MUTAKIHEKE WAAMINI WAYA | MARIA
Aahivilela Owereya wa Nivaka na Oriipiwa Murima
MARIA aahikokhora mooriipiwa murima ni oonaka owereya vanceene. Nlelo onimuupuwelela wunla wookiserya wa mwanawe vaavo aakhwaawe nuuvira iwoora sinci ohaaxiwaka. Vaavo vaari aya othana eriyari, yaahikhumelela ewiriphi. Nto elapo yaahitetereya mootakhala. (Matheyo 27:45, 51) Mwa moonelo wa Maria, waaniheryasa vaakhala wira Yehova aaphavela wooniherya molumwenkuni wira yena aahiriipiwa murima vanci mwaha wa okhwa wa Yesu Kristu.
Vaavo nsuwa na makaaripi naamwaleela aya muttetthe ole wooripa wa oGólgotha (Opuro wa Muru Ohanle Makhuvaru), Maria aahimunlela mwanawe. (Yohani 19:17, 25) Waaniheryasa owo aanuupuwelela itthu sa khalai. Woonasa wene, etthu emosa uupuwelela awe tiile yaakhumelenle iyaakha sowiiraka 33 saavinre. Vaavo Yosefe ni Maria yaamukunxe aya mwanaya a vameekhaaya amuroihaka otemplo oYerusalemu, mulopwana mmosa oowuuluvala aitthaniwa Simeyoni, aahuupuxeriwa ni Muluku wira olavule eprofesia. Owo aahihimya itthu sooreera voohimya sa Yesu, masi aahihimya-tho sa nihiku Maria aarowa awe okhala ntoko oroohommwa ni nivaka. (Luka 2:25-35) Nto vano, okathi ola wooxankiha, Maria onnuupuwelela moolumo a Simeyoni.
Vannihimmwa wira okhweliwa mwaana ti vooxankiha vanceene. Nave ti etthu yootepa owereya apinaatamu anikumana aya. Naakhwa nwanani ootakhala; nto owo onnaaphwanya atthu otheene. (aRoma 5:12; 1 aKorinto 15:26) Niireke vanniweryaneya ovilela nuumala okhweliwa? Nrowe nithokorerye ekumi ya Maria okhuma wanipacerya wa orummwa ni okhwa wa Yesu, ni itthu saakhumelenle moottharelana. Nnimwiixutta sa waamini waamukhalihenrye Maria wira ovilele oriipiwa murima mwaha wookhweliwa.
“MWIRE SOTHENE SINTTHUNAWE WOLÈLANI”
Nrowe ntthikele ottuli iyaakha tthaaru nnimeya: Maria aanoona wira itthu saarowa oturukeya. Hata atthu a epooma yaamukhaani ya oNazarethi yaanilavula sa Yohani Mbatiza vamosa ni ihapari sawe saatumererya ottharuwa. Maria aanimoona mwanawe oopacerya wira ihapari iyo saari ntoko ethoonyeryo wira opacerye muteko woolaleerya. (Matheyo 3:1, 13) Mwa moonelo wa Maria ni emusi awe, vaavo Yesu aarowa awe okhuma vatthokoni vale, itthu saarowa oturukeya. Mwaha wa xeeni?
Onikhala wira Yosefe, aiyawe Maria yaahikhwa. Akhala wira ti siiso, Maria aanisuwela ele enitaphulela aya okhweliwa.a Vano Yesu khiitthaniwa-tho “mwana a kalapintero” masi, “kalapintero”. Owehasa wene, Yesu aahimukuxa nakoso a tiithi awe ni onakhaliherya emusi awe yeeyo yaarina anamwane 6 yaayariwe nuumala owo. (Matheyo 13:55, 56; Marko 6:3) Hata okhalaka wira Yesu aahimwiixuttiha Yakobo, maana owo taari mwaana a nenli a vatthokoni wira ovareke muteko mmosaru, khivaarowa okhweya okhapelela emusi. Maria aahikhalana muritti woolemela. Nto niireke aanoova itthu sa muhoolo? Khaninsuwela. Masi nookhala nikoho nla nootepa otthuneya: Aarowa woonela sai okathi Yesu muNazarethi aarowa awe okhala Yesu Kristu, Mesiya aaleiheriwe? Ehaavo etthu Biibiliya onihimya awe mmwaha owo.—Yohani 2:1-12.
Yesu aahirowa wa Yohani wira obatiziwe, nto khukhala Oowoottihiwa a Muluku, wala Mesiya. (Luka 3:21, 22) Nuumala-vo aahaathanla awiixutti awe. Nnaamwi muteko awe waari oowaakuveya, owo aaniivaha okathi woohakalala vamosa ni amusi ni apatthani. Hoothe ni amamawe, awiixutti awe, ni annawe a werutthuni, owo aahirowa ofestani woothelana oKaná epooma ya ikilomo sowiiraka 13 wa oNazarethi. Oryeene ofestani iwo, Maria aahoona muxankiho mmosa. Waaniheryasa, owo aahiwoona amusi akina a atthu ale yaathelanne niinano, axankihen’ye ene ni alavulaka moohiituperya. Eviinyu yaaromala. Yoolema ya elapo aya, omala eviinyu okathi ole, waamuulihiha muru niira nle noothelana. Maria aahiwoonela othunku, tivo aatthimakenle awe wa Yesu.
Maria aahimuleela mwanawe iiraka: “Evinyu ehamalela”. Exeeni owo aalipelela awe wira Yesu opake? Khinisuwenle; masi Maria aahisuwela wira mwanawe aari mulopwana oowerya aakhanle oopaka itthu suulupale. Waaniheryasa owo aalipelela wira Yesu aahaana opacerya okathi ole. Veekeekhai owo aamuleela so: “Xontte mwanaka, mpake etthu mmwaha ola!” Pooti wira waakhula wa Yesu waahimutikiniha Maria. Yesu aakhunle so: “Muthiyana, erivo yawihu exeni?” Yesu kaahiyo aarooveeha, nnaamwi akina yuupuwelaka siiso. Masu awe anooniherya okhoottela woottittimiha. Yesu aawuupuxerya amamawe wira khiyaakhanle oomuleela moota woovara muteko awe, maana owo waari muritti wa aTithi awe, Yehova.
Maria aaheemya yoopwapwela ya mwanawe, mwaha woowi aari muthiyana oowiiwelela ni oowiiyeviha. Owo aahaahimeerya arumeyi a efesta ele wira: “Mwire sothene sintthunawe wolèlani”. Maria aahoona wira khaakhanle-tho oomuhoolela mwanawe; masi owo ni akina yaahaana ohooleliwa ni Yena. Nto Yesu aahooniherya wira aanitakiha omoriwa ikharari wa amamawe voohimya sa anamathelana ale. Owo aahipaka mwiiriirya woopacerya otatuxaka maasi okhala eviinyu. Nto exeeni yaakhumelenle? “Awixutti awe yahimwamini yowo”. Nave-tho Maria aahimwaamini Yesu. Owo aahinweha Yesu ohiya ntoko mwanawe, masi ntoko Pwiyawe ni Moopoli.
Olelo-va, anamuyari anoowerya wiixutta etthu sa waamini wa Maria. Ekeekhai wira khuuvo otonko omuyara mwaana ntoko Yesu. Masi vaavo mwaana nnaamwi oryeene oohimalela onipacerya awe wunnuwa, okathi owo pooti okhala wooxankiha. Namuyari pooti ophavelaka ovikaniha omuthokorerya mwanawe ntoko mwaana mwaamukhaani; masi khahiyo vookhalela opaka eyo. (1 aKorinto 13:11) Moota xeeni anamuyari akhanle aya oowaakhaliherya anaaya wunnuwa saana? Enamuna emosa yoopaka eyo ori omuleela mwaninyu wira ororomeleya ni ovikaniha weettela sowiixuttiha sa Biibiliya onniphwanyiha mareeliho a Yehova. Anamuyari oowiiyeviha arina waamini ni nroromelo animwaakhaliherya anaaya wunnuwa saana. Moohaaniherya Yesu aanivaha efaita nikhaliheryo na amamawe mwa iyaakha iye soottharelana.
AXINNAWE “KHIYÁMWAMINI”
Ihapari soolempwa sinnileela itthu vakhaani sa Maria mwa iyaakha iye tthaaru nnimeya sa olaleerya wa Yesu. Nuupuweleke wira yena aari naamukhweli, ni waaniheryasa aakhapelela anamwane acikhaani owaani. Nto ninnoona nthowa naya Maria ahaamutthara awe Yesu okathi aalaleerya awe elapo awe yooyareliwa. (1 Timótheyo 5:8) Hata vari siiso, owo aanivikaniha wuupuwelela itthu somunepani aaxuttale awe sa Mesiya, ni aanirowa omuthukumanoni mwa osinagoga ya mapuro ale, ntoko siira aya emusi ele okhuma khalai.—Luka 2:19, 51; 4:16.
Woonasa wene, Maria aanikilaathi ni alipa-oowiriyana vaavo Yesu aalavula awe osinagoga oNazarethi. Tthiri aanihakalala vanci omwiiwa mwanawe ohimyaka eprofesia ya khalai sa Mesiya yeeyo yaakhwanihereya wa yena. Nave-tho waari wooriipiha murima owoona atthu a oNazarethi ahisiveliwaka ni Yesu. Awo yaahiphavelasa omwiiva!—Luka 4:17-30.
Nave, muxankiho mukina waari moota anamwane akina a Maria yaamuthokorerya aya Yesu. Yohani 7:5 onihimya wira anna axexe a Yesu khiyaarina waamini ntoko amamawe. Ninsoma so: ‘Anna awe khiyámwamini yena’. Waaniheryasa, Yesu aahikhalana axirokorawe oowiiraka anli; masi Biibiliya khonaaromola. Nto naawo khiyaamwaamini yena.b Tthiri, Maria aanisuwela muxankiho onikhumela etthoko ya atthu arina miyuupuwelo soovirikana sa itiini. Nto owo aahaana wiimananiha okhalana muupuwelo wooloka ni ovikaniha ororomela ekeekhai ya Muluku, okhaliheryaka etthoko awe moohiixinnuuha wala opwapwa.
Mwa okathi omosa, egrupu ya amusi a Yesu, moohaaniherya waahela muhina axinna awe, yaahirowa wira “emukuxe” Yesu. Awo yuupuwela wira ‘aarovahuwa’. (Marko 3:21, 31) Ekeekhai wira Maria kharina muupuwelo owo; masi aahirowa ni anaawe, waaniheryasa olipelelaka wira yaarowa wiixutta itthu saarowa waakhaliherya wunnuwa momunepani. Niireke yaahiixutta etthu? Nnaamwi Yesu aavikaniha opaka itthu sootikiniha ni wiixuttiha ikeekhai soohakalaliha, anamwane ale a Maria nlelo yaanivikaniha ohimukupali. Niireke Maria anixankiheya vanci uupuwelelaka wira khaawerya opaka etthu wira ovare murima aya?
Niireke nyuwo munikhala etthoko yookawanyeya etiini? Waamini wa Maria pooti owiixuttihani etthu. Owo khahiyale emusi awe yoohaamini. Masi aaniwooniherya wira waamini waanimphwanyiha ohakalala ni omaaleleya. Moohaaniherya, owo aahivikaniha omukhaliherya Yesu. Niireke owo aaninkheliwa ni Yesu? Niireke ikwaha sikina owo aniphavela wira Yesu aakhanle owaani vamosa ni emusi awe? Akhala wira ti siiso, owo aaniwerya okhapelela miyuupuwelo iyo. Owo aahoona wira eyo yaari eparakha yoomukhaliherya ni omulipiha Yesu. Niireke nyuwo munoowerya waakhaliherya aniinyu opweha opuro woopacerya mookumini mwaya itthu sa Muluku?
“NYUWO, MAMA, MURIM’ANYU ONOHAWA NTOKO OHOMMWE NI NIVAKA”
Niireke Maria aahitthuveliwa mwaha womwaamini Yesu? Yehova onnaatthuvela ale oowaamini, nave-tho eyo yaahiiraneya ni Maria. (aHéberi 11:6) Muupuwele moota owo aakhanle awe vaavo anwiriyana awe mwanawe olavulaka wala owiiwa atthu akina voohimya sa myaha mwanawe aalavula awe.
Mwa malikanyiho a mwanawe, niireke Maria aanuupuwelela onamwane wa Yesu vaavo annuwa awe oNazarethi? Mwa ntakiheryo, Yesu aahilavula sa muthiyana onivela mpa wira ophwanye musurukhu omurimenle, onxila etirigu wira opake ephau, onipattiha muthuko ni onapweha nipuro nowooneya. Nto niireke Maria aahuupuwelela wira mwanawe aahimukhaliherya yena vaavo owo aavara awe miteko sa vatthokoni? (Luka 11:33; 15:8, 9; 17:35) Vaavo Yesu aahimmye awe wira muritti awe waari wooveya ni wookhweya, niireke Maria aanitthokelela okathi wa khalai vaavo anweha awe Yosefe omwiixuttihaka Yesu moota woothikila ithaapwa sinitthukeleliwa muxikoni mwa enama? (Matheyo 11:30) Tthiri, Maria aanihakalala vanci mwaha wa eparakha aavahiwa awe ni Yehova, eyo piiyo, omuhuwa ni omwiixuttiha mwaana yoowo aarowa okhala Mesiya. Owo aahikhalana eparakha yuulupalexa ya onwiriyana mwiixuttihi muulupalexa, yoowo aarumenle itthu ni sowiiraneya sa khula nihiku wira iixuttihe itthu sinceene!
Masi, Maria aahivikaniha okhala oowiiyeviha. Yesu khaatonko onvuwiha maamawe moophavela okokhoreliwa. Mwa ntakiheryo, Yesu olaleeryaka, muthiyana mmosa aahikhuwela wira amamawe Yesu yaari oohakalala mwaha woomuyara. Yesu aakhunle so: “Òreriwa toko t’ale anìwa molumo a Muluku, enettela”. (Luka 11:27, 28) Nave, vaavo atthu akina yaamulenle aya wira amamawe ni axinna awe yaamumphavela, owo aahimmye wira ale yaamwaamini ti yaakhanle amamawe ni axinna awe. Maria khaananarinwe, masi aahiiwexexa muupuwelo wa Yesu, tthiri omusi womunepani tori wuulupalexa ovikana wa werutthuni.—Marko 3:32-35.
Nto, khivaniweryaneya wuupuwelela moota Maria oonale awe owereya vaavo anweha awe mwanawe okhwaaka mootakhala vamwirini va nihaaxeryo. Murummwa Yohani yoowo oonale wiiviwa wa Yesu, muhoolo aahilepa etthu ya vameekhaaya mmwaha ola oriki: Okathi owo, Maria iira eemenle ene ‘vakhiviru va mwiri wa nihaaxeryo a Yesu’. Mwaha wa ophenta wawe ni ororomeleya, Maria aaheemela vakhiviru va mwanawe okathi ole wookiserya wa okumi awe. Nto Yesu aahaaweha amamawe; ni hata ohiweryaka omumula saana mwaha wa woona owereya nave khuta nuulumo aalavula awe naari nooxankiha, owo aahilavula etthu. Owo aahinvekela murummwa Yohani yoowo amphenta awe wira aakhapelele amamawe. Okhala wira axinnawe Yesu khiyaamini, tivonto ohaavekenle awe waakhapelela amamawe. Tthiri, Yesu aahooniherya otthuneya waya ole oowaamini waakhapelela akina, vanceenexa mmukhalelo wa omunepani.—Yohani 19:25-27.
Ntoko saahimmwale aya khalai, vaavo Yesu aakhwiiye awe Maria aahoona owereya ntoko mutthu ohommwale ni nivaka. Akhala wira khaninwerya wuupuwelela moota Maria aariipiwe awe murima, veekeekhai khaninwerya wuupuwelela moota aahakalanle awe nuuvira mahiku mararu! Maria aahoona mwiiriirya muulupalexa, maana Yesu aahihihimuxiwa! Ohakalala wawe waari wootepexa vaavo Yesu aamukhumelenle awe Yakobo, munnawe a woomaamani, moohaaniherya oryeene mekhawe. (1 aKorinto 15:7) Eyo yaahinvara murima Yakobo ni axinna akina a Yesu. Ninnisuwela wira muhoolo awo yaahimukupali Yesu okhala Kristu. Moohipisa awo yaanirwa mmithukumanoni sa eKristau vamosa ni amamaya ‘akhalelaka nthiti olompa’. (Miteko 1:14) Anli a yaawosa, Yakobo ni Yuda, muhoolo mwaya yaahilepa iliivuru sa Biibiliya.
Maria onniromoliwa ekwaha yookiserya mBiibiliyani oryeene mmuthukumanoni vamosa ni anaawe ovekelaka. Owo oohiya ntakiheryo nooloka ni etthu yootepa oreera! Mwaha wa waamini, owo aahixintta oriipiwa murima mwaha wookhweliwa mwanawe, nto khaakhela etthuvo yoovuwihiwa. Nto natakiha waamini wawe, nnoowerya ovilela mixankiho sotheene sinrowa oniphwanya, ni waakhela mareeliho manceene ahinwerya ahu wuupuwelela.
[Inoota]
a Nuumala woona etthu yaakhumelenle vaavo Yesu aarina awe iyaakha 12, Yosefe khoniromoliwa-tho mwa Ihapari soolempwa. Nto, amamawe Yesu ni anaaya akina anniromoliwa, masi ohiya Yosefe. Yesu onniitthaniwa “mwana a Maria”, masi khoniromoliwa Yosefe.—Marko 6:3.
b Yosefe khahiyo aari Tiithi a Yesu oomuyara. Nto pooti ohimya wira axinna ni axirokora a Yesu yaari a womaamani.—Matheyo 1:20.