MWAHA WA VAKAAPANI | EXEENI YAMWIIRINHE YESU OHAAWA NI OKHWA?
Ohihimuxiwa Wa Yesu: Niireke Ohiiraneya Tthiri?
Okathi wa ephovo mwaakha wa 33 EC, Yesu muNazarethi aahookotthiwa. Owo aahootheriwa omurukunuwela guvernu, aahimaniwa vootakhala, ni aahikhomeliwa vamwirini nto khukhwa mwa enamuna yoowereya. Masi Muluku aahimuttikiherya okumi. Nto nuuvira mahiku 40, Yesu aahirowa wiirimu.
Yowiiraneya ela yooriipiha murima, elempwale ni Ivangelyo xexe sa Soolempwa sa eGriki sa eKristau, seiyo sinisuweliwa okhala Wataana wa Naanano. Niireke tthiri itthu iyo sihiiraneya? Nikoho nlo ti nootthuneya. Akhala wira itthu iyo khisiiraneyale, nto waamini wa eKristau khorina efaita nave yoolipelela ya okumi woohimala mParayiisu, etthu ya ethiru paahi. (1 aKorinto 15:14) Ohiya-vo, akhala wira itthu iyo sihiiraneya tthiri eyo ennaakhaliherya apinaatamu okhalana okumi wooloka, yoowo nyuwo mukhanle anyu oophwanya. Nto, Ivangelyo iyo sinitthokiherya itthu sa ekeekhai wala sa ethiru?
SOOTOKOSA SINOONIHERANI?
Moovirikana ni ihantisi sa mulaponi, Ivangelyo sinihimya myaha sekeekhai ni enamuna yootthokiheya. Mwa ntakiheryo, sinniromola masina a mapuro atonko okhala, makina a yaawo akhanle ooxukuriwa olelo-va. Ivangelyo sinnaaromola atthu eekeekhai atonko okhala, yaawo aniromoliwa-tho ni myaha sa mulaponi.—Luka 3:1, 2, 23.
Yesu onniromoliwa ni alipa oolepa myaha sa mulaponi a eseekulu yoopacerya ni yanenli.a Moota Ivangelyo sinitthokiherya okhwa wa Yesu, onnivarihana ni moota aRoma a khalai yaawiiva aya atthu. Nave-tho Ivangelyo sinnitthokiherya sowiiraneya mwa enamuna yoororomeleya, ohela muhina itthu soohiloka yaapanke aya awiixutti a Yesu. (Matheyo 26:56; Luka 22:24-26; Yohani 18:10, 11) Itthu iyo sotheene sinooniherya wira atthu yaalepa Ivangelyo khiyaavitha etthu; nave itthu yaalempe aya voohimya sa Yesu ti sekeekhai.
OHIHIMUXIWA WA YESU
Nnaamwi anamunceene yeemereryaka tthiri wira Yesu ootoko okhala ni okhwa, akina khanikupali wira owo oohihimuwa. Hata atthareli awe, wanipacerya khiyaakupali ehapari eyo. (Luka 24:11) Nto waaniherya waya wotheene waamanle vaavo atthareli akina yamoonale aya Yesu mapuro oovirikana. Okathi omosa aahaakhumelela anamoona oowiiraka 500.—1 aKorinto 15:6.
Hata asuwelaka wira yaahikhala ootthukiwa ni wiiviwa, awiixutti yahaalaleerya atthu otheene moolipa murima sa ohihimuxiwa wa Yesu waahela muhina ale yaamwiivale. (Miteko 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Niireke awiixutti a Yesu yaamulipiherya omulaleya Yesu vaakhanle wira khiyaasuwela saana akhala wira owo aahikhwa khutthikela-tho okhala mukumi? Tthiri ohihimuxiwa wa Yesu tokhalihenrye eKristau orowa vahoolo okhuma okathi yoole mpakha olelo.
Myaha siniromoliwa ni Ivangelyo voohimya sa okhwa ni ohihimuwa wa Yesu, sinnooniherya tthiri wira myaha iyo sihiiraneya, ni ti sekeekhai. Omusoma Biibiliya ni ephoole onimookhaliheryani okupali wira tthiri itthu iye sookhumelela. Akhala wira munimwiiwexexa nthowa naya itthu iyo siiraneyale aya, waamini wanyu onoolipa. Mwaha onittharela onootthokiherya saana.
a Mwa ntakiheryo, Tácito yoowo aayariwe mwaakha wa 55 EC, aalempe wira “Kristu, (yoowo ninkhuma aya nsina noowi [maKristau]), aahihaawa vanceene okathi aalamulela awe Tibério ni procurador oRoma Ponsio Pilato”. Nave-tho Yesu onniromoliwa ni Suetônio (eseekulu yoopacerya); Josefo, mulipa oolepa sowiiraneya sa aYuda (eseekulu yoopacerya); ni Plínio, o Moço guvernatoro oBitinia (wanipacerya wa eseekulu ya nenli).