Watchtower EBIBLIOTEKA ONLAINE
Watchtower
EBIBLIOTEKA ONLAINE
Emakhuwa
  • BIIBILIYA
  • ILIIVURU
  • MITHUKUMANO
  • w15 1/12 ipaax. 4-5
  • Eliivuru enireerela ahu wiiwexexa

Mpantta ola khekhanle eviidiyu.

Muniswaamihe, khivaniweryaneya orumiha eviidiyu ela.

  • Eliivuru enireerela ahu wiiwexexa
  • Owehaweha Elaleyaka Omwene Wa Yehova—2015
  • Miru Saamukhaani
  • Mwaha Onlikana Nuula
  • OLEPIWE WIRA ATTHU AMWIIWEXEXEKE
  • ONNIPHWANYANEYA MWA MATTAAVA MANCEENE
  • Xeeni Munitthuneya Anyu Omusuwela Biibiliya?
    Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova—2013
  • Biibiliya Muhupi Muluku Onaaroihela Awe Apinaatamu
    Okumi Woohimala!​—Kursu a Biibiliya
  • “Masu a Muluku Ahu Annikhala Mahiku Othene”
    Owehaweha Elaleyaka Omwene Wa Yehova (Yoosoma)—2017
  • Niireke Biibiliya Nuulumo na Muluku?
    Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova—2014
Nwehe Sikina
Owehaweha Elaleyaka Omwene Wa Yehova—2015
w15 1/12 ipaax. 4-5

MWAHA WA VAKAAPANI | NIIREKE VANNIWERYANEYA OMWIIWEXEXA BIIBILIYA?

Eliivuru Enireerela Ahu Wiiwexexa

Tthiri, Biibiliya eliivuru ya khalaixa. Opacenrye liini olempwa? Owo aapacenrye olempwa wOriente Médio iyaakha 3.500 sivinre. Nalikanyiha, owo waari okathi wa olamulelo woowerya wa omwene Shang wa oChina, nave-tho iseekulu 10 ehinatthi opacerya eBudismo wIndia.​—Nwehe ekaaxa eni: “Ikeekhai Voohimya sa Biibiliya”.

Akhala wira eliivuru eyo ennikhaliherya ni ennittotteleya mureerelo wa apinaatamu, nto eyo ti yootthuneya nave eyo ehaana wiiwexexiwa. Biibiliya ori ntoko eliivuru eyo. Owo onnaakhula makoho ootepexa otthuneya a mookumini.

Mwa ntakiheryo, niireke mootoko wiikoha so: ‘Hiyo ninkhuma woowi?’ Nikoho nlo ninnaaxankiha atthu okhuma khalai. Nto waakhuliwa waya oniphwanyaneya eliivuru ya Biibiliya ya Maphattuwelo ikapiitulu piili soopacerya. Ikapiitulu iyo sinihimya wira “wopajeryani”, eyo piiyo, ibilyau sa iyaakha sivinre, Muluku aahipattuxa erimu, igaláxia, itheneeri, ni elapo ya vathi. (Maphattuwelo 1:1) Moottharelana, Biibiliya onnihimya ele Muluku aapanke awe wira elapo ekhaliweke, moota saakhumelenle aya miri, inama, apinaatamu, ni ele yaamwiirinhe Muluku opaka itthu iyo.

OLEPIWE WIRA ATTHU AMWIIWEXEXEKE

Biibiliya onninivaha miruku soovareleya muteko seiyo sinnikhaliherya oxintta mixankiho khula nihiku. Miruku iyo okhweya wiiwexexa. Moone mathowa manli anittharelana, aniiriha okhala sookhweya.

Wanipacerya, Biibiliya olempwale mwa enamuna yoowiiweya, yooluluwanya ni yoovara murima. Owo khonirumeela masu manceene ooxankiha wala oovila wiiwexexa. Masi onnirumeela moolumo anisuwela ahu ni aniwerya ahu wiiwexexa. Hata itthu sooxankiha wiiwexexa sinnitthokiheriwa ni moolumo ookhweya anirumeeliwa mahiku otheene.

Mwa ntakiheryo, Yesu aahirumeela malikanyiho manceene ookhweya yaawo yaavarihana ni itthu saasuweliwa okathi ole, ophavelaka ovara mirima sa atthu. Eliivuru ya Matheyo ekapiitulu 5 mpakha 7 ennilavula sa malikanyiho awo Yesu aatthokihenrye awe okathi aalavula awe mwaha awe woosuwelexiwa oniitthaniwa Olaleerya Vamwaako. Mulipa-ootokosa myaha, ohimyale wira mwaha owo ti “woovareleya muteko”, ni “onoonikhaliherya akhala wira nnimweettela malakiheryo aya, ohiya osuwela paahi”. Munoowerya osoma ikapiitulu iyo mwa minutu 15 wala 20, ni munoohakalala oweha wira nnaamwi moolumo a Yesu yaari ookhweya wiiwexexa aakhalana owerya.

Etthu ekina enimwiiriha Biibiliya okhala ookhweya omwiiwexexa, ti myaha sawe. Owo khahiyo eliivuru ya itthu sowoothereriwa ni ihantisi. Masi, moovarihana ni Enciclopédia World Book, Biibiliya onnaaromola atthu oovuwa ni ale yahooneliwa vatthu, vamosa ni ikhotto saya, oxintta waya, soolipelela saya, ni soovonya saya. Ti vookhweya otthokiherya ni wiiwexexa myaha iyo sa atthu eekeekhai ni sowiiraneya sekeekhai ohela muhina itthu sootthuneya sinniixuttiha aya.​—aRoma 15:4.

ONNIPHWANYANEYA MWA MATTAAVA MANCEENE

Wira mwiiwexexe eliivuru emosa, eyo ehaana olempwa ni nttaava munisuwela anyu. Olelo-va, waaniheryasa Biibiliya onniphwanyaneya mwa mattaava muniwerya anyu wiiwexexa, voohicikha etthu sa opuro wala elapo munikhala anyu. Muthokorerye muteko onivariwa wira eyo eweryaneye.

Otaphuleliwa. Wanipacerya Biibiliya aalempwe ni eHeeberi, Aramaiku, ni eGriki. Tthiri atthu yahaalavula mattaava awo vanaaxankiha omusoma. Wira Biibiliya ophwanyaneyeke mwa mattaava makina, anamataphulela yaanitthuneya wiimananiha vanceene. Nto wiimananiha waya wookhaliherya wira Biibiliya, otaphuleliwe ipantte soopiili wala epantte emosa paahi, mwa mattaava oowiiraka 2.700. Eyo enooniherya wira atthu oowiiraka 90 pursento elapo yotheene anniwerya osoma ipantte sikina sa Biibiliya ni nttaava naya nooyareliwa.

Okaiwa wa Biibiliya. Biibiliya aalempwale sirumeeliwaka itthu saahononeya nuuvira okathi, ntoko esapala ya enama ni epapiro. Wira elempwe etthu, ikaruma iyo saahaana okopiyariwa ni matata ikwaha sinceene. Ikoopiya iyo, saaniwalamela nave atthu vakhaani paahi ti yaawerya othuma. Masi okumiheriwa wa imperesora a Gutenberg etthu yowiiraka iyaakha 550 sivinre, wookhaliherya wira anamunceene akhalane Biibiliya. Moovarihana ni yoohimmwa emosa, ibilyau sinivikana 5 sa ikoopiya sa Biibiliya ipantte soopiili wala epantte emosa paahi sookaiwa olumwenku wotheene.

Khiivo eliivuru ekina ya etiini enilikana ni Biibiliya mmyaha iya. Tthiri Biibiliya eliivuru enireerela wiiwexexiwa. Hata vari siiso, akina pooti waaxankiha omwiiwexexa. Masi, nookhala nikhaliheryo. Nto munrowa ophwanya woowi nikhaliheryo nlo? Mireerelo xeeni munrowa anyu ophwanya? Mwaha onittharelana onimwaakhula makoho awo.

[Eponto yuulupale epaaxina 5]

Biibiliya ookhalana waakhuliwa wa makoho ootthuneya a mookumini

[Ekaaxa epaaxina 5]

Ikeekhai Voohimya sa Biibiliya

• Biibiliya ookhalana iliivuru 66 sowaarya.

• MBiibiliyani sookhalamo soohimmwa sinceene sa atthu, malamulo, iprofesia, ipoema, mihapo, masipo, ni ipaphelo.

• Aapacenrye olempwa eyaakha ya 1513 AEC, nto khumalihiwa eyaakha ya 98 EC, sivinre ene iyaakha sinivikana 1.600.

• Biibiliya olempwe ni atthu oowiiraka 40, yuupuxeriwa ni Muluku.

[Eponto yuulupale epaaxina 4]

Wira musuwele soohimmwa sikina voohimya sa moota okhumelenle aya okumi, muwehe ebroxura eni: A Vida​—Teve um Criador? yoolaleiwa ni Anamoona a Yehova. Enniphwanyaneya-tho va www.jw.org.

[Ekaaxa epaaxina 5]

Wira musuwele itthu sikina voohimya sa Biibiliya, nwehe ebroxura eni: A Bíblia​—Qual É a sua Mensagem?, yoolaleiwa ni Anamoona a Yehova. Enniphwanyaneya-tho va www.jw.org.

    Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE (1982-2025)
    Okhuma
    Okela
    • Emakhuwa
    • Ovaha
    • Siniphavela Anyu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malamulo Oorumeela
    • Mwaha Woosuka Isiiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Okela
    Ovaha