Ubba Galla Nuna Maaddiya Loꞌꞌo Zoriyaa

1. Nuussi ubbawu Xoossaappe yiya aadhdhida eratettay koshshiyoy aybissee? (Leemiso 4:7)

NEENI kase issi gitabaa kuuya eray? Yaatikko neessi aadhdhida eratettay koshshiyoogaa neeni eriyo gishshawu hegaa demmanawu woossidoogee qoncce. (Yaaq. 1:5) Kawuwaa Solomoni hagaadan giis: ‘Aadhdhida eratettay ubbaappe aadhdhees.’ (Leemiso 4:7 nabbaba.) Solomoni haasayidoy coo aadhdhida eratettaabaa gidenna. I Xoossaa Yihoowappe yiya aadhdhida eratettaa yootiis. (Lee. 2:6) SHin, Xoossaappe yiya aadhdhida eratettay ha wodiyan nuna gakkiya metota nuuni genccanaadan maaddana danddayii? Nuuni ha huuphe yohuwan beꞌanaagaadan, ee, nuna maaddana danddayees.

2. Nuuni tumuppe aadhdhida eranchcha gidana danddayiyo issi ogee aybee?

² Keehi aadhdhida eranchcha gidida naaꞌꞌu asati tamaarissidobaa xannaꞌiyoogeenne oosuwan peeshshiyoogee nuuni tumuppe aadhdhida eranchcha gidana danddayiyo issi oge. Koyro, nuuni Solomonabaa beꞌana. Geeshsha Maxaafay ‘Xoossay Solomonayyo aadhdhida eratettaanne zawi baynna akeekaa immidoogaa’ yootees. (1 Kaw. 4:29) Naaꞌꞌantto, saꞌan deꞌida asa ubbaappe aadhdhida eratettan laggetiyaabi baynna Yesuusabaa nuuni beꞌana. (Maa. 12:42) Yesuusabay hiraagan hagaadan odettiis: “GODAA Ayyaanai, aadhdhida eratettaanne akeekaa Ayyaanai . . . a bolli shemppana.”—Isi. 11:2.

3. Nuuni ha huuphe yohuwan ay beꞌanee?

³ Xoossay Solomonayyoonne Yesuusayyo daro aadhdhida eratettaa immido gishshawu, nuussi ubbawu keehi koshshiyaabaa xeelliyaagan eti loꞌꞌo zoriyaa zoridosona. Ha huuphe yohuwan, nuuni hegeetuppe heezzata beꞌana: Miishshaa, oosuwaanne nubaa bessiyaagaadan xeellana koshshees.

MIISHSHAA BESSIYAAGAADAN XEELLIYOOGAA

4. Solomona aqoy Yesuusaagaappe waani dummatii?

⁴ Solomoni keehi dure gidiyo gishshawu loꞌꞌiyaanne injje keettan deꞌiis. (1 Kaw. 10:7, 14, 15) SHin, Yesuusawu guutta aqoy deꞌikkonne, awu keetti baawa. (Maa. 8:20) Gidoppe attin, ha naaꞌꞌu asatikka Xoossaa Yihoowappe aadhdhida eratettaa demmido gishshawu, aquwaa bessiyaagaadan xeellidosona.

5. Solomoni miishshaa waati xeellidee?

⁵ Solomoni ‘miishshay asa iitaappe kammidi ashshiyoogaa’ yootiis. (Era. 7:12) Nuuyyo miishshay deꞌikko, nuussi koshshiyaabaanne nuuni koyiyo amaridabaa demmana danddayoos. SHin, Solomoni dure gidikkonne, miishshaappe aadhdhiyaabay deꞌiyoogaa akeekiis. Leemisuwawu, I hagaadan giis: “Lo77o sunttai daro duretettaappe aadhdhees.” (Lee. 22:1) Miishshaa siiqiya asay bawu deꞌiyaaban darotoo ufayttennaagaakka Solomoni akeekiis. (Era. 5:10, 12) Qassi nuussi deꞌiya miishshay ay keena gidikkokka eesuwan xayana danddayiyo gishshawu, miishshay keehi koshshiyaaba giidi nuuni qoppana koshshennaagaa I yootiis.—Lee. 23:4, 5.

6. Yesuusi aquwaabaa bessiyaagaadan waati xeellidee? (Maatiyoosa 6:31-33)

⁶ Yesuusi aquwaabaa bessiyaagaadan xeelliis. I miyoogaaninne uyiyoogan ufayttiis. (Luq. 19:2, 6, 7) Issi wode, haattaa ayfe woyne eessaa oottiis; hegee I oottido maalaalissiyaabatuppe koyroogaa. (Yoh. 2:10, 11) Qassi I hayqqiyo gallassi alꞌꞌo maayuwaa maayiis. (Yoh. 19:23, 24) SHin, Yesuusi ba deꞌuwan aquwaabaa xoqqu ootti xeellibeenna. I bana kaalliyaageetussi hagaadan giis: “Naa77u godatuyyo haarettanau danddayiyai ooninne baawa; . . . Xoossaassinne miishshaassi haarettanau danddayekketa.” (Maa. 6:24) Nuuni Kawotettaabaa kaseyikko, Yihooway nuussi koshshiyaabaa immanaagaa Yesuusi tamaarissiis.—Maatiyoosa 6:31-33 nabbaba.

7. Issi ishay miishshaa bessiyaagaadan xeelliyoogan waani goꞌettidee?

⁷ Nu ishanttuppenne michchonttuppe daroti miishshaa xeelliyaagan Yihooway zorido loꞌꞌo zoriyaa oosuwan peeshshido gishshawu goꞌettidosona. Daaneela giyo aqo oyqqibeenna ishaa hanotaa qoppa. I hagaadan giis: “Taani yelagatettan ta deꞌuwan Yihoowa haggaazuwaa aybippenne kaseyanawu kuuyaas.” Daaneeli ba deꞌuwaa sima oottido gishshawu, daafaban qohettidaageeta maaddiisinne Beeteelen haggaaziis. I gujjidi hagaadan giis: “Taani kuuyidoban mule ziꞌꞌlettennaagaa tumuppe yootana danddayays. Taani ta deꞌuwan aybippenne aaruwan miishshaa kaseyiyaakko, daro miishshaa demmana danddayiyoogee qoncce. SHin haꞌꞌi taassi deꞌiya loꞌꞌo laggeta demmana danddayikke. Taani miishshan xeelaa wottiyaakko, Kawotettaabaa kaseyiyoogan haꞌꞌi ufayttiyoogaadan ufayttikke. Yihooway taassi immido anjjotuura ayba miishshikka laggetana danddayenna.” Nuuni miishshan gidennan, ayyaanaaban xeelaa wottiyo wode goꞌettoos.

OOSUWAA BESSIYAAGAADAN XEELLIYOOGAA

8. Solomoni oosuwaa bessiyaagaadan xeellidoogaa nuuni waati eriyoo? (Eranchchaa 5:18, 19)

⁸ Minnidi oottiyoogee issi uri keehi ufayttanaadan oottiyoogaa Solomoni yootiis. I hegee “Xoossaappe . . . imettida imota” gidiyoogaa yootiis. (Eranchchaa 5:18, 19 nabbaba.) I hagaadan giis: “Minnidi oottidoban ubban go77ai de7ees.” (Lee. 14:23) Solomoni I haasayiyoobay tuma gidiyoogaa eriis. I mino oosanchcha! I keettata keexxiis, woyniyaa turata tokkiis, dumma dumma ataakilttiyaa tokkiyo sohuwaanne haattaa dagayiyo sohuwaa zeeridi giigissiis. I katamatakka keexxiis. (1 Kaw. 9:19; Era. 2:4-6) Yaatanawu I minni oottiis, qassi hegee A ufayssiis. SHin Solomoni tumuppe ufayttanawu hegaappe aadhdhiyaabaa oottana koshshiyoogaa akeekiis. Qassi I Yihoowawu darobaa oottiis. Leemisuwawu, laappun layttan keexetti wurida Yihoowa goynuwawu goꞌettiyo loꞌꞌiyaa beeta maqidasiyaa keexuwaa oosuwaa I kaalli xeelliis! (1 Kaw. 6:38; 9:1) Solomoni darobaa ootti simmidi, issi uri oottana danddayiyo aybippenne aadhdhiyaabay Yihoowawu haggaaziyoogaa gidiyoogaa akeekiis. I hagaadan giis: “Hekko ubbabai odettiis; hegaa gishshau, ubbabau kuushshai hagaa: Xoossaassi yayya; a azazuwaa naaga.”—Era. 12:13.

9. Yesuusi ba oosuwaa bessiyaagaadan waati xeellidee?

⁹ Yesuusi minni oottiis. I yelagatettan anaaxe gididi oottiis. (Mar. 6:3) Yesuusa aawaynne aayyiyaa daro naati deꞌiyo bantta soo asawu koshshiyaabaa kunttanawu minni oottiyo wode I eta maaddido gishshawu, eti A galatidoogee qoncce. Qassi wottiyoobi baynna asa gidida Yesuusi anaaxe gididi oottiyo wode daro asay I oottiyoobaa shammanawu koyennan aggenna! Yesuusi ba oosuwan keehi ufayttennan aggenna. SHin, I mino oosanchcha gidikkonne, Yihoowawu haggaazanawu ubbatoo wodiyaa bazziis. (Yoh. 7:15) Guyyeppe, sabbakiyaagaa gidido wode, I yootiyoobaa ezggiyaageeta hagaadan zoriis: “Merinaa de7o qumau, . . . oottiteppe attin, samiya qumau oottoppite.” (Yoh. 6:27) Qassi Yesuusi Maatiyoosa shemppo 5-7 gakkanawu tamaarissidoban hagaadan giis: “Intte huuphessi saluwan miishsha dagayite.”—Maa. 6:20.

10. Nuuni mino oosanchcha gidikko, nuna metana danddayiyaabay aybee?

¹⁰ Xoossaappe yiya aadhdhida eratettay nuuni oosuwaa bessiyaagaadan xeellanaadan nuna maaddees. Nuuni Kiristtaane gidiyo gishshawu ‘loꞌꞌobaa minni oottanaadan’ tamaarida. (Efi. 4:28) Nuna ootissiyaageeti nuuni ammanettiyaageetanne minni oottiyaageeta gidiyoogaa darotoo akeekoosona; qassi eti nuuni oosuwaa oottiyo ogiyaa keehi nashshiyoogaa nuussi odana danddayoosona. Hegee nuuni daro saatiyaa oottanaadan denttettana danddayees; ayssi giikko, nuna ootissiyaageeti Yihoowa Markkatubaa loꞌꞌobaa qoppanaadan nuuni koyoos. SHin nuuni yaatikko, nu soo asaara wodiyaa aattanawu woy Yihoowawu oottanawu gidiya wodee nuussi deꞌennan aggana danddayees. Keehi koshshiyaabata oottana mala daro wodiyaa demmanawu nuuni issi issibaa laammana koshshees.

11. Issi ishay oosuwaa bessiyaagaadan xeelliyoogaabaa ay tamaaridee?

¹¹ Wiiliyama giyo yelaga ishay oosuwaa bessiyaagaadan xeelliyoogee keehi koshshiyaaba gidiyoogaa bana ootissida ishaappe tamaariis. Wiiliyami hagaadan giis: “[Ha ishay] oosuwaa bessiyaagaadan xeelliyoogan keehi loꞌꞌo leemiso. I minni oottees, qassi I loꞌꞌo oosuwaa oottiyo gishshawu ba dambbaynnatuura awu loꞌꞌo gaytotettay deꞌees. SHin I omarssi ba oosuwaa essidi ba wodiyaanne wolqqaa ba soo asawunne Yihoowawu goꞌettees. Garamissiyaabay taani eriyo keehi ufayttiya asatuppe I issuwaa!”b

NUBAA BESSIYAAGAADAN XEELLIYOOGAA

12. Solomoni babaa bessiyaagaadan xeelliyoogaa waati bessidee, shin hegaa waati aggidee?

¹² Solomoni Yihoowawu ammanettidi goynnido wode, babaa bessiyaagaadan xeelliis. I yelagatettan, oottana danddayennabay deꞌiyoogaa akeekido gishshawu, kaaletuwaa demmanawu Yihoowa oychchiis. (1 Kaw. 3:7-9) Solomoni ba haaruwaa doomettan, otorettiyoogee keehi qohiyoogaakka akeekiis. I hagaadan giis: “Otoruwaa geeduwaa bashshai kaallees; ayyuwaa geeduwaakka kunddettai kaallees.” (Lee 16:18) Solomoni ba zoriyaa guyyeppe oosuwan peeshshennan aggidoogee azanttiyaaba. I kawoti simmidi amarida wodiyaappe guyyiyan otorettiyoogaa doommidi Xoossaa higgiyawu azazettibeenna. Leemisuwawu, Ibraawe kawuwawu imettida higgetuppe issoy “A wozanaa balettennaadan, kawoi cora maccaasaa ekkoppo” giyaagaa. (Zaa. 17:17) Solomoni he higgiyawu azazettennan ixxidi 700 machchotanne 300 baakkota shiishshiis; hegeetuppe daroti eeqawu goynniyaageeta! (1 Kaw. 11:1-3) Solomoni hegee bana qohenna giidi qoppennan waayi aggenna. SHin Solomoni Yihoowawu azazettennan ixxidoogaappe denddidaagan guyyeppe A iitabay gakkiis.—1 Kaw. 11:9-13.

13. Yesuusi bana ziqqi oottidoogaa wotti dentti qoppiyoogan nuuni ay tamaarana danddayiyoo?

¹³ Yesuusi babaa bessiyaagaadan xeelliisinne bana ziqqi oottiis. I saꞌaa yaanaappe kase, Yihoowayyo haggaaziyo wode maalaalissiya darobaa oottiis. ‘Saluwaaninne saꞌan deꞌiya ubbabay’ Yesuusa baggaara merettiis. (Qol. 1:16) Yesuusi xammaqettiyo wode, I ba Aawaara deꞌido wode oottidobata hassayennan waayi aggana. (Maa. 3:16; Yoh. 17:5) SHin, Yesuusi hegaa hassayido wode otorettibeenna. Qassi, I bana ooppenne xoqqu xoqqu ootti erenna. Yesuusi “asaayyo oottanaunne daro asaa wozanau ta shemppuwaa immanau yiidoogaappe attin, asi tau oottanau yabeikke” giidi saꞌaa yiido gaasuwaa ba erissiyo ashkkaratussi yootiis. (Maa. 20:28) I barkka aynne oottana danddayennaagaakka yootiis. (Yoh. 5:19) Yesuusi bana keehi ziqqi oottiis! I nuuni kaallana bessiyo loꞌꞌo leemiso.

14. Nubaa bessiyaagaadan xeelliyoogaabaa Yesuusappe ay tamaarana danddayiyoo?

¹⁴ Yesuusi bana kaalliyaageeti banttabaa bessiyaagaadan xeellanaadan tamaarissiis. Issi wode, I etawu hagaadan giis: “Intte huuphiyan de7iya binnaana ubbaikka qoodan de7ees.” (Maa. 10:30) Ubba qassi nuuni nubaa iitabaa qoppiyaageeta gidikko, ha qofay nuna keehi minttettees. Hegee saluwan deꞌiya nu Aaway nuuyyo loytti qoppiyoogaanne nuna xoqqu ootti xeelliyoogaa bessiyaaba. Yihooway nuuni baassi goynnanaadan eeno giikko, qassi ooratta alamiyan nuuni merinawu deꞌana bessiyaabadan qoppikko, I baliis giidi nuuni qoppana koshshenna.

15. (a) Nuuni nubaa bessiyaagaadan xeellana koshshiyoogaa Wochchiyo Keelay ay yootidee? (b) Sinttaa 24n deꞌiya misiliyan qonccidaagaadan, nuuni nubaa bessiyaagaappe aaruwan qoppikko, ayba anjjoti nuuppe haliyoonaa?

¹⁵ Nuuni nubaa bessiyaagaadan xeellana koshshiyoogaa Wochchiyo Keelay 15 layttappe kase yootiis: “Nuuni otorettiyaageeta gidana gakkanaashin nubaa bessiyaagaappe aaruwan qoppana koshshenna. Qassi nuuni unꞌꞌettana gakkanaashin nuna guutti xeellana koshshenna. Nuuni mino gididobaanne shugo gididobaa akeekiyoogan nubaa bessiyaagaadan qoppanawu baaxetana koshshees. Issi Kiristtaane maccaasiyaa hegaa hagaadan yootaasu: ‘Taani keehi iita asa gidikke, qassi keehi loꞌꞌo asakka gidikke. Hara asaagaadan taani mino gididobaynne shugo gididobay deꞌees.’”c Nuuni nubaa bessiyaagaadan xeellana koshshiyoy aybissakko loytti akeekida.

16. Yihooway nuna loꞌꞌobaa zoriyoy aybissee?

¹⁶ Yihooway ba Qaalaa baggaara nuuyyo loꞌꞌo kaaletuwaa immees. I nuna siiqiyo gishshawu nuuni ufayttanaadan koyees. (Isi. 48:17, 18) Nu deꞌuwan Yihoowaabaa kaseyiyoogee aybippenne aaruwan nu ufayttanaadan oottiyaaba. Yaatiyo wode, miishshaa, oosuwaa, woy banttabaa bessiyaagaappe aaruwan xeelliyaageeta gakkiya daro metuwaappe naagettoos. Nuuni ubbay aadhdhida eranchcha gidanawunne Yihoowa ufayssanawu murttidaageeta gidoos.—Lee. 23:15.