Kawo Keettaa Naagiyaageetau Mishiraachoy Odettiis

Qashettida daro asati 59 M.Ln, hemetan daafurida wotaaddarati naagishin, Portta Kapiina giyo penggiyaara Rooma katamaa gelidosona. Maayuwan kammidi bisuwaa gixxida wotaaddarati naagiyo, Palatayne giyo zumbbullan deꞌiya Kawuwaa Neero kawo keettaa eti beꞌana danddayoosona.a Mato halaqaa Yuuliyoosi qashuwaa asata Roman Forem giyo sohuwaara aattidi Viminal giyo zumbbullaa kessiis. Eti Rooma xoossatussi yarshshiyo sohoti deꞌiyosaara kanttidi wotaaddarati salppiyo sohuwaa biidosona.

Qashuwaa asatuppe issoy kiitettida PHauloosa. Amarida aginaappe kase i carkkoy yaanne haanne sugiyo markkabiyan biishin, Xoossaa kiitanchay PHauloosa, “Neeni Roome biittaa Kawuwaa Qeesaara sinttan eqqanau bessees” yaagiis. (Oos. 27:24) PHauloosi Qeesaara sinttan eqqana wodee matattidee? PHauloosi Rooma kawotettaa waanna katamaa beꞌido wode, Godaa Yesuusi Yerusalaamen Antooniyaa Gimbbiyaa lanqqen yootidobaa hassayennan waayi aggana. Yesuusi, “Neeni taassi Yerusalaamen markkattidoogaadan, Roomenkka markkattanau bessees; minna; aikko baawa” yaagiis.—Oos. 23:10, 11.

PHauloosi Kastraa Pritoriyaa giyo, Kawo Keettaa Naagiyaageetu kambbiyaa beꞌennan aggenna. Hegee zoꞌo xuubiyan keexxido gimbbeenne wochiyo keelay deꞌiyo gita qato. He qatuwan Kawo Keettaa Naagiyaageeti deꞌoosona; etau kawuwaa naagiyoonne katamaa polise gididi oottiyo maatay deꞌees. Kawuwaa naagiya 12,000 wotaaddarati, qassi paraasata gujjin polise gididi oottiya hara daro shaꞌu wotaaddarati he qatuwan deꞌoosona. Kastraa Pritoriyaa giyo qatoy kawuwaa anggaa bessiyaabaa. Kawotettaa haaruwaappe yiida qashuwaa asata naagiyo aawatettay kawo keettaa naagiyaageetuugaa gidiyo gishshau, waannatiya oyddu penggetuppe issuwaara Yuuliyoosi i efiyo citaa kaalettiis. Daro aginau keehippe waayetti manddaridi, he qashuwaa asata efiyo sohuwaa gattiis.—Oos. 27:1-3, 43, 44.

KIITETTIDAAGEE “OONINNE DIGGENNAN” SABBAKIIS

Manddariyo wode, markkabee meqqin a giddon deꞌiya asa ubbay paxa attanaagaa Xoossay PHauloosau ajjuutan bessiis. SHooshshay dukkin a yiishshay PHauloosa qohibeenna. I Maltta giyo haruuruwan deꞌiya asaa sahuwaappe pattin, he biittaa asay a xoossa giis. Hegaabaa odoy Kawo Keettaa Naagiya, mala ammanuwaa ammaniya asa ubbaa gakkennan waayi aggana.

PHauloosi bana mokkanau ‘Afiyoosa Giyaanne Heezzu Aqiyoosaa giyoosaa gakkanaassi’ yiida ishatuura gayttiis. (Oos. 28:15) SHin, i Rooma biittan mishiraachuwaa yootanau koyidoogaa qashetti uttidi waatidi polanau danddayii? (Roo. 1:14, 15) Issoti issoti qashuwaa asata ehiyaageeti naagiyaageetu halaqau sheedhoosona giidi qoppoosona. Yaatikko, PHauloosa sheedhidoy geella kawuwaappe kaalliya maatay deꞌiyo, Kawo Keettaa Naagiyaageetu halaqa gidida Afiriniyes Buuresassa gidennan aggenna.b Yaatikkonne, PHauloosa naagiday mato halaqata gidennan, Kawo Keettaa Naagiya issi wotaaddaraa. He wode PHauloosi bau deꞌiyoosaa giigissanaunne bana oychanau yiyaageetussi “ooninne diggennan” sabbakanau danddayees.—Oos. 28:16, 30, 31.

PHAULOOSI GUUTTAASSIKKA GITAASSIKKA MARKKATTIIS

Buuresi kiitettida PHauloosa Neerokko efaanaappe kase, Kawo Keettaa Naagiyaageetu kambbiyan woy kawo garuwan qoridi oychennan aggenna. PHauloosi he demmido qaadan ‘gitaassinne guuttaassi markkattiis.’ (Oos. 26:19-23) Buuresi, PHauloosi mooridobi baawa giidi qoppidaakko woy qoppibeennaakko nuuni erana xayikkonne, Kawo Keettaa Naagiyaageetu kambbiyan deꞌiya qasho keettan a yeggibeennaagaa eroos.c

PHauloosi “Aihudatu halaqata” ba son mokkana danddayiyoonne etassinne “daridi i de7iyoosaa” yiida haratussi markkattana danddayiyo gita keettaa keraa ekkiis. I “maalladoppe omarssi gakkanaassi” Xoossaa Kawotettaabaanne Yesuusabaa Ayhudatussi loytti ‘markkattiyo’ wode ezggida, Kawo Keettaa Naagiyaageetikka tumaa siyidosona.—Oos. 28:17, 23.

Kawo Keettaa Naagiyaageeti galla galla laamettidi kawo garuwaa naagoosona. PHauloosa naagiya wotaaddaraykka ubbatoo laamettees. Kiitettidaagee qashuwan takkido naaꞌꞌu layttan, a naagida wotaaddarati i Efisoona, Piliphisiyuusa, Qolasiyaasanne Ibraawe Kiristtaanetussi kiittana dabddaabbiyan xaafanabaa yootiyo wode siyidosona; qassi i Pilimoona giyo Kiristtaaniyau dabddaabbiyaa xaafiyo wode beꞌidosona. PHauloosi qashetti uttidi “ayyo aawa gidido,” ba godaappe beti biida aylliyaa Anaasimoosa maaddiis; qassi a godaakko a zaaridi yeddiis. (Pilm. 10) PHauloosi bana naagida wotaaddaratussikka qoppidoogee qoncce. (1 Qor. 9:22) I dumma dumma ola miishshay aybissi goꞌꞌiyaakko issi wotaaddaraa oychidi, issi loꞌꞌo leemisuwan he qofaa goꞌettidoogaa qoppana danddayoos.—Efi. 6:13-17.

‘XOOSSAA QAALAA YASHSHI BAYNNAN YOOTA’

PHauloosi qashettidoogee Kawo Keettaa Naagiyaageetinne harati ‘wonggeliyaa siyaanaadan’ maaddiis. (Pili. 1:12, 13) Kastraa Pritoriyaa giyo kambbiyan deꞌiyaageeti oottiyoobay Rooma Kawotettan deꞌiya ubbaara, qassi kawuwaara, a soo asaara, a ashkkaratuuranne a aylletuura eta gattiyaaba; he asatuppe amaridaageeti Kiristtaane gididosona. (Pili. 4:22) PHauloosi xalan markkattidoogee, Roomen deꞌiya ishati “Xoossaa qaalaa yashshi bainnan” yootanaadan maaddiis.—Pili. 1:14.

PHauloosi Roomen markkattidoogee, nuuni “wodee injjetin injjetana xayin” sabbakiyo wode nunakka minttettees. (2 Xim. 4:2) Nu giddoppe issoti issoti cimida asaa xeelliyo sohuwan, hosppitaaliyan woy nu ammanuwaa gaasuwan qasho keettan deꞌiyaageeta gidana danddayoosona. Nuuni awan deꞌikkokka, nuna xeellanau woy nuussi issibaa oottanau nuukko yiya asau sabbakana danddayoos. Nuuni ubbatoo xalan markkattiyo wode, Kawotettaa mishiraachoy aakkennaadan teqqana danddayiyaabi baynnaagaa bessoos.—2 Xim. 2:8, 9.