Watchtower EBIBLIOTEKA ONLAINE
Watchtower
EBIBLIOTEKA ONLAINE
Emakhuwa
  • BIIBILIYA
  • ILIIVURU
  • MITHUKUMANO
  • w21 Julyo ipaax. 26-29
  • Ovara Muteko wa Yehova Wookiphwanyiha Ohakalala Mookumini Mwaka

Mpantta ola khekhanle eviidiyu.

Muniswaamihe, khivaniweryaneya orumiha eviidiyu ela.

  • Ovara Muteko wa Yehova Wookiphwanyiha Ohakalala Mookumini Mwaka
  • Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova (Yoosoma)—2021
  • Miru Saamukhaani
  • OROWA WÁFRICA DO SUL!
  • OTHELA NI YOOTHANLELIWA ESYA
  • OTTHIKELA OBETHELI
  • OTTHIKELA WIMPIRIMIRI ILIIVURU
  • YOOTHANLELIWA EKINA
Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova (Yoosoma)—2021
w21 Julyo ipaax. 26-29
John ni Laura Kikot.

YOWIIRANEYA YA MWEEKUMINI

Ovara Muteko wa Yehova Wookiphwanyiha Ohakalala Mookumini Mwaka

ELAVULIWE NI JOHN KIKOT

MUTEKO woopacerya kaavara aka eBetheli ya oCanadá waari ovela epredio sampirimiriwa iliivuru. Mwaakha wa 1958, kaarina iyaakha 18. Kaanihakalala vanceene mookumini mwaka, moohipisa kaavara muteko ni maakina yaathikila irevista sampirimiriwa. Nto kaanihakalala vanceene orumeela oBetheli!

Mwaakha waattharelana saahikhala soohimmya oBetheli. Efiliyaali ya wÁfrica do Sul yaanaaphavela anna oowiivahererya wira yaavareke muteko ni maakina oowimpirimiri. Miyo kaahiivahererya ni kaahihakalala vanceene othanliwa. Ohiya paahi miyo, yaahithanliwa anna akina araru yaarumeela eBetheli ya oCanadá, munna Dennis Leech, Bill McLellan ni Ken Nordin. Nto naarowa oliveriwa musurukhu woorowa paahi!

Kaahimulikarela maama aka kimuleela wira: “Maama, kookhalana ihapari kimphavela aka wooleelani. Kinrowa wÁfrica do Sul!” Maama aka aari mutthu oomaala, masi aari muthiyana oomunepani ni aanimwaamini vanceene Yehova. Nuumala omuleela, owo khaahimmye itthu sinceene, masi kaanisuwela wira aamukikhaliherya. Nnaamwi paapa aka aariipiwe murima mwaha woosuwela wira kaarowa othaamela nipuro noorakamela, paapa aka ni maama aka yaahihakalala vanceene.

OROWA WÁFRICA DO SUL!

Mwaakha wa 1959 keettaka mukwaha ni komboi okhuma epooma ya oCabo nrowaka oJoanesburgo kiri ene ni Dennis Leech, Ken Nordin ni Bill McLellan

Ooxeexe ahu nuuvira iyaakha 60 eBetheli ya wÁfrica do Sul, mwaakha wa 2019

Wanipacerya, miyo ni anna ale araru naaronwe eBetheli ya oBrooklyn. Naahikhala myeeri miraru oBrooklyn niixuttihiwaka moota woorumeela maakina oowimpirimiri. Nuumala-vo, naahinwela pakiti a marotta nnarowa epooma ya oCabo, wÁfrica do Sul. Okathi ole kiira kirina ene iyaakha 20. Nuumala ophiya epooma ya oCabo naahinwela komboi nrowaka oJoanesburgo. Voosiisu ole, nipuro noopacerya komboi eemenle awe yaari epooma ya oKaroo, epooma yeeyo yoowaatta othako. Naari nipuro nooviha ni noowaatta ntthupi. Ooxeexe ahu naahithurumela vaxanelani nnaikoha wira: Nipuro xeeni nne? Ninrowa opuro xeeni? Iyaakha vakhaani muhoolo mwaya nahoona wira epooma ele yaamukhaani yaari epooma yooreera ni ya murettele.

Mwa iyaakha vakhaani, yoothanleliwa aka yaari ovara ni maakina oowimpirimiri yiihaniwa Linotipo. Maakina ale yaari ooxankiha, miyo kaahaana omontari maakina ale wira kimpirimiriki irevista Owehaweha ni Nvenye!. Efiliyaali ya wÁfrica do Sul yaanimpirimiri iliivuru ohiya paahi mattaava a wÁfrica do Sul, nave-tho mattaava manceene a ilapo sa oNorte sa wÁfrica do Sul. Waari wohakalaliha woona wira maakina ale yaakhumme ottaiwene yaanikhaliherya vanceene!

Muhoolo mwaya kaahithanleliwa ovara Eskritoorio ya Wimpirimiri. Muteko aka waari ovara miteko sinivarihana ni wimpirirmiri, oroiha iliivuru ni muteko wootaphulela. Miyo kaanaatteliwa miteko, hata vaari siiso kaanihakalala vanceene.

OTHELA NI YOOTHANLELIWA ESYA

Miyo ni Laura niruumeelaka ntoko mapioneero a vameekhaaya mwaakha wa 1968

Mwaakha wa 1968, miyo kaahimuthela Laura Bowen, yoowo aakhala waattamela oBetheli. Ohiya paahi okhala pioneera, owo aakhaliherya oBetheli Edepartamento ya Otaphulela. Okathi ole, akhala wira munna aarumeela oBetheli aanithela aahaana okhuma oBetheli. Nto naahithanleliwa okhala mapioneero a vameekhaaya. Miyo kaahixanka. Maana kaahiviriha iyaakha 10 kirumeelaka oBetheli, nto nkaaxanka voohimya sa yoolya ni opuro wookhala. Nto vano, makhalelo yaarowa okhala sai nirumeelaka paahi musurukhu vakhaani yaavahiwa aya mapioneero a vameekhaaya? Okathi ole, khula pioneero aanivahiwa musurukhu 25 rands (okathi ole, woonasa wene waarowa okhala idoolare $35.) Masi nanvahiwa musurukhu owo akhala wira nanvara iwoora saavekeliwa, opaka irevisita ni ovaha iliivuru. Musurukhu owo naahaana oliverya empa naalukari ahu, othuma yoolya, epasaxe, othuma mirette ni itthu sikina saanithowa.

Hiyo naathanleliwe okhaliherya ekrupu yaamukhaani yaari epooma ya oDurban, yeeyo yaattamenle oCeano Índico. Opuro ole khiyaareere atthu a wÍndia, anamunceene a yaawo anamuyari aya yaavara efaabirika ya esuukari iyaakha sa 1875. Vano awo yaahikhalana miteko sikina, hata vaari siiso, nlelo yaahikhalana soolema sa anamuyari aya ntoko enamuna ya waapeya ni soolya sa vameekhaaya. Awo yaanisuwela olavula Enkelexi, nto eyo yaahinikhweiherya.

Okathi ole, pioneero a vameekhaawe aavekeliwa iwoora 150 khula mweeri. Nto miyo ni Laura naahipaka eprokrama wira naahaana oviriha iwoora 6 nilaleeryaka khula nihiku. Masi opuro ole waaniviha ni oriirya. Okhala wira khinaarina irevisita ni soosoma sa Biibiliya, naahaana oviriha iwoora 6 nilaleeryaka empa ni empa. Nto naahipacerya olaleerya. Nuuvira okathi kaahirowa oweha erelooxio aka, saavinre paahi minutu 40! Miyo kaaniikoha so: ‘Kiireke nnoowerya tthiri?’

Moohipisa naahipacerya olimalela. Khula nihiku naanilokiherya iphaawu, nave naanikuxa esoopa ni ekafe nnaahela mutermuni. Okathi naamumula ahu, naaneemexa ekaaro ahu vamuuttutthini vathi va mwiri. Okathi mukina yaaninrukurerya anamwane a atthu a wÍndia, yaawo yaaphavela onisuwela. Nuumala mahiku vakhaani, naahoona wira nuumala okathi vakhaani nilaleeryaka, okathi waanaakuva ovira.

Waari woohakalaliha vanceene owiixuttiha ekeekhai atthu ale oosuwela owaakhela aletto. Atthu a wÍndia tooreera murima, oottittimiha ni annimphenta Muluku. Nave atthu anceene a wÍndia yaaneemererya ihapari sooreera. Awo yaahihakalala vanceene wiixutta ekeekhai voohimya sa Yehova, Yesu, Biibiliya, itthu sinrowa wiiraneya muhoolo ni nlipelelo na ohihimuxiwa wa alipa-ookhwa. Nuuvira mwaakha mmosa, naahikhalana soosoma sa Biibiliya 20. Khula nihiku naanilokiherya yoolya ahu ni emusi emosa naasomiha ahu Biibiliya. Hiyo naanihakalala vanceene.

Khiwaavinre okathi munceene nnaavahiwa yoothanleliwa ekina ya okhala mutokweene a esirkwiitu. Muttetthe ahu waakhuma waattamela ephareya oCeano Índico. Khula esumana hiyo naanima- ka etthoko emosa, naanilaleerya ni anna ni arokora a muloko owo wira naalipihe. Awo yaaninithokorerya ntoko amusi aya, nave waaninsivela vanceene othweela ni anaaya ni inama yaahuwa aya. Saahivira moowaakuveya iyaakha piili soohakalaliha. Moohipisa munna mmosa a oBetheli aahinlikarela. Munna ole aahimmye so: “Nnuupuwela woottikiheryani oBetheli”. Miyo kaahimwaakhula wira: “Munnisuwela munna, hiyo ninnihakalala opuro ola nri ahu”. Hata vaari siiso, hiyo naaphavela ovara khula opuro naarowa ahu othanleliwa.

OTTHIKELA OBETHELI

Yoothanleliwa aka oBetheli waari ovara Edepartamento ya Muteko, kaahikhalana eparakha ya ovara ni anna oolipa momunepani ni yaarina sookumanana sinceene. Okathi ole, nuumala mutokweene a esirkwiitu oxukurya muloko, owo aahaana opaka erelatoorio oroihaka oBetheli. Vano edepartamento ya muteko yaaniroiha ekarta muloko owo moovarihana ni erelatoorio mutokweene a esirkwiitu aapanke awe okathi aaxukurya awe muloko owo. Yoolakela ya ekarta eyo waari waalipiha anna awo ni waavaha malakiheryo. Nto anna yaarumeela oBetheli ntoko masekretaario yaanivara muteko munceene, maana yaahaana otaphulela para Enkelexi ikarta saalempwa ni nttaava Shosa, Zulu ni mattaava makina a wÁfrica. Kaanixukhurela vanceene muteko anamataphulela awo yaavara aya, awo yaahikikhaliherya osuwela mixankiho yaarina aya annihu anooriipe a wÁfrica.

Okathi ole, wÁfrica do Sul waalamuleliwa ni apartheid. Enamuna ele ya olamulela yaanikumiherya nthalu eriyari ya atthu a makhuli oovirikana. Atthu a makhuli oovirikana khiyaakhala vamosa wala okhala apatthani. Nto annihu anooriipe a wÁfrica yaahaana ovaanela ni nttaava naya, olaleerya ni nttaava naya ni opaka mithukumano ni nttaava naya ahikhanle vamosa ni anna a makhuli makina.

Nnakhala miyo nkaasuwela ni nkaalavula ni anna anooriipe, maana kaathanleliwe muloko yaalavuliwa Enkelexi. Muteko aka edepartamento ya muteko, waahikivaha eparakha ya waasuwela oratteene anna anooriipe a wÁfrica ni soolema saya. Nto kaahoona mixankiho annihu yaawanana aya voohimya sa soolema sihinivarihana ni Biibiliya. Awo yaari oolipa murima, maana yaahihiya soolema sotheene sa muttetthe aya sihinivarihana ni Biibiliya ohela muhina okhwiri wala onammunepani. Awo yaahipaka eyo hata yaalupatthiwa vanceene ni amusi aya ni atthu akina a muttetthe aya. Ohiya-vo, mittetthe saamukhaani atthu khiyaareere ohaawa, atthu anceene khiyaasomme wala yaasomme vakhaani paahi. Hata vaari siiso, awo yaaninvaha efaita yinceene Biibiliya.

Kaahikhalana eparakha ya ovara muteko wa ophukiwa myaha otribunaali voohimya sa ehakhi ya annihu omukokhorela Muluku mootaphuwa ni wiiwelela waya malamulo a Muluku. Anamwane akina a Anamoona a Yehova yaahoomoliwa oxikola mwaha wookhootta omwiipa hino ni opaka mavekelo. Nto waamini waka waahilipa vaavo kaaweha aka olipa murima ni waamini wa anamwane ale.

Annihu akina, yaahikhalana mixankiho elapo yaamukhaani eniihaniwa Suazilândia olelo-va Essuatíni. Okathi Mwene Sobhuza II aakhwiiye awe, atthu otheene a elapo ele yaahikhanyereriwa opaka yoolema ya omunlela. Alopwana yaahaana ometthiwa mputu, vano athiyana yaahaana ovukula maihi wala ikharari. Opaka eyo, yaavarihana ni yoolema ya waakokhorela amuhavinre. Anna ni arokora yaahikhootta wiirela mpantta yoolema eyo. Nto mwaha wookhootta, anamunceene yaanilupatthiwa. Oweha ororomeleya waya wa Yehova waahikivara murima vanceene. Nave wiiwa ororomeleya wa anna ni arokora a wÁfrica waahilipiha waamini wahu.

OTTHIKELA WIMPIRIMIRI ILIIVURU

Mwaakha wa 1981 kaahithanliwa wira kaakhaliherye anna orumeela inamuna isya sa wimpirimiri amurumeelaka komputatore. Nto kaahitthikela muteko wa wimpirimiri iliivuru, ole waari okathi woohakalaliha vanceene. Makhalelo a wimpirimiri yaahiturukeya vanceene. Mulopwana mmosa aakhaliherya othuma ni otumiha mireerelo sa oBetheli, aahooliha mahala maakina awe fotocompositora wira neererye itthu sikina moota saavara aya muteko. Nto oBetheli yaahiranttelihiwa maakina 9 oowimpirimiri Linotipo ni maakina 5 oowimpirimiri fotocompositora. Nave yaahiruuhiwa maakina makina rodativa oowimpirimiri. Tthiri itthu saahiturukeya moowaakuveya!

Waarumeela akomputatore yaahiruuha marukunuxo makina a moota woopaka iliivuru sahu nirumeelaka eprokrama eniihaniwa MEPS, Sistema de Editoração Electônica Multilíngue. Waari woohakalaliha ohiya maakina ale oowimpirimiri naarumeela khalai Linotipo, yaawo yaari ooxankiha ni yahuupa vanceene, yaarumeeliwa ni anna ale a oCanadá yaathaamenle wÁfrica do Sul! (Yes. 60:17) Okathi ole, ooxeexe ahu naahaathela mapioneera oolipa momunepani. Miyo ni Bill nlelo naarumeela oBetheli. Masi Ken ni Dennis yaahaayara anamwane ni yaakhala waattamela oBetheli.

Miteko sa oBetheli saanincerereya vanceene. Hiyo naanitaphulela ni wimpirimiri iliivuru mattaava manceene ni naaniroiha iliivuru soowimpirimiriwa ifiliyaali sikina, nto mwaha waivaavo yaahaana otekiwa eBetheli esya. Efiliyaali esya yaatekiwe muttetthe wooreera onikela epheyo oJoanesburgo ni yaahivahereriwa wa Yehova mwaakha wa 1987. Yaari eparakha yuulupale oweha moota muteko ahu wÁfrica do Sul wannuwa aya ni wiirela mpantta Ekomisau ya Efiliyaali ya wÁfrica do Sul mwa iyaakha sinceene.

YOOTHANLELIWA EKINA

Mwaakha wa 2001, kaahaakhela ihapari soohakalaliha, kaahilattuliwa wiirela mpantta Ekomisau ya Efiliyaali ya wEstados Unidos. Nnaamwi naariipiwe murima waahiya apatthani ahu ni muteko ahu wÁfrica do Sul, naahihakalala wiirela mpantta emusi ya eBetheli ya wEstados Unidos.

Etthu ekina yaanixankiha waari omuhiya maama awe Laura. Owo aahuuluvala, nto okhala wira naahithaamela oNova York, khinaarowa opakaka itthu sinceene wira nikhaliherye. Masi axihima awe Laura araru, yaahiivahererya omukhapelela maama aya anvahaka itthu sotheene aaphavela awe sa werutthuni, mmuupuwelo ni onvaha musurukhu. Awo yaahimmye so: “Hiyo khaninwerya okela muteko wa Muluku wa okathi wotheene, masi omukhapelela maama ahu, nyuwo munoowerya ohihiya ovara muteko wa Muluku wa okathi wotheene”. Hiyo ninnaaxukhurela vanceene.

Muulupale aka ni mwaarawe yaawo yaakhala oToronto, oCanadá yaarina moonelo mmosaru wa axihima awe Laura. Awo yaanimukhapelela maama aka, yoowo aari naamukhweli. Okathi ole maama aka aakhala ni muulupale aka ni aahiviriha iyaakha 20 okhalaka naawo. Mooriipiha murima, maama aka aahikhwa moohipisa nuumala hiyo othaamela oNova York. Kinnimuxukhurela vanceene muulupale aka ni mwaarawe omukhapelela ni omphenta vanceene maama aka. Waakhapelela anamuyari oowuuluvala khahiyo muteko wookhweya, masi amusi ahu yaahimananiha olimalela mikhalelo isya ni waakhapelela anamuyari ahu. Eparakha yuulupale okhalana amusi ntoko awo!

Mwa iyaakha vakhaani, yoothanleliwa aka efiliyaali ya wEstados Unidos waari wimpirimiri iliivuru, muteko yoowo onikela vahoolo ni wookhweya mahiku ala. Masi okhuma okathi vakhaani ovinre kinvara Edepartamento Yoothuma. Eparakha yuulupale wiirela mpantta eBetheli ela mwa iyaakha 20. Olelo-va, eBetheli ya wEstados Unidos erina mabethelita 5.000 ni anna ni arokora anikhaliherya 2.000!

Iyaakha 60 sivinre, miyo nkaasuwela oratteene moota kaarowa aka orumeela okumi aka. Iyaakha iyo sotheene Laura onnikikhaliherya vanceene ni murima wotheene. Moohaanyiherya okumi ahu ti woohakalaliha vanceene! Naahikhalana soothanleliwa soovirikana, noovara ni anna ni arokora oohakalala, ohela muhina oxukurya ifiliyaali sikina ntoko munna orummwale ni eseedi ahu ya olumwenku wotheene. Olelo-va, kirina iyaakha sinivikana 80 ni nkiniwerya ovara muteko munceene. Hata vari siiso, aakhala anna ni arokora amiravo, yaawo yiixuttihiwe ni anisuwela oratteene ovara muteko.

Nasalimo mmosa aalempe so: “Noreriwa nloko Muluku aya akhanle Apwiya” Yehova. (Esal. 33:12) Tthiri moolumo ala teekeekhai! Miyo kinnixukhurela ni kinnihakalala omurumeela Yehova vamosa ni atthu awe oohakalala.

    Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE (1982-2025)
    Okhuma
    Okela
    • Emakhuwa
    • Ovaha
    • Siniphavela Anyu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malamulo Oorumeela
    • Mwaha Woosuka Isiiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Okela
    Ovaha