SHEMPPO NAAꞌꞌAA
Geeshsha Maxaafay Xoossaa Imota
1, 2. Geeshsha Maxaafay Xoossay immido keehi ufayssiya imota gidiyoy aybissee?
ISSI laggee imota immiyaakko neeyyo aybi siyettanee? Neeni hegaa ufayttada ekkana; qassi ne laggee neeyyo qoppiyo gishshawu ufayttana. He imotaa gishshawu neeni a galatana.
2 Geeshsha Maxaafay Xoossaa imota. Geeshsha Maxaafay nuuni hara awuppenne demmennabaa yootees. Leemisuwawu, Xoossay saluwaa, saꞌaa, koyro bitaniyaanne maccaasiyo medhidoogaa yootees. Nuna metoy gakkiyo wode maaddana danddayiyaabaa yootees. Geeshsha Maxaafay saꞌay giiga soho gidanaadan Xoossay ba halchuwaa waati polanaakko yootees. Geeshsha Maxaafay keehi ufayssiya imota!
3. Neeni Geeshsha Maxaafaa xannaꞌiyo wode ay eranee?
3 Geeshsha Maxaafaa xannaꞌiyo wode, Xoossay neeni a dabbo gidanaadan koyiyoogaa erana. Abaa loytta eriyo wode, neeyyo aara deꞌiya dabbotay kaseegaappe minnana.
4. Geeshsha Maxaafaa xeelliyaagan nena garamissiyaabay aybee?
4 Geeshsha Maxaafay 2,800ppe dariya qaalan birshshettiis; qassi biilooniyan qoodettiyaagee attamettiis. Alamiyan xeetaappe 90 kushiyaappe dariya asay Geeshsha Maxaafaa ba qaalan nabbabana danddayees. Qassi saaminttan saaminttan, issi miilooneppe dariya Geeshsha Maxaafay asawu gakkees! Ee, Geeshsha Maxaafaa mala hara maxaafi baawa.
5. Geeshsha Maxaafay ‘Xoossaa ayyaanay’ kaalettin xaafettiis giyoy aybissee?
5 Geeshsha Maxaafay ‘Xoossaa ayyaanay’ kaalettin xaafettiis. (2 Ximootiyoosa 3:16 nabbaba.) SHin issi issi asay, ‘Geeshsha Maxaafaa asi xaafiis; yaatin, waanidi Xoossaa imota gidana danddayii?’ yaagidi qoppana danddayees. Geeshsha Maxaafay, “asati Geeshsha Ayyaanai kaalettin, Xoossaa qaalaa [haasayidoogaa]” yootees. (2 PHeexiroosa 1:21) Leemisuwawu, issi aaway ba naꞌaa dabddaabbiyaa xaafissana danddayees. Yaatin he dabddaabbee oogee? Aawaagaappe attin naꞌaagaa gidenna. Hegaadan, Geeshsha Maxaafaykka Xoossaagaappe attin, xaafida asaagaa gidenna. Xoossay eti ba qofaa xaafanaadan kaalettiis. Geeshsha Maxaafay tumukka “Xoossaa qaalaa.”—1 Tasalonqqe 2:13; Wurssetta Qofaa 2 xeella.
Ooratta Alamiyaa Geeshsha Maxaafaa Birshshettay daro qaalan deꞌees
GEESHSHA MAXAAFAY TUMA
6, 7. Nuuni Geeshsha Maxaafaa qofay maayettees giyoy aybissee?
6 Geeshsha Maxaafay xaafettidi wuridoy 1,600ppe dariya layttaana. Xaafida asati dumma dumma wodiyan deꞌidosona. Issoti issoti loytti tamaaridaageeta, harati qassi darin tamaaribeennaageeta. Leemisuwawu, etappe issoy dottore. Harati qassi goshshanchata, moliyaa oyqqiyaageeta, henttanchata, hananabaa yootiyaageeta, daannatanne kawota. Xaafida asati dumma dumma gidikkokka, Geeshsha Maxaafan deꞌiya qofay ubbay maayettees. Issi shemppuwan yootidobaa hara shemppuwan phalqqenna.a
7 Geeshsha Maxaafan koyro maxaafay alamiyan metoy waani doommidaakko yootees; qassi wurssetta maxaafay Xoossay saꞌaa gannate oottiyoogan he metuwaa waati xayssanaakko yootees. Geeshsha Maxaafay shaꞌan qoodettiya layttaa taarikiyaa qonccissees; qassi Xoossaa halchoy ubba wode polettiyoogaa yootees.
8. Geeshsha Maxaafay saynisiyaara gayttidaagan odiyoobay tuma gidiyoogaa bessiya leemisota yoota.
8 Geeshsha Maxaafay saynisiyaa tamaarissiyo woy timirtte keettaa maxaafa gidenna; shin saynisiyaara gayttidaagan yootiyo ubbabay tuma. Hegee Xoossay xaafissido maxaafan deꞌana bessiyaaba. Leemisuwawu, Wogaabaa maxaafay harggee issuwaappe haraa oyqqennaadan Israaꞌeelati waatana bessiyaakko Xoossay yootidobaa qonccissees. Hegee bakiteeriyaappenne bayresiyaappe harggee waani oyqqiyaakko asay eranaappe daro wodiyaappe kase xaafettiis. Geeshsha Maxaafay saꞌay aybinne baynnasan kaqettidoogaa yootiyoogeekka likke. (Iyyooba 26:7) Qassi daro asay saꞌay pidda giidi ammaniyo wode, Geeshsha Maxaafay saꞌay irzzo gidiyoogaa yootees.—Isiyaasa 40:22.
9. Geeshsha Maxaafaa xaafidaageeti tumancha gidiyoogee nuuni ay akeekanaadan maaddii?
9 Geeshsha Maxaafay taarikiyaabaa yootiyoobaykka ubba wode tuma. SHin taarikiyaa xaafiya asati tumancha gidenna gishshawu, taarike maxaafati daroti yootiyooba ubbay tuma gaana danddayettenna. Leemisuwawu, bantta biittay olan xoonettidoogaa darotoo xaafokkona. SHin Geeshsha Maxaafaa xaafidaageeti Israaꞌeelati xoonettiyo wodekka tuma gididabaa xaafidosona. Eti bantta mooruwaakka xaafidosona. Leemisuwawu, Qoodaabaa maxaafan, Muusee gita nagaraa oottidoogaanne hegaa gaasuwan Xoossay a seeridoogaa xaafiis. (Qoodaabaa 20:2-12) Geeshsha Maxaafaa xaafidaageeti tumancha gidiyoogee Geeshsha Maxaafay Xoossaa imota gidiyoogaa bessees. Hegee nuuni Geeshsha Maxaafaa ammanettana danddayiyoogaa bessees.
LOꞌꞌO ZOREE DEꞌIYO MAXAAFAA
10. Geeshsha Maxaafaa zoree ha wodiyan nuna maaddiyoy aybissee?
10 Geeshsha Maxaafan ‘Xoossaa ayyaanay deꞌees. Qassi tamaarissanawu, balaa seeranawunne mooruwaa suurissanawu maaddees.’ (2 Ximootiyoosa 3:16, 17) Ee, Geeshsha Maxaafaa zoree ha wodiyan nuna maaddees. Yihooway nuuni waani merettidaakko eriyo gishshawu, nu qofaanne nuussi siyettiyaabaa akeekees. I nuuni nuna eriyoogaappe aaruwan erees; qassi nuuni ufayttanaadan koyees. Nuussi aybi loꞌꞌokko, qassi aybi iitakko i erees.
11, 12. (a) Yesuusi Maatiyoosa 5ppe 7n yootido loꞌꞌo zoree aybee? (b) Geeshsha Maxaafaappe harabaa ay tamaarana danddayiyoo?
11 Maatiyoosa shemppo 5ppe 7y, nuuni waani ufayttanaakko, haratuura waanidi deꞌanaakko, woygi woossanaakko, qassi miishshaa waati xeellana bessiyaakko Yesuusi immido loꞌꞌo zoriyaa yootees. I ha zoriyaa 2,000 layttappe kase yootikkonne, ha wodiyankka maaddees.
12 Yihooway so asaa deꞌoy kaseegaappe giiga gidanaadan, mino oosancha gidanaadaaninne haratuura saruwan deꞌanaadan maaddiya maaraakka Geeshsha Maxaafaa baggaara nuna tamaarissees. Geeshsha Maxaafaa maaray ubba asawukka hanees; qassi a zoree ubba wode maaddees.—Isiyaasa 48:17 nabbaba; Wurssetta Qofaa 3 xeella.
GEESHSHA MAXAAFAA HIRAAGAA AMMANETTANA DANDDAYAASA
Geeshsha Maxaafaa xaafee Isiyaasi, Baabiloone kunddettaabaa kaseti yootiis
13. Isiyaasi Baabiloone katamay waanana giidi yootidee?
13 Geeshsha Maxaafan deꞌiya daro hiraagati polettidosona. Leemisuwawu, Isiyaasi Baabiloone xayanaagaa yootiis. (Isiyaasa 13:19) He katamay waani xayanaakko i ubbabaa geeshshi yootiis. He katamawu gita penggeti deꞌoosona; qassi a yuushuwan shaafay deꞌees. SHin Isiyaasi shaafay melanaagaanne penggeti dooyetti uttanaagaa kaseti yootiis. Olanchati olettennan he katamaa oyqqana. Baabiloone katamaa olidi xoonanay Qiiroosa giyo bitaniyaa gidanaagaakka Isiyaasi kasetidi yootiis.—Isiyaasa 44:27–45:2 nabbaba; Wurssetta Qofaa 4 xeella.
14, 15. Isiyaasa hiraagay waani polettidee?
14 He hiraagay xaafettoosappe 200 layttay aadhi simmin, olanchati Baabiloone olanawu yiidosona. He olanchata kaalettiday oonee? Hiraagan odettidaagaadan, Parsse kawuwaa Qiiroosa. He hiraagan odettida hara ubbabaykka polettiis.
15 He galla qammi, Baabilooneti gibiran deꞌoosona. He katamay wogga gimbbiyan diretti uttido gishshawunne a yuushuwan shaafay deꞌiyo gishshawu, eti aynne hirggibookkona. Qiiroosinne a olanchati shaafay laafanaadan katamaappe gaxaara waaruwaa bookkidosona. Bookkin, haattay Parsse wotaaddarata pinttissiyaagaa keena guuxxiis. SHin olanchati Baabiloone gimbbiyaa dirssaappe waani kanttanee? Hiraagan odettidaagaadan, katamaa penggeti dooya deꞌiyo gishshawu, wotaaddarati olettennan katamaa oyqqidosona.
16. (a) Isiyaasi Baabiloone wurssettaabaa kasetidi woygidee? (b) Isiyaasa hiraagay polettidoogaa aybin eriyoo?
16 Wurssettan Baabiloonen ooninne zaarettidi deꞌennaagaa Isiyaasi kasetidi yootiis. I, “He biittan mulekka asi uttenna; woikko yeletaappe yeletaa gakkanaassikka yan asi de7enna” yaagiis. (Isiyaasa 13:20) Hegee polettidee? Iiraaqe katamaa Baagidaadeppe tohossa baggaara 80 kilo meetiriyaa haakkidi, beni Baabiloone deꞌiyoosan qolettidabaa xallay deꞌees. Ha wodiyankka, yan ooninne deꞌenna. Yihooway Baabiloone katamaa ‘bashshaa puxan pittiis.’—Isiyaasa 14:22, 23.b
Kolettida Baabiloone katamaa
17. Xoossay gelido qaalaa ubbaa nuuni ammanettana danddayiyoy aybisee?
17 An deꞌiya daro hiraagay polettidoogee, Geeshsha Maxaafay sinttanaabaa yootiyoobaykka polettanaagaa ammanettanaadan oottees. Yihooway saꞌaa gannate oottanawu gelido qaalay polanaagaa ammanettana danddayoos. (Qoodaabaa 23:19 nabbaba.) Ee, “Worddotenna Xoossai nuuyyo ha merinaa de7uwaa daro wodiyaappe kase immana giis.”—Tiitu 1:2.c
GEESHSHA MAXAAFAY NEENI LAAMETTANAADAN OOTTEES
18. PHawuloosi ‘Xoossaa qaalaa’ woygidi qonccissidee?
18 Geeshsha Maxaafaa mala hara maxaafi baynnaagaa tamaarida. An deꞌiya qofay ubbay maayettees, qassi Geeshsha Maxaafay saynisiyaara woy taarikiyaara gayttidaagan yootiyoobay ubba wode tuma. Qassi nuna loꞌꞌobaa zorees, an deꞌiya daro hiraagati polettidosona. SHin Geeshsha Maxaafay hegaappekka aadhees. Kiitettida PHawuloosi, “Xoossaa qaalai paxa de7eesinne oottees” yaagiis. Hegaa giyoogee woygiyoogee?—Ibraawe 4:12 nabbaba.
19, 20. (a) Geeshsha Maxaafay neeni ne huuphiyaa qoranaadan waati maaddana danddayii? (b) Neeni imota gidida Geeshsha Maxaafaa nashshiyoogaa waata bessana danddayay?
19 Geeshsha Maxaafay neeni laamettanaadan oottana danddayees. Neeni ne huuphiyaa qoranaadan maaddana danddayees. Neeni ne wozanan deꞌiyaabaanne neessi siyettiyaabaa akeekanawu maaddana danddayees. Leemisuwawu, nuuni Xoossaa siiqiyaabadan qoppana danddayoos. SHin nuuni a siiqiyoogaa bessanawu, Geeshsha Maxaafay yootiyoobaa oosuwan peeshshana koshshees.
20 Geeshsha Maxaafay tumukka Xoossaa imota. Xoossay neeni Geeshsha Maxaafaa nabbabanaadan, xannaꞌanaadaaninne dosanaadan koyees. Ha imotaa nashshiyoogaa, a ubba wode xannaꞌiyoogan bessa. Yaatiyoogan, neeni Xoossay asawu halchidobaa akeekana. Kaalliya shemppuwan, ha halchuwaabaa gujjidi tamaarana.
a Issi issi asay Geeshsha Maxaafan deꞌiya qofay maayettenna gees; shin hegee tuma gidenna. Yihoowa Markkati attamissido, Geeshsha Maxaafay—Xoossaa Qaaleeyye Asabee? giyo Amaaratto maxaafaa shemppo 7 xeella.
b Geeshsha Maxaafaabaa loytta eranawu koyikko, Yihoowa Markkati attamissido, Asa Ubbawu Haniya Maxaafaa giyo Amaaratto brooshuriyaa sinttaa 27-29 xeella.
c Baabiloone xayoy Geeshsha Maxaafay yootiyo, polettida hiraagatuppe issuwaa xalla. Yesuus Kiristtoosa xeelliyaagan odettida hiraagatubaa Wurssetta Qofaa 5n beꞌana danddayaasa.