Wachtawur ONLAYN LAYBREERIYAA
Wachtawur
ONLAYN LAYBREERIYAA
Wolayttattuwa
  • GEESHSHA MAXAAFAA
  • XUUFETA
  • SHIIQOTA
  • Hidootaa Awuppe Demmana Danddayay?
    Beegottite!—2004 | Hosppune 22
    • Hidootaa Awuppe Demmana Danddayay?

      DAANEELI tammu laytta naꞌa, shin I issi laytta kumettaa kansseriyaa harggiyan waayettiiddi takkiis. A akkamiya dottoretuugaadan mata laggetikka I paxennaagaa eridi hidootaa qanxxidosona. SHin Daaneeli hidootaa qanxxibeenna. I diccidi, pilggiyaagaa gididi issi wode kansseriyaa harggiyawu xaliyaa demmanaagaa qoppees. I ba kanssere harggiyaa malaa akkamiyoogan dumma eray deꞌiyo gooba dottoree A akkamanawu yaanaagaa siyidi he gallassaa hidootan naagiis. SHin carkkuwaa hanotaappe denddidaagan dottoree he gallassi yaana danddayibeenna. Daaneeli hidootaa qanxxiis. He saatiyaappe simmin azzaniyoogaa doommiis. Yaatidi, naaꞌꞌu gallassa giddon hayqqiis.

      Daaneela hanotay, hidootaynne hidootaa xayihoogee payyatettaa bolli gattiyoobaa xannaꞌida issi aakimiyaa qofaara maayees. Neenikka hegaa mala taariketa siyennan aggakka. Leemisuwawu, hayqqanawu matida issi cimay, issibaa, hegeekka siiqiyo uraara gayttiyo gallassaa woy aqo oyqqido gallassaa baala bonchchiyo gallassaa yeemotti naagees. He gallassay gakkidi aadhdhin, ikka hayqqees. Hegaadan oottiyaabay aybee? Issoti issoti qoppiyoogaadan tumuppe hidootawu gita wolqqay deꞌii?

      Akkamuwaabaa xannaꞌiya daro asati issibaa ufayssan naagiyoogee, hidootaynne loꞌꞌo qofay deꞌuwunne payyatettawu keehi maaddiyoogaa yootoosona. SHin ha qofaa maayyiyay ubba asaa gidenna. Pilggiya issoti issoti hegee saynissee kaafenna hayse giidi toochchoosona. Eti bollaa harggiyawu gaasoy bolli deꞌiyooba giidi qoppana koyoosona.

      Hidootay koshshiyaaba gidiyoogaa siriyoogee haꞌꞌi doommidaba gidenna. SHaꞌan qoodettiya layttappe kase, Giriike biittaa eranchchay Aristtootili, hidootay aybakko oyshettido wode, “Hidootay gallassa aymo” yaagidi zaariis. Mata wode qassi, Amarkkaa biittaa polotika asa gidida Benjjamin Franklini, “Hidootan deꞌanawu qoppiya asi namisan hayqqana” yaagidi yootiis.

      Yaatin, hidootay tumuppe aybee? Hidootay asi bana minttettanawu mela amottiyoobee, qassi baynnabaa coo aymottiyoobee? Woy hidootay aymo gidennan, nu ubbaa payyatettawunne ufayssawu keehi koshshiyaanne maaddiya eeshshee, qassi hegaadan qoppanaadan oottiya gaasoy deꞌii?

  • Hidootay Nuussi Koshshiyoy Aybissee?
    Beegottite!—2004 | Hosppune 22
    • Hidootay Nuussi Koshshiyoy Aybissee?

      HAGAAPPE kasetiya huuphe yohuwan odettida, kansseriyaa harggiya Daaneeli ba mino hidootaa oyqqidi takkidaba gidiyaakko shin? I kansseriyaa harggiyaappe paxidi, hanno gakkawu deꞌanee? Hidootay harggiyaappe paxanawu maadees giidi keehi palamettiya asatikka hegaa maayennan aggana danddayoosona. Hagaappe issi koshshiyaabaa akeekoos. Hidootaa bessiyaagaappe attidi xeellana koshshenna. Hidootay ubbabawu xale gidenna.

      Dottoriyaa Natan CHernee CBS giyo eraadonenne televizhiine xaabiyaa oysha zaaruwan, keehi sahettiya asaara gayttidaagan hidootay maaddiyoogaappe aarobaa naagana bessennaagaa hagaadan yootiis: “Bantta machchoti gidiyaagaa keena wotti denttidi qoppibeennabadan, loꞌꞌobaa hidootibeennabadan qoppidi hanqqettiya azinati deꞌoosona.” Dottoriyaa CHernee gujjidikka hagaadan giis: “Hegaadan qoiyoogee guuggiyaa xiꞌee gitatennaadan maadees, qassi hegaadan qoppennaagee guuggiyaa xiꞌee paxanaadan oottana bessiyaabaa oottennan aggidabadan asay qoppanaadan oottees. Hegee hanana bessennaba.”

      Woriya harggiyan sahettiyaageeti keehi waayettiyoogee erettidaagaa. He gita deexuwaa bolli qassi, eta siiqiyaageeti eti mooridobi deꞌiyaabadan qoppanaadan mule oottennaagee qoncce. Yaatin, hidootay aynne maaddenna giyoogee?

      Mule gidenna. Leemisuwawu, qommon abay qonccido dottoree, sahuwaanne sahuwaa malaataa woppissiyoogaara gayttidaagan dumma ogiyan loohiis; hegaa mala akkamoy harggiyaa xalliyaaba woy bariyaa aduqissiyaaba gidennan, sahettiya uri deꞌido keenan tuggatennaadan maaddiyaaba. Hegaa mala dottoreti keehi harggiya asatikka ufayttanaadan oottiya akkamoy keehi goꞌiyaaba gidiyoogaa mintti ammanoosona. Hidootay hegaadan, ubba hegaappekka aaruwan maaddana danddayiyoogaa bessiya daro naqaashati deꞌoosona.

      Hidootaa Goꞌꞌaa

      Akkamuwaara gayttida xuufiyaa giigissiya, Dottoriyaa Jiford Jonesi, “Hidootay wolqqaama xale” yaagiis. Woriya harggiyan sahettiya asata qofan maaddiyoogee ay keena maaddiyaakko dumma dumma wode asay xannaꞌidobaa I pilggiis. Hegaa mala maadoy, asay kasegaappe aaruwaa hidootanaadaaninne loꞌꞌobaa qoppanaadan maaddees geetettees. Qassi 1989n pilggidobay bessiyoogaadan, hegaadan maaddido hargganchchati adussa wodiyaa deꞌidosona, shin mata wode xannaꞌidobay qassi asay hegaa siranaadan oottiis. Gidikkokka, qofan maaduwaa demmida hargganchchati hankkootuugaa keenaa boorasibeennaagaanne unꞌꞌettibeennaagaa xinaatee qonccissees.

      Issibaa ufayssan naagiyoogee, hara baggaara qassi siriyoogee wozanaa sahuwaara gayttidaagan ay keena maaddiyaakko woy qohiyaakko xannaꞌido hara xinaatiyaa akeeka. Bantta deꞌuwan issi issibaa ufayssan naagiyaakko woy siriyaakko eranawu 1,300ppe dariya attuma asati akeekan doorettidosona. Eta hanotaa tammu layttawu kaalli simmin, eta giddoppe xeetaappe 12 kushe gidiyaageeti wozanaa harggidoogee erettiis. He asatuppe siriyaageetu qooday ufayssan naagiyaageetu qoodaappe dakko gidiyaagaa keenaa dariis. Harvarden, asaa payyatettaa timirtte keettan, payyatettaaranne asaa eeshshaara gayttidaagan, maaddiya profesere gidida, Kabzanski Lawura hagaadan gaasu: “Loꞌꞌobaa qoppiyoogee payyatettawu maaddees” giyo qofay darotoo pilggettibeennaba; shin wozanaa sahuwaara gayttida ha xinaatee, he qofay tuma gidiyoogaa bessiya akkamuwaa baggaara beettida naqaashsha.”

      Akkamuwawu shuhettiyo wode, paxanaagaa hidootiyaageeti hankkootuppe sohuwaara beegottiyoogaa issi issi xinaatee bessees. Ubba adussa wodiyaa deꞌiyoogeekka loꞌꞌobaa qoppiyoogaara gayttidaba gidyoogaa issoti issooti akeekidosona. Ceegatetaa xeelliyaagan qoppiyo loꞌꞌobaynne iitabay layttan sugida asaa ay keena maaddiyaakkonne qohiyaakko xinaatee oosettiis. Cimatettaa daro eraynne meezee beettiyo oge oottidi bessiya komppiyutere kaassaa kaaꞌi simmidi, cima asay gazddidinne minnidi hemettiyoogaa doommiis. Hegaadan demmido minotettay 12 saaminttawu bolla minttettiyoogan demmiyo minotettaara lagge!

      Hidootay, issibaa ufayssan naagiyoogeenne loꞌꞌobaa qoppiyoogee payyatettawu maaddiyiyoy aybissee? Ha oyshaa suure zaaranawu, saynttisttetinne dottoreti asaa guuggiyaabaanne bollaabaa waayi lotti eriichchana. SHin hegaabaa xannaꞌiyaageeti eran zemppidi malana danddayoosona. Leemisuwawu, nerviyaa akkamiya issi profeseree hagaadan giis: “Ufayttiyaanne hidootiya asa gidiyoogee loꞌꞌobay siyettanaadan oottees. Ufayttiyoogee hirggennaadan oottiya minttettiya hanota, qassi hegaa mala hanotan bollay gazddees. Hegee asay payya deꞌanawu oottana bessiyaabatuppe issuwaa.”

      Ha qofay issi issi dottoretuyyoonne sayttisttetuyyo oorattaba gidana danddayees, shin Geeshsha Maxaafaa tamaaretussi oorattaba gidenna. Eranchcha Kawuwaa Solomoni 3,000 gidiya layttappe kase, geeshsha ayyaanaa kaaletuwan hagaadan giis: “Wozani ufaittiyoogee asassi lo77o xale; shin kayyottiyoogee asau wolqqaa xaissees.” (Leemiso 17:22) Hagee suure qonccisso gidiyoogaa akeeka. Ha xiqisee wozani ufayttiyoogee xale gidiyoogaa yooteesippe attin, ubba harggiyawu xale gidiyoogaa yootenna.

      Hidootay xale gidiyaakko, hegaa azazenna dottoree daanee? giidi oychchiyoogee bessiyaaba. Gidoppe attin, hidootay payyatetta xallawu gidennan, hegaappe aaruwan harabawukka maaddees.

      Ufayssan Naagiyoogaa Maadduwaanne Siriyoogaa Qohuwaa

      Issibaa ufayssan naagiyaageeti bantta loꞌꞌo xeelaappe denddidaagan daro ogiyan goꞌettiyoogaa pilggiyaageeti akeekidosona. Eti timirttiyan, oosuwan, ubba ispporttiyankka loꞌꞌo ayfiyaa demmoosona. Leemisuwawu, wottanchcha macca asaa xeelliyaagan issi xinaatee oosettiis. Loohissiyaageeti he macca asay loytti woxxana danddayiya aggiya qoridi iripportte oottidosona. Qassi hegaadankka, macca asati bantta huuphe ay keena hidootiyaakko akeekan xinaatee oosettiis. Wurssettan, macca asatu hidootay, loohissiyaageeti eti loytti woxxiyaakkonne xannaꞌidobaappe aaruwan suurebaa eranawu maaddidoogee akeekettiis. Hidootay hegaa keena keehi maaddiyaaba gididoy aybissee?

      Hidootaabaa gidennan, siriyaabaa xannaꞌiyoogan darobaa erana danddayettiis. Mehiyaa eeshshaa xeelliyaagan 1960 heeran oosettida issi issi xinaatee qoppibeennabaa akeekanawu maaddiis; pilggiyaageeti mehiyan xannaꞌidobay asaykka ba deꞌuwan gakkida issi issibaappe denddidaagan issi issitoo “hagaapppe simmin tawu hanenna” giidi qoppiyoogaa akeekidosona. Leemisuwawu, asay issi ufayssenna cenggurssaa siyanaadaaninne hegaa xayssanawu issibaa bochchanaadan etawu odettiis. Eti he cenggurssaa xayssana danddayidosona.

      Naaꞌꞌantto citan deꞌiya asaykka hegaadan oottanaadan odettiis; shin eti bochchiyoobaa bochchikkokka he cenggurssay xayibeenna. He citan deꞌiya asatuppe daroti etawu hanennabadan qoppidoogaa akeekana danddayaasa. He gallassi takkidi oottido hara paaciyan eti oottana bessiyaabaa oottanawu mammottidosona. Eti ay oottiyaakkokka, goꞌꞌi baynnabadan qoppidosona. SHin naaꞌꞌantto citan deꞌiya, banttawu haniyaabadan qoppiya asati hegee banttawu danddayettennabadan qoppanawu koyibookkona.

      He xinaatetuppe dariya baggaa giigissida, Dottoriyaa Martin Seligmani, issibaa ufayssan naagiyoogaanne siriyoogaa xeelliyaagan ba deꞌo laytta ubbaa xannaꞌanawu koyiis. I banttawu hanennabadan qoppiya asatu qofaa loytti pilggiis. Asay bawu ushachchenna giidi qoppiyoogee, galla galla duussan etawu xube gidiyoogaa woy oottana bessiyaabaa oottennaadan eta diggiyoogaa I akeekiis. Seligmani issibay hanennabadan qoppiyoogee kaalettiyoobaa hagaadan giis: “Taani 25 layttawu pilggidobaappe akeekidobay hagaa: Nuuni issibay hanennabadan qoppiyaageetuugaadan iitabay gakkiyoy nu balaana giidi meeziyan ammaniyaaba gidikkonne hegaa giigissanawu aynne oottennaba gidikko, hegee nuuni oottiyo ubbaban qohiyo gishshawu, nuuni yayyiyoobay gakkees.”

      Haꞌꞌikka, hegaadan kuuyiyoogee ha wodiyan issi issi asawu oorattaba milatana danddayees, shin Geeshsha Maxaafaa tamaaretuyyo oorattaba gidenna. Ha leemisuwaa akeeka: “Neeni metuwaa gallassi laafikko, ne wolqqay guutta giyoogaa.” (Leemiso 24:10) Ee, iita qofan hidootaa qanxxiyoogee oottana bessiyaabaa oottennaadan wolqqaa wurssana danddayiyoogaa Geeshsha Maxaafay loytti qonccissees. Yaatin, iita qofaa eqettanawunne loꞌꞌobaa hidootanawu ay oottana danddayay?

      [Misiliyaa]

      Hidootay keehi loꞌꞌobaa oottanawu maaddana danddayees

  • Hanenna Giyo Qofaa Eqettana Danddayaasa
    Beegottite!—2004 | Hosppune 22
    • Hanenna Giyo Qofaa Eqettana Danddayaasa

      METIYAABAY gakkiyo wode hegaa waata xeellay? Pilggiya daroti yootiyoogaadan gidikko, neeni ha oyshawu immiyo zaaroy issibaa hanees woy hanenna gaada qoppiya asa gidiyoogaa bessees. Nu ubbaa bollikka metoy gakkees, ubba amarida asatuugee keehi wolqqaama. Yaatin, issoti issoti bantta metuwaa xoonidi halchchidobaa polanawu zaarettidi baaxetiyo wode, harati guutta metuwaa gaasuwan hidootaa qanxxiyoy aybissee?

      Leemisuwawu, ane neeni ooso koyiyaabadan qoppoos. Oyshaa zaaruwawu xeegin baadasa, shin nena qaxarana koyibookkona. Qaxarettabeenna gishshawu neessi aybi siyettii? Eti nena haratuppe dummayi ixxidi qaxarennan aggidabadan, qassi neeyyo mule ushachchennabadan hirggada, ‘Ta mala uraa qaxariyay baawa. Taani ooso mule demmikke’ gaada qoppana danddayaasa. Ubba hegaappekka iitabay, ha issibaa gaasuwan, ne deꞌo macara ubban hidootaa qanxxada, ‘Tawu aybikka ushachchenna. Taani pattenna asa’ gaada qoppana danddayaasa. Hegaa mala xeelay issi uri hanenna giyo qofay deꞌiyo asa gidiyoogaa bessees.

      Hanenna Giyo Qofaa Eqettiyoogaa

      Hanenna giyo qofaa waata eqettana danddayay? Hegaa mala iita qofaa shaakki eriyoogee nu oottana bessiyo koyro tanggo. Kaallidi oottana bessiyaabay hegaa eqettiyoogaa. Eti nena qaxaribeenna hara gaasoy aybakko eranawu mala. Leemisuwawu, neeni koyro paaciyan kunddidoy ooninne nena qaxarana koyenna gishshataasseeyye, woy qaxariya uri neegaappe dumma eray deꞌiyo asa qaxarana koyido gishshataassee?

      Neeni tuma gididabaa qoppiyo wode, hanenna giyoogan qoppidobay ubbay bessennaba gidiyoogaa akeekaasa. Neessi issibay ushachchibeenna gishshawu, ubbabay hanenna giyoogee? Neeyyo amarida hanotan ushachchidabata, leemisuwawu, neeni ayyaanaaban oottiyoobata, so asaaranne laggetuura deꞌiya gaytotettaabaa qoppiyaakko shin? Neeni “poora” giidoobay coo hirggappe attin haraba gidennaagaa qoppiyoogaa meezeta. SHin neeni ooso mule demmana danddayennaagaa tumuppe erana danddayay? Neeni iita qofaa agganawu oottana danddayiyo harabaykka deꞌees.

      Hoolliyawu Gakkanawu Maaddiya Loꞌꞌo Qofaa

      Mata wodeppe doommidi, pilggiyaageeti hidootaa xeelliyaagan, aaho qofa gidana xayikkonne garamiyaabaa yootoosona. Hidootay neeni kessido hoolliyawu gakkanaagaa ammaniyoogaakka xaaxi waaxiyaaba gidiyoogaa yootoosona. Kaalliya huuppe yohuwan beꞌanaagaadan, hidootay hegaappekka darobaa xaaxi waaxees; shin ha qonccissoy unddenna ogiyan goꞌꞌiyaaba milatees. Hegaa mala nu buzo hidootaa qoppiyoogee nu hoolliyawu gakkanawu maaddiya loꞌꞌo qofaa qoppanaadan maaddees.

      Nuuni kessiyo hoolleta gakkanaagaa ammananawu, aadhdhida wodetun hoolliyaa kessidi hegaa gakkiyoogaa meeze oottidaageeta gidana bessees. Neeni kase hegaa meezetabeennabadan qoppikko, kessiyo hoolleta xeelliyaagan loytti qoppiyoogee maaddana danddayees. Neeni kessido hoollee deꞌii? Keehi koshshiyaabay tumuppe aybakko takki giidi qoppennan, galla galla duussaara gayttidaagan nu deꞌoy unddugaalettana danddayees. Sinttayanabaa kasiyaa kaaluwan qoppiyoogaa xeelliyaagan Geeshsha Maxaafay, “Keehi koshshiyaabay aybakko shaakki erite” yaagidi daro wodiyaappe kase zoriis.—Piliphphisiyuusa 1:10 NW.

      Nuuni sinttayanabaa kuyikko, ayyaanaabaara, so asaara woy harabaara gayttidaagan keehi koshshiya hoolliyaa kessanawu metenna. SHin koyro keehi daro hoolliyaa kessennaagee, qassi kessido hoolleti gakkana danddayiyoogeeta gidiyoogaa eriyoogee koshshiyaaba. Issi hoollee gakkana danddayettennaagaa gidikko, nuuni hirgganaadaaninne hidootaa qanxxanaadan oottana danddayees. Yaatiyo gishshawu, darotoo adussa wode hoolleta mata wode gakkiyo qantta hoollettun shaakki wottiyoogee loꞌꞌo.

      “Wozanappe yeekkikko, afuti metenna” giyoobay amarida ogiyan tuma. Nuuni issi gita hoolliyaa kessikko, he hoolliyawu gakkanaassi baaxetanawu wozanappe murttana koshshees. Nuuni kessido hoolletu goꞌꞌaanne hegawu gakkiyoogan demmiyo anjjwaa loytti qoppiyoogan nu murttiyaa minttana danddayoos. Metoy gakkana danddayees, shin nuuni he metuwaappe kessi ekkanawu danddayennabadan gidennan, genccidi xoonana danddayiyabadan qoppana bessees.

      SHin nuuni nu hoolliyawu gakkanawu maaddiya ogetakka qoppana koshshees. Hidootaa goꞌꞌaa xeelliyaagan darobaa xannaꞌida, Rik Sinder giyo xaafee, issi hoolliyawu gakkanawu maaddiya daro ogeta qoppana bessiyoogaa yootiis. Yaatidi, issi ogee ushachchennan ixxikko, naaꞌꞌanttuwaa, hegee ixxikko hezzanttuwaa, hegeekka ixxikko haraa malana danddayoos.

      Sinderi issi hoolliyaa haran laammiyoogaa meezetanaadankka zoriis. Nuuni issi hoolliyawu gakkanawu metootikko, hegan azzaniyoogee hidootaa qanxxanaadan oottiyoogaappe attin aynne goꞌenna. Hara baggaara, he hoolliyaa hara giiga hoolliyan laammiyoogee nuuni hidootan naagiyoobay deꞌanaadan oottees.

      Hegaa xeelliyaagan Geeshsha Maxaafan issi loꞌꞌo leemisoy deꞌees. Kawuwaa Daawiti ba Xoossaa Yihoowayyo beeta maqidasiyaa keexxanawu gitabaa halchchiis. SHin Xoossay he maatay A naꞌaa Solomonawu imettanaagaa Daawitawu yootiis. Daawiti he hanotan azzaniyoogaappe woy ‘ta oottana bessees’ giidi eqettiyoogaappe ba halchchuwaa laammiis. A naꞌay he oosuwaa polana mala maaddanawu I miishshaanne koshshiya harabaa shiishshanawu bawu deꞌiya wolqqaa goꞌettiis.—1 Kawotu 8:17-19; 1 Hananabaa Odiya 29:3-7.

      Hanenna giyo qofaa eqettiyoogaaninne hoolliyawu gakkanawu maaddiya loꞌꞌo qofaa qoppiyoogan nuuni kaseegaappe hidootiya asa gidana danddayikkokka, issi issitoo hidootaa qanxxana danddayoos. Waanidi? Ha alamiyan nuuni hidootaa qanxxanaadan oottiya daro gaasoti nu abbiyaappe bolla gididabata. Asay tugatanaadan ottiya hiyyeesatettaa, olaa, pirdda pacaa, qassi harggiyaanne hayquwaa mala oossinne attenna keehi hirggissiyaabay deꞌishin, nuuni loꞌꞌobaa hidootiyaageeta waani gidana danddayiyoo?

      [Misiliyaa]

      Neeni koyido oosuwaa demmana xayikko, ooso mule demmana danddayennabadan qoppay?

      [Misiliyaa]

      Hoolliyaara gayttidaagan Kawuwaa Daawiti koshshiyaagaadan ba hanotaa laammiis

  • Tumu Hidootaa Awuppe Demmana Danddayay?
    Beegottite!—2004 | Hosppune 22
    • Tumu Hidootaa Awuppe Demmana Danddayay?

      NE SAATEE moorettennan aggenna, oottenna. Hegaa oottisana danddayiyo daro dooroy deꞌees. Saatiyaa oottiya asata erissiya daro erissoy deꞌees, ubbaykka suure oottiyaabadan mintti yootikkokka, issoy yootiyoobay haraagaara maayettenna. SHin unddenna layttappe kase he saatiyaa medhdhiday ne shooron deꞌiya keehi eranchcha ura gidiyoogaa eriyaakkko waatuutee? Qassi I hegaa miishsha qanxxisennan oottana koyiyoogaa eriyaakko shin waatuutee? Ne oottanabay qoncce.

      He saatiyaa ne hidootaara geeddarssa. Ha wayssiya wodiyan deꞌiya darotuugaadan, neeni ay hidootanaakko metootikko, maaduwaa awuppe demmana danddayay? Daro asay metuwaa pagalana danddayiyoogaa yootees, shin eti yootiyo darobay asawu gelennabanne issoy haraagaara maayettennaba. Yaatiyo gishshawu, hidootanaadan oottidi asaa medhdhidaagaappe maaduwaa demmana daddayoos. Geeshsha Maxaafay ‘Xoossay nuuppe ooyynne haaho gidennaagaa’ yootees, qassi I nuna maaddanawu koyees.—Oosuwaa 17:27; 1 PHeexiroosa 5:7.

      Hidootawu Deꞌiya Ciimma Birshshettaa

      Geeshsha Maxaafay hidootaabaa yootiyoobay ha wodiyan dottoreti, saynttisttetinne hara aakkimeti yootiyoogaappe keehi aahonne ciimma. Geeshsha Maxaafan “hidootaa” geetettidi birshshettida koyro doonatun xaafettida qaalati yeemotti naagiyoogaanne loꞌꞌobaa naagiyoogaa bessiyaaba. Hidootay naaꞌꞌu qaalaara gayttida qofa. Hidootay loꞌꞌobaa amottiyoogaaranne loꞌꞌobay yaanaagaa ammananawu baaso gidiyaabaara gayttidaba. Geeshsha Maxaafan qonccida hidootay tumaaninne naqaashan amppidabappe attin coo amo xalla gidenna.

      Hegaara gayttidaagan, hodootay eeyyatettan coo ekkiyo ammano mala gidennan, naqaashan amppidi ekkiyo ammano mala. (Ibraawe 11:1) Gidoppe attin, Geeshsha Maxaafay ammanoynne hidootay dummatiyoogaa yootees.—1 Qoronttoosa 13:13.

      Leemisuwawu, issi laggee neeyyo kehanaadan oychchiyo wode, I nena maaddanaagaa hidootaasa. Neeni ne laggiyaa ammanettanaadan oottiya gaasoy deꞌiyo gishshawu hegaadan hidootaa wottaasa; A loytta eraasa, qassi I kehanne bawu deꞌiyaabaa immiya asa gidiyoogaa eraasa. Ne ammanoynne ne hidootay issoy issuwaara dabbotiya eeshsha, shin eti issoy haraappe dummatoosona. Yaatin, hegaa mala hidootaa Xoossan waata wottana danddayay?

      Hidootawu Baaso Gidiyaabaa

      Xoossay tumu hidootawu pultto. Yihooway beni wode ‘Israaꞌeeli naagiyo ufayssa’ woykko eta hidootta geetetti xeegettiis. (Ermmaasa 14:8) Beni A asay ammanettiyo hidoota ubbaa appe demmido gishshawu, I eta hidoota gidiis. Hegaa mala hidootay coo amo gididi attibeenna. Xoossay eti hidootaa wottanaadan baaso gidiyaabaa immiis. I xeetan qoodettiya layttawu, Israaꞌeelatuura gayttidaagan darotoo qaalaa gelidi, he qaalaa poliis. Eta kaalettiya Yaasu Israaꞌeelata, “GODAI intte Xoossay intteyyo immana giido lo77o ubbaappe issibinne attibeennaagaa intte ubbai . . . ereeta” yaagiis.—Yaasu 23:14.

      SHaꞌan qoodetiya layttay aadhdhikkokka, Yihooway haꞌꞌikka ba qaalaa naagees. Xoossay maalaaliya daro qaalaa gelidoogaanne I hegaa polidoogaa qonccissiya tumu taarikiyaa Geeshsha Maxaafay yootees. I sinttappe polanawu qaalaa gelidobati keehi ammanttiyaaba gidiyo gishshawu, hegee I he qaalaa gelidosaara polettidabadan issi issitoo odettiis.

      Geessha Maxaafay hidootaa maxaafa geetettiyoy hegaassa. Xoossay asaara gayttidaagan oottidobaa neeni xannaꞌiyo wode, an kaseegaappe aaruwan hidootaa wottiyo gaasuwaa demmaasa. Kiitettida PHawuloosi hagaadan giis: “Xoossaa maxaafai nuuyyo immiyo genccaaninne minttettuwan nuuni demmana giidi ufaissan naagi uttidoogee de7ana mala, Xoossaa maxaafan xaafettida ubbabai nuna tamaarissanau xaafettiis.”—Roome 15:4.

      Xoossay Nuussi Immiyo Hidootay Aybee?

      Hidootay nuussi keehi koshshiyoy awudee? Nuuni hayquwaa baazan eqqiyo wode gidiyoogee qoncce. SHin darotussi hegaa mala hidootay coo amo milatiyoy, siiqiyo uri hayqqiyo wodiyaana. Hayquwaa keena hidooti deꞌennaba milatissiyaabi baynnaagee qoncce. Hayqoy aggennan nu ubbaa yedettees. Nuuni appe baqatana woy A xayssana danddayokko. Geeshsha Maxaafay hayquwaa “wurssetta morkke” giyoogee bessiyaaba.—1 Qoronttoosa 15:26, NW.

      Yaatin, hayquwaa baazzan eqqiyo wode, hidootay deꞌiyoogeeta waani gidana danddayiyoo? Hayqoy wursseta morkke gidiyoogaa yootiya xiqisee, he baarigaaray ‘xayanaagaakka’ yootees. Xoossaa Yihooway hayquwaappe gita wolqqay deꞌiyoogaa. I hegaa darotoo bessiis. Waatidi? Hayqqidaageeta denttiyoogaana. Geeshsha Maxaafay Xoossay hayqqidaageeta ba wolqqan denttidoogaa bessiya uddufun hanotata qonccissees.

      Yihooway ba Naꞌawu Yesuusawu wolqqaa immin, hayqqidi oyddu gallassawu takkida ba laggiyaa I hayquwaappe denttidoogee he maalaaliya hanotatuppe issuwaa. Yesuusi hegaa geeman gidennan, cora asay beꞌishin qoncciyan oottiis.—Yohaannisa 11:38-48, 53; 12:9, 10.

      Geella neeni, ‘Asay hayquwaappe denddidoy aybissee? Eti ceeggidi zaarettidi hayqqibookkona?’ gaada oychchana danddayaasa. Eti zaarettidi hayqqidoogee tuma. SHin, hayqqida asay denddidoogaa yootiya hagaa mala ammanttiya taarikee deꞌiyo gishshawu, nuuni siiqiyo hayqqida asay denddana giyoogee coo amo xalla gidenna; eti denddanaagaa nuuni ammanettanaadan oottiya naqaashay deꞌees. Hara qonccissuwan, nuussi tumu hidootay deꞌees.

      Yesuusi, “Taani denddonne de7o” yaagiis. (John 11:25) Kumetta saꞌan hayqqida asaa I denttanaadan Yihooway awu wolqqaa immiis. Yesuusi hagaadan giis: “Duufuwan de7iyaageeti [Kiristtoosa] cenggurssaa siyiyo wodee yees. Siyidi eti duufuwaappe gaxi kiyana.” (Yohaannisa 5:28, 29) Ee, duufuwan xiskkiya ubbay saꞌan gannatiyan deꞌanawu denddiyo hidootay deꞌees.

      Hananabaa yootiya Isiyaasi ufayssiya dendduwaa hidootaabaa hagaadan giis: “Haiqida ne asay paxana; eta ahaikka denddana. Inttenoo, biittaa buhiyaa giddon de7iyaageetoo, intte xaazai maallado xaazaa mala gidiyo gishshaunne, sa7ikka haiqqidaageeta zaarettidi immiyo gishshau, beegottitenne ufaissau yexxite.”—Isiyaasa 26:19.

      Hagee minttettiyaaba gidennee? Naꞌi ba aayee uluwan naagettidi deꞌiyoogaadan, hayqqidaageetikka keehi ammanttiya hanotan naagettidi deꞌiyoogaa qoppana dandddayoos. Duufuwan deꞌiyaageeti polo hanotan naagetti uttidosona; Ubbaa Danddayiya Xoossay eta loytti hassayees. (Luqaas 20:37, 38) Naꞌi yelettiyo wode siiqiyaanne yeemuwan naagiya keettaa asay mokki ekkiyoogaadan, hayqqidaageeti matan denddiyo wode ufayttiyaanne siiquwan mokkiya asay eta hammu giidi ekkana! Yaatiyo gishshawu, hayquwaa baazzan eqqiyo wodekka hidootay deꞌees.

      Hidootay Nena Waati Maaddii?

      PHawuloosi hidootaa goꞌꞌaabaa nuna darobaa tamaarissees. I hidootay ayyaanaabaa ola maayotuppe issuwaa gidida, huuphiyan wottiyo birata qophe mala gidiyoogaa yootiis. (1 Tasalonqqe 5:8) I hegaadan giidoy woyganaassee? Beni olawu biya wotaaddaray shuraabiyaappe woy galbbaappe oosettida qophiyaa bolli birata qophiyaa wottees. He birata qophee huuphiyaa shocanawu yeddidobay qoho gattennan, an shocettidi simmanaadan oottees. PHawuloosi gaana koyido waannabay aybee? Birata qophee huuphiyaa naagiyoogadan, hidootaykka huuphiyaa woykko qofaa naagees. Xoossaa halchchuwaara maayyiya mino hidootay neeyyo deꞌikko, yashshiyaabay gakkiyo wode guuggiyaa sarotettaa xayakka woykko metoy gakkiyo wode hidootaa qanxxakka. Nu ubbaykka hegaa mala birata qophee nuussi deꞌanaadan koyoos.

      PHawuloosi Xoossaa sheniyaara gayttida hidootaa xeelliyaagan hara qoncce leemisuwaakka goꞌettiis. I, “Ha nuuni demmana giidi ufaissan naagi uttidoogee, nu shemppuwaayyo markkabiyaa oiqqiya qaaxxenna birata mala; . . . erettida [minoba]” yaagidi xaafiis. (Ibraawe 6:19) Issitoo xalla gidennan darotoo markkabee meqqishin attido gishshawu, PHawuloosi markkabee qaaxxennaadan oyqqiya birataa goꞌꞌaa loytti erees. Beetay denddiyo wode, markkabiyaa laaggiyaageeti I qaaxxennaadan oyqqiya birataa duge yeddoosona. He biratay duge saꞌaa gakkidi mintti oyqqikko, markkabee abbaa doonan deꞌiya shuchchaara shocettennan attidinne beetaappe halidi ba biyoosaa saruwan baana danddayees.

      Hegaadankka, Xoossay nuussi qaalaa gelidobay “erettida mino” hidoota gidikko, he hidootay beetan balbbuqettiyaba milatiya ha alamiyaappe saro attanawu maaddana danddayees. Asay olan, danuwan, kayyuwan woy ubba hayquwan waayettenna wodee matan yaanaagaa Yihooway qaalaa geliis. (Sintta 10n deꞌiya saaxiniyaa xeella.) He hidootaa nuuni mintti oyqqiyoogee ha wodiyan kumetta alamiyan aakkidanne maaraa mankka xayida iita kandduwaappe haakkidi, Xoossay kessido maaraa kaallanaadaaninne bashshaappe attanaadan maaddana danddayees.

      Yihooway immiyo hidootay nena buzo xekkankka maaddees. Neeni deꞌanaadan I koyiyoogaa mala deꞌuwaa ne meezetanaadan koyees. I ‘asay ubbay attanaadan’ koyees. Waanidi? Koyro, nuussi ubbawu suure ‘tumaa eray’ koshshees. (1 Ximootiyoosa 2:4) Ha xuufiyaa giigigissiyaageeti neeni Xoossaa tumaa xeelliyaagan deꞌuwaa demissiya he eraa demmanaadan minttettoosona. Ha ogiyan Xoossay immiyo hidootay neeni ha alamiyan demmana danddayiyo ay hidootaappenne aadhdhiyaagaa.

      Ha hidootay neeni Xoossaa sheniyaara maayiya ogiyan kessiyo holliyawu gakkanaadan wolqqa gidiyo gishshawu, mule hidoota qanxxakka. (2 Qoronttoosa 4:7; Piliphphisiyuusa 4:13) Neeni koyiyo hidootay hegaa mala gidennee? Hegaa gishshawu, neessi hidooti koshshikko, qassi neeni hegaa koyiyaaba gidikko, hidootaa qanxxoppa. Hidootay deꞌiyo gishshawu, demmana danddayaasa!

      [Saaxiniyaa/Misiliyaa]

      Hidootawu Gaaso Gidiyaabata

      Kaallidi deꞌiya xiqiseti ne hidootay kaseegaappe mino gidanaadan maaddana:

      ◼ Xoossay ufayssiya wodiyaa ehaanawu qaalaa geliis.

      A Qaalay kumetta saꞌay gannate gidanaagaanne issippettettay deꞌiyo ufayttiya asan kumanaagaa yootees.—Mazamure 37:11, 29; Isiyaasa 25:8; Ajjuutaa 21:3, 4.

      ◼ Xoossay worddotanawu danddayenna.

      I worddo gidida ubbabaa ixxees. Yihooway keehi geeshsha gidiyo gishshawu, worddotiyoogee awu danddayettenna.—Leemiso 6:16-19; Isiyaasa 6:2, 3; Tiitu 1:2; Ibraawe 6:18.

      ◼ Xoossawu zawi baynna wolqqay deꞌees.

      Ubbaa danddayiyaagee Yihoowa xalla. I ba gelido qaalaa polennaadan teqqana danddayiyaabay saluwankka saꞌankka baawa.—Kessaabaa 15:11; Isiyaasa 40:25, 26.

      ◼ Xoossay neeni merinawu deꞌanaadan koyees.

      —Yohaannisa 3:16; 1 Ximootiyoosa 2:3, 4.

      ◼ Xoossay nubaa hidootees.

      I nu balaa woy pacaa gidennan, nu loꞌꞌo eeshshaanne nu oottiyo loꞌꞌobaa xeellees. (Mazamure 103:12-14; 130:3; Ibraawe 6:10) I nuuni suurebaa oottanaagaa hidootees, qassi nuuni loꞌꞌobaa oottiyo wode ufayttees.—Leemiso 27:11.

      ◼ Xoossay neeni A ufayssiya hoolliyawu gakkanaadan maaddanawu qaalaa geliis.

      I ba ashkkarati hidootaa qanxxanaadan mule koyenna. Xoossay nuna maaddanawu ba gita wolqqaa, geeshsha ayyaanaa kehatettan immees.—Piliphphisiyuusa 4:13.

      ◼ Xoossan hidootaa wottiyoogan mule zilꞌꞌettokko.

      I muleera ammanettiyaagaa gidiyo gishshawu, nena mule yeggenna.—Mazamure 25:3.

      [Misiliyaa]

      Birata qophee huuphiyaa naagiyoogaadan, hidootaykka qofaa naagees

      [Misiliyaa]

      Markkabiyaa oyqqiya birataadan, mino hidootaykka qaaxennaadan maaddees

      [Misilee ekettidosaa]

      Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo

Wolayttatto Xuufeta (2000-2025)
Kiya
Gela
  • Wolayttattuwa
  • Kiita
  • Dosiyoobata
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Goꞌettiyo Wogaa
  • Goꞌettiyaageetu Xuuraa Naagiyo Higgiyaa
  • Goꞌettiyaageetu Xuuraa Naagiyo Higgiyaa Giigissiyoobaa
  • JW.ORG
  • Gela
Kiita