Awo Yaahiivahererya Ni Murima Wotheene Okhaliherya—oNoruega
NUUVIRA iyaakha vakhaani, Roald ni amwaarawe aniihaniwa Elsebeth, awosa, khalai yaakhala moohakalala oBergen, esidade ya nenli yuulupale ya oNoruega etthu yowiiraka iyaakha 40. Vamosa ni anaaya aniihaniwa Isabel ni Fabian, yaanikhaliherya moororomeleya miteko sa mmulokoni. Roald aarumeela ntoko mutokweene, nave Elsebeth aari pioneero, vano Isabel ni Fabian yaari anamalaleerya oowiilipiha.
Masi, Setembro 2009, emusi ele yaahilakela opaka etthu ekina: Olaleerya esumana ntero muttetthe woorakamela. Nto Roald ni Elsebeth vamosa ni Fabian aarina iyaakha 18 yaahirowa oNordkyn, mpantta ori elapo ya Finnmark, ovikana epantta ele yoriirya ni ya eneeve eniiriwa oCirculo polar Artico. Eryeene weiwo, eviila ya Kjøllefjord, yahilaleerya vamosa ni anna ni arokora yaarun’ye muttetthe yoole olaleerya. Roald onnuupuwela ariki: “Wanipacerya wa muteko ole, kaahihakalala mwaha wa ompaka palano ni olokiherya miteko saka wira kirowe kavare muteko woolaleerya wa vameekhaaya”. Masi esumana yeele Roald aahipacerya oxankiheya. Exeeni yaakhumelenle?
NAAHIKHUMELELA NIKOHO MOOTUTUXERYA
Roald onihimya so: “Mootutuxerya Mário, pionero yoowo onirumeela Finnmark, aahinikoha akhala wira naaniphavela othaamela muttetthe wiihaniwa Lakselv wira nikhaliherye muloko waarina anamalaleerya 23”. Roald aahitikiniheya nnikoho nle. Owo onihimya so: “Elsebeth ni miyo nahuupuwela orowa okhaliherya nipuro naathowa anamalaleerya; masi vaamulekela okhala wira anamwane yahaana wunnuwa ni okhuma owaani”. Masi nuuvira mahiku vakhaani aahivikaniha olaleerya muttetthe yoole onaaphwanya atthu yaaphavela wiiwa masu a Yehova. Aahiweha wira atthu ale anitthuneya okhaliheriwa moohipisa. Owo onnuupuwela ariki “Nikoho nne naahixankiha muupuwelo aka kihinawerya orupa ohiyu munceene”. Nto Mário aahimukuxa Roald ni emusi awe amuroihaka oLakselv,etthu yowiiraka ikiloomo 240 mpantta onikela nsuwa wa Kjøllefjord. Mario aaphavela wira emusi ele ewehe mmensaya muloko ene.
OLakselv, munna Andreas, mmosa a axitokweene anli a nipuro nle, ahiwooniha alipa ooxukurya ale muttetthe waari Esalau ya Omwene. Muloko waahimwaakhelela saana Roald ni Elsebeth anna ehimyaka wira yaamuhakalala aakhanle wira yaamuthaamela opuro ole wira ekhaliheryeke muteko wa Omwne. Nto Andreas atheyaka, aahilavula wira aahimwaavyerya muteko Roald ni Fabian; nave aahitthokiha okathi wa orowa wiivahererya ni opakiwa makoho. Nto exeeni alipa-oxukurya ale yaarowa aya opaka?
YOOTHANLA XEENI YAARI YOOLOKA?
Moonelo woopacerya wa Fabian, waari okhoota ariki: “Nkiniphavela othaamela nno”. Wuupuwela waahiya apatthani a okhuma onamwane awe, a mmulokoni ni othaamela muttetthe mwaamukhaani khivaamusivela. Nave owo khaaphenre omwiira kursu a eletrisista. Masi, nuumala Isabel (ophiya iyaakha 21), aahikohiwa voohimya sa othaamela opuro ole, nto ahaakhula wira: “Nto eyo ti etthu kaaphavela aka opaka”. Masi-tho Isabel onihimya so: “Wuupuwela othaama waanikiiriha wiikohaka-tho so: ‘masi kiireke ti vooloka’”? Nkinrowa waayeleela apatthani aka? Wala kihaana ovikaniha okhala mmulokoni mwaka memmo munikikhweela ovara miteko saka? Nto Elsebeth oonenle sai olattuliwa nno? Owo onihimya so: “Moonelo aka waari woowi Yehova aahivaha muteko emusi ahu, masi nlelo kaanuupuwela empa ahu esya naalokihenrye ahu ni itthu naaphwannye ahu mwa iyaakha 25 ottuli”.
Okathi yaavinre aya esumana ya vameekhaaya, Roald ni emusi awe yaahitthikela oBergen, masi owo khahiiye owuupuwela anna ni arokora eeKristau oLakselv, orakamelana waya waari ikiloomo 2.100. Elsebeth onihimya so: “Kaahipaka mavekelo manceene wa Yehova,” ni “kaahivikaniha ovaanela ni apatthani, nave nnaruuhelana ifootu ni olavula itthu siniiraneyaka”.Nave Roald oolavula wira: “Miyo kihaana kinnuuheryaka muupuwelo wa ophavela othaama. Nave-tho kihaana oweha akhala wira kinoowerya okhapelela emusi aka opuro owo. Ninkela wiikhaliheryaka sai? Konvekela Yehova ni koovaanela ni emusi aka ni anna oolipa omunepani waya”. Fabian onnuupuwela ariki: “Okathi kuupuwela aka vanceene, kaahiweha wira khivaalonke miyo okhootta othaama. Ikwaha sinceene kaaninvekela Yehova, nto ophavela waka othaama waanilipihereya”. Ankhi Isabel? Wira aitthokihe saana, owo aahipacerya ovara muteko wa opioneero osidade aakhala awe. Nuumala myeeri mithanu namosa, avikanihaka wiisomela-tho Biibiliya, owo ahiilokiherya wira athaame.
OMPAKA PALANO WIRA YAAKHWANIHERYE SOOTHANLA SAYA
Vaavo yaavikaniha aya ophavela okhaliherya opuro woothowa anamalaleerya, emusi ele yahimpaka palano wira evare yoothanla aya. Roald muteko aavara awe aaniliviwa musurukhu munceene, nave aanisiveliwe muteko owo; masi vano onnivekela ohiya ovara muteko owo mwaakha mmosa paahi. Nto patarau awe aahinvekela wira Roald pooti ovaraka muteko owo isumana piili, nto akhalaneke efolka isumana thanu namosa. Roald onihimya so: “Nto musurukhu naakhela ahu waahivukuwa; nnaamwi vari siiso naahikhumela saana”.
Elsebeth onihimya so: “Aiyaka yaahikivekela waavya empa enaalukariwa oLakselv, nave hiyo nahaana waalukarihaka empa ahu oBergen. Naahipisa vanceene ophwanya empa, masi naahikhumela saana. Nuvira okathi vakhaani, aniihu yaahiphwanya muteko onivariwa nimeya na nihiku, nto awo anninikhaliherya oliverya ikwaha sineetta ahu ni othuma soolya”.
Isabel onihimya so: “Okhala wira naakhumme esidade yuulupale nirowaka muttetthe mwaamukhaani, muxankiho aka muulupale waari ophwanya muteko waarowa okikhaliherya miyo ntoko pioneero. Wanipacerya vaakhala wira khivaniweryaneya”. Masi nnaamwi Isabel aavya miteko sinivariwa nimeya na nihiku, owo aahiwerya ophwanya miteko 9 eyaakha yoopacerya paahi, nto anawerya othuma saaphavela awe. Nto itthu samweettenle sai Fabian? Wira kimalihe omwiira kursu a eletristista, kahaana ovaraka muteko ntoko aprendixi, wala mulipa oniixutta. Muteko owo kaavara oLakselv. Kaahivira isaami, kiphwanya muteko kaavara aka nimeya na nihiku ntoko eletresista”.
MOOTA AKINA ANINNUUHERYA AYA MUTEKO WA MULUKU
Marelius ni amwaarawe aniihaniwa Kesia, nave yaaniphavela orumeela mapuro oothowa anamalaleerya. Marelius yoowo orina vano iyaakha 29 oni: “Konkresu, ni mwaha saapakiwa vamosa ni okoha ni waakhuliwa, waahikiiriha wuupuwela wunnuherya muteko oninvarela aka Muluku”. Masi Kesia yoowo vano orina iyaakha 26 oona okhala vooxankiha ohiya emusi awe orowa opuro okina. Owo onihimya so: “Kaahithukumela ni woova wuupuwela waarekamela atthu kaaphenta aka”. Nto, Marelius aavara muteko mahiku otheene wira awerye oliva musurukhu aakomphe awe obanko wira athume empa. Owo onihimya so: “Mwaha wa onvekela Yehova, owo aahinikhaliherya opaka mirukunuxo niwerya othaama”. Wanipacerya, yaahiviriha okathi munceene emusomaka Biibiliya. Nuumala-vo, anamathelana ale yaahitumiha empa aya, evukula miteko saya, nto ethaama mweeri wa Akosto 2011 erowaka esidade ya Alta oNoruega epantte enikhuma nsuwa. Muttetthe ole, wira eweryeke okhaliherya muteko aya wa opioneero, Marelius onivara ntoko kontabilista, vano Kesia onivara mulooxa.
Knut ni Lisbeth, anamathelana arina iyaakha eriyari ya 30 yaawo yaavariwe murima ni masu ari mwa Anuário anihimya sa atthu anirumeela mapuro oothowa anamalaleerya a Omwene. Lisbeth onihimya so: “Sowiiraneya iya saahiniiriha wuupuwela orowa okhaliherya elapo ekina; masi kaahoovelela okhala wira kaanihoverya mwaha woowi ela khahiyo yaari etthu yaakhanyereriwa aka opaka”. Nto anna ala yahiilipiha wira ewerye opaka yoothanla aya. Knut onihimya so: “Naahitumiha empa ahu wira nisuke musurukhu ahu, nto nithaamela elapo ekina ni amamaka. Muhoolo mwaya naahithaamela muloko waalavuliwa Enkelexi wira niwehe makhalelo a orumela elapo ekina, nikhala weiwo mwaakha mmosa ni amamaya Lisbeth”. Moohipisa, Knut ni Lisbeth yaahiitthokiha wira ethaame esidade yuulupale: Uganda. Awo yaahitthikela oNoruega mwaakha mmosa ovara muteko. Nto awo yaahiphwanya musurukhu waakhaliherya okathi wa orumela ntoko mapioneero eryeene Uganda mpakha vano.
‘MWERERYE, MONE ORERA WAYA MURIMA APWIYA’ YEHOVA
Nto itthu seettale sai wa arumeyi ala owiivahererya? Roald onihimya so: “Naaniviriha okathi munceene vamosa ntoko emusi mapuro ale oorakamela ovikana okathi naakhala ahu oBergen. Emusi ahu vano ehaataana vanceene. Aniihu aaphwanya mareeliho oomunepani mwaha wa wunnuwela waya. Nave-tho, vano nihaana mweettelo wooloka voohimya sa moonelo wa mihakhu. Vano noosuwela wira khasirina efaita ntoko nuupuwela ahu khalai”.
Elsebeth aahiweha wira ahaana wiixutta nttaava nikina. Mwaha wa xeeni? Eteritoorio ya Muloko wa Lakselv onihela muhina eviila ya Karasjok muhina mwa epantta ya oSami, onikhala atthu amanke mutakwani epantta onikhuma nsuwa ya oNoruega, oFinlandia, ni oRussia. Nto wira vanikweele ovaanelaka ni atthu awo Elsebeth ahimwiira kursu a nttaava nniihaniwa Sami. Vano owo onniwerya ovaanela ni atthu arumeelaka nttaava nlo. Niireke wira owo onnisiveliwa ni muttetthe ole? Alavulaka moohakalala, Elsebeth onihimya so: “Kinniiriha soosoma sa Biibiliya thanu na mosa. Khiivo yaarowa okihakalaliha ovikana okhala muttetthe ola”!
Fabian yoowo onirumeela ntoko pioneero ni murummwa oorumeela, onnihimya wira owo ni Isabel, ahaakhaliherya anaamiravo araru ari mmulokoni mwaya yaawo yaatthuneya olipihiwa wira evareke saana miteko sa mmulokoni. Vano amiravo ala araru annilipiherya saana miteko sa Muluku. Nto anli a yaawo aabatiziwa, nave yaahivara muteko wa opioneero ookhaliherya Marso 2012. Mwali mmosa aahapunwe mwekeekhaini, aahimuxukhurela Fabian ni Isabel mwaha wa omukhaliherya “otthikela-wo”. Fabian onihimya so: “Kaahihakalala okathi kaiwale aka masu awo. Tthiri ti voohakalaliha omukhaliherya mutthu”! Isabel onihimya so: “Vano muteko ola kooweha wira tthiri, ‘komwererya ni konweha wira Pwiya [Yehova] torera murima’”. (Esal. 34:8) Onnisarihela masu awe ariki: “Vanceenexa orumeela muttetthe ola ti vootepa oreera!”
Marelius ni Kesia nenna-va arina mukhalelo mmosa wa okumi, masi vootepa ohakalaliha. Muloko ori muttetthe wa Alta, weiwo awosa yaathamenle aya, vano ohaana anamalaleerya 41. Marelius onihimya so: “Kaweha soovara saka ottuli, eri etthu yookilipiha oweha marukunuxo a okumi ahu. Ninnimuxukhurela Yehova mwaha woonikhaliherya wira nirumeele opuro ola. Khiivo yooloka ovikana ela”. Kesia onihimya so: “Kihiixutta omuroromela Yehova moomalela ni owehererya wira anikhapelele. Nave-tho waahiya amusi aka khiyarowa opuro okina, wookikhaliherya ovaha efaita okathi waaryaka naawo. Miyo nkininlaseya ni yoothanla epanke aka”.
Nto ari sai anamathelana Knut ni Lisbeth elapo ya Uganda? Knut onihimya so: “Waahivira okathi wira nilimalele mukhalelo wa elapo ele ni soolimalela sa atthu. Naahikhalana mixankiho sa maasi, maluuxu, ni iretta sa mmirimani; nnaamwi vari siiso, vano ninnaasomiha atthu anceene Biibiliya ovikana khalai”! Lisbeth onihimya so: “Opuro omanke ahu, mutthu weetta ewoora emosa nnimeya, onnaaphwanya atthu ahitonko olaleeriwa ihapari. Nto okathi oniphiya ahu mapuro awo, ninnaaphwanya atthu emusomaka Biibiliya enanivekela wira naasomiheke Biibiliya. Waasomiha Biibiliya atthu awo oowiiyeviha, etthu yootepexa ohakalaliha”!
Tthiri, Mukhulupale ahu Kristu Yesu, onnihakalala vanceene vaavo aryeene wiirimu oniweha awe muteko woolaleerya ophiyaka mapuro makina a elapo! Nto, atthu otheene a Muluku, annihakalala ni murima wotheene wiivahererya wira yiiwelele yooruma ya Yesu ya ‘wapaka awixutti a atthu a maloko othene’.—Matt. 28:19, 20.
[Ekaaxa epaaxina 6]
Wiiwelela soolakiherya sa Biibiliya sinimookhaliheryani wiitthokiha wira mwakhaliherye muttetthe woothowa anamalaleerya a Omwene:
• Munvekeleke Yehova wira mukhalane “ankhili.”—Mir. 3:21; aFil. 2:13; Yak. 1:5.
• Mwaavekeleke miruku wala ankhili maKristau akwiinyu. “Onetta n’asuweli onokhala musuweli: onetta n’alolo onophwanya otakhaliwa.”—Mir. 12:15; 13:20.
• Mpakeke ipalano sinisuwanyeya. ‘Ovara muteko otthokolenlene, onnisarya nikuphi.’—Mir. 21:5.
• Muhitthikele ottuli, nvariheleke muteko ipalano sanyu. “Mwireke sorera”.—Esal. 37:3.
Mwavarihela muteko inamuna iya, mukupaliki wira Yehova onimooreelihani!—Mir. 16:3.
[Maapha ari epaaxina 3]
(Muwehe eliivuru ene wira moone itthu sotheene)
Kjøllefjord
Lakselv
Alta
Karasjok
Arctic Circle
OSLO
Bergen
[Elatarato epaaxina 3]
(Moono woothiyana) Roald ni Fabian
[Elatarato epaaxina 3]
(Vasulu) Elsebeth ni Isabel
[Elatarato epaaxina 5]
(Moono woothiyana) Knut ni Lisbeth ni emusi awe wUganda
[Elatarato epaaxina 5]
(Vasulu) Marelius ni Kesia emulaleeryaka muthiyana onilavula nttaava Sami oNoruega
[Elatarato epaaxina 6]
“Emusi ahu vano yootepa wataana”.—Roald