“Kiristtaanetu Deꞌuwaanne Haggaazuwaa SHiiquwaa” Xannaꞌiyo Xuufiyan Odettida Xuufeta
HIDAARE 7-13
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | 2 KAWOTU MAXAAFAA 5–6
“Nunaara Deꞌiyaageeti Etaara Deꞌiyaageetuppe Daroosona”
Tamaadan Eexxiya Yihoowa Olanchata
Sooriyaa olanchati Dootaana katamaa qammi yiidosona. Wonttetta gallassi, Elssaꞌa ashkkaray kare kiyidi, daro olanchati katamaa dooddidoogaa beꞌiis. I yayyidi, ‘Elssaꞌaa, nuuni ay oottana koshshii?’ yaagidi waassiis. Elssaꞌi ayyo, ‘Nunaara deꞌiyaageeti etaara deꞌiyaageetuppe daroosona’ yaagiis. He wode, Elssaꞌa ashkkaray katamaa yuushuwan deꞌiya dere ubban paratinne tamaa olaa paraa gaareti kummidoogaa beꞌanaadan Yihooway oottiis.
Elssaaꞌi Tamaa Para Gaareta Beꞌiis—Neeni Shin Beꞌay?
Dootaana kataman morkketi a dooddidaba gidikkokka, Elssaaꞌi shabbirettibeenna. Aybissi? I ba deꞌuwan Yihoowan mintti ammaniyo gishshataassa. Nuuyyookka hegaa mala ammanoy koshshees. Yaatiyo gishshau, ammanoynne ayyaanaa ayfiyaa macara gidida hara eeshshati deꞌiyoogeeta gidanau, Xoossaa geeshsha ayyaanaa demmana mala woossiyaageeta gidoos.—Luq. 11:13; Gal. 5:22, 23.
Tamaadan Eexxiya Yihoowa Olanchata
Sooriyaa wotaaddarati Elssaꞌa oyqqanawu malido wode, i, ‘Yihoowawu, hayyanaa ha asatu ayfiyaa qooqissa’ yaagidi woossiis. Sohuwaara, wotaaddarati xeellana danddayikkonne, eti awan deꞌiyaakko erokkona. Elssaꞌi wotaaddaratuyyo, ‘Intte hara kataman deꞌeeta. Tana kaallite, intte koyiyo asa taani inttena bessana’ yaagiis. Eti Israaꞌeela kawoy deꞌiyo Samaariyaa katamaa gakkanaassi Elssaꞌa kaallidosona.
Sooriyaa asati bantta deꞌiyoosay awakko akeekanawu wodee aadhiichiis. Israaꞌeela kawoy Elssaꞌa ‘Taani eta woroo?’ yaagidi oychiis. Elssaꞌi hegaa bana woranwu malida asata haluwaa kiyana mala goꞌettanawu qoppidee? CHii. Elssaꞌi, ‘Eta woroppa. Etawu qumaa imma; eti bantta ogiyaa boona’ yaagiis. Hegaa gishshawu, kawoy daro qumaa giigissi eta miziis; hegaappe simmin eti bantta soo baanaadan eta yeddiis.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w05 8/1 9 ¶2
Naaꞌꞌantto Kawotu Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
5:15, 16—Naaꞌimaana imotaa Elssaaꞌi ekkennan ixxidoy aybissee? Elssaaꞌi Naaꞌimaana maalaalissiya ogiyan pattidoy ba wolqqan gidennan, Yihoowa wolqqan gidiyoogaa akeekido gishshawu imotaa ekkennan ixxiis. I Xoossay bawu immido maatan baayyo goꞌꞌaa demmanawu mule qoppibeenna. Ha wodiyan deꞌiya tumu Kiristtaaneti Yihoowa haggaazuwan banttawu goꞌꞌaa demmanawu malokkona. “Intte coo ekkideta; coo immite” giidi Yesuusi zorido zoriyaa eti wozanan wottoosona.—Maatiyoosa 10:8.
HIDAARE 14-20
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | 2 KAWOTU MAXAAFAA 7-8
“Qoppibeennabay Hananaadan Yihooway Oottiis”
it-1 716-717
Elssaaꞌa
Gidoppe attin, guyyeppe Benihadaadi Naaꞌꞌanttoy Samaariyaa katamaa wolqqan dooddiisippe attin, bonqqibeenna. Katamaa aybinne gelennaadan dooddidi diggidoogaa gaasuwan issi maccaasiyaa ba naꞌaa miidoogee kawuwaayyo odettidabatuppe issuwaa. ‘SHemppo woriya’ Akaaba naꞌa gidida Kawuwaa Yoraami Elssaaꞌa woranawu caaqqiis. SHin he iita caaqoy polettibeenna. Yoraami baayyo matattiya halaqaara hananabaa yootiyaagaa soo gakkido wode Yihooway maaddana giidi I mule hidootennaagaa yootiis. Elssaaꞌi kaalliya gallassi gidi palahiya kattay deꞌaanaagaa kawuwaayyo yootiis. Kawuwaayyo matattiya halaqay qilliiccidi haasayido gishshawu Elssaaꞌi ayyo hagaadan giis: “Neeni hegaa ne aifiyan be7ana; shin appe ainne maakka.” Yihooway Sooreti dunkkaanido sohuwan wolqqaama cenggurssay siyettanaadan oottido gishshawu, eta eqettiya kawotettatu daro olanchchati yiiddi deꞌiyaabadan eti qoppidi kattaa ubbaa bantta dunkkaanidosan aggidi baqatidosona. Sooreti baqatidoogaa kawoy erido wode, bawu matattiya halaqaa Samaariyaa penggiyaa naagiyaageetu halaqaa ootti sunttiis, dunkkaanidosaa bogganawu namisettida daro Israaꞌeelati biido wode A dirxxidi woridosona. I qumaa beꞌidaba gidikkonne aynne mibeenna.—2 Kawotu Maxaafaa 6:24–7:20.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
it-2 195 ¶7
Xomppiyaa
Daawita Zariyan Kawotida Kawota. Xoossaa Yihooway Kawuwaa Daawita Israaꞌeela araatan kawoyiis, qassi Daawiti Xoossaa kaaletuwan, deriyaa loytti kaalettiyaagaanne loꞌꞌo kawo gidiyoogaa qonccissiis. Yaatiyo gishshawu, I ‘Israaꞌeela xomppiyaa’ geetettiis. (2Sam 21:17) Yihooway Daawitaara maacettido ba kawotettaa maachchan hagaadan giis: “Ne kawotaa araataikka merinau minni eqqana.” (2Sam 7:11-16) Hegaa gishshawu, Daawitappe biidi A naꞌaa Solomona gakkanaashin haarida Daawita zareti Israaꞌeela asawu xomppe mala gididosona.—1Kaw 11:36; 15:4; 2Kaw 8:19; 2Odi 21:7.
HIDAARE 21-27
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | 2 KAWOTU MAXAAFAA 9-10
“Yeehu Xalidi, Murttidinne Minnidi Oottiis”
w11 11/15 3 ¶2
Yeehu Geeshsha Goynuwawu Exatiis
Israaꞌeela deree iita hanotan deꞌiyo wode Yeehuyyo aawatettay imettiis. Akaabi hayqqin amꞌꞌe gidida, qassi haariiddi deꞌiya kawuwaa Yoraama aayyiyaa Elzzaabeela he biittan iitabaa oottawusu. Asay Yihoowawu goynniyoogaa aggidi Baꞌaala eeqawu goynnanaadan asaa denttettaasu, Xoossay kiittin hananabaa yootiyaageeta woraasu, qassi A ba shaaramuxaaninne ‘bitan’ asaa hambbalaashaasu. (2 Kaw. 9:22; 1 Kaw. 18:4, 13) Yoraamanne Elzzaabeelo gujjin, Akaaba so asa ubbay muleera xayannaagaa Yihooway yootiis. Yeehu eta xayssiis.
w11 11/15 4 ¶2-3
Yeehu Geeshsha Goynuwawu Exatiis
Yeehu akko kiitettida naaꞌꞌu asatuyyo aynne zaarennan ixxi simmidi, Kawoy Yoraaminne aara hashetiya Yihudaa kawoy Akaaziyaasi bantta paraa gaariyan gaariyan uttidaageetuura gayttiis. Yoraami “Yeehuu, sa7i saroo?” yaagidi oychchin, I yiillotidi hagaadan giis: “Ne aayee Elzzaabeeli eeqaa goinoinne bitainne hegaa keeni daridaashin, saroi waani de7anau danddayii?” Yoraami Yeehu zaaridoban dagammidi guyye baqatiis. SHin Yeehu appe keehi eesotees! Yeehu ba wonddafiyaa dafidi zubiyan Yoraama wozanaa dukkiis, yaatin kawoy ba paraa gaariyaa giddon kunddidi hayqqiis. Akaaziyaasi baqatikkonne, Yeehu kaalli biidi akka woriis.—2 Kaw. 9:22-24, 27.
Akaaba soo asaappe kaallada xayana bessiyaara iita Kawiyo Elzzaabeelo. Yeehu O “ha qanggettida mishiriyo” giidoogee bessiyaaba. Yeehu Iziraaꞌeela katamaa geliyo wode A kawo keettaa maskkootiyaara duge xeelliyaaro I beꞌiis. Darobaa haasayennan, Elzzaabeelo maskkootiyaappe duge olanaadan Yeehu mureessata azaziis. Yaatidi, Yeehu Israaꞌeelata ubbaa hambbaalaashidaaro ba parati yedhdhanaadan oottiis. Hegaappe simmin, Yeehu iita Akaaba soo asaappe attida darota woriis.—2 Kaw. 9:30-34; 10:1-14.
w11 11/15 5 ¶3-4
Yeehu Geeshsha Goynuwawu Exatiis
Yeehu daro asaa suuttaa gussidoogee tuma. Gidikkonne, Geeshsha Maxaafay Elzzaabeelanne I soo asay gattiyo huqqunnaappe Israaꞌeelata laꞌa kessida xala asadan Yeeha qonccissees. Israaꞌeelata kaalettida ooninne hegaadan oottidaba gidikko, he uri xala, murttidanne minnidi oottiya asa gidana bessees. Geeshsha Maxaafaabaa yootiya issi qaalaa kochchay hagaadan gees: “Hegee wolqqaama ooso gidiyo gishshawu keehi naagettidi oottana koshshiis. Minnidi oottana xayiyaakko Baꞌaala goynoy Israaꞌeela biittaappe xayennan aggana danddayees.”
Ha wodiyan deꞌiya Kiristtaaneti Yeehuugaa mala eeshshata bessanaadan oottiyaabay eta gakkiyoogaa neeni akeekiyoogee qoncce. Leemisuwawu, Yihooway ixxiyoobaa oottanaadan nuuni paacettikko nu waatana koshshii? Hegaappe haakkanawu nuuni tishsha, xalanne mino gidana koshshees. Xoossawu ammanettennaadan oottiyaabay nuna gakkiyo wode, Yihoowa eqettanaadan oottiya aybanne nuuni coꞌꞌu gi xeellokko.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w11 11/15 5 ¶6-7
Yeehu Geeshsha Goynuwawu Exatiis
Israaꞌeela kawotettaynne Yihudaa kawotettay shaahettido gishshawu, Yeehu he naaꞌꞌu kawotettati haymaanootiyankka shaahettana bessees giidi qoppennan waayi aggana. Hegaa gishshawu, Israaꞌeelan kawotida hara kawotuugaadan marawu goynniyoogaa Yeehu xayssennan aggiyoogan Israaꞌeelati Yihudaappe shaahettanaadan oottanawu maliis. SHin hegee Yeehu I kawo gidanaadan oottida Yihoowa ammaniyo ammanoy shuggidoogaa bessees.
Yeehu ‘Xoossaa sinttan likke gididabaa oottidi polido gishshawu’ Yihooway A galatiis. Gidikkonne, “Yeehu GODAA Israa7eela Xoossaa higgiyaa ba kumetta wozanaappe minttidi naagibeenna.” (2 Kaw. 10:30, 31) Yeehu kase oottido ubbabaa neeni qoppiyo wode maalaalettennaaninne azzanennan waaya aggana. SHin, nuuni hegaappe tamaarana danddayiyoobay deꞌees. Nuuni Yihoowaara dabbotido dabbotaa mule xaasayidi xeellokko. Nuuni ubba galla Xoossaa Qaalaa nabbabiyoogan, hegaa wotti dentti qoppiyoogaaninne saluwan deꞌiya nu Aawaa wozanappe woossiyoogan Xoossawu ammanettidi deꞌana koshshees. Yaatiyo gishshawu, Yihoowa higgiyaa nu kumetta wozanaappe ubbatoo naaganawu baaxetiyaageeta gidoos.—1 Qor. 10:12.
HIDAARE 28–TISAASE 4
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | 2 KAWOTU MAXAAFAA 11-12
“Maataa Amottiya Iita Maccaasiyaa Qaxxayettaasu”
Yoodaahe Xalatettaa
Elzzaabeeli naꞌiyaa Ataala ba aayeedan iita. Ataala Yihudaa kawuwaa gelaasu. I azinay hayqqin, i naꞌay haariyoogaa doommiis. SHin i naꞌay hayqqin, Ataala Yihudan bana kawo oottaasu. He wode a ba naꞌaa naata gujjin, ba sohuwan kawotana danddayiya kawo zare ubbaa xayssanawu malaasu. Asa ubbay o yayyiis.
Qeese Ubbatu Halaqay Yoodaaheenne a machiyaa Yihoshebaaꞌa, Ataala oottiyoobay keehi iitaba gidiyoogaa eroosona. Eti bantta shemppuwaa shenehoo giidi Ataali naꞌaa naꞌaa, Yoꞌaasha giyo guutta naꞌaa qottidosona. Eti a beeta maqidasiyan dichidosona.
Yoodaahe Xalatettaa
Yoꞌaashawu layttay laappuna gidin, Yoodaahee halaqatunne Leewatu ubbaassi, ‘Beeta maqidasiyaa penggeta naagite; oonanne gelissoppite’ yaagiis. Yaagidi Yoodaahee Yoꞌaasha Yihudaa kawo ootti sunttidi, a huuphiyan kallachaa wottiis. Yihudaa asay, ‘Kawoy shemppo gamꞌꞌo!’ yaagiis.
Kawiyaa Ataala asaa wocamaa siyada eesuwan beeta maqidasiyaa baasu. A sunttettida kawuwaa beꞌada, ‘Hagee maqqo! Hagee maqqo!’ yaagaasu. Halaqati iita kawiyo oyqqi kare kessidi, woridosona. Gidoppe attin, a oottidobay asaa bolli kaalettido iitabay shin?
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
it-1 1265-1266
Yoꞌaasha
Hegaappe guyyiyan, Qeese Ubbatu Halaqay Yoodaahee deꞌido wode ubban yelaga kawuwaa Yoꞌaasha aawadan zoriis. Ayyo layttay 21 gidido wode, I naaꞌꞌu machchota ekkiis, issinni sunttay Yihoꞌaadino geetettees, qassi Yoꞌaashi etappe attuma naatanne macca naata yeliis. Hegaappe denddidaagan, Masiyaakko gattiya, muleera xayana haniya Daawita zaree zaarettidi minniis.—2Kaw 12:1-3; 2Odi 24:1-3; 25:1.
TISAASE 5-11
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | 2 KAWOTU MAXAAFAA 13-15
“Kumetta Wozanaappe Baaxetiyoogee Daro Anjjuwaa Demissees”
Kiristtoosa Loyttada Kaallay?
11 Xoossaa oosuwaa mishettidi oottiyoogee keehippe koshshiyoogaa akeekanau, Israaꞌeela Kawuwaa Yoꞌaasha gakkidabaa hassaya. Sooriyaa biittaa asay Israaꞌeeleta xoonennan aggenna gi hirggidi, Yoꞌaashi yeekkiiddi Elssaaꞌaakko biis. Yihoowa maaduwan he deriyaa xooniyoogaa bessanau, i Sooriyaa biittaa ginan maskkootiyaara zubbiyaa dukkanaadan Elssaaꞌi yootiis. Hegee he kawuwaa minttettidoogee erettidaagaa. Hegaappe simmin, Yoꞌaashi ba zubbiyan biittaa caddanaadan Elssaaꞌi yootiis. Yoꞌaashi heezzutoo biittaa caddiis. Biittaa ichashutoo woy usupputoo caddiyoogee, ‘Sooriyaa asata xoonidi muleera xayssanaagaa’ bessiyo gishshau, Elssaaꞌi hegan keehippe yiillotiis. Yoꞌaashi muleera gidennan, heezzutoo xalla xoonana. Yoꞌaashi mishettidi oottibeenna gishshau, muleera xoonibeenna. (2 Kawotu 13:14-19) He taarikiyaappe ay tamaarana danddayiyoo? Yihooway nuna daroppe anjjiyoy nuuni a oosuwaa kumetta wozanaappe mishettidi oottiyo wode xallaana.
“Bana Koyiyaageetuyyo Woituwaa Immiyaagaa”
Yihooway oona woytii? I ‘wozanappe bana koyiyaageeta’ woytiyoogaa PHawuloosi yootiis. “Wozanappe koyiyoogaa” geetettidi birshshettida Giriiketto qaalay Xoossaa “eranawu koyiyoogaa” gidennan, Xoossaa “goynniyoogaa” qonccissiyaaba gidiyoogaa Geeshsha Maxaafaa birshshiyaageetuyyo giigida xuufee qonccissees. Ha Giriiketto peesho qaalay wozanappe minnidi baaxetiyoogaa qonccissiyoogaa hara xuufee yootees. Ee, Yihooway bana ammaniyaageeta, qassi ammanoy denttettin A wozanappe siiqidi minnidi awu goynniyaageeta I woytees.—Maatiyoosa 22:37.
Yihooway ammanettidi bawu goynniyaageeta waati woytii? Eti gannate gidana saꞌan ufayttidi merinawu deꞌanaadan oottanawu qaalaa geliis; hegee A kehatettaanne siiquwaa daruwaa qonccissees. (Ajjuutaa 21:3, 4) Ha wodiyankka, Yihoowa wozanappe koyiyaageeti daro anjjuwaa demmoosona. A geeshsha ayyaanaynne A Qaalan deꞌiya aadhdhida eratettay maaddin eti keehi ufayttidi deꞌoosona.—Mazamure 144:15; Maatiyoosa 5:3.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w05 8/1 11 ¶3
Naaꞌꞌantto Kawotu Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
13:20, 21—Ha maalaalissiyaabay haymaanootiyaara gayttidaagan geeshshadan xeelliyoobaa nuuni bonchchana koshshiyoogaa bessiyaabee? CHii, bessiyaaba gidenna. Geeshsha Maxaafay Elssaaꞌa meqettaa asay kase bonchchidoogaa yootenna. Elssaaꞌi paxa deꞌiyo wode oottido maalaalissiyaabatuugaadan ha maalaalissiyaabaykka polettana danddayidoy Xoossaa wolqqaana.
TISAASE 12-18
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | 2 KAWOTU MAXAAFAA 16-17
“Yihoowa Danddayawu Zaway Deꞌees”
it-2 908 ¶5
SHalmmanꞌꞌeesera
Israaꞌeela haaruwaa. Israaꞌeela Kawoy Hosheeꞌi haariyo wode (h. 758-740 K.K.), SHalmmanꞌꞌeeseri Ichchashanttoy Pilisxxeeme biittaa oyqqiis, yaatidi Hosheeꞌi giiraa bawu giiranaadan oottiis. (2Kaw 17:1-3) SHin, guyyeppe Hosheeꞌi giiraa qanxxennan ixxiis, yaatidi Sooꞌa giyo Gibxxe kawuwaara maqettiis. (Sooꞌa giyaagaa xeella.) Hegaa gishshawu, SHalmmanꞌꞌeeseri Hosheeꞌa qachchiis, hegaappe simmin Samaariyaa katamaa heezzu layttawu dooddiis; loytti direttida katamay wurssettan laaletti simmin Israaꞌeelati omooddettidoosona.—2Kaw 17:4-6; 18:9-12; Hoo 7:11ra gatta xeella; Hiz 23:4-10.
Nuuni Neekko Simmanau Koyoos
Ermmaasi ha qofaa xaafiyo wode deꞌiya hanotaa qoppa. Ermmaasa wodiyaappe daro layttaa kasetidi, Yihooway 740n K.K., tammu Israaꞌeela zaretu kawotettaa Asooreti omooddanaadan paqqadiis. Xoossay ba asay gita nagaraa oottiyoogaa doommido gishshaunne i kiittin hananabaa yootiyaageeti odiyoobaa siyennan ixxido gishshau, eta seeranau he metoy gakkanaadan paqqadiis. (2 Kaw. 17:5-18) He asay bantta Xoossaappe shaahettidonne bantta biittaappe haakkido wode, omoodettido biittan gakkida metoy eti bantta qofaa laammanaadan oottidee? Yihooway eta mule dogidee? I eta eta biitti zaaranee?
w01 11/1 10 ¶10
Yihooway Danddayanchcha Xoossa
SHin, Xoossaa danddayawu zaway deꞌiyoogaa taarikee bessees. Xoossay 740n K.K., tammu Israaꞌeela zaretu kawotettaa Asooreti xoonanaadaaninne omooddanaadan paqqadiis. (2 Kawotu Maxaafaa 17:5, 6) Qassi kaalliya xeetu layttaa wurssettan, Yihudaa naaꞌꞌu zaretu kawotettaa Baabilooneti woraajjanaadaaninne Yerusalaame katamaa beeta maqidasiyaara xayssanaadan I paqqadiis.—2 Hanidabaa Odiya 36:16-19.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
it-2 847
Samaariyaa Asaa
Samaariyaa tammu zaretu kawotettay 740n K.K., xoonetti simmin, “Samaariyaa asaa” giya qaalay Geeshsha Maxaafan koyro odettiis; he qaalay Asoore Kawotettay ba haaruwan harasan deꞌiyaageeta he sohuwaa ehaanaappe kase huuphessa kawotettan deꞌida asata qonccissiyaaba. (2Kaw 17:29) Kawuwaa Yoosiyaasa haaruwaa wodekka Israaꞌeelati he biittan deꞌiyoogaa 2 Hanidabaa Odiya 34:6-9y (2Kaw 23:19, 20ra gatta xeella) yootiyo gishshawu, Asooreti he biittan deꞌiya Israaꞌeelata ubbaa xayssidaba milatenna. Samaariyaa kataman aattida asatu zerettatinne Asooreti harasaappe ehiido asati guyyeppe “Samaariyaa asaa” geetettidosona. Yaatiyo gishshawu amaridaageeti yan deꞌiya asatinne ooratti yaa biida asati aqo oyqqidi yelido naata gidiyoogee qoncce. Hegaappe simmin deꞌiya wodiyan, he sunttay zariyaa, woy polotikaa qonccissiyaaba gidennan haymaanootiyaa loytti qonccissiya qaalaa gidiis. “Samaariyaa asaa” giya qaalay beni Sekeemaaninne Samaariyaa heeran deꞌiya haymaanoote citaa qonccissiyaaba, he haymaanootee kaalliyo amarida maaray Ayhuda haymaanootiyaagaappe keehi dummatees.—Yoh 4:9.
TISAASE 19-25
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | 2 KAWOTU MAXAAFAA 18-19
“Nu Morkketi Nuna SHugissanawu Maliyoy Ayba Ogiyaanee?”
w05 8/1 11 ¶5
Naaꞌꞌantto Kawotu Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
18:19-21, 25—Hizqqiyaasi Gibxxe kawuwaara maayettidee? CHii. Rabishaaqi bawu “GODAA azazoi” imettiis giidi mootido mootoy worddo. Ammanettida Kawoy Hizqqiyaasi Yihoowan mintti zemppiis.
w10 7/15 13 ¶3
“Yayyoppa, Taani Nena Maaddana”
Asay siranaadan oottanawu Rabishaaqi cimmiyaabaa yootiis. I hagaadan giis: “Hizqqiyaasi . . . ayyo goinniyo xoqqa sohotanne yarshsho sohota diggirggido Xoossaa [Yihoowa] gidennee? . . . GODAI ba huuphen tana, ‘Ba, he biittaa baada, olada bashsha’ yaagidi odiis.” (2 Kaw. 18:22, 25) Qassi Yihooway ba asan ufayttibeenna gishshawu etawu olettenna giidi Rabishaaqi yootiis. SHin hegee tuma gidenna. Yihooway Hizqqiyaasaaninne tumu goynuwaa zaarettidi goynniya Ayhudatun ufayttiis.—2 Kaw. 18:3-7.
Heemmiyaanne Kaalettiya Asati Nuna Waatidi Goꞌꞌiyoonaa?
14 Asoore kawoy Yerusalaameppe tohossa baggan arggokko baqqidi deꞌiya Laakishan dunkkaaniis. I he sohuwaappe heezzu sunttata kiittidi, katamaa asay bau haarettanaadan azaziis. A kalꞌꞌatidi haasayiya waannatiya ola gadaaway dumma dumma hiillaa goꞌettiis. I asay ishalidi deꞌanaadan hara biitti efaana giidi worddobaa odidi, eti kawuwaa kaddidi Asooretussi haarettanaadan Ibraawettuwan yootiis. (2 Kawotu Maxaafaa 18:31, 32 nabbaba.) Hegaappe simmidi, he gadaaway hara biittatu xoossati banttau goynniyaageeta naagibeennaagaadan, Yihooway Ayhudata Asooretu kushiyaappe ashshana danddayenna giidi yootiis. Asay he worddo haasayaunne worddo mootuwau aynne zaaribeenna. Ha wodiyan, Yihoowa ashkkarati darotoo eta leemisuwaa kaalloosona.—2 Kawotu Maxaafaa 18:35, 36 nabbaba.
yb74 177 ¶1
SHaaho 2—Jarmane
Naaze wotaaddarati eti giigissido woraqatan issi uri paramanaadan oottanawu darotoo cimuwaa goꞌettoosona; parami simmin kaseegaappe aaruwan eta bolli darotoo qohuwaa gattoosona. Karl Kirishti hegaa hagaadan qonccissiis: “Asaa gurddiyo kambbiyan hara asaagaappe aaruwan Yihoowa Markkata cimmanawu malidosona. Yaatiyoogan eti he woraqatan paramanaadan ammanttana danddayoos giidi qoppidosona. Nuuni paramanaadan darotoo oyshettida. Amaridaageeti paramidosona, shin daro hanotatun eti qasho keettaappe kiyanawu issi layttappe aaruwaa naagana koshshiis. He wode Naaze wotaaddarati eta cimmiyaageetanne yayyiyaageeta giidi asay ixxanaadan darotoo oottoosona; qassi eti kambbiyaappe kiyanaadan paqqadettanaappe kase bantta ishanttu yuushuwan ‘bonchcho hemetaa’ geetettiya hemetaa hemettanaadan eta wolqqanttosona.”
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
it-1 155 ¶4
Biittaa Bookkidi Demmidobaa
Asoore Kawuwaa Sanaakireeba, A naaꞌꞌu naati, Adiraamelekinne Sarꞌꞌeexeri woridoogaanne A naꞌay, Esar-Haddoni A sohuwan kawotidoogaa Geeshsha Maxaafaa taarikee yootees. (2Kaw 19:36, 37) SHin, Tebeeta geetettiya aginan 20ta gallassan, Sanaakireeba naꞌay A bolli makkalidi A woridoogaa Baabiloonetu taarikee yootees. Heezzantta xeetu layttan K.K., Baabiloonen qeese gidida Beroosaasinne Usuppuntta xeetu layttan K.K., Baabiloonen kawotida Nabonidesi, Sanaakireeba A naatuppe issuwaa xallay woridoogaa yootidosona. Gidikkonne, Sanaakireeba sohuwan kawotida Esar-Haddona Prizimiyaappe meqeretti attidabay mata wode beettiis, Esar-Haddoni ba ishantti (cora) bantta aawaa bolli makkalidi woridoogaanne baqatidoogaa hegan loytti qonccissiis. Yuniversal Jiwish Histiry (1948, Paydo 1, sinttaa 27) giyo maxaafan, Pilip Bayberfildi hagaadan giis: “Baabiloonetu taarikee, Beroosaasinne Nabonidesi yootidobay bala; Geeshsha Maxaafay yootiyaaba xallay likkebaa qonccissees. Geeshsha Maxaafay Esar-Haddoni xaafissidoban deꞌiya ubbabay likke gidiyoogaa, qassi Baabiloonetubaanne Asooretubaa yootiya taarikiyaa xeelliyaagan Baabilooneti banttabaa yootiyoobaappe aaruwan tumubaa qonccissees. Ha wodiyaa naqaashay Geeshsha Maxaafay yootiyoobaara maayettana xayikkonne, geeddarssanawu keehi koshshiyaaba.”
TISAASE 26–ICHCHASHE 1
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | 2 KAWOTU MAXAAFAA 20-21
“Woosay Yihooway Issibaa Oottanaadan Denttettees”
ip-1 394 ¶23
Kawuwaa Ammanoy Woytuwaa Demissiis
23 Sanaakireebi Yihudaa olanawu koyro yiyo wode heeran Hizqqiyaasi wolqqaama harggiyaa harggiiddi deꞌees. I hayqqanaagaa Isiyaasi awu odiis. (Isiyaasa 38:1) Layttay 39 gidido kawoy keehi azzaniis. Ba harggiyaappe paxiyoogaa xalla gidennan asaa sinttappe gakkanabaykka A qofissiis. Asooreti Yerusalaame katamaanne Yihudaa woraajjana hanoosona. Hizqqiyaasi hayqqikko, olaa kaalettanay oonee? He wode, kawotettaa laattiya attuma naꞌi Hizqqiyaasayyo baawa. Hizqqiyaasi bana Yihooway maarana mala mintti woossiis.—Isiyaasa 38:2, 3.
Kumetta Wozanaappe Yihoowawu Ootta!
16 Guyyeppe Hizqqiyaasi keehi sahettidi hayqqiichi attiis. I Yihoowa sinttan waani hemettidaakko hassayana mala Hizqqiyaasi Xoossaa woossiis. (2 Kawotu Maxaafaa 20:1-3 nabbaba.) Ha wodiyan maalaalissiya hanotan Xoossay nuna pattennaagaa woy nu bariyaa adussennaagaa Geeshsha Maxaafaappe akeekoos. SHin, Hizqqiyaasi giidoogaadan nuuni ubbaykka, “Taani ne sinttan tumatettaaninne kumetta wozanan hemettaas” giidi Yihoowawu woosan yootana danddayoos. Neeni sahettiyo wodekka Yihooway nena maaddana danddayiyoogaanne koyiyoogaa ammanay?—Maz. 41:3
g01 7/22 13 ¶4
Woosay Tana Waati Maaddana Danddayii?
Beni wode deꞌida ammanettida asatuppe amaridaageeti bantta woosawu sitta zaaruwaa maalaalissiya ogiyan demmidosona. Leemisuwawu, Kawuwaa Hizqqiyaasi keehi wolqqaama harggiyaa harggidoogaa erido wode, bana pattanaadan Xoossaa mintti woossiis. Xoossay hagaadan giidi zaariis: “Taani ne woosaa siyaas; ne afuttaakka be7aas. Taani nena pattana.” (2 Kawotu Maxaafaa 20:1-6) Xoossawu yayyiya hara asatu woosaakka Xoossay zaariis.—1 Sameela 1:1-20; Daaneela 10:2-12; Oosuwaa 4:24-31; 10:1-7.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
it-2 240 ¶1
Tumbbiyaa
Tumbbee keettaa suure keexxanawu woy hegee sittakkonne eranawu goꞌettiyooba gidana danddayees. Yihooway ‘Samaariyaa bolli goochchido wodoruwaa, Yerusalaame bolli goochchanaagaanne Akaaba so asaa bolli yeddido tumbbiyaakka, Yerusalaame bolli yeddanaagaa’ kasetidi yootiis. Xoossay Samaariyaa asaynne Kawuwaa Akaaba soo asay kandduwan keehi iita woy geella gidiyoogaa likkidi eriis; qassi hegee bashshaa kaalettiis. Hegaadankka, Xoossay Yerusalaamenne O haariyaageetu mooroy qonccanaadan oottiyoogaaninne he katamiyo xayssiyoogan eta bolli pirddana. Hegee 607n K.K., polettiis. (2Kaw 21:10-13; 10:11) Yerusalaamen deꞌiya asaa haariya qilliicciya iita asatu bolli gakkanabaa Yihooway Isiyaasa baggaara hagaadan yootiis: “Taani suure pirddaa baasuwaa likkiyo wodoro, xillotettaakka tumbbe oottana.” Suure pirddaanne tumu xillotettaa maaray tumuppe Xoossaa ashkkara gididaageetinne gidennaageeti qonccanaadan, qassi hegee Xoossaa ashkkarati attanaadaaninne Xoossaa ashkkara gidennaageeti xayanaadan oottees.—Isi 28:14-19.