SHEMPPUWAA 7
Sabbakiyo Hiillaa Asawu Sabbakanawu Ubbabaa Goꞌettiyoogaa
1, 2. (a) Yesuusi daro asawu yootanawu ay hiillaa goꞌettidee? (b) Kiristtoosa kaalliya ammanettidaageeti a leemisuwaa waatidi kaallidonaa, qassi aybissi?
DARO asay abbaa doonan Yesuusa lanqqiyan yuuyi aadhidi eqqiis; shin i issi wolwoluwaa giddo gelidi guuttaa abbawu giddokko shiiqiis. Ayssi giikko, i ba cenggurssaa haattay xoqqu oottanaagaanne he cora asay i yootiyoobaa loyttidi siyana danddayiyoogaa erees.—Marqqoosa 4:1, 2 nabbaba.
2 Kawotettay eqqiyo wode heeran ammanettida erissiyo ashkkarati mishiraachuwaa daro asawu yootanawu ooratta hiillaa goꞌettiyoogan Kiristtoosa leemisuwaa kaallidosona. Xoossaa asay hanotay laamettiyo wodenne ooratta tekinolojee merettiyo wode, Kawoy kaalettin ubbatoo he tekinolojiyaanne ooratta hiillaa goꞌettees. Wurssettay yaanaappe kase danddayettida keenan daro asawu odanawu koyoos. (Maa. 24:14) Awaaninne deꞌiya asawu yootanawu nuuni goꞌettido hiillatuppe amaridaageeta ane beꞌoos. Qassi ne ammanoy beni wode mishiraachuwaa daro asawu sabbakidaageetuugaa mala gidana danddayiyo ogeta qoppa.
Daro Asawu Sabbakiyoogaa
3. Nuuni gaazeexaa goꞌettiyoogan tumaa morkketi ayssi yiillotidonaa?
3 Gaazeexaa. Ishaa Rasilinne ayyo mata laggeti 1879ppe doommidi Wochiyo Keelaa attamissidi Kawotettaa mishiraachuwaa daro asay siyanaadan oottidosona. SHin, 1914ppe kasetidi deꞌiya unddenna layttan mishiraachoy kaseegaappe daro asawu odettanaadan Kiristtoosi issi issibaa giigissennan aggenna. Hegee 1903n doommiis. He laytti, Penssilveniyan Protesttantte haymaanootiyaa kaalettiya amaridaageetu gishshaa haasayiya Dottoriyaa Eetani Geeshsha Maxaafaa timirttiyaa xeelliyaagan Rasilaara darotoo haasayiis. Eetani Rasilawu xaafido dabddaabbiyan, “Taaninne neeni maayettenna . . . oyshatuppe amaridaageetubaa asaa sinttan haasayiyoogee asay keehi koyiyooba gaada qoppays” yaagiis. Rasilinne ayyo mata laggetikka hegan asay ufayttana gi qoppido gishshawu, eti haasayiyoobay Zi Pitisberg Gaazet geetettiya erettida gaazeexan attamettanaadan issi issibaa giigissidosona. Rasili he gaazeexan kessiyo huuphe yohoy keehippe erettidabanne i Geeshsha Maxaafaa tumaa loytti qonccissiyoogee keehi ammanttiyaaba gidiyo gishshawu, Rasila haasayaa saaminttan saaminttan he gaazeexan kessanawu qaalaa gelidosona. Hegee tumaa morkketa keehippe yiilloyidoogee qoncce!
Rasila haasayay 1914 gakkanaassi, 2,000ppe dariya gaazeexan kiyiis
4, 5. Raasili ayba eeshshaa bessidee, qassi aawatettay deꞌiyoogeeti a leemisuwaa waatidi kaallana danddayiyoonaa?
4 Takkennan, haratikka bantta giigissiyo gaazeexatun Rasila haasayay kiyanaadan koyidosona. Rasila haasayay “tammanne naaꞌꞌu gaazeexatun ubbatoo” kiyiyoogaa Wochiyo Keelay 1908n yootiis. Gidoppe attin, gaazeexaabaa eriya ishantti Maabaraa biiruwaa Pitisbergeegaa aggidi, keehi erettiya hara kataman dooyikko Geeshsha Maxaafaa qofaa oyqqida huuphe yohuwaa daro gaazeexan kessana danddayiyoogaa Rasilassi yootidosona. Rasili he zoriyaanne hegaara gayttidabaa yuushshi qoppidi, biiruwaa 1909n Niwu Yorken, Birukiliinen dooyiis. Hegaappe denddidaagan, issi aginappe guyyiyan Rasila haasayay 400 gidiya gaazeexan kiyiis; qassi he haasayay kiyiyo gaazeexaa qooday gujji gujji biis. Kawotettay 1914n eqqanaappe guuttaa kasetidi Rasila haasayaynne i xaafiyoobay oyddu qaalan, 2,000ppe dariya gaazeexan kiyiis!
5 Hegaappe nuuni keehi koshshiyaabaa ay tamaariyoo? Ha wodiyan Xoossaa dirijjitiyan aawatettay deꞌiyoogeeti Rasilaagaadan bantta huuphiyaa kawushshana koshshees. Waatidi? Keehi koshshiyaabaa kuuyiyo wode haratu zoriyaa siyiyoogaana.—Leemiso 15:22 nabbaba.
6. Gaazeexan kiyida Kawotettaabaa tumay issi maccaasiyo waatidi maaddidee?
6 He gaazeexatun kiyida Kawotettaabaa tumay asaa deꞌoy laamettanaadan oottiis. (Ibr. 4:12) Leemisuwawu, he gaazeexatun kiyida huuphe yohoti tumaa eranaadan maaddido darotuppe issinna, 1917n xammaqettida Ora Hetsel giyo michiyo. Ora hagaadan gaasu: “Taani azina gela simmada, Minisotan, Rochister giyo kataman deꞌiya ta aayyiyo oychanawu baas. Taani ta aayyiyaa gaazeexaappe issi issi huuphe yohuwaa qanxxishin gakkaas. He huuphe yohoy Rasila haasayaa. Ta aayyiyaa hegaappe tamaaridobaa tawu yootaasu.” Ora tumaa ammanada usuppun tamma gidiya layttawu ammanettada Xoossaa Kawotettaabaa sabbakaasu.
7. Sintta xeera gididi kaalettiyaageeti gaazeexaa goꞌettiyoogaa xeelliyaagan yuushshi qoppidoy aybissee?
7 Sintta xeera gididi kaalettiyaageeti mishiraachuwaa daro asawu gattanawu gaazeexaa goꞌettiyoogaa 1916n yuushshi qoppanaadan oottiya naaꞌꞌubay merettiis. Koyroy, he wode olettiyo Gita Olaa gaasuwan gaazeexaa attamissanawu goꞌettiyoobaa demmanawu keehippe metidoogaa. Inggilize biittan nuuni gaazeexan kessiyoobaa kaalliya kifilee 1916n he metuwaa hagaadan gi qonccissiis: “Ha wodiyan he haasayay 30ppe guuttaa dariya gaazeexatun kiyees. Woraqatay keehi alꞌꞌi alꞌꞌi biyo gishshawu, he qooday mata wode keehi guuxxennan waayi aggana.” Naaꞌꞌanttoy, Ishaa Rasili Xiqimita 31, 1916n hayqqidoogaa. Hegaappe denddidaagan, Tisaase 15, 1916, Wochiyo Keelay, “Ishaa Rasili hayqqido gishshawu, haasayay [gaazeexan kiyiyoogee] attana” yaagiis. Gaazeexan sabbakiyoogee attikkokka, ‘Meretaa Pooto Diraamaynne’ hegaa mala hara ogee daro asawu sabbakanawu kaseegaadan keehippe maaddiis.
8. “Meretaa Pooto Diraamaa” waati giigissidonaa?
8 Misiliyaa bessiyoogaa. Rasilinne a laggeti 1914n kiyida “Meretaa Pooto Diraamaa” heezzu laytta gidiya wodiyan giigissidosona. (Lee. 21:5) He Diraamay qaaxxiya misiliyaa, cenggurssaa duuqqidi giigissidobaanne dumma dumma meray deꞌiyo silaydiyaa makkisidi ooratta tekinolojiyan giigissidoba. Geeshsha Maxaafay yootiyoobaa pilimiyan giigissanawu xeetan qoodettiya asaanne mehiyaanne doꞌaakka goꞌettidosona. Issi irpporttiyan 1913n, “Cenggurssaynne Qaaxxiya misilee deꞌiyo pilimiyan Nohe wodebaa giigissanawu doꞌaa naagi wottido issi aaho sohuwan deꞌiya doꞌatuppe dariya baggaa goꞌettida” yaagidosona. Xeetan qoodettiya dumma dumma silaydiyaa ubbaa Londdenen, Niwu Yorken, Paariseninne Filadelfiyan deꞌiya, misiliyaa medhiyaageeti kushiyan qalamiyaa tiyidi giigissidosona.
9. “Meretaa Pooto Diraamaa” giigissanawu keehi daro wodiyaanne miishshaa wurssidoy aybissee?
9 “Pooto Diraamaa” giigissanawu keehi daro wodiyaanne miishshaa wurssidoy aybissee? Oottanawu murttidobaa yootiyo wode, 1913n shiiqido dumma dumma gita shiiquwan hagaadan giidosona: “Oduwaanne maxeetiyaa kifiliyan kiyiya misiletu baggaaranne asay keehippe dosiyoonne hanotaadan laammiyo qaaxxiya misiliyaa baggaara Amarkkaa gaazeexati asaa qofaa laammanawu keehippe maaddiyoogee qoncciis; nuuni gooba sabaaketanne Geeshsha Maxaafaa asttamaareta gidiyoogaadan qaaxxiya misiliyaanne silaydiyaa sabbakanawunne tamaarissanawu keehi maaddiya loꞌꞌo hiilla oottidi loytti goꞌettidoogee bessiyaaba giidi ammanoos.”
Huuphessa: “Pooto Diraamaa” bessiyo miishshaa; tohossa: “Pooto Diraamaa” silaydiyaa
10. “Pooto Diraamaa” ay keena asay beꞌidee?
10 “Pooto Diraamaa” 1914n, 80 kataman asay ubba gallassi beꞌiis. Amarkkaaninne Kanaadan hosppun miiloone gidiya asay hegaa beꞌiis. He laytti “Pooto Diraamaa” Awusttiraaliyan, Denmarkken, Finlanden, Inggilizen, Jarmanen, Niwu Zilanden, Norweyn, Siwidineninne Siwizerlanden deꞌiya asay beꞌiis. Qeeri katamatun bessanawu, he diraamaa qaaxxiya misilee baynnan, akeekanawu metenna ogiyan zaaretti giigissidosona. “Yuurika Diraamaa” geetettiya he diraamay hiraysuwan giigiis, qassi issisaappe harasaa efaanawu metenna. ‘Pooto Diraamay’ woy ‘Yuurika Diraamay’ 1916 gakkanaashin Armene qaalan, Dano-Norwejiyan, Paransaayettuwan, Jarmanettuwan, Giriikettuwan, Xaalettuwan, Poolande qaalan, Isppeene qaalaaninne Siwudine qaalan birshshettiis.
Asay 1914 heeran, daro asay kumido addaraashan “Pooto Diraamaa” beꞌiis
11, 12. ‘Pooto Diraamay’ issi yelagaa waatidi maaddidee, qassi i leemiso gidiyaabaa ay oottidee?
11 Paransaayettuwan birshshettida ‘Pooto Diraamay’ he wode layttay 18 gidido SHarl Ronera keehippe maaddiis. SHarli hagaadan giis: “Hegaa Paransaayen, Alsas giyo sohuwan, taani deꞌiyo Kolmar geetettiya kataman asay beꞌiis. Koyroppekka, he diraamay Geeshsha Maxaafaa tumaa loytti qonccissiyoogan keehippe maalaalettaas.”
12 Hegaappe denddidaagan, SHarli xammaqettidi, 1922n kumetta wodiyaa haggaazuwaa doommiis. Paransaayen “Pooto Diraamaa” asaa bessiyoogan maaddiyoogee ayyo koyro imettida ooso. SHarli he oosuwaabaa hagaadan giis: “Taayyo amarida oosoy imettiis; hegeekka vayolin giyo yetta miishshaa kaaꞌiyoogaa, miishshaa oyqqiyoogaanne xuufe kifiliyan oottiyoogaa. Prograamee doommanaappe kase asay coꞌꞌu gaanaadan oottiyo oosoy taayyo imettiis. SHemppo saatiyan asawu xuufiyaa immoos. Addaraashan asay uttido sohuwaappe amaridaagee issi ishaassi woy micheessi imettiis. Eti xuufiyaa idimmidi he sohuwan deꞌiya ubbaayyo immoosona. Hegaa bollikka, addaraashaa geliyoosan xarapheezan daro xuufiyaa wottida.” SHarli 1925n Niwu Yorken, Birukiliine Beeteelen haggaazanaadan shoobettiis. Yan ayyo WBBR giyo mati eqqida eraadoone xaabiyawu muuziqaa miishshaa kaaꞌiyaageeta kaalettiyo oosoy imettiis. Ishaa Roneri oottidobaa beꞌi simmidi nuna, ‘Kawotettaa mishiraachuwaa asawu yootanawu maaddiyaabaa aybanne oottanaadan tawu odettiyo wode eeno giyaanaa?’ yaagidi oychana danddayoos.—Isiyaasa 6:8 nabbaba.
13, 14. Mishiraachuwaa daro asawu yootanawu eraadoonee waatidi goꞌꞌidee? (“WBBR Prograamiyaa” giyaanne “Xoqqu Ootti Xeelliyo Gita SHiiquwaa” giya saaxinetakka xeella.)
13 Eraadooniyaa. “Pooto Diraamaa” 1920 heeran asay kaseegaadan darotoo beꞌenna, shin Kawotettaa mishiraachuwaa daro asawu yootanawu eraadooniyaa goꞌettiyoogee keehi goꞌꞌiyaaba gidiis. Ishaa Razerfordi Hosppune 16, 1922n Penssilveniyan, Filadelfiya kataman Metiropolitan Opera Hawus giyo keettan haasayido erettida haasayay eraadooniyan siyettiis. “Ha Wodiyan Deꞌiya Miilooniyan Qoodettiyaageeti Mule Hayqqokkona” giya he haasayaa 50,000 gidiya asay siyiis. Hegaappe simmin, gita shiiquwaa haasayay eraadooniyan siyettiyoogaa doommidoy 1923na. Sintta xeera gididi kaalettiyaageeti haratu eraadoone xaabiyaa goꞌettiyoogaa bolli, Niwu Yorken, Isttaten Ayland giyo haruuruwan WBBR geetettiya nu eraadoone xaabiyaa keexxikko loꞌꞌo giidi kuuyidosona. Usuppune 24, 1924n he xaabiyan odettida koyroogee eraadooniyan siyettiis.
“Ha Wodiyan Deꞌiya Miilooniyan Qoodettiyaageeti Mule Hayqqokkona” giya huuphe yohoy deꞌiyo haasayaa 1922n, 50,000 gidiya asay eraadooniyan siyiis
14 Tisaase 1, 1924, Wochiyo Keelay WBBR eraadoone xaabiyaa goꞌettiyo halchuwaa, “Nuuni hanno gakkanaashin tumaa daro asawu yootanawu goꞌettido oge ubbaappe eraadooniyaa goꞌettiyoogee keehi hiraysonne loꞌꞌo gidiyoogaa ammanoos” yaagidi qonccissiis. Gujjidikka he maxeetee, “Goday daro asawu tumaa yootanawu hara eraadoone xaabiyaa keexxiyoogee bessiyaaba giikko, hegawu koshshiya miishshaa i loꞌꞌo giyo ogiyan giigissana” yaagiis. (Maz. 127:1) Yihoowa asawu 1926 gakkanaashin usuppun eraadoone xaabee deꞌees. Hegeetuppe naaꞌꞌay Amarkkan deꞌees; hegeekka WBBR giyoogee Niwu Yorkken, qassi WORD giyoogee SHikaago heeran deꞌees. Hara oydday Kanaadan, Alberta, British Kolombiyaa, Onttariyoonne Saskkachiwan giyo sohotun deꞌees.
15, 16. (a) Kanaadan deꞌiya qeeseti nu eraadoone xaabiyaa waatidonaa? (b) Eraadooniyan yootiyoogeenne sooppe soo biyoogee issoy issuwaa maaddidoy aybiinee?
15 Hegaadan Geeshsha Maxaafaa tumaa eraadooniyan daro asawu yootiyoogaa banttana Kiristtaane giyaageetu qeeseti akeekidosona. Kanaadan, Saskkachiwan giyo sohuwan deꞌiya eraadoone xaabiyan oosettiyaabaa eriya Albert Hofman giyo ishay hagaadan giis: “Daro asay Geeshsha Maxaafaa Tamaareta [he wode Yihoowa Markkatu sunttaa] eriyoogaa doommiis. Qeeseti denttettin, 1928n, Kanaadan deꞌiya Geeshsha Maxaafaa Tamaaretu eraadoone xaabiyaa ubbaa sunttati gorddana gakkanaashin daro asawu loytti markkattida.”
16 Kanaadan deꞌiya nu eraadoone xaabee gorddettidaba gidikkokka, haratu eraadoone xaabiyan Geeshsha Maxaafaa timirttiyaa yootiyoogee attibeenna. (Maa. 10:23) He prograamiyan asay loytti goꞌettanaadan, aassiyaageeti sooppe soo biyo wode, ba heeran deꞌiya xaabiyan siyanaadan asaa minttettana mala Geeshsha Maxaafaa tumay odettiyo haratu eraadoone xaabiyaa sunttay Wochiyo Keelaanne Zi Golden Eej (ha wodiyan Beegottite! geetettees) giyo maxeetetun kiyiis. Hegee waatidi goꞌꞌidee? Ichashe 1931 Buletin giyo xuufee hagaadan giis: “Eraadoone xaabiyan oosettiyaabay sooppe soo biidi haggaazanaadan ishantta keehippe denttettiis. Asay eraadooniyaa siyidonne Ishaa Razerforda haasayaa ezggido gishshawu, etawu immiyo maxaafaa ekkanawu keehi koyiyoogaa daroti nu biiruwawu yootidos̀ona.” Eraadooniyan yootiyoogeenne sooppe soo biyoogee “Godaa dirijjitee sabbakiyo naaꞌꞌu gita hiilla” gidiyoogaa Buletin giyo xuufee qonccissiis.
17, 18. Hanotay laamettikkokka, eraadooniyaa goꞌettiyoogee attibeennay aybiinee?
17 Nuuni haratu eraadoone xaabiyaa goꞌettiyoogaa 1930 heeran asay keehi eqettiis. Yaatiyo gishshawu, 1937 wurssettaa heeran Yihoowa asay laamettiya hanotaara maayettiyaabaa oottiis. Eti haratu eraadoone xaabiyaa goꞌettiyoogaa aggidi, kaseegaappe aaruwan sooppe soo biidi sabbakiyoogaa doommidosona.a Gidikkokka, issi issi haaho heeran woy polotikaa gaasuwan hara biittaara gayttenna heeran Kawotettaabaa daro asawu yootanawu eraadoonee maaddiyoogee attibeenna. Leemisuwawu, he wode Arshsho Jarmane geetettiya sohuwan deꞌiya asay Kawotettaa mishiraachuwaa siyanaadan Jarmanen, Arggo Berlinen deꞌiya xaabiyan 1951ppe 1991 gakkanaashin Geeshsha Maxaafaa timirttee ubbatoo odettees. Tohossa Amarkkan, Surinama giyo biittaa eraadoone xaabiyan 1961ppe doommidi hasttamaappe dariya layttawu saaminttan saaminttan 15 daqiiqawu Geeshsha Maxaafaa tumay daro asawu odettiis. Dirijjitee 1969ppe 1977 gakkanaashin, “Xoossaa Maxaafay Ubbay Maaddees” giya huuphe yohuwan, 350ppe dariya haasayay duuqettidi eraadooniyan kaalli kaalli kiyanaadan giigissiis. He haasayay Amarkkan 48 haaruwan deꞌiya 291 eraadoone xaabiyan odettiis. Tohossa Pasifiken deꞌiya Samoꞌa waanna katamaa Apiyan 1996n, “Geeshsha Maxaafaappe Intte Oychiyoobaa Zaaruwaa” giyo prograamee saaminttan saaminttan issi eraadoone xaabiyan siyettees.
18 Eraadoonee mishiraachuwaa daro asawu yootiyo waanna oge gidiyoogee 20tta xeetu layttay wurana haniyo wode attiis. Gidikkokka, awudeegaappenne aaruwan daro asawu mishiraachuwaa yootanawu maaddida harabay tekinolojiyan merettiis.
19, 20. Yihoowa asay jw.org Weyb sayttiyaa giigissidoy aybissee, qassi hegee ay keena goꞌꞌii? (“JW.ORG” giya saaxiniyaakka xeella.)
19 Intternneetiyaa. Saꞌaa asan xeetaappe 40 kushe gidiyaagee woykko 2.7 biilooneppe dariya asay 2013n Intternneetiyaa goꞌettiis. Naaꞌꞌu biiloone gidiya asay ismartfon giyo silkkiyaa, tablet giyo komppiyuteriyaanne hegaa mala oyqqidi yuuyiyooban Intternneetiyaa goꞌettees giidi issi issi asay yootees. Saꞌa ubban he qooday ubbatoo gujjikkokka, ha wodiyan ay biittaagaappenne aaruwan qooday gujjiiddi deꞌiyoy, 90 miilooneppe dariya asay oyqqidi yuuyiyooban Intternneetiyaa goꞌettiyo Afirkkaana. Hegee daro asay issi issibaa eriyo ogee keehippe laamettanaadan oottiis.
20 Yihoowa asay 1997ppe doommidi daro asawu yootanawu ha hiillaa goꞌettiiddi takkiis. Qassi 2013n, jw.org Weyb sayttee 300 gidiya qaalan deꞌees; hegaadankka, 520ppe dariya qaalan Geeshsha Maxaafaa qofaa duuqqana danddayettees. Galla galla, 750,000ppe darotoo asay he Weyb sayttiyaa goꞌettees. Asay biiduwaa beꞌiyoogaa xalla gidennan, aginan aginan 3 miilooneppe dariya maxaafaa, 4 miilooneppe dariya maxeetiyaanne cenggurssan giigida, 22 miilooneppe dariyaabaa duuqqees.
21. Siina hanotaappe ay tamaaradii?
21 Sabbakiyo oosuwaa diggido biittankka, Xoossaa Kawotettaa mishiraachuwaa daro asawu yootanawu Weyb sayttee keehippe maaddiis. Leemisuwawu, 2013 doomettan, Siina geetettiya bitanee jw.org sayttiyaa demmidi, Geeshsha Maxaafaabaa loyttidi eranawu Amarkkan deꞌiya waanna biiruwawu xaafiis. Aagaa haraappe dummayiyaabay aybee? Siini diccidoy Isilaama keettaana, qassi i deꞌiyoy Yihoowa Markkatu oosuwaa kawoy diggido biittan gaxariyaana. Siini xaafidoogaappe denddidaagan, Amarkkan deꞌiya issi Yihoowa Markkaara i saaminttan naaꞌꞌutoo Geeshsha Maxaafaa xannaꞌiyoogaa doommiis. Eti Intternneetiyan issoy issuwaa biiduwan beꞌiiddi xannaꞌidosona.
Asaa Huuphiyan Huuphiyan Tamaarissiyoogaa
22, 23. (a) Daro asawu yootanawu nuuni goꞌettido hiillay sooppe soo biyoogaa gishshaa goꞌettiyoobee? (b) Kawoy nuuni oottidobaa waatidi anjjidee?
22 Gaazeexati, ‘Pooto Diraamay,’ eraadooniyaa prograamee, Weyb saytteenne nuuni daro asawu yootanawu goꞌettido hegaa malabay awugeenne sooppe soo biyoogaa gishshaa goꞌettiyooba gidenna. Ayssi giikko, Yihoowa asay Yesuusi oottido leemiso gidiyaabaappe tamaariis. I daro asawu sabbakiyoogaa xalla gidennan, asaa huuphiyan huuphiyan maaddiis. (Luq. 19:1-5) I ba erissiyo ashkkarati hegaadan oottanaadan loohissiis; qassi asawu yootanabaakka etassi qonccissiis. (Luqaasa 10:1, 8-11 nabbaba.) SHemppuwaa 6 n beꞌidoogaadan, sintta xeera gididi kaalettiyaageeti Yihoowa ashkkarati ubbay asakko biidi etawu yootanaadan ubbatoo minttettidosona.—Oos. 5:42; 20:20.
23 Kawotettay eqqoosappe xeetu layttay aadhi simmin, 7.9 miilooniyaappe dariya aassiyaageeti Xoossaa halchuwaabaa asaa minnidi tamaarissoosona. Nuuni Kawotettaabaa awaajjanawu goꞌettido hiillaa ubbaa Kawoy anjjidoogee qoncce. Kaalliya shemppuwan beꞌanaagaadan, i nuuni mishiraachuwaa zare ubbaayyo, qommo ubbaayyoonne dumma dumma biittaa qaala ubbaayyo yootanawu koshshiyaabaakka nuussi immiis.—Ajj. 14:6.
a Sintta xeera gididi kaalettiyaageeti Niwu Yorken deꞌiya WBBR geetettiya, nu eraadoone xaabiyaappe wurssettaagaa gorddanawu 1957n qofaa qachidosona.