Yihoowau Azazettada Daro Anjjuwaa Demmaas

ASHKKENNE mino oosancha gidida ta aaway taani naatettan deꞌiyo wode yootiyoobaappe ta hassayiyo issibay hegaa. I naaqo keehi ixxees; yaatiyo gishshau, Geeshsha Maxaafaa qofaa 1953n siyido wode, sohuwaara ufayttidi ekkiis. He wodeppe doommidi, i tamaariyoobaa ba naata tamaarissanau keehi baaxetiis. Ta aayyiyaa kaalliyo Kaatolike haymaanootiyaa wogaa agganau koyro koyabeykku. SHin guyyeppe, akka Geeshsha Maxaafaa timirttiyaa oosuwan peeshshiyoogaa doommaasu.

Ta aawaynne ta aayyiyaa nuna xannaꞌissanau metootidosona. Ta aayyiyaa tamaarabeykku; ta aaway qassi gaden daafuridi oottees. Issi issitoo i keehi daafuriyo gishshau, xannaꞌissiiddi xiskkees. SHin, i oottidobay ayfiis. Taani son bayra naꞌa gidiyo gishshau, ta michiyoonne ta ishantta naaꞌꞌata tamaarissiyoogan maaddaas. Nohee Xoossau azazettiyoogan ba soo asaa siiqiyoogaa bessidoogaa ta aaway darotoo yootiyoobaykka hegaappe issuwaa. Geeshsha Maxaafan deꞌiya ha taarikiyaa taani keehi dosays! Daro takkennan, nuuni ubbay Xaaliyan Ediriyaatike abbaa xanxxan deꞌiya, Roseto deli Abruzi giyo kataman Kawotettaa Addaraashan shiiquwaa uttiyoogaa doommida.

Taaninne ta aayyiyaa 1955n deretiya heeraara kanttidi arggo baggan deꞌiya Roome kataman gita shiiquwaa shiiqanau koyro biyo wode taassi layttay 11. He wodeppe doommidi, gita shiiqoy Kiristtaane deꞌuwan tana keehi ufayssiyaabaappe issuwaa.

Hegaappe kaalliya layttan xammaqettaas; qassi takkennan kumetta wodiyaa haggaazuwaa doommaas. Taassi layttay 17 gidiyo wode, taani deꞌiyo sohuwaappe 300 kilo meetiriyaa haakkidi, Roomeppe tohossa baggan deꞌiya Lattiina giyo kataman dumma aqinye gidaas. He katamay mati keexettido gishshau, shooroti woyganeeshsha giidi ooninne hirggenna. Taaninne aqinye gidida ta laggiyaa Geeshsha Maxaafaa qofay deꞌiyo daro xuufeta asau immido gishshau keehi ufayttida; shin taani keehi yelaga gidiyo gishshau so asaa daro laamotaas! Gidikkokka, tau odettida kaaletuwaa azazettanau koyaas.

Taani guyyeppe, 1963n Miilaane kataman daro biittaappe yiidaageeti shiiqido “Merinaa Mishiraachuwaa” giya shiiquwan oottiyoobaa maaddanau maddabettaas. Florensse katamaappe yiida yelaga ishaa Peꞌolo Pichoolaaranne haratuura nuuni issippe shiiquwaa wode nu dosan oottida. SHiiquwau naaꞌꞌantto gallassi, ekkennan woy gelennan deꞌiyo deꞌuwaabaa i loꞌꞌo haasayaa shiishshiis. Taani, ‘He ishay mule macho ekkenna’ gaada qoppidoogaa hassayays. SHin, issoy issuwau dabddaabbiyaa xaafiyoogaa doommidi, nu naaꞌꞌaukka issi mala hoollee deꞌiyoogaa, nuuni naaꞌꞌaykka Yihoowa siiqiyoogaanne ayyo azazettanau wozanappe koyiyoogaa akeekida. Taani 1965n Peꞌola gelaas.

QEESETUURA HAASAYIDA

Taani tammu layttau kumetta wode aqinye gidada Florenssen haggaazaas. Yan gubaaꞌetun ayyaanaabaa dichaa beꞌiyoogee, ubba qassi yelagati dicciyoogaa beꞌiyoogee ufayssiyaabaa. Ayyaanaabaa haasayiyoogaaninne allaxxiyoogan etaara wodiyaa aattiyoogee Peꞌolanne tana keehi ufayssees; i darotoo etaara tohuwaa kuwaasiyaa kaaꞌees. Taani ta azinaara wodiyaa aattiyoogaa dosiyoogee erettidaagaa; shin gubaaꞌiyan deꞌiya yelagatussinne so asau a maadoy koshshiyoogaanne hegaukka wodee koshshiyoogaa akeekaas.

Nuuni Geeshsha Maxaafaa xannaꞌissido daro asaabaa qoppiyo wode, tana haꞌꞌikka ufayssees. Hegeetuppe issinna, ba tamaaridobaa naaꞌꞌu keettaa asau yootida Edriyaano. He asati Sillaasiyaa timirttiyaanne shemppoy hayqqenna giyo timirttiyaa mala, woosa keettay tamaarissiyoobaa tobbanau issi qeesiyaara gayttana mala keeridosona. Heezzu phaaphaaseti he shiiquwaa yiidosona. Geeshsha Maxaafan deꞌiya qoncce timirttiyaara geeddarssiyo wode, eti yootiyoobay kirqqi giidabaanne maayettennaba gidiyoogaa nunaara xannaꞌiyaageeti sohuwaara akeekidosona. He shiiqoy he keettaa asaappe 15y Yihoowa Markka gidanaadan denttettiis.

Ha wodiyan nuuni sabbakiyo ogee he wodeegaappe keehi dummatees. He wode, qeesetuura gayttidi haasayiyoogan Peꞌoloy gooba; qassi i etaara darotoo haasayiis. Yihoowa Markka gidenna daro asay deꞌiyoosan issitoo hegaa mala shiiquwaa shiiqidoogaa hassayays. Yeellayiyaaba giidi qoppiyo oyshaa shiiquwaa yiida issoti issoti oychanaadan, eqettiyaageeti kasetidi maqqidoogee erettiis. SHin yohoy eti qoppidoogaappe dummatiis. Etappe issoy haymaanootee polotikan gelana bessiyaakko bessennaakko oychiis. He wode, qeesetussi zaariyoobay kirqqi giis. Sohuwaara xomppee toꞌiis; toꞌin shiiqoy laalettiis. Qeeseti qoppidoogaadan hanana xayikko eti xomppiyaa toyssanau maqettidoogaa daro layttaappe guyyiyan erida.

HARA MAATAA

Taaninne Peꞌoloy aqo oyqqidi tammu laytta takkidi, woradaa xomoosanaadan shoobettida. Peꞌoloyyo loꞌꞌo oosoy deꞌiyo gishshau, hegee kuuyanau metiyaaba. Nuuni daro woossidinne qoppidi, woradaa xomoosanau kuuyida. Nuna mokkiya keettaa asaara ufayssiya wodiyaa issippe aattoos. Darotoo omarssi issippe xannaꞌoos; hegaappe simmin Peꞌoloy naata so oosuwan maaddees; ubba qassi hisaabe timirttiyan maaddanau ufayttees. Hegaa bollikka, Peꞌoloy nabbabiyoogaa dosiyo gishshau, nabbabidobaappe ufayssiyaabaanne minttettiyaabaa hara asau yootees. Saynno saynno, darotoo Yihoowa Markkati baynna katamaa biidi sabbakoos; qassi omarssi yiidi haasayaa siyanaadan asaa shoobboos.

Woradaa oosuwaa naaꞌꞌu laytta xallau ootti simmidi, Roomen deꞌiya Beeteelen haggaazanaadan shoobettida. Peꞌoloy higgiyaa kifiliyan oottanaadaaninne taani qassi Maxeetiyaa Kifiliyan oottanaadan maddabettida. He oosoy nuna metiyaaba gidikkonne, nuuni azazettanau koyida. Loddan loddan, Xaaliyan deꞌiya macara biiroy aakkidoogaanne ishanttu qooday keehi gujjidoogaa beꞌiyoogee ufayssiyaaba. He wode, Xaaliyan deꞌiya Yihoowa Markkati higgiyan erettidosona. Nuuni maddabettido ha ooratta oosuwan keehi ufayttida.

Nuuni 1981 heeran Beeteelen haggaaziyo wode, Xaaliyaa biittan issi mootoy keehi erettiis. Yihoowa Markka gidida issi azinaynne machiyaa bantta naꞌiyaa hayqqanaadan oottidosona giidi asay eta wordduwan mootiis; shin naꞌiyaa Meediteraaniyaa heeran deꞌiya daroti yelidaageetuppe laattiyo suuttaa harggiyan hayqqaasu. Beeteelen deꞌiya ishanttinne michontti naꞌee aawaanne aayee abukaatota maaddidosona. Issi traktteenne dumma giigida Beegottite! maxeetee asay he yohuwaabaa tumaa eranaadan, qassi Xoossaa Qaalay suuttaabaa woygiyaakko suure akeekanaadan maaddidosona. He aginatun, darotoo Peꞌoloy shemppennan 16 saatiyaa oottiis. Taani he wode a maaddanau taassi danddayettida ubbabaa oottaas.

DEꞌUWAN LAAMETTIDA HARABAA

Nuuni aqo oyqqoosappe 20 laytta gidiyo wode, qoppibeennabay merettiis. Taassi shahaaray attidobadan qoppidoogaa Peꞌoloyyo odiyo wode, taassi layttay 41, ayyo qassi 49. I he gallassi masttooshan hagaadan giidi xaafiis: “Woosaa: Hegee tuma gidikko, kumetta wodiyaa haggaazuwaa aggennaadan, ayyaanaabau mishettiyoogaa aggennaadaaninne loꞌꞌo leemiso gidiya aawanne aayo gidanaadan nuna maadda. Ubbaappe aaruwan, aadhida 30 layttau madirakiyan haasayidobaappe xeetaappe issi kushiyaakkonne oosuwan peeshshanaadan tana maadda.” Taani hegaabaa haꞌꞌi qoppiyo wode, Yihooway Peꞌolo woosaanne ta woosaa siyidoogaa akeekaas.

Ayleeriyaa yelettidoogee nu deꞌoy keehi laamettanaadan oottiis. Leemiso 24:10y, “Neeni metuwaa gallassi laafikko, ne wolqqai guutta” giyoogaadan, nuuni issi issitoo yibbaatida. Gidoppe attin, issoy issuwaa minttettiyoogaa goꞌꞌaa akeekidi, issoy issuwaa maaddida.

Darotoo Ayleeriyaa a dicciyo wode i aawaynne i aayyiyaa kumetta wodiyaa haggaazuwan minni oottidoogee o ufayssiyoogaa yootausu. Ubbatoo nuuni o siiqidoogaadaaninne koshshiyaabaa issi kunttidoogaadan iyyo siyettees. Gallassi taani o xeellays. Omarssi Peꞌoloy soo yiyo wode, darotoo oottiyoobi deꞌiyaaba gidikkonne, iira kaaꞌiyoogaaninne so oosuwaa o maaddiyoogan iira wodiyaa aattees. I geella ba oottiyoobaa wurssanau qammaappe hosppun woy uddufun saate gakkanaassi xiskkennaba gidikkonne, iira wodiyaa aattees. Ayleeriyaa darotoo, “Ta aaway taassi loꞌꞌo lagge” yaagausu.

Ayleeriyaa suurebaa oottanaadan maaddanau, issi issitoo o mintti seerida. A ba laggeera kaaꞌaydda issitoo bessennabaa oottidoogaa hassayays. A hegaadan oottana koshshennay aybissakko nuuni Geeshsha Maxaafaappe yootida. A ba laggiyaa bau atto gaanaadan nu sinttan oychanaadankka oottida.

Ayleeriyaa ba aawaynne ba aayyiyaa haggaazuwaa siiqiyoogaa nashshausu. Haꞌꞌi a azinaa gelido gishshau, Yihoowau azazettiyoogeenne a kaaletuwaa kaalliyoogee ay keena koshshiyaakko loytta erausu.

AZZANIDO WODIYANKKA AZAZETTIYOOGAA

Peꞌoloy bana kansseriyaa harggee oyqqidoogaa 2008n eriis. Koyro ayyo harggee kehanaba milatiis; qassi i tana keehi minttettiis. Peꞌola akkamiya gooba dottoreta demmanau keehi koyida. Qassi taaninne Ayleeriyaa, nuuni minnanaadaaninne genccanaadan maaddana mala Yihoowa minttidi woossida. Kase mino gidida ta azinay loddan loddan gilqqiyoogaa beꞌiyoogee tau keehi deexxiyaaba. I 2010n hayqqidoogee tana daro azzanttiis. SHin, nuuni issippe deꞌido 45 layttan oottidobay tana keehi minttettees. Nuussi danddayettida ubban Yihoowau oottida. Nu oosuwaa i mule dogennaagaa erays. Yesuusi yootido, Yohaannisa 5:28, 29n deꞌiya qofaara maayettiya ogiyan Peꞌoloy denddanaagaa taani yeemuwan naagays.

Ta qofan, taani hanno gakkanaassi Nohe taarikiyaa dosiya guutta naꞌa. Taani murttidobaa laammabeykke. Yihooway taappe koyiyoobay ayba gidikkonne, au azazettanau koyays. Siiqo Xoossay nuussi immiyo keehi gita anjjuwaara geeddarssiyo wode, nuna xubbiyaabay aybinne, nuuni aggibayidobay aybinne woy nuna qohiyaabay aybinne keehi guutta gidiyoogaa erays. Yihoowau azazettiyoogee ubbatoo keehi koshshiyaabaa gidiyoogaa ta deꞌuwan beꞌaas.