoni mwanyu”.
Nintaphulela, “Empa ya Muluku”.
Eyo piiyo, mpantta onikhuma nsuwa wa oKanaani.
Khalai, yaari yoolema atthu opexarana malaku, okathi yaakohana aya ihaali.
Eheeperi, “munnawe”.
Eheeperi, “nikhuva naka ni ethayi aka”.
Eheeperi, “munnaka”.
Eheeperi, “maitho awe khiyaarya”.
Eheeperi, “aanimunyokha”.
Nintaphulela, “Mmooneke mwaana mwaamulopwana!”
Nintaphulela, “Wiiwa”.
Nintaphulela, “Ovarexexa; Wiiraana”.
Nintaphulela, “Oottottopeliwa; Etthu enittottopeliwa”.
Nintaphulela, “Mulipa-oophuka milattu”.
Nintaphulela, “Miyo koowana”.
Nintaphulela, “Mareeliho maalupale”.
Nintaphulela “Ohakalala”.
Khiivo etthu enooniherya wiira muhokorokho owo waanikhaliherya tthiri oyara.
Nintaphulela, “Owo esisapo”.
Nintaphulela, “Waakhela”.
Enamuna yookhuveya ya nsina noowi Yosefiya, nenno nintaphulela: “Yehova incererye”.
Eyo piiyo, amuluku eemusi.
Eyo piiyo, muro Eufrate.
Aahiiso, “eheema”.
Aahiiso, “cuucu”.
Ekaruma ya isipo ya khalai, yeeyo enivirikana ni aviola a mahiku ala.
Eheeperi, “anamwane”.
Etthu eyo yaakilaatheliwa, woonasa wene, yaanikhalana opuro waasukiwa itthu.
Nuulumo na aramaiko, nenno nintaphulela, “maluku oowuukeliwa a onamoona”.
Nuulumo na eheeperi, nenno nintaphulela, “maluku oowuukeliwa a onamoona”.
Eheeperi, “anamwane”.
Nintaphulela, “anakhotto anli”.
Eheeperi, “ematta”.
Aahiiso, “kookhala ntoko namurwa”.
Aahiiso, “muheemani”.
Nintaphulela, “Ole oniwana (Onivilela) ni Muluku” aahiiso, “Muluku onniwana”.
Nintaphulela, “Owiitho wa Muluku”.
Aahiiso, “Peniyeli”.
Nintaphulela, “Maxaxa”.
Aahiiso, “eheema”.
Aahiiso, “waaweha”.
Eheeperi, “aanimulavulela vamurimani mwali ole”.
Musurukhu mutthu oniliva awe wiira othelihiwe mwali.
Aahiiso, “axoowa aya”.
Aahiiso, “xoowa”.
Aahiiso, “ipooyi soolopwana ni soothiyana”.
Aahiiso, “mookiiriha othanyiwa”.
Aahiiso, “khula ephiro”.
Aahiiso, “aahivitha”.
Nintaphulela, “Muluku a oBeteli”.
Nintaphulela, “Mwiri wa wunla”.
Nintaphulela, “Mwaana a oriipiwa waka murima”.
Nintaphulela, “Mwaana a ntata noolopwana”.
Aahiiso, “eheema”.
Nwehe Moolumo Ootthokiheriwa ani: “Muthiyana Mukina”.
Aahiiso, “yaakhala aya ntoko anamurwa”.
Nwehe Moolumo Ootthokiheriwa ani: “Muthiyana Mukina”.
Eheeperi, “ematta”.
Eheeperi, “ni murettele”.
Aahiiso, “nipuro noowaataleya”.
Aahiiso, “muhinvare”.
Esenya ya mwiri ola, yaanirumeeliwa wiira epakiwe eperfuume.
Eheeperi, “erutthu”.
Nwehe Moolumo Ootthokiheriwa.
Aahiiso, “eheema”.
Eyo piiyo, Yuda.
Enihimmwa ekasamento ya omulamu. Yaari yoolema mulopwana aamuthela awe naamukhweli ahaayanre, wiira nloko na munnawe nihimale. Muhoolo mwaya, okathi naakumiheriwe aya Nlamulo na Moise, Yehova aaheemererya wiira ikasamento iyo sipakiweke. Munwehe Otumererya 25:5, 6.
Onihimmwa muthiyana onirupihiwa ni mulopwana ophavelaka musurukhu.
Owo aari anela, atthu yaamurumeela aya ntoko ekarimpu.
Eheeperi, “namararuwa a mutemplo”.
Eheeperi, “namararuwa a mutemplo”.
Eheeperi, “namararuwa a mutemplo”.
Onihimmwa muthiyana onirupihiwa ni mulopwana ophavelaka musurukhu.
Nintaphulela, “Ephaka”.
Aahiiso, “aanimooniherya ophenta woororomeleya”.
Eyo piiyo, xeefi aalipa-oolawiha itthu mwene aawurya awe.
Eheeperi, “weemexa muru anyu”.
Eheeperi, “ehime; nlitti”.
Aahiiso, “isestu”.
Aahiiso, “Esestu”.
Aahiiso, “esestu”.
Aahiiso, “Isestu”.
Aahiiso, “oohikhala etthu”.
Aahiiso, “oohikhala etthu”.
Eheeperi, “ehime; nlitti”.
Aahiiso, “oohikhala etthu”.
Aahiiso, “oohikhala etthu”.
Aahiiso, “oohikhala etthu”.
Woonasa wene, nuulumo nna nintaphulela wiira atthu yaahaana omuttittimihaka.
Eheeperi, “ovenxa ntata nawe aahiiso nnawu nawe”.
Eyo piiyo, Heliyoopoli.
Aahiiso, “weetteetta”.
Aahiiso, “okathi aakenle awe muteko wa”.
Eyo piiyo, Heliyoopoli.
Nintaphulela, “Ole onikiiriha oliyala”.
Nintaphulela, “Oruwerya vanli”.
Eheeperi, “ephome awe”.
Nwehe Moolumo Ootthokiheriwa.
Nwehe enoota ya Maphattuwelo 37:25.
Epyo ela enlikana ni mattuvi, masi erina ekoore ya ncano ni yooripelela.
Nwehe Moolumo Ootthokiheriwa.
Nwehe Moolumo Ootthokiheriwa.
Eheeperi, “ntoko paapa awe”.
Aahiiso, “ipooyi sanyu soolopwana ni soothiyana”.
Eyo piiyo, taarowa owala maitho a Yakobe okathi aarowa awe okhwa.
Eheeperi, “anamwane a Isarayeli”.
Eyo piiyo, Heliyoopoli.
Aahiiso, “ipooyi saya soolopwana ni soothiyana”.
Eheeperi, “ephaawu”.
Eheeperi, “ephaawu”
Aahiiso, “ipooyi saya soolopwana ni soothiyana”.
Aahiiso, “opuro ohinikhaliwa”.
Eheeperi, “Isarayeli”.
Eheeperi, “nyuwo mwaahirowa vakhaamani va paapa anyu”.
Aahiiso, “amurumeelaka xoowa”.
Aahiiso, woonasa wene: “Wuupuwela wa murima aka”; eheeperi, “Ovuwa waka”.
Eheeperi, “otakhaliwe”.
Nintaphulela, “Ole ori mwaneene”.
Eyo piiyo, Yosefe.
Murutthu waanilokiheriwa oheliwaka makhura oowunkhela wiira ohintte.
Aahiiso, “ipooyi soolopwana ni soothiyana”.
Nintaphulela, “Wunla wa atthu a wExiitu”.
Eheeperi, “yaayariwe vamakuthani a Yosefe”.
Murutthu waanilokiheriwa oheliwaka makhura oowunkhela wiira ohintte.