Kiristtaanetu Deꞌuwaanne Haggaazuwaa SHiiquwaa Xannaꞌiyo Xuufiyan Odettida Xuufeta—Hidaare 2021
HIDAARE 1-7
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | YAASA 18–19
“Yihooway Aadhdhida Eratettan Biittaa SHaakkidoogaa Bessiyaabaa”
it-1-E 359 ¶1
Zawaa
Zaretuyyo biittaa shaakkanawu naaꞌꞌubay denddo gidennan waayi aggana: hegeetikka saamaanne zaretu giddon deꞌiya asaa qooday daro gidiyoogaa. Zariyawu shaakki wottido laataa biittay deꞌiyo heeraa xallan saamay yegettennan waayi aggana; leemisuwawu, huuphessa woy tohossa, arshsho woy arggo baggan dembbattiya woy deretiya sohoy gakkiyoykka saamaana gidennan aggenna. Saamaa yeggidi biittaa shaakkanaadan Yihooway kuuyido gishshawu zaretu giddon qanaatee woy ooshshay merettibeenna. (Lee 16:33) Hegaappe denddidaagan, issi issi zariyawu gakkana laata xeelliyaagan Yaaqoobi hayqqana haniiddi Doomettaabaa 49:1-33n geeshsha ayyaanay denttettin yootido hiraagay polettanaadan Xoossay oottiis.
it-1-E 1200 ¶1
Laataa
Laataa biittaa. Israaꞌeelatussi laataa biittaa immidaynne biittaa zawaa Muusessi yootiday Yihoowa. (Qoo 34:1-12; Yaas 1:4) Gaada zaretuyyo, Roobeela zaretuyyoonne Minaase zaretuppe baggaayyo Muuse biittaa immiis. (Qoo 32:33; Yaas 14:3) Yaasunne Elꞌꞌaazari kaaletuwaa yootin attida zareti bantta laataa saamaa yeggidi ekkidosona. (Yaas 14:1, 2) Doomettaabaa 49:5, 7n Yaaqoobi hiraagaa yootidoogaa maaran, Simoonawunne Leewawu laatay shaahettidi imettibeenna. Simoona gakkida biittay Yihudan deꞌiya sohuwaa (direttida katamata) (Yaas 19:1-9), qassi Leewawu kumetta Israaꞌeelan heeran deꞌiya 48 katamati imettidosona. Leewati beeta maqidasiyan dumma oosuwaa oottanaadan sunttettido gishshawu, Yihooway ba huuphen eta laataa gidiyoogaa yootiis. Eti oottiyo oosuwaa gishshawu imettiya asirataa banttana gakkida laatadan ekkidosona. (Qoo 18:20, 21; 35:6, 7) So asawu eta zareti deꞌiyo sohuwan oosoy imettiis. So asay dari dari biyo wode, qassi attuma naati laattiyo wode, biittay shaahettidi loddan loddan keehi guuxxees.
it-1-E 359 ¶2
Zawaa
Issi zariyawu gakkiya heeray saaman shaahetti simmin he biittaa aahotettay ay keenakko kuuyettana bessees, yaatanawu naaꞌꞌanttobaa, hegeekka zaretu giddon deꞌiya asaa qooday daro gidiyoogaa denddo oottidi kuuyoosona. “Intte zariyan zariyan saamaa kessidi, biittaa shaakkite. Qoodan corattiya zaretuyyo daro laataa immite; qoodan guuxxiya zaretuyyo guutta laataa immite. Saaman eta gakkida augeenne etaagaa gidana. Biittaa intte maizza aawatu zariyan zariyan shaakki ekkite.” (Qoo 33:54) Laataa biittay deꞌiyo heeray saaman kuuyettiyaaba gidikkonne, he biittaa aahotettaa xeelliyaagan issi issibay giigana danddayees. Leemisuwawu, Yihuuda zareta gakkida biittay keehi aaho gidiyo gishshawu, appe amaridaagee Simoona zaretussi shaakkettidi imettiis.—Yaas 19:9.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
it-1-E 359 ¶5
Zawaa
Yorddaanoosa shaafaappe arggo bagga sohuwaa shakkidoogaa yootiya taarikee bessiyoogaadan koyro saamay Yihudaa zariyaa (Yaas 15:1-63), Yooseefa (Efireema) zariyaanne (Yaas 16:1-10), Yorddaanoosa shaafaappe arggo baggan deꞌiya Minaase zariyaappe baggaa gakkiis; (Yaas 17:1-13) eta zawaynne eta katamay odettiis. Hegaappe simmin, Israaꞌeelan kambbidaageeti Gelggalappe Seelo biido gishshawu biittaa shaakkiyoogee eqqidaba milatees. (Yaas 14:6; 18:1) Hegee ay keena wodekko odettana xayikkonne, biittaa shaakki ekkibeenna laappun zareta Yaasu guyyeppe hanqqettiis. (Yaas 18:2, 3) Biittaa shaakki ekkibeenna laappun zareti hegaadan qoppanaadan oottidabaa xeelliyaagan dumma dumma darobay odettees, xoonido wode omooddidi ehiidobaanne Kanaaneta sohuwaara xayssibeennaagaa gaasuwan guutta laꞌatettay deꞌidoogee attida biittaa he zareti shaakkidi eesuwan ekkanawu qoppennaadan oottennan waayi aggana giidi issooti issooti yootoosona. Hegan deꞌiya wolqqaama morkketa eqettanawu koyibeennaagee eti biittaa shaakkanawu takkanaadan oottennan waayi aggana. (Yaas 13:1-7) Qassi eti Hidootaa Biittaara gayttidaagan eriyoobay eti banttawu kase imettida sohuwaa eriyoogaappe keehi guutta gidennan waayi aggana.
HIDAARE 8-14
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | YAASA 20–22
“Balan Qoppidobaappe Tamaariyoobaa”
w06 4/15 5 ¶3
Ne Aqo laggiyaara Qoncciyan Haasayiyoogee Keehi Koshshiyaaba
Qoncciyan haasayiyoogee issibaa balan qoppenaadaaninne ooshshay merettennaadan maaddees. Beni Israaꞌeelatu taarikiyan, Yorddaanoosa SHaafaappe arshsho baggan deꞌiya Roobeela zareti, Gaada zaretinne Minaase zaretuppe baggati shaafaa matan “yarshshuwaa yarshshiyo gita sohuwaa gimbbidosona.” Harati eti oottidobaa bala ogiyan akeekidosona. Arggo baggan deꞌiya zareti Yorddaanoosa matan deꞌiya ishantti kaddidosona giidi eta ‘makkalanchchadan’ qoppidi olanawu giigettidosona. SHin olawu baanaappe kase arshsho baggan deꞌiya zaretuura zorettanawu amarida asaa kiittidosona. Hegee eratetta! Yarshshiyo sohoy paqadettibeenna xuuggiyo yarshshuwaa yarshshanaassi gimbbettibeennaagaa he biida asati akeekidosona. Arggo baggan deꞌiya zareti sinttappe hara zareti “GODAN inttena gattiyaabi baawa” yaaganaakkonne giidi hirggido gishshawu gimbbidosona. He gimbbee etikka Yihoowawu goynniyoogaa bessiya malaata gidana. (Yaasa 22:10-29) Eti yarshshiyoosaa sunttaa Markkaa giidi sunttidosona, ayssi giikko, Yihooway tumu Xoossaa gidiyoogaa hegee etawu markkattees.—Yaasa 22:34.
w08 11/15 18 ¶5
“Sarotetta Ehiyaabaa” Koyite
Amarida Israaꞌeelati iitabaa oottana danddayiyaabadaaninne qassi qoppennan qohiyoogee bantta asaappe daroy hayqqennaadan oottees giidi qoppennan aggokkona. SHin eesuwan kuuyiyoogaappe, Yorddaanoosa shaafaappe arggo baggan deꞌiya zareti merettida metuwaabaa bantta ishanttuura haasayanawu amarida asaa kiittidosona. Eti hagaadan giidi oychchidosona: ‘Israaꞌeela Xoossaa Yihoowa bolli hagaa mala iitabaa ayssi oottidetii? A kaalliyoogaakka ayssi aggidetii?’ He zareti yarshshiyo sohuwaa gimbbidoogee ammanettibeenna gishshataassa gidennaagee tuma. SHin he mootuwawu eti woygi zaaridonaa? He mootiya asatu bolli eti porddolla qaalaa haasayidonaa woy eta haasayissennan ixxidonaa? Mootettida zareti yarshshiyoosaa eti gimbbidoy Yihoowassi oottanawu koyiyo gishshataassa gidiyoogaa ashkketettan qonccissiyoogan etawu zaaridosona. Eti hegaadan zaaridoogee Xoossaara dabbotido dabbotay moorettennaadan maaddiis; qassi eta deꞌuwaakka ashshiis. Woppu giidi haasayidoogee merettida metoy qaarettanaadaaninne sarotettay merettanaadan oottiis.—Yaas 22:13-34.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
it-1-E 402 ¶3
Kanaaneta
Israaꞌeelati xoonido wode daro Kanaaneti hayqqennan attidabanne harettanawu ixxidaba gidikkonne, “GODAI eta aawatuyyo immanau caaqqido biittaa ubbaa Israa7eela asaayyo immiis” gaana danddayettees; I “eta ubba baggaarakka shemppissiis,” qassi “GODAI Israa7eela asaayyo immana giido lo77o qaalaa ubbaa poliisippe attin issoinne sa7an attibeenna.” (Yaas 21:43-45) Israaꞌeelatu yuushuwan deꞌiya morkketi ubbay yayyidi bantta shemppuwaa ashshanawu oychchibookkona. Baysa gidida biittan bazzo doꞌay darenna mala Xoossay Kanaaneta “guuttaa guuttaa” xayssanaagaa kasetidi yootiis. (Kes 23:29, 30; Zaa 7:22) Parati goochchiyo birata gaareta gujjin Kanaanetuyyo wolqqaama olaa miishshati deꞌoosona; qassi Israaꞌeelati wurssettan issi issi heerata oyqqibeenna gishshawu Yihooway ba gelido qaalaa polibeenna giidi A mootana danddayokkona. (Yaas 17:16-18; Daan 4:13) Israaꞌeelati guutta wodiyawu xoonettidoy ammanettibeenna gishshataassa gidiyoogaa xaafettidabay qonccissees.—Qoo 14:44, 45; Yaas 7:1-12.
HIDAARE 15-21
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | YAASA 23-24
“Wurssettan Yaasu Israaꞌeela Deriyaa Zoridobaa”
it-1-E 75
Issippetettaa
Israaꞌeelaa deree Hidootaa Biittaa Kanaane gelido wode eta metiyaabay gakkiis. Ubbaa Haariya Xoossay eta mayzza aawatuyyo gelido qaalaa polanawu Hidootaa Biittaa haariyo kumetta maataa Israaꞌeelatuyyo immiis. Hegaa gishshawu, eti yaa betedan deꞌanawu gelibookkona; Yihooway eti he biittan deꞌiya ammanennaageetuura zuppetennaadan diggiis. (Kes 23:31-33; 34:11-16) Eti xayanawu deꞌiya deretu higgiyawu gidennan, Xoossaa higgiyawunne wogawu azazettana bessees. (Wog 18:3, 4; 20:22-24) Ubba qassi etappe machchennaadaaninne gelennaadan Yihooway etawu minttidi yootiis. Hegaa mala issippetettay ammanenna asa machchanaadan oottiyoogaa xalla gidennan, ammanennaageetuura dabbotanaadan, eta worddo haymaanootiyaa wogaanne meeziyaa kaallanaadan oottees; qassi hegee eti kaddanaadan ootteesinne etawu pire gidees.—Zaa 7:2-4; Kes 34:16; Yaas 23:12, 13.
w07 11/1 26 ¶19-20
Yihooway Yootidobay Polettennan Mule Attenna
19 Nuuni nu deꞌuwan beꞌidobaappe denddidaagan hagaadan gaana danddayoos: “GODAI intte Xoossai intteyyo immana giido lo77o ubbaappe issibinne [attibeenna.] I intteyyo immana giidobaappe issibinne attennan, ubbai polettiis.” (Yaasa 23:14) Yihooway ba ashkkarata laꞌa kessees, naagesinne etawu koshshiyaabaa kunttees. Yihooway qaalaa gelin I keerido wodiyan polettennan attidabi deꞌii? Mulekka baawa. Ammanttiya Xoossaa Qaalan nuuni ammanettiyoogee eratetta.
20 Sinttappe shin? Yihooway gannate gidana ufayssiya saꞌan nuuppe daroti merinawu deꞌana danddayiyoogaa yootiis. Nuuppe amaridaageetuussi saluwan Kiristtoosaara haariyo hidootay deꞌees. Nu hidootay aybanne gidin, Yaasuugaadan nuunikka ammanettidi deꞌana bessees. Nu hidootay polettiyo wodee yaana. He wode Yihooway qaalaa gelido ubbabata hassayidi nuunikka “issibinne attennan, ubbai polettiis” gaana.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w04 12/1 12 ¶1
Yaasu Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
24:2—Abrahaama aaway Taari eeqawu goynniya asee? I kase, Xoossaa Yihoowawu goynniya asa gidenna. Uuran daro asay goynniyo Siina giyo aginaa xoossawu goynnen aggenna. Ubba qassi Ayhudatu xuufiyan odettiyaagaadan, Taari eeqaa medhdhiya asa gidennan waayi aggana. SHin Abrahaami Uurappe Kaaraane baanaadan Xoossay azazido wode, Taarikka aara issippe biis.—Doomettaabaa 11:31.
HIDAARE 22-28
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | DAANNATA 1-3
“Xalatettaanne Maqquwaa Bessiya Taarikiyaa”
w04 3/15 31 ¶3
Ehuudi Huqqunniyaagaa Woriis
Ehuudi halchchidobay ushshachchidoy I gooba gidiyo gishshataassa woy morkkiyaa shugo miyyiya erido gishshataassa gidenna. Xoossay halchchidobay polettanawu asi oottiyoobi denddo gidenna. Ehuudi halchchidobay ushshachchido waanna gaasoy Xoossay A maaddido gishshataassanne ba asaa laꞌa kessana danddayiya wolqqaama Xoossaa sheniyaara maayettiyaaba I oottido gishshataassa. Ehuuda denttiday Xoossaa gidiyo gishsahwu, “GODAI [ba asawu] pirddiya daannata denttido wode audenne i he pirddiya daannatuura issippe gidiis.”—Daannata 2:18; 3:15.
w04 3/15 30 ¶1-3
Ehuudi Huqqunniyaagaa Woriis
Ehuudi ba maayuwaa giddon qosana danddayiyo naaꞌꞌu baggaara ‘qara gidida qantta bisuwaa’ baayyo giigissiis. I harati bana qoranawu doosona giidi qoppennan waayi aggana. Ushachcha kushiyan olettiyaageeti bisuwaa eesuwan kessanawu darotoo haddirssa baggan gixxoosona. Ehuudi haddirssa gidiyoogaappe denddidaagan, “ushachcha miyyiyaa baggaara ba maayo giddon” bisuwaa gixxido gishshawu kawuwaa naagiyaageeti hegaa heera waayi qorana. Yaatiyo gishshawu, aybanne yayyennan “Moo7aaba Kawuwaa Egiloonayyo giiraa ekki efiidi immiis.”—Daannata 3:16, 17.
Egiloona kawo keetti Ehuudi gelosaara oottido ubbabay xaafettibeenna. Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Ehuudi giiraa kawuwaayyo immidoogaappe guyyiyan, giiraa tookkidi biida asata moissiis.” (Daannata 3:18) Ehuudi giiraa immidi banaara giiraa ekkidi yiida asaa haahosaa moyssidi zaarettidi guyye simmiis. Aybissi? I he asata ehiidoy bana naaganaassee, woy kawo keetti geliyo wode ehaana koshshiya gishshataassee woy giiraa tookkidi ehaanadaanee? Qassi I ba halchchidobaa polanaappe kase eta iitabay gakkenna mala koyido gishshawu moyissidee? Ehuudi he asata mooyissido gaasoy ayba gidikkonne, I kawo keetti barkka xalatettan guyye simmiis.
“Ehuudi Gelggala matan de7iya masettida shuchchatu matappe Egiloonakko guyye simmi biidi, ‘Kawuwau, taani neeyyo xuuriyoobi de7ees’ yaagiis.” I Egiloonakko zaarettidi waani gelidaakko Geeshsha Maxaafay yootenna. Naagiyaageeti A siribokkonaa? Eti issi Israaꞌeela asi barkka bantta kawuwaa qohana danddayenna giidi qoppidonaashsha? Ehuudi barkka guyye simmidoogee I ba asaa kaddiis giidi qoppanaadan oottideeshsha? Hanotay ayba gidikkonne, Ehuudi kawuwaa barkka haasayissana koyiis, qassi hegaadan oottiis.—Daannata 3:19.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w05 1/15 24 ¶7
Daannatu Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
2:10-12. Nuuni Yihooway ‘oottido kehatettaa ubbaa dogennaadan’ Geeshsha Maxaafaa ubbatoo xannaꞌana koshshees. (Mazamure 103:2) Yelidaageeti bantta naatu wozanan Xoossaa Qaalaa tumay xaphuwaa yeddanaadan oottana koshshees.—Zaarettido Wogaa 6:6-9.
HIDAARE 29–TISAASE 5
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | DAANNATA 4-5
“Yihooway Ba Asaa Ashshanawu Naaꞌꞌu Maccaasata Goꞌettiis”
‘Taani Israaꞌeela Asaayyo Aayo Oottada Denttana’
Sisaara! He sunttay xeesettiyo wode Israaꞌeelati yashshan maashoosona. He wode asay Kanaanetu haymaanootiyaaninne wogan naata yarshshiyoogaa mala meqetti baynna iitabaa ootteesinne beta maqidasiyan shaaramuxees. Kanaanetu olaa gadaawaynne A olanchchati Israaꞌeela biittaa haaridoogee ayba qohuwaa gattidee? Hegee asay bantta koyoogaadan ogiyaara hemettennaadan oottidoogaanne heran deꞌiyoogee asawu dexxanaadan oottidoogaa Deboori mazamuree qonccissees. (Daannata 5:6, 7) Asay biittaa goyanawu woy dirssi baynna heeran deꞌanawu yayyido gishshawu woraaninne deretiyaasan qosettennan aggenna; qassi eti bantta naata harati qohananne macca naatuura wolqqan zinnaꞌana giidi yayyidi ogiyaara bantta koyidoogaadan hemettennaagaa akeekana danddayoos.
‘Taani Israaꞌeela Asaayyo Aayo Oottada Denttana’
Zozzu giida he asay laamettanawu koyiyoogaa bessiyaba oottiyoogaa Yihooway beꞌana gakkanaashiininne woy ‘Debooroo, taani Israaꞌeela asaayyo aayo oottada denttana gakkanaashin’ giya Debooranne Baaraaqi yexxido geeshsha ayyaanay kaalettin xaafettida mazamuree polettana gakkanaashin 20 layttawu Israaꞌeela asay yashshan maashanaadan oottiyaabay kumiis. Laappidoota machchee Deboorissi naꞌi deꞌin deꞌana xayin nu erennaba gidikkonne, A hegaadan geetettidoy leemiso hanotaana. Deboora aayodan deriyaa naaganaadan Yihooway sunttiis giyoogaa mala. Ammanuwan mino gidida Daannaa Baaraaqa xeesada Sisaarara olana mala awu yootanaadan Yihooway O azaziis.—Daannata 4:3, 6, 7; 5:7.
‘Taani Israaꞌeela Asaayyo Aayo Oottada Denttana’
Yaaꞌeela oottanabaa eesuwan qoppana koshshiis. A Sisaari soo gelidi shemppanaadan shoobbaasu. I bana koyanawu yiya ay asawunne I hegan deꞌiyoogaa A odenna mala azaziis. I xiskkido wode A ba bullukkuwaa mayzzaasu; I haatta oychchin awu maattaa immaasu. Yaatin Sisaari sohuwaara xiskkuwaa kayiiri aggiis. Hegaappe simmin, Yaaꞌeela macca asay dunkkaaniyan darotoo goꞌettiyo dunkkaaniyaa xishiyaanne madooshaa ekkaasu. Yaatada, xiskkida Sisaara huuphessa matan gulbbatada Yihoowa pirddaa polissanawu keehi yashshiyaabaa oottana hanawusu. A he wode guutta yayyidaba woy mammottidaba gidiyaakko, wolqqaama metoy O gakkana danddayees. A he bitanee Xoossaa asaa daro layttawu huqqunnidoogaa qoppada hegaadan oottadee? Woy A Yihoowayyo hashetiyoogee gita maata gidiyoogaa qoppadee? Geeshsha Maxaafay hegaabaa yootenna. Nuuni eriyoobay A sohuwaara Sisaara woridoogaa!—Daannata 4:18-21; 5:24-27.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w05 1/15 25 ¶5
Daannatu Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
5:20—Baaraaqa maaddanawu saluwan deꞌiya xoolintteti waani olettidonaa? Xoossay Baaraaqa maaddidoogaa, woy Sisaara eranchcha asati qoppidoogaadan saluwaappe xoolintte milatiyaabay qaadan wodhdhidoogaa Geeshsha Maxaafay yootenna. Qassi Sisaari ammanettido xoolinttiyaa qoodiyaageeti yootidobay worddo giidikka Geeshsha Maxaafay yootenna. SHin, Xoossay hegan kelttiyaa gelidoogee qoncce.
TISAASE 6-12
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | DAANNATA 6–7
‘Neeyyo Deꞌiya Wolqqan Ba’
w02 2/15 6-7
Xoossay Kessido Maaraa Kaalliyoogee Nena Maaddees
Beni Israaꞌeelatu Daannay Geedooni babaa sure qoppiyaanne bessiyaagaadan bana xeelliya asa. I Israaꞌeelata kaalettiyaagaa gidanawu koyibeenna. SHin, Geedooni kaalettiyaagaa gidanaadan sunttettido wode, hegee bawu bessees giidi qoppibeenna. I hagaadan giis: “Ta yarai Minaase zaretu ubbaappe aadhdhida laafa; taanikka ta aawaa so asaa ubbaappe guutta.”—Daannata 6:12-16.
w05 7/15 16 ¶3
‘Yihoowanne Geedoona Bisuwaa!’
Midiyaamata keehi yashshiyaabay gakkiis! Qoppennan, 300 xaarota menttiyo wode, 300 malkkataa punniyo wodenne 300 asay waassiyo wode siyettiya cenggurssay Midiyaamati shabirettanaadan oottiis. Ubba qassi ‘Yihoowanne Geedoona bisuwaa!’ giidi waassiyoogaa Midiyaamati siyido wode etikka waasuwaa yaa gujjidosona. He cabboy eti bantta laggeta morkketuppe shaakkennaadan oottiis. Qassi 300 asati bantta sohuwan sohuwan eqqidaashin, morkketu olanchchati bantta bisuwan issoy issuwaa woranaadan Xoossay oottiis. Israaꞌeelati Midiyaamatu wotaaddarati dagammidi baqatanaadan oottiyoogan, baqatidaageetakka woriyoogan eta qohuwaa muleera xayssidosona. Meqetti baynna ogiyan huqqunnidi haariyoogee wurssettan xayiis.—Daannata 7:19-25; 8:10-12, 28.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w05 1/15 26 ¶6
Daannatu Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
6:25-27. Geedooni bana eqettiyaageeta hanqqetissennan agganawu naagettiis. Nuuni mishiraachchuwaa yootiyo wode, haasayan harata hanqqetissenna mala naagettana bessees.
TISAASE 13-19
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | DAANNATA 8–9
“Nuna Ziqqi Oottiyoogee Otoruwaappe Loꞌꞌo”
w00 8/15 25 ¶3
Haratuura Ooshshana Danddayiyaaba Waata Giigissuutee?
Geedooni Midiyaamatuura wolqqaama olaa olettido wode Efireema asay maaddanaadan xeesiis. SHin olay wuri simmin Geedooni eta koyroppe doommidi xeesibeenna gishshawu eti A bolli keehi zuuzummidosona. Geeshsha Maxaafay eti ‘keehippe ooyettidoogaa’ yootees. Geedooni etawu hagaadan giis: “Taani oottidoogaappe intte oottidoogee aadhdhenneeyye? Ta yarati Abi7eezerati shiishshido mule kattaappe intte Efireema zareti qorido poshiloi kehenneeyye? Midiyaamatu halaqata, Oreebanne Za7eeba Xoossai intte kushiyan aattidi immiis. Intte oottidoogaa mala, taani ai oottanau danddayiyaanaa?” (Daannata 8:1-3) Geedooni haasayiyoobaa loytti dooridi woppu giidi haasayidoogee zareti bantta giddon issoy issuwaara wolqqaama olaa olettennaadan teqqiis. Efireema zaretu metoy banttabaa bessiyaagaappe aattidi qoppidoogaanne otorettidoogaa gidennan aggenna. SHin hegee Geedooni sarotettay deꞌanaadan oottanawu baaxetennaadan diggibeenna. Nuunikka hegaadan oottana danddayiyoo?
Ashkketettay Keehi Koshshiyo Gaasuwaa
15 Ashkketettaa bessiyaabaa oottiyoogan Geedooni keehi loꞌꞌo leemiso. Geedooni A yeletaynne I oottidobay laafa gidiyoogaa Yihoowa kiitanchay awu koyro qonccido wode, sohuwaara yootiis. (Daan. 6:15) Geedooni baayyo Yihooway immido oosuwaa ekki simmidi, hegaa loytti akeekidoogaa shaakki eranawu koyiis, qassi kaaletuwawu Yihoowakko xeelliis. (Daan. 6:36-40) Geedooni xalanne mino asa. SHin i ba oottiyooban naagettiyaanne cincca asa. (Daan. 6:11, 27) I bawu imettida oosuwan erettida asa gidanawu koyibeenna. SHin simmana danddayiyo wode, ufayttidi ba kase sohuwaa simmiis.—Daan. 8:22, 23, 29.
w08 2/15 9 ¶9
Yihoowa Ogiyan Hemetta
9 Nuuni Xoossa dabbo gidanawu ‘ashkke gidana’ bessees. (1 PHe. 3:8; Maz. 138:6) Daannata shemppo 9n ashkketettay keehi koshshiyoogaa bessiyaabay odettiis. Geedoona naꞌay Yoꞌaataami, “issi gallassi mittati ubbai shiiqidi, bantta bolli kawuwaa kawoyanau biidosona” yaagiis. Hegan odettida mittati wogaraa, balasiyaanne woyniyaa. Hegeeti Israaꞌeelan kawotana danddayiiddi kawotanawu koyibeenna laafa asata qonccissoosona. SHin tamaa eettiyoobaappe harabawu maaddenna kinddiichchoy otoranchcha kawuwaa Abimeleka bessees; I harata meqetti baynna ogiyan huqqunnidi haariis. I, “Israa7eela biittan heezzu laitta” kawotidaba gidikkonne, eesuwan hayqqiis. (Daan. 9:8-15, 22, 50-54) ‘Ashkke’ gidiyoogee keehi loꞌꞌoba!
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
it-1-E 753 ¶1
Eefuudiyaa
Israaꞌeelati xoonanaadan Yihooway maaddidoogaa hassayanawunne Xoossaa bonchchanawu qoppidi Geedooni eefuudiyaa giigissidaba gidikkonne, Israaꞌeelati hegawu goynniyoogan ayyaanaaban pokkobaa oottido gishshawu, hegee ‘Geedoonassinne A so asaassi pire gidiis.’ (Daan 8:27) SHin Geeshsha Maxaafay Geedooni hegawu goynnidoogaa yootenna; qassi Kiristtaanetu wodiyaappe kase deꞌida “shaaraadan” daro Yihoowa markkatubaa kiitettida PHawuloosi yootido wode, Geedoonikka hegeetuppe issuwaa gidiyoogaa yootiis.—Ibr 11:32; 12:1.
TISAASE 20-26
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | DAANNATA 10-12
“Yofttaahee Ayyaanaaban Mino Asa”
Xoossay Banan Ammanettiya Ura Nashshees
9 A ‘ishati a ixxikkonne’ etawu atto giida Yooseefa leemisoynne A mala ammanettida haratu leemisoy Yofttaahee loꞌꞌobaa zaaranaadan maaddennan aggenna. (Doo. 37:4; 45:4, 5) Yofttaahee hegaa mala taariketa wotti denttidi qoppidoogee i Yihoowa ufayssiyaabaa oottanaadan maaddennan waayi aggana. A ishantti oottidobay a keehi qohidoogee qoncce; gidikkonne, i Yihoowawunne A asawu haggaaziyoogaa aggibenna. (Daa. 11:9) Yofttaahee lancciyoogaa aggidi, Yihoowa sunttawu exatidi olettiyoogaa aybippenne aadhiyaabadan xeelliis. I Yihoowayyo ammanettidi deꞌanawu murttiis; hegee akka haratakka maaddiis.—Ibr. 11:32, 33.
it-2-E 27 ¶2
Yofttaaha
Yofttaahee issibaa eesuwan oottiya asa, ubba qassi eesuwan loytti kaalettiyaagaa gidiis. Yofttaahee Amoonatu kawuwaakko asaa kiittidi, I Israaꞌeela biittaa aybissi woraajjidaakko oychchiis. Yaatin kawoy Israaꞌeelati Amoonatu biittaa ekkido gishshataassa giidi zaariis. (Daan 11:12, 13) Yofttaahee yaatiyoogan pattenna asa woy laafa olanchcha gidennan, Xoossay ba asawu oottidobaanne taarikiyaa xannaꞌiya asa gidiyoogaa bessiis. Yofttaahee (1) Israaꞌeelati Amoonata, Mooꞌaabata woy Eedoomata qohibeennaagaa yootiyoogan Amoonatu mootoy worddo gidiyoogaa qonccissiis; (Daan 11:14-18; Zaa 2:9, 19, 37; 2Odi 20:10, 11; Daan 11:19-27); (2) Israaꞌeelati xoonido wode biittay Amoonatu kushiyan deꞌiyo gishshawunne Xoossay eta kawuwaa Sihoonanne A biittaa Israaꞌeelatuyyo immido gishshawu Amoonati mootettido biittaa laattibookona; (3) Amoonati aadhdhida 300 layttawu Israaꞌeelata mootibookkona; yaatiyo gishshawu, eti haꞌꞌi mootana danddayiyo ayba gaasoynne baawa.—Daan 11:19-27.
it-2-E 27 ¶3
Yofttaaha
Yofttaahee hegee goynuwaara gayttidaba gidiyoogaa qonccissido gishshawu hanotaa loytti akeekiis. I Xoossaa Yihooway Israaꞌeelatuyyo biittaa immido gishshawu eeqawu goynniyaageetuyyo eti takkaaro biittanne immennaadan yootiis. I Amoonatu xoossay Kamoosha gidiyoogaa yootiis. Amaridaageeti hegee bala giidi qoppidosona. SHin Amoonatu xoossay Molooka; qassi Mooꞌaabatu xoossay Kamoosha gidikkonne, eti hara xoossatuyyokka goynnoosona. Solomonikka allaga biittaa macca asata ekkido gishshawu eti balettin Israaꞌeela biittan Kamoosha giyo eeqawu goynniyo sohota keexxiis. (Daan 11:24; 1Kaw 11:1, 7, 8, 33; 2Kaw 23:13) Qassi issi issi eranchchati yootiyoogaadan, “Kamoosha” giyoogee “Wolqqan Haariyaagaa, Xooniyaagaa” giyoogaa gidennan aggenna. (Tirigelesi 1901n birshshido Jeseniyeses Hibriwu end Kaldi Lekisken giyo maxaafaa sinttaa 401 xeella.) Amoonati harata ‘wolqqan haaridoogee’ woy ‘xoonidoogee’ qassi etassi biittaa immidaagee he xoossaa giidi eti gayriyoogaa Yofttaahee yootana danddayees shin.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
it-2-E 26
Yofttaaha
Yofttaahee SHaaramuxan Yelettida Naꞌa Gidenna. SHin Yofttaahee aayyiyaa ‘shaaramuxa maccaasa’ giyoogee Yofttaahee shaaramuxan yelettiis giyoogaa gidenna. Kase shaaramuxa gidikkonne guyyeppe Solomona gelida Raꞌaabidan, A aayyiyaakka Galaꞌaadawu kaalo machcho gidanaappe kase shaaramuxa maccaasa. (Daan 11:1; Yaas 2:1; Maa 1:5) Galaꞌaada bayra maccaaseeppe yelettida Yofttaahee ishantti laataappe I ekkennaadan sooppe A yedettidoogee I shaaramuxan yelettida naꞌa gidennaagaa bessees. (Daan 11:2) Hegaa bollikka, Galaꞌaada asati (etappe daroti Yofttaahe aawaa naata gidennan aggokkona) guyyeppe Yofttaahee bantta gadaawa gidanaadan maayettidosona. (Daan 11:11) Qassi, I Xoossaa dunkkaaniyan xuuggiyo yarshshuwaa shiishshiis. (Daan 11:30, 31) SHaaramuxan yelettida naꞌi hegeetuppe awugaanne oottana danddayenna; ayssi giikko, Higgee hagaadan gees: “SHaaramuxan yelettida asi GODAA asaa maabaraa geloppo; harai atto biidi tammantta yeletaa gakkanaashinkka, a zariyaappe ooninne GODAA asaa maabaraa giddo geloppo.”—Daan 23:2.
TISAASE 27–ICHCHASHE 2
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | DAANNATA 13-14
“Yelidaageeti Maanuheppenne A Machcheeppe Ay Tamaariyoonaa?”
Yelidaageetoo—Intte Naata Guutta Naatettaappe Doommidi Loohissite
Beni Israaꞌeelan Xorꞌꞌa kataman deꞌida Daana zariyaa, Maanuhebaa qoppite. Maanuhe maccaasiyaa mayniyaa attuma naꞌaa yelanaagaa Yihoowa kiitanchay iyyo yootiis. (Daan. 13:2, 3) Ammanettida asa gidida Maanuheenne a maccaasiyaa hegaa siyidi keehi ufayttidoogee qoncce. SHin eta keehi qofissidabaykka deꞌees. Hegaa gishshau, Maanuhee, “Abeet GODAU, na7ai yelettiyo wode ai oottanau koshshiyaakko erissana mala, neeni wontta kiittido Xoossaa asi nuukko simmidi yaanaadan oottarkkii” yaagidi woossiis. (Daan. 13:8) Maanuhanne a maccaasiyo bantta naꞌaa dichana ogiyaabay qofissiis. Eti bantta naꞌaa Samssoona Xoossaa higgiyaa tamaarissidoogee qoncce; qassi eti bantta oottidoban loꞌꞌo ayfiyaa demmidosona. Geeshsha Maxaafay, “GODAA Ayyaanai [Samssoona] denttettiyoogaa doommiis” yaagees. Hegaappe denddidaagan, Samssooni Israaꞌeela bolli daanna gididi maalaalissiya darobaa oottiis.—Daan. 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15.
w05 3/15 25-26
Samssooni Yihooway Maaddin Xooniis!
Samssooni diccido wode ‘Yihooway A anjjiis.’ (Daannata 13:24) Issi galla Samssooni ba aawaassinne aayeessi hagaadan giis: “Taani Timinan issi Pilisxxeema geela7iyo be7aas; ha77i o taayyo oichchidi immite.” (Daannata 14:2) Hegaa siyido wode eti ay keena dagammidaakko qoppa. Eta naꞌay eta huqqunniyaageetu kushiyaappe Israaꞌeelata laꞌa kessiyoogaa aggidi, etaara dabbotanawu etappe machcho ekkanawu koyiis. Eeqawu goynniyaageetuppe machcho ekkennaadan Xoossaa Higgee yootees. (Kessaabaa 34:11-16) Yaatiyo gishshawu, A yelidaageeti hegan maayettibeenna gishshawu A hagaadan giidi oychchidosona: “Machcho oichchanau ha qaxxarettibeenna Pilisxxeematukko baanau nena aibissi koshshidee? Nu dabbotu giddon woikko nu asaa ubbaa giddon neeyyo haniya issi macca na7a demmanau danddayabeikkii?” SHin, Samssooni, “Taani o dosido gishshau, o giigissada taayyo imma” giidi ba aawaa leelissiis.—Daannata 14:3.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w05 3/15 26 ¶1
Samssooni Yihooway Maaddin Xooniis!
Ha Pilisxxeema maccaasiyaa Samssoonawu “haniya” maccaasa gididoy ayba ogiyaanee? Makilintokinne Istrongi giigissido Saykilopidee yootiyoogaadan, A “haniya asa gididoy puulanchcha woy yallisa gidiyo gishshataassa gidennan, I halchchidobaa polanawu koyido gishshataassa.” I halchchidobay aybee? Daannata 14:4y Samssooni ‘Pilisxxeemata olanawu gaasuwaa koyidoogaa’ yootees. Samssooni he maccaasiyo koyidoy he halchchuwaassa. Samssooni gitaa gidido wode, ‘Yihoowa ayyaanay I issibaa oottanaadan denttettiyoogaa doommiis.’ (Daannata 13:25) Yaatiyo gishshawu, Samssooni allaga biittaa maccaasaa ekkanaadaaninne Israaꞌeelan daanna gididi oottanaadan Yihoowa ayyaanay A denttettiis. Yaatin Samssooni ba oottana koyidobaa oottidee? Yihooway maaddin oottiis.