Ireferensia sa Okumi ni Orummwa Ahu Ekaderno Enirumeeliwa Omuthukumanoni
7-13 ya Novembro
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | 2 MAMWENE 5-6
“Anakhotto Nrina Ahu Khareere Waatta Waavikana Awo”
it-1 epaax. 797 etti. 5
Eliseu
Israel é Livrado da Síria. No reinado do Rei Jeorão, de Israel, a Síria planeja um ataque de surpresa contra Israel. Mais de uma vez, as manobras de Ben-Hadade II são frustradas por Eliseu, que revela ao Rei Jeorão cada movimento dos sírios. No começo, Ben-Hadade imagina haver um traidor no seu próprio acampamento. Mas, quando descobre a verdadeira fonte das suas dificuldades, manda uma força militar a Dotã, cercando-a com cavalos e carros de guerra para capturar Eliseu. (FOTO, Vol. 1, p. 950) O ajudante de Eliseu fica com medo, mas Eliseu ora a Deus para que abra os olhos de seu ajudante, ‘e eis que a região montanhosa está cheia de cavalos e de carros de guerra, de fogo, em torno de Eliseu’. Daí, à medida que as hostes sírias apertam o cerco, Eliseu ora pedindo o tipo oposto de milagre: “Por favor, fere esta nação de cegueira.” Eliseu diz aos sírios: “Segui-me”, mas não precisa guiá-los pela mão, indicando que se trata de cegueira mental, em vez de cegueira física. Eles não reconhecem Eliseu, a quem vieram capturar, nem sabem para onde ele os está levando. — 2 Rs 6:8-19.
Eliseyo Aahiweha Ikaaro sa Ekhotto sa Mooro Ankhi Nyuwo?
Arukureriwe ene ni awanani oDothani, Eliseyo aahivikaniha okhala oomaaleleya. Mwaha wa xeeni? Mwaha woowi aahinnuuherya nroromelo ni Yehova. Hiyo nave nihaana okhalana nroromelo. Nto nihaana onvekelaka munepa wa Muluku wira nooniheryeke nroromelo ni mikhalelo sikina sa munepa. — Luka 11:13; aGal. 5:22, 23.
it-1 epaax. 463 etti. 5
Cegueira
A cegueira que sobreveio à força militar dos sírios à palavra de Eliseu evidentemente era uma cegueira mental. Se todo o exército tivesse sido golpeado com cegueira física, todos teriam de ser levados pela mão. Mas o relato diz simplesmente que Eliseu lhes disse: “Este não é o caminho e esta não é a cidade. Segui-me.” Sobre este fenômeno, William James, na sua obra Principles of Psychology (Princípios de Psicologia, 1981, Vol. 1, p. 59) declara: “A cegueira mental é um dos resultados mais curiosos de distúrbio funcional do córtice cerebral. Não é tanto a insensibilidade às impressões óticas como é a incapacidade de compreendê-las. Psicologicamente se interpreta isso como perda de associações entre as sensações óticas e o significado delas; e qualquer interrupção das vias entre os centros óticos e os centros de outras ideias deve causar isto.” Esta foi evidentemente a espécie de cegueira removida por Jeová quando o exército sírio chegou a Samaria. (2 Rs 6:18-20) Tal cegueira mental também pode ter estado envolvida no caso dos homens de Sodoma, visto que o relato mostra que, em vez de ficarem aflitos por causa da perda da faculdade da visão, eles persistiram em tentar achar a porta da casa de Ló. — Gên 19:11.
Itthu sa Efaita sa Mbiibiliyani
w05 1/8 epaax. 9 etti. 2
Iponto Suulupale sa Eliivuru ya Mamwene a Nenli
5:15, 16—Exeeni yaamwiirinhe Eliseyo okhootta yoovaha ya Naamani, nto eyo enniixuttiha exeeni? Eliyeso aahikhootta yoovaha ya Naamani maana aanisuwela wira owerya aarina awe wompenuxa Naamani khiwaari wawawe, masi waakhuma wa Yehova. Vaarowa okhala voohiloka waakhela soovaha iye okhala wira eparakha ele aavahiwe ni Yehova. Moolikanasa, arumeyi a Muluku a olelo-va, khaniphavela waakhela mireerelo mwaha wa muteko aninvarela aya Muluku. Awo aniiwelela yooruma ya Yesu yeeyo eni: “Nyuwo nvahiwe mahala, nto nvaheke mahala”. — Matheyo 10:8.
14-20 ya Novembro
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | 2 MAMWENE 7-8
“Yehova Aahiiriha Wiiraneya Itthu Saakhala Ntoko Wira Khisaaweryaneya”
it-1 epaax. 798 etti. 1
Eliseu
Entretanto, mais tarde, Ben-Hadade II invade, não com guerrilhas esporádicas, mas em massa, e sitia Samaria. O sítio é tão grave que se relata ao rei pelo menos um caso em que uma mulher come seu próprio filho. Como descendente de Acabe, o Rei Jeorão, “filho dum assassino”, jura matar Eliseu. Mas o juramento precipitado não é executado. Chegando à casa do profeta com seu ajudante de ordens, Jeorão declara que perdeu toda a esperança de ajuda da parte de Jeová. Eliseu assegura ao rei que haverá abundância de reservas alimentares no dia seguinte. O ajudante de ordens do rei zomba desta predição, movendo Eliseu a lhe dizer: “Eis que o verás com os teus próprios olhos, mas não comerás disso.” Por meio dum ruído que Jeová faz os sírios ouvir no seu acampamento, eles são levados a crer que um grande exército de nações coligadas está avançando contra eles, e passam a fugir, deixando intato seu acampamento, com todos os seus suprimentos alimentares. Quando o rei fica sabendo da deserção dos sírios, ele encarrega o ajudante de ordens de guardar o portão de Samaria, e ali ele é pisoteado até morrer, quando a multidão faminta de israelitas se lança ao saque do acampamento. Ele vê o alimento, mas não come dele. — 2 Rs 6:24-7:20.
Itthu sa Efaita sa Mbiibiliyani
it-2 epaax. 188 itti. 7-8
Muthuko
Mamwene a Nloko na Davidi. Yehova aahimuthanla Davidi wira okhale mwene a wIsarayeli, nto owo okhaliheriwaka ni Muluku, ahooniherya okhala muhooleli a miruku ni ooloka. Ti maana aya Davidi iitthaniwa awe ‘muthuko a wIsarayeli’. (2 Sa 21:17) Nivarihano Yehova aapanke awe ni Davidi, owo aahimmye so: “Ehije anyu enolipa mahiku ene òhimala”. (2 Sa 7:11-16) Vekeekhai mamwene ootheene yaattharelana nuumala Davidi, orweela wa mwanawe Davidi Salomoni, waari ntoko “muthuko” a wIsarayeli. — 1 Ma 11:36; 15:4; 2 Ma 8:19; 2 Wa 21:7.
21-27 ya Novembro
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | 2 MAMWENE 9-10
“Yehu Ahooniherya Olipa-Murima ni Nthiti”
w11 15/11 epaax. 3 etti. 2
Jeú defende a adoração pura
Jeú recebeu uma missão quando a nação de Israel estava em má situação. O país estava sob a perversa influência de Jezabel, viúva de Acabe e mãe do rei regente, Jeorão. Ela promoveu o culto a Baal em prejuízo da adoração de Jeová, matou profetas de Deus e corrompeu o povo com suas “fornicações” e “feitiçarias”. (2 Reis 9:22; 1 Reis 18:4, 13) Jeová decretou a eliminação da inteira casa de Acabe, incluindo Jeorão e Jezabel. Jeú foi incumbido de encabeçar essa ação.
w11 15/11 epaax. 4 itti. 2-3
Jeú defende a adoração pura
Depois de se recusar a dar informações a dois mensageiros enviados a ele, Jeú encontrou-se com o Rei Jeorão e seu aliado Acazias, rei de Judá, cada qual no seu próprio carro de guerra. A pergunta de Jeorão: “Há paz, Jeú?” recebeu a seguinte resposta: “Que paz pode haver enquanto há as fornicações de Jezabel, tua mãe, e as suas muitas feitiçarias?” Assustado com essa resposta, Jeorão tentou fugir. Mas Jeú foi mais rápido do que ele! Retesando um arco, acertou com uma flecha o coração de Jeorão, que caiu morto no seu carro de guerra. Embora Acazias conseguisse escapar, Jeú mais tarde foi ao seu encalço e fez com que ele também fosse morto. — 2 Reis 9: 22-24, 27.
O próximo membro da casa de Acabe a ser eliminado era a perversa Rainha Jezabel. Jeú com razão chamou-a de ‘esta maldita’. Ao chegar a Jezreel, Jeú a viu numa janela do palácio. Sem rodeios, ordenou que os oficiais da corte jogassem Jezabel janela abaixo. Daí, Jeú fez com que seus cavalos pisoteassem essa corrompedora de todo o Israel. Em seguida, Jeú eliminou dezenas de outros membros da casa do perverso Acabe.— 2 Reis 9:30-34; 10:1-14.
w11 15/11 epaax. 5 itti. 3-4
Jeú defende a adoração pura
É verdade que Jeú derramou muito sangue. Mesmo assim, as Escrituras o retratam como homem corajoso que libertou Israel da opressiva dominação de Jezabel e sua família. Fosse quem fosse o líder de Israel a fazer isso, para ser bem-sucedido, teria de ser um homem de coragem, determinação e zelo. “Era um trabalho duro e foi executado de modo implacável e cabal”, diz certo dicionário bíblico. “Medidas menos severas provavelmente teriam falhado em erradicar de Israel a adoração de Baal.”
Você sem dúvida reconhece que algumas circunstâncias que cercam os cristãos atuais requerem que eles manifestem certas qualidades de Jeú. Por exemplo, como devemos reagir se formos tentados a fazer algo que Jeová condena? Devemos rejeitar isso de maneira imediata, corajosa e resoluta. Quando se trata de nossa devoção a Deus, não podemos tolerar nenhuma rivalidade para com Jeová.
Itthu sa Efaita sa Mbiibiliyani
w11 15/11 epaax. 5 itti. 6-7
Yehu Onnaakiherya Okokhorela wa Ekeekhai
Woonasa wene, Yehu aakupali wira otaphuwa waarina aya omwene wa aisarayeli ni wa aYuda waanikumiherya okawanyeya wa itiini, moomweneni mmo. Ntoko siiraneyale aya ni mamwene a khalai a wisarayeli, Yehu aahimananiha wira okokhoreliwa wa amuluku eethiru ohimala-male. Masi eyo yooniherya ohimwaamini Yehova yoowo aamukhalinhe mwene Yehu.
Wanipacerya Yehova aahimuttottopela Yehu mwaha ‘wowetta saana ni opaka itthu saphavela awe’. Masi Yehu, ‘khamalihenrye [wettela] ni murima awe wothene molumo a Apwiya’. (2 Mam. 10:30, 31) Yoowiiraneya ela enniniixuttiha etthu emosa. Nihikhala-khale nuupuwelaka wira waataana wahu ni Yehova ti woohimala. Khula nihiku nihaana wiimananiha okhala oororomeleya wa Muluku, nimusomaka Biibiliya, wuupuwelela itthu nniixutta ahu, ni onvekela ni murima wootheene Tiithi ahu a wiirimu. Nto nihaana wiimananiha wira nihihiye weettela malamulo a Yehova ni murima ahu wootheene. — 1 aKor. 10:12.
28 A NOVEMBRO – 4 A DEZEMBRO
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | 2 MAMWENE 11-12
“Muthiyana a Nrima ni Ootakhala Onnihukhummwa”
it-1 epaax. 247 etti. 10
Atalia
Atalia, assim como sua mãe Jezabel, instigava Jeorão, seu marido, a fazer o que era mau aos olhos de Jeová durante o reinado dele de oito anos. (1 Rs 21:25; 2 Cr 21:4-6) E igual à sua mãe, Atalia impiedosamente derramou o sangue dos inocentes. Quando Acazias, seu filho iníquo, morreu, depois de reinar um ano, ela matou todos os outros da linhagem real, exceto o menininho Jeoás, que tinha sido escondido pelo sumo sacerdote e sua esposa, tia de Jeoás. Depois disso, Atalia empossou-se como rainha, por seis anos, c. 905-899 AEC. (2 Cr 22:11, 12) Os filhos dela roubaram do templo de Jeová as coisas sagradas e as ofereceram a Baal. — 2 Cr 24:7.
it-1 epaax. 247 etti. 11
Atalia
Quando Jeoás atingiu sete anos de idade, Jeoiada, o sumo sacerdote temente a Deus, tirou o menino do esconderijo e o coroou como legítimo herdeiro do trono. Ouvindo o tumulto, Atalia correu para o templo, e, ao ver o que estava acontecendo, bradou: “Conspiração! Conspiração!” O sumo sacerdote Jeoiada ordenou que fosse retirada do local do templo, a fim de ser executada no portão dos cavalos do palácio; ela foi, talvez, a última pessoa da casa abominável de Acabe. (2 Rs 11:1-20; 2 Cr 22:1-23:21) Quão veraz se mostrou que: “Nada da palavra de Jeová, que Jeová falou contra a casa de Acabe, cairá sem cumprimento por terra”! — 2 Rs 10:10, 11; 1 Rs 21:20-24.
Itthu sa Efaita sa Mbiibiliyani
it-2 epaax. 31 etti. 6
Yowasi
Yehova kheemyale wira Yowasi iiviwe nlelo ori ene mwaana maana aaphavela wira nloko na Davidi nenlo aarowa awe okhuma Mesiya nihimala-male nave wira nikhale noolipihiwa. — 2 Rs 12:1-3; 2 Cr 24:1-3; 25:1.
5-11 ya Dezembro
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | 2 MAMWENE 13-15
“Mutthu Oniimananiha ni Murima Wootheene Onnaakhela Mareeliho Manceene”
w10 15/4 epaax. 26 etti. 1
Está seguindo plenamente a Cristo?
11 Para ilustrar a importância de ser zeloso no serviço de Deus, note um episódio ocorrido na vida do Rei Jeoás, de Israel. Preocupado com a evidente conquista de Israel pela Síria, Jeoás dirigiu-se chorando a Eliseu. O profeta instruiu-o a atirar uma flecha pela janela em direção à Síria, indicando que Jeová daria a vitória contra essa nação. Isso com certeza reanimou o rei. A seguir, Eliseu disse a Jeoás que apanhasse suas flechas e golpeasse o chão com elas. Jeoás golpeou o chão três vezes. Eliseu ficou irado com isso, pois golpear o chão cinco ou seis vezes teria significado ‘golpear a Síria até acabar’. Agora Jeoás ganharia apenas três vitórias parciais. A sua falta de zelo limitou seu sucesso. (2 Reis 13:14-19) Que lição aprendemos desse relato? Jeová nos abençoará ricamente só se realizarmos a sua obra de todo coração e com zelo.
Muluku “Onnatthuvela Ale Animphavela”
Yehova onaatthuvela atthu xeeni? Paulo onihimya so: Muluku “onnatthuvela ale animphavela”. Eliivuru ekina ya anamataphulela a Biibiliya, enihimya wira nuulumo na eGriki noowi ‘omphavela’, khanintaphulela “weererya omphwanya Muluku”, masi, nintaphulela wiimananiha wira “nimukokhorele Muluku”. Eliivuru ekina enitthokiherya wira nuulumo nna na eGriki nintaphulela wiimananiha ni oluttuweliwa. Tthiri, Yehova onnaatthuvela yaale waamini waya oniwiiriha omukokhorela mooluttuweliwa ni murima wootheene. — Matheyo 22:37.
Yehova onaatthuvela sai arumeyi awe oowaamini? Owo ohaaleiherya waatthuvela itthu so hakalaliha muhoolo. Eyo enooniherya oreera wawe murima ni ophenta vaavo onirowa awe waavaha ekumi yoohimala oParayiisu ya valaponi. (Wiisuupulula 21:3, 4) Hata vano, atthu animphavela Muluku anniphwanya mareeliho manceene. Ekhaliheriwaka ni munepa awe woowaarya ni miruku siri mBiibiliyani, awo annikhalana okumi wooloka ni woohakalaliha. — Esalimo 144:15; Matheyo 5:3.
Itthu sa Efaita sa Mbiibiliyani
w05 1/8 epaax. 11 etti. 3
Iponto Suulupale sa Eliivuru ya Mamwene a Nenli
13:20, 21—Niireke mwiiriirya onihimmwa yoolepa ela, onnivarihana ni itthu wala mapuro anithokoreriwa okhala oowaarya? Nnaari, khenivarihana. Biibiliya khonihimya vakhala wira makhuva a Eliseyo yaanikokhoreliwa. Waari mwaha wa owerya wa Muluku wiiraneyale aya mwiiriirya ola, ntoko siiraneyale aya ni miiriirya sootheene Eliseyo aapanke awe okathi aari awe mukumi.
12-18 ya Dezembro
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | 2 MAMWENE 16-17
“Opixa Murima wa Yehova Wookhalana Mukano”
it-2 epaax. 908 etti. 6
Salmaneser
Dominação de Israel. Durante o reinado do Rei Oseias, de Israel (c. 758-740 AEC), Salmaneser V invadiu a Palestina e Oseias tornou-se seu vassalo sob a imposição de um tributo anual. (2 Rs 17:1-3) Todavia, numa época posterior, Oseias deixou de pagar o tributo e foi descoberto conspirando com o Rei Sô, do Egito. (Veja SÔ.) Por causa disso, Salmaneser pôs Oseias em detenção e depois sitiou Samaria por três anos, após o que a cidade bem fortificada por fim caiu, e os israelitas foram levados ao exílio. — 2 Rs 17:4-6; 18:9-12; compare isso com Os 7:11; Ez 23:4-10.
it-1 epaax. 450 etti. 9
Cativeiro
Tanto no reino setentrional das dez tribos, de Israel, como no reino meridional das duas tribos, de Judá, a causa básica que resultou no cativeiro foi a mesma: o abandono da adoração verdadeira de Jeová em favor da adoração de deuses falsos. (De 28:15, 62-68; 2 Rs 17:7-18; 21:10-15) Jeová, da sua parte, enviava continuamente seus profetas para avisar a ambos os reinos, mas isso de nada adiantou. (2 Rs 17:13) Nenhum dentre os reis do reino das dez tribos, de Israel, chegou a fazer um expurgo completo da adoração falsa instituída por Jeroboão, o primeiro rei daquela nação. Judá, a nação-reino sua irmã ao S, deixou de acatar tanto os avisos diretos de Jeová como o exemplo do cativeiro em que Israel havia caído. (Je 3:6-10) Os habitantes de ambos esses reinos foram por fim levados para o exílio, cada nação sofrendo mais de uma deportação principal.
Itthu sa Efaita sa Mbiibiliyani
it-2 epaax. 924 etti. 8
Musamariya
Yaahimmwa aisarayeli yaakhala ni yiirela mpantta omwene wa oSamariya, mwaakha wa 740 Ohinatthi Kristu Orwa ahinatthi otupheliwa ni Asiriya. Nto eyo yaaniiriha okhala oovirikana ni atthu yaaruuhiwe ni aSiriya. (2 Ma 17:29) Muhoolo mwaya, nuulumo nlo naanirumeeliwa vanceene ehimmwaka etiini ohiya muttetthe aahiiso mutthenkeso wa epoliitika. Nuulumo noowi “musamariya” yaahimmwa atthu yeettela etiini yaakhala muttetthe wa oSikhemi ni oSamariya, etiini yeeyo yaarina malamulo oovirikana ni eYuda. — Yoh 4:9.
19-25 ya Dezembro
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | 2 MAMWENE 18-19
“Moota Xeeni Awanani Ahu Animananiha Aya Wira Anikhulumule?”
w05 1/8 epaax. 1 etti. 5
Destaques do livro de Segundo dos Reis
18:19-21, 25 — Ezequias fez uma aliança com o Egito? Não. Rabsaqué mentiu ao acusar Ezequias, assim como também mentiu quando afirmou ter a “autorização de Jeová.” O fiel rei Ezequias confiava somente em Jeová.
w10 15/7 epaax. 13 etti. 3
“Não tenhas medo. Eu mesmo te ajudarei.”
Rabsaqué usou raciocínio enganoso no esforço de semear dúvidas. Ele disse: ‘Não são de Jeová os altos e altares que Ezequias removeu? O próprio Jeová me disse: “Sobe contra esta terra, e tens de arruiná-la.”’ (2 Reis 18:22, 25) Assim, Rabsaqué argumentou que Jeová não lutaria em favor de Sua nação porque estava descontente com ela. Mas a verdade era o contrário. Jeová estava contente com Ezequias e com os judeus que haviam voltado a praticar a adoração verdadeira. — 2 Reis 18:3-7.
Akukhuli Athanu ni Anli ni Axitokweene Athanu ni Araru, Anitaphulela Exeeni wa Hiyo Olelo-va?
14 Mwene a wAsiria aahirwa khumaka oLàkixi, waattamela mpantta onikela nsuwa wa oYerusalemu. Khwaaruma anamitthaka araru wira yaahiihe anakhotto a Ezekiya owana. Namitthaka mmosa yoowo nsina nawe neekhulupale iihaniwa Rabsake aahirumeela inamuna sinceene sa woopopiha. Olavulaka ni eHeeberi, owo ahaatumererya atthu omurukunuwela Ezekiya ni omwiiwelela mwene a wAsiria, anoothererya wira aamwaaroiha elapo yaarowa aya okhalana ekumi yooreera. (Mmusome 2 Mamwene 18:31, 32.) Nto Rabsake aahithipelela ohimya wira ntoko siisaale amuluku a maloko makina ahiwaakinhe aya atthu aya, nave Yehova khaarowa owerya owoopola aYuda mmatatani mwa Asiria. Mwa miruku aisarayeli khiyaakhunle masu ale oonyohola a Rabsake, eyo ti etthu enipaka aya arumeyi a Yehova olelo-va. — Mmusome 2 Mamwene 18:35, 36.
Itthu sa Efaita sa Mbiibiliyani
it-1 epaax. 203 etti. 3
Alipa Anithipa Mapuro Yaakhaliwa Khalai
Yoowiiraneya ya mBiibiliyani ennooniherya wira Mwene Senakeribi, a wAsiria, iiviwe ni anaawe anli, eyo piiyo, Adrameleki ni Sareseri, khurantteliwa ni mwanawe mukina Asaradoni. (2 Ma 19:36, 37) Yoohimmwa emosa ya anamatokosa a oBabilonia, yaahimya wira nihiku 20 na mweeri wa Tebete, Senakeribi aahiiviwa ni mwanawe mmosa okathi aatthikawe okhottoni. Alipa ootokosa itthu sa khalai aaphwanya nluku na Asaradoni, mwaana a Senakeribi yoowo aakenle omwene nuumala apapawe okhwa, naahimya wira axuulupale awe Asaradoni yaahaarukunuwela apapaya ni khuwiiva nuumala-vo khutthyawasa. Musomi mmosa Philip Biberfeld, (História Universal Judaica; 1948, Vol. I, p. 27), otthokiheryaka mwaha owo ohimmye so: “Yoowiiraneya ya oBabilonia, ennivarihana ni ele Biibiliya onihimya awe. Moovarihana ni nluku niphwanyiwe nenlo naamuhimya Asaradoni nihooniherya wira Biibiliya onihimya ekeekhai. Etthu yaaphwannye aya anamatokosa ale ennooniherya wira ti ya faita vanceene ni pooti waakhaliherya ale olelo-va ahinimukupali Biibiliya.
26 A DEZEMBRO–1 A JANEIRO
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | 2 MAMWENE 20-21
“Ezekiya Aahipaka Nivekelo Naamwiirinhe Yehova Omukhaliherya”
ip-1 epaax. 394 etti. 23
O rei que foi recompensado pela sua fé
23 Por volta da época em que Senaqueribe veio inicialmente contra Judá, Ezequias ficou muito doente. Isaías lhe disse que morreria. (Isaías 38:1) O rei, de 39 anos, ficou arrasado. Ele não se preocupava só com seu próprio bem-estar, mas também com o futuro do povo. Jerusalém e Judá corriam o risco de serem invadidos pelos assírios. Se Ezequias morresse, quem lideraria a luta? Naquele tempo, Ezequias não tinha filho para assumir o reinado. Numa oração fervorosa, Ezequias implorou misericórdia a Jeová. — Isaías 38:2,3.
Mmurumeeleke Yehova ni Murima Wootheene!
16 Muhoolo mwaya, Ezekiya aahiwereiwa onahala okhwa. Okathi owo wooxankiha, aahimuxonttela Yehova omuupuxeryaka ororomeleya wawe ni aahinvekela nikhaliheryo. (Mmusome 2 Mamwene 20:1-3.) Yehova aahaakhula nivekelo na Ezekiya, khunvoniha aahiiso ompenuxa. Biibiliya onnooniherya wira olelo-va, Muluku khonipaka miiriirya sa onivoniha okathi oniwereiwa ahu aahiiso wuncererya mahiku a okumi ahu. Masi ntoko Ezekiya, nnoowerya omuroromela Yehova wira onikhaliherye. Hiyo pooti omuhimeerya so: “Xontte, Apwiya! Muhiliyaleʹ wira kihetta vororomeleya vamaithoni vanyu, kittharaka exariya ni murima woloka”. Niireke munnikupali wira okathi wotheene Yehova onrowa wookhapelelakani, hata okathi oniwereiwa anyu? — Esalimo 41:4.
g01 22/7 epaax. 13 etti. 4
Como a oração pode me ajudar?
Nos tempos bíblicos alguns homens de fé receberam respostas diretas — até mesmo milagrosas — a suas orações. Quando o Rei Ezequias, por exemplo, soube que estava com uma doença terminal, ele suplicou a Deus que o sarasse. Deus respondeu: “Ouvi a tua oração. Vi as tuas lágrimas. Eis que te saro.” (2 Reis 20:1-6) Outros homens e mulheres que temiam a Deus também foram beneficiados por Deus agir em seu favor. — 1 Samuel 1:1-20; Daniel 10:2-12; Atos 4:24-31; 10:1-7.
Itthu sa Efaita sa Mbiibiliyani
it-2 epaax. 478 etti. 4
Mphimo
Yehova aaphavela ohimya wira aarowa omphukela Yerusalemu vamosa ni anamalamulela awe, ni aarowa waapwetexa mwaha wa itthu soohiloka yaapaka aya. Opwetexiwa wa Yerusalemu wiiraneyale mwaakha wa 607 Ohinatthi Kristu Orwa. (2 Ma 21:10-13; 10:11) Omurumeela aka profeta Yesaya, Yehova ahaalopola mamwene ale oowiixunnuuha ni ootakhala oYerusalemu, ohimyaka so: “Exariya enokhala mphimo wa malitti: oloka onokhala mulikanyiheryo w’emp’eyo”. Malamulo a mphuki a xariya Yehova, yanwooniherya ale yaamurumeela Yehova ni ale yaarowa woopowa ni ale yaarowa opwetexiwa. — Yes 28:14-19.