Ha Wodiyaa Qaalan Birshshettida Xoossaa Qaalaa
‘Xoossaa qaalay paxa deꞌees.’—IBR. 4:12.
1. (a) Xoossay Addaameyyo immido oosoy aybee? (b) Xoossaa asay he wodeppe doommidi haasayiyo imotaa waati goꞌettidee?
XOOSSAA YIHOOWAY ba medhidoogeetussi haasayiyo imotaa immiis. Xoossay Addaama gannatiyan wotti simmidi, mehiyaa doꞌaa sunttanaadan azaziyoogan qaalaara gayttida oosuwaa awu immiis. Addaamee ubba mehiyawukka doꞌawukka haniya sunttaa sunttiis. (Doo. 2:19, 20) Xoossaa asay he wodeppe doommidi, Yihoowa sabbanawunne i koyiyoobaa haratussi yootanawu qaalaa woy haasayiyo imotaa goꞌettiiddi takkiis. Mata wodeppe doommidi tumu goynoy aakkanaadan keehi maaddidabay qaalaa goꞌettidi Geeshsha Maxaafaa birshshiyoogaa.
2. (a) Ooratta Alamiyaa Birshshettaa Konttee birshshiyo wode kaallido maaray aybee? (b) Ha huuphe yohuwan nuuni beꞌanabay aybee?
2 SHaꞌan qoodettiya Geeshsha Maxaafaa birshshettati deꞌikkokka, issoti issoti haratuppe aaruwan suure qofaa yootoosona. Ooratta Alamiyaa Birshshettaa Konttee, 130ppe dariya qaalan goꞌettido birshshettaa maaraa 1940 heeran kessiis. Hegeeti: (1) Xoossaa sunttaa Geeshsha Maxaafan kase deꞌiyoosan zaarettidi xaafiyoogan a sunttay geeyanaadan oottiyoogaa. (Maatiyoosa 6:9 nabbaba.) (2) Danddayettiyaaba gidikko, ayyaanaa kaaletuwan koyro xaafettida qaala ubbaa hara qaalan birshshikkonne, hegee danddayettennaba gidikko, qofaa suure birshshiyoogaa. (3) Ufayttidi nabbabana mala akeekanawu wayssenna qaalaa goꞌettiyoogaa.a (Nahimiyaa 8:8, 12 nabbaba.) He maarata 2013n Inggilizettuwan zaarettidi giigissido Ooratta Alamiyaa Birshshettaa birshshidaageetinne hara qaalatun birshshidaageetikka waati kaallidaakko ane beꞌoos.
XOOSSAA SUNTTAA BONCHIYOOGAA
3, 4. (a) Tetragramatenee deꞌiyo, kushiyan beni xaafettida maxaafati awugeetee? (b) Daro Geeshsha Maxaafaa birshshettati Xoossaa sunttaa waatidonaa?
3 Maxine Abbaa matan beettida xaaxettida maxaafaanne kushiyan xaafettida hegaa mala Ibraawetto Geeshsha Maxaafaa beniigaa xannaꞌiyaageeti Xoossaa sunttay xaafettido Tetragramaten giyo oyddu Ibraawetto pitaleti darosan deꞌiyo gishshawu, keehi garamettidosona. Xoossaa sunttay kushiyan beni xaafettida Ibraawetto maxaafa xallan gidennan, naaꞌꞌantto xeetu layttaappe K.K. doommidi koyro xeetu layttaa M.L. gakkanaassi deꞌiya amarida Giriiketto Septujenttiyankka deꞌees.
4 Xoossaa sunttay Geeshsha Maxaafan deꞌiyoogaa bessiya qoncce naqaashay deꞌishinkka, daro birshshettati Xoossaa geeshsha sunttaa Geeshsha Maxaafaappe muleera kessidosona. Maatiyoosappe Ajjuutaa Gakknaashin Deꞌiya Ooratta Alamiyaa Birshshettay 1950n kiyin, naaꞌꞌu layttappe guyyiyan, Rivayzid Istandard Verzhinee attamettiis. He birshshettaa birshshidaageeti, 1901n attamettida Amerikan Istandard Verzhiniyaa kaalli xeellidaageetu maaraa kaallennan aggidi, Xoossaa sunttaa kessidosona. Aybissi? He maxaafaa doomettan hagaadan gees: “Issi Xoossawu buzo suntta goꞌettiyoogee . . . Kiristtaane Woosa Keettaa ammanuwawu aynne bessiyaaba gidenna.” Daro birshshettati, Inggilizettuwankka hara qaalankka hegaadan oottidosona.
5. Xoossaa sunttaa Geeshsha Maxaafan goꞌettiyoogee koshshiyaaba gididoy aybissee?
5 Xoossaa sunttaa gelissiyoogee woy kessiyoogee keehi qoppana koshshiyaaba gididoy aybissee? Birshshiyoogan qara gididaageeti xaafidaagaa qofaa akeekiyoogee keehippe koshshiyoogaa eroosona; hegee birshshiyo wode kuuyiyo daroban maaddees. Xoossaa sunttaynne he sunttay geeyiyoogee keehippe koshshiyoogaa Geeshsha Maxaafan keehi daro xiqiseti qonccissoosona. (Kes. 3:15; Maz. 83:18; 148:13; Isi. 42:8; 43:10; Yoh. 17:6, 26; Oos. 15:14) Geeshsha Maxaafaa Xaafissida Xoossaa Yihooway xaafiyaageeti ba sunttaa goꞌettanaadan ayyaanan kaalettiis. (Hizqqeela 38:23 nabbaba.) Kushiyan beni xaafettida maxaafan shaꞌan qoodettiya sohuwan deꞌiya sunttaa kessiyoogee Xaafissidaagaa bonchennaagaa bessiyaaba.
6. Zaarettidi giigissido Ooratta Alamiyaa Birshshettan Xoossaa sunttay hara usuppun sohuwan gujettidoy aybissee?
6 Xoossaa sunttaa Geeshsha Maxaafan goꞌettana koshshiyoogaa bessiyaabay yaa gujjiis. Zaarettidi 2013n giigissido Ooratta Alamiyaa Birshshettan he sunttay 1984n attamettidaagaappe 6 gujjidi 7,216 sohuwan deꞌees. He gujettidaageetuppe ichashati 1 Sameela 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16n deꞌoosona. He xiqisetun Xoossaa sunttay zaarettidi xaafettidoy, Ibraawetto Maasoretike xuufee xaafettanaappe 1,000ppe dariya laytta kasetidi xaafettida, Maxine Abbaa matan beettida xaaxettida maxaafan deꞌiyo gishshataassa. Qassi, kushiyan beni xaafettidabaa loytti xannaꞌido gishshawu, Daannata 19:18n issi sunttay gujettiis.
7, 8. “Hananaadan Oottees” giyo birshshettay deꞌiyo sunttay keehi koshshiyoy aybissee?
7 Tumu Kiristtaaneti Yihoowa sunttaa keehi xoqqu oottidi xeelloosona. Hegaa xeelliyaagan, 2013n zaarettidi giigissido Ooratta Alamiyaa Birshshettaa Gujo Qofay mata wode beettidabaa yootees. Ooratta Alamiyaa Birshshettaa Konttee ha·wah’ giyo Ibraawetto peesho qaalaa birshshettaappe issoy “Hananaadan Oottees” giyoogaa gidiyoogaa akeekees.b Kase nu xuufeti Kessaabaa 3:14n (NW), “Taani Hanana Koyiyoobaa Hanana” yaagiya qofay Xoossaa sunttaa birshshettaara gayttidaba gidiyoogaa qonccissoosona. Yihooway ehaana giidi qaalaa gelidobaa polanawu koyiyooba aybanne haniyoogaa 1984n zaarettidi giigissidoogee qonccissiis.c SHin, 2013n zaarettidi giigissidoogan, Gujo Qofaa A4n hagaadan gees: “Yihoowa giyo sunttawu hegee issi birshshetta gidikkokka, he sunttaa birshshettay hananawu i koyiyoobaa xallaara gayttidaba gidenna. He sunttay i medhiyoobaaranne ba halchuwaa poliyoogaara gayttidaagan hananaadan oottiyoobaakka qonccissiyaaba.”
8 Yihooway i medhidobay i koyiyoogaadan hananaadan oottees. Xoossay ba sunttaa birshshettaara maayettiya ogiyan, Nohee markkabiyaa keexxiyaagaa, Baxaaliꞌeeli gooba kushe hiillancha, Geedooni gooba olancha, qassi PHawuloosi Ayhuda gidenna asatuyyo kiitettidaagaa gidanaadan oottiis. Ee, Xoossaa sunttaa birshshettay a asawu keehi gitaba. Ooratta Alamiyaa Birshshettaa Konttee Xoossaa sunttaa he birshshettan gelissidoy hegaassa.
9. Geeshsha Maxaafaa hara qaalatun birshshiyoogaa kaseyiyo issi gaasoy aybee?
9 Xoossaa sunttaa Geeshsha Maxaafan kase deꞌiyo sohuwan gelissiyoogan, 130ppe dariya qaalatun attamettida Ooratta Alamiyaa Birshshettay he sunttay bonchettanaadan oottees. (Milkkiyaasa 3:16 nabbaba.) SHin, ha wodiyan Geeshsha Maxaafaa birshshiyaageeti Xoossaa sunttaa kessidi, a sohuwan “Godaa” giyoogaa mala boncho sunttaa woy he biittaa xoossaa sunttaa gelissoosona. Yihoowa Markkata Bolla Gididi Heemmiyaagee Xoossaa sunttay bonchettanaadan oottiya Geeshsha Maxaafaa danddayettida keenan keehi daro asay demmanaadan oottiyoogaa kaseyiyo waanna gaasoy hegaa.
GELIYA OGIYAN SUURE BIRSHSHETTIDAAGAA
10, 11. Inggilizettuwaappe hara amarida qaalatun Ooratta Alamiyaa Birshshettaa birshshiyaageeta metida issi issibay aybee?
10 Geeshsha Maxaafaa daro qaalan birshshiyo wode metiya darobay merettiis. Leemisuwawu, kase Inggilizetto Ooratta Alamiyaa Birshshettay amarida Inggilizetto Geeshsha Maxaafaa birshshettatuugaadan, Eranchchaa 9:10 mala xiqisetun “SHiꞌol” giyo Ibraawetto qaalaa goꞌettiis. Kase he xiqisee, “Neeni baanasan SHiꞌoliyan oosoy, woykko halchoy, woykko eri, woykko aadhida eratetti baawa” yaagees. Inggilizetto gidenna daro qaalatun birshshiyaageeta metidabay “SHiꞌol” giyo qaalaa daro asay erennaagaa, eta qaalaa kochan hegee baynnaagaanne heera sunttaa milatiyoogaa. Yaatiyo gishshawu, “SHiꞌol” giyo qaalaanne aara issi mala gidida “Heydis” giyo Giriiketto qaalaa “Duufuwaa” giidi geliya ogiyan suure birshshanaadan paqqadettiis.
11 “SHemppuwaa” geetetti birshshettiya Ibraawettonne Giriiketto qaalata birshshiyoogeekka issi issi qaalan metees. Aybissi? Hegawu mise qaalay “shemppoy” asa giddon deꞌiya hayqqennaba gaanaadan oottana danddayiyo gishshataassa. Hegee shemppoy asa gidennan, moytille giidi balabaa qoppanaadan oottana danddayees. Yaatiyo gishshawu, “shemppuwaa” giya qaalaa Pilgganawu Maaddiya Qofaa Oyqqida—Ooratta Alamiyaa Geeshsha Maxaafaa Birshshettaa gujo qofan odettida birshshettaadan yuushuwan deꞌiya qofaadan birshshana mala paqqadettiis. Ee, akeekanawu metenna ogiyan birshshiyoogee keehi koshshiyaaba; qassi maaddiya birshshettay darotoo tohossa qofan odettees.
12. Zaarettidi 2013n giigissido Ooratta Alamiyaa Birshshettan laamettida issi issibay aybee? (Qassi ha maxeetiyan, “Zaarettidi 2013n giigissido Ooratta Alamiyaa Birshshettaa” giya huuphe yohuwaa xeella.)
12 Birshshiyaageeti oychidobay hegaadan balana danddayiyo harabaykka deꞌanaagaa akeekanaadan oottiis. Hegaa gishshawu, Bolla Gididi Heemmiyaagee Inggilizetto Geeshsha Maxaafaa zaarettidi giigissanaadan Masqqala 2007n paqqadiis. Zaarettidi giigissiyo wode, Geeshsha Maxaafaa birshshiyaageeti oychido shaꞌan qoodettiya oyshaa zaaretti xeellida. Ha wodiyan goꞌettenna Inggilizetto qaalay laamettiis; qassi qofaa laammennan, akeekanawu metenna ogiyan birshshanawu daro baaxetida. Hara qaalaagaadan oottiyoogee Inggilizetto Geeshsha Maxaafaa poshanaadan maaddiis.—Lee. 27:17.
KEEHI NASHETTEES
13. Zaarettidi 2013n giigissidoogaa xeelliyaagan darotussi aybi siyettidee?
13 Inggilizettuwan zaaretti giigissido Ooratta Alamiyaa Birshshettay waati maaddidee? SHaꞌan qoodettiya asay hegaa nashshidi Birukiliinen deꞌiya Yihoowa Markkatu waanna biiruwawu dabddaabbiyaa kiittiis. Issi michiyaa yootidobay darotussi siyettiyaaba. A hagaadan gaasu: “Geeshsha Maxaafay alꞌꞌo alleeqoy kumido saaxine mala. Zaaretti 2013n giigissidoogan Yihoowa qaalaa nabbabiyoogaa alleeqo ubbaa macaraa, qassi hegee makkisetti giigido hanotaanne a meraa beꞌiyoogaara geeddarssana danddayettees. Geliya ogiyan xaafettida Geeshsha Maxaafay, tana qoommidi woppissiya ba qaalaa taayyo nabbabiya aawa mala gidida Yihoowa taani loyttada eranaadan maaddiis.”
14, 15. Ooratta Alamiyaa Birshshettay Inggilizettuwaappe hara qaalatun waati maaddidee?
14 Nabbabiyaageeta maaddiday Inggilizettuwan zaaretti giigissido Ooratta Alamiyaa Birshshettaa kanche gidenna. Bulgeeriyaa biittan Soofiya giyo kataman deꞌiya issi cima bitanee, “Taani daro layttawu Geeshsha Maxaafaa nabbabikkokka, akeekanawu metennanne wozanaa ufayssiya hagaa mala birshshettaa mule nabbaba erikke” yaagidi, Bulgeeriyaa qaalan birshshettida Geeshsha Maxaafaabaa yootiis. Hegaadan, Albeeniyaa biittan deꞌiya issi michiyaa kumetta Ooratta Alamiyaa Birshshettaa demma simmada hagaadan gaasu: “Xoossaa Qaalay Albbeeniyaa qaalan ayba ufayssiyaabee! Yihooway nu qaalan nuussi yootiyoogee gita boncho!”
15 Daro biittan Geeshsha Maxaafay keehi alꞌꞌo, qassi ubbasan demmana danddayettenna; hegaa gishshawu, Geeshsha Maxaafaa demmiyoogee gita anjjo. Ruwanddappe kiittido irpporttee hagaadan gees: “Daro layttawu, ishantti xannaꞌissiyo asatuppe darotussi Geeshsha Maxaafay baynna gishshawu, he asati ayyaanaaban minnibookkona. Bantta biittan deꞌiya woosa keettay attamissidoogaa shammanawu gidiya miishshay etawu baawa. Qassi issi issi xiqisetu qofaa eti darotoo loytti akeekennaagee ayyaanaaban eesuwan diccennaadan oottiis.” Eti Ooratta Alamiyaa Birshshettaa bantta qaalan demmiyo wode hanotay laamettees. Ruwanddan oyddu yelaga naati deꞌiyo so asay hagaadan giis: “Yihoowaynne ammanettida wozannaama ashkkaray Geeshsha Maxaafaa nuussi immido gishshawu, keehi galatoos. Nuuni keehi hiyyeesa gidiyo gishshawu, nu so asawu ubbawu Geeshsha Maxaafaa shammanawu miishshi nuussi baawa. SHin, haꞌꞌi nuussi ubbawu Geeshsha Maxaafay deꞌees. Nuuni Yihoowa galatiyoogaa bessanawu, so asay issippe Geeshsha Maxaafaa galla galla nabbaboos.”
16, 17. (a) Yihooway ba asay waananaadan koyii? (b) Nuuni ay oottanawu murttana koshshii?
16 Zaarettidi giigissido Ooratta Alamiyaa Birshshettay wodeppe hara qaalatunkka kiyana. Seexaanay hegaa mala oosuwaa digganawu malees, shin Yihooway akeekanawu metenna qoncce qaalan i haasayiyoobaa a asay ubbay siyanaadan koyiyoogaa ammanettoos. (Isiyaasa 30:21 nabbaba.) “Abbai haattan kumiyoogaadan, sa7ai GODAA eriyoogan kumana” wodee yaana.—Isi. 11:9.
17 Yihoowa sunttay bonchettanaadan oottiya ha birshshettaa gujjin, Yihooway immiyo imota ubban goꞌettanawu nuuni murttidaageeta gidanawu amottoos. I galla galla ba Qaalaa baggaara nena haasayissanaadan eeno ga. Nuuni woossiyo woosa ubbaa i loytti siyees. Hegaadan haasayiyoogee nuuni kaseegaappe aaruwan Yihoowa eranaadan maaddees; qassi a loytti siiqanaadan oottees.—Yoh. 17:3.
“Yihooway nu qaalan nuussi yootiyoogee gita boncho!”
a Amaarattuwan, zaarettidi giigissido Ooratta Alamiyaa Birshshettan Gujo Qofaa A1, qassi Uddufune 1, 2008 Wochiyo Keelan, “Loꞌꞌo Geeshsha Maxaafaa Birshshettaa Waata Doorana Danddayay?” giya huuphe yohuwaa xeella.
b Issi issi xuufeti ha qofaa yootiyaaba gidikkonne, amarida eranchati hegaa maayokkona.
c Pilgganawu Maaddiya Qofaa Oyqqida—Ooratta Alamiyaa Geeshsha Maxaafaa Xuufetu Birshshettaa, Gujo Qofan 1A, sinttaa 1561n, “Ibraawetto Geeshsha Maxaafan Xoossaa Sunttaa” giyaagaa xeella.