Ireferensia sa Okumi ni Orummwa Ahu Ekaderno Enirumeeliwa Omuthukumanoni ya Abril
2-8 YA ABRIL
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MATHEYO 26
“Paasikha ni Wuupuwelela—Olikanasa Waya ni Ovirikana Waya”
(Matheyo 26:17-20) Nihiku nopajerya sakhuriwaya iphau sohiheliwa miropo, awixutti a Yesu yahimukoha wira: - Muntthuna nòlikanyiheryeni vai yolya ya Pásikha? 18 Yesu ahiwakhula wira: Murowé omuttettheni, owannyawe lexe, mwamuhimerye wira: “Mwixuttihi onihimya wira: Okathi aka ohanle ophiya. Owannyu t’onrowaka omulya Pásikha n’awixutti aka”. 19 Awixutti yahìra ntoko sàrummyawe Yesu, khwiraniha yolya ya Pásikha. 20 Nsuwa nikenlene, Yesu ahipajerya olya n’awixutti awe mulokó nanli.
nwtsty itthu sinooniheriwa
Itthu Saarumeeliwa Okathi wa Paasikha
Itthu saarumeeliwa okathi wa Paasikha: epwittipwitthi yowooxiwa (makhuva a enama khiyantakasiwa) (1); iphau soohiheliwa miropo (2); ni makukhu oowaawa (3). (Okh 12:5, 8; Mot 9:11) Makukhu oowaawa, yaawuupuxerya aIsarayeli wira awo yaari ipottha wEjiitu, weiwo yaahaaxiwa aya vanceene. Yesu aahirumeela ephau yoohiheliwa miropo yeeyo yaathoonyerya erutthu awe yoomalela ntoko pinaatamu. (Mat 26:26) Nave murummwa Paulo aahimuhimya Yesu okhala “epwittipwitthi ya Pásikh’ahu”. (1 aKor 5:7) Eseekulu yoopacerya, eviinyu (4) yaanirumeeliwa okathi wa Paasikha. Nto Yesu aahirumeela eviinyu, yeeyo yaathoonyerya ephome awe, yaarowa omwarexiwa ntoko mukuttho.—Mat 26:27, 28.
(Matheyo 26:26) Okathi walyaya, Yesu ahikuxa ephau, ahimuxukhuru Muluku, ahikawanya ephau iyo, khwavaha awixutti awe, ìraka: Kuxakani, mukhureke: ela erutthu aka.
nwtsty enoota yoosoma ya Mat 26:26
ela erutthu aka: Yootaphulela ya ekeekhai ya nuulumo na eGriki eveersu ela ti: “ela entaphulela”, wala “enithoonyerya” erutthu aka. Arummwa a Yesu yaanikupali wira ephau ele yaari ethoonyeryo paahi, okhala wira Yesu aari vaavale ni erutthu awe yoomalela. Nave, ephau yoohiheliwa miropo yaarowa aya okhuura, yaari vaavale. Nto ephau ele khahiyo yaari erutthu ya Yesu. Nuulumo na eGriki eveersu ela, ninnirumeeliwa-tho yoolepa ya Mat 12:7; nave aBiibiliya anceene annitaphulela mookhalela eveersu ela.
(Matheyo 26:27, 28) Siso-tho, ahikuxa ekálisi y’evinyu, ahimuxukhuru Muluku, khwavaha awixutti awe ìraka: - Nwuryeke othene anyu. 28 Ela ephome aka: ephome yo watàna, emwarexeliwe atthu othene, wira sottheka sileveleliwe.
nwtsty enoota yoosoma ya Mat 26:28
ephome yo watàna: Mukuttho wa Yesu tokumihenrye wataana wa naanano wa Yehova ni maKristau oowoottihiwa. (aHé 8:10) Yesu aarumenle moolumo mamosaru yaawo Moise aarumenle awe, ntoko namitthaka okathi aalaleyale awe Nlamulo na wataana ni aIsarayeli oMwaako Sinayi. (Okh 24:8; aHé 9:19-21) Ntoko ephome ya inyompe ni ipuri yaalipiha aya Nlamulo na wataana wa Muluku ni nloko na Isarayeli, nave ephome ya Yesu yaanilipiha wataana wa naanano wa Yehova ni Isarayeli a omunepani. Wataana iwo waapacenrye oPentekoositi a 33 nuumala Kristu orwa.—aHé 9:14, 15.
Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
(Matheyo 26:17) Nihiku nopajerya sakhuriwaya iphau sohiheliwa miropo, awixutti a Yesu yahimukoha wira: - Muntthuna nòlikanyiheryeni vai yolya ya Pásikha?
nwtsty enoota yoosoma ya Mat 26:17
Nihiku nopajerya sakhuriwaya iphau sohiheliwa miropo: Niira na Iphau Soohiheliwa Miropo naapacerya 15 a Nisani, nuuvira Paasikha (14 a Nisani), ni naaviriha mahiku 7. (Nwehe elivrinyu: Malakiheryo Anikhaliherya Osoma Nuulumo na Muluku, mpantta 19) Masi, okathi wa Yesu, Paasikha aanivarihana vanceene ni niira na Iphau Sohiheliwa Miropo, maana niira nla naaviriha mahiku 8. Nto ikwaha sikina, Paasikha a 14 a Nisani, aaniheliwa muhina okhala “Nira na Iphau Sohiheliwa Miropo”. (Luk 22:1) Tivonto, efrase yoowi “Nihiku nopajerya sakhuriwaya iphau sohiheliwa miropo”, pooti otaphuleliwa so: “Nihalaka nihiku nimosa”. (Mulikanyihe ni Yoh 1:15, 30; eveersu eyo nuulumo na eGriki noowi “nopajerya” [proʹtos] nitaphuleliwe “kihinatthi”; eyo piiyo, “anikhala miyo kihinatthi [proʹtos]”.) Nto, nuulumo na eGriki ni soolema sa aYuda, sinnooniherya wira awiixutti, yaahimukoha Yesu nihiku na 13 a Nisani. Vahalaka wiila, awiixutti yaahimulokiherya Paasikha, yoowo yaamwiira aya “nsuwa nikenlene”, wanipacerya wa 14 a Nisani.—Mar 14:16, 17.
(Matheyo 26:39) Ettaka vakhani, ahikokhora, khùramela vathí, analompa ìraka: - Tithi! Vaweryaneyaka, mukakiherye ohawa nno. Vano, ehìreye ntoko sintthunaka miyo: yireye ntoko sintthunanyu nyuwo.
nwtsty enoota yoosoma ya Mat 26:39
mukakiherye ohawa nno: Moohaaniherya, Yesu aahixanka vanceene mwaha woowi okhwa wawe wammwiiriha Muluku onyoholiwa. Yesu aarowa olamuliwa ntoko mutthu ooveeha ni oomwareya. Ti maana aya Yesu anvekenle awe Muluku wira: “mukakiherye ohawa nno”.
9-15 YA ABRIL
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MATHEYO 27-28
“Murowé, Mwawixuttiheke Atthu—Nthowa Xeeni? Woowi? Ni Moota Xeeni?”
(Matheyo 28:18) Yesu ahiwattamela, khwahimerya wira: - Kovahiwa owerya wothene wirimu ni vathí.
w04 1/7 8 etti. 4
“Murowé, Mwawixuttiheke Atthu”
4 Yesu onneettiha muloko awe, nave okhuma mwaakha wa 1914, owo ti Mwene a Omwene wa Muluku. (aKolosi 1:13; Wisupulula 11:15) Owo ti nlaikha nuulupale wala arcanjo, ni onnaalamulela anakhotto a wiirimu, aahiiso, imiya ikonto sene sa malaikha. (1 aTesalonika 4:16; 1 Pedru 3:22; Wisupulula 19:14-16) Nave oovahiwa owerya ni Tiithi awe wira aapwetexe “makhulupale othene n’ikuru sothene n’uwerya wothene”, yaale anvaanyiha malamulo awe a xariya. (1 aKorinto 15:24-26; aÉfeso 1:20-23) Masi owerya wa Yesu khummalela paahi wa atthu akumi. Owo nave tonrowa waalamula “atthu akumi n’ale akhwiye”, ni oovahiwa owerya ni Muluku wira aavenxe ale anrupa mookhwaani. (Miteko 10:42; Yohani 5:26-28) Tthiri, yooruma ya mutthu orina okhulupale moota owo ti yootepa otthuneya. Tivonto, ninnittittimiha ni wiiwelela yooruma ya Yesu ya ‘orowa ni owixuttiha atthu’.
(Matheyo 28:19) Vano, murowé, mwawixuttiheke atthu a maloko othene, mwabatizaka ni nsina n’Atithi ni na Mwana ni n’Eroho Yowarya.
nwtsty inoota soosoma sa Mat 28:19
mwawixuttiheke atthu: Nuulumo na eGriki noowi ma·the·teuʹo pooti otaphuleliwa “wiixuttiha”, masi ni yoolukama ya waapaka awiixutti. (Mulikanyihe ni Mat 13:52; opuro owo, nuulumo nlo nitaphuleliwe “osuwelihiwa”.) Moolumo oowi “mwabatizaka” ni “mwawixuttiheke” annooniherya ele enitaphulela aya yooruma ya ‘waapaka awiixutti’.
atthu a maloko othene: Nttaava na eGriki, yoolepa ya Mat 28:19 enihimya wira awiixutti a Yesu ahaana wiixuttiha “maloko othene”. Masi, moolumo awo anaahimya atthu, okhala wira nuulumo na eGriki nitaphuleliwe okhala mwaabatizaka, nnaahimya atthu ohiya “maloko”. Yooruma ya waalaleerya “atthu a maloko othene” yaari etthu ya niinano. Hata Yesu ohinatthi orwa, Soolempwa sinnooniherya wira amalapo yaneemereriwa wiirela mpantta nloko na aIsarayeli, akhala wira yaaphavela omurumeela Yehova. (1 Ma 8:41-43) Masi eveersu ela, Yesu aaruma awiixutti awe wira yincererye muttetthe woolaleerya, ohiya waalaleerya aYuda paahi. Eyo yooniherya wira muteko wa waapaka awiixutti waarowa opakiwa olumwenku wotheene.—Mat 10:1, 5-7; Wis 7:9.
(Matheyo 28:20) Mwawixuttiheke wettela sothene sòrumalyakani. Vano miyo kinokhala ni nyuwo mahiku othene, mpakha elapo omala.
nwtsty enoota yoosoma ya Mat 28:20
Mwawixuttiheke: Nuulumo na eGriki noowi “wixuttiha” nintaphulela olakiherya, osuweliha, otthokiherya, ni ovaha onamoona. Owiixuttiha atthu wettela sothene Yesu sirumale awe, waarowa okhala muteko ohinimala. Eyo yaarowa ohela muhina owiixuttiha ele Yesu aaxuttinhe awe, weettela sowiixuttiha sawe, ni otthara ntakiheryo nawe.—Yoh 13:17; aÉf 4:21; 1 Pe 2:21.
Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
(Matheyo 27:51) Okathi ene yowo, ekuwo ya mpani mwa Muluku, yahikhereya eriyari, opajerya osulu mpakha vathí. Elapo yahitetereya, miyala sahiphweyasa,
nwtsty inoota soosoma sa Mat 27:51
ekuwo: Wala ekortina; ekuwo ela yooreera yaanivalaanya Nipuro Nowaaryexa ni Nipuro Noowaarya na etemplo. Yoolema ya aYuda enihimya wira ekortina ele yoolemela, yaarina 18 m orakama waya; 9 m wunnuwa waya; ni 7.4 cm otikana waya. Vaavo Yehova aakhenre awe ekortina eyo eriyari, aahooniherya wira aahinanariwa naale yaamwivale Mwanawe. Nave, eyo yaataphulela wira vaaniweryaneya vano Yesu orowa wiirimu.—aHé 10:19, 20.
mpani mwa Muluku: Nuulumo na eGriki noowi na·osʹ nenno nitaphuleliwe okhala mpaani mwa Muluku, ninhimya empa yuulupale yaarina Nipuro Noowaarya ni Nipuro Nowaaryexa.
(Matheyo 28:7) Vano, mwakuveke orowa walèla awixutti awe wira: “Owo òhihimuwa! Vano-nto onohola orowa oGalileya: weiwo t’unrowanyu omona”. Ela p’itthu yarinaka wolèlani.
nwtsty enoota yoosoma ya Mat 28:7
walèla awixutti awe wira: Owo òhihimuwa!: Athiyana ale ti yaapacenrye oleeliwa sa ohihimuwa wa Yesu; nave-tho ti yaapacenrye orummwa ni nlaikha wira yaaleele awiixutti sa ohihimuwa wa Yesu. (Mat 28:2, 5, 7) Yoolema ya aYuda, enihimya wira muthiyana kheemereriwa ovaha onamoona otribunaali. Masi, nlaikha na Yehova naahaattittimiha athiyana ale, vaavo naavanhe aya muteko ole woohakalaliha.
MUKHALELEKE NTHITI MUTEKO WOOLALEERYA
Niireke Yesu Aakhwiiye Vamwiikimanyoni?
ELE BIIBILIYA ONIHIMYA AWE
ARoma yaahimwiiva Yesu vaavo “yaamuthomeyale aya vamwirini”. (Miteko 5:30, Tradução do Novo Mundo). Alipa-oomulepa Biibiliya aarumeela moolumo manli wira ahimmye etthu yaarumeeliwe wira iiviwe Yesu. Moolumo awo anitaphulela nivatta nimosa paahi na mwiri, ohiya miri miili sowiikimanyiwa. Eliivuru enilavula sa mwiikimanyo (Crucifixion in Antiquity), enihimya wira nuulumo na eGriki noowi staurós nintaphulela “mwiri paahi, ohiya ‘mwiikimanyo’”. Nave, nuulumo noowi xýlon, nrumeeliwe yoolepa ya Miteko 5:30, nintaphulela “mwiri wala nripu nooweemexiwa paahi, naarumeeliwa ni aRoma wira yaakhomele ale yaalamuliwa [wiiviwa]”.
Nave-tho, Biibiliya onnitthokiherya moota Yesu aiviwe awe, ntoko sinooniherya aya nlamulo na aIsarayeli. Nlo naahimya so: ‘Akhalá wira mulopwana mmosá onottheka mulattu oniphwanelawe wiviwa vano khulamuliwa, khuhomphwa va mwirini, mutthu òhompwa otakhaliwa wa Muluku’. (Otumererya 21:22, 23) Murummwa Paulo, aahiromola yoolepa ela, vaavo ahimyale awe wira “Kristu ahìkhaliha òtakhaliwa nipuro nahu: ‘Ootakhaliwa tuule othomeiwale vamwirini [eGriki, xýlon]’”. (aGalasia 3:13, NM) Nto, Paulo onnilipiherya wira Yesu okhwiiye vamwirini, eyo piiyo, vanivattani.
16-22 YA ABRIL
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MARKO 1-2
“Itampi Sanyu Soleveleliwa!”
(Marko 2:3-5) “Vano yahiphiya akina emuruhelaka mulopwana òrakala, athatiwe n’atthu axexe. 4 Nto khiyàwerya ompixa varyawe Yesu, mwaha w’atthu yaharere. Tivó yahivenula nipatho voluluwana ni Yesu, yahimwarya etarato khukuruxa vavale nrepa nataleliwawe òrakal’owo. 5 Yesu, vonalyawe waminixa waya, ahimuhimerya òrakala yoowo wira: - Mwan’aka, itampi sanyu soleveliwa!”
Yesu ti Ephiro 67 itti. 3-5
“Itampi Sanyu Soleveleliwa”
Vaavo Yesu iixuttiha awe mpaani yahaareere atthu, alopwana 4 yaahimuruuhela mutthu oorakala aari vanrepani. Awo yaaphavela wira Yesu ompenuxe mpatthani aya ole. Mwaha wa muttitthi wahaareere, awo “khiyàwerya ompixa varyawe Yesu”. (Marko 2:4) Tthiri, yaahixanka. Nto yaahiwela vasulu va empa anavenula nipatho. Moottharelana, yaahikuxa nrepa naari muretta ole anakuruxela opuro aari Yesu.
Niireke Yesu aahinanariwa? Nnaari! Masi Yesu aahitikinihiwa ni waamini waya khumuhimeerya muretta ole wira: “Itampi sanyu soleveleliwa!” (Matheyo 9:2) Niireke Yesu aahikhalana ehakhi ya olevelela itampi? Yuupuwelelaka etthu ele, alipa-oolepa ni aFarisi yaahimukoha wira: “Mutth’ula onlavulela-ni siso? Ola onninveha Muluku! T’ani onwerya olevelela itampi, ahikhanle Muluku pahi?”—Marko 2:7.
Osuwelaka ele yuupuwela aya, Yesu aahaakoha wira: “Munùpuwelela-ni siso mmurimani mwanyu? Yokhweya tivi? Omwirela òrakal’ola wira: ‘Itampi sanyu soleveleliwa’; walá omwirela: ‘Nvenyé, mukuxe nrepa nanyu, mwetteke’?” (Marko 2:8, 9) Mwaha wa mukuttho ovanhe awe, Yesu onniwerya olevelela itampi sa atthu otheene.
(Marko 2:6-12) Vano, yakhala-vo awixuttihi akina a ikano ekilanthene vavo. Awo yanupuwela mmurimani mwaya, wira: 7 “Mutth’ula onlavulela-ni siso? Ola onninveha Muluku! Tani onwerya olevelela itampi, ahikhanle Muluku pahi?” 8 Yesu, asuwelaka nananoru mmurimani mwawe itthu sùpuwelaya, 9 ahahimerya wira: Munùpuwelela-ni siso mmurimani mwanyu? Yokhweya tivi? Omwirela òrakal’ola wira: “Itampi sanyu soleveleliwa”; walá omwirela: “Nvenyé, mukuxe nrepa nanyu, mwetteke?” 10 Vano musuwelexe wira Mwana a Mutthu òkhalana vathí-va owerya w’olevelela itampi. Vano àhimwirela òrakal’owo wira: - 11 Kiniwirelani nyuwo: nvenyé, mukuxe nrepa nanyu, muroke owani! 12 Nananoru mulopwan’owo ahemela, ahittukhula nrepa nawe, khurowa, atthu othene emonaka. Othene yahitikinihiwa, enanvuwiha Muluku, yiraka: - Khantonko wona etthu sisa!
nwtsty enoota yoosoma ya Mar 2:9
Yokhweya tivi?: Vaamukhweya Yesu olavula wira anwerya olevelela itampi, okhala wira khivaarowa-tho otthuneya etthu ekina wira olipiherye moolumo awe. Masi olavula wira Nvenyé, . . . mwetteke, waatthuneya mwiiriirya waarowa owiiriha atthu otheene woona wira Yesu aahikhalana owerya woolevelela itampi. Yoolepa ela vamosa ni Yesaya 33:24, onninooniherya wira hiyo ninniwereiwa mwaha woorava etampi ya Adamu.
Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
(Marko 1:11) Vano nahìwanyeya nsu nikhumaka wirimu, nihimyaka wira: - Nyuwo mwá Mwan’aka onimphentexaka: miyo kosiveliwa ni nyuwo.
nwtsty enoota yoosoma ya Mar 1:11
nahìwanyeya nsu nikhumaka wirimu: Ela ekwaha yoopacerya ya ikwaha tthaaru, Evangelyo enihimya aya wira apinaatamu yaahiiwa nsu na Yehova.
Nyuwo mwá Mwan’aka: Ntoko yoopattuxiwa yomunepani, Yesu aari Mwaana a Muluku. (Yoh 3:16) Okathi aayariwe awe valaponi, Yesu aari “Mwana a Muluku” ntoko Adamu ahinatthi ottheka. (Luk 1:35; 3:38) Masi, masu a Muluku oowi: “Nyuwo mwá Mwan’aka”, aakhalana yootaphulela ekina, ohiya paahi omuhimya Yesu okhala Mwaana a Muluku. Moolumo awo vamosa ni munepa wootteela aakhenle awe Yesu okathi aabatiziwa awe, yahooniherya wira Yesu, aari mwaana mmoseene oomunepani a Muluku, ‘òyariwa vasya’ yoowo aarina yoolipelela ya otthikela okumi wiirimu. Owo aahoottihiwa ni munepa wootteela wira okhale Mwene oothanliwa ni Muluku ni Namukuttho Muulupale.—Mulikanyihe ni Yoh 3:3-6; 6:51; Luk 1:31-33; aHé 2:17; 5:1, 4-10; 7:1-3.
miyo kosiveliwa ni nyuwo: Wala “miyo koohakalala ni nyuwo; miyo kootteeliwa murima ni nyuwo”. Mat 12:18 onnirumeela moolumo mamosaru. Masu a yoolepa eyo animuromola Yesaya 42:1, amuhimyaka Mesiya, aahiiso, Kristu. Ethoonyeryo ya munepa wootteela, ni nsu na Muluku, naahivaha onamoona wira Mwaana a Muluku, Yesu, aari Mesiya aaleiheriwe.
(Marko 2:27, 28) Yesu ahahimerya-tho wira: Esábadu t’ipakeliwe mutthu, khahiyó mutthu opakeliwe esábadu. 28 Tivó, Mwana a Mutthu ti mwanene esábadu.
nwtsty enoota yoosoma ya Mar 2:28
mwanene esábadu: Yesu aahihimya wira owo aari mwaneene esaabadu. (Mat 12:8; Luk 6:5) Eyo yaahooniherya wira Yesu aahikhalana owerya woovara muteko aarummwale awe ni Tiithi awe a wiirimu esaabadu. (Mulikanyihe ni Yoh 5:19; 10:37, 38.) Esaabadu, Yesu aahipaka miiriirya sinceene, ohela muhina waavoniha aretta. (Luk 13:10-13; Yoh 5:5-9; 9:1-14) Eyo yaathoonyerya moota onrowa awe waakhaliherya atthu okathi onrowa awe olamulelaka valaponi. Nto okathi owo onrowa olikanaka ni esaabadu yoophumurya.—aHé 10:1.
23-29 YA ABRIL
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MARKO 3-4
“Yesu Ahinvoniha Mutthu Oorakala eSaabadu”
(Marko 3:1, 2) Yesu ahikela-tho mpani mothukumana: ahikhala memmo mulopwana òrakala ntata. 2 Vano aFarisi yaninwehexexa Yesu, wira emone atthunaka onvoniha mutth’uwo, nihiku nle na sábadu, wira emukumiherye mulattu.
Yesu ti Ephiro 78 itti. 1-2
Exeeni Yeemereriwa Opaka Esaabadu?
Nihiku nikina na Saabadu, Yesu aahirowa oSinagoga woonasa wene ya oGalileya. Nto opuro ole, aahimphwanya mulopwana aarakanle ntata noolopwana. (Luka 6:6) Vano, alipa-oolepa ni aFarisi yiira anwehaka Yesu. Nthowa xeeni? Awo yaahooniherya etthu yaaphavela aya vaavo yaamukonhe aya Yesu ariki: “Ikano sahu sinnitthuniherya onvoniha mutthu nihiku na Sábadu?”—Matheyo 12:10.
Ahooleli a etiini ya aYuda, yaanikupali wira waaneemereriwa omukhaliherya muretta nihiku na esaabadu, akhala wira okumi wa mutthu owo ori mmaxakhani. Mwa ntakiheryo, nihiku na eSaabadu, mutthu anteya aahiiso aihorokonya kheemereriwa ottikiherya nikhuva opuro naari aya, aahiiso otthukwa nipuro ohorokonnya awe, akhala wira etthu eyo emukhumelenle khiyaarowa omwiiva. Tthiri alipa-oolepa ale ni aFarisi khiyanvanyihale Yesu mwaha woophavela omukhaliherya mulopwana ole aahaawa. Masi yaaphavela mathowa wira anvare Yesu.
(Marko 3:3, 4) Yesu ahimwirela òrakal’owo: - Mwemele, murwé eriyari va. 4 Vano ahakoha atthu ale wira: - Etthu enemiheriwa nihiku na sábadu tivi? Wira sorera walá sotakhala? Omòpola mutthu walá ompwetexa? Ale khiyàkhulanse etthu.
Yesu ti Ephiro 78 etii. 3
Exeeni Yeemereriwa Opaka Esaabadu?
Yesu aanisuwela muupuwelo wa atthu ale. Nave aanisuwela wira ele yaahimya aya khiyaavarihana ni Soolempwa voohimya sa ohonona eSaabadu mwaha woovara muteko. (Okhuma 20:8-10) Yesu aaninyoholiwa mwaha woovara miteko sooloka. Vano, Yesu aahipaka etthu yaaxankinhe atthu ale omuleelaka mulopwana ole wira: “Mwemele, murwé eriyari va”.—Marko 3:3.
(Marko 3:5) Yesu ahawehexexa okherekhere n’uviruwa, aripiwene murima mwaha w’olipa wa mirima saya, ahimwirela mulopwan’owo: - Mòkole ntata. Owo ahòkola ntata, khukhala nikumi.
nwtsty enoota yoosoma ya Mar 3:5
n’uviruwa, aripiwene murima: Marko paahi tolempe moonelo wa Yesu okathi aawehale awe olipa wa mirima wa ahooleli a etiini okathi ola. (Mat 12:13; Luk 6:10) Pedru, aari mulopwana oowoona othunku vanceene; nto waaniheryasa owo taahimmye wira Yesu aahiriipiwa murima.—Nwehe eviidiyu ya “Masu Oopacerya a Eliivuru ya Marko”.
Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
(Marko 3:29) Nto ale anveha Eroho Yowarya, khanrowa ophwanya nlevelelo: ti yottheka entthuna wakhalela mahiku othene.
nwtsty inoota soosoma sa Mar 3:29
anveha Eroho Yowarya: Wala munepa wootteela. Eyo entaphulela olavula moolumo ooruwana, ootakhala ni ooveeha omuhimyaka Muluku wala itthu sa Muluku. Munepa wootteela onikhuma wa Muluku, nto ovaanyiha moolakela aahiiso okhootta ovara waya muteko, onitaphulela onveeha Muluku. Mat 12:24, 28 ni Mar 3:22, sinihimya wira ahooleli a etiini ya aYuda, yaahoona ovara muteko wa munepa wa Muluku vaavo Yesu aapaka awe miiriirya. Masi yaahimmye wira owo aarumeela owerya wa Satana Diabo.
yottheka entthuna wakhalela mahiku othene: Enihimmwa yoottheka mutthu onipaka awe moolakela, enrowa omphwanyiha maxakha mahiku otheene. Yoottheka moota owo, kherina mukuttho aya, aahiiso, khivaniweryaneya oleveleliwa. Nwehe enoota yoosoma ya eveersu ela enilavula sa ale anveha Eroho Yowarya, wala munepa wootteela.
(Marko 4:26-29) Yesu ahihimya-tho wira: - Omwene wa Muluku onlikana n’ipyó mutthu enàlawe mmatta. 27 Vano, owo arupaka ohiyu, avenyaka othana, epyó eyo ennimela, enninnuwa, mwanene owo ahisuwelaka munnuwelo aya. 28 Etthaya enene ennìmiha mihokorokho: wopajeryani onikhala mutathi, vasulu vaya khíyarwa makala makithi; numalá, khíyasarya ipyó mmakalani. 29 Muhokorokh’ole wattokotthá vale, onnipajeriwa ohemphwa, mana wophiya okathi onihemphwaya.
Niireke Nyuwo “Munnisuwela” Ele Enitaphulela Aya?
6 Exeeni enniixuttiha aya nlikanyiho nla? Etthu yoopacerya enireerela ahu osuwela weemererya wira hiyo khanirina ikuru wala owerya wa omwiiriha ole onimusomiha ahu Biibiliya wunnuwa omunepani. Osuwela eyo onoonikhaliherya osyaka yoweeha ya waakhanyererya atthu anaasomiha ahu wira abatiziweke moowaakuveya. Hiyo nihaana opaka itthu sotheene siniwerya ahu wira nimukhaliherye mutthu owo, masi nisuwelaka wira yoothanla enilipa ni mwaneene yoowo. Wiivahererya wa Yehova ohaana okhuma vamurimani va mutthu otumereriwaka ni omphenta wawe Muluku. Etthu ekina yoovirikana ni eyo khenimusivela Muluku.—Esal. 51:12; 54:8; 110:3.
7 Etthu yanenli, nihaana wiiwexexa wira etthu enniixuttiha aya nlikanyiho nla enrowa onikhaliherya ohikhala oovololiheya hata nihoonaka mireerelo sa muteko onivara ahu. Nihaana wiixutta opixa murima. (Yak. 5:7, 8) Hata epyo eyo ehiimaka, vakhala wira noopaka sothene siniwerya ahu wira nimukhaliherye mutthu owo, nisuweleke wira khula etthu enikhumelela khahiyo hiyo ninkumiherya. Yehova onneemererya ipyo iyo wunnuwa vamurimani va atthu yaale aniwoona awe wira animweemererya opaka mirukunuxo sinitthuneya. (Math. 13:23) Vano hiyo nihiphimeke okhumela saana wa muteko ahu niwehaka mireerelo sinikhumelela paahi. Mmoonelo wa Yehova okhumela saana wa muteko ahu koniphimmwa moovarihana ni atthu aniwerya ahu waakhaliherya wiixutta ekeekhai. Ohiya-vo, owo onnisiveliwa wiimananiha wahu moororomeleya hata sihikhumaka mireerelo sinceene.—Mmusome Luka 10:17-20; 1 aKorinto 3:8.
8 Yaneeraru, khahiyo wira khula okathi ninniwerya woona mirukunuxo sinikhumelela vamurimani va mutthu. Mwa ntakiheryo, namathelana mmosa yoowo aasomihiwa Biibiliya ni misionaario, aahimwiitthana munna ole khwiira, hiyo nimphavela okhala anamalaleerya oohibatiziwa. Munna ole khwaakhula wira mwaaphavelaka okhala namalaleerya muhaana omuhiya ompaha soona. Anamathelana ale yaahaakhula wira awo yaahimuhiya ompaha soona myeeri sinceene nnaamwi munna ole ahaasuwela. Exeeni yaawiirinhe atthu ale opaka eyo? Okhala wira awo yaahisuwela wira Yehova aaniwoona awo ampahaka soona ni wira owo khonaaphavela anawiipake. Nto mirima saya saahiwiiriha opaka yoothanla ya ohiya omulya soona khuluwi. Omphenta waya Yehova waahiwiiriha opaka yoothanla yoolokexa. Awo yaahinnuwa hata misionaario ole ohisuwelaka wira saaniiraneya mirukunuxo mweekumini mwaya.
MAKHALELO A MAKRISTAU
w88 1/2 29 etti. 5
Xeeni Vanireerela Aya Ovaha Ephoole?
Khula okathi aalavula awe mwaha, Yesu Kristu aanaatumererya awiixutti awe owiriyana, ovaha ephoole, ni ovaha efaita ihapari sa Omwene wa Muluku. Wira owiirihe atthu yanwiriyana ovaha ephoole, owo aahimmye so: “Mphaveleke wiwa orattene”. “Ari ni màru òwìwa, yiweke!” “Mukiwiriyane othene, musuwele sana”. “Mukiwiriyane, musuwele sana”.— Luk 8:18; Mar 4:9; 7:14; Mat 15:10.
30 YA Abril–6 YA MAIO
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | MARKO 5-6
“Yesu Onoowerya Waahihimuxa Ale Yaaphenta Ahu Akhwiiye”
(Marko 5:38) Vaphiyalyaya owannyawe mukhulupale owo, yahaphwanya atthu yanyakulasa, ekhuwelaka, yinlasaka valupale.
(Marko 5:39-41) Yesu ahikela mpani, khwahimerya atthu ale wira: - Munnyakulela-ni? Muninlela-ni? Mwanamwane owo khakhwiye: onorupa. 40 Nto atthu ale yahimutheyasa. Yesu ahiwòmola othene, aharowana atithi awe n’amam’awe mwan’owo, n’ale yarinawe ararú, khukela mpani-mmwe mwari mwanamwane. 41 Yesu ahinvara ntata, khwira: - Talithá kùm! Eyo enihimya wira: “Mwanamwane, kiniwirelani ti mi: nvenyé!”
nwtsty enoota yoosoma ya Mar 5:39
owo khakhwiye: onorupa: Biibiliya onnilikanyiha, okhwa ni orupa. (Esa 13:4; Yoh 11:11-14; Mit 7:60; 1 aKor 7:39; 15:51; 1 aTe 4:13) Yesu aarowa omuttikiherya okumi mwaaruusi ole, tivonto aalavunle awe siiso wira ooniherye wira, siisaale vaniweryaneya aya onvenxa mutthu onrupa ikhove suulupale, Yesu onniwerya onvenxa mutthu okhwiiye. Ikuru Yesu aarumeelale awe wira omuhihimuxe mwaaruusi ole saakhuma wa Tiithi awe, “yowo onavaha ekumi ale akhwiye ni ompattuxa itthu sahakhanle”.—aRo 4:17.
(Marko 5:42) Mwarusi uwo ahivenya nananoru, khupajerya wetta: arina iyakha mulokó ni pili.
Yesu ti Ephiro 118 etti. 6
Yesu Aahimuhihimuxa Mwaaruusi!
Atthu Yesu aavoniha awe, aanaaleela wira ahilaleyeke itthu aapakela awe, nave eyo ti etthu aaleelale awe anamuyari a mwaana ole. Masi, ohakalala wa anamuyari ale ni atthu akina waahiwiiriha olaleya muhupi ole “elapo ele yothene”. (Matheyo 9:26) Niireke nyuwo khimwaarowa olaleya vaakhanle wira mmusi inyu oohihimuxiwa? Ela, ekwaha ya nenli Yesu aamuhihimunxe awe mutthu aakhwiiye.
Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
(Marko 5:19, 20) Yesu khamutthunihenrye, khumwirela wira: - Muroke owannyu: mwalèle amus’inyu sothene siwirenlyayani Apwiya, n’ikharari somorenlyayani. 20 Mulopwan’owo ahirowa, khupajerya walalèrya atthu èlapo eyo, yihaniwa Dekápoli, sothene Yesu samwirenlyawe. Atthu othene yanitikinihiwa.
nwtsty enoota yoosoma ya Mar 5:19
mwalèle: Yesu aamakela ohimya wira atthu ahilaleye miiriirya sawe. (Mar 1:44; 3:12; 7:36) Masi owo aahimwiirela mulopwana ole wira aaleele amusi awe ele yaakhumelenle. Woonasa wene, mwaha woowi Yesu aahivekeliwa okhuma muttetthe ole, nto khaarowa owerya olaleya mwiiriirya ole. Nave-tho eyo yaamukhaliherya ovaanyiha itthu sowoothiwa saarowa olavuliwaka mwaha wa okhwa wa ikuluwe.
(Marko 6:11) Mwahakheliwe elapo emosá, axinene memmo yahiwìweni, mwavenyaka-mo, mutathé ntthupi na munawuni mwanyu: nenlo nakhalele nthonyeryo.
nwtsty enoota yoosoma ya Mar 6:11
mutathé ntthupi na munawuni mwanyu: Yoolema ela yaataphulela wira awiixutti khiyaarowa okhalana mulattu mwaha wa ihasara Muluku aarowa awe waakumiherya. Moolumo oolikanasa anniphwanyaneya soolepa sa Mat 10:14; Luk 9:5. Marko ni Luka ahincererya moolumo oowi nakhalele nthonyeryo [wala, “onamoona”]. Paulo ni Baarnaba yaahivarela muteko moolumo awo okathi yaari aya wAntiyokiya woPisídia (Mit 13:51), nave Paulo aahipaka etthu emosaru okathi aari awe oKorinto; owo aahitatha ikuwo sawe, oriki: “Mwatthunaka otakhaliwa, ti wawinyu: miyo nkina mulattu”. (Mit 18:6) Yoolema eyo yaanisuweliwa ni awiixutti ale; mwa ntakiheryo ale yaatthara ikano sa aYuda, nto khuviraka muttetthe wa amalapo, yaanitatha ele yoona aya okhala ntthupi na mwiikho naari munawuni mwaya, ahinatthi otthikela okela muttetthe wa aYuda. Masi, Yesu aahikhalana muupuwelo woovirikana okathi aavanhe awe malakiheryo ale awiixutti awe.