Watchtower EBIBLIOTEKA ONLAINE
Watchtower
EBIBLIOTEKA ONLAINE
Emakhuwa
  • BIIBILIYA
  • ILIIVURU
  • MITHUKUMANO
  • kr muru 2 ipaax. 13-29
  • Omwene Onnikhumelela Wiirimu

Mpantta ola khekhanle eviidiyu.

Muniswaamihe, khivaniweryaneya orumiha eviidiyu ela.

  • Omwene Onnikhumelela Wiirimu
  • Omwene wa Muluku Onnilamulela!
  • Miru Saamukhaani
  • Mwaha Onlikana Nuula
  • ‘Namitth’aka . . . Onnilokiherya Ephiro Enrowaka Ovira’
  • Omukokhorela Muluku ni Ekeekhai
  • “Nyuwo, Atthu Aka, Mukhume”
  • Othukumana Wira Amukokhoreleke Yehova
  • Anamalaleerya a Nthiti
  • Onnikhumelela Omwene!
  • Okathi Woweehereriwa
  • Okathi Wootthikela Ovara Muteko!
  • Omwene Onnikumiherya Omwaleya Momweneni
    Omwene wa Muluku Onnilamulela!
  • Awo Yaahikhuma Etiini Yoowootha
    Owehaweha Elaleyaka Omwene Wa Yehova (Yoosoma)—2016
Omwene wa Muluku Onnilamulela!
kr muru 2 ipaax. 13-29

MURU 2

Omwene Onnikhumelela Wiirimu

YOOLAKELA YA MURU OLA

Moota atthu a Muluku saareheriwa aya ohinatthi okhumelela Omwene

1, 2. Etthu xeeni yuulupale yiiraneyale molumwenkuni, nto xeeni vahintikhina ahu osuwela wira apinaatamu khiyaawerya woona wiiraneya waya?

NIIREKE mootoko wiikoha muriki mutthu onoonela sai okhala okathi yoole oniireya marukunuxo maalupale molumwenkuni? Atthu anci annipaka nikoho nlo. Masi nkahaya muupuwele ela: vaakhanle wira nyuwo munikhala okathi oniireya etthu eyo, niireke mwanwerya woona yowiiraneya eyo yuulupalexa ekumihenrye mirukunuxo iyo? Woonasa wene nnaari. Sowiiraneya seiye sinimala-maliha olamulelo wootakhala ni sinikumiherya itthu sihinliyaleya, ikwaha sinci atthu anceene khanoona okathi oniireya aya. Nihimye so, itthu sinci siniireya wiiphiini: opuro onikhala mamwene, opuro onithukumana atthu anipaka malamulo, wala makhulupale makina a guvernu. Hata vari siiso, itthu iyo sinnivara okumi wa atthu imilyau sinceene.

2 Sai voohimya sa yowiiraneya yuulupale ekhumelenle molumwenkuni? Wiireya waya woovara ikumi sa atthu imilyau sinceene. Masi okathi wiiraneya aya khuuvo pinaatamu oonale. Yowiireya eyo enihimya ahu ti okhumelela wa Omwene wa Muluku wiirimu, eguvernu ya Mesiya yaalaiheriwe khalaixa, yeeyo moohipisa enrowa opwetexa olumwenku ola wootakhala. (Mmusome Daniyeli 2:34, 35, 44, 45.) Okhala wira apinaatamu khiyoonale okathi wiiraneya aya, nto niireke Yehova orimwiipithiha wira apinaatamu ahisuwele? Ohiya-vo, niireke aahaareherya vahinatthu atthu awe? Nrowe nivarerye makoho ala?

‘Namitth’aka . . . Onnilokiherya Ephiro Enrowaka Ovira’

3-5. (a) Ti pani ori ‘Namitthaka a wataana’ onihimmwa va Malakiya 3:1? (b) Exeeni yaarowa wiiraneya ohinatthi ‘Namitthaka a wataana’ orwa mpaani mwa Muluku?

3 Okhuma okathi wa khalaixa, Yehova aahilakela waareherya atthu awe wira okhumelele Omwene wa Mesiya. Mwa ntakiheryo, thokoreryani eprofesia ya Malakhiya 3:1, enihimya so: ‘Mòne, miyo kinomuruma namitth’aka oholo, wira akilokiherye ephiro enrowaka ovira. Apwiya anawehereryanyu animorwa mpani mwaya nananoru, nlaikha no watàna ninlipelelanyu ni wunkheliwa nihanle orwa’.

4 Nto waakhwanela waya wiiren’ye sai mahiku ala, vaavo Yehova, ‘Pwiya’ ekeekhai, aaruuya awe mpani wira aavarerye ale yaamurumeela vaniyateni valaponi, nire so, empa awe yomunepani? Eprofesia ennitthokiherya wira Yehova aamoorwa ni namitthaka wala “nlaikha no watàna”. Namitthaka ola ti pani? Khahiyo mukina voohikhala Yesu Kristu Mwene a Mesiya! (Luka 1:68-73) Okhala wira ookhalihiwa Namalamulela niinano, owo onrowa waavarerya ni waareeriha atthu a Muluku ari valaponi.—1 Ped. 4:17.

5 Nto ti pani aari ‘namitthaka’ onihimmwa wanipacerya wa eprofesia ya Malakhiya 3:1? Owo aarowa okhumelela ohinatthi ophiya okathi wa okhala-vo wa Omwene wa Mesiya. Niireke aattamelaka 1914, ookhala ‘alokihenrye ephiyo’ ohinatthi ophiya Omwene wa Mesiya?

6. Ti pani aaphiyale wanipacerya wira ovare muteko wa ‘namitthaka’ wira aalokiherye atthu a Muluku mwaha wa itthu saarowa okhumelela muhoolo?

6 Nirumeelaka sowiiraneya sa atthu a Yehova a mahiku a vano, eliivuru ela enrowa onikhaliherya osuwela waakhuliwa waya nikoho nlo. Sowiiraneya iyo sookuxa murima sinnooniherya wira wanikisa wa eseekulu 19, yaanikhumelela egrupu yaamukhaani ya atthu oororomeleya ya maKristau ekeekhai eriyari ya atthu yoothererya omurumeela Muluku. Atthu awo, muhoolo mwaya yaahisuweliwa okhala Alipa-oomusoma Biibiliya. Ale yaari amahoolela mwa alipa-oomusoma Biibiliya, C. T. Russell ni apatthani awe oororomeleya, yaari tthiri ntoko ‘namitthaka’, yaavaha malakiheryo oomunepani atthu a Muluku ni waalokiherya mwaha wa itthu saarowa wiiraneya muhoolo. Nrowe niwehe moota ‘namitthaka’ saapakale awe eyo mwa inamuna xexe.

Omukokhorela Muluku ni Ekeekhai

7, 8. (a) Okathi wa 1800, ti pani aapacerinhe wooniherya okhala ethiru yowiixuttiha yoowi eroho ya mutthu khenikhwa? (b) Sowiixuttiha xeeni C.T. Russell ni apatthani awe soonihenre aya okhala sowoothiwa?

7 Alipa-oomusoma Biibiliya yaanitokosa saana khuta mwaha; yaaneemya ele yoona aya okhala ekeekhai, yaanilepa myaha iyo, nto arumeelaka iliivuru yaanilaleya ekeekhai yiixutta aya. Mwa iyaakha sinceene, eKristau yoowootha yaari mweepiphini yomunepani; sowiixuttiha saya sinceene saari sa epagau. Ntakiheryo nimosa nootepa osuweliwa ti yowiixuttiha ya ohikhwa wa erooho. Nto iyaakha sa 1800, atthu vakhaani yaasiveliwa ni myaha sa Biibiliya, yaahitokosa sowiixuttiha iyo khuphwanya wira khisaakhuma mBiibiliyani. Atthu ntoko Henry Grew, George Stetson, ni George Storrs, yaahilepa ni olaleya moolipa murima wira sowiixuttiha iyo, waari wootha wuulupale wa Satana.a Nto moolumo yaalaleya aya, yaahivara murima wa Charles T. Russell ni apatthani awe oororomeleya.

8 Egrupu ele yaamukhaani ya Alipa-oomusoma Biibiliya yahoona wira sowiixuttiha sikina saavarihana ni ohikhwa wa erooho, saari-tho soohitthokiheya ni sowootha; mwa ntakiheryo, yowiixuttiha yoowi atthu otheene ooloka anrowa wiirimu, aahiiso, wira Muluku onnihukhumu omooroni ohinimala irooho sihinikhwa sa atthu ootakhala. Russell ni apatthani awe oororomeleya moolipa murima yaahilepa myaha sinceene arumeelaka iliivuru, ipanfleto, itratato ni ijornale aphavelaka wira atthu asuwele wira sowiixuttiha iyo saari sowoothiwa.

9. Moota xeeni Zion’s Watch Tower oonihenrya awe okhala ethiru yowiixuttiha ya Oraru?

9 Mwa enamuna emosaru, Alipa-oomusoma Biibiliya, yahooniherya okhala etthu yowoothiwa yowiixuttiha yootepa okupaliwa ya Oraru. Mwaakha wa 1887, erevista ya Englexi, A Torre de Vigia de Sião, yaahimmye so: “Soolepa sinnooniherya saana ovirikana wa Muluku ni Mwaana; ni wataana orina awe Yehova ni Pwiya ahu Yesu”. Mwaha owo waahivikaniha wooniherya okhala etthu ehiniiweya oriki: “Okhala wene muupuwelo wa oraru, niire so, amuluku araru mwa mmosaru, ni okathi omosaru muluku mmosa mwa amuluku araru, wahaana okupaleeliwa ni waakhuleliwa ni anamunceene. Masi eyo enniireya wira yooniherya moota itiini sitempe aya orupa mpakha nwanani owerya oruma itiini mwa enamuna yeethiru”.

10. Moota xeeni Torre de Vigia aathoonyale awe mwaakha wa 1914 okhala eyaakha yaaheliwe ethoonyeryo?

10 Ntoko sinooneya aya yoolakela ya erevista A Torre de Vigia de Sião e Arauto da Presença de Cristo, waari othokorerya saana iprofesia voohimya sa okhala-vo wa Kristu. Alipa-oolepa erevista ele yaawo yaari owoottihiwa oororomeleya yahoona wira eprofesia ya Daniyeli voohimya sa “iyakha [imara] thanu na pili” ennooniherya okathi waarowa aya waakhwanela yoolakela ya Muluku voohimya sa Omwene wa Mesiya. Khalai ene iyaakha sa 1870, awosa yahona wira 1914 aari mwaakha waarowa omala imaara thanu na piili saahimmwale. (Dan. 4:25; Luka 21:24) Nnaamwi annihu ale okathi ole yahiiwale saana yootaphulela ya mwaakha ole, awosa yaahilaleya mittetthe sinceene ele yaasuwela aya okhala ekeekhai, nto mpakha olelo-va sinnooneya sookhumelela sa olaleya waya.

11, 12. (a) Ti pani munna Russell aamuhimmya awe wira taamukhalihenrye wiiwexexa ekeekai? (b) Woonen’ye sai okhala wootepexa otthuneya muteko waavariwe ni Russell ni apatthani awe ohinatthi mwaakha wa 1914?

11 Russell ni apatthani awe oororomeleya khanahimye wira yahaana ovuwihiwa mwaha wa ikeekhai somunepani soonale aya mBiibiliyani. Masi Russell aattottopela akina yaapacenrye woonela ekeekhai, owo ohinatthi. Vasulu va itthu sotheene owo anvuwiha Yehova Muluku, ori ti mwaneene owiixuttiha atthu Awe, etthu enitthuneya ni okathi onitthuneya osuwela. Nto vannooneya wira Yehova aahireeliha wiimananiha wa Russell ni apatthani awe waakiherya waya ekeekhai mwa itthu sowoothiwa. Nuuvira okathi, awo yaahooneya okhala atthu oovirikana ni eKristau yoowootha.

Charles Taze Russell Ovaanelaka ni apatthani awe oororomeleya

Munna Russell ni aapatthani awe oororomeleya yahaakiherya ekeekhai ya Biibiliya

12 Muteko waavanre aya alopwana ale oororomeleya, wira yaakiherye ekeekhai iyaakha sinci ohinatthi 1914, waari muteko muulupale! Elavulaka sa okathi ole erevista A Torre de Vigia de Sião e Arauto da Presença de Cristo ya 1 a Novembro 1917, yaahimmye so: “Olelo-va atthu imilyau sinceene aaruliwa muritti woolemela waarina aya sa woova mwaha wa wiixuttihiwa waya ohooxiwa omooroni ni sowiixuttiha sikina . . . Nnaamwi anyokhani a Ekeekhai amananihaka ni ikuru saya sinitupa ntoko maasi a mphareya, wuulaana wa Ekeekhai, opacenrye etthu yowiiraka iyaakha 40 sivinre, onnivikaniha wuulaana ni onrowa ovikaniha mpakha ophiya ilapo sotheene”.

13, 14. (a) Moota xeeni ‘namitthaka’ aakhalihenrye awe olokiherya ephiro ya Omwene wa Mesiya? (b) Exeeni ekhanle ahu oowiixutta wa anna arumenle khalai iyaakha sinivikana eseekulu emosa?

13 Vano thokoreryani ela: Niireke atthu yanwerya okhala oolikanela olipelela mapacereryo a okhala-vo wa Kristu, vakhanle wira atthu awo khiyaawerya osuwela ovirikana okhanle eriyari ya Yesu, Tiithi awe, ni Yehova? Nnaari! Khiyaarowa okhala oolikanela vakhanle wira yuupuwela wira okumi woohikhwa oniphwanyiwa ni atthu othene, ohiya okhala ntoko yoovaha eniphwanyiwa ni atthareli vakhaani paahi oororomeleya a Kristu; tthiri khiyaarowa okhala oolikanela vakhanle wira yuupuwela wira Muluku onnaahaaxa atthu mahiku otheene omooroni vohilipelela owoopola. Aayo, ‘namitthaka aahilokiherya ephiro mwaha wa Omwene wa Mesiya!

14 Sai voohimya sa hiyo olelo-va? Niireke ehaavo etthu eniixutta ahu wa annihu ale a eseekulu emosa evinre? Aayo, nihaana-tho okhalela nthiti osoma ni otokosa Nuulumo na Muluku. (Yoh. 17:3) Vaavo olumwenku ola onitepa awe ovoliwa etala yomunepani, nitepeke wunnuuherya ophavela wahu olya yoolya ya omunepani!—Mmusome 1 Timótheyo 4:15.

“Nyuwo, Atthu Aka, Mukhume”

15. Nuuvira wa okathi etthu xeeni Alipa-omusoma Biibiliya yaasuwenle aya? (Nwehe-tho enoota.)

15 Alipa-oomusoma Biibiliya yaahiixutta wira ti vootthuneya ovalaana ni itiini sa mulaponi. Mwaakha wa 1879, erevista Watch Tower yaahilavula sa “ikerexa sa Babilonia”. Niireke yaahimya makhulupale anithanliwa okhala paapa? Ekerexa ya eKatoolika ya oRoma? Mwa iyaakha sinceene ikerexa sa eportestante saahimya wira tthiri ti yaawo. Masi, vakhaani-vakhaani Alipa-oomusoma Biibiliya yahoona wira ikerexa sotheene sa eKristau yowootha saaniheliwa muhina mwa nuulumo noowi “Babilonia”. Mwaha wa xeeni? Mwaha woowi ikerexa iyo sotheene saaxuttiha itthu sowootha simanle ahu ohimya.b Nuuvira okathi, iliivuru sahu saanivira sooniheryaka saana etthu yaatthuneya awe opaka mutthu ooreera murima yoole eetta ikerexa iyo sa Babilonia.

16, 17. (a) Moota xeeni evolume III ya Millennial Dawn ni Watch Tower yaatumererya aya atthu okhuma muhina mwa etiini yoowoka? (b) Etthu xeeni yaavukula ikuru sa soolopola iyo? (Nwehe enoota.)

16 Mwa ntakiheryo, 1891, eVolume III ya eliivuru yiitthaniwa Millennial Dawn yaahilavula sa okhoottiwa wa Babilonia a mahiku ala, nto yaahimmye so: “Ikerexa iyo sotheene sokhoottiwa ni Muluku”. Yaahincererya-tho eriki: “Otheene yaale ahimphavela okhaliherya sowiixuttiha ni miteko saya sowootha, vano ahaana ovalaana ni ikerexa iyo”.

17 Janero a 1900, erevista yiitthaniwa Watch Tower yaahihimya sa atthu yaale nlelo masina aya yahaakumihiwe mulistani ya ikerexa sa eKristau yoowootha, yaale yuupuwela vamurimani vaya ariki, “Miyo khahiyo kinoomakela orowa okerexa, nave murima aka wotheene oniphavela ekeekhai”. Nto erevista eyo yaakonhe so: “Niireke etthu yooloka, mutthu okhuma nimeya, nto nimeya nikina khuhala oBabilonia? Niireke eyo ti etthu enooniherya wiiwelela onivekeliwa ahu . . . ni onimuhakalaliha Muluku? Nnaari. Mutthu [yoole oneetta ikerexa iyo] oonihenrye vanlakani vene wira onnataana ni ikerexa iyo, nto ohaana okupaleelaka khuta etthu enivekeliwa awe ottharihelaka wataana orina awe; mpakha . . . mutthu owo wooniherya vanlakani vene wira onnikhootta ni khoniirela-tho mpantta wa ekerexa eyo”. Nuuvira wa iyaakha, moonelo owo waamutepa otumereriwa.c Tthiri arumeyi a Yehova ahaana okhootta khuta etthu enivarihana ni itiini soowoka.

18. Xeeni vaarya aya vootthuneya atthu okhuma “mBabilonia Muulupale”?

18 Vakhanle wira yoolopola eyo ya okhuma ‘mBabilonia Mulupale’ khiyaamakela olaleiwa, niireke Kristu yoowo vano amanle ovahiwa Omwene, aamukhalana nikhuuru na arumeyi oowoottihiwa valaponi? Nnaari, maana maKristau yaale paahi ataphunwe mmikhoyi sa Babilonia taniwerya omukokhorela Yehova ni munepa vamosa ni ekeekhai. (Yoh. 4:24) Niireke hiyo olelo noolakela tthiri otaphuwa mwa itiini soowoka? Nto nrowe nivikaniheke wiiwelela yooruma eni: “nyuwo, atthu aka, mukhume”!—Mmusome Wisupulula 18:4.

Othukumana Wira Amukokhoreleke Yehova

19, 20. Moota xeeni erevista Watch Tower yaatumererya aya atthu a Muluku othukumana vamosa wira amukokhorele Yehova?

19 Alipa-oomusoma Biibiliya yaahiixutta wira ale yaamini yahaana othukumana wira amukokhoreleke Yehova khuta okathi oniweryaneya. Wira mutthu okhale muKristau ekeekhai, khoniphiyerya okhuma paahi mutiinini yoowoka. Ohaana-tho wiirela mpantta okokhorela wekeekhai. Tivonto okhuma vanipacerya erevista ya Watch Tower yanaatumererya ale yaasoma wira ethukumaneke wira amukokhoreleke Yehova. Mwa ntakiheryo, mweeri wa Julyu a 1880, munna Russell, alavulaka sa mukwaha aapakale awe woolavula myaha, aahihimya sa moota mithukumano sinceene saakhala aya soolipiha. Nuumala-vo, owo ahaavekela ale yaasoma erevista ele wira yahaana oroiha ekartau yooniherya moota settaaya mithukumano, ikartau iyo sikina saarowa okumiheriwa mujornaleni. Yoolakela aya yaari exeeni? Russell aahimmye so: “Wira othene ahu nisuwele . . . moota Pwiya sinooreelihaweni; akhala wira munnivikaniha othukumana vamosa ni ale anaamini”.

Egrupu ya Alipa-oomusoma Biibiliya epooma ya Copenhague, Dinamarca, mwakha wa 1909

Charles Russell oryeene ni egrupu yoopacerya ya Alipa-oomusoma Biibiliya epooma ya Copenhague, Dinamarca, mwakha wa 1909

20 Mwaakha wa 1882, mwaha wiitthaniwa “Othukumana” waahikhumelela murevistani ya Watch Tower. Mwaha ole wahaatumererya maKristau orowaka omuthukumano “wira alipihaneke, akhoomalihaneke ni olipiheryana”. Waahittittimiherya-tho oriki: “Etthu enitthuneya khahiyo okhalana atthu oosomexa wala oosuwelexa itthu. Masi khuta mutthu ohaana omuruuha Biibiliya awe, epaphelo awe, elaapis ni murumeeleke itthu sotheene sinikhaliherya mwa enamuna ya concordância, . . . akhala wira vanniweryaneya. Muthanleke mwaha woothokorerya muvekeleke okhaliheriwa ni munepa wa Muluku wira mwiiwexexe saana, nuumala-vo musomeke, muupuweleke, mwaavyeke soolepa sikina sinilikana ni yoolepa eyo, eyo enoowiirihani osuwela ekeekhai”.

21. Ntakiheryo xeeni nooloka voohimya sa mithukumano ni okukhula nivahiwe ni muloko wa Allegheny, Pennsylvania?

21 Okathi ole esedi ya Alipa-oomusoma Biibiliya yaakhala Allegheny, Pensilvânia, EUA. Arye ene opuro ole, awosa yaanivaha ntakiheryo nooloka na othukumana yiiwelelaka miruku sowuupuxeriwa ni Muluku siri va aHéberi 10:24, 25. (Mmusome.) Muhoolo mwaya, munna mmosa mutokweene Charles Capen, ahuupuwela okathi aarowa awe mithukumano iyo oryeene mmiravo. Owo aalempe so: “Nlelo kinnuupuwela yoolepa emosa, yaalempwale vaxirini ya empa ya asembeleya ya Sociedade. Yaari so: ‘Pwiyanyu ori-vo mmosa, Kristu; nto nyuwo otheene mwa anna’. Nkinliyala yoolepa ele, tthiri eriyari ya Anamoona a Yehova khakhanle amahoolela ntoko ikerexa sikina”. (Math. 23:8) Munna Capen onnuupuwela-tho, moota mithukumano sakhala aya soreera, soolipiha ni moota munna Russell saamananiha awe omuxukurya khuta mutthu aari a mmulokoni.

22. Atthu owaamini yoonenle sai okathi yaatumererinwe aya orowa mithukumano, nto eyo enniixuttiha exeeni?

22 Atthu oororomeleya yaheemya otthara ntakiheryo nle ni wiixuttihiwa. Saahikhumelela miloko ipantte sikina, ntoko Ohio ni Michigan, muhoolo mwaya epantte yotheene ya America do Norte, ni mapuro makina. Vano nkuupuwelani ela: Niireke atthu oororomeleya yaarowa tthiri okhala oolikanela okathi wa okhala-vo wa Kristu, vakhanle wira khiyaaxuttihiwe wiiwelela miruku sowuupuxeriwa ni Muluku sa othukumana mwaha wookokhorela? Nnaari! Ankhi hiyo olelo-va? Nihaana-tho okhalela nthiti ni orowa moororomeleya mithukumano sa muloko, ni waavya okathi woomukokhorela Muluku niryeene ni atthu akina wira nilipihane omunepani.

Anamalaleerya a Nthiti

23. Moota xeeni erevista Watch Tower yoonihenrya aya saana wira alipa-owoottihiwa otheene yahaana okhala anamalaleerya?

23 Alipa-oomusoma Biibiliya yaahiixutta wira alipa-oowoottihiwa otheene ahaana olaleerya ekeekhai. Mwaakha wa 1885, erevista yiitthaniwa Watch Tower yaahimyale so: “Nihiliyale wira khuta mutthu oowoottihiwa olaleerya ti etthu emwiirihale woottihiwa (Isa. 61:1), ni ti muteko iitthaneliwa awe”. Mwaha waakumiheriwe mwaakha wa 1888, waatumererya so: “Hiyo noosuwela muteko ahu . . . Nto akhala wira khinnicalela wala woothererya ninrowa okhala arumeyi owoolowa, onooniherya ohiphwanelela eparakha yuulupale evahiwa ahu”.

24, 25. Moota xeeni Munna Russell ni apatthani awe yaavaha aya ntakiheryo na olaleerya ohiya waatumererya akina paahi? (b) Kolportore mmosa aahimyale exeeni sa olaleya wawe okathi wahaakhanle ikaaro sinci?

24 Munna Russell ni apatthani awe akina oororomeleya khahiyo yaatumererya akina paahi wira alaleeryeke. Awosa yaahipacerya-tho okumiherya itratato siitthaniwa “Tratados dos Estudantes da Bíblia”, muhoolo mwaya siitthaniwa-tho “Publicação Trimestral da Velha Teologia”. Ale yaasoma erevista Watch Tower yanaakhela wira yaakaweleke atthu voohiliviwa.

Nnimwiira saana wiikoha so, ‘Kinnoona okhala wootepa otthuneya muteko woolaleerya?’

25 Ale yaivahererya ovara muteko woolaleerya okathi wotheene, yiitthaniwa makolportore (mapioneero). Charles Capen ohimmwale wanipacerya, aari kolportore. Muhoolo mwaya aahimyale so: “Kaarumeela mapha yaapakiwe ni Pesquisa Geológica do Guverno dos Estados Unidos wira kiweryeke olaleerya mittetthe sotheene sa Pennsylvania. Maapha ala yaanooniherya iphiro sotheene, nto vaanikhweya ophiya mittetthe sotheene mwentto. Ekwaha ekina nuumala mahiku mararu keetteettaka mmuttettheni kikuxaka masina a atthu yaaveka iliivuru siitthaniwa Studies in the Scriptures (Osoma Soolempwa), kaalugari ikhavalo wala ikarosa wira kivahererye iliivuru. Kaamakela weemexiwa mmatta mwa alimi khiyavahiwa opuro woorupa. Mahiku ale yaari vakhaani atthu yaarina ikaaro”.

Munna Kolportore, ekhavalo ni ekaroosa

Kolportore. Nwehe “Chart of the Ages” (Etabela ya Okathi) edesenyariwe vakarosani

26. (a) Xeeni atthu a Muluku yoona aya okhala vootthuneya okhalela nthiti olaleerya wira yiilokiherye mwaha wa omwene wa Kristu? (b) Makoho xeeni anireerela ahu wiikohaka?

26 Wiimananiha iwo wa murima wotheene wira alaleerye waavekela tthiri olipa murima ni nthiti. Niireke maKristau ekeekhai yaarowa okhala oolikaneene alipelelaka olamulelo wa Kristu vakhanle wira khiyaaxuttihiwe otthuneya waya olaleerya? Nnaari! Maana muteko owo wahaana okhala enamuna yootepa wooneya okathi wa okhala-vo wa Kristu. (Math. 24:14) Atthu a Muluku yahaana okhala oolikaneene saana wira yiirihe muteko owo onoopola ikumi okhala wootepexa otthuneya mweekumini mwaya. Olelo-va, hiyo nihaana wiikoha so: ‘Kiireke muteko woolaleerya ti wootepexa otthuneya mookumini mwaka? Kinnileva itthu sikina wira kivirihe okathi munceene kilaleeryaka?’

Onnikhumelela Omwene!

27, 28. Etthu xeeni yoonihiwe murummwa Yohani, nto Satana ni malaikha awe yaapanke exeeni nuumala woona okhumelela wa Omwene?

27 Nuumala wiiraneya itthu simanle ahu ohimya, nto waahiphiya mwaakha wa 1914. Ntoko soonale ahu wanipacerya wa muru ola, khuuvo pinaatamu oonale wiireya wa itthu sookuxa murima wiirimu. Masi, murummwa Yohani ahoonihiwa itthu siiraneya mwa nthoonyeryo. Vano, nkuupuwelani ela: Yohani ahoona ‘ithonyeryo sulupale’ siireya wiirimu. ‘Muthiyana’ a Muluku, eyo piiyo, nikhuuru nawe nootthokiheya na soopattuxiwa somunepani siri wiirimu, aahirupala khumuyara mwaana mwaamulopwana. Nto ninleeliwa wira mwaana ola a nthoonyeryo, moohipisa onrowa ‘olamula maloko othene a vathí n’ikopo ya yuma’. Ayariwakaru, ‘ahikuxiwa khurowaniwa wa Muluku mpakha vehijeni vawe’. Nto nsu noorunya na wiirimu naahimya so: “Vano wophiya wopola n’uwerya n’omwene wa Muluku ahu n’utokwene wa Kristu awe!”—Wis. 12:1, 5, 10.

28 Tthiri Yohani ahoonihiwa oyariwa wa Omwene wa Mesiya. Yowiiraneya eyo yaari tthiri yookuxa murima, masi khahiyo wira otheene yahaasivela. Satana ni minepa sawe yaahikumiherya ekhotto enawana ni malaikha oororomeleya, yahooleliwa ni Mikhayeli, wala Kristu. Nto etthu xeeni yiiranen’ye? Hiyo ninsoma so: ‘Yahiriheliwa vathi. Enowa eyo yulupalexa t’inowa yele ya khalayi, enìhaniwa Nwanani walá Satana, yeyo eniwototha atthu othene; Eyo yahiriheliwa elapo ya vathí, malaikh’aya yahiriheliwa-tho mulaponi vamosá ni yeyo’.—Wis. 12:7, 9.

Ethoonyeryo ya okhala-vo ohinooneya wa Kristu oryeene mwene a Omwene wa oMesiya

1914, Alipa-oomusoma Biibiliya yaahipacerya osuwela ethoonyeryo ya okhala-vo ohinooneya

29, 30. Nuumala okhumelela Omwene wa Mesiya, itthu saavirikanne sai (a) valaponi? (b) wiirimu?

29 Khalai ene ohinatthi 1914, Alipa-oomusoma Biibiliya yaahihimya wira okathi wooxankiha waarowa opacerya eyaakha ene yeele. Masi awosa khiyaasuwela moota saarowa aya waakhwanela itthu sotheene saahimyale aya vahinatthi. Ntoko Yohani soonihiwa awe, oriheliwa vathi wa Satana waarowa okumiherya mixankiho sincene wa apinaatamu ntoko sinihimya aya yowoonihiwa eriki: ‘Nyuwo elapo n’iphareya motakhaliwa mana Satana òkhuruwela wa nyuwo ananariwene vanjene, okhala wira òsuwela wira orina okathi vakhani pahi’. (Wis. 12:12) Tthiri 1914, yaahipacerya ekhotto ya olumwenku wotheene, nto ethoonyeryo ya okhala-vo wa Kristu ni owerya wawe wa emwene yaahipacerya wiiraneya molumwenkuni. Nto yaahipacerya ‘mahiku okiserya’ a mukhalelo ola wa itthu.—2 Tim. 3:1.

30 Hata vaari siiso, wiirimu waahikhumelela ohakalala. Okhala wira Satana ni minepa sawe sihoomoliwa wirimu wa mahiku otheene. Yohani onihimya so: “Tivó erimu yothene etteliweke murima, ni nyuwo othene munkhala weiwo!” (Wis. 12:12) Okhala wira wiirimu woreerihiwa ni Yesu ookhalihiwa Mwene, Omwene wa Mesiya waari oolikaneene wira owaakiherye atthu a Muluku valaponi. Nto Omwene owo waarowa opaka exeeni? Ntoko soonale ahu wanipacerya wa muru ola, Kristu ntoko namitthaka a wataana, wanipacerya aarowa waalokiherya arumeyi a Muluku valaponi. Masi eyo yaarowa otaphulela exeeni?

Okathi Woweehereriwa

31. Etthu xeeni Malakhiya aahimyale awe vahinatthi sa okathi woolokiheriwa itthu, nto olelo-va, eprofesia eyo enaakhwanela sai? (Nwehe-tho enoota.)

31 Eliivuru ya Malakhiya yaahihimya wira olokiheriwa iwo khiwaarowa okhala wookhweya. Owo aalempe so: “Vano, ti pani onwerya olipa okathi onrwaya? Ti pani onwerya okhala okathi onkhumelelaya? Tthiri Apwiya yawo anrowa olikana ni moro ontotoxa eyuma, anolikana ni malaxi òsosa atthu anikatthanaya”. (Mal. 3:2) Tthiri masu awo yahiiraneya! Apaceryaka ni mwaakha wa 1914, atthu a Muluku valaponi yaahikumana soweehererya sinceenexa ni soovila. Okathi waatepa aya Ekhotto Yoopacerya ya Olumwenku, Alipa-oomusoma Biibiliya yaanilupatthiwa vootepexa-vo ni otthukweliwa.d

32. Nuumala mwaakha wa 1916, muxankiho xeeni waakhumelenle eriyari ya atthu a Muluku?

32 Atthu akina eriyari ya arumeyi a Muluku, yaahikumiherya-tho mawoowo. Mwaakha wa 1916, aahikhwa munna Russell orineene iyaakha 64 paahi, nto eyo yahiwiiriha atthu anceene a Muluku ohisuwela ele yaarowa wiiraneya. Okhwa wawe wahooniherya wira atthu akina yaanitepexa omuroromela mutthu mmosa. Nnaamwi munna Russell ahaaphavela ovuwihiwa, anamunceene, omuttittimiha waya waari woomukokhorela. Anceene yuupuwela wira wuupululiwa wa ikeekhai sinceene vano waahimala-mala; nto atthu akina yaanithipelela okhootta malakiheryo makina a niinano. Eyo yahiwiiriha atthu akina okhala anammwareya, nto khuwiiriha atthu okawanyeya.

33. Moota xeeni ohiiraneya wa ele yaawehererya aya waapaken’ye aya okhala yooweeha wa atthu a Muluku?

33 Ohiiraneya wa itthu saalipeleliwa, yaari etthu ekina yeehererya waamini waya. Nnaamwi erevista yiitthaniwa Watch Tower yaahimyale saana wira 1914, waari mwaakha waamala aya Okathi wa Amalapo, anna khiyaasuwela saana etthu yaarowa wiiraneya mwaakha ole. (Luka 21:24) Awosa yuupuwela wira 1914, Kristu aarowa waakuxa alipa-oowoottihiwa a egrupu ya noiva awe aaroihaka wiirimu wira yalamuleleke ni yena. Eyo khiyiiranen’ye. Muhoolo mwa 1917 erevista yiitthaniwa The Watch Tower yaahimyale wira okathi woohepha wa iyaakha 40 waarowa omala wanikisa wa elimwe ya 1918. Masi muteko woolaleerya khiwaamanle. Nuuvira mwaakha ole, muteko wolaleerya waahivikaniha. Erevista yahooniherya wira muteko woohepha waahimala tthiri masi okathi wootthikela ottotta ipyo khiwaamanle. Hata vahimmwale siiso, atthu anceene yaahihiya omurumeela Yehova mwaha wohiiraneya ele yaalipelela aya.

34. Muxankiho xeeni muulupale waakhumelenle mwaakha wa 1918, nto xeeni maKristau oowootha yoona aya wira atthu a Muluku “aamala-mala”?

34 1918 yaahikhumelela yooweeha ekina yuulupalexa. J. F. Rutherford, yoole aamuranttenle C. T. Russell nto onaahoolela atthu a Muluku, aahitthukiwa vamosa ni anna 7 yaarina miritti. Moohixariya yaahilamuliwa otthukweliwa iyaakha sinceene okhatteya ya Atlanta, Georgia, EUA. Mwa okathi vakhaani muteko wa atthu a Muluku waakhala ntoko wira waheemela. Ahooleli anceene a itiini sowootha sa eKristau yaahitthapa. Awosa yuupuwela so, okhala wira “amahoolela” aatthukweliwa, eseedi aya ya olumwenku wotheene oBrooklyn khuwaliwa, muteko woolaleerya khiyakhoottihiwa wAmerika ni wEuropa, nto epahu ele, Alipa-oomusoma Biibiliya “yoomala-mala”, khennikumiherya-tho muxankiho. (Wis. 11:3, 7-10) Masi yamwiiwoka!

Okathi Wootthikela Ovara Muteko!

35. Xeeni Yesu eemereryaka wira atthareli awe saaphwanye mixankiho iye, nave etthu xeeni onipaka awe wira aakhaliherye?

35 Anyokhani ale khiyaasuwela wira Yesu aaheemya mixankiho iye waakhumelela atthu awe mwaha woowi Yehova aahirwa ntoko “mutthu ontotoxa eparatha wira arerihe”. (Mal. 3:3) Yehova ni Mwanawe, yaaphavela wira okathi wooreerihiwa arumeyi oororomeleya akhumelele ntoko eyuuma etotoxiwe khureerihiwa, wira emurumeeleke saana Mwene ovikana khalai. Vanipacerya wa 1919, vahooneya saana wira munepa wa Muluku waahiwerya opaka etthu yeele anyokhani yahuupuwela aya wira yaamwiiraneya. Arumeyi oororomeleya yaahitaphuliwa! (Wis. 11:11) Nto okathi ole Kristu ahaakhwaniherya etthu yuulupale voohimya sa ethoonyeryo ya mahiku ookiserya. Owo aahimuthanla ‘murumeyi òroromeleya ni a miruku’, egrupu yaamukhaani ya alopwana oowoottihiwa yaarowa oweettihaka atthu a Muluku, yaavahaka yoolya yomunepani okathi wooreerela.—Math. 24:45-47.

Ekaapa ya Bulletin ni The Golden Age, yoopacerya

36. Etthu xeeni yooniherya wira atthu a Muluku yaahitthikela muteko aya wa omunepani?

36 Munna Rutherford ni atthu akina oororomeleya yaahitaphuliwa mukhatteya nihiku na 26, Março a 1919. Nto aahilokiheriwa kongresu aarowa wiiriwa mweeri wa Setembro. Yaahipakiwa marehereryo wira ekumiheriwe erevista ekina yiitthaniwa A Idade de Ouro. Yaarowa okhumelaka ni The Watch Tower, erevista eyo yaapakeliwe wira erumeeliweke okathi woolaleerya.e Mwaakha yoole-tho, yaahikumiheriwa efolyetu yiitthaniwa Boletim, vano esuwenle ahu okhala Orummwa Ahu wa Omwene. Okhuma wanipacerya efolyeetu eyo yaanitumererya muteko woolaleerya. Tthiri vohaaniherya, okhuma 1919 orowa ohoolo, muteko womulaleerya khuta mutthu, empa ti empa waahitepa wuncerereya.

37. Nuuvira eyaakha ya 1919, moota xeeni atthu akina yoonihenrye aya okhala ohiroromeleya?

37 Muteko woolaleerya waahivikaniha waareeriha arumeyi a Kristu, nto ale yaari oowixinnuuha ni oowisoona khiyawenrye ovara muteko ole waavekela wiiyeviha. Ale yahaawerya okhalela nthiti muteko owo yaahihiya wataana ni ale yaari oororomeleya. Iyaakha saarwa nuuvira 1919, atthu akina oohiroromeleya yaahinanariwa nto khukelela oveeha ni ohimya itthu sowoothiwa, mpakha orowa okilaathi hoothe ni ale yaalupattha arumeyi oororomeleya a Yehova.

38. Moota xeeni okhumela saana wa atthareli a Kristu onnilipiha aya?

38 Nnaamwi saakhumelela itthu iyo, atthareli a Yesu yaari valaponi yaanikelela ohoolo ni olipa omunepani. Nto okhuma vaavo, khuta etthu yaakhumelela saana, khuta okathi waxintta aya soolupattha, enninooniherya saana wira Omwene wa Muluku onnilamulela tthiri! Mwaha wookhaliheriwa ni oreelihiwa ni Muluku, orweela wa Mwanawe ni Omwene wa Mesiya, ti etthu eniiriha egrupu ela ya apinaatamu eri yoohimalela, owerya oxintta soolupattha sinci sa Satana ni elapo awe ela yootakhala!—Mmusome Yesaya 54:17.

J. F. Rutherford olavulaka mwaha okongresuni wa Alipa-Oomusoma Biibiliya mwaakha wa 1919

Munna Rutherford olavulaka mwaha woovara murima okongresuni nuumala otaphuliwa mukhatteya

39, 40. (a) Itthu xeeni sikhanle iponto suulupale sa eliivuru ela? (b) Mureerelo xeeni onrowa anyu ophwanya mwasoma eliivuru ela?

39 Muru onittharelana ninrowa otokosa ele Omwene wa Muluku yaakhwaniherya aya valaponi mwa eseekulu emosa nuumala okhumelela Omwene wiirimu. Khula epantte ya eliivuru ela enrowa othokoreryaka enamuna emosa paahi ya sowiira sa Omwene valaponi. Nto khuta muru, ekaaxa yowuuluula enrowa onikhaliherya woona moota Omwene sinivara awe muteko wa hiyo. Muru onittharelana, ninrowa ovarerya etthu ekhanle ahu owehererya vaavo Omwene vanirwa awe muhoolo moohipisa wira opwetexe otakhala wotheene ni okumiherya eparayiisu valaponi. Vano, mureerelo xeeni onrowa anyu ophwanya mwasoma eliivuru ela?

40 Satana oniphavela opahula waamini wanyu Omwene wa Muluku. Masi Yehova oniphavela olipiha nroromelo nanyu wira mukhale ookhapeleleya ni oolipa. (aÉf. 6:16) Tivonto vaniveka ahu wira munvekeleke Yehova wira ookhaliheryeni ottottela mureerelo okathi onisoma anyu eliivuru ela. Mwiikoheke so: ‘Kinnikupali wira Omwene wa Muluku wookhala tthiri?’ Vaavo vanitepa anyu okupali mahiku ala, munrowa otepaka okupali muhoolo, ni okhaliherya saana Omwene owo; muhoolo, mutthu ti mutthu onrowa woona wira Omwene wa Muluku wookhala tthiri ni wira onnilamulela!

a Wira musuwele sikina voohimya sa Grew, Stetson, ni Storrs, nwehe eliivuru Testemunhas de Jeová—Proclamadores do Reino de Deus, ipaaxina 45-46.

b Nnaamwi Alipa-oomusoma Biibiliya yoonale otthuneya waya ovalaana ni itiini sataanale ni elapo, mwa iyaakha sinci, yaanivikaniha owoonaka ntoko anna aya, atthu yaale nnaamwi yahaakhanle Alipa-oomusoma Biibiliya, yooniherya wira yaanikupali yowoopola ni yaahimya wira yaahiivahererya wa Muluku.

c Etthu emosa yaavukunle ikuru sa yoolopola eyo yoreerela waari mwaha wowuupuwela wira yaavareleya muteko wa maKristau a nikoto naamukhaani na 144.000. Ninrowa woona Muru wa 5 wira ohinatthi mwaakha wa 1935, wuupuweliwa wira ‘muttitthi mulupale’ ntoko sinihimya awe Wisupulula 7:9, 10 Biibiliya King James Version, waarowa waahela muhina atthu anceene a ikerexa sa eKristau yowootha; awo yaarowa okhala egrupu ya nenli ya wiirimu ntoko yootthuvela aya mwaha wookhala ni Kristu wanikisa.

d Setembro a 1920, erevista Idade de Ouro (vano Despertai!) yaahikumiherya mwaha a vameekha aya wooniherya inamuna sinci sa olupatthiwa, olupatthiwa okina waari wootakhalexa wiiriwa ilapo iya: Canada, Inglaterra, ni Estados Unidos da America. Voovirikana-vo ni iyaakha vakhaani ehinatthi ekhotto yoopacerya ya olumwenku, olupatthiwa waari woohitepa.

e Mwa iyaakha sinceene erevista yiitthaniwa The Watch Tower myaha saya yaalepeliwa vanceenexa atthu a nikoto naamukhaani wira akhaleke oolipa omunepani.

Munnaamini Wira Omwene Wookhala Tthiri?

  • Ti pani aakhalihenrye atthareli ekeekhai a Kristu wiilokiherya Omwene ohinatthi?

  • MaKristau eekeekhai yiilokihenrye mwa enamuna xeeni Omwene wa Muluku ohinatthi?

  • Itthu xeeni siniiriha Omwene wa Muluku okhala eguvernu ekhanle tthiri? (Nwehe ekaaxa eni “Omwene wa Muluku—Eguvernu Ekhanle Tthiri”.)

  • Okathi onikhaliherya anyu Omwene olelo-va, munrowa waatakiha sai atthareli oororomeleya a Kristu a eseekulu evinre niinano?

OMWENE WA MULUKU—EGUVERNU EKHANLE TTHIRI

Niireke Omwene wa Muluku eguvernu ekhanle tthiri? Nrowe nthokorerye itthu vakhaani sa Omwene wa Muluku. Mwiikoheke mmensinyu so: ‘Kiireke khula etthu ennooniherya tthiri wira Omwene owo ti wekeekhai ni wira ti woovikana iguvernu sotheene sa apinaatamu, siri valaponi olelo-va?’

  • Mwene oryeene veehiceni vawe

    OLE ORI NAMALAMULELA

    Nuumala okhalihiwa mwene 1914, Yesu Kristu, toowerya, axariya, amiruku, nave ti Mwene oomoriwa ikharari ni owiiyeviha ohoolo wa Yehova Muluku. (Yes. 9:6, 7; 11:1-3) Moovirikana ni anamalamulela ari apinaatamu, owo khoneemererya makhwankwa, khoniwokiwa ni makhulupale makina anoothererya ophavela waakhaliherya atthu a elapo aya, wala atthu yaale aniphavela mureerelo aya paahi.

  • OWERYA WAWE WOOKUMIHERYA MALAMULO NI OPHUKA

    Okathi Yesu aarya awe valaponi, aahooniherya malamulo ooloka yaawo aniitthaniwa, “ikano” wala malamulo a Kristu.​—aGal. 6:2; 1 Ped. 2:21.

    Yehova onvahererya Yesu, muteko wotheene woophuka milattu, nto owo onnivara muteko owo mwa enamuna ya xariya, wowaavikana apinaatamu otheene aniphuka milattu.​—Yoh. 5:22.

  • Alamuleli

    NIKHUURU NA ANAMAKHALIHERYA A YESU

    Yesu ookhalana anamakhaliherya awe 144.000, yaawo athanliwe valaponi. Etthu yuulupale enrowa awe opaka Omwene owo ti owiiraaniha atthu ni Muluku, tivonto anamalamulela awo anrowa orumeela ntoko alipa a mukuttho.​—Wis. 14:1; 20:6.

  • Malaikha oowerya akunxeene ikatana saya

    ANAKHOTTO

    Yesu tori namahoolela a anakhotto oowerya a wiirimu, nto owo tonaahoolela anakhotto ootepexa owerya olumwenku wotheene. Voohipisa onrowa owana ni waamala-maliha atakhali.​—Esal. 45:1, 3-5; Wis. 19:11, 14-16.

  • EHICE YA OMWENE

    Ehice ya Yesu eri wiirimu, moono woolopwana wa Atiithi awe. Wiirimu tokhanle “mpani morera ni movuwa” mwa Yehova. (Yes. 63:15) Niireke wookhala tthiri opuro owo? Aayo, wookhala tthiri, ori ntoko ekapitaali ya eguvernu eniwerya anyu woona, maana, moosuwela wira itthu sa wiirimu khasinintta.​—Math. 6:20.

  • Valaponi

    MUTTETTHE WA OMWENE OWO VALAPONI

    Olelo-va, atthu anirowa olamuleliwa ni Yesu anlikana ni anamurwa anikhala khula elapo wala muttetthe. Masi Yehova ohaavaha elapo yomunepani, eyo piiyo miteko sinvara aya sinikhaliherya wiireya yootthuna ya Omwene. (Yes. 60:2; 66:8) Voohipisa, Omwene wa Yesu onrowa okuxa elapo ela yotheene ekhale muttetthe awe.​—Esal. 72:8.

  • EPROGRAMA YA EGUVERNU EYO

    Omwene wa Muluku voohipisa onrowa waakhwaniherya itthu sotheene saaleihenrye awe atthu awe.​—Esal. 72:16; Yes. 2:3; 33:24; 35:6; 65:21.

    • Mwaarusi orina ekumi yooloka otthimakaka

      OMALIHA IRETTA

    • Enupa yooloka

      IPA SOOLOKA

    • Mutthu ovaraka muteko wooteka

      YOOLYA YOOLOKA

    • Mihokorokho soottokottha ikina sookhomaala

      WAASOMIHA ATTHU

    • Mutthu mmosa osomaka

      MUTEKO WOOHAKALALIHA

  • ATTHU OOROROMELEYA

    Biibiliya onihimya so “Nloko nowatta ovuwa wa mwené” masi “ohikhalana atthu, opweteya wawe”. (Mir. 14: 28) Atthu oororomeleya a Omwene owo olelo-va aaphiya imilyawu 7 nnimeya.​—Esal. 72:8; Yes. 60:22.

    Atthu a makhalelo oovirikana

YAAHILOKIHERIWA MWAHA WA OKHUMELELA WA OMWENE

Nkathokoreryani itthu sikhumelenle iyaakha sinceene ohinatthi ophiya mwaakha wa 1914. Munniwerya woona moota wiiraneya wa itthu iyo waakhalihenrye aya atthu a Muluku wiilokiherya wira yaakhelele okhumelela wa Omwene wa Mesiya?

  1. Iyaakha sa 1800

    Henry Grew, George Stetson, ni George Storrs, yaahitokosa oratteene ni wooniherya wira yaari ethiru yoowiixuttiha yoowi eroho ya mutthu khenikhwa

  2. 1868 wala 1869

    Charles T. Russell, aahipacerya otokosa saana itthu saxuttihiwa ni ekerexa sa eKristau yoowoka nto khuphwanya wira atthu awo yaanimutthokiherya Biibiliya mwa enamuna yoohiloka, “nroromelo nootteettheya” na Russell naahilipa nuumala wiiwa moolumo a namalaleya masu, iitthaniwa Jonas Wendell a ekerexa ya Adventista

  3. 1870

    Russell onnipaka egrupu ya omusoma Biibiliya, nto khupacerya omusoma Biibiliya mwa nthiti

    Egrupu ya Alipa-Oomusoma Biibiliya iyaakha sa 1870
  4. 1870-1875

    Ennisuweliwa ekeekhai voohimya sa erooho, yowoopola, ni enamuna ya otthika wa Kristu

  5. 1876

    Mwaha waalempwale ni C. T. Russell mwa eliivuru ya Bible Examiner, wahooniherya wira Okathi wa Amalapo waarowa omala 1914

  6. 1877

    Ennilaleiwa yoolakela ni enamuna ya Otthika wa Pwiya wira etthokiheriwe saana ekeekhai voohimya sa okhala-vo wa Kristu

  7. 1879

    Ennikumiheriwa erevista yoopacerya Torre de Vigia de Sião e Arauto da Presença de Cristo

    Ekaapa ya erevista yoopacerya Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence

    Onnisuweliwa ole ori Babilonia Muulupale okhala mutthenkeso wa maKristau Oowoka

  8. 1880

    Russell onnixukurya mittetthe sa onikhuma nsuwa wEstados Unidos wira alipihe igrupu sa alipa-oomusoma Biibiliya

  9. 1881

    Ennipakiwa etratato ya ipaaxina sinceene (ikina saaniphiya ipaaxina 100) wira avahiweke ale yaasoma erevista ya Watch Tower, yaakaiwa voohiliva etthu

    Erevista Watch Tower ennaalattula atthu otheene wuupuwelela okhwa wa Kristu wAllegheny, Pennsylvania

    Onnipacerya muteko wa makolportore

    Myaha soolempwa saahimya so “Anniphaveliwa Anamalaleerya 1000” ni “Alipa-oowottihiwa Wira Alaleeryeke” sinnitumererya olaleerya

    MaKristau yaale nlelo yahaathukumana annitumereriwa opaka mithukumano moohihiyererya

  10. 1882

    Onnilaleiwa mwaha onikhootta yowiixuttiha ya Amuluku Araru

  11. 1885

    Iliivuru sa Torre de Vigia sinnisommwa ni atthu anikhala ikontinenti 5

  12. 1886

    Ennikumiheriwa eliivuru O Plano Divino das Eras, evolume yoopacerya wa ele yaasuweliwa muhoolo mwaya okhala Studies in the Scriptures (Osoma Soolempwa)

    Watch Tower onnaavekela alipa-oosoma orowa “muthukumano woothokorerya itthu sinci” wa mahiku mararu nuuvira nihiku na Wuupuwelela Okhwa wa Kristu, eyo yaahipaceriha mithukumano sa kongresu a khuta mwaakha.

  13. 1889

    Ennitekiwa Empa ya Biibiliya, wAllegheny, Pennsylvania

  14. 1890

    Sociedade Torre de Vigia onnirumeela empresa ya mulaponi khomwimpirimiri Biibiliya Novo Testamento a Rotherham

  15. 1891

    C. T. Russell onnipacerya weetta mikwaha sooxukurya ilapo ota wEstados Unidos, ophavelaka inamuna sa “ovikaniha omwarya-mwarya Ekeekhai”

  16. 1894

    Oorumma a “Sociedade Torre de Vigia” anivara muteko ntoko mutokweene oweetteetta, annirummwa orowa oxukurya ni olipiha miloko

    Axitokweene a esirkwitu iyaakha sa
  17. 1895

    Erevista ya Watch Tower ennihimya wira atthu akina oowaamini annipaka “Igrupu Saamukhaani” sa omusoma Biibiliya nto vannitumereriwa wira khuta opuro sihaana opakiwa igrupu iyo

  18. 1896

    C. T.  Russell onnikumiherya efolyeetu What Say the Scriptures About Hell? (Soolempwa Sinihimya Exeeni Voohimya sa Omooroni?)

  19. 1900

    Ennipakiwa eskritoorio ya efiliyaali yoopacerya, oLondre, Englaterra

    Muteko woolaleerya onniphiya ilapo 28

  20. 1903

    Onnipaceriwa muteko wookawela itratato ettiminku voohitumiha, mphironi opuro wowaattamela vakerexa, orantteliwaka ni olaleerya wa nthiti empa ti empa

    Myaha sa Russell sinnipacerya okhumela mujornaleni

  21. 1909

    Esedi ya Sociedade Torre de Vigia ennithaamela oBrooklyn, Nova York

    Anna araru avaanelaka
  22. 1910

    Alipa-oomusoma Biibiliya annipacerya orumeela nsina na Wiiraana wa Alipa-oomusoma Biibiliya a Ilapo Sinci

  23. 1911-1912

    C. T. Russell ni atthu 6 yeettana awe anneetta mukwaha wa ikilometru sowiiraka 56.000 ilapo sinceene wira yoone makhalelo a eKristau mwa ilapo sinci, ohela muhina China, India, Japão ni Filipinas

  24. 1914

    Onnipacerya wooniheriwa Foto Drama de Criação, oNova York, 11 a Janeero, nuumala-vo, ipooma sikina 5 sinnooniheriwa mwa isumana sinittharelana. Wanikisa wa mwakha ole, atthu yaattamela 9.000.000 wAmerica do Norte, Europa, Australia, ni Nova Zelândia, yaahiweha mwa inamuna soovirikana

    Munna orumeelaka maakina yaamukumiherya “Foto-Drama”

    Outubro, C. T. Russell onnilaleya wa emusi ya oBetheli oriki: “Woomala Okathi wa Amalapo; olamulelo wa mamwene aya woomala”. Murokora mmosa aari-vo, onihimya wira Russell ahincererya oriki: “Vano khannisuwela etthu enrowa oniiraneela”

    Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE (1982-2025)
    Okhuma
    Okela
    • Emakhuwa
    • Ovaha
    • Siniphavela Anyu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malamulo Oorumeela
    • Mwaha Woosuka Isiiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Okela
    Ovaha