Mutakihe Olipa Murima ni Ankhili a Yesu
‘Nyuwo munnimphenta, munamwi muhimonne, munnimwamini, nlelo muhimonaka’.—1 PED. 1:8.
MWAAROWA WAAKHULA SAI?
Exeeni enrowa wookhaliheryani ovikaniha weetta ephiro eniroiha wookumini?
Munrowa omutakiha sai Yesu mooniheryaka okhala oolipa murima?
Munrowa omutakiha sai Yesu mooniheryaka okhalana ankhili?
1, 2. (a) Ninrowa ophwanelela sai ophwanya okumi woohimala? (b) Exeeni enrowa onikhaliherya ovikaniha otthara ephiro eniroiha wookumini yoohimala?
OKHUMA okathi yoole opacenrye ahu okhala awiixutti a Yesu, noopacerya weetta mukwaha. Mukwaha owo onooniphwanyiha okumi, okhale wiirimu wala valaponi. Yesu aahimmye so: ‘Vano, ale anrowa ovilela mpakha womaliheryani [wa okumi aya wala wa makhalelo ala ootakhala a itthu], animòpowa’. (Math. 24:13) Tthiri vakhala wira hiyo ninnivarexexa ephiro eyo, ni okhala oororomeleya, nto nnooreerela woopowa. Mphironi mmo, nihaana okhalana ephoole wira nihithweelele wala orimeela. (1 Yoh. 2:15-17) Nto ninrowa ovikaniha sai weetta mphironi mwa okumi?
2 Yesu yoowo okhanle Ntakiheryo nahu, onoonithoonyerya ephiro eyo. Mukwaha weettale awe woolempwa mBiibiliyani. Okathi onisoma ahu soolempwa iyo, nnoowerya omusuwela Yesu. Hiyo ninrowa opacerya omphenta ni omwaamini yena. (Mmusome 1 Pedru 1:8, 9.) Muupuweleke wira murummwa Pedru aahihimya wira Yesu oonivaha ntakiheryo wira nitthareke mavalo awe. (1 Ped. 2:21) Vakhala wira hiyo nnootthara oratteene mavalo awe, nto nnoophwanya ‘etthuvo’ ya waamini wahu, eyo piiyo, okumi woohimala.a Muru ovinre, noothokorerya moota woomutakiha Yesu voohimya sa wiiyeviha ni oreera wawe murima. Vano nrowe nithokorerye moota nikhanle ahu ootthara mavalo a Yesu nooniheryaka okhala oolipa murima ni ankhili.
OLIPA MURIMA WA YESU
3. Olipa murima exeeni, ni ninrowa ophwanya sai?
3 Olipa murima enamuna emosa ya ikuru sinnilipiha ni onikhaliherya. Okhala oolipa murima onnihimmwa okhala “oovilela okathi wa mixankiho”, “ovarexexa ele eri ya xariya”, ni “weemererya ohasuliwa moohiyeleela waamini”. Olipa murima onivarihana ni woova, nlipelelo, ni niphento. Nthowa xeeni? Omoova Muluku onniniphwanyiha olipa murima wira nihiwooveke apinaatamu. (1 Sam. 11:7; Mir. 29:25) Nlipelelo na ekeekhai nnoowerya onikhaliherya ohiwehexexa mixankiho sirina ahu paahi, nto khiyawerya oweha ohoolo ni nroromelo. (Esal. 27:14) Niphento na ekeekhai pooti onikhaliherya okhala oolipa murima hata noonaka wira eyo enooniphwanyiha maxakha. (Yoh. 15:13) Hiyo nnoowerya okhala oolipa murima vakhala wira ninnimuroromela Muluku ni otthara mavalo a Mwanawe.—Esal. 28:7.
4. Moota xeeni Yesu oonihenrye awe olipa murima “eriyari y’asuweli” mpaani mwa Muluku? (Nwehe elatarato yoopacerya.)
4 Hata okathi waarina awe iyaakha 12, Yesu moolipa murima aahivarexexa exariya. Nkawehani ele yaakhumelenle Yesu oryeene mmiravo, “mpani mwa Muluku, akilanthene eriyari y’asuweli”. (Mmusome Luka 2:41-47.) Awiixuttihi ale a ikano, ohiya osuwela paahi Nlamulo na Moise, yaanisuwela-tho soolema saakumiheriwe ni apinaatamu, seiyo saahonona Nlamulo na Moise. Masi Yesu khaawoovale nto khimaalaka paahi, owo “anakoha-tho” makoho. Ekeekhai wira khahiyo aakoha makoho yaale anipakiwa mwaha wa onamwane. Hiyo nnoowerya omoona Yesu opakaka makoho yaawiiriha awiixuttihi ale oosuwelexa ohala yuupuwelaka ele yaahimya awe. Nto vakhala wira awiixuttihi ale yaahimananiha onvanyiha Yesu, amukohaka itthu soovila, awo yaahivonya. Vaavo atthu otheene yanwiriyana aya, waahela muhina awiixuttihi ale “yanithamala, mana Yesu aniwiwa n’usuwela, anakhula ni miruku”, ooniheryaka wira Nuulumo na Muluku ekeekhai!
5. Yesu oonihenrye sai olipa murima okathi aaryaawe valaponi?
5 Okathi aaryaawe valaponi, Yesu aahooniherya olipa wawe murima mwa inamuna sinceene. Moolipa murima aahooniherya wira ahooleli a itiini yanaathweeleliha atthu vaavo yaawiixuttiha aya itthu sowoothiwa. (Math. 23:13-36) Yesu aahikhootta moolipa murima makhalelo oohiloka a olumwenku ola. (Yoh. 16:33) Owo aahivikaniha olaleerya nnaamwi aakhoottiheriwa ni anamavaanyiha. (Yoh. 5:15-18; 7:14) Ikwaha piili, mohoova Yesu aahiwoomola atthu yaamwiira nakoso mpaani mwa Muluku anapahula okokhorela wa ekeekhai.—Math. 21:12, 13; Yoh. 2:14-17.
6. Moota xeeni Yesu woonihenrye awe olipa murima nihiku nookiserya valaponi?
6 Tthiri vannilipiha nroromelo otakiha olipa murima wa Yesu okathi onikhumelela aya mixankiho. Nkahaya muthokorerye olipa murima woonihenrye awe Yesu nihiku nookiserya aakhanle awe valaponi. Owo aanisuwela itthu sotheene saarowa opakiwa ni ole anvarinhe. Nto okathi yaamulya aya Paasikha, Yesu aahimuhimeerya Yuda wira: “Etthu enìranyu, mwiré vohipisa”. (Yoh. 13:21-27) Oryeene ejardim ya oJeseemani, Yesu mohoova aahiisuwanyeiha ohoolo wa anakhotto yaarwiiye onvara. Nnaamwi aarowa wiiviwa, aahilavula etthu wira owaakiherye awiixutti awe. (Yoh. 18:1-8) Okathi waaphukeliwa awe oSineedrio, owo moolipa murima aahihimya wira aari Kristu, Mwaana a Muluku, nnaamwi aasuwela wira namukuttho muulupale aaphavela enamuna ya omwiiva paahi. (Mar. 14:60-65) Yesu moolipa murima aahikhala oororomeleya mpakha okhwa wawe okhomeliwaka vamwirini. Nto ohalaka vakhaani okhwa, owo aahilavula masu ala yooniherya oxintta wawe oriki: “Sothene somaliheriwa!”—Yoh. 19:28-30.
MUTAKIHE OLIPA MURIMA WA YESU
7. Nyuwo amiravo, munoonela sai wiitthaneliwa nsina na Yehova, ni munrowa wooniherya sai wira mwa mutthu oolipa murima?
7 Ninrowa omutakiha sai Yesu nikhalaka oolipa murima? Oxikola. Nyuwo amiravo, tthiri munnooniherya okhala oolipa murima vaavo munihimya anyu wira mwa Namoona a Yehova, hata opaka eyo okumiheryaka otheiwa ni oramusiwa ni anaxikola wala atthu akina. Nto nyuwo munnooniherya wira vannoosivelani wiitthaneliwa nsina na Yehova. (Musome Esalimo 86:12.) Okathi mukina pooti ovaanyihiwa mwaha wooheemereryaka wira atthu aroothatuwa. Masi nyuwo mookhalana mathowa maalupale aniwiirihani ororomela ele eri mBiibiliyani voohimya sa opattuxiwa wa apinaatamu. Nto pooti orumeela ebroxura eni A Origem da Vida—Cinco Perguntas Que Merecem Resposta, wira nwaakhule ale aniphavela osuwela ‘ororomela wanyu’. (1 Ped. 3:15) Mwiira siiso, nyuwo munootteeliwa murima mwaha wa osuwela wira muhooniherya wira Nuulumo na Muluku ekeekhai.
8. Mathowa xeeni anniiriha olaleerya moolipa murima?
8 Okathi woolaleerya. Hiyo nikhanle maKristau a ekeekhai, nintthuneya ovikaniha ‘olaleya masu ni wilipiha, nimuroromelaka Muluku’. (Mit. 14:3) Mathowa xeeni arina ahu anniiriha olaleerya ni wiilipiha wala olipa murima? Hiyo ninnisuwela wira ele enilaleya ahu ekeekhai okhala wira ekumihiwe mBiibiliyani. (Yoh. 17:17) Ninnisuwela wira “ninvara vamosá muteko wa Muluku” ni wira ninnikhaliheriwa ni munepa wootteela wa Muluku. (1 aKor. 3:9; Mit. 4:31) Hiyo ninnisuwela wira vaavo vanilaleerya ahu ni nthiti, ninnooniherya wiivahererya wahu wa Yehova ni waaphenta wahu atthu. (Math. 22:37-39) Nitumereriwaka ni olipa wahu murima, khuuvo onrowa onihiiha olaleerya. Tthiri nimphavela wooniherya wira makhulupale a itiini annaawoka atthu ahinawerya woona ekeekhai enilaleya ahu. (2 aKor. 4:4) Nto ninrowa ovikaniha olaleya ihapari sa Omwene, hata atthu ahiphavelaka wiiwa, anitheyaka wala onilupattha.—1 aTes. 2:1, 2.
9. Ninrowa wooniherya sai olipa murima okathi wa mixankiho?
9 Okathi wa mixankiho. Omuroromela wahu Muluku onninivaha olipa murima okathi wa mixankiho. Okathi onikhweliwa ahu mutthu amphenta ahu, ninnimunlela, masi khanniyeleela nlipelelo nahu. Hiyo moohaaniherya ninniwehererya olipihiwa ni “Muluku onnihakalaliha inamuna sothene”. (2 aKor. 1:3, 4; aTes. 4:13) Vakhala wira onninikhumelela oretta muulupale wala ovulala, khannipaka etthu enipahula waamini wahu. Hiyo ninnikhootta khula enamuna ya olooliwa enivirikanya malamulo a mBiibiliyani. (Mit. 15:28, 29) Okathi onikhala ahu ooriipiwa murima, wala “murim’ahu wanùlumela”, nto mwaha wa omuroromela wahu Muluku yoowo ‘onkhala vakhiviru n’ale òtemwa’, hiyo khannooceya.b—1 Yoh. 3:19, 20; Esal. 34:19.
YESU OOKHALANA ANKHILI
10. Ankhili exeeni, ni moota xeeni namakokhorela orina ankhili onilavula awe ni opaka itthu sinimusivela Yehova?
10 Ankhili anikhala osuwela otthokiha itthu, niire so osuwela ovirikana wa ele eri yooloka ni yoohiloka nto khiyathanla mweettelo wooloka. (aHéb. 5:14) Okathi mukina ankhili annihimmwa okhala “osuwela opaka soothanla sooloka mmutekoni wa Muluku”. Namakokhorela a Yehova orina ankhili onnilavula ni opaka itthu mwa enamuna enimusivela Muluku. Mutthu moota owo onnithanla olavula masu anaalipiha atthu akina ohiya owooniha owereya. (Mir. 11:12, 13) Owo toopisa “oviruwa”. (Mir. 14:29) “Ontthara ephiro yorera” eniroiha weekumini. (Mir. 15:21) Ninrowa owerya sai okhalana ankhili? Hiyo nihaana osoma Nuulumo na Muluku ni ovarihela muteko ele eniixutta ahu. (Mir. 2:1-5, 10, 11) Ti vooloka othokorerya ntakiheryo na Yesu yoowo aari mutthu ootepexa okhalana ankhili aatonko okhala valaponi.
11. Moota xeeni Yesu oonihenrye awe okhalana ankhili mwa enamuna yaalavula awe?
11 Yesu aahooniherya wira aahikhalana ankhili mwaha wa itthu sotheene saalavunle awe ni saapanke awe. Malavulelo awe. Owo ahaarumeela ankhili awe okathi waalaleerya awe, aanilavula “masu èparakha” yaawo yaawiiriha ale yanwiriyana otikinihiwa. (Luka 4:22; Math. 7:28) Owo aanirumeela Nuulumo na Muluku, eyo piiyo, aanisoma, oromola wala okathi mukina aanihimya masu aniphwanyaneya mBiibiliyani wira iiwanyeihe ele yaahimya awe. (Math. 4:4, 7, 10; 12:1-5; Luka 4:16-21) Yesu aanitthokiherya Soolepa, aanipaka eyo mwa enamuna yaavara murima atthu yanwiriyana. Nuumala ohihimuxiwa, okathi waalavula awe ni awiixutti awe ale yaarowa muttetthe wa Emausi, owo ‘ahataphulela itthu samuhimya yowo mwa Solempwa sothene’. Awiixutti ale muhoolo mwaya yaahimmye so: “Khinòna murim’ahu oviha, vanilavulihawe mphironi, antaphulelaka Solempwa?”—Luka 24:27, 32.
12, 13. Matakiheryo xeeni anooniherya wira Yesu aari oopisa onanariwa ni aahikhalana muupuwelelo wooloka?
12 Munepa ni muupuwelelo awe. Ankhili yaahimukhaliherya Yesu okhapelela munepa awe, nto eyo yaahimwiiriha okhala “òpixa murima”. (Mir. 16:32) Owo aari “mutthu òmala”. (Math. 11:29) Khula okathi anaapixerya murima awiixutti awe nnaamwi ikwaha sikina yaattheka. (Mar. 14:34-38; Luka 22:24-27) Owo aaniimaaliha hata okathi aahasuliwa awe ohitthenke etthu.—1 Ped. 2:23.
13 Ankhili yaahimukhaliherya Yesu okhalana muupuwelelo wooloka. Yesu khaawehexexa Nlamulo na Moise paahi, masi aanoona etthu yairinhe okumiheriwa nlamulo nno ni aanipaka itthu moovarihana ni nlamulo. Mwa ntakiheryo muthokorerye yowiiraneya elempwale va Marko 5:25-34. (Mmusome.) Muthiyana mmosa yoowo ephome awe yaayeeheya aahikela variyari va muttitthi, khukwannya nlaya na Yesu, nto khupenuxiwa. Muthiyana ole moovarihana ni Nlamulo aahikhalana mwiikho, nto kheemereriwa omukwannya mutthu. (Onam. 15:25-27) Masi Yesu, yoowo aasuwenle wira “soruma sulupale sa ikanó”, saahela muhina ‘omoriwa ikharari n’ororomeleya’, khampwapwenle muthiyana ole mwaha woovara nlaya nawe. (Math. 23:23) Owo aamulavulenle mooreera murima oriki: “Mwan’aka, wamini wanyu wowopolani. Muroke ni murettele, mukhaleke mukumi!”. Tthiri vaari voovara murima woona moota ankhili a Yesu yaamukhaliherya aya waakhapelela atthu ni othunku!
14. Ephiro xeeni Yesu aathanlale awe otthara, ni aatthanre sai?
14 Ephiro yaathanlale awe otthara. Yesu aahooniherya okhalana ankhili mwa enamuna yaathanlale awe ephiro yoovira ni ovarexexa yeeyo. Owo aahiivahererya ovara muteko woolaleerya ihapari sooreera, nto khwiiriha eyo okhala muteko waavara awe okumi awe wotheene. (Luka 4:43) Yesu aahitthara ephiro awe, opakaka soothanla saamukhaliherya okhalela nthiti muteko woolaleerya ni wiiriha muteko owo omwareela mulaponi. Mwa miruku, aahithanla okuxa okumi wohaattiheriwa itthu wira okhalane okathi ni ikuru sa orowa olaleerya. (Luka 9:58) Aahoona okhala vamiruku owiiniha nikuruta atthu akina wira ahale avaraka muteko owo, nuumala Yesu okhwa. (Luka 10:1-12; Yoh. 14:12) Aahaalipiherya awiixutti awe wira aarowa okhala vamosa naawo mmutekoni mmo, “mpakha elapo omala”.—Math. 28:19, 20.
MWAATAKIHEKE ANKHILI A YESU
15. Ninrowa wooniherya sai wira nookhalana ankhili okathi onilavula ahu?
15 Nrowe nithokorerye inamuna sikina sikhanle ahu oomutakiha Yesu. Malavulelo ahu. Okathi onivaanela ahu ni anna, hiyo nihaana orumeelaka masu anrowa waalipiha ohiya masu oowaakhulumula. (aÉf. 4:29) Okathi onilavula ahu ni atthu akina voohimya sa Omwene wa Muluku, nihaana weeleela masu ahu ni “makha”. (aKol. 4:6) Hiyo ninnimananiha osuwela etthu enaasivela ni othanla masu anireerela. Noosuwela wira olavula masu ooloka onoowerya otthukula mikhora ni mirima sa atthu. Ohiya-vo, okathi onaatthokiherya ahu atthu sookupali sahu, hiyo nihaana weemererya wira Biibiliya okhaleke tonilavula. Tivo vanitthuneya ahu oromola masu awe wala omusoma vakhala wira vanniweryaneya khula etthoko. Hiyo ninnisuwela wira muhupi wa mBiibiliyani wookhalana owerya wuulupale ovikana khula etthu ekhanle ahu oohimya.—aHéb. 4:12.
16, 17. (a) Ninrowa wooniherya sai wira ninnipisa onanariwa ni ninnuupuwela saana? (b) Moota xeeni ninrowa ahu okhalela nthiti muteko woolaleerya?
16 Munepa ni muupuwelelo ahu. Ankhili anninikhaliherya okhalana munepa wa wiihiiha, nto eyo enniniiriha okhala oopisa “onanariwa”. (Yak. 1:19) Vakhala wira mutthu onnipaka etthu enninyoonya, hiyo ninnimananiha wuupuwelela etthu emwiirinhe olavula wala opaka etthu eyo. Muupuwelelo owo onoowerya ovukula onanariwa wahu ni onikhaliherya ‘wavilela anniveha’. (Mir. 19:11) Ankhili anoonikhaliherya okhalana muupuwelelo wooloka. Hiyo nihaana okhalana muupuwelelo wooloka voohimya sa ele eniphavela ahu wira anna apakeke, nisuwelaka wira okathi mukina awo pooti opaka itthu soohiloka mwaha woowi arina etthu enaaxankiha ehinisuwela ahu. Nihaana okhala oolikaneene wira naawiriyane ni vaareerelaka ottharihela miruku sinnivaha aya.—aFil. 4:5.
17 Ephiro enithanla ahu otthara mweekumini mwahu. Ntoko atthareli a Yesu, nihaana osuwela wira noovahiwa eparakha yuulupale ya olaleerya ihapari sooreera. Nnoowerya opaka eyo vakhala wira nnoopaka soothanla sinrowa oneemererya okhalana okathi munceene wira nilaleerye. Nihaana okuxa okumi woohaattiheriwa itthu wira niheleke itthu sa omunepani nipuro noopacerya, eyo enoonikhaliherya ovara muteko woolaleerya wanikisa ohinatthi ophiya.—Math. 6:33; 24:14.
18. Ninrowa ovikaniha sai otthara ephiro ahu eniroiha weekumini nto nikhalaneke yoolakela xeeni?
18 Tthiri nootteeliwa murima vanceene mwaha wa othokorerya makhalelo ooloka a Yesu! Nto nnoophwanya mureerelo munceene vakhala wira nnoosuka okathi wira nisome voohimya sa makhalelo awe makina. Vano nrowe nivikanihe otthara mavalo awe oratteenexa. Niira siiso nnoovikaniha weetta ephiro ahu eniroiha weekumini, ni omwaattamela Yehova, yoowo Yesu aamutakinhe awe moomalela.
[Inoota]
a Epaphelo yoopacerya ya Pedru 1:8, 9 yaalepeliwe maKristau yaarina nlipelelo na orowa wiirimu. Masi, masu ala annivareleya-tho muteko wa atthu ale arina nlipelelo na okhala valaponi.—1 Ped. 1:3, 4.
b Matakiheryo anooniherya olipa murima okathi wa mixankiho anniphwanyaneya A Sentinela a 1 a Dezembro 2000 ipaaxina 24-28; Despertai! 22 a Abril 2003, ipaaxina 18-21; ni a 22 a Janero 1995, ipaaxina 11-15.