“Inttenaara Gannatiyan Gayttana!”

1, 2. Gannatiyaabaa asay qoppiyo dumma dummabay aybee?

DARO ishanttinne michchontti gita shiiquwawu dumma dumma biittaappe Kooriyan, Sawole katamaa biidosona. Eti isttaadeemiyaappe kiyiyo wode, he biittaa Yihoowa Markkati eta mati shiiqidosona. Etappe daroti kushiyaa denttidi, “Inttenaara Gannatiyan gayttana!” giidi azzaniiddi issoy issuwaa sarotidosona. Eti giido gannatee ayba gaada qoppay?

² Dumma dumma asay gannatiyaabaa dumma dummabaa qoppees. Issi issi asay “gannatiyaa” aymo xalla gees. Harati qassi eti ufayssaanne woppaa demmiyo ayba sohonne gannate goosona. Keehi namisettida asi gibiraa sohuwan uttidi, I gannatiyan deꞌiyaabadan qoppana danddayees. Biittaa xomoosiya issinna, 19tta xeetu layttan, ciishshay kumido issi wombbaa beꞌada, “Abeet, ayba ufayssiya gannatee!” yaagaasu. Yan layttan layttan 15 meetiriyaappe xoqqiya shachchay bukkikkokka, haꞌꞌikka he sohoy Gannate geetettees. Neeni Gannatee ayba gaada qoppay? Neeni A demmanawu hidootay?

3. Geeshsha Maxaafay waatidi nuuni Gannatiyaabaa qoppanaadan oottii?

³ Issi wode deꞌida gannatiyaabaakka sinttappe yaana gannatiyaabaakka Geeshsha Maxaafay yootees. Geeshsha Maxaafan koyro heeran Gannatiyaabay odettiis. Laatiniyaappe birshshettida Kaatolik Duwe verzhin giyo maxaafan Doomettaabaa 2:8y hagaadan gees: “Goday Xoossay ufayssiya gannatiyaa koyro tokkiis; I medhdhido [Addaama] yan wottiis.” (Geddi oottidi xaafiday nuna.) Ibraawetto maxaafay ‘Edene ataakiltte sohuwaa’ yaagees. Edene giyoogee “Ufayssaa” giyoogaa; qassi he ataakiltte sohoy tumukka ufayssees. He sohoy keehi ufayssees; yan miyo darobay deꞌees; qassi asaynne doꞌay saruwan deꞌees.—Doo. 1:29-31.

4. Edene ataakiltte sohuwaa nuuni gannate gaana danddayiyoy aybissee?

⁴ “Ataakiltte sohuwaa” giyo Ibraawetto qaalay Giriikettuwan paratisos geetetti birshshettees. Maklintokinne Istrongi giigissido Insaykilooppiidee paratisos giyo qaalaabaa hagaadan giis: “Qohiyaabi gakkennaadan direttida, loꞌꞌotettay moorettibeenna, etappe daroti ayfiyaa ayfiya woraa mittati deꞌiyo, xillo haattay goggiyo shaafati deꞌiyo, he shaafatu doonan cofoshuwaa woy dorssaa wudee hemettiyo, aaho, deriyan deꞌiya ataakiltte soho; hegee manddara biya Giriike bitanee qoppido sohuwaa.”—Doomettaabaa 2:15, 16⁠ra gatta xeella.

5, 6. Gannatee waani xayidee, qassi hegee ay oychchanaadan oottii?

⁵ Xoossay Addaamanne Hewaano hegaa mala gannatiyan wottiis; shin eti yaappe kiyidosona. Aybissi? Eti Xoossawu azazettibeenna gishshawu kiyidosona. Hegaa gishshawu, Gannatee etappenne eta zerettaappe haliis. (Doo. 3:23, 24) Asi deꞌana xayikkonne, he ataakiltte sohoy Nohe wode Bashshaa Haattaa gakkanaassi deꞌidaba milatees.

⁶ ‘Saꞌay zaarettidi Gannate gidaneeshsha?’ giidi issoti issoti qoppennan aggokkona. Hanotay ay bessii? Ne siiqiyoogeetuura Gannatiyan deꞌanawu neeni hidootan naagikko, hegaa neeni ammananaadan oottiyaabi deꞌii? Gannatee yaanaagaa neeni aybissi ammaniyaakko qonccissana danddayay?

GANNATEE YAANAAGAA BESSIYAABATA

7, 8. (a) Xoossay Abrahaamayyo gelido qaalay aybee? (b) Xoossay gelido qaalay Abrahaami geella ay qoppanaadan oottidee?

⁷ He oyshatu zaaruwaa demmana danddayiyo aybippenne aadhdhiyaabay koyro Gannatiyaa Medhdhidaagee denttettin xaafettida maxaafaa. Xoossay ba dabbuwaa Abrahaamayyo yootidobaa qoppa. Xoossay Abrahaama zerettaa “abbaa doona shafiyaa keeni” oottidi corayanaagaa yootiis. Yaatidi Yihooway ha gitabaa Abrahaamayyo qaalaa geliis: “Neeni taayyo azazettido gishshau, ha sa7aa kawotettati ubbai ne zerettaa baggaara anjjettana.” (Doo. 22:17, 18) Abrahaama naꞌaassinne A naꞌaa naꞌaassi Xoossay he gelido qaalaa zaarettiis.—Doomettaabaa 26:4; 28:14 nabbaba.

⁸ Abrahaami asay wurssettan saluwan gannatiyan woytuwaa demmana giidi qoppidoogaa Geeshsha Maxaafay yootenna. Yaatiyo gishshawu, Xoossay “ha sa7aa kawotettati ubbai” anjjettanaagaa yootido wode, Abrahaami saꞌaa anjjuwaabaa qoppidoogee qoncce. Qaalaa geliday Xoossaa gidiyo gishshawu, hegee ‘ha saꞌaa kawotettatu ubbawu’ hanotay giiganaagaa bessees. Xoossaa asaa gakkida harabay hegaadan qoppiyoogee likke gidiyoogaa bessii?

9, 10. Sinttappe gannatee yaanaagaa nuuni ammananaadan oottiyaabi guyyeppe aybi odettidee?

⁹ ‘Iitaa oottiyaageeti deꞌenna’ sinttanaa wodiyaabaa Abrahaama zeretta gidida Daawiti yootanaadan Xoossay denttettiis. (Maz. 37:1, 2, 10) “Ashkketi biittaa laattana; eti sarotettaaninne duretettaani ufaittidi daana.” Daawiti, “Xilloti biittaa laattananne yan merinau de7ana” yaagidikka sinttappe hananabaa ayyaanay denttettin yootiis. (Maz. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2) He ammanttiya yohoti Xoossaa sheniyaa oottanawu koyiyaageeta waati maaddidosona gaada qoppay? Saꞌan xillo asa xallay daanaba gidikko, wodeppe Edene ataakiltte soho mala gannatee saꞌan deꞌana giidi eti naaganaadan oottiyaabay dees.

¹⁰ Yihoowawu haggaazoos giya daro Israaꞌeelati daro layttaa giddon anne tumu goynuwaa aggidosona. Hegaa gishshawu, Xoossay Baabilooneti ba asaa xoonanaadan, eta biittaa bashshanaadaaninne etappe darota omooddidi efaanaadan oottiis. (2 Odi. 36:15-21; Erm. 4:22-27) Gidikkonne, Xoossay kiittin hiraagaa yootiyaageeti A asay bantta biitti 70 layttappe guyyiyan simmanaagaa yootidosona. He hiraagati polettidosona. SHin hegeeti nunakka maaddoosona. Hegeetuppe issota issota nuuni xannaꞌiyo wode, hegeeti sinttappe saꞌay gannate gidanaagaa naaganaadan nuna waati maaddiyaakko akeeka.

11. Isiyaasa 11:6-9y koyro waani polettidee, shin nuuni haꞌꞌikka ayba oyshaa oychchana danddayiyoo?

¹¹ Isiyaasa 11:6-9 nabbaba. Xoossay Ba asay bantta biitti simmoogaappe guyyiyan eti qohiya iitabaa eqettana koshshennaagaa, qassi doꞌay woy doꞌaa mala asay banttana qohees giidi yayyana koshshennaagaa Isiyaasa baggaara kasetidi yootiis. Yelagatakka cimatakka hirggissiyaabi baawa. Hegee Xoossay Edene ataakiltte sohuwan giigissidobaa neeni hassayanaadan oottennee? (Isi. 51:3) Israaꞌeela biittaa xalla gidennan, kumetta saꞌay “abbai haattan kumiyoogaadan, . . . GODAA eriyoogan” kumanaagaakka Isiyaasi he hiraagan yootiis. Hegee awude hananee?

12. (a) Baabiloone omooduwaappe simmiyaageeti ayba anjjuwaa demmidonaa? (b) Isiyaasa 35:5-10y sinttappekka polettanaagaa bessiyaabi aybee?

¹² Isiyaasa 35:5-10 nabbaba. Omooduwaappe simmiyaageeta doꞌay woy asay qohennaagaa Isiyaasi gujjidi yootiis. Eta biittan Edene ataakiltte sohuwaagaadan daro haattay goggiyo gishshawu, yan gidi palahiya kattay mokkanaagaa I yootiis. (Doo. 2:10-14; Erm. 31:12) He hiraagay polettiyoy hegaa xallaanee? Omooduwaappe simmiyaageeti maalaalissiya ogiyan paxidoogaa bessiya naqaashi baawa. Leemisuwawu, qooqetu ayfee xeellibeenna. Hegaa gishshawu, asay saho ubbaappe sinttappe paxanaagaa Xoossay qonccissiis.

13, 14. Beni omooduwaappe simmidaageeti Isiyaasa 65:21-23y polettiyoogaa waati beꞌidonaa, shin he hiraagaappe biron polettanaagee aybee? (Doomettan deꞌiya misiliyaa xeella.)

¹³ Isiyaasa 65:21-23 nabbaba. Ayhudati omooduwaappe simmiyo wode injje keettaa, woy qassi goyettida biittaanne woynee tokettido soho demmibookkona. Gidoppe attin, Xoossay eta anjjiyo wode hegee laamettana. Keettaa keexxidi an deꞌiyoogee eta keehi ufayssiyaaba! Eti kattaa zerananne malꞌꞌiyaabaa maana danddayoosona.

¹⁴ Isiyaasa hiraagan odettida keehi koshshiyaabaa akeeka. Nu layttay “mittaa laittaadan aduqqana” wodee yaanee? Issi issi mittati shaꞌan qoodettiya layttaa deꞌoosona. Hegaa keena layttaa deꞌanawu asay payya gidana koshshees. Eti Isiyaasi yootido hanotan deꞌana danddayikko, hegee yeemotti naagidobaa, gannatiyaa demmiyooba gidana! He hiraagay polettana!

15. Isiyaasa maxaafan odettida amarida anjjoti aybee?

¹⁵ Qaalaa gelido, nuuni beꞌidobay sinttappe yaana gannatiyaa waati qonccissiyaakko wotta dentta qoppa. Xoossay kumetta saꞌan deꞌiya asaa anjjana. Doꞌan woy doꞌa mala asan ooninne qohettenna. Qooqeti, tulletinne wobbeti paxana. Asay banttawu keettaa keexxananne kattaa zerana. Eti mittaagaappe daro layttaa deꞌana. Ee, hegaa mala wodee matattidoogaa Geeshsha Maxaafay qonccissees. SHin nuuni haasayissiyo issi issi asati ha hiraagati saꞌay gannate gidanaagaa bessokkona gaana danddayoosona. Neeni etayyo woyguutee? Saꞌay gannate gidanaagaa neeni hidootan naaganaadan oottiyaabi aybee? Hanno gakkanawu deꞌida asa ubbaappe aadhdhiyaagee hegaa ammanettanaadan oottiyaabaa yootiis.

NEENI GANNATIYAN DEꞌANA!

16, 17. Yesuusi Gannatiyaabaa yootidoy awudee?

¹⁶ Yesuusi aynne moorana xayikkonne, iitabaa oottida naaꞌꞌu Ayhudati appe ushachcha baggaaranne haddirssa baggaara kaqettin, A bolli pirddin I mittan kaqettidi hayqqiis. Etappe issoy hayqqanaappe kase, Yesuusi kawo gidiyoogaa ammanidi hagaadan giis: “Yesuusaa, neeni ne kawotettaa wolqqan yiyo wode, tana dogoppa.” (Luq. 23:39-42) Yesuusi ayyo zaarido, Luqaasa 23:43n deꞌiya qofay sinttappe nena maaddiyaaba. Issi issi eranchchati “hachchi” giya qaalaappe kase hookko malaataa wottidi, “Taani neessi tumaa odays, hachchi neeni tanaara Gannatiyan deꞌana” yaagidi birshshidosona. “Hachchi” giya qaalaa akeeka. Yesuusi qonccissana koyidobay aybee? Hegaa xeelliyaagan asaa qofay dumma dumma.

¹⁷ Issi qofaa qashuwan odettiyaabaa qonccissanawu ha wodiyan daro qaalatun hookko malaataa goꞌettoosona. Gidoppe attin, beni Giriikettuwan kushiyan xaafettidaban malaatata issi mala ogiyan goꞌettokkona. Yaatiyo gishshawu, kaallidi deꞌiya oyshaa oychchana danddayoos: Yesuusi, “Taani neessi tumaa odays, hachchi neeni tanaara Gannatiyan deꞌana” yaagideeyye? Woy qassi I, “Taani neessi tumaa odays hachchi, neeni tanaara Gannatiyan deꞌana” yaagidee? Birshshiyaageeti Yesuusi hagaadan giis giidi eti qoppiyoogaadan hookko malaataa gelissana danddayoosona; qassi ha wodiyaa Geeshsha Maxaafaa birshshettatun he naaꞌꞌu qommuwaakka demmana danddayaasa.

18, 19. Yesuusi yootidobaa akeekanaadan nuna maaddiyaabay aybee?

¹⁸ Gidoppe attin, Yesuusi bana kaalliyaageetussi hegaappe kase, “Asa Na7aikka, biitta giddon heezzu gallassaanne heezzu qammaa de7ana” yaagidoogaa hassaya. I hagaadankka giis: “Tana, Asa Na7aa, asi asau aattidi immana. Asai tana worana; worin taani heezzantto gallassi haiquwaappe denddana.” (Maa. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mar. 10:34) Hegee polettidoogaa kiitettida PHeexiroosi yootiis. (Oos. 10:39, 40) Hegaa gishshawu, Yesuusi inne danobaa oottidaagee hayqqido gallassi Gannatiyaa bibeenna. Yesuusi Xoossay A denttana gakkanaassi amarida gallassaa “Si7ooliyan [woy “Duufuwan”]” takkiis.—Oos. 2:31, 32.a

¹⁹ Hegaa gishshawu, Yesuusi danobaa oottida bitaniyawu geliyo qaalaa, ‘Taani neessi tumaa odays hachchi’ yaagidi doommiis. Hegaa mala haasayay Muuse wodekka meeze gididaba. I, “Hachchi taani nena azaziyo ha azazota ne wozanan wotta” yaagiis.—Zaa. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Yesuusi yootidobaa nuuni akeekido qofaa minttiyaabi aybee?

²⁰ Geeshsha Maxaafaa birshshiya Giddo Arshsho biittaa bitanee Yesuusi yootidobaa hagaadan giis: “Ha sohuwan minttiyo yohoy ‘hachchi’ giya qaalaa gidiyo gishshawu, ‘Taani neessi tumaa odays hachchi, neeni tanaara Gannatiyan deꞌana’ geetettidi nabbabettana koshshees. Qaalaa gelidoy he gallassa; qassi hegee guyyeppe polettana. Hegee issi gallassi qaalaa geliyoogaanne he qaalay polettennan attennaagaa bessiya, Arshsho baggan meeze gidida haasaya.” Hegaara issi mala ogiyan, ichchashantta xeetu layttaa Siriyake doonaa birshshettay Yesuusi yootidobaa hagaadan giis: “Aminꞌꞌi, neeni tanaara Edene Ataakiltte sohuwan deꞌanaagaa taani neessi hachchi odays.” Yesuusi gelido he qaalay nuna ubbaa minttettiyaaba.

21. Danobaa oottida bitanee waanibeennee, qassi aybissi?

²¹ Yesuusi I kiittido ammanettidaageeti saluwaa Kawotettan aara issippe deꞌanaagawu etaara maacettidoogaa danobaa oottida hayqqana haniya he bitanee erenna. (Luq. 22:29, 30) Qassi, danobaa oottida he bitanee xammaqettibeenna. (Yoh. 3:3-6, 12) Hegaa gishshawu, Yesuusi qaalaa gelidoy saꞌaa gannatiyaa gidiyoogaa nuuni akeekana danddayoos. Daro layttappe guyyiyan, ‘heezzantto saluwaa [“gannatiyaa,” NW] pude ekettida’ bitaniyaa ajjuutaabaa kiitettida PHawuloosi yootiis. (2 Qor. 12:1-4) PHawuloosinne ammanettida kiitettidaageeti harati danobaa oottida he bitaniyaa mala gidokkona; eti Kawotettan Yesuusaara haaranaadan saluwaa baanawu doorettidosona. Gidikkokka, PHawuloosi sinttappe yaana “gannatiyaa” yootiis.b He gannatee saꞌaana gidanee? Qassi neeni yan deꞌana danddayay?

NEENI NAAGANA DANDDAYIYOOBAA

22, 23. Neeni hidootan ay naagana danddayay?

²² Daawiti ‘xilloti biittaa laattana’ wodiyaabaa kasetidi akeekidoogaa hassaya. (Maz. 37:29; 2 PHe. 3:13) Daawiti saꞌan deꞌiya asay Xoossay kessido xillotettaa maaraa kaallana wodiyaabaa yootiis. Isiyaasa 65:22n deꞌiya hiraagay, “Ta asaa laittai mittaa laittaadan aduqqana” yaagees. Hagee asay shaꞌan qoodettiya layttawu daanaagaa bessees. Hegaa naagana danddayay? Ee; ayssi giikko, Ajjuutaa 21:1-4y yootiyoogaadan, Xoossay asaakko xeellana, qassi geeshshatettay deꞌana ooratta alamiyan Xoossawu oottiyaageetussi ‘hayqoy deꞌennaagee’ I qaalaa gelidobaappe issuwaa.

²³ Geeshsha Maxaafay Gannatiyaabaa yootiyoobay qoncce. Beni Edenen Addaameppenne Hewaanippe Gannatee halidaba gidikkonne, hegee merinawu xayi attenna. Xoossay qaalaa gelidoogaadan, saꞌan deꞌiya asay sinttappe anjjettana. Ayyaanay kaalettin Daawiti ashkketi biittaa laattanaagaanne an merinawu daanaagaa yootiis. Qassi nuuni saꞌan loꞌꞌiya gannatiyan deꞌana wodiyaa yeemuwan naaganaadan Isiyaasa maxaafay yootiyo hiraagati maaddoosona. Hegee awude hananee? Danobaa oottida Ayhuda bitaniyawu Yesuusi gelido qaalay polettiyo wodiyaana. Neenikka he Gannatiyan deꞌana danddayaasa. SHiiquwawu Kooriyaa biitti biidaageetussi, “Inttenaara Gannatiyan Gayttana!” yaagidoogee he wode polettana.