Watchtower EBIBLIOTEKA ONLAINE
Watchtower
EBIBLIOTEKA ONLAINE
Emakhuwa
  • BIIBILIYA
  • ILIIVURU
  • MITHUKUMANO
  • mwbr18 Feverero ipaax. 2-8
  • Ireferensia sa Okumi ni Orummwa Ahu Ekaderno Enirumeeliwa Omuthukumanoni ya Feverero

Mpantta ola khekhanle eviidiyu.

Muniswaamihe, khivaniweryaneya orumiha eviidiyu ela.

  • Ireferensia sa Okumi ni Orummwa Ahu Ekaderno Enirumeeliwa Omuthukumanoni ya Feverero
  • Ireferensia sa Okumi ni Orummwa Ahu Ekaderno Enirumeeliwa Omuthukumanoni (2018)
  • Miru Saamukhaani
  • 5-11 YA FEVERERO
  • MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MATHEYO 12-13
  • “Nlikanyiho na Etrigu ni Nthakathaka”
  • w13 15/7 9-10 itti. 2-3
  • “Kinokhala ni Nyuwo Mahiku Othene”
  • OTHOKORERYA WOOPHENTA WA YESU
  • w13 15/7 10 etti. 4
  • “Kinokhala ni Nyuwo Mahiku Othene”
  • w13 15/7 12 itti. 10-12
  • “Kinokhala ni Nyuwo Mahiku Othene”
  • Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
  • nwtsty enoota yoosoma ya Mat 12:20
  • w16.10 32
  • Nyuwo Mwaanisuwela?
  • Niireke ekeekhai wira khalai mutthu aanaala nthakathaka mmatta mwa mutthu mukina?
  • 12-18 YA FEVERERO
  • MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MATHEYO 14-15
  • “Atthu Vakhaani Annaakawela Yoolya Atthu Anceene”
  • w13 15/7 15 etti. 2
  • Atthu Vakhaani Annaakawela Yoolya Atthu Anceene
  • w13 15/7 15 etti. 3
  • Atthu Vakhaani Annaakawela Yoolya Atthu Anceene
  • nwtsty enoota yoosoma ya Mat 14:21
  • w13 15/7 15 etti. 1
  • Atthu Vakhaani Annaakawela Yoolya Atthu Anceene
  • Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
  • nwtsty enoota yoosoma ya Mat 15:7
  • nwtsty enoota yoosoma ya Mat 15:26
  • 19-25 YA FEVERERO
  • MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MATHEYO 16-17
  • “Nyuwo Murina Miyuupuwelo Sawani?”
  • w07 15/2 16 etti. 17
  • Axilopwana​—Musuweleke Wira Kristu Tori Muhooleli
  • w15 15/5 13 itti. 16-17
  • Mwiipasoopeke Satana Oniphavela Wookhuurani!
  • w06 1/4 23 etti. 9
  • ‘Murowe, Mwawixuttiheke Atthu, Mwabatizaka’
  • Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
  • nwtsty enoota yoosoma ya Mat 16:18
  • nwtsty enoota yoosoma ya Mat 16:19
  • 26 A FEVERERO–4 A MARÇO
  • MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MATHEYO 18-19
  • “Musyakeke Wiikwattuliha ni Waakwattuliha Akina”
  • nwtsty inoota soosoma sa Mat 18:6, 7
  • nwtsty itthu sinooniheriwa
  • Nxilo
  • Maxilo Maalupale ni Macikhaani
  • nwtsty enoota yoosoma ya Mat 18:9
  • nwtstg Glossário
  • Gehena
  • nwtsty enoota yoosoma ya Mat 18:10
  • w10-T 1/11 16
  • Moota Soopattuxiwa sa Omunepani Sinnikhaliherya Aya
  • Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
  • nwtsty enoota yoosoma ya Mat 18:22
  • nwtsty enoota yoosoma ya Mat 19:7
  • nwtsty itthu sinooniheriwa
  • Epaphelo ya Omwalana
Ireferensia sa Okumi ni Orummwa Ahu Ekaderno Enirumeeliwa Omuthukumanoni (2018)
mwbr18 Feverero ipaax. 2-8

Ireferensia sa Okumi ni Orummwa Ahu Ekaderno Enirumeeliwa Omuthukumanoni ya Feverero

5-11 YA FEVERERO

MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MATHEYO 12-13

“Nlikanyiho na Etrigu ni Nthakathaka”

(Matheyo 13:24-26) Yesu ahahimerya atthu nlikanyiho nikina ìraka: — Omwene wa wirimu onlikana ni mulopwana mmosa ànle epyó yorera mmatta mwawe. 25 Vano ohiyu, atthu othene erupaka, nwanani awe ahirwa, ahàla-mo epyó yonanara, mmatta memmo mwàliwe etrigu, khurowa. 26 Etrigu vannuwalyaya, vathapuluwalyaya, nahikhumelela-tho nthakathaka.

w13 15/7 9-10 itti. 2-3

“Kinokhala ni Nyuwo Mahiku Othene”

2 Itthu siniireya mmatta mwa mulimi ole, sinithoonyerya enamuna ni okathi Yesu aarowa awe waathukumanya eriyari ya apinaatamu, atthu anlikana ni etrigu, eyo piiyo, maKristau oowoottihiwa, anrowa olamulelaka ni Yesu, Moomweneni mwawe. Waala epyo, waapacenrye mPentekoositi 33 EC. Othukumanyiwa onrowa omala vaavo makristau oowoottihiwa anikhala wanikisa wa makhalelo ala a itthu, onrowa aya waakhela othanliwa waya wookiserya wira erowe wiirimu. (Math. 24:31; Wis. 7:1-4) Ntoko siisaale mutthu ori vamwaako oniwerya awe woona saana itthu sinceene sirukurenrye mwaako, nto nlikanyiho nla ninnooniherya itthu kamosa-kamosa saarowa okhumelela okathi wa iyaakha sowiiraka 2.000. Okhala wira vano ninniwerya woona saana, nto sowiiraneya xeeni sinivarihana ni Omwene siniweha ahu saana? Nlikanyiho nle ninlavula sa waala epyo, wunnuwa ni ohemphwa. Nto mwaha ola onrowa othokorerya vanceenexa okathi wa ohepha.

OTHOKORERYA WOOPHENTA WA YESU

3 Wanipacerya wa eseekulu ya nenli EC., ‘nahikumelela nthakathaka’ vaavo maKristau oowoothererya yaapacenrye aya wooneya mmatta. (Math. 13:26) Okathi wa eseekulu ya neexexe, maKristau yaalikana ni nthakathaka yahaavuvurya maKristau oowoottihiwa. Muupuweleke wira nlikanyiho na Yesu, anamuteko yaahimukoha mwaneene ematta wira oweemiherye orowa ophela nthakathaka. (Math. 13:28) Mwaneene ematta aakhunle sai?

(Matheyo 13:27-29) Arumeyi a mwanene ematt’eyo yahirowa omukoha pwiy’aya wira: — Pwiya, khimwànle epyó yorera mmatta mwanyu? Nthakathaka nle ninkhuma vai? 28 Owo ahiwakhula wira: — Òkhala nwanani aka iralé eyo. Arumeyi ale yahimukoha wira: — Munnitthuna nrowé, naphele nthakathaka nlo? 29 Mwanene ahiwakhula wira: — Nnari! Mana mwaphelaka nthakathaka, munophela vamosá ni trigu.

w13 15/7 10 etti. 4

“Kinokhala ni Nyuwo Mahiku Othene”

4 Olavulaka sa etrigu ni nthakathaka, Yesu aahimyale so: “Hiyakani sinnuweke vamosá mpakha okathi w’ohepha”. Yooruma ele enooniherya wira okhuma eseekulu yoopacerya mpakha olelo, mahiku otheene yaanikhala valaponi maKristau oowoottihiwa yaalikana ni etrigu. Muupuwelo ola onnivarihana ni ele muhoolo mwaya Yesu aahimyale awe wa awiixutti awe: ‘Kinokhala ni nyuwo mahiku othene mpakha elapo [makhalelo a itthu] omala’. (Math. 28:20) Tthiri maKristau oowoottihiwa yaarowa okhapeleliwa ni Yesu mahiku otheene mpakha okathi wookiserya. Masi okhala wira yaahivuvuriwa ni maKristau anilikana ni nthakathaka, khinikhanle owaasuwela saana atthu ene yiirela mpantta nikhuuru na etrigu okathi ole wotheene. Masi iyaakha vakhaani ohinatthi opacerya okathi woohepha, nikhuuru na etrigu naahipacerya wooneya. Nto eyo yiiranen’ye sai?

(Matheyo 13:30) Hiyakani sinnuweke vamosá mpakha okathi w’ohepha. Okathi yowo p’antthunaka wahimerya alipa-ohepha wira: “Mpajerye ophela nthakathaka, mutthuké mavisi, mpahé. Vano etrigu, musuke mmuruttuni mwaka”.

w13 15/7 12 itti. 10-12

“Kinokhala ni Nyuwo Mahiku Othene”

10 Yoopacerya: Othukumanyiwa wa nthakathaka. Yesu aahilavula wira ‘Okathi owo p’antthunaka wahimerya alipa-òhepha wira, Mpacerye [othukumanya] nthakathaka, mutthukwé mavisi’. Nuuvira 1914, malaikha yaahipacerya ‘wathukumanya’ ale yaari maKristau anlikana ni nthakathaka, yaavalaanyaka ni anamwane a Omwene, oowoottihiwa.—Math. 13:30, 38, 41.

11 Vaavo muteko woothukumanya onivikaniha awe, ovirikana wa ikrupu iya piili onnooneya saana. (Wis. 18:1, 4) Mwaakha wa 1919 wahooneya saana omora wa Babilonia Muulupale. Etthu xeeni eniwiiriha maKristau ekeekhai okhala oovirikana ni maKristau oowoothererya? Muteko woolaleerya. Ale yaahoolela nikhuuru na Alipa-oomusoma Biibiliya yaahipacerya ottittimiherya otthuneya waya omuleela khuta mutthu ihapari sa Omwene. Mwa ntakiheryo, efolyeeto Whom the Work Is Entrusted, (Ti Pani Aroromeliwe Muteko) yaakumiheriwe 1919, yahaatumererya maKristau otheene oowoottihiwa orowa olaleerya khula empa. Eyo yaahimya so: “Nnaamwi muteko ola wa Apwiya okhalaka ntoko ti wootepa waatta, nnoowerya nikhaliheriwaka ni ikuru saya. Nyuwo muhaana eparakha ya ovara muteko ola”. Nto wooneliwe sai muteko owo? Erevista The Watch Tower (Owehaweha) 1922 yaahimyale so: okhuma okathi ole, Alipa-oomusoma Biibiliya, yahincererya muteko aya woolaleerya. Ninaanoru, olaleerya khula empa wahooneya okhala etthu enaasuwanyeiha maKristau oororomeleya, ntoko siniireya aya mahiku ala.

12 Yanenli: Othukumanyiwa wa etrigu. Yesu aahiruma malaikha awe oriki: ‘[Murowe mwathukumanye] etrigu, mmuruttuni mwaka’. (Math. 13:30) Okhuma 1919, ale ari owoottihiwa, aathukumanyiwa khuheliwa mmuruttuni wala mpaani mwa muloko wa eKristau. Wa maKristau owoottihiwa yaale anrowa okhala akumi wanimala wa makhalelo ala a itthu, othukumanyiwa wookiserya onrowa wiiraneya okathi onaakhela aya otthuveliwa waya wiirimu.—Dan. 7:18, 22, 27.

Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani

(Matheyo 12:20) Owo khanrowa osinsa mutathi wowunteya: khanrowa ottipiha ntthampo nintthuwa mwixi. Owo onimwira siso mpakha omaleliha exariya.

nwtsty enoota yoosoma ya Mat 12:20

Ntthampo nintthuwa mwiixi: Ekhanttiyero yaamakela orumeeliwa vatthokoni, aakhala mwaapu wa oloko yoowo waaheliwa makhura a olivera. Makhura ale yaanitthara ntthampo nto khiyakumiherya nlumi na mooro. Nuulumo na eGriki noowi “ntthampo nintthuwa mwiixi”, pooti otaphulela ntthampo nrina ettuurwa, masi nlumi na mooro nittimphe ene. Eprofesia ya Yesaya 42:3 yaahihimya sa omoriwa ikharari wa Yesu: owo khaarowa osinsa mutathi woowunteya, eyo piiyo, aamwaavaha nlipelelo atthu oohaawa ni oopuheriwa.

(Matheyo 13:25) Vano ohiyu, atthu othene erupaka, nwanani awe ahirwa, ahàla-mo epyó yonanara, mmatta memmo mwàliwe etrigu, khurowa.

w16.10 32

Nyuwo Mwaanisuwela?

Niireke ekeekhai wira khalai mutthu aanaala nthakathaka mmatta mwa mutthu mukina?

MOOVARIHANA ni Matheyo 13:24-26, Yesu aahimmye wira: “Omwene wa wirimu onlikana ni mulopwana mmosa ànle epyó yorera mmatta mwawe. Vano ohiyu, atthu othene erupaka, nwanani awe ahirwa, ahàla-mo epyó yonanara, mmatta memmo mwàliwe etrigu, khurowa. Etrigu vannuwalyaya, vathapuluwalyaya, nahikhumelela-tho nthakathaka”. Anamalepa akina annivaanyiha nlikanyiho nna wira khahiyo etthu yiiraneyale,masi moovarihana ni anamalepa a khalai ooRoma, etthu eyo yaaniiraneya.

Disionaario mmosa a Biibiliya onihimya wira nlamulo na oRoma, yaari ekrime waala nthakathaka mmatta mwa mutthu mukina mwaha woomunlela ikuhu. Mwaha woopakiwa nlamulo nno, ethoonyeryo yoowi eyo yaahiiraneya tthiri. Nto Alastair Kerr, mulipa osomme nlamulo, onitthokiherya wira mwaakha wa 533 nuumala Kristu orwa, Justinian, Mukhulupale a oRoma aahilaleya eliivuru eniihaniwa Digest. Eliivuru eyo yaanitthokiherya mookwasa malamulo a oRoma ni soohimmwa sa malamulo aasomi yaakhanle iyaakha 100-250, nuumala Kristu orwa. Moovarihana ni eliivuru Digest, musomi mmosa, Ulpian, aahiromola mwaha owo eseekulu ya nenli. Nthakathaka naaliwa mmatta mwa mutthu mukina, naanihonona ipyo sa ematta eyo. Eliivuru Digest, yaanihimya wira ole ohononeliwe ipyo sawe, aahaana ehakhi ya oliviwa musurukhu ni mulipa aalale nthakathaka.

Okhala wira itthu iyo saaniiraneya khalai muttetthe wa oRoma, nto eyo enooniherya wira nlikanyiho na Yesu naahiiraneya tthiri.

12-18 YA FEVERERO

MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MATHEYO 14-15

“Atthu Vakhaani Annaakawela Yoolya Atthu Anceene”

(Matheyo 14:16, 17) Yesu ahiwakhula wira: — Ehikhanyererihiwé orowa: mwavahe yenyu yolya! 17 Awo yahimuhimerya wira: — Hiyano va nriná iphau thanu n’ihopa pili pahi!

w13 15/7 15 etti. 2

Atthu Vakhaani Annaakawela Yoolya Atthu Anceene

2 Nuumala oweha muttitthi ole wa atthu, Yesu aahiwoonela othunku, nto ahaapenuxa atthu anceene yaawereiwa, nave aahiwiixuttiha itthu sinceene sa Omwene wa Muluku. Okathi vaapacerya aya wiila, awiixutti yaanimukhanyererya Yesu wira aamwarye atthu ale ni orowa opuro waattamenle mittetthe wira yathume yoolya aya. Masi Yesu aahaaleela awiixutti ariki: “Mwavahe yenyu yolya”. Awiixutti yahoona masu a Yesu okhala ootikiniha, maana yoolya yaari-vo, saari iphau thanu ni ihopa pili saamukhaani.

(Matheyo 14:18, 19) Yesu ahahimerya wira: — Kiruheleni va yoly’eyo. 19 Vano aharuma atthu othene okilathi vamalaxini. Numalá ahikuxa iphau iyo thanu n’ihopa pili, ahiweha osulu, ahimuxukhuru Muluku, ahimeyanya iphau iyo, khuwinnya awixutti awe n’awo yahakawela atthu othene.

w13 15/7 15 etti. 3

Atthu Vakhaani Annaakawela Yoolya Atthu Anceene

3 Mwaha wa owoonela othunku, Yesu aahipaka mutikiniho, nto ola mutikiniho mmosa olempwe Nvangelyoni sotheene xexe. (Mar. 6:35-44; Luka 9:10-17; Yoh. 6:1-13) Yesu ahaaleela awiixutti awe wira yaaleele atthu ale ekilaathi vamalaxini vale ethukumanaka ikrupu sa 50 ni ikrupu sa 100. Nuumala opaka nivekelo na oreeliha, aahimeyanya iphau ni okawanya ihopa. Nuuvira-vo, owo khaakanwe mmensawe yoolya eyo, masi ‘ahiwinnya awixutti awe n’awo yahakawela atthu othene’. Mootikiniha, atthu otheene yaahoolya mpakha wooceela! Nkahaya moone: Yesu aahaalyiha atthu ikonto sinceene aarumeelaka atthu vakhaani paahi, awiixutti awe.

(Matheyo 14:20, 21) Atthu othene yahilya mpakha ovona. Numalá, yahittotteliwa mapattuxa yahanle, khusarya ithokwa mulokó ni pili. 21 Atthu yalyiye yari vakhiviru ikonto thanu alopwanaru, wahiya athiyana n’anamwane.

nwtsty enoota yoosoma ya Mat 14:21

wahiya athiyana n’anamwane: Eliivuru ya Matheyo paahi tenilavula sa athiyana ni anamwane okathi enitthokiherya aya mwiiriirya ola. Vanikhala ntoko atthu yaattottenle mureerelo mwiiriirya ole yaahivikana 15.000.

w13 15/7 15 etti. 1

Atthu Vakhaani Annaakawela Yoolya Atthu Anceene

NKUUPUWELANI yowiiraneya ela. (Mmusome Matheyo 14:14-21.) Waari okathi ahinatthi Paasikha a 32 EC. Okathi owo, alopwana oowiiraka 5.000, ohaakontari athiyana ni anamwane, yaari ni Yesu ni awiixutti awe opuro waari moothakoni waattamela oBethania muttetthe ori epantte onikhuma epheyo okherekhere wa ephareya ya oGalileya.

Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani

(Matheyo 15:7-9) Anawothe! Profeta Yesaya khòthale ahimyaka sa nyuwo wira: 8 “Atthu ala annikittittimiha ni molumo pahi: mirima saya siri ottaiwene ni miyo. 9 Awo annikikokhorela siyo: ikano sinixuttihaya ti soruma s’atthu pahi”.

nwtsty enoota yoosoma ya Mat 15:7

Anawothe: Nuulumo na eGriki noowi hy·po·kri·tesʹ okhala wene yaahimmwa aGriki (muhoolo mwaya aRoma) yaawo yaawara maskara aphavelaka ovirikanyiha nsu naya. Nuulumo nla pooti orumeeliwa mwa nthoonyeryo ophavelaka ohimmwa mutthu orina yoolakela wala mukhalelo wa olavula itthu sowootha aahiiso ophavela waakupaliha akina etthu ya ethiru. Eveersu ela, Yesu onnaahimya anamahoolela a itiini aYuda okhala “anawothe”.—Mat 6:5, 16.

(Matheyo 15:26) Yesu ahakhula wira:​—Khivarenre owakha anamwane yolya, khwarihela axana àlapwa!

nwtsty enoota yoosoma ya Mat 15:26

anamwane . . . axana àlapwa: Moovarihana ni Nlamulo na Moise, alapwa yaaniirela mpantta inama sa mwiikho, tivo Biibiliya onirumeela awe nuulumo nla ophavelaka ohimya etthu ehinooneliwa vatthu. (Ona 11:27; Mat 7:6; aFi 3:2; Wis 22:15) Nto, sowiiraneya sa Yesu siniphwanyaneya soolepa sa Marko (7:27) ni Matheyo sinnooniherya wira Yesu aahirumeela moolumo oowi “axana àlapwa” wala “àlapwa a vathokoni” mwa enamuna ya nlikanyiho. Woonasa wene, Yesu ooniherya nuulumo naitthaneliwa inama saakhala vatthokoni sa ale yahaakhanle aYuda. Aalikanyihaka aIsarayeli ni “anamwane”, ale yahaakhanle aYuda ni “axana àlapwa”, Yesu aaphavela wooniherya ele yaari yootthuneya. Vatthokoni vaakhala anamwane ni alapwa, anamwane ti yaatthuneya opacerya ovahiwa yoolya.

19-25 YA FEVERERO

MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MATHEYO 16-17

“Nyuwo Murina Miyuupuwelo Sawani?”

(Matheyo 16:21, 22) Okhuma nihiku nenlo, Yesu ahipajerya walèla awixutti awe wira: — Kihana orowa oYerusalemu, n’uhaxiwa vanjene ni mahumu n’alupale ànamukuttho n’awixuttihi a ikano: kinimwiviwa, vano kinohihimuwa mokhwani mmurottoni mwaya. 22 Vano Pedru ahimurowana okhwipi, khukelela onvanya, ìraka: — Pwiya, Muluku ahitthuné eyo. Nnari! Etthu iyo ehokhumeleleni!

w07 15/2 16 etti. 17

Axilopwana​—Musuweleke Wira Kristu Tori Muhooleli

17 Okathi mukina, Yesu aahaatthokiherya awiixutti awe wira aahaana orowa oYerusalemu, weiwo aarowa awe olupatthiwa ni ‘mahumu n’alupale ànamukuttho n’awixuttihi a ikano ni aarowa wiiviwa, masi mmurottoni mwaya aamuhihimuwa’. Okathi ole Pedru aahimurowana Yesu okhwipi ni onapacerya onvaanyiha oriki: “Pwiya, Muluku ahitthuné eyo. Nnari! Etthu iyo ehokhumeleleni!” Tthiri, moonelo wa Pedru waahikuxeya ni othunku. Vaanireerela olakiheriwa. Nto Yesu aahimuhimeerya wira: “Satana wé! Khuma vamaithoni vaka! Weyo onokererya: khunupuwela itthu sa Muluku, onupuwela s’atthu pahi”.—Matheyo 16:21-23.

(Matheyo 16:23) Masi Yesu ahimurukunuwela, khumuhimerya wira:​—​Satana wé! Khuma vamaithoni vaka! Weyo onokererya: khunupuwela itthu sa Muluku, onupuwela s’atthu pahi.

w15 15/5 13 itti. 16-17

Mwiipasoopeke Satana Oniphavela Wookhuurani!

16 Satana pooti onwokaka murumeyi oolipa a Yehova. Mwa ntakiheryo, muthokorerye ele yaakhumelenle okathi Yesu waahimeeryale awe awiixutti awe wira aahala vakhaani wiiviwa. Mooreerela, murummwa Pedru aahimurowana okhwipi khukelela onvaanya iiraka: “Pwiya, Muluku ahitthuné eyo. Nnari! Etthu iyo ehokhumeleleni!” Waakhula wa Yesu moolipiherya waari so: “Satana wé! Khuma vamaithoni vaka!”. (Math. 16:22, 23) Xeeni Yesu ohalaka omwiirela Pedru “Satana wé”? Okhala wira Yesu aanisuwela ele yaarowa okhumelela. Tthiri waahiphiya okathi waarowa awe wiiviwa ni ovaha mukuttho yoowo waarowa wooniherya wira Diabo nawoothe. Okathi ole wooxankiha Yesu khaareerela okhootta wiiwelela yooruma ya Muluku. Opaka eyo waarowa omukhweiherya Satana onwoka Yesu.

17 Okhala wira ninkhala wanikisa wa makhalelo ala, nto nnikhala okathi wooxankiha. Satana oniphavela wira hiyo nihiye omwiiwelela Muluku, nto nikilaathiki olumwenku ola, nto eyo enooniiriha oliyala wira wanikisa ohaattamela. Muheemererye eyo yookhumelelakani! Ohiya-vo, nvikanihe ‘olipelela’. (Math. 24:42) Muhikupali itthu sowoothiwa sa Satana wira wanikisa ori ottaiwene, wala wira khonrwa.

(Matheyo 16:24) Numalá, Yesu ahalèla awixutti awe wira: — Akhalá mutthu ontthuna okitthara, aikhotte mwanene, akapatte mwikimanyo awe, akitthareke.

w06 1/4 23 etti. 9

‘Murowe, Mwawixuttiheke Atthu, Mwabatizaka’

9 Exeeni enihela muhina otthara ntakiheryo na Yesu na opaka yootthuna ya Muluku? Yesu ahaahimeerya awiixutti awe wira: “Akhalá mutthu ontthuna okitthara, aikhotte mwanene, akapatte mwikimanyo awe, akitthareke”. (Matheyo 16:24) Eyo yaahela muhina itthu tthaaru sinitthuneya ahu opaka. Yoopacerya, “wiikhootta” mmansihu. Ni moolumo makina, ontaphulela okhootta wiixinnuuha, ni okhootta makhalelo ahu oohimalela; nave-tho ontaphulela weemererya miruku ni malakiheryo a Muluku. Yanenli, okapatta ‘mwiri ahu wa nihaaxeryo’. Mahiku a Yesu okapatta mwiri wa nihaaxeryo waathoonyerya oramusiwa ni ohaawa. Ntoko maKristau, ninneemererya ohaawa mwaha wa olaleya ihapari sooreera. (2 Timótheyo 1:8) Nnaamwi atthu a moolumwenkuni aninyoholaka wala ohinoonela vatthu, ntoko Yesu hiyo ‘khannithokorerya othanyiwa’ iwo, ohiya-vo ninnihakalala osuwela wira ninnimuhakalaliha Muluku. (aHéberi 12:2) Nto wanikisa waya, hiyo ninnimutthara Yesu “vohihiyererya”.—Esalimo 73:26; 119:44; 145:2.

Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani

(Matheyo 16:18) Vano miyo kinolèlani wira: Nyuwo mwá Pedru, eyo p’iyo: Mwalá. Vamwalá vavo kinoteka-vo Ekerej’aka. Vano ikuru s’okhwa sinimojela opwetexa Ekerej’eyo.

nwtsty enoota yoosoma ya Mat 16:18

Nyuwo mwá Pedru . . . vamwalá vavo: Nuulumo na eGriki noowi peʹtros naahimmwaka mulopwana nintaphulela “epasulela ya mwala wala nluku”. Eveersu ela ninrumeeliwa ntoko nsina na mutthu (Pedru), nsina na eGriki Yesu anvahale awe Simoni. (Yoh 1:42) Naahimmwaka muthiyana, nuulumo nla peʹtros nintaphulela “mwala”, nave pooti ohimmwa-tho makhuku, aahiiso mapuro oowaatta myala. Nuulumo nla na eGriki ninniphwanyaneya soolepa sa Mat 7:24, 25; 27:60; Luk 6:48; 8:6; aRo 9:33; 1 aKor 10:4; 1 Pe 2:8. Woonasa wene Pedru khaixoona okhala mwala vaavo Yesu aarowa awe oteka muloko awe, okhala wira owo aahilepa masu ari 1 Pe 2:4-8 yaawo anihimya wira Yesu tori “nluku ninlipiha empa” naahimmwale okhuma khalai, nenlo nathanliwe ni Muluku. Moolikanasa, murummwa Paulo aahimuhimya Yesu okhala “malipiheryo” ni “mwala w’eroho” wala wa omunepani. (1 aKor 3:11; 10:4) Yesu aahirumeela nuulumo nla mookhalela, ohimyaka wira: ‘Nyuwo mwa Pedru, Epasulela ya Mwala, owenrye omusuwela Kristu, “vamwalá vavo”, kinookhumiherya muloko wa eKristau’.

Ekereja aahiiso muloko: Ela ekwaha yoopacerya ninrumeeliwa aya nuulumo na eGriki noowi ek·kle·siʹa. Nuulumo nla nitakaaheriwe moolumo manli a eGriki: ek nintaphulela “okhuma”, ni ka·leʹo nintaphulela “wiitthana”. Eyo enihimmwa egrupu ya atthu athukumanne aahiiso atthu arina yoolakela emosa wala anivara etthu emosaru. (Munwehe Glossário.) Nto, Yesu aahihimya wira aamukumiherya muloko wa eKristau, yaarowa opacerya ni maKristau oowoottihiwa, yaawo ari “nluku nikumi” naarowa ‘otekeliwa empa y’Eroho Yowarya’ wala ya omunepani. (1 Pe 2:4, 5) Nuulumo nla na eGriki ninnirumeeliwa ikwaha sinceene Septuaginta a nttaava na eHeeberi noowi ‘muthukumano’ aahiiso muloko, ephavelaka waahimya arumeyi a Muluku a maloko otheene. (Otu 23:3; 31:30) Eliivuru ya Miteko 7:38, aIsarayeli yaakumihiwe wEjiitu yaanihimmwa okhala atthu ‘yaathukumanne’ aahiiso muloko. Moolikanasa, maKristau ‘anihaniwa mwepiphini’ ni anithanliwa “vathi-va” tanikumiherya èkereja [muloko] ya Muluku”.—1 Pe 2:9; Yoh 15:19; 1 aKor 1:2.

(Matheyo 16:19) Miyo kinimovahani mihulelo s’omwene wa wirimu: etthu p’itthu enrowanyu otthuka vathí-va, enokhala yotthukeya-tho wirimu: etthu p’itthu enrowanyu otthukula vathí-va, enokhala yotthukuleya-tho wirimu.

nwtsty enoota yoosoma ya Mat 16:19

mihulelo s’omwene wa wirimu: MBiibiliyani, ovahereriwa ixaavi, mowooneya aahiiso mwa nthoonyeryo, ontaphulela ovahiwa okhulupale. (1 aKor 9:26, 27; Yes 22:20-22) Nuulumo noowi “mihulelo” wala exaavi ninthoonyerya okhulupale ni muritti. Pedru aahirumeela “mihulelo” iyo aavahereriwe awe wira aavahe eparakha aYuda (Mit 2:22-41), atthu oSamariya (Mit 8:14-17), ni Amalapo (Mit 10:34-38) ya waakhela munepa wa Muluku wira akele mooMweneni wa wiirimu.

26 A FEVERERO–4 A MARÇO

MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MATHEYO 18-19

“Musyakeke Wiikwattuliha ni Waakwattuliha Akina”

(Matheyo 18:6, 7) Akhalá mutthu onimutthekiha mmosá w’axikhani ala anikamini miyo, fatari atthukeleliwe nxilo nulupale muxikoni, ariheliwe mphareya eríyari. 7 Wotakhaliwa olumwenku mwaha w’ale anatthekiha akhw’aya! Khivanweryaneya ohikhala sinatthekiha atthu: vano, òtakhaliwa mutth’ule onatthekiha akhw’awe.

nwtsty inoota soosoma sa Mat 18:6, 7

nxilo naapirikixiwa ni mwaaburu: Wala “nxilo nuulupale”. Okhala wene, “nxilo na mwaaburu”. Nxilo nimosa, naakhalana imeeturu 1,2 mpakha 1,5 sa idiameturu, nave okhala wira naari noolemela naaweryaneya paahi opirikixiwa ni mwaaburu.

sinaatthekiha atthu aahiiso maluku ookwattuliha: Nuulumo na eGriki noowi skanʹda·lon, ninhimmwa “nluku nookwattuliha”, nenlo nuupuweliwa okhala muraakho; akina anihimya wira aakhala ttootto aahiiwa mphironi. Masi ohiya-vo, nlo nnihimmwa khula etthu yaarowa waakwattuliha wala waamoroxa akina. Mwa enamuna ya nthoonyeryo, eyo enihimmwa yoowiira wala makhalelo animwiiriha mutthu otthara ephiro yoohiloka, enimwiiriha okwattula wala opaka etthu yoohiloka, aahiiso opaka etampi. Yoolepa ya Mat 18:8, 9, nuulumo noowi skan·da·liʹzo, nintaphulela “okwattuliha” nave-tho pooti otaphulela “okhala muraakho; otthekiha”.

nwtsty itthu sinooniheriwa

Nxilo

Nxilo naanirumeeliwa wira sixiliwe ipyo ni owammwa makhura a oliveira. Maxilo makina yaakhala macikhaani yaaweryaneya opirikixa ni matata, masi makina yaakhala oolemela yahaaweryaneya opirikixa ni matata, nto yaahaana opirikixiwa ni inama. Yaanikhala maxilo maalupale a maluku woonasa wene yaalikana naale Sansoni aakhanyereriwe awe opirikixa ni aFilisti. (Mak 16:21) Maxilo yaapirikixiwa ni inama yaari oosuwelexiwa ohiya paahi wIsarayeli, masi-tho ni Olamulelo wa oRoma.

Maxilo Maalupale ni Macikhaani

Nxilo nuulupale ntoko sinooniheriwa aya naapirikixiwa ni inama sa vatthokoni, ntoko mwaabuuru, ni naanirumeeliwa wira sixiliwe ipyo ni owama mihokorokho sa oliveira. Nxilo nimosa, naaniphiya imeeturu 1,5 sa idiameturu, nave naapirikixiwa muhina mwa nluku nuulupale.

(Matheyo 18:8, 9) Ntata nanyu walá nnawu nanyu notthekihakani, mwikitthe, murihele ottaiwene. Onnorerelani okela mwekumini ehinimala murakanlene ntata nimosá, walá nnawu nimosá ohikhanle oriheliwa omoroni ohinttipha mukhalannene matata òmanli, walá inawu sopili. 9 Siso-tho, nitho nanyu notthekihakani, musyole, murihele ottaiwene. Onnorerelani okela mwekumini ehinimala mukhalannene nitho nimosá pahi, ohikhanle oriheliwa omoroni, mukhalannene maitho òmanli.

nwtsty enoota yoosoma ya Mat 18:9

Omoroni ohinttipha aahiiso Gehena: Nuulumo nla nnikhuma nttaava na eHeeberi noowi geh hin·nomʹ, nenlo nintaphulela “nlitti na Hinomi”, nlitti nlo naakhala epantta ya onikela nsuwa ni okuusini ya oYerusalemu a khalai. (Munwehe Apendise B12, mapha “oYerusalemu ni Muttetthe Woorukurerya”.) Okathi wa Yesu, nlitti nle waari opuro waapahiwa ikokhola. Tivo, naahivahiwa nsina noowi “Gehena” ninthoonyerya opwetexiwa woomalela.

nwtstg Glossário

Gehena

Nsina na eGriki noowi Nlitti na Hinomi, naakhala mpantta wa okuusini na oYerusalemu. (Yer 7:31) Eprofesia yaahihimya wira opuro ole saarowa oriheliwaka mirutthu sookhwa. (Yer 7:32; 19:6) Khekhanle etthu enooniherya wira inama wala apinaatamu yaaniriheliwa ari ene akumi oGehena wira apahiwe wala ohaaxiwa. Nto opuro ole khaathoonyerya muttetthe ohinooneya sinihaaxiwa minepa sa apinaatamu ni mooro ohinttipha. Ohiya-vo, Gehena aamuhimya awe Yesu ni awiixutti awe waathoonyerya “okhwa wanenli”, eyo piiyo, opwetexiwa moomalela, omala-malihiwa.—Wis 20:14; Mat 5:22; 10:28.

(Matheyo 18:10) Mwipasope: muhimuthanyé nnákhala mmosá àxikhani ala. Tthiri miyo kinohimeryani wira: malaikh’aya, wirimu, annona vohihiyererya ekhove y’Atithi aka ari wirimu.

nwtsty enoota yoosoma ya Mat 18:10

annona vohihiyererya ekhove y’Atithi aka: Wala “anniwerya olavula ni Atithi aka”. Okhala wira awo anikhala vakhiviru ni Muluku, nto soopattuxiwa sa omunepani paahi ti siniwerya onweha Muluku.​—Okh 33:20.

w10-T 1/11 16

Moota Soopattuxiwa sa Omunepani Sinnikhaliherya Aya

Yesu aahihimya wira malaikha aavahiwa muritti wa oweha makhalelo a omunepani a arumeyi a Muluku. Tthiri, Yesu aahaalopola awiixutti awe voohimya sa waakwattuliha akina, oriki: “Mwipasope: muhimuthanyé nnákhala mmosá àxikhani ala. Tthiri miyo kinohimeryani wira: malaikh’aya, wirimu, annona vohihiyererya ekhove y’Atithi aka ari wirimu”. (Matheyo 18:10) Tivo, Yesu khaaphavela ohimya wira atthareli otheene aakhalana nlaikha nnaakhapelela. Masi Yesu aahimya wira malaikha anivara vakhiviru ni Muluku, annimuthokorerya khula muKristau mmulokoni.

Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani

(Matheyo 18:21, 22) Vano Pedru ahimwattamela Yesu, khumukoha wira: — Pwiya, mukhw’aka akitthekelaka, kimuleveleleke vakavi? Mpakha vathanu na venli? 22 Yesu ahimwakhula wira: — Nnari! Nkinolèlani wira mpakha vathanu na venli: mmuleveleleke imara sothene!

nwtsty enoota yoosoma ya Mat 18:22

Imara sothene aahiiso ikwaha 77: Okhala wene, “miloko mithanu na miili otthikela ikwaha thanu na piili”. Nuulumo nla na eGriki pooti otaphulela “70 ni 7” (ikwaha 77) aahiiso “70 otthikela ikwaha 7” (ikwaha 490). Nuulumo nimosaru ninniphwanyaneya Map 4:24, Biibiliya Septuaginta, nnikhuma nuulumo na eHeeberi noowi “ikwaha 77”, nenlo nintaphulela “ikwaha 77”. Nnaamwi evirikanaka enamuna ya wiiwexexa, masi mwaha wa orumeeliwa ikwaha sinceene nummuru 7, onooniherya “ohikhalana mukano” wala “voohimala”. Okathi ancerenrye awe nummuru 7 Pedru aahimmye awe mpakha ikwaha 77, Yesu aaleela atthareli awe wira olevelela khorina mukano. Moovirikana ni vo, eliivuru Talmude Babilônico (Yoma 86b) enihimya so: “Vakhala wira mutthu onnittheka ekwaha yoopacerya, ya nenli ni ya neeraru aanileveleliwa, masi apixa ekwaha ya neexexe khaaleveleliwa”.

(Matheyo 19:7) AFarisi yahimukoha-tho wira:​—​Vano, exeni Moise ahalaka oruma wira mulopwana anvahe mwar’awe epaphelo y’omwalana, amòmole?

nwtsty enoota yoosoma ya Mat 19:7

epaphelo y’omwalana: Wala “epaphelo yoohiyana”. Akhala wira mulopwana aaniphavela omwalana, ahaana olokiherya edukumento yoomwalana ni waakoha axitokweene, nto Nlamulo naaninvaha eparakha yoorowa wuupuwelela saana yoothanla awe. Yoolakela ya Nlamulo nle, waari ohipaka yoothanla ya omwalana mookhummwa murima ni yaanimukhaliherya muthiyana nuumala omwalaniwa. (Otu 24:1) Masi okathi wa Yesu, ahooleli a itiini yaahiiriha omwalana okhala etthu yookhweya. Mulipa-oolepa sowiiraneya a eseekulu yoopacerya iireliwa Josefo, yoowo aahiyale okhala nFarisi, aahimmye wira atthu yaanimwalana “mwaha wa khula etthu voohinthowa (nave ikwaha sinceene eyo yiiraneya ni alopwana)”.

nwtsty itthu sinooniheriwa

Epaphelo ya Omwalana

Epaphelo ela yoomwalana, elempwale mwaakha wa 71 wala 72 EC, ni nttaava na Aramaiko. Yaaphwanyiwe mpantta onikela epheyo ya Wadi Murabbaat, muro wowuuma ori Moothakoni wa oYudeya. Eyo enihimya wira eyaakha 6 nuumala aYuda waarukunuwela aRoma, Yosefe, mwaana a Naqsani, aahimwalana ni Miriyamu, mwaana mwaamuthiyana a Yonathani yoowo aakhala epooma ya oMassada.

    Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE (1982-2025)
    Okhuma
    Okela
    • Emakhuwa
    • Ovaha
    • Siniphavela Anyu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malamulo Oorumeela
    • Mwaha Woosuka Isiiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Okela
    Ovaha