Kiristtaanetu Deꞌuwanne Haggaazuwa SHiiquwa Xannaꞌiyo Xuufiyan Odettida Xuufeta
ISIINE 3-9
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | IZIRA 4-6
“Oosuwaassi Xube Gidoppite”
Neeni Zakkaariyaasi Beꞌidobaa Beꞌay?
13 Beeta maqidasiyaa zaaretti keexxiyo oosoy teqettiis. SHin, asaa kaalettanawu sunttettida attumaageeti, hegeetikka Qeese Ubbatu Halaqay Yaasunne Biittaa Haariya Zarubaabeeli “GODAA Beeta Maqidasiyaa zaarettidi keexxanau doommidosona.” (Izi. 5:1, 2) Kuuyidobaa amarida Ayhudati iita giidi qoppennan waayi aggana. Ayhudati beeta maqidasiyaa qosan keexxana danddayokkona. Qassi bantta morkketi oosuwaa digganawu danddayiyo ubbabaa oottanaagaa eti eroosona. Sunttettida naaꞌꞌu attumaageeti Yaasunne Zarubaabeeli Yihooway eta maaddiyoogaa ammanettana koshshiis. Yihooway eta maaddiis. Waatidi?
w86 2/1 29, saaxiniya ¶2-3
Yihoowa “Aifee Yihudaa Biittaa Cimatu Bollan De7ees”
Baabilooneppe bantta biitti simmida Ayhudati 16 layttawu aynne oottibookkona. Hananabaa yootiya Haggeenne Zakkaariyaasi Ayhudati shenehoo giyoogaa agganaadan denttettin, Yihoowa beeta maqidasiya zaaretti keexxiyo oosuwa zaarettidi doommidosona. Hegaappe daro takkennan, Parsse biittaa haariyaageeti he oosuwa eqettidosona. “Intte ha Beeta Maqidasiyaa keexxana malanne polana mala, intteyyo oonee odidai?” yaagidi eqettiyaageeti oychchidosona.—Izi 5:1-3.
He oyshaa zaaranaagee waayissiyaba. Cimati yashshan xoonettikko, beeta maqidasiya zaaretti keexxiyo oosoy attana danddayees. Cimati he sunttata yiilloyikko, sohuwaara he oosoy teqetti aggana danddayees. Yaatiyo gishshawu cimati (Biittaa Haariya Zarubaabeelinne Qeese Ubbatu Halaqaa Yaasu kaalettidoogee aynne sirissenna) akeekan keehi loꞌꞌo zaaruwa immidosona. Ayhudati biidi ha oosuwa oottana mala Qiiroosi daro wodiyaappe kase awaajjuwan paqqadidoogaa cimati biittaa haariyaageeta hassayissidosona. Parsse biittaa haariyaageeti kase higgiya mule laammokkona; yaatiyo gishshawu eqettiyogaa aggidi kawuwa awaajjuwa bonchchanawu akeekan kuuyidosona. Guyyeppe Kawuwa Daariyoosi he oosoy oosetto giyo azazuwa immana gakkanaashinkka oosoy eqqibeenna.—Izira 5:11-17; 6:6-12.
Neeni Zakkaariyaasi Beꞌidobaa Beꞌay?
7 Laamettidabay beeta maqidasiyaa keexxiyaageeti woppaa demmanaadan oottiis. Laamettidabay aybee? Daariyoosi koyroogee 520 K.K., Parssen kawotiis. Beeta maqidasiyaa keexuwaa teqqidoogee likke gidennaagaa I kawotido naaꞌꞌantto layttan akeekiis. Qassi eti oosuwaa wurssana koshshiyoogaa Daariyoosi yootiis. (Izi. 6:1-3) Kawoy kuuyidoban ubba asay garamettiis. SHin kawoy keexuwaa oosuwaa paqqadiyoogaappe aadhdhiyaabaa oottiis. Ayhudata eqettiyoogaa agganaadaaninne eti beeta maqidasiyaa keexxiyoogaa wurssanawu etawu koshshiya miishshaanne harabaa immanaadan kawoy yuushuwan deꞌiya dereta azaziis! (Izi. 6:7-12) Hegaappe denddidaagan, Ayhudati beeta maqidasiyaa keexxiyoogaa oyddu layttappe guuttaa aadhdhi simmin 515 K.K., wurssidosona.—Izi. 6:15.
Neeni Zakkaariyaasi Beꞌidobaa Beꞌay?
16 Yihooway ‘ammanettida wozannaama ashkkaraa’ baggaarakka kaaletuwaa immees. (Maa. 24:45) He ashkkaray nuuni loytti akeekenna kaaletuwaa issi issitoo immana danddayees. Leemisuwawu, nuuni nu heeran gakkenna giidi qoppiyo meretay gattiyo daafabaappe attanawu giigettanaadan maaddiya kaaletoti nuussi imettana danddayoosona. Woy ubbasaa gakkiya harggiyaa wodiyan he ashkkaray bessiyaagaappe aaruwan naagettees giidi qoppennan waayi aggana. Imettida kaaletoy nuuyyo hanenna giidi qoppikko, nuuni waatana koshshii? Israaꞌeelati Yaasunne Zarubaabeela baggaara imettida zoriyaa oosuwan peeshshiyoogan goꞌettido ogiyaa loytti qoppana danddayoos. Nuuni nabbabido Geeshsha Maxaafan deꞌiya hara taariketakka wotti dentti qoppana danddayoos. Xoossaa asawu loꞌꞌo qofaa milatana xayikkonne, eta shemppuwaa ashshida kaaletoy issi issitoo imettiis.—Daan. 7:7; 8:10.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w86 1/15 ¶9
Yihooway Ba Gelido Qaalaa Polees
Yihooway ammanettida ba ashkkarata naagees. (2 Hanidabaa Odiya 16:9) Xoossaa ayyaanay maaddido gishshawu, cimati yayyibookkona. Qiiroosi adussa wodiyappe kase kessido dogettida awaajjuwa eti yootidosona. Parssetu higgee laamettenna gishshawu, morkketi kawuwa awaajjuwa eqettanawu yayyidosona. (Daaneela 6:8, 15) Yihoowa kaaletoy qoncce gidiyo gishshawu oosoy eqqennan oosettiis.
ISIINE 10-16
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | IZIRA 7-8
“Izira Eeshshay Yihooway Bonchchettanaadan Oottiis”
w00 10/1 14 ¶8
Xannaꞌiyogee—Anjjuwa Demissiyabanne Ufayssiyaaba
8 Ee, Yihoowa Qaalaa nuuni wozanappe siiqana koshshees. Geeshsha Maxaafaappe issi qofaa nabbabi simmidi hegaa wotti dentti qoppana koshshees. Ciimma gidida ayyaanaa qofaa wodiya bazzidi loytti yiggananne yererana koshshees. Yaatanawu woppu giida sohuwan wotti dentti qoppananne woossana bessees. Iziri oottidoogaadan Xoossaa Qaalaa nabbabanawunne xannaꞌanawu nu wozanaa giigissana koshshees. I oottidobaa xeelliyaagan Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Hegaa xalla gidennan Iziri GODAA Higgiyaa xanna7anaunne oottanau, qassi Israa7eela asaakka a wogaanne a pirddaa tamaarissanau ba wozanaa giigissi uttiis.” (Izira 7:10) Iziri heezzubata oottanawu ba wozanaa giigissidoogaa akeeka: hegeetikka xannaꞌanawu, ba deꞌuwan oosuwan peeshshanawunne harata tamaarissanawu. Nuunikka A leemisuwa kaallana koshshees.
si 75 ¶5
Geeshsha Maxaafan 13ntta Maxaafaa—Hanidabaa Odiya Koyro Maxaafaa
5 Tumanne likke gidida ha taarikiya xaafanawu Izirappe aadhdhiya asi ooninne baawa. “Hegaa xalla gidennan Iziri GODAA Higgiyaa xanna7anaunne oottanau, qassi Israa7eela asaakka a wogaanne a pirddaa tamaarissanau ba wozanaa giigissi uttiis.” (Izira 7:10) Yihooway ba geeshsha ayyaanan A maaddiis. He wode, alamiya haariya Parsse kawoy Xoossaa aadhdhida eratettay Izirawu deꞌiyogaa akeekidi Yihudaa biittaa ayssiyo maataa awu immiis. (Izira 7:12-26) Iziri Xoossaappenne kawuwappe maataa ekkido gishshawu, he wode deꞌiya keehi loꞌꞌo xuufeta goꞌettidi ha taarikiya xaafiis.
it-1 1158 ¶4
Ashkketettaa
Suure Kaaletuwa Immees. Xoossaa sinttan bana ziqqi oottiya uri Xoossaa kaaletuwa koyana danddayees. Baabilooneppe Yerusalaame simmiya qeeseta, Naataanimeta, maccaasatanne naata gujjennan, 1,500ppe dariya attuma asata kaalettiyo deexo maatay Izirawu deꞌees. Hegaa bollikka, eti Yerusalaamen beeta maqidasiya puulayanawu keehi daro worqqaanne biraa ekkidi yoosona. Manddariyo ogiyan etawu naagoy koshshiis; shin Iziri Parsse kawoy wotaaddarata immanaadan oychchanawu koyibeenna; gaasoykka hegee asa wolqqan ammanettiyogaa bessiyaba. Hegaa bollikka, I kase, kawuwawu hagaadan giis: “Nu Xoossaa lo77o kushee a koyiyaageetuura issippe de7ees.” Yaatiyo gishshawu, asay banttana Yihoowa sinttan ziqqi oottanaadan I xoomaa awaajjiis. Eti Xoossay maaddanaadan oychchidosona; qassi I eta woosaa siyidi morkketuppe eta ashshiisinne gakkana danddayiya qohuwappe naagidi bantta biyoosaa saruwan gakkanaadan oottiis. (Izi 8:1-14, 21-32) Omooddettidi Baabiloonen deꞌiya hananabaa yootiya Daaneeli Xoossaa kaaletuwanne akeekaa demmanawu mintti koyiyogan A sinttan bana ziqqi oottido gishshawu, Xoossay ajjuutan issi kiitanchchaa kiittiyogan A keehi nashshiyogaa bessiis.—Daa 10:12.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w06 1/15 19 ¶10
Izira Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
7:28–8:20—Baabiloonen deꞌiya daro Ayhudati Iziraara Yerusalaame simmanawu koyibeennay aybissee? Ayhudatu koyro citay Baabilooneppe simmoosappe 60ppe dariya layttay aadhdhidaba gidikkonne, Yerusalaamen deꞌiya asaa qooday guutta. Yerusalaame simmiyogaa giyogee iitanne injjetenna hanotan ooratta deꞌuwa doommiyogaa giyogaa. Baabiloonen geella baalo duussaa deꞌida Ayhudatussi he wode Yerusalaamen daro aqoy beettana danddayenna. Daafan yeggiya ogiya hemettanaageekka deꞌees. Simmiyageeti, Yihoowa mintti ammaniyageeta, tumu goynuwawu mishettiyaageetanne manddaranawu xalatettay deꞌiyogeeta gidana koshshees. Haray atto Izirikka minnidoy Yihoowa kushee A bolli deꞌiyo gishshataassa. Iziri minttettin, 1,500 keettaa asati—geella 6,000 gidiya asati Yerusalaame simmidosona. Iziri gujjidi denttettin, 38 Leewatinne 220 Naataaniimeti simmidosona.
ISIINE 17-23
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | IZIRA 9-10
“Azazettennaagee Kaalettiyo Metuwa”
w06 1/15 20 ¶1
Izira Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
9:1, 2—He biittan deꞌiyageeta machchiyogee woy geliyogee ayba qohuwa kaalettii? Zaarettidi shiishshido he deree Masee yaana gakkanaashin tumu goynuwa naagana koshshees. He biittan deꞌiyageeta machchiyogeenne geliyogee tumu goynuwa keehi qohiyaba. Issi issi Ayhudati eeqawu goynniya he biittaa asaa machchido gishshawu loddan loddan kumetta Israaꞌeela deree ammanenna asaara walehettana danddayees. Hegaa mala hanotan tumu goynoy saꞌaappe xayana danddayees. Hegaadan haniyaakko Masee oossi yaanee? Iziri eti oottidobaa beꞌidi keehi dagammidoogee aynne garamissenna!
Yihooway Nuuppe Koyiyobay Aybee?
Nuuni eeno giidi azazettiyogee anjjuwa demissana. Muusee hagaadan giis: “Intteyyo lo77anaadan, taani hachchi intteyyo immiyo GODAA azazotanne awaajota naagite.” (Paydo 13) Ee, Yihooway nuna azaziyobay ubbay, hegeekka I nuuppe koyiyobay ubbay nuussi loꞌꞌiyaba. Gaasoykka, Geeshsha Maxaafay “Xoossai siiqo” yaagees. (1 Yohaannisa 4:8) Yaatiyo gishshawu, I hegaa mala higgeta nuussi immiyoy nuuni merinawu goꞌettanaassa. (Isiyaasa 48:17) Yihooway nuna azaziyo ubbabaa azazettiyogee ha wodiyan hidootaa qanxxissiya daro metuwappe attanawunne sinttappe merinaa anjjuwa demmanawu nuna maaddees.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w06 1/15 20 ¶2
Izira Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
10:3—Machchotuura issippe naatakka yeddidoy aybissee? Naati baanaadan oottennaakko, machchoti bantta naatussi giidi guyye simmanawu qoppana danddayoosona. Hegaa bollikka, guutta naati bantta aayotuura deꞌana koshshees.
ISIINE 24-30
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | NAHIMIYAA 1-2
“Sohuwara Woossaas”
w08 2/15 3 ¶5
Yihooway Ubbatoo Ne Sinttan Deꞌo
5 Issi issitoo, sohuwara maaduwa demmanawu Xoossaakko woossanawu koyana danddayoos. Issi wode, Parsse Kawuwa Arxxekssiisawu eessaa tigiya Nahimee keehi azzaniis. Yaatin kawoy, “taani neeyyo ai oottanaadan koyai?” yaagidi Nahimiyaa oychchiis. “Yaagin [Nahimee] saluwaa Xoossaa” woossiis. Nahimee qanttan woossidoogee qoncce. Gidikkonne, Xoossay A woosaa siyiis. Qassi, Yerusalaame dirssaa gimbbeta gimbbanaadan kawoy Nahimiyaa maaddiis. (Nahimiyaa 2:1-8, nabbaba.) Ee, cenggurssaa sissennan qanttan woossiyogeekka keehi maaddiyaba.
be 177 ¶4
Qoppennan Oyshettidobaa Zaariyogaa
Ne ammaniyobaa qonccissanaadan qoppennan neeni oyshettikko, loꞌꞌo zaaruwa zaaranawu nena aybi maaddana danddayii? Kawuwa Arxekisiisa oyshaa zaaranaappe kase, cenggurssaa sissennan woossida Nahimiyaa leemisuwa kaalla. (Nah. 2:4) Yaatada ne yootanabaa ne wozanan giigetta. Kaalliyaagaadan giigettana danddayaasa: (1) Ne haasayan qonccissana danddayiyo issi woy naaꞌꞌu qofata doora (Geeshshaa Maxaafaappe Akeekissiyoogaa giyo maxaafaappe doorana danddayaasa). (2) He qofawu naqaasha gidiya xiqiseta doora. (3) Nena oychchida uri siyanaadan he qofaa hiillan waata qonccissanaakko halchcha. Yaatada haasayiyogaa doomma.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
‘Minni Woossite’
12 Ichashantto xeetu layttan K.K., Parsse Kawuwaa Arxxekssiisassi eessaa tigiya Nahimiyaabaa qoppa. Minttidi woossiyoogan Nahimee nuuyyo loꞌꞌo leemiso gidees. Yerusalaamen deꞌiya Ayhudatu metuwaa gishshau, i ‘daro gallassaa xoomiiddi, Xoossaa woossiis.’ (Nah. 1:4) Arxxekssiissi i azzanidoy aybissakko oychido wode, Nahimee ‘saluwaa Xoossaa woossiis.’ (Nah. 2:2-4) Hegee ay demissidee? Yihooway a woosaa siyiis; qassi ba asaa maaddiyaabay hananaadan oottiis. (Nah. 2:5, 6) Hagee Nahimiyaa ammanoy keehi minnanaadan oottidoogee qoncce!
13 Nuuni Nahimiyaagaadan aggennan woossiyoogee mino ammanoy deꞌiyoogeeta gidanaadan maaddees. Seexaanay meqettaa iita; qassi darotoo i nuna qohiyoy nuuni daafuriyo wodiyaana. Leemisuwau, nuuni sahettiyaaba woy unꞌꞌettiyaaba gidikko, aginan aginan haggaazuwan nuuni aattiyo wodiyaa Xoossay laafabadan xeellees giidi qoppiyoogaa doommana danddayoos. Nuuppe issoti issoti nu deꞌuwan hagaappe kase hanidabaa gaasuwan unꞌꞌettiyaageeta gidana danddayoos. Seexaanay nuuni aynne pattokko giidi qoppanaadan koyees. I nuuni hegaadan qoppidi ammanuwan shugganaadan oottanau koyees. Gidikkokka, nuuni ‘minnidi woossikko,’ ammanuwan minnidi deꞌana danddayoos. “Xalahe halaqai dafidi yeddiyo wonddafiyaa tama ubbaa toissanau, [ammanoy] ubba wode gonddalledan” nuna maaddees.—Efi. 6:16.
ISIINE 31–NAASE 6
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | NAHIMIYAA 3-4
“Wolqqa Oosuwaa Oottiyoogee Neessi Bessennabadan Qoppay?”
w06 2/1 10 ¶1
Izira Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
3:5, 27. Tumu goynuwaassi oottiyo wolqqa oosoy nuuyyo bessenna giidi Taqoꞌa ‘katamaa halaqatuugaadan’ qoppana koshshenna. Yaatiyoogaappe, bantta dosan he oosuwa oottida Taqoꞌa kataman deꞌiya coo asatu leemisuwa kaallana danddayoos.
Yihooway Neeni Ay Hananaadan Oottanee?
11 Daro xeetu layttaappe guyyiyan, Yerusalaame dirssaa gimbbiyaa zaarettidi gimbbanaadan Yihooway goꞌettido asatu qoodan SHaaluuma macca naati deꞌoosona. (Nah. 2:20; 3:12) Eta aaway biittaa haariyaagaa gidikkonne, wayssiyaanne bantta shemppuwaa daafaban yeggiya oosuwaa oottanawu bantta dosan eeno giidosona. (Nah. 4:15-18) SHaaluuma macca naati, ‘oosuwaa ixxida’ Taqoꞌa kataman deꞌiya halaqatu mala mule gidokkona! (Nah. 3:5) Dirssaa gimbbiyaa oosoy 52 gallassatu xallan polettin SHaaluuma macca naati ay keena ufayttidaakko qoppa! (Nah. 6:15) Ha wodiyan, dumma geeshsha oosuwan, hegeekka Yihoowawu sheerettiya keettaa keexuwaaninne zaaretti giigissiyo oosuwan bantta dosan oottiya michchontti ufayssan maaddoosona. He gooba, minni oottiyaanne ammanettida michchontti he oosuwan nuussi koshshoosona.
w04 8/1 18 ¶16
Gitatettaa Kiristtoosaagaadan Xeellite
16 Yelaga woy cima gidin ubba Kiristtaanetikka gitatettaa Kiristtoogaadan xeellanawu baaxetana koshshees. Gubaaꞌiyan dumma dumma oosoti oosettana koshshees. Qeeri ooso malatiyabati nuussi imettiyo wode, oottanawu unddudana koshshenna. (1 Sameela 25:41; 2 Kawotu Maxaafaa 3:11) Yelidaageetoo, intte naatinne yelagati SHiiquwa Addaraashan, woy gita shiiquwa sohuwan etawu imettiya ay oosuwanne ufayssan oottanaadan minttetteetii? Guutta milatiya oosota intte oottishin eti beꞌiyonaa? Haꞌꞌi Yihoowa Markkatu Waanna Biiruwan oottiya issi ishay A yelidaageeti hegaadan oottidoogaa loytti hassayees. I hagaadan giis: “SHiiquwa Addaraashaa woy gita shiiquwa sohuwa geeshshanawu eti oottidobay, he oosuwa eti xoqqu oottidi xeelliyogaa akeekanaadan tana maaddiis. Gubaaꞌiyawu woy ishanttu maabarawu maaddiyaba gidikko, keehi guutta milatiya oosotakka oottanawu eti ubbatoo eeno goosona. Hegee haꞌꞌi Beeteelen tawu imettiya ay oosonne eeno gaada oottanaadan tana maaddiis.”
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w06 2/1 9 ¶1
Izira Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
4:17, 18—Issi uri zaaretti gimbbiyo oosuwa issi kushe xallan waati oottana danddayii? Toohuwa tookkiyageetussi hegee metennaba. Toohuwa bantta hashiyan woy bantta huuphiyan tookkikko, “issi kushiyan ola miishshaa oiqqidi” hara kushiyan toohoy wullennaadan zemppissana danddayoosona. Gimbbiyageeti bantta naaꞌꞌu kushiyan oottana koshshiyo gishshawu, “gimbbiyaa oosuwaa oottiya ubbai bisuwaa ba xeessan gixxi gixxi uttiis.” Morkkee qohanawu yiikko, olettanawu ubbaykka giigi uttidosona.
NAASE 7-13
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | NAHIMIYAA 5-7
“Nahimee Harati Awu Oottanaadaana Gidennan I Haratussi Oottanawu Koyiis”
w02 11/1 27 ¶3
Tumu Goynuwawu Exatiya Asaa—Beninne Ha Wodiyan
Nahimee bawu deꞌiya wodiyappenne oosuwa kaalettiyo eraappe dariyabaa oottiis. I tumu goynuwa maaddanawu bawu deꞌiya buquraakka goꞌettiis. Ayhuda gidida ba ishantta aylletettaappe wozanawu ba buzo miishshaa goꞌettiis. I ba miishshaa dichchaa ekkennan talꞌꞌiis. Ayhudatussi “deexo tooho” gidanawu koyibeenna gishshawu, bawu bessiya damoozaakka oychchibeenna. Yaatiyogaappe, ‘hachchi hachchi xeetanne ishatamaa gidiya Ayhudatanne’ eta heeraappe yiya asaa mizanawu ba kariyaa dooya wottiis. I “hachchi hachchi issi booraa, usuppun doorettida dorssatanne daro kuttota shukki shukkidi” ba imattaa mizees. Hegaa bollikka, “tammu gallassan issitoo daro baattaa woiniyaa eessaa etayyo” agissees;—he ubbabaa ba buzo miishshan oottees.—Nahimiyaa 5:8, 10, 14-18.
‘Ne Kusheti Arggaacoppona’
16 Yihooway maaddin, Nahimeenne aara deꞌiyaageeti minnidi oottidosona. Yaatidi eti 52 gallassan Yerusalaame dirssaa gimbbidi wurssidosona! (Nah. 2:18; 6:15, 16) Nahimee harati oottiyo wode coo kaallibeenna. Yerusalaame dirssaa gimbbiyaa ikka gimbbiis. (Nah. 5:16) Hegaadan, siiqiya daro cimati keexxiyo oosuwan maaddiyoogan woy bantta Kawotettaa Addaraashaa geeshshiyoogaaninne giigissiyoogan Nahimiyaa leemisuwaa kaalloosona. Aassiyaageetuura issippe haggaaziyoogaaninne heemmiyoogan, eti wozanan yashshay deꞌiyoogeetu arggaacida kushiyaakka minttettoosona.—Isiyaasa 35:3, 4 nabbaba.
w00 2/1 32
Yihooway Inttena Waati Hassayanee?
Xoossay ‘hassayiis’ giyoogee, I maaddiyabaa oottiis giyoogaa gidiyoogaa Geeshsha Maxaafay bessees. Leemisuwawu, bashshaa haattay saꞌaa bollan 150 gallassaa takki simmin, “Xoossai Noha, . . . , [hassayiis; hassayidi] sa7aa bollan carkkuwaa carkkissiis; carkkissin he haattai wodhdhi wodhdhi biis.” (Doomettaabaa 8:1) Xeetan qoodettiya layttaappe simmin, Pilisxxeemati Samssoona ayfiya toyssidi A sanssalatan qachchi wottidaashin I hagaadan woossiis: “Abeet Ubbaa Haariya GODAU, hai tana hassayarkkii! . . . , hai tana issiton minttarkkii!” Samssooni Xoossaa morkketa haluwaa kessanaadan asappe aaro wolqqaa immiyogan Yihooway A hassayiis. (Daannata 16:28-30) Nahimee oottidobaakka Yihooway anjjido gishshawu, tumu goynoy Yerusalaamen zaarettidi eqqiis.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w07 7/1 30 ¶15
‘Iitaa Loꞌꞌuwan Xooniyogaa Aggoppite’
15 Heezzanttuwan, Nahimiyaa morkketi SHamaaꞌiya giyo kaddida Israaꞌeela bitaniya goꞌettidi Nahimee Xoossaa Higgiya kanttanaadan oottanawu malidosona. SHamaaꞌi Nahimiyaassi hagaadan giis: “Eti nena woranau yaanau de7iyo gishshau, neeninne taani Xoossaa Beeta Maqidasiyaa giddo gelidi, penggiyaa gorddidi qosettoos.” Nahimee asi bana worana haniyo gishshawu, beeta maqidasiyan qosettidi ba shemppuwa ashshanaadan SHamaaꞌi yootiis. SHin, Nahimee qeese gidenna. Xoossaa keettan qosettikko I nagaraa oottees. I ba shemppuwa ashshanawu Xoossaa Higgiya kanttanee? Nahimee hagaadan zaariis: “Tana milatiya asi Beeta Maqidasiyaa giddo gelidi, ba shemppuwaa ashshii? Taani hegaa mulekka oottikke.” Nahimee he piriyan oyqettibeennay aybissee? Gaasoykka SHamaaꞌi Israaꞌeela asa gidikkonne, A kiittiday ‘Xoossaa’ gidennaagaa Nahimee erido gishshataassa. Tumu hananabaa yootiya uri I Xoossaa Higgiya kanttanaadan A mule zorenna. Qassi, Nahimee iita morkketi bana xoonanaadan paqqadibeenna. Hegaappe simmin daro takkennan I hagaadan giis: “Gimbbiyaa oosoi doomettoosappe ishatamanne naa77u gallassa giishin, Eluula giyo aginan laatamanne ichchashantto gallassan polettiis.”—Nahimiyaa 6:10-15; Qoodaabaa 1:51; 18:7.
NAASE 14-20
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | NAHIMIYAA 8-9
‘Yihoowa Ufayssay Intteyyo Wolqqa’
Loytti Qoppidi Woossido Woosaappe Tamaariyoobaa
2 Qommoora odettida shiiquwaappe issi aginaa kasetidi, Ayhudati Yerusalaame dirssaa gimbbiyaa zaaretti gimbbidi wurssidosona. (Nah. 6:15) Xoossaa asay he oosuwaa mexi 52 gallassan poliis; yaatidi eti banttau ayyaanaaban koshshiyaabaa wozanan wottidosona. Yaatiyo gishshau, Tishri giyo kaalliya aginan koyro gallassi, Izirinne hara Leewati qaalaa xoqqissidi Xoossaa Higgiyaa nabbabi simmidi, birshshidi qonccissiyoogaa siyanau asay dabaaban shiiqiis. (Misiliyaa 1) “Akeekanau danddayiya” asa ubbaa gujjin, ubba keettaa asay “maalladoppe gallassa seetai gakkanaashin” eqqidi siyiis. He Israaꞌeelati ha wodiyan injjetiya Kawotettaa Addaraashan shiiqiya nuuyyo keehi loꞌꞌo leemiso! SHin, hegaa mala shiiqotun neessi issi issitoo qofay shaahettin keehi maaddennabaa qoppiyoogaa doommay? Yaatiyaaba gidikko, ezggidi siyiyoogaa xalla gidennan, siyidobaa bantta wozanan wottidi, he deree Xoossaa Higgiyau azazettibeennaagaa akeekido gishshau yeekkida he Israaꞌeelatu leemisuwaa zaarettada qoppa.—Nah. 8:1-9.
w07 7/15 22 ¶9-10
‘Xoossaa Ayyaanaa Ubbatoo Kaalluuteetii?’
9 Gita ufayssay asay poocammanaadan oottiyaba. Yihooway “anjjettida” woy ufayttiya Xoossa. (1 Ximootiyoosa 1:11; Mazamure 104:31) A Naꞌaykka ba Aawaa sheniya oottiyogan ufayttees. (Mazamure 40:8; Ibraawe 10:7-9) Qassi Yihoowa “ufaissai [nuussi] wolqqa.”—Nahimiyaa 8:10.
10 Metiyaabay, azzanoy, woy yedetay deꞌishinkka nuuni A sheniya poliyo wode Xoossay immiyo ufayssay nuussi gita woppaa immees. ‘Xoossaa loyttidi eriyogee’ ayba ufayssiyabee! (Leemiso 2:1-5) Nuussi Xoossaara deꞌiya ufayssiya dabbotay, anne Yesuusa wozuwa yarshshuwaa suure eriyogaaninne ammaniyogan baasettidaba. (1 Yohaannisa 2:1, 2) Kumetta saꞌan deꞌiya nu ishanttu maabaraa yara gidiyogeekka nu ufayssawu hara gaaso. (Sofonaasa 3:9; Hagga 2:7) Kawotettaa hidootaynne mishiraachchuwa yootiyo gita maataykka nuuni ufayttanaadan oottees. (Maatiyoosa 6:9, 10; 24:14) Merinaa deꞌuwa hidootaykka ufayssiyaaba. (Yohaannisa 17:3) Nuussi hegaa mala gita hidootay deꞌiyo gishshawu, ‘ufayttanaappe’ attin harabi baawa.—Zaarettido Wogaa 16:15.
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
it-1 145 ¶2
Aramayke
Ayhudati Baabiloone omooduwappe laꞌa kiyoosappe daro layttay aadhdhi simmin, qeesee Iziri Yerusalaamen shiiqida Ayhudatussi Higgiya maxaafaa nabbabiis. Qassi unddenna Leewati hegaa asawu qonccissidosona; Nahimiyaa 8:8y hagaadan gees: “Eti Xoossaa Higgiyaa Maxaafaappe nabbabidi, qassi nabbabettidaagee woigiyaakko, asai erana mala, birshshidi qonccissidosona.” He qonccissoy woy birshshettay Ibraawetto doonan xaafettida qofaa Aramayke doonan qonccissiyoogaa gidana danddayees; gaasoykka Ibraaweti Baabiloonen deꞌiyo wode, Ibraawettuwaappe aaruwan Aramayke doonaa loytti erennan aggokkona. Woy qassi Ayhudati Ibraawetto qaalaa eriyaaba gidikkonne, nabbabettiyabaa loytti akeekanaadan, hegee paattidi qonccissiyogaa gidana danddayiyogee aynne sirissenna.
NAASE 21-27
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | NAHIMIYAA 10-11
“Eti Yihoowassi Giidi Bantta Goꞌꞌaa Aggibayidosona”
w98 10/15 22 ¶13
Ba Sunttaadan Deꞌida Yerusalaamo
13 Nahimiyantta wode ‘haasayidi maacido maachchay,’ Yerusalaame dirssaa gimbbiya anjjissiyo gallassawu Xoossaa asay giigettanaadan maaddiis. SHin hara keehi koshshiyaabay oosettennan takkiis. Qassi 12 penggee deꞌiyo gita Yerusalaame dirssaa penggeta zaaretti giigissanawu daro asay koshshees. Yan amarida Israaꞌeelati deꞌiyaba gidikkonne, “katamai keehi aahonne gita; shin a giddon de7iya asaa qoodai keehi guutta.” (Nahimiyaa 7:4) He metuwa giigissanawu, asaappe “tammaappe issoi issoi geeshsha kataman Yerusalaamen de7ana mala, saamaa yeggidi dooridosona.” He giigissidobaara hashetidi “Yerusalaamen de7anau bantta sheniyan maayida asaa ubbaa asai anjjiis.” (Nahimiyaa 11:1, 2) Ha wodiyan kayma Kiristtaanetu maadoy koshshiyosaa biidi oottiya tumu Kiristtaanetussi hegee ayba loꞌꞌo leemisoo!
w86 2/15 26
Tumu Goynoy Xoonees
Bawu deꞌiyabaa aggidi Yerusalaame biyogee, miishshaaninne haraban qohana danddayees. Qassi he kataman deꞌiyageeta dumma dumma qohoy gakkana danddayees. Hegaa mala hanotan Yerusalaamen deꞌanawu eeno giidaageeta harati galatanaageenne Yihooway eta anjjanaadan etassi woossanaagee qoncce.
Xoossay Banan Ammanettiya Ura Nashshees
15 Nu huuphiyaa Yihoowawu geppiyo wode, nu kumetta wozanaappe a sheniyaa polanawu qaalaa gelida. He gelido qaalaa naagidi deꞌanawu nu goꞌꞌaa aggibayana koshshiyoogaa eroos. SHin nuuni oottanawu dosennabaa oottanaadan odettikko, hegee eeno giidi oottanawu keehi paacciyaaba. Nuna hirggissiyaabi deꞌishinkka hegaadan nu goꞌꞌaa aggibayidi Xoossawu oottikko, awu ammanettidi deꞌiyoogaa bessoos. Nuuni aggibayiyoobay azzanttana danddayikkokka, yaatiyoogan demmiyo anjjoy keehi daro. (Mil. 3:10) SHin Yofttaahe naꞌiyaa waatadee?
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
w06 2/1 11 ¶1
Izira Maxaafan Deꞌiya Kulkka Qofata
10:34—Israaꞌeelati Xoossaa keettawu mittaa ehaanaadan oyshettidoy aybissee? Muuse Higgee asay mittaa yarshsho oottidi immanaadan azazenna. Eti hegaadan oottidoy he wode mittay keehi koshshido gishshataassa. Yarshshiyo sohuwan yarshshuwa xuugganawu keehi daro mittay koshshiis. He wode beeta maqidasiyan haggaaziya Israaꞌeela gidenna Naataanimetu qooday gutta gidennan waayi aggana. Yaatiyo gishshawu, koshshiyagaa keena mittay ubbatoo shiiqanaadan oottanawu saamaa yeggidosona.
NAASE 28–MASQQALA 3
XOOSSAA QAALAN DEꞌIYA ALꞌꞌOBAA | NAHIMIYAA 12-13
“Laggeta Dooriyo Wode Yihoowawu Ammanettidaagaa Gida”
it-1 95 ¶5
Amoonata
Beeta maqidasiyappe Xoobbiya kessi simmin, Amoonatinne Mooꞌaabati Israaꞌeela gubaaꞌiyara walahettana koshshenna giya Zaarettido Wogaa 23:3-6n deꞌiya higgee nabbabettidi oosuwan peeꞌiis. (Nah 13:1-3) He higgee etawu imettidoy, 1,000 gidiya layttaappe kase Israaꞌeelati Hidootaa Biittaa gakkanawu matido wode, metoy gakkin Amoonatinne Mooꞌaabati eta maaddanawu ixxido gishshawu eti Israaꞌeelaa biittaa asa gidennaadaaninne hegee demissiyo goꞌꞌaa eti demmennaadan oottanaassa. Hegaa giyogee Amoonatuppenne Mooꞌaabatuppe issi urinne Israaꞌeelatuura walahettana woy eta giddon deꞌananne Xoossay ba asawu immiyo anjjuwappe goꞌettana danddayenna giyoogaa gidenna; ayssi giikko Daawita olanchchatu gadaawatuppe issuwa gidida Xeleqabaanne Mooꞌaabappe yiida Uruutibaa Geeshsha Maxaafay yootiyo gishshataassa.—Uru 1:4, 16-18.
Geeyideta
5 Nahimiyaa 13:4-9 nabbaba. Nu yuushuwan tunabay kumido gishshau, ubbatoo geeshsha gididi deꞌiyoogee metiyaaba. Eliyaashibanne Xoobbiyaa hanotaa qoppite. Eliyaashibi qeese ubbatu halaqaa; Xoobbee qassi Amoona asa; i Parsse haaruwan Yihudan sunttettida asa gidennan aggenna. Xoobbeenne a laggeti Nahimee Yerusalaame dirssaa gimbbiyaa zaaretti gimbbanau oottiyoobaa eqettidosona. (Nah. 2:10) Amoonati beetamaqidasiyaa gibbiyaa gelennaadan higgee diggees. (Zaa. 23:3) Yaatin qeese ubbatu halaqay beetamaqidasiyan qumaa miyo kifiliyan Xoobbee deꞌanaadan oottidoy aybissee?
6 Xoobbee Eliyaashibau mata lagge. Xoobbeenne a naꞌaa Yahohanaani Ayhuda maccaasa ekkidosona; qassi daro Ayhudati Xoobbiyaa nashshoosona. (Nah. 6:17-19) Eliyaashiba naꞌaa naatuppe issoy Samaariyaa biittaa ayssiya Sanbbalaaxa naꞌiyo ekkiis; qassi Sanbbalaaxi Xoobbiyau mata laggetuppe issuwaa. (Nah. 13:28) Yihoowa ammanenna, qassi a oosuwaa eqettiya bitanee oottiyoobaa Qeese Ubbatu Halaqaa Eliyaashibi coꞌꞌu giidoy he laggetaa gishshataassa gidennan aggenna. SHin, Nahimee Xoobbiyaa miishshaa ubbaa qumaa miyo kifiliyaappe kare kessidi oliyoogan Yihoowau ammanettiyoogaa bessiis.
w96 3/15 16 ¶6
Ammanettiyogaa Gaasuwan Gakkiya Metuwa Gencciyogaa
6 Nuuni Xoossaa Yihoowassi ammanettiyageeta gidikko, A morkketuura dabbotokko. Erissiyo ashkkaraa Yaaqqoobi, “simmi shaaramuxiyaageetoo, ha sa7aara dabbotiyoogee Xoossaayyo ixo gidiyoogaa erekketii? Aissi giikko, ha sa7aara dabbotana koyiyai ooninne Xoossaara morkkettees” giidi xaafidoy hegaassa. (Yaaqooba 4:4) Kawuwa Daawitaagaadan nuunikka ammanettana koyoos. I hagaadan giis: “Abeet GODAU, nena ixxiyaageeta taani ixxikkinaa? Ne bolli denddiyaageeta taani shenetikkinaa? Taani eta mule ixxais; eta taani ta morkketudan qoodais.” (Mazamure 139:21, 22) Nuna etaara gattiyabi baynna gishshawu, eriiddi nagaraa oottiyageetuura dabbotana koyokko. Nuuni Xoossawu ammanettiyogee, televizhiiniyan gidin hara ogiyan, hegaa mala Yihoowa morkketuura gayttennaadan oottana bessennee?
Ayyaanaaban Alꞌꞌobaa
it-2 452 ¶9
Muuziiqaa
Beeta maqidasiyan mazamuriya yexxiyogee keehi koshshiyaba. Geeshsha Maxaafay etabaa daro sohuwan yootiyogaappenne Leewati oottiyo ‘hara oosuwa’ aggidi mazamuriya yexxiyo ooso xallaa oottanaadan eti dummatidoogaappe hegaa qoncciyan akeekana danddayoos. (1Odi 9:33) Eta citaa oosoy sinttappekka keehi koshshiyaba gidiyogaa Baabilooneppe simmidaageetu giddon eta sunttay dummatidi xaafettidoogee qonccissees. (Izi 2:40, 41) Haray atto Parsse kawuwa Arxxekisiisi (Longimanesi) hara dumma citatudan etikka ‘giiraanne qaraxaa’ qanxxennaadan oottiya higgiya kessiis. (Izi 7:24) Hegaappe simmin, ‘mazamuriya yeexxiyagetussi hachchi hachchi koshshiyabay imettanaadan’ kawoy azaziis. He azazuwa immidaagee Arxxekisiisa geetettidaba gidikkonne, Arxxekisiisaappe bawu imettida maatan hegaa oottidaagee Izira gidennan aggenna. (Nah 11:23; Izi 7:18-26) Hegaa gishshawu, mazamuriya yexxiyageeti ubbaykka Leewata gidikkonne, Geeshsha Maxaafay, “mazamuriyaa yexxiyaageetinne Leewati” giidi eta dummayidi qonccissiyogaa akeekana danddayoos.—Nah 7:1; 13:10.