TE EVASELIO ʼA MALEKO
1 Ko te kamataʼaga ʼaeni ʼo te logo lelei ʼo ʼuhiga mo Sesu Kilisito,* te ʼAlo ʼo te ʼAtua: 2 Ohage ko tona tuʼu ʼi te tohi ʼa te polofeta ko Esaia: “(ʼE au fekauʼi taku tagata ʼave logo ke muʼamuʼa ia koe, ke ina teuteuʼi tou ala.)+ 3 ʼE kalaga he tahi ʼi te toafa: ‘Kotou teuteuʼi te ala ʼo Sehova!* Kotou fakatokatoka ʼona ala.’ ”+ 4 Neʼe faifakamafola ia Soane Patita ʼi te toafa ki te hahaʼi ke natou papitema, ke natou fakaha ai kua natou fakahemala ʼo ʼuhiga mo ʼanatou agahala pea mo natou kumi te fakamolemole ʼa te ʼAtua.+ 5 Neʼe olo kia ia te hahaʼi fuli ʼo Sutea mo Selusalemi, pea neʼe ina papitemaʼi* natou ʼi te Vai Tafe ʼo Solotane, ʼo natou vetevete fakahaha ai ʼanatou agahala.+ 6 Neʼe tui e Soane ia he teu fuluʼi kamelo pea neʼe ina ʼai he kiliʼi pipi ʼi tona koga loto.+ Neʼe kai ki te ʼu heʼe pea mo te meli.+ 7 Pea neʼe ina fakamafola: “ ʼE muli mai he tahi ʼe malohi age ia ia au, pea ʼe mole tuha mo au ke au veteki te ʼu haʼi ʼo ʼona sulie.+ 8 Neʼe au papitemaʼi koutou ʼaki te vai, kae ʼe ina papitemaʼi anai koutou ʼaki te laumalie maʼoniʼoni.”+
9 ʼI te ʼu ʼaho ʼaia, neʼe haʼu ia Sesu mai te kolo ko Nasaleti ʼae ʼi Kalilea pea neʼe papitemaʼi ia ia e Soane ʼi te Solotane.+ 10 Pea ʼi te temi pe ʼae neʼe hake ake ai mai te vai, neʼe sio ia ki te ava ʼo te lagi, pea neʼe hifo ifo kia te ia te laumalie ʼo te ʼAtua ohage ko he lupe.+ 11 Pea neʼe logo ki he leʼo mai te lagi, neʼe ina ui: “Ko koe toku ʼAlo, toku ʼofaina, ʼae ʼe au fiafia ai.”+
12 Pea neʼe uga atu aipe e te laumalie ʼo te ʼAtua ia Sesu ke alu ki te toafa. 13 Pea neʼe nofo ʼi te toafa ia ʼaho ʼe 40, ʼo faiga ai ia Satana ke ina fakahalaʼi.+ Neʼe nofo mo te ʼu manu fekai, kae neʼe ʼomai te kau ʼaselo ʼo foaki age te ʼu meʼa ʼae neʼe ʼaoga kia te ia.+
14 ʼI te ʼosi puke ʼo Soane, neʼe alu leva ia Sesu ki Kalilea+ ʼo fakamafola ai te logo lelei ʼo te ʼAtua,+ 15 ʼo ina ui: “Kua hoko te temi ʼae neʼe kua fakatuʼutuʼu, pea kua ovi mai te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Kotou fakahemala+ mo tui ki te logo lelei.”
16 ʼI tana haʼele ʼi te matatai ʼo Kalilea, neʼe sio ai kia Simone pea mo tona tehina ko Atelea.+ Neʼe nā lolotoga ʼaʼau ʼonā kupega+ koteʼuhi neʼe ko he ʼu tagata tautai.+ 17 Pea neʼe ui e Sesu kia naua: “Kolua muli mai ia te au, pea ʼe au fakaliliu anai koulua ko he ʼu tautai tagata.”+ 18 Neʼe nā tuku atu aipe ʼonā kupega kae nā mulimuli ia te ia.+ 19 Pea neʼe hoko atu tana haʼele ʼo sio kia Sakopo te foha ʼo Sepeteo pea mo tona tehina ko Soane. Neʼe nā ʼonoʼono ʼonā kupega ʼi te vaka+ 20 pea ina pauʼi atu aipe ia naua. Neʼe nā tuku ai tanā tamai ko Sepeteo ʼi te vaka pea mo te kau gaue kae nā mulimuli ia te ia. 21 Pea neʼe natou olo ai ki Kapenaume.
ʼI te ʼaho ʼo te Sapato, neʼe hu leva ia Sesu ki te sinakoka ʼo kamata faiakonaki ai.+ 22 Pea neʼe natou punamaʼuli ʼi tana faʼahiga faiakonaki, koteʼuhi neʼe ina akoʼi natou ohage ko he tahi ʼe ina maʼu te pule,* kae mole ohage ko te kau sekelipa.*+ 23 Pea neʼe ʼi ai te tagata ʼi tonatou sinakoka neʼe ulu sino ai te laumalie kovi, neʼe kalaga: 24 “Sesu mai Nasaleti, kotea ʼae ʼe ke fai ʼi heni?+ Neʼe ke haʼu koa ʼo fakaʼauha matou? ʼE au iloʼi lelei pe ko koe te Maʼoniʼoni ʼa Te ʼAtua!”+ 25 Kae neʼe pupulaʼi ia e Sesu, ʼo ina ui: “Fakalogologo, pea ke mavae ia ia.” 26 Neʼe luluʼi e te laumalie kovi te tagata mo kalaga pea neʼe mavae ai. 27 Koia, neʼe punamaʼuli fuli ai te hahaʼi ʼo natou kamata feuiʼaki: “Kotea te meʼa ʼaeni? Ko he akonaki foʼou! ʼE ina toe maʼu te malohi moʼo puleʼi te ʼu laumalie kovi, pea ʼe natou fakalogo kia te ia.” 28 Neʼe mafola atu aipe te fakamatala ʼo ʼuhiga mo Sesu ʼi te potu fenua katoa ʼo Kalilea.
29 Neʼe natou mavae mai leva ʼi te sinakoka, ʼo natou olo mo Sakopo mo Soane ki te ʼapi ʼo Simone mo Atelea.+ 30 Neʼe takoto te faʼe ʼo te ʼohoana ʼo Simone+ he neʼe fiva, pea neʼe natou palalau age kia Sesu ʼo ʼuhiga mo te fafine. 31 Neʼe fakaovi age kia ia, ʼo ina puke tona nima pea mo ina fakatuʼuake. Neʼe puli ai tona fiva ʼo tauhi ai leva ia natou.
32 ʼI te afiafi, ʼi te ʼosi to ʼo te laʼa, neʼe ʼaumai kia te ia ia natou fuli ʼae neʼe mahahaki pea mo natou ʼae neʼe ulu sino ai te ʼu temonio.+ 33 Neʼe fakatahitahi mai te kolo katoa ki te muʼa matapa. 34 Pea neʼe ina fakamalolo te tokolahi neʼe natou maʼu te ʼu mahaki kehekehe,+ pea tokolahi te ʼu temonio neʼe ina kapu. Kae neʼe mole ina fakagafua ke palalau te ʼu temonio he neʼe natou iloʼi ʼe ko ia ia Kilisito.*
35 ʼI te kei hegihegi, kae kei fakapoʼuli, neʼe tuʼu ake leva ʼo alu ki he koga meʼa lavaki, pea neʼe faikole ai.+ 36 Kae neʼe olo leva ia Simone pea mo natou ʼae neʼe fakatahi mo ia ʼo kumi ia ia. 37 ʼI tanatou maʼu, neʼe natou ui age: “ ʼE kumi koe e te hahaʼi fuli.” 38 Kae neʼe ina tali age: “Tou olo ki he tahi age koga meʼa, ki he ʼu kolo ʼe ovi mai, ke au toe faifakamafola ai, he ʼe ko te tupuʼaga ʼaia ʼo taku haʼu.”+ 39 Pea neʼe alu ai ʼo faifakamafola ʼi te ʼu sinakoka ʼo te potu fenua katoa ʼo Kalilea pea mo kapu te ʼu temonio.+
40 Neʼe haʼu leva kia te ia te tagata kilia, ʼo tuʼutuli ifo pea mo kole mamahi: “Kapau ʼe ke loto ki ai, ʼe feala ke ke fakamaʼa au.”+ 41 Neʼe ʼofa mamahi ai ia Sesu kia ia. Neʼe ina faoʼi leva tona nima pea mo fa ki ai, ʼo ina ui: “ ʼE au loto ki ai! Ke ke maʼa.”+ 42 Neʼe puli atu aipe tona kilia, pea neʼe liliu ai ʼo maʼa. 43 Neʼe fekauʼi atu aipe e Sesu ke alu ʼo ina fakatotonu age: 44 “ ʼAua naʼa ke fakamatala ki he tahi, kae ke ke alu ʼo ha ki te pelepitelo. Pea ke momoli te molaga ʼae neʼe fakatotonu e Moisese ʼo ʼuhiga mo te fakamaʼa ʼo he tagata kilia.+ Ko he fakamoʼoni anai kia natou.”+ 45 Kae ʼi te ʼosi mavae ʼa te tagata, neʼe ina fakamatala atu aipe ki te hahaʼi fuli te meʼa ʼae neʼe hoko. Koia neʼe mole kei feala ke hu fakahaha ia Sesu ki he kolo. Neʼe nofo ia ʼi te ʼu koga meʼa lavaki. Kae neʼe haga ʼomai pe te hahaʼi kia te ia mai te ʼu potu kehekehe.+
2 Kae hili ki ai ni ʼaho, neʼe toe hu leva ia Sesu ki Kapenaume, pea neʼe mafola ai te logo ʼae kua tau kio ia.+ 2 Pea neʼe fakatahitahi ai te tokolahi ʼo mole kei natou hao ʼi fale, maʼia mo te muʼa matapa. Neʼe ina tala age leva te logo lelei kia natou.+ 3 Pea neʼe natou ʼaumai kia te ia te tagata palalisia neʼe fata mai e te ʼu tagata ʼe toko fa.+ 4 Kae neʼe mole feala ke natou ʼaumai fakahagatonu kia Sesu ʼuhi ko te hahaʼi. Koia neʼe natou vete ai te ʼato ʼo tuha tonu ifo mo Sesu, pea neʼe natou fakahifo ʼi te ava te palepale ʼae ʼe takoto ai te tagata palalisia. 5 ʼI te sio ʼa Sesu ki tanatou tui,+ neʼe ina ui ki te tagata palalisia: “Siʼaku fanau, kua fakamolemole ʼau agahala.”+ 6 Kae neʼe heheka ai ʼihi kau sekelipa ʼo natou feuiʼaki ʼi ʼonatou loto:+ 7 “He koʼe ʼe palalau feia te tagata ʼaeni? ʼE laukovi ia ki te ʼAtua. ʼE mole feala ki he tahi ke ina fakamolemole te ʼu agahala, gata tahi pe ki te ʼAtua.”+ 8 Neʼe iloʼi atu aipe e Sesu ʼanatou manatu, koia neʼe ina ui kia natou: “He koʼe ʼe kotou maʼu te ʼu manatu ʼaia?+ 9 Kotea ʼae ʼe faigafua age, ko te ui ki te tagata palalisia ʼaeni ‘Kua fakamolemole ʼau agahala’ peʼe ko te ui ʼae ‘Tuʼu ake pea ke toʼo tou palepale ʼo haʼele’? 10 Kae ke kotou iloʼi ʼe maʼu e te Foha ʼo te tagata*+ te malohi ke ina fakamolemole te ʼu agahala ʼi te kele . . .”+ Pea neʼe ina ui age ki te tagata palalisia: 11 “ ʼE au ui atu: Tuʼu ake, toʼo tou palepale pea ke alu ki tou ʼapi.” 12 Pea neʼe tuʼu ake aipe ʼo toʼo tona palepale pea mavae ia muʼa ʼo te hahaʼi fuli. Neʼe natou punamaʼuli fuli, ʼo natou fakakololiaʼi ai te ʼAtua, pea mo natou ui: “Neʼe heʼeki matou sisio ki he meʼa feia.”+
13 Neʼe toe alu leva ia Sesu ki te matatai. Neʼe ʼomai te hahaʼi fuli kia te ia, pea neʼe faiakonaki kia natou. 14 ʼI tana fakalaka ai, neʼe sio kia Levi te foha ʼo Alefeo ʼe heka ʼi te fale ʼo te ʼu tukuhau, pea neʼe ina ui age: “Muli mai ia te au.” Neʼe tuʼu ake aipe ia Levi ʼo muliʼi ia ia.+ 15 Ki muli age neʼe kai ʼi tona ʼapi. Tokolahi te kau tanaki tukuhau pea mo te kau agahala neʼe kakai fakatahi mo Sesu mo ʼana tisipulo, pea neʼe natou mulimuli ia te ia.+ 16 Kae ʼi te sisio ʼa te kau sekelipa ʼae neʼe ko he kau Faliseo* ki tana kai fakatahi mo te kau agahala pea mo te ʼu tagata tanaki tukuhau, neʼe natou fehuʼi age ki ʼana tisipulo: “ ʼE kai fakatahi koa la ia mo te kau tanaki tukuhau pea mo te kau agahala?” 17 ʼI tana logo ki ai, neʼe tali age e Sesu kia natou: “ ʼE mole ko te hahaʼi malolohi ʼae ʼe ʼaoga ki ai he toketa, kae ko natou ʼae ʼe mahahaki. Neʼe mole au haʼu ʼo pauʼi te kau faitotonu, kae ko te kau agahala.”+
18 Neʼe sesunio tuʼumaʼu pe te ʼu tisipulo ʼa Soane pea mo te kau Faliseo. Koia neʼe natou ʼomai leva ʼo fehuʼi age kia te ia: “He koʼe ʼe sesunio tuʼumaʼu te ʼu tisipulo ʼa Soane pea mo te ʼu tisipulo ʼa te kau Faliseo, kae ʼe mole sesunio ʼau tisipulo?”+ 19 Neʼe tali e Sesu kia natou: “ ʼI te temi ʼae ʼe kei nofo ai te tagata ʼohoana+ mo ʼona kaumeʼa, ʼe mole he tupuʼaga ʼo tanatou sesunio. ʼI te kei nofo ʼa te tagata ʼohoana mo natou, ʼe mole lelei ke natou sesunio. 20 Kae ʼe hoko mai anai te temi ʼae ka toʼo ai te tagata ʼohoana mai ia natou,+ pea ʼe hoki natou sesunio anai ʼi te ʼaho ʼaia. 21 ʼE mole tui e he tahi he moʼi kie foʼou ki he kofu ʼafeā. Kapau ʼe ina fai feia, ʼe haeʼi anai e te moʼi kie foʼou ia te kofu ʼafeā pea ʼe kovi age anai tona mahae.+ 22 Pea ʼe mole ʼai e he tahi ia te vino foʼou ki he ʼu ʼaiʼaga vino* ʼafeā. He ʼe kapau ʼe ina fai feia, ʼe mahae anai te ʼu ʼaiʼaga vino ʼo maumau ai te vino mo te ʼu ʼaiʼaga vino. Kae ʼe ʼai te vino foʼou ki he ʼu ʼaiʼaga vino foʼou.”
23 ʼI te temi ʼaia, neʼe fakalaka ia Sesu ʼi te ʼu gaueʼaga fulumeto ʼi te ʼaho ʼo te Sapato. Pea ʼi tanatou haʼele neʼe kamata fusi e ʼana tisipulo te fulumeto.+ 24 Neʼe ui leva e te kau Faliseo kia te ia: “Sio, he koʼe ʼe fai e ʼau tisipulo ia te meʼa ʼae ʼe mole gafua ke fai ʼi te ʼaho ʼo te Sapato?” 25 Kae neʼe ina tali age: “Neʼe mole kotou lau koa la te meʼa ʼae neʼe fai e Tavite ʼi te temi ʼae neʼe fihifihia ai pea neʼe fia kai ai mo ʼona kaugā fagona?+ 26 ʼI te fakamatala ʼo ʼuhiga mo te pelepitelo pule ko Apiata,+ neʼe ui ai neʼe hu ia Tavite ki te fale ʼo te ʼAtua ʼo ina kai te ʼu pane ʼae neʼe molagaʼi kae neʼe mole gafua ke kai e he tahi, gata pe ki te kau pelepitelo.+ Pea neʼe ina toe foaki ki ʼona kaugā fagona.” 27 Neʼe ina toe ui: “Neʼe fakatuʼu te Sapato maʼa te tagata,+ kae neʼe mole fakatupu te tagata maʼa te Sapato. 28 Koia ko te Foha ʼo te tagata ʼe toe ʼAliki ki te Sapato.”+
3 Neʼe toe hu ia Sesu ki te sinakoka, pea neʼe ʼi ai te tagata neʼe palalisia tona nima.+ 2 Neʼe lamalama leva e te kau Faliseo ia Sesu pe ʼe ina fakamalolo anai te tagata ʼaia ʼi te Sapato, ke tupu ai hanatou fakalakahalaʼi. 3 Neʼe ina ui ki te tagata ʼae ʼe palalisia tona nima: “Tuʼu ake pea ke haʼu ki lotomalie.” 4 Pea neʼe ina ui kia natou: “ ʼE gafua koa ke fai he meʼa ʼe lelei peʼe kovi ʼi te Sapato, ke haofaki ai he maʼuli,* peʼe ke matehi?”+ Kae neʼe mole gu he tahi. 5 Neʼe haga ai ia Sesu ʼo sioʼi natou, neʼe ita mo lotomamahi ʼaupito ʼuhi ko tanatou lotofefeka.+ Neʼe ina ui leva ki te tagata: “Faoʼi tou nima.” Neʼe ina faoʼi pea neʼe lelei ai tona nima. 6 Pea neʼe mavae leva te kau Faliseo ʼo natou fonofono atu aipe mo natou ʼae ʼe lagolago kia Helote,+ ke natou matehi ia Sesu.
7 Kae neʼe olo ia Sesu mo ʼana tisipulo ki te matatai, pea neʼe mulimuli ia te ia te hahaʼi tokolahi mai Kalilea mo Sutea.+ 8 Neʼe toe ʼomai kia te ia he hahaʼi tokolahi mai Selusalemi mo Itumeo mo te tahi kauvai ʼo Solotane pea mo te ʼu tafaʼaki ʼo te ʼu kolo ʼo Tile mo Sitoni, ʼi tanatou logo ki te ʼu gaue lalahi ʼae neʼe ina fai. 9 Pea neʼe ina kole ki ʼana tisipulo ke teuteuʼi he kiʼi vaka maʼa ia ke ʼaua naʼa ʼefihia ʼi te hahaʼi. 10 Ko natou fuli ʼae neʼe tau mo te ʼu mahaki faigataʼa neʼe natou fakaovi age ʼo fa kia te ia he neʼe ina fakamalolo te tokolahi.+ 11 Neʼe toe feia aipe mo te ʼu laumalie kovi,+ ʼi tanatou sisio ʼae kia te ia, neʼe natou tulolo ifo ʼi ʼona muʼa ʼo natou kalaga: “Ko koe ko te ʼAlo ʼo te ʼAtua.”+ 12 Kae neʼe tuʼa lahi tana fakatotonu malohi age kia natou ke ʼaua naʼa natou palalau ʼo ʼuhiga mo ia.+
13 Neʼe hake ia ki te moʼuga pea ina pauʼi ia natou ʼae neʼe ina filifili,+ ʼo natou ʼomai ai.+ 14 Neʼe ina fakatahiʼi* leva te toko 12, ʼae neʼe ina toe fakahigoaʼi ko te kau apositolo, ke natou kaugā fagona mo ia, mo fekauʼi natou ke natou olo ʼo faifakamafola 15 pea ke natou maʼu te malohi moʼo kapu ʼaki te ʼu temonio.+
16 Pea ko te toko 12+ ʼae neʼe ina fakatahiʼi* neʼe ko Simone ʼae neʼe ina toe fakahigoa’i ko Petelo,+ 17 mo Sakopo te foha ʼo Sepeteo pea mo tona tehina ko Soane (neʼe ina toe fakahigoaʼi naua ko Poanelesese, ko tona fakaʼuhiga “Te ʼu Foha ʼo Te Mana”),+ 18 mo Atelea, mo Filipo, mo Paletolomeo, mo Mateo, mo Tomasi, mo Sakopo te foha ʼo Alefeo, mo Tateo, mo Simone te Kananite,* 19 pea mo Sutasi Isekaliote, ʼae neʼe ina lavakiʼi ia Sesu ki muli age.
Neʼe hu leva ki he loto fale, 20 pea neʼe toe fakatahitahi mai te hahaʼi, ʼo mole pe la feala ke natou kakai. 21 Kae ʼi te logo ʼo tona famili ki te faʼahi ʼaia, neʼe natou ʼomai ke natou ʼave ia ia, he neʼe natou ui: “Kua ʼulu vale ia.”+ 22 Pea ʼi te ʼomai ʼa te kau sekelipa mai Selusalemi, neʼe natou ui: “Kua ulu sino ia Pelesepu* ʼi te tagata ʼaeni, pea ʼe ina kapu te kau temonio ʼaki te malohi ʼo te pule ʼo te kau temonio.”+ 23 Pea ʼi tana ʼosi pauʼi natou, neʼe palalau age ʼaki te ʼu lea fakatata ʼaeni: “ ʼE lava kapu feafeaʼi e Satana ia Satana? 24 ʼE mole tuʼu fualoa anai he puleʼaga mo kapau ʼe fetauʼaki pe tana hahaʼi.+ 25 Pea ʼe mole tuʼu fualoa anai he ʼapi mo kapau ʼe fetauʼaki pe te ʼu hahaʼi ʼo tona loto fale. 26 Koia, kapau ko Satana ʼe fakafeagai pe kia ia totonu pea mo fetauʼaki ia natou ʼae ʼe kau mo ia, pea ʼe mole tuʼu malohi anai, kae ʼe pulihi anai ia. 27 Pea tahi, ke ulufi e he tahi he ʼapi ʼo he tagata malohi ʼo kaihaʼa ʼona koloa, ʼe tonu muʼa ke ina haʼihaʼi te tagata malohi ʼaia. Pea ʼe hoki feala leva ke ina kaihaʼa tona ʼapi. 28 Pea ʼe au tala moʼoni atu kia koutou, ko he faʼahiga agahala pe peʼe ko he faʼahiga laukovi pe ʼe fai e te tagata, ʼe fakamolemole anai ki ai. 29 Kae ko ʼae ʼe laukovi ki te laumalie maʼoniʼoni, ʼe mole fakamolemole anai ki ai ʼo talu ai,+ he ʼe lakahala ia ʼo heʼe gata ʼuhi ko tana agahala.”+ 30 Neʼe fai e Sesu te ʼu palalau ʼaia he neʼe natou ui: “Kua ulu sino te laumalie kovi ʼi te tagata ʼaeni.”+
31 Pea neʼe tau mai leva tana faʼe mo ʼona tehina,+ ʼo tutuʼu ʼi tuʼa, pea natou kole ki he tahi ke alu ʼo pauʼi mai.+ 32 Neʼe nonofo te tokolahi ʼi ʼona tafa, pea neʼe fakaha age kia ia: “Koʼe tau faʼe mo ʼou tehina ʼi tuʼa, ʼe natou fia palalau mo koe.”+ 33 Kae neʼe ina tali age: “Ko ai taku faʼe mo ʼoku tehina?” 34 Pea ʼi tana ʼosi sioʼi ia natou ʼae neʼe nonofo ʼi ʼona tafa, neʼe ina ui: “Koʼeni taku faʼe mo ʼoku tehina!+ 35 Ko ʼae ʼe ina fai te finegalo ʼo te ʼAtua, ʼe ko ia ʼaia toku tehina, mo toku tuagaʼane pea mo taku faʼe.”+
4 Neʼe toe faiakonaki ia Sesu ʼi te matatai, pea neʼe fakatahitahi mai te tokolahi kia te ia. Koia neʼe kake ai ki te vaka ʼo heka mai mamaʼo, kae neʼe tutuʼu atu te hahaʼi ʼi te matatai.+ 2 Neʼe lahi te ʼu meʼa neʼe ina akoʼi kia natou ʼaki te ʼu lea fakatata, ʼo ina ui:+ 3 “Kotou fakalogo mai! Neʼe alu te tagata gaue kele ʼo nunusi tana pulapula.+ 4 ʼI tana nunusi ʼaia, neʼe maluku ʼihi pulapula ʼi te vaʼe ala, pea neʼe ʼomai te ʼu manulele ʼo kai. 5 Neʼe maluku ʼihi ʼi he koga meʼa makamakaʼia neʼe mole lahi ai te kele, pea neʼe homo atu aipe he neʼe mole loloto te kele.+ 6 Kae ʼi te hopo ake ʼo te laʼa, neʼe mahunu, pea neʼe moamoa koteʼuhi neʼe mole ʼi ai ni ʼona aka. 7 Neʼe maluku ʼihi pulapula ʼi te vao talatala, neʼe homo ake te vao talatala ʼo taʼotaʼo, pea neʼe mole fua.+ 8 Kae ko ʼihi neʼe maluku ʼi te kele lelei, neʼe homo ake ʼo hako, pea neʼe kamata fua, ʼo tuʼa 30 te tahi, mo tuʼa 60 te tahi pea mo tuʼa 100 te tahi age.”+ 9 Pea neʼe ina toe ui: “Ko ʼae ʼe ʼi ai ʼona taliga ke fakalogo.”+
10 ʼI te temi ʼae neʼe nofo tokotahi ai, neʼe fakaovi age ʼihi tisipulo mo te toko Hogofulu-ma-lua, ʼo natou faifehuʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼu lea fakatata.+ 11 Neʼe ina ui age: “Kua foaki atu te fealagia ʼae ke kotou mahino ki te meʼa fakalilo tapu*+ ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Kae kia natou ʼae ko te ʼu meʼa fuli ʼaia ko ni lea fakatata pe ia.+ 12 Koia, logo la ʼe natou sisio kae ʼe mole natou tokagaʼi he meʼa, pea ʼe natou logo kae ʼe mole natou mahino ki he meʼa. ʼE mole natou toe liliu mai anai ki te ʼAtua ʼi he temi pea mo maʼu te fakamolemole.”+ 13 Pea neʼe ina toe ui: “ ʼE mole kotou mahino ki te lea fakatata ʼaeni. Koia ʼe feafeaʼi age la hakotou mahino ki te ʼu lea fakatata fuli ʼae?
14 “ ʼE nunusi e te tagata gaue kele ia te folafola.+ 15 Ko ʼihi ʼe natou hage ko te ʼu pulapula ʼae neʼe maluku ʼi te vaʼe ala. Pea ʼi te temi pe ʼae ʼe natou fagono ai ki te folafola, ʼe haʼu ia Satana+ ʼo toʼo te folafola ʼae neʼe to ʼi ʼonatou loto.+ 16 Pea ko ʼihi age ʼe natou hage ko te ʼu pulapula ʼae neʼe maluku ʼi te koga meʼa makamakaʼia. Pea ʼi te temi pe ʼae ʼe natou fagono ai ki te folafola, ʼe natou tali fakafiafia.+ 17 Kae ʼi te mole ʼi ai ni ʼona aka, ʼe mole maʼuli fualoa. ʼE natou higa ʼi te temi pe ʼae ʼe hoko mai ai he mamahi peʼe ko he fakataga ʼuhi ko te folafola. 18 Pea ʼe ʼi ai leva ʼihi pulapula neʼe maluku ʼi te vao talatala. ʼE ko natou ʼae neʼe logo ki te folafola,+ 19 kae ʼe malave kia natou te ʼu hoha ʼo te maʼuli+ ʼi te malama* ʼaeni, mo te malohi fakahala ʼo te ʼu koloa+ pea mo te ʼu holi+ kehekehe ʼo taʼotaʼo te folafola, ʼo mole fua ai. 20 Pea ko natou leva ʼae neʼe maluku ʼi te kele lelei ʼe ko natou ʼae ʼe fagono ki te folafola. ʼE natou tali lelei mo fua, ʼo tuʼa 30, mo tuʼa 60 pea mo tuʼa 100 te tahi.”+
21 Pea neʼe ina toe ui kia natou: “ ʼE mahino ia, ʼe mole fakatuʼu he malama ki he lalo kato* peʼe ki he lalo palepale. Kae ʼe hili ia ki he tuʼulaga malama.+ 22 Koia ʼe ha anai ia meʼa fuli ʼe ʼūgia, pea ʼe iloʼi anai ia meʼa fuli ʼae ʼe fufu lelei.+ 23 Ko ʼae ʼe ʼi ai ʼona taliga ke fakalogo.”+
24 Neʼe ina toe ui age: “Kotou tokakaga ki te meʼa ʼae ʼe kotou fagono ki ai.+ He ʼe fakafuafua anai koutou ʼo mulimuli ki takotou faʼahiga fakafuafua, ʼei, ʼe toe fakalahi atu anai. 25 Koteʼuhi ko ʼae ʼe ina maʼu hana meʼa, ʼe toe foaki lahi age anai,+ kae ko ʼae ʼe mole ina maʼu hana meʼa, ʼe toʼo anai mo te meʼa ʼae ʼe ina maʼu.”+
26 Koia neʼe ina toe ui: “ ʼE hage te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ko he tagata ʼe nunusi pulapula. 27 ʼE moe ʼi te poʼuli pea ʼe tuʼu ake ʼi te ʼaho, kae ʼe homo mo hako te pulapula, ʼo mole ina iloʼi pe neʼe hoko feafeaʼi. 28 ʼE foaki mamalie e te kele tona fua. ʼUluaki ʼe homo, ʼosi ʼaia pea fisi, pea fakaʼosi leva ʼe fua mai ʼo katoa. 29 Pea moka matuʼa te fulumeto, ʼe ina tuʼusi leva ʼaki te hele piko, he ʼe kua hoko mai te temi tanaki ʼo te taʼukai.”
30 Neʼe ina toe ui: “ ʼE feala ke tou fakatatau kitea te Puleʼaga ʼo te ʼAtua? Peʼe tou fakamahino ʼaki te lea fakatata fea? 31 ʼE hage ia ko he tegaʼi sinapi ʼi te temi ʼae ʼe to ai ki te kele. Ko te pulapula veliveli ʼosi ʼaia ʼi te ʼu pulapula fuli ʼo te kele.+ 32 Kae ʼi tona ʼosi to, ʼe homo ake, ʼo lahi age ʼi te ʼu ʼakau fuli ʼo te ʼoloto pea ʼe tuputupu ʼona vaʼa ʼo lalahi. Pea ʼe feala ki te ʼu manulele ke natou fai ʼonatou moeʼaga ʼi te malumalu ʼo ʼona vaʼa.”
33 Neʼe lahi te fakaʼaogaʼi e Sesu te ʼu faʼahiga lea fakatata+ feia moʼo fakaha age te folafola ʼa te ʼAtua, ʼo mulimuli pe ki tanatou lava mahino. 34 Neʼe palalau tuʼumaʼu pe ia kia natou ʼaki ni lea fakatata, kae neʼe ina fakamahino ʼateaina pe ki ʼana tisipulo ia meʼa fuli.+
35 ʼI te ʼaho ʼaia, ʼi te kua afiafi, neʼe ina ui kia natou: “Tou fakalaka ki te tahi kauvai.”+ 36 ʼI tanatou ʼosi fakaliliu te hahaʼi, neʼe natou ʼave ia ia ʼi te vaka, pea neʼe ʼi ai te tahi ʼu vaka neʼe olo fakatahi mo natou.+ 37 Neʼe to leva he toe afā lahi, ʼo fasi mai te ʼu peau ki te loto vaka, pea neʼe teitei fonu ai.+ 38 Kae neʼe moe ia Sesu ʼi te taumuli ʼo ina ʼulugaʼi te foʼi pila. Koia neʼe natou fafagu pea mo natou ui age: “ ʼAliki, ʼe mole ke hoha koa koe naʼa tou mamate?” 39 Neʼe tuʼu ake ai ʼo pupulaʼi te matagi pea mo ui ki te tai: “Tuku! Fakalogologo!”+ Pea neʼe puli te matagi, ʼo hoko ai te malū lahi. 40 Pea neʼe ina ui age kia natou: “He koʼe ʼe kotou matataku? ʼE heʼeki tui koa koutou?” 41 Kae neʼe natou matataku ʼaupito, ʼo natou feuiʼaki: “Ko ai koa te tagata ʼaeni, ke fakalogo ki ai te matagi mo te tai?”+
5 Pea neʼe natou kaku leva ki te tahi kauvai ki te koga fenua ʼo te kau Kelasena.+ 2 ʼI te ʼosi hifo ʼa Sesu ʼi te vaka, neʼe haʼu kia te ia mai te tanuma ia te tagata neʼe ulu sino ai te laumalie kovi. 3 Neʼe nofo ia ʼi te tanuma, pea ʼo kaku ki te temi ʼaia, neʼe heʼeki feala ki he tahi ke ina haʼi peʼe ina seiniʼi. 4 Neʼe kua tuʼa lahi pe te seiniʼi ʼo ʼona nima mo ʼona vaʼe, kae neʼe ina maumauʼi, ʼo mole feala ki he tahi ke ina puke. 5 Neʼe pakalaga tuʼumaʼu ʼi te ʼaho mo te po ʼi te tanuma mo te ʼu moʼuga. Neʼe ina hifi tona sino ʼaki ni foʼi maka. 6 Kae ʼi tana sio mai mamaʼo kia Sesu, neʼe lele mai ʼo hu kia te ia.+ 7 Pea neʼe kalaga: “Kotea ʼae ʼe ke fai ʼi heni, Sesu, ʼAlo ʼo te ʼAtua Maʼoluga? Fakapapau mai ia muʼa ʼo te ʼAtua ʼe mole ke fakamamahiʼi anai au.”+ 8 Neʼe kalaga he neʼe ui age e Sesu: “Laumalie kovi, mavae mai te tagata ʼaena.”+ 9 Neʼe fehuʼi age e Sesu: “Ko ai tou higoa?” Neʼe ina tali: “Ko toku higoa ko Lesio,* he ʼe matou kaugamalie.” 10 Pea neʼe ina kolekole age ke ʼaua naʼa ina kapu natou ʼi te fenua.+
11 Pea neʼe ʼi ai te faga puaka+ neʼe kakai ʼo ovi ki te moʼuga.+ 12 Neʼe kolekole leva e te kau temonio kia te ia: “Fakagafua mai ke matou ulu ki te faga puaka.” 13 Neʼe ina fakagafua ai. Neʼe mavae ai te ʼu temonio ʼo ulu ki te faga puaka. Neʼe feleleʼi ai te faga puaka ʼo fetoki ʼi te mata mato ki te tai ʼo malelemo ai. Neʼe ko puaka ʼe teitei 2 000. 14 Neʼe feholaki ai te ʼu tagata fagai puaka ʼo natou olo ʼo fakamatala ʼi te kolo pea mo ʼona tafaʼaki. Neʼe ʼomai leva te hahaʼi ʼo sisio ki te meʼa ʼae neʼe hoko.+ 15 Neʼe natou olo ai kia Sesu. Pea neʼe natou sisio ki te tagata ʼae neʼe ulu sino ai te tuʼuga temonio, ʼe heka, kua tui ʼona teu pea kua ʼatamai lelei. Neʼe matataku ai te hahaʼi. 16 Ko natou ʼae neʼe sisio mata ki te faʼahi ʼaia, neʼe natou fakamatala ki te hahaʼi te meʼa ʼae neʼe hoko ki te tagata pea mo te faga puaka. 17 Neʼe natou kolekole age kia Sesu ke mavae ʼi te koga fenua.+
18 ʼI te heka ʼae ʼa Sesu ki te vaka, neʼe haʼu te tagata neʼe ulu sino ai te temonio ʼo kole mamahi age ke nā olo.+ 19 Kae neʼe mole ina tali, neʼe ina ui age: “Alu ki tou ʼapi, ki tou famili, ʼo fakamatala kia natou ia meʼa fuli neʼe fai e Sehova* maʼa koe pea mo tona manavaʼofa.” 20 Neʼe mavae leva te tagata ʼo fakamatala ʼi Tekapole* ia meʼa fuli ʼae neʼe fai e Sesu maʼa ia. Neʼe punamaʼuli ai te hahaʼi fuli.
21 Neʼe toe fakalaka leva ia Sesu ʼi te vaka ki te tahi kauvai. Neʼe fakatahitahi age kia te ia he hahaʼi kaugamalie ʼi te matatai.+ 22 Neʼe alu age leva ia Sailusi, ko he tahi ʼi te ʼu pule ʼo te sinakoka. ʼI tana sio kia te ia, neʼe tuʼutuli ifo ki ʼona vaʼe.+ 23 Neʼe tuʼa lahi tana kole age: “ ʼE mahaki kovi* toku ʼofafine. Fakalelei siʼou loto, haʼu pea ke hili ki ai ʼou nima,+ ke malolo pea mo maʼuli ai.” 24 Neʼe alu leva ia Sesu mo ia. Pea neʼe muliʼi ia ia e te hahaʼi kaugamalie ʼo natou fakaʼefihi kia te ia.
25 Neʼe ʼi ai he fafine kua taʼu 12 tana mahaki,+ neʼe maligi te toto ia ia.+ 26 Neʼe lahi te ʼu toketa neʼe alu ki ai kae neʼe mamahi ʼaupito ʼuhi ko te ʼu faitoʼo ʼae neʼe natou foaki age. Neʼe puli fuli ai tana falā. Neʼe mole maʼu pe la hona fimalie, kae neʼe kovi age ia. 27 ʼI tana logo ki te ʼu fakamatala ʼae neʼe fai ʼo ʼuhiga mo Sesu, neʼe fakahaohao mai ʼi te hahaʼi. Pea neʼe fa mai ʼona tuʼa ki tona kofu,+ 28 he neʼe manatu: “Kapau ʼe au fa pe ki ʼona kofu tuʼa ʼe au malolo anai.”+ 29 Pea ʼi te temi pe ʼaia neʼe malu ai te toto, ʼo ina logoʼi ʼi tona sino kua malolo mai te mahaki faigataʼa ʼaia.
30 Neʼe logoʼi atu aipe e Sesu neʼe mavae he malohi ia te ia.+ Pea neʼe haga ki te hahaʼi ʼo ina fehuʼi: “Ko ai ʼae neʼe fa ki ʼoku kofu tuʼa?”+ 31 Neʼe tali age e ʼana tisipulo: “ ʼE ke sio pe ki te fakaʼefihi atu ʼa te hahaʼi, kae ʼe ke fehuʼi mai koe pe ko ai ʼae neʼe fa atu?” 32 Neʼe fesioʼaki pe ko ai ʼae neʼe fa age. 33 Neʼe iloʼi e te fafine te meʼa ʼae neʼe hoko kia ia. Neʼe mataku ʼo haʼu ai ʼo tuʼutuli ifo ki ʼona vaʼe pea mo fakaha fuli age te moʼoni. 34 Neʼe ina ui ki ai: “Taʼahine, kua fakamalolo koe e tau tui. Alu la ʼi te fimalie,+ he ʼe kua ke malolo mai tou mahaki faigataʼa.”+
35 ʼI te kei palalau ʼa Sesu, neʼe ʼomai ni tagata mai te ʼapi ʼo te pule ʼo te sinakoka ʼo fakaha age: “Kua mate siʼou ʼofafine! Tuku la tau fakahohaʼa ki te Tagata Faiako.”+ 36 ʼI te logo ʼa Sesu ki ʼanatou palalau, neʼe ina ui age ki te pule ʼo te sinakoka: “ ʼAua naʼa ke tuʼania* kae ke ke tui pe.”+ 37 Pea neʼe mole ina fakagafua ki he tahi ke muli age ia te ia gata pe kia Petelo, mo te tau tehina ko Sakopo mo Soane.+
38 ʼI tanatou kaku atu ki te ʼapi ʼo te pule ʼo te sinakoka, neʼe hoha te hahaʼi, mo fetagihi pea mo lauga.+ 39 ʼI te hu atu ʼa Sesu, neʼe ina ui: “He koʼe ʼe kotou fetagihi mo hoha? ʼE heʼeki mate te tamasiʼi. ʼE moe ia.”+ 40 Neʼe natou nukinukiʼi ai ia ia. Kae neʼe ina fakamavae ia natou fuli, ʼo ina toʼo te tamai mo te faʼe ʼa te tamasiʼi pea mo te ʼu tisipulo ʼae neʼe olo mo ia. Neʼe hu ai ki te faʼahi ʼae neʼe tuku ai te tamasiʼi. 41 Neʼe ina toʼo tona nima, ʼo ina ui: “Talita kumi,” ko tona fakaʼuhiga: “Kiʼi taʼahine, tuʼu ake!”+ 42 Neʼe tuʼu ake aipe ʼo haʼele. (Neʼe taʼu 12.) Pea ʼi te moʼi temi pe ʼaia, neʼe fiafia ʼaupito ai te ʼu matuʼā. 43 Kae neʼe ina fakatotonu liuliuga* ke ʼaua naʼa nā fakamatala,+ pea ke foaki age he meʼa kai ki te kiʼi taʼahine.
6 Neʼe mavae leva mai ai ʼo alu ki tona fenua,+ pea neʼe muliʼi e ʼana tisipulo. 2 ʼI te hoko mai ʼo te Sapato, neʼe faiakonaki ʼi te sinakoka. Tokolahi ia natou neʼe logo ki ai, neʼe natou punamaʼuli mo ui: “ ʼE iloʼi maifea e te tagata ʼaeni te ʼu meʼa ʼaia?+ ʼE haʼu maifea tona poto? Pea ko ai ʼae neʼe ina foaki age te malohi moʼo fakahoko ʼo te ʼu milakulo ʼaia?+ 3 ʼE mole koa la ko te tufuga ʼakau,+ te tama ʼa Malia,+ te tehina ʼo Sakopo,+ mo Sosefo, mo Sutasi, mo Simone?+ Pea ʼe mole nonofo koa la ʼona tokolua mo tatou?” Neʼe mole natou tui kia te ia.* 4 Kae neʼe ui age e Sesu: “ ʼI te potu fuli pe, ʼe fakaʼapaʼapaʼi e te hahaʼi he polofeta, kae ʼe mole fakaʼapaʼapaʼi ia ʼi tona fenua, mo ʼona kaiga pea mo tona loto fale.”+ 5 Pea neʼe mole lahi te ʼu milakulo ʼae neʼe ina fakahoko ai. Neʼe ko te tokosiʼi pe ʼae neʼe ina fakamalolo ʼaki tana hili ʼona nima kia natou. 6 Neʼe punamaʼuli ʼosi ʼi tanatou mole tui. Pea neʼe fealuʼaki ai ʼo faiakonaki ʼi te ʼu kolo liliki ʼae neʼe tuʼu ovi age.+
7 Neʼe ina pauʼi leva te toko Hogofulu-ma-lua pea ina kamata fekauʼi taki toko lua ia natou.+ Neʼe ina foaki age kia natou te malohi moʼo kapu te ʼu laumalie kovi.+ 8 Neʼe ina toe fakatotonu age ke natou toʼo he toko ʼi tanatou fagona kae ke ʼaua naʼa natou toʼo he foʼi pane, peʼe ko he kato faʼo meʼa kai, peʼe ko he falā.*+ 9 Neʼe ina toe ui age ke natou tui ʼonatou sulie pea ke ʼaua naʼa natou toʼo ni mutuʼi meʼa fetogi.* 10 Pea neʼe ina toe ui: “Ko he ʼapi pe ʼe kotou hu ki ai, kotou nonofo ai ʼo kaku ki takotou mavae.+ 11 Kapau ʼe mole tali leleiʼi koutou ʼi he koga meʼa, peʼe mole fakalogo atu he tahi, ʼi te temi pe ʼae ʼe kotou mavae ai, kotou tu te efu ʼae ʼi ʼokotou vaʼe ohage ko he fakatokaga kia natou.”+ 12 Neʼe natou olo ai ʼo faifakamafola ki te hahaʼi ke fakahemala.+ 13 Neʼe lahi te ʼu temonio neʼe natou kapu.+ Tokolahi te hahaʼi mahahaki neʼe natou tākai ʼaki te lolo pea neʼe natou malolo ai.
14 ʼI te logona ʼa Sesu, neʼe logo te Hau ko Helote ki te ʼu meʼa ʼaia, pea neʼe ui e ʼihi: “ ʼE ko Soane Patita ʼae kua fakatuʼuake mai te mate. Pea ʼe ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo tana faimilakulo.”+ 15 Neʼe ui e ʼihi atu: “ ʼE ko Elia.” Pea ko ʼihi leva: “ ʼE ko he polofeta ohage pe ko te ʼu polofeta ʼo te temi muʼa.”+ 16 Kae ʼi te logo ki ai ʼa Helote, neʼe ina ui: “Kua fakatuʼuake te Soane ʼae neʼe au fakatotonu ke tuʼusi tona ʼulu.” 17 ʼI muʼa atu, neʼe fekauʼi e Helote ke puke ia Soane, ke haʼi pea ke pilisoniʼi ʼuhi ko Helotiate, te ʼohoana ʼo tona taʼokete ko Filipo. Neʼe ʼohoana ia Helote mo ia,+ 18 pea neʼe liuliuga te ui age e Soane: “ ʼE mole gafua ke ke ʼohoana mo tou holotua.”+ 19 Koia neʼe lotokovi ia Helotiate kia ia ʼo ina fia matehi. Kae neʼe mole feala ia, 20 he neʼe mataku ia Helote ia Soane, ʼi tana iloʼi ko he tagata faitotonu mo maʼoniʼoni.+ Koia neʼe ina haofaki ia. ʼI tana ʼosi logo ki ai, neʼe mole kei ina iloʼi he meʼa ke ina fai. Kae neʼe fiafia tuʼumaʼu pe ia ʼi tana logo ki ai.
21 Neʼe maʼu leva te faigamalie ʼi te ʼahotupu+ ʼo Helote, he neʼe ina teuteuʼi ai te kaitahi, ʼo ina fakaafe tana hahaʼi maʼu tuʼulaga, mo te ʼu pule solia pea mo te hahaʼi maʼuhiga ʼo Kalilea.+ 22 Pea neʼe haʼu te taʼahine ʼa Helotiate ʼo meʼe pea neʼe fiafia ai ia Helote pea mo te kau fakaafe. Neʼe ui leva e te hau ki te taʼahine: “Kole mai ia meʼa fuli ʼe ke loto ki ai, pea ʼe au foaki atu anai.” 23 Neʼe ina fakapapau age: “ ʼE au foaki atu anai ia meʼa fuli ka ke kole mai ʼo kaku ki te vaelua ʼo toku puleʼaga.” 24 Neʼe mavae ai ʼo alu ʼo fehuʼi ki tana faʼe: “Kotea ʼae ʼe tonu ke au kole?” Neʼe tali e Helotiate: “Te ʼulu ʼo Soane Patita.” 25 Pea neʼe alu atu aipe ki te hau ʼo fakaha age tana kole: “ ʼE au loto ke ke foaki mai nei ʼi he pa te ʼulu ʼo Soane Patita.”+ 26 Neʼe lotomamahi ʼaupito ai te hau, kae neʼe mole faʼa fakafisi ki tana kole, ʼuhi ko ʼana fakapapau ʼae neʼe ina fai ia muʼa ʼo tana kau fakaafe. 27 Pea neʼe fekauʼi atu aipe e te hau he tagata leʼo ʼo ina fakatotonu age ke ʼaumai te ʼulu ʼo Soane. Neʼe alu atu aipe ʼo tuʼusi mai tona ʼulu ʼi te fale pilisoni, 28 ʼo ina ʼaumai ʼi he pa. Neʼe ina foaki age ki te taʼahine, ʼo ʼavage leva e te taʼahine ki tana faʼe. 29 ʼI te iloʼi e te ʼu tisipulo ʼa Soane, neʼe natou ʼomai ai ʼo toʼo tona sino pea mo ʼave ki he fale maka.*
30 Neʼe fakatahitahi age te kau apositolo kia Sesu ʼo natou fakamatala age ia meʼa fuli neʼe natou fai mo akoʼi ki te hahaʼi.+ 31 Pea neʼe ina ui age kia natou: “Tou olo ki he koga meʼa lavaki ke ʼai ai hatatou kiʼi malolo.”+ Neʼe mole maʼu pe la he temi ke natou kakai ai he neʼe lahi te feoloʼaki ʼa te hahaʼi. 32 Koia neʼe natou olo ai ʼi te vaka ki he koga meʼa lavaki ke natou ʼateaina ai.+ 33 Kae neʼe sisio ʼihi ki tanatou olo pea tokolahi neʼe natou iloʼi. Koia neʼe feleleʼi te hahaʼi ʼo te ʼu kolo fuli ʼo natou mumuʼa ki ai. 34 ʼI te hifo ʼa Sesu ʼi te vaka, neʼe sio ki te hahaʼi kaugamalie, pea neʼe ʼofa mamahi kia natou,+ he neʼe natou hage ko he ʼu ovi ʼe mole honatou tauhi ovi.+ Pea neʼe lahi ai te ʼu meʼa neʼe ina akoʼi age kia natou.+
35 ʼI te kua afiafi, neʼe olo age ʼana tisipulo ʼo natou ui: “ ʼE tuʼu mamaʼo te koga meʼa ʼaeni pea kua afiafi.+ 36 Fekauʼi natou ke olo ʼo totogi hanatou meʼa kai ʼi te ʼu tafaʼaki mo te ʼu kolo liliki.”+ 37 Neʼe ina tali age: “Kotou foaki age hanatou meʼa kai.” Neʼe natou ui: “ ʼE tonu koa ke matou olo ʼo totogi mai ni foʼi pane kia tenalio* ʼe 200 moʼo fafaga ʼaki te hahaʼi?”+ 38 Pea neʼe ina tali age: “Ko foʼi pane ʼe fia ʼe kotou maʼu? Olo ʼo vakaʼi!” ʼI tanatou ʼosi vakaʼi, neʼe natou ui age: “Ko foʼi pane ʼe nima mo ika ʼe lua.”+ 39 Neʼe ina fakatotonu leva ki te hahaʼi fuli ke natou nonofo fakakutuga ki te luna.*+ 40 Neʼe natou nonofo ai ʼo taki toko 100 mo taki toko 50. 41 Neʼe ina toʼo leva te ʼu foʼi pane ʼe nima mo te ʼu ika ʼe lua, pea hiki ake ʼona mata ki te lagi ʼo faikole.+ Hili tana tofitofi te ʼu foʼi pane, neʼe ina foaki age ki ʼana tisipulo, pea neʼe natou tufatufa leva ki te hahaʼi. Neʼe ina toe vaevae mo te ʼu ika ʼe lua kia natou fuli. 42 Neʼe natou kakai fuli ai ʼo makokona. 43 Neʼe tanaki leva te ʼu toega pane, ʼo fofonu ai ia kato ʼe 12, ʼo mole lau ai te ʼu ika.+ 44 Neʼe ko te toko 5 000 tagata ʼae neʼe natou kai te ʼu foʼi pane.
45 Pea neʼe ina foimo ui age ki ʼana tisipulo ke natou heheka ki te vaka ʼo olo ki te tahi kauvai, ki Petesaita, kae ina fakaliliu muʼa te hahaʼi.+ 46 ʼI tana ʼosi tauʼine kia natou, neʼe hake ki te moʼuga ʼo faikole ai.+ 47 Kua poʼuli, pea kua alu te vaka ʼi te tai, kae neʼe nofo tokotahi ia ʼi ʼuta.+ 48 Pea neʼe sio atu ʼe faigataʼa tanatou tauʼaʼalo, he neʼe fakatau matagi te vaka. ʼI te mafoata,* neʼe alu leva kia natou ʼo haʼele ʼi te fuga tai. Pea neʼe hage ia neʼe fia* fakalaka ia natou. 49 ʼI tanatou sisio ki tana haʼele ʼi te fuga tai, neʼe natou manatu: “ ʼE ko te laumalie!” Pea neʼe natou kalaga ai 50 mo hoha ʼi tanatou sisio fuli ki ai. Kae neʼe ina fakaha atu aipe: “ ʼE ko au, ʼaua naʼa kotou matataku.”+ 51 Koia neʼe heka ai ki te vaka mo natou, pea neʼe malū ifo te matagi. Neʼe natou punamaʼuli ʼaupito 52 he neʼe mole natou mahino ki te milakulo ʼo te ʼu foʼi pane. Neʼe kei fakapoʼuli ʼonatou ʼatamai.
53 Neʼe natou fakalaka leva ʼi te tai ʼo natou tau ki Senesaleti pea natou li ai te tau.+ 54 Kae ʼi te temi pe ʼae neʼe natou hihifo ai ʼi te vaka, neʼe iloʼi ai e te hahaʼi ia Sesu. 55 Neʼe natou feleleʼi ai ʼo fakaha ki te hahaʼi ʼo te koga meʼa katoa. Neʼe ʼaumai ai te kau mahaki ʼi ʼonatou palepale ki te koga meʼa ʼae ʼe nofo ai ia Sesu. 56 ʼI te potu fuli pe neʼe alu ki ai, peʼe ʼi te ʼu kolo liliki, peʼe ʼi te ʼu kolo lalahi, peʼe ʼi te tuʼa kolo, neʼe ʼaumai te kau mahaki ki te ʼu fakatauʼaga koloa. Neʼe natou kole mamahi kia te ia ke natou fa pe ki tona tapaʼi kofu tuʼa.+ Pea ko natou fuli ʼae neʼe fa ki ai, neʼe natou malolo ai.
7 Neʼe ʼomai te kau Faliseo pea mo ʼihi ʼi te kau sekelipa mai Selusalemi ʼo fakatahitahi mai kia te ia.+ 2 Pea neʼe natou sisio ki ʼihi ʼo ʼana tisipulo, neʼe natou kakai kae kei ʼuli ʼonatou nima, ko tona fakaʼuhiga neʼe mole natou fanofano.* 3 (ʼE mole kakai te kau Faliseo pea mo te kau Sutea fuli kae heʼeki natou fanofano ʼo aʼu ki ʼonatou tuli nima, he ʼe natou mulimuli lelei ki te talatisio ʼo ʼanatou kui. 4 Pea ka natou liliu mai mai te fakatauʼaga koloa, ʼe natou kakai moka hoki natou fakamaʼa ia natou. ʼE lahi te tahi ʼu talatisio ʼe natou mulimuli lelei ki ai, ohage la ko te fufuʼi ʼo te ʼu ipu, mo te ʼu ʼaiʼaga vai, pea mo te ʼu kulo kapa.)+ 5 Koia neʼe fehuʼi age e te kau Faliseo mo te kau sekelipa ʼaia: “He koʼe ʼe mole mulimuli ʼau tisipulo ki te talatisio ʼo ʼatatou kui? He koʼe ʼe mole natou fanofano ʼi muʼa ʼo tanatou kakai?”+ 6 Neʼe ina tali age: “Neʼe tonu te faifakakikite ʼa te polofeta ko Esaia ʼo ʼuhiga mo koutou, kau malualoi, ʼi tana tohi: ‘ ʼE fakaʼapaʼapa mai te hahaʼi ʼaeni ʼaki ʼonatou laugutu kae ʼe mamaʼo ʼaupito ʼonatou loto ia te au.+ 7 ʼE mole he ʼuhiga ʼo tanatou haga atolasio mai, koteʼuhi ʼe natou akoʼi ki te hahaʼi te ʼu lekula fakatagata.’+ 8 ʼE kotou tuku keheʼi te fakatotonu ʼa te ʼAtua kae ʼe kotou mulimuli lelei ki te talatisio ʼa te tagata.”+
9 Neʼe ina toe ui age: “ ʼE kotou meʼa noaʼi te fakatotonu ʼa te ʼAtua moʼo mulimuli ki takotou talatisio.+ 10 Ohage la, neʼe ui e Moisese: ‘Fakaʼapaʼapa ki tau tamai mo tau faʼe,’+ pea ‘Ke matehi ia ia ʼae ʼe leakovi ki tana tamai peʼe ki tana faʼe.’+ 11 Kae ʼe kotou ui koutou: ‘Kapau ʼe ui e he tagata ki tana tamai peʼe ki tana faʼe: “Ko meʼa fuli ʼae ʼe au maʼu pea ʼe feala ke ʼaoga atu, ʼe kolopani (ko tona fakaʼuhiga ko he meʼa ʼofa kua au fakapapau ki te ʼAtua).” ’ 12 ʼE mole kei kotou tuku ke ina fai he meʼa maʼa tana tamai peʼe maʼa tana faʼe.+ 13 Koia ʼe kotou meʼa noaʼi te folafola ʼa te ʼAtua ʼaki takotou talatisio ʼae neʼe kotou tuku holo.+ Pea ʼe lahi te ʼu meʼa ʼe kotou fai feia.”+ 14 Pea neʼe ina toe pauʼi te hahaʼi, ʼo ina ui age: “Kotou fakalogo fuli mai pea kotou mahino ki ʼaku palalau.+ 15 ʼE mole ko te meʼa ʼae ʼe ulu ki te tagata ka ina ʼulihi. Kae ʼe ko te ʼu meʼa ʼae ʼe haʼu ki tuʼa ka ina ʼulihi.”+ 16* ——
17 Pea ʼi tana hu ki te loto fale ʼo mamaʼo mai te hahaʼi, neʼe kamata faifehuʼi age ʼana tisipulo ʼo ʼuhiga mo te lea fakatata ʼaia.+ 18 Koia neʼe ina ui age: “Mo koutou foki, ʼe kotou hage koa ko natou ʼae ʼe mole mahino? ʼE mole kotou iloʼi koa ʼe mole he meʼa ʼe haʼu mai tuʼa ki te tagata ʼe feala ke ina ʼulihi, 19 he ʼe mole hu ia ki tona loto, kae ki tona fatu pea ʼe fakaalu leva ia ki tuʼa?” Koia neʼe ina fakaha ai ʼe maʼa ia meʼa kai fuli. 20 Neʼe ina hoko atu: “Ko te meʼa ʼae ʼe haʼu ki tuʼa mai te tagata ʼae ʼe ina ʼulihi.+ 21 He ʼe haʼu mai te loto ʼo te tagata+ te ʼu fakakaukau kovi: te ʼu felaveʼi fakasino heʼe ʼaoga,* mo te ʼu kaihaʼa, mo te ʼu fakapo, 22 mo te tono, mo te manumanū, mo te agakovi, mo te kaka, mo te ʼu aga fakalialia,* mo te maheka,* mo te laukovi, mo te fialahi pea mo te agavale. 23 ʼE haʼu te ʼu meʼa kovi fuli ʼaia mai te loto ʼo te tagata pea ʼe ina ʼulihi.”
24 Pea neʼe tuʼu ake leva ʼo alu ki te koga fenua ʼo Tile mo Sitoni.+ Neʼe hu ai ki he loto fale. Neʼe mole ina loto ke iloʼi e he tahi, kae neʼe mole feala ia ke nofo fakapulipuli. 25 Neʼe ʼi ai te fafine ko tana kiʼi taʼahine neʼe ulu sino ai te laumalie kovi. ʼI tana logo ki te palalau ʼo ʼuhiga mo Sesu, neʼe haʼu aipe ʼo tuʼutuli ifo ki ʼona vaʼe.+ 26 Neʼe ko te fafine Keleka, mai te potu fenua ʼo* Fenisia ʼi Silia. Neʼe liuliuga tana kole age ke ina kapu te temonio ʼae neʼe ulu sino ʼi tana taʼahine. 27 Neʼe ina ui: “Tuku muʼa ke makokona te ʼu fanau. ʼE mole lelei ke toʼo te foʼi pane ʼa te ʼu fanau ʼo laku ki te ʼu ʼuhiʼi kuli.”+ 28 Kae neʼe tali e te fafine: “ ʼIo, ʼAliki, kae ʼi te lalo laupapa ʼe kai e te ʼu ʼuhiʼi kuli te ʼu eveʼi pane ʼa te ʼu kiʼi fanau.” 29 Koia neʼe ina ui age: “Alu la, kua mavae te temonio ʼi tau taʼahine ʼuhi ko tau palalau ʼaia.”+ 30 ʼI tana liliu atu ki tona ʼapi, neʼe ina maʼu tana kiʼi taʼahine ʼe takoto ʼi te palepale. Kua mavae te temonio ia ia.+
31 Neʼe mavae leva ia Sesu mai te koga fenua ʼo Tile. Neʼe alu ki Sitoni ʼo fakalaka ʼi te koga fenua ʼo Tekapole,* pea kaku ai ki te Tai ʼo Kalilea.+ 32 ʼI te koga meʼa ʼaia, neʼe ʼaumai kia ia he tagata tuli mo ʼalelo vale.+ Pea neʼe natou kole mamahi age ke ina hili tona nima kia ia. 33 Neʼe ina toʼo ʼateaina ai ke mamaʼo mai te hahaʼi. Neʼe ina ʼai ʼona kauʼi tuhi ki te ʼu taliga ʼo te tagata, pea ʼi tana ʼosi ʼaʼanu, neʼe fa ki tona ʼalelo.+ 34 Neʼe hiki ake ʼona mata ki te lagi. Neʼe manava lahi, ʼo ina ui ki ai: “Efata,” ko tona fakaʼuhiga, “Ke ke ava.” 35 Neʼe ava ai ʼona taliga,+ neʼe mole kei faigataʼa tana palalau, ʼo palalau lelei ai. 36 Neʼe fakatotonu age e Sesu ke ʼaua naʼa natou fakaha ki he tahi.+ Kae neʼe ʼaʼasili tanatou fakamatala logope la tana fakatotonu liuliuga age.+ 37 Neʼe natou punamaʼuli ʼaupito,+ ʼo ui: “ ʼE fakaofoofo ʼana gaue fuli. He ʼe kua toe logo te kau tuli mo toe palalau te kau ʼalelo mate.”+
8 ʼI te ʼu ʼaho ʼaia, neʼe toe fakatahitahi mai te hahaʼi kaugamalie kia Sesu. ʼI te mole ʼi ai hanatou meʼa kai neʼe ina fekauʼi mai te ʼu tisipulo ʼo ina ui age: 2 “ ʼE au ʼofa ki te hahaʼi ʼaeni,+ he kua ʼaho tolu tanatou nonofo mo au pea ʼe mole ʼi ai hanatou meʼa kai.+ 3 Kapau ʼe au fakaliliu pakupaku natou ki ʼonatou ʼapi, ʼe natou matapopo anai ʼi te ala, pea ko ʼihi ia natou ʼe nonofo mamaʼo.” 4 Kae neʼe tali age e ʼana tisipulo: “ ʼE lavaki te koga meʼa ʼaeni. Kofea ʼae ʼe feala ke toʼo mai ai ni foʼi pane ʼe feʼauga ke makokona ai te hahaʼi ʼaeni?” 5 Neʼe ina fehuʼi age: “Ko ʼakotou foʼi pane ʼe fia?” Neʼe natou tali: “ ʼE fitu.”+ 6 Neʼe ina fakatotonu leva ki te hahaʼi ke natou nonofo ki lalo. Neʼe ina toʼo te ʼu foʼi pane ʼe fitu mo fai he fakafetaʼi. Neʼe ina tofitofi te ʼu foʼi pane mo foaki ki ʼana tisipulo ke natou tufatufa ki te hahaʼi.+ 7 Neʼe toe ʼi ai mo te ʼu kiʼi ika. ʼI tana ʼosi faikole neʼe ina ui leva kia natou ke natou tufatufa. 8 Neʼe natou kakai ai ʼo makokona. Neʼe natou tanaki te ʼu toega kai, ʼo fofonu ai kato lalahi* ʼe fitu.+ 9 Neʼe ko te teitei toko 4 000 tagata. Pea neʼe ina fakaliliu leva natou.
10 Neʼe heka atu aipe ki te vaka mo ʼana tisipulo ʼo natou olo ki te koga fenua ʼo Talamanuta.+ 11 Neʼe fakaovi age ai te kau Faliseo ʼo fakafihiʼi ia ia. Neʼe natou kole ke ina fakaha age he fakailoga mai te ʼAtua, he neʼe natou fia ʼahiʼahiʼi ia Sesu.+ 12 Koia neʼe manava lahi ai ʼo ina tali age: “He koʼe ʼe kumi e te taʼiake ʼaeni he fakailoga?+ ʼE au tala moʼoni atu, ʼe mole foaki anai he fakailoga ki te taʼiake ʼaeni.”+ 13 Neʼe mavae leva mai ia natou, ʼo toe heka ki te vaka, pea neʼe alu ki te tahi kauvai.
14 Kae neʼe galo ke toʼo e te ʼu tisipulo ni foʼi pane. Neʼe ko tanatou foʼi pane pe ʼe tahi ʼi te vaka.+ 15 Neʼe fakatotonu fakahagatonu age e Sesu kia natou: “Kotou tokakaga ki te meʼa fakatupu ʼa te kau Faliseo mo te meʼa fakatupu ʼa Helote.”+ 16 Koia neʼe natou fefihiʼaki he neʼe mole ʼi ai hanatou foʼi pane. 17 ʼI tana tokagaʼi neʼe ina ui age: “He koʼe ʼe kotou fefihiʼaki ʼi te mole ʼi ai hakotou foʼi pane? ʼE heʼeki koa la kotou mahino? ʼE heʼeki kotou malama? ʼE kei fakapoʼuli koa ʼokotou ʼatamai? 18 ‘ ʼE ʼi ai ʼokotou mata, kae ʼe mole koa la kotou sisio? ʼE ʼi ai ʼokotou taliga, kae ʼe mole koa la kotou logo?’ ʼE mole kei kotou manatuʼi koa la 19 taku haga ʼo tofitofi te ʼu foʼi pane ʼe nima+ maʼa te toko 5 000 tagata? ʼE ko kato toega meʼa kai ʼe fia neʼe kotou tanaki?” Neʼe natou tali: “ ʼE hogofulu-ma-lua.”+ 20 “ ʼI taku haga ʼo tofitofi te ʼu foʼi pane ʼe fitu maʼa te toko 4 000 tagata, ko kato lalahi* ʼe fia neʼe kotou fakafofonu ʼaki te ʼu toega meʼa kai?” Neʼe natou tali: “ ʼE fitu.”+ 21 Koia neʼe ina ui age: “ ʼE heʼeki koa mahino koutou?”
22 ʼI tanatou kaku ki Petesaita, neʼe ʼaumai ai e te hahaʼi te tagata kivi, pea neʼe natou kole mamahi age ke fa ki ai.+ 23 Neʼe ina puke ai te nima ʼo te tagata kivi ʼo ina taki ki te tuʼa kolo. ʼI tana ʼosi ʼanuhi ʼona mata,+ neʼe ina hili ki ai ʼona nima ʼo ina fehuʼi age: “ ʼE ke sio ki he meʼa?” 24 Neʼe sio te tagata ki muʼa ʼo ina tali: “ ʼE au sio ki he hahaʼi, kae ʼe hage ko he ʼu fuʼu ʼakau ʼe haʼele.” 25 Neʼe toe hili e Sesu ʼona nima ki te ʼu mata ʼo te tagata, pea tasilo ai tana sio. Kua malama lelei ʼona mata, pea kua sio lelei kia meʼa fuli. 26 Neʼe fakaliliu e Sesu ia ia ki tona ʼapi, ʼo ina ui: “ ʼAua naʼa ke hu ki te kolo.”
27 Neʼe alu leva ia Sesu mo ʼana tisipulo ki te ʼu kolo liliki ʼo te koga fenua ko Sesalea Filipo. ʼI tanatou faifagona, neʼe ina fai te fehuʼi ʼaeni: “ ʼI te lau ʼa te hahaʼi, ko ai ia au?”+ 28 Neʼe natou tali age: “Ko Soane Patita,+ kae ki ʼihi ko Elia,+ pea ki ʼihi leva, ko he tahi ʼi te kau polofeta.” 29 Neʼe ina fehuʼi leva kia natou: “Kae kia koutou, ko ai ia au?” Neʼe tali age e Petelo: “Ko koe ko Kilisito.”*+ 30 Neʼe ina fakatotonu ai ke ʼaua naʼa natou palalau ki he tahi ʼo ʼuhiga mo ia.+ 31 Pea neʼe ina fakamahino age, ʼe lahi anai te fakamamahiʼi ʼo te Foha ʼo te tagata, ʼe liʼaki anai e te kau takitaki Sutea, mo te kau pelepitelo pule mo te kau sekelipa pea ʼe matehi anai,+ hili ki ai ʼaho ʼe tolu pea ʼe fakatuʼuake anai.+ 32 ʼEi, neʼe palalau fakahagatonu kia natou. Neʼe toʼo leva ia ia e Petelo pea ina fakatonutonuʼi.+ 33 Kae neʼe haga ia Sesu ʼo sioʼi ʼana tisipulo, mo fakatonutonuʼi ia Petelo. Neʼe ina ui: “Fakalaka ʼi ʼoku tuʼa, Satana! koteʼuhi ʼe mole ke maʼu te ʼu manatu ʼa te ʼAtua, kae ko te ʼu manatu ʼa te tagata.”+
34 Neʼe ina pauʼi mai leva te hahaʼi mo ʼana tisipulo, ʼo ina ui: “Kapau ʼe fia muli mai he tahi, ʼe tonu ke fakafisi kia ia totonu ʼo ina toʼo tona pou fakamamahi* pea mo haga muli mai ia te au.+ 35 Koteʼuhi ko ʼae ʼe faiga ke ina haofaki tona maʼuli,* ʼe mate anai ia. Kae ko ʼae ʼe mate ʼuhi ko au peʼe ʼuhi ko te logo lelei, ʼe toe maʼuli anai.+ 36 Koia kotea anai tona ʼaoga ki he tagata hana maʼu te malamanei katoa kae mate ai?+ 37 Peʼe kotea anai ka foaki e he tagata moʼo fetogi ʼaki tona maʼuli?*+ 38 Koteʼuhi ko ʼae ʼe ufiufi anai kia te au mo ʼaku folafola ʼi te taʼiake heʼe agatonu mo agahala ʼaeni, ʼe toe ufiufi anai mo te Foha ʼo te tagata ki ai,+ moka haʼu ʼi te kololia ʼo tana Tamai fakatahi mo te kau ʼaselo maʼoniʼoni.”+
9 Pea neʼe ina toe ui kia natou: “ ʼE au tala moʼoni atu, ko ʼihi ia koutou ʼae ʼi heni, ʼe mole mamate anai kae heʼeki sisio ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua kua haʼu ʼi tona mafimafi.”+ 2 Hili ki ai ʼaho ʼe ono, neʼe toʼo e Sesu ia Petelo, mo Sakopo pea mo Soane, ʼo natou hake ki he moʼuga maʼoluga. Neʼe natou sisio ai ki te fetogi ʼo tona agaaga,+ 3 neʼe gigila mo hihina ʼona kofu tuʼa, ʼo mole feala ki he tahi ʼe fakamaʼa teu ʼi te kele ke ina fakahihina feia he ʼu teu. 4 Pea neʼe ha kia natou te polofeta ko Elia mo Moisese ʼe nā faipalalau mo Sesu. 5 Pea neʼe ui leva e Petelo kia Sesu: “ ʼAliki, ʼe lelei ke matou ʼi heni. Tou fakatuʼu he ʼu fale la ʼe tolu, he tahi maʼa koe, he tahi maʼa Moisese mo he tahi maʼa Elia.” 6 ʼI tona fakahagatonu, neʼe mole kei ina iloʼi he meʼa ke ina fai, he neʼe kua natou matataku. 7 Neʼe ha leva he ʼao ʼo ʼaofi natou, pea neʼe natou logo ai ki he leʼo+ mai te ʼao, ʼe ina ui: “Ko toku ʼAlo ʼaeni, toku ʼofaina.+ Kotou fakalogo kia te ia.”+ 8 Pea fokifa pe, neʼe natou fesioʼaki mo tokagaʼi neʼe mole kei ʼi ai he tahi gata pe kia Sesu.
9 ʼI tanatou hihifo mai te moʼuga, neʼe ina fakatotonu age ke ʼaua naʼa natou fakamatala ki he tahi te meʼa ʼae neʼe sisio ki ai,+ ʼo kaku ki te fakatuʼuake ʼo te Foha ʼo te tagata mai te kau mate.+ 10 Neʼe natou fakalogo ki te fakatotonu ʼaia,* kae neʼe natou feuiʼaki pe kotea te fakaʼuhiga ʼo tana ui ʼae ‘ ʼo kaku ki tona fakatuʼuake mai te kau mate.’ 11 Neʼe natou fehuʼi age: “He koʼe koa ʼe ui e te kau sekelipa ʼe tonu muʼa+ ke haʼu ia Elia?”+ 12 Neʼe ina tali: “ ʼE moʼoni, ʼe haʼu muʼa ia Elia pea ʼe ina fakatokatoka anai ia meʼa fuli.+ Kae he koʼe ʼe tohi ʼo ʼuhiga mo te Foha ʼo te tagata ʼe tau anai mo ni mamahi lahi+ mo fakalainoaʼi?+ 13 Kae ʼe au tala atu, kua haʼu ia Elia.+ Pea neʼe natou fai kia ia meʼa fuli neʼe natou loto ki ai, ohage pe ko tona tohi ʼo ʼuhiga mo ia.”+
14 ʼI tanatou tau atu ki te ʼu tisipulo ʼae, neʼe natou sisio ki he hahaʼi kaugamalie ʼi ʼonatou tafa, ʼe natou fefihiʼaki mo he ʼu sekelipa.+ 15 Kae ʼi te sio pe ʼa te hahaʼi fuli kia Sesu, neʼe natou punamaʼuli ai, ʼo feleleʼi mai ʼo fakamalo kia te ia. 16 Koia neʼe ina fehuʼi age: “Kotea ʼae ʼe kotou fefihiʼaki ai mo natou?” 17 Neʼe ʼi ai te tahi mai te hahaʼi neʼe ina tali age: “ ʼAliki, neʼe au ʼaumai toku foha ʼe ulu sino ai he laumalie kovi ʼo tupu ai tona ʼalelo mate.+ 18 ʼI te potu fuli pe ʼae ʼe ina ʼohofi ai, ʼe ina peʼehi ki te kele. ʼE hali te savai mai te gutu ʼo te tamasiʼi, mo gugu nifo mo gaʼegaʼe ʼaupito. Neʼe au kole ki ʼau tisipulo ke natou kapu, kae neʼe mole natou lavaʼi.” 19 Neʼe ina tali age: “Taʼiake heʼe tui,+ ʼe kaku ki ʼafea taku nofo mo koutou? ʼE kaku ki ʼafea taku katakiʼi koutou? Kotou ʼaumai ia ia.”+ 20 Koia neʼe natou ʼaumai ai te tama. Kae ʼi tana sio kia Sesu, neʼe tete atu aipe te tamasiʼi ʼuhi ko te laumalie kovi, pea toka ifo ki te kele, mo femakafulifuliʼaki, mo hali te savai mai tona gutu. 21 Neʼe fehuʼi e Sesu ki te tamai: “Kua fualoa koa te hoko ʼo te faʼahi ʼaeni?” Neʼe ina tali: “Talu mai tana kei veliveli. 22 Neʼe tau li ia ia e te laumalie kovi ki te afi peʼe ki te vai ke mate ai. Kae kapau ʼe feala ke ke fai he meʼa, ʼofa mai ʼo tokoni kia maua.” 23 Neʼe tali e Sesu: “He koʼe ʼe ke ui: ‘Kapau ʼe feala’? ʼE feala ia meʼa fuli kia ia ʼae ʼe tui.”+ 24 ʼI te temi pe ʼaia, neʼe kalaga te tamai ʼa te tamasiʼi: “ ʼE au tui! Tokoni mai ki te faʼahi ʼae ʼe vaivai ai taku tui!”+
25 Pea neʼe tokagaʼi e Sesu ʼe feleleʼi mai te hahaʼi kaugamalie kia natou, ʼo ina pupulaʼi te laumalie kovi: “Laumalie ʼalelo mate mo tuli, ʼe au fakatotonu atu, mavae mai ia ia pea ʼaua naʼa ke toe ulu sino ai!”+ 26 Neʼe luluʼi e te laumalie te tamasiʼi mo kalaga pea neʼe mavae ai. Pea neʼe hage ia kua mate te tamasiʼi, ʼo ui e te tokolahi: “Kua mate ia!” 27 Kae neʼe puke e Sesu tona nima ʼo fakatuʼuake, pea neʼe tuʼu ake ai. 28 ʼI te hu leva ʼa Sesu ki he loto fale, neʼe fehuʼi ʼateaina age e ʼana tisipulo: “He koʼe neʼe mole matou lava kapu te laumalie kovi?”+ 29 Neʼe ina tali age: “Ko te faʼahiga laumalie ʼaia ʼe hoki mavae pe ia ʼaki te faikole.”
30 Pea neʼe natou mavae mai ai ʼo fakalaka ʼi Kalilea, kae neʼe mole ina loto ke iloʼi e he tahi. 31 Neʼe ina fakamahino ki ʼana tisipulo: “ ʼE tuku anai te Foha ʼo te tagata ki te ʼu nima ʼo ʼona fili, ʼe natou matehi anai.+ Kae hili ki ai ʼaho ʼe tolu ki tona mate ʼe fakatuʼuake anai.”+ 32 Neʼe mole mahino natou ki tana palalau, kae neʼe natou tuʼania ʼi te faifehuʼi kia te ia.
33 Neʼe natou kaku leva ki Kapenaume. ʼI tana ʼosi hu ki te loto fale, neʼe ina fehuʼi age: “Neʼe kotea ʼae neʼe kotou fefihiʼaki ai ʼi te ala?”+ 34 Neʼe natou fakalologo, he ʼe ʼi te ala neʼe natou fefihiʼaki pe ko ai ʼae e lahi age ia natou. 35 Neʼe heka ai ʼo pauʼi te toko Hogofulu-ma-lua mo ui: “Kapau ʼe loto he tahi ke ʼuluaki, ʼe tonu ke liliu ʼo veliveli ʼi te hahaʼi fuli pea mo faifekau ki te hahaʼi fuli.”+ 36 Pea neʼe ina toʼo he kiʼi tamasiʼi ʼo ina fakatuʼu ʼi ʼonatou muʼa, mo faʼufua ki ai, ʼo ina ui: 37 “Ko ʼae ʼe ina tali he kiʼi tamasiʼi ia natou ʼaeni+ ʼuhi ko toku huafa, ʼe ina toe tali foki mo au. Pea ko ʼae ʼe ina tali au, ʼe mole gata pe tana tali au kae ʼe ina toe tali mo Ia ʼae neʼe ina fekauʼi mai au.”+
38 Neʼe ui age e Soane: “ ʼAliki, neʼe matou sisio ki he tahi neʼe ina kapu te ʼu temonio ʼaki tou huafa. Neʼe matou faigaʼi ke matou taʼofi he ʼe mole mulimuli ia tatou.”+ 39 Kae neʼe tali e Sesu: “ ʼAua naʼa kotou faigaʼi ke kotou taʼofi, he ʼe mole ʼi ai he tahi ʼe ina fai anai he milakulo ʼaki toku huafa mo ina laukoviʼi atu aipe ia au. 40 He ʼe ko ʼae ʼe mole fakafeagai mai kia tatou, ʼe kau ia mo tatou.+ 41 Pea ko ʼae ʼe ina foaki atu he ipu vai ke kotou iinu he ʼe kotou kau mo Kilisito,*+ ʼe au tala moʼoni atu, ʼe ina maʼu anai tona fakapale.+ 42 Kae ko ʼae ʼe ina fakatukia he tahi ia natou liliki ʼaeni ʼe tui kia te au, ʼe lelei age ke tau ki tona kia he foʼi maka momosi fulumeto* pea ke li ki te tai.+
43 “Pea kapau ʼe ke higa ʼuhi ko tou nima, haga ʼo tuʼusi. ʼE lelei age tau nima tahi kae ke maʼu te maʼuli, ʼi tau nima lua kae ke alu koe ki te Seʼeni,* te afi ʼae ʼe mole feala ke tamateʼi.+ 44* —— 45 Pea kapau ʼe ke higa ʼuhi ko tou vaʼe, haga ʼo tuʼusi. ʼE lelei age tau vaʼe tahi kae ke maʼu te maʼuli, ʼi tau vaʼe lua kae li koe ki te Seʼeni.*+ 46* —— 47 Pea kapau ʼe ke higa ʼuhi ko tou mata, haga ʼo liʼaki.+ ʼE lelei age ke ke hu ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼe ke mata tahi, ʼi tau maʼu ʼou mata ʼe lua kae li koe ki te Seʼeni,*+ 48 ʼae ʼe mole mate ai te ʼugaga pea mo te afi.+
49 “ ʼE masimaʼi anai te tagata fuli ʼaki te afi.+ 50 ʼE lelei te masima, kae kapau ʼe puli tona kona, pea ʼe feafeaʼi anai hakotou toe fakakonakonaʼi?+ Ke kotou maʼu te masima ia koutou,+ pea ke kotou fetokaleleiʼaki.”+
10 Neʼe mavae mai ai ia Sesu ʼo fakalaka ʼi te Solotane, ʼo alu ki te koga fenua ʼo Sutea. Pea neʼe toe fakatahitahi mai kia te ia te hahaʼi tokolahi. Neʼe faiakonaki kia natou, ohage pe ko tana fai mahani.+ 2 Pea neʼe fakaovi age te kau Faliseo ʼo ʼahiʼahiʼi ia ia. Neʼe natou fehuʼi age pe ʼe gafua ki he tagata ke mavete mo tona ʼohoana.+ 3 Neʼe ina fehuʼi age: “Kotea ʼae neʼe fakatotonu atu e Moisese?” 4 Neʼe natou tali: “Neʼe fakagafua e Moisese ke foaki e te tagata ki tona ʼohoana he tohi mavete pea mo ina fakamavae.”+ 5 Kae neʼe tali age e Sesu: “Neʼe ina tohi te fakatotonu ʼaia maʼa koutou,+ ʼuhi ko te fefeka ʼo ʼokotou loto.+ 6 Kae ʼi te kamataʼaga, ‘neʼe fakatupu naua e te ʼAtua tagata mo fafine.+ 7 Koia, ʼe mavae anai te tagata mai tana tamai mo tana faʼe,+ 8 ʼo nā liliu ai ko he kakano ʼe tahi,’+ ʼo mole kei nā toko lua, kae ko he kakano pe ʼe tahi. 9 Koia, ke ʼaua naʼa veteki e te tagata te meʼa ʼae neʼe fakatahiʼi e te ʼAtua.”+ 10 Pea ʼi tanatou ʼi fale, neʼe faifehuʼi te ʼu tisipulo kia te ia ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia. 11 Neʼe ina tali age: “Ko te tagata ʼae ʼe mavete mo tona ʼohoana pea toe ʼohoana mo he tahi age, ʼe tono+ ia ki tona ʼuluaki ʼohoana. 12 Pea kapau leva ʼe mavete he fafine mo tona ʼohoana pea toe ʼohoana mo he tahi age, ʼe tono ia.”+
13 Pea neʼe ʼaumai kia te ia e te hahaʼi te ʼu kiʼi tamaliki ke fa kia natou, kae neʼe munaʼi natou e te kau tisipulo.+ 14 ʼI te sio ʼa Sesu ki ai, neʼe ita ai mo ina ui age: “Kotou tuku te ʼu kiʼi tamaliki ke ʼomai kia te au, pea ʼaua naʼa kotou taʼofi, koteʼuhi ko te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼe ʼa natou ʼae ʼe hage ko te ʼu kiʼi tamaliki ʼaeni.+ 15 ʼE au tala moʼoni atu kia koutou, ko ʼae ʼe mole ina tali te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ohage ko he kiʼi tamasiʼi, ʼe mole hu anai ia ki ai.”+ 16 Neʼe faʼufua ai ki te ʼu kiʼi tamaliki pea mo tapuakiʼi ʼo hili ʼona nima kia natou.+
17 Pea ʼi tana mavae mai ai, neʼe lele age te tagata ʼo tuʼutuli ifo ʼi ʼona muʼa mo fehuʼi age: “ ʼAliki Agalelei, kotea ʼae ʼe tonu ke au fai ke au maʼu ai te maʼuli heʼe gata?”+ 18 Neʼe tali e Sesu: “He koʼe ʼe ke ui ʼe au agalelei? Ko te tokotahi pe ʼe agalelei, ʼe ko te ʼAtua.+ 19 ʼE ke iloʼi te ʼu fakatotonu: ‘ ʼAua naʼa ke faifakapo,+ ʼaua naʼa ke tono,+ ʼaua naʼa ke kaihaʼa,+ ʼaua naʼa ke fai he fakamoʼoni loi,+ ʼaua naʼa ke kakaʼi he tahi,+ fakaʼapaʼapa ki tau tamai pea mo tau faʼe.’ ”+ 20 Neʼe tali e te tagata: “ ʼAliki, ʼe au mulimuli ki te ʼu fakatotonu fuli ʼaia talu mai taku kei veliveli.” 21 Neʼe sio ki ai ia Sesu pea mo ʼofa ai, ʼo ina ui age: “Ko te meʼa pe ʼe tahi ʼe kei toe ke ke fai: Alu ʼo fakatau ʼou koloa mo foaki ki te kau masiva, pea ʼe ke maʼu anai he koloa ʼi selo. Pea ke haʼu ʼo mulimuli mai ia te au.”+ 22 Kae neʼe mamahi ʼi tana logo ki te tali ʼa Sesu, ʼo alu lotomamahi ai koteʼuhi neʼe lahi ʼona koloa.+
23 Neʼe fesioʼaki ia Sesu pea ina ui ki ʼana tisipulo: “ ʼE faigataʼa ʼaupito anai kia natou ʼae ʼe maʼu koloa hanatou hu ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua.”+ 24 Neʼe punamaʼuli te kau tisipulo ʼi ʼana palalau. Koia neʼe toe ui age e Sesu: “ ʼU fanau, ʼe ko he meʼa faigataʼa te hu ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua! 25 ʼE faigafua age he hu ʼa he kamelo ʼi he pu ʼo he hui tuitui, ʼi he hu ʼa he tagata maʼu koloa ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua.”+ 26 Neʼe toe ʼasili ai tanatou punamaʼuli ʼo natou fehuʼi age:* “Ko ai ʼape ʼae ka haofaki?”+ 27 Neʼe sio fakahagatonu ia Sesu kia natou, pea neʼe ina tali age: “ ʼE mole feala ia ki te tagata, kae ki te ʼAtua ko meʼa fuli ʼe feala.”+ 28 Neʼe ui age e Petelo: “Kua matou tuku ia meʼa fuli kae matou mulimuli ia te koe.”+ 29 Neʼe tali age e Sesu: “ ʼE au tala moʼoni atu kia koutou: Ko he tahi kua ina tuku tona ʼapi, peʼe ko ʼona tehina, peʼe ko ʼona tokolua, peʼe ko tana faʼe, peʼe ko tana tamai, peʼe ko ʼana fanau, peʼe ko ʼana gaueʼaga ʼuhi ko au pea mo te logo lelei,+ 30 ʼe ina maʼu anai ʼo liuga 100 ʼi te temi nei ni ʼapi, mo ni tehina, mo ni tokolua, mo ni faʼe, mo ni fanau, mo ni gaueʼaga, ʼaki he ʼu fakataga+ pea ʼe ina maʼu anai mo te maʼuli heʼe gata ʼi te malama* ʼae ka hoko mai. 31 Kae tokolahi ia natou ʼae ʼe mumuʼa ʼe natou mumuli anai, pea ko natou ʼae ʼe mumuli ʼe natou mumuʼa anai.”+
32 ʼI tanatou hake ki Selusalemi, neʼe muʼamuʼa ia Sesu ia natou. Neʼe natou punamaʼuli, kae neʼe matataku ia natou ʼae neʼe natou muliʼi te kau tisipulo. Pea neʼe ina toe toʼo ʼateaina te toko Hogofulu-ma-lua ʼo ina ui age te ʼu meʼa ʼaeni ka hoko kia te ia:+ 33 “ ʼE tou hake ki Selusalemi, pea ʼe tuku anai te Foha ʼo te tagata ki te kau pelepitelo pule pea mo te kau sekelipa. ʼE natou fakatuʼā anai ki te mate mo tuku ia ia ki te hahaʼi ʼae ʼe mole Sutea. 34 ʼE natou manukiʼi anai, mo ʼanuʼanuhi, mo huipiʼi, pea mo matehi ia ia. Kae hili ki ai ʼaho ʼe tolu, ʼe fakatuʼuake anai.”+
35 Neʼe fakaovi age leva ia Sakopo mo Soane, te ʼu foha ʼo Sepeteo+ ʼo nā ui: “ ʼAliki, ʼe ma loto ke ke fai te meʼa ʼae ka ma kole atu.”+ 36 Neʼe ina tali age: “Kotea ʼae ʼe kolua loto ki ai?” 37 Neʼe nā tali age: “ ʼE ma loto ke ma heheka ʼi ʼou tafa, he tahi ʼi tou toʼomataʼu pea mo he tahi ʼi tou toʼohema, moka fakakololiaʼi koe.”+ 38 Kae neʼe tali age e Sesu: “ ʼE mole kolua mahino ki te meʼa ʼae ʼe kolua kole mai. ʼE kolua lava inu koa ki te ipu ʼae ʼe au inu ki ai? Peʼe kolua lava papitema koa ki te papitema ʼae ʼe au lolotoga papitema ai?”+ 39 Neʼe nā tali age: “ ʼE ma lavaʼi.” Pea ui age e Sesu: “ ʼE kolua iinu anai ki te ipu ʼae ʼe au inu, pea ʼe kolua papitema anai ki te papitema ʼae ʼe au lolotoga papitema ai.+ 40 Kae ki te heka ʼi toku toʼomataʼu peʼe ko toku toʼohema ʼe mole fakalogo ia kia te au, kae ʼe ʼa natou ʼae neʼe teuteuʼi ki ai.”
41 ʼI te iloʼi e te toko hogofulu te meʼa ʼae neʼe fai e Sakopo mo Soane, neʼe natou iita ai.+ 42 Kae neʼe pauʼi natou e Sesu ’o ina ui age: “ ʼE kotou iloʼi ko natou ʼae ʼe hage ko te ʼu hau ʼo te ʼu puleʼaga ʼe natou puleʼi te hahaʼi pea ʼe toe takitaki fakamalohi te hahaʼi e te kau maʼu tuʼulaga.+ 43 ʼE mole tonu ke kotou feia. Kae ko ʼae ʼe loto ke liliu ʼo lahi, ʼe tonu ke ina tauhi koutou.+ 44 Pea ko ʼae ʼe loto ke ʼuluaki, ʼe tonu ke kaugana kia koutou fuli. 45 Koteʼuhi ko te Foha ʼo te tagata, neʼe mole haʼu ia ke tauhi ia ia, kae ke ina tauhi te hahaʼi+ pea mo foaki tona maʼuli* ko he totogi* maʼa te tokolahi.”+
46 Pea neʼe natou hu leva ki Seliko. Kae ʼi te mavae mai ai ʼa Sesu mo ʼana tisipulo pea mo te hahaʼi kaugamalie, neʼe heka ʼi te vaʼe ala te tagata masiva mo kivi ko Paletimeo (te foha ʼo Timeo).+ 47 Kae ʼi tana logo ʼae ko Sesu te tagata Nasaleti ʼae neʼe fakalaka, neʼe kalaga ai: “Sesu, foha ʼo Tavite,+ ʼofa mai kia au!”+ 48 Neʼe munaʼi ai ia ia e te tokolahi ke nofo fakalogologo, kae neʼe toe ʼasili tana kalaga: “Foha ʼo Tavite, ʼofa mai kia au!” 49 Neʼe tuʼu ai ia Sesu ʼo ina ui: “Pauʼi mai ia ia.” Pea neʼe natou pauʼi mo ui ki te tagata kivi: “Ke ke lotomalohi! Tuʼu ake, he ʼe ina pauʼi mai koe.” 50 Neʼe ina liʼaki ai tona kofu tuʼa, mo mafuta ake ʼo alu kia Sesu. 51 Neʼe fehuʼi age e Sesu: “Kotea ʼae ʼe ke loto ke au fai maʼa koe?” Neʼe tali age e te tagata kivi: “ ʼAliki,* ke au toe sio.” 52 Neʼe ui age e Sesu: “Alu la. Kua fakamalolo koe e tau tui.”+ ʼI te temi pe ʼaia neʼe toe sio ai,+ pea neʼe ina muliʼi leva ia Sesu.
11 ʼI tanatou fakaovi ki Selusalemi, neʼe natou tau atu ki te Moʼuga ʼo Oliveto ʼae ʼe tuʼu ovi ki te ʼu kolo ko Petefase mo Petania.+ Neʼe ui e Sesu ki ʼana tisipulo ʼe toko lua:+ 2 “Kolua olo ki te kolo ʼae ʼe haga mai. ʼI takolua hu atu pe ki ai, ʼe kolua maʼu anai he asino mui ʼe haʼi, neʼe heʼeki heka ki ai he tahi. Kolua veteki ʼo taki mai ki heni. 3 Pea kapau ʼe fehuʼi atu e he tahi: ‘He koʼe ʼe kolua fai te faʼahi ʼaia?’ kolua tali age: ‘ ʼE ʼaoga ki te ʼAliki pea ʼe toe liufaki atu pe anai.’ ” 4 Neʼe nā olo ai pea nā maʼu atu te asino mui ʼe haʼi ʼi te vaʼe matapa ʼi te ala, ʼo nā veteki ai.+ 5 Kae neʼe fehuʼi age e ʼihi ʼae neʼe tutuʼu ai: “He koʼe ʼe kolua veteki te asino?” 6 Pea neʼe nā tali ohage pe ko tona ui age e Sesu, pea neʼe natou tuku ai ke nā olo.
7 Neʼe nā taki mai te asino mui+ kia Sesu, pea neʼe natou faliki ʼaki ʼonatou kofu tuʼa pea neʼe heka leva ki ai.+ 8 Tokolahi neʼe natou fofola ʼonatou kofu tuʼa ʼi te ala, pea neʼe tuʼusi e ʼihi te ʼu vaʼa ʼakau ʼae ʼe failaulau mai te ʼu gaueʼaga.+ 9 Neʼe kalaga ia natou ʼae neʼe muʼamuʼa pea mo natou ʼae neʼe mumuli mai: “ ʼAtua, ʼe matou kole atu ke ke haofaki ia ia!+ Ke tapuakiʼi ia ia ʼae ʼe haʼu ʼi te huafa ʼo Sehova!*+ 10 Ke tapuakiʼi te Puleʼaga ʼo tatatou tamai ko Tavite ʼae ka hoko mai!+ ʼE matou kole atu, ʼAtua ʼae ʼe ʼi selo, haofaki ia ia!” 11 Pea neʼe hu ia ki Selusalemi, ki te fale lotu, ʼo vakavakaʼi. Pea ʼi te kua afiafi, neʼe alu leva ki Petania mo te toko Hogofulu-ma-lua.+
12 ʼI te ʼaho ake, ʼi tanatou mavae mai Petania, neʼe ina logoʼi tona fia kai.+ 13 Neʼe sio mai mamaʼo ki he fuʼu fiku neʼe failau pea neʼe alu ai ʼo vakaʼi pe ʼe fua. Kae ʼi tana fakaovi atu ki ai, neʼe ina tokagaʼi ko te ʼu lau pe, koteʼuhi heʼeki hoko tona temi fua. 14 Koia neʼe ina ui ai: “Ke ʼaua naʼa toe kai he tahi ki ʼou fua.”+ Pea neʼe logo ki ai ʼana tisipulo.
15 Kua natou tau mai leva ki Selusalemi. Neʼe hu ai ki te fale lotu pea neʼe ina kapu natou ʼae neʼe faifakatau pea mo totogi ni koloa. Neʼe ina tokatokahi ai te ʼu laupapa ʼo te hahaʼi fetogi paʼaga pea mo te ʼu hekaʼaga ʼo natou ʼae neʼe fakatau lupe.+ 16 Pea neʼe mole ina tuku he tahi ke fakalaka mo hana meʼa ʼi te loto fale lotu. 17 Pea neʼe faiakonaki mo ui kia natou: “ ʼE mole tohi koa la ‘ ʼE fakahigoaʼi anai toku ʼapi ko he fale faikole maʼa te ʼu puleʼaga fuli’?+ Kae neʼe kotou fakaliliu koutou ko he ʼana ʼo te kau kaihaʼa.”+ 18 Pea ʼi te logo ki ai ʼa te kau pelepitelo pule mo te kau sekelipa, neʼe natou kumi ai he puleʼaki ke matehi ia ia.+ Neʼe natou matataku ia te ia, koteʼuhi neʼe punamaʼuli te hahaʼi fuli ʼi tana faʼahiga faiakonaki.+
19 ʼI te kua afiafi, neʼe natou mavae leva ʼi te kolo. 20 ʼI tanatou toe fakalaka ovi ki te fuʼu fiku kae kei uhuuhu, neʼe natou sisio kua moamoa ʼo feia mo ʼona aka.+ 21 Neʼe manatuʼi e Petelo te aluʼaga ʼae neʼe hoko, ʼo ina ui ai kia Sesu: “Sio ʼAliki! kua moamoa te fuʼu fiku ʼae neʼe ke fakamalaʼia.”+ 22 Neʼe tali age e Sesu: “Kotou tui ki te ʼAtua. 23 ʼE au tala moʼoni atu, ko ʼae ʼe ina ui ki te moʼuga ʼaeni ‘Mahiki pea ke fakato ki te tai,’ kapau ʼe mole lotolotolua kae ʼe tui ʼe hoko anai te meʼa ʼae ʼe ina ui, ʼe hoko moʼoni anai ia.+ 24 Koia ʼe au tala atu ai, ko meʼa fuli ʼe kotou kole ʼi te faikole, kotou tui ʼe kotou maʼu anai, pea ʼe kotou maʼu anai.+ 25 Pea ka kotou faikole, kotou fakamolemole kia ia ʼae ʼe kotou mamahi ki ai, ke feala ki takotou Tamai ʼae ʼe ʼi selo ke ina toe fakamolemole ʼakotou lakahala.”+ 26* ——
27 Neʼe natou toe ʼomai ki Selusalemi. Pea ʼi tana fealuʼaki ʼi te fale lotu, neʼe olo age te kau pelepitelo pule, mo te kau sekelipa pea mo te kau takitaki Sutea, 28 ʼo fehuʼi kia te ia: “Ko ai ʼae neʼe ina fakagafua atu ke ke fai ia te ʼu meʼa ʼaeni?”+ 29 Neʼe tali e Sesu kia natou: “ ʼE ʼi ai taku fehuʼi. Kapau ʼe kotou tali mai, pea ʼe au fakaha atu anai pe ko ai ʼae neʼe ina fakagafua mai ke au fai te ʼu meʼa ʼaeni. 30 Neʼe haʼu koa te papitema ʼae neʼe fai e Soane+ mai selo peʼe mai te tagata? Kotou tali mai.”+ 31 Neʼe natou feuiʼaki: “Kapau ʼe tou ui ‘Mai selo,’ ʼe ina fehuʼi mai anai ‘He koʼe la neʼe mole kotou tui ki ai?’ 32 Kae kapau ʼe tou ui ‘Mai te tagata,’ kotea anai ka hoko?” Neʼe natou matataku ʼi te hahaʼi, he ʼe maʼa natou fuli ko Soane neʼe ko he polofeta moʼoni.+ 33 Koia, neʼe natou tali age kia Sesu: “ ʼE mole matou iloʼi.” Neʼe tali e Sesu: “Mo au la, ʼe mole au fakaha atu anai pe ko ai ʼae neʼe ina fakagafua mai ke au fai te ʼu meʼa ʼaeni.”
12 Pea neʼe kamata palalau kia natou ʼaki ni lea fakatata: “Neʼe to e he tagata he gaueʼaga vite,+ ʼo ina ʼa, mo ina keli he lomiʼaga vite pea mo ina laga ai he tule.+ Neʼe ina tuku age ki he kau gaue kele pea neʼe folau ki te tahi fenua.+ 2 ʼI te hoko mai ʼo te temi toli vite, neʼe ina fekauʼi he tagata kaugana ke alu ki te kau gaue kele, ʼo kumi mai te vahe ʼo te ʼu fuaʼi vite. 3 Kae neʼe natou puke ia ia, ʼo natou ta, pea mo fakaliliu ʼatea. 4 Neʼe ina toe fekauʼi te tahi tagata kaugana pea neʼe natou ta tona ʼulu mo fakalainoaʼi.+ 5 Neʼe ina fekauʼi te tahi age tagata, pea neʼe natou matehi ia ia. Neʼe ina toe fekauʼi te tahi ʼu kaugana ʼe kaugamalie, kae neʼe natou ta ʼihi, pea mo matehi ʼihi. 6 Neʼe ina fekauʼi fakamuli leva tona foha ʼofaina+ kia natou, ʼi tana manatu ʼae: ‘ ʼE natou fakaʼapaʼapa anai ki toku foha.’ 7 Kae neʼe feuiʼaki e te kau gaue kele ʼaia: ‘Koʼeni ia ia ʼae ka ina maʼu te tofiʼa.+ Tou matehi ia ia pea ʼe tou maʼu anai tona tofiʼa.’ 8 Koia, neʼe natou puke ai ia ia ʼo natou matehi pea natou toho ki tuʼa atu ʼi te gaueʼaga vite.+ 9 Kotea ka fai e te pule ʼo te gaueʼaga vite? ʼE haʼu anai ʼo matehi te kau gaue kele, pea ʼe ina foaki anai te gaueʼaga vite ki ʼihi.+ 10 Neʼe heʼeki kotou lau koa te folafola ʼaeni: ‘Ko te maka ʼae neʼe liʼaki e te kau tufuga, kua liliu ko te maka tafito ʼo te agele,*+ 11 ʼe haʼu mai ia Sehova* pea ʼe fakaofoofo ki ʼotatou mata’?”+
12 Neʼe fia puke ia ia e te kau sekelipa mo te kau pelepitelo pule, he neʼe natou mahino neʼe ina fai te lea fakatata ʼo ʼuhiga mo natou, kae neʼe natou matataku ki te hahaʼi. Koia neʼe natou mavae mai ai.+
13 ʼOsi ʼaia, neʼe natou fekauʼi mai kia te ia ʼihi ʼi te kau Faliseo pea mo ʼihi ʼae neʼe lagolago ki te faʼahi ʼo Helote, ke natou maʼu he hala ʼi ʼana palalau.+ 14 ʼI tanatou ʼomai kia te ia, neʼe natou ui: “ ʼE matou iloʼi ʼe ke fakaha te moʼoni pea ʼe mole ke fakapalatahi, koteʼuhi ʼe mole ke sioʼi te meʼa ʼae ʼe ha ki tuʼa ʼi te tagata pea ʼe ke akoʼi te moʼoni ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua. Koia, fakaha mai pe ʼe gafua ke totogi te tukuhau kia Sesale* peʼe kailoa. 15 ʼE tonu koa ke tou totogi, peʼe kailoa?” ʼI te iloʼi e Sesu tanatou malualoi, neʼe ina ui: “He koʼe ʼe kotou ʼahiʼahiʼi au? Kotou ʼaumai he foʼi tenalio* ke au vakaʼi.” 16 Neʼe natou fakatoʼo age te tenalio pea neʼe ina fehuʼi: “ ʼO ai te pāki mo te higoa fakatuʼulaga ʼae ʼe tuʼu ai?” Neʼe natou tali: “ ʼO Sesale.” 17 Pea neʼe ui e Sesu: “Kotou liufaki te ʼu meʼa ʼa Sesale kia Sesale,+ kae ko te ʼu meʼa ʼa te ʼAtua ki te ʼAtua.”+ Neʼe natou punamaʼuli ʼi tana tali.
18 Neʼe olo age kia te ia te kau Satuseo,* ʼae ʼe natou ui ʼe mole he fakatuʼuake,+ ʼo natou fehuʼi:+ 19 “ ʼAliki, neʼe tohi e Moisese maʼa tatou, kapau ʼe mate he tagata kae neʼe mole maʼu hana fanau, pea ʼe tonu ke ʼohoana tona tehina mo tona holotua ke maʼu he hako ’o te tagata ʼaia.+ 20 Neʼe ʼi ai te fale tau tehina ʼe toko fitu. Neʼe ʼohoana te ʼuluaki, kae neʼe mate ia neʼe mole maʼu fanau. 21 Pea neʼe ʼohoana te lua mo te fafine, neʼe mate mo ia kae neʼe mole maʼu fanau, ʼo toe feia pe mo te tolu. 22 Neʼe mamate te toko fitu kae neʼe mole maʼu fanau he tahi. Ki muli age leva, neʼe mate mo te fafine. 23 Koia ʼi te fakatuʼuake, ko ai ʼae ka ʼohoana mo te fafine? Koteʼuhi neʼe ʼohoanaʼi e te toko fitu ia te fafine ʼaia.” 24 Neʼe tali age e Sesu: “ ʼE mole ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo takotou faihala ʼuhi ko takotou mole mahino ki te ʼu Tohi Taputapu pea mo te mafimafi ʼo te ʼAtua?+ 25 Koteʼuhi ʼi te fakatuʼuake, ʼe mole ʼohoana te hahaʼi tagata pea ʼe mole fakaʼohoanaʼi te hahaʼi fafine, kae ʼe natou hage ko te kau ʼaselo ʼi selo.+ 26 Kae ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake, neʼe heʼeki kotou lau koa la ʼi te tohi ʼa Moisese, ʼi te fakamatala ʼo te fuʼu ʼakau talatala, neʼe ui age e te ʼAtua: ‘Ko au te ʼAtua ʼo Apalahamo, mo te ʼAtua ʼo Isaake pea mo te ʼAtua ʼo Sakopo’?+ 27 ʼE mole ko te ʼAtua ʼo te kau mate kae ʼo natou ʼae ʼe maʼuʼuli. ʼE kotou faihala ʼaupito.”+
28 Neʼe fakaovi age te tahi ʼi te kau sekelipa pea neʼe logo ki tanatou fefihiʼaki. ʼI tana mahino ʼae neʼe lelei te tali ʼa Sesu, neʼe ina ui: “Kotea te ʼuluaki fakatotonu* ʼi te ʼu fakatotonu fuli?”+ 29 Neʼe tali e Sesu: “Koʼeni te ʼuluaki: ‘Fagono mai, Iselaele, ko Sehova* totatou ʼAtua, ʼe ko te Sehova* pe ʼe tahi. 30 ʼE tonu ke ke ʼofa kia Sehova* tou ʼAtua ʼaki tou loto katoa, mo tou maʼuli* katoa, mo tou ʼatamai katoa pea mo tou malohi katoa.’+ 31 Pea koʼeni te lua: ‘ ʼE tonu ke ke ʼofa ki tou tatau ohage pe ko koe totonu.’+ Pea ʼe mole he fakatotonu ʼe lahi age ʼi te ʼu fakatotonu ʼaeni.” 32 Pea neʼe tali age e te sekelipa: “ ʼAliki, ʼe lelei tau palalau, pea ʼe alu tahi mo te moʼoni ʼaeni: ‘ ʼE ko te Tokotahi pe, pea ʼi tuʼa atu ʼe mole he tahi ʼe hage ko ia.’+ 33 Pea ko te ʼofa kia te ia ʼaki he loto katoa, mo he ʼatamai katoa, mo he malohi katoa, pea mo te ʼofa ʼae ki tokita tatau ohage pe ko kita totonu, ʼe maʼuhiga age ia ʼi te ʼu holokoseta* fuli pea mo te ʼu sakilifisio fuli.”+ 34 Pea ʼi te tokagaʼi e Sesu tana tali poto, neʼe ina ui: “ ʼE mole ke mamaʼo mai te Puleʼaga ʼo te ʼAtua.” Neʼe mole kei lotomalohi he tahi ke toe faifehuʼi ki ai.+
35 Kae ʼi te hoko atu ʼo te faiakonaki ʼa Sesu ʼi te fale lotu, neʼe ina fehuʼi: “He koʼe ʼe ui e te kau sekelipa ko Kilisito* ʼe ko te foha ʼo Tavite?+ 36 Neʼe ui e Tavite ʼaki te laumalie maʼoniʼoni:+ ‘Neʼe ui e Sehova* ki toku ʼAliki: “Heka ʼi toku toʼomataʼu ʼo kaku ki taku tuku ʼou fili ki ʼou lalo vaʼe.” ’+ 37 ʼE fakahigoaʼi ia ia e Tavite ʼAliki, koia he koʼe ʼe ui ko hona foha?”+
Pea neʼe fiafia te hahaʼi kaugamalie ʼi tanatou fakalogo kia te ia. 38 Pea neʼe hoko atu tana faiakonaki ʼo ina ui: “Kotou tokakaga ki te kau sekelipa ʼae ʼe feoloʼaki mo ʼonatou kofu loloa pea mo natou loto ke fai age he ʼu fakamalo ʼi te ʼu fakatauʼaga koloa.+ 39 ʼE natou heheka ʼi te ʼu hekaʼaga ʼae ʼi muʼa* ʼi te ʼu sinakoka, pea mo te ʼu nofoʼaga maʼuhiga ʼi te ʼu katoaga.+ 40 ʼE natou faʼao te ʼu koloa* ʼo te ʼu fafine vitua, pea mo natou faikole loaloaga ke tokagaʼi natou. Koia ʼe mamafa age anai tonatou fakamau.”
41 Pea neʼe heka leva ʼo haga ki te ʼu puha ʼo te tanakiʼaga koloa,+ ʼo ina sioʼi te hahaʼi pe ʼe feafeaʼi tanatou ʼai falā ki te ʼu puha. Tokolahi te kau maʼu koloa neʼe natou ʼai ni tuʼuga piesi.+ 42 Pea neʼe haʼu te fafine vitua masiva ʼo ʼai ki ai te ʼu kiʼi foʼi piesi ʼe lua ʼe mole faʼa maʼuhiga.*+ 43 Pea neʼe pauʼi leva e Sesu ʼana tisipulo, ʼo ina ui age: “ ʼE au tala moʼoni atu kia koutou, ko te fafine vitua masiva ʼaeni, neʼe lahi age tana foaki ia natou fuli ʼae neʼe ʼai falā ki te ʼu puha.+ 44 Ko natou fuli ʼaia neʼe natou ʼai te tupu ʼo tanatou falā, kae ko ia logo la tona masiva neʼe ina foaki tona gataʼaga, ia meʼa fuli ʼae neʼe ʼaoga ki tona maʼuli.”+
13 ʼI tana mavae mai te fale lotu, neʼe ui age e te tahi ʼo ʼana tisipulo: “Sio ʼAliki! ʼi taulekaleka leva ʼo te ʼu maka mo te ʼu fale!”+ 2 Kae neʼe tali age e Sesu: “ ʼE ke sio ki te ʼu fale taulekaleka ʼaeni? ʼE holoʼi katoa anai te ʼu maka ʼaeni.”+
3 ʼI tana heka ʼi te Moʼuga ʼo Oliveto ʼo haga ki te fale lotu, neʼe olo ʼateaina age ia Petelo, mo Sakopo, mo Soane pea mo Atelea, ʼo fehuʼi age: 4 “Fakaha mai pe ʼe hoko anai ʼafea te ʼu meʼa ʼaia, pea kotea anai te fakailoga moka fakaʼosi te ʼu meʼa fuli ʼaia?”+ 5 Koia neʼe ui age e Sesu: “Kotou tokakaga naʼa fakaheʼi koutou e he tahi.+ 6 ʼE tokolahi anai ia natou ʼae ka ʼomai ʼi toku huafa, ʼo natou ui: ‘Ko au ia Kilisito.’* Pea ʼe natou fakaheʼi anai te tokolahi. 7 Pea ʼe kotou logo anai ki he ʼu tau pea mo he ʼu fakamatala ʼo ʼuhiga mo ni tau, kae ʼaua naʼa kotou matataku. ʼE tonu ke hoko te ʼu aluʼaga ʼaia kae heʼeki hoko mai te fakaʼosi.+
8 “Koteʼuhi ʼe fakafeagai anai he fenua ki he tahi age fenua, pea mo he puleʼaga hau ki he tahi age puleʼaga hau,+ pea ʼe hoko anai mo ni mafuike mai he potu ki he tahi age potu pea mo ni hoge.+ Ko te ʼu aluʼaga fuli ʼaia ʼe ko te kamataʼaga ʼo te ʼu mamahi.+
9 “Kotou tokakaga kia koutou. ʼE ʼave anai koutou e te hahaʼi ki te ʼu fakamauʼaga+ pea mo ta koutou ʼi te ʼu sinakoka,+ mo taki anai koutou kia muʼa ʼo te ʼu kovana mo te ʼu hau ʼuhi ko au. Pea ʼe ko te fakamoʼoni ʼaia kia natou.+ 10 Pea ʼe tonu muʼa ke fakamafola te logo lelei ʼi te ʼu puleʼaga fuli.+ 11 Pea ka puke koutou ʼo ʼave ki te fakamauʼaga, ʼaua naʼa kotou tuʼania ki te ʼu palalau ʼae ka kotou fai. Kae ke kotou fai te ʼu palalau ʼae ka foaki atu anai ʼi te temi ʼaia, he ʼe mole ko koutou ʼae ka palalau, kae ʼe ko te laumalie maʼoniʼoni.+ 12 Pea tahi ʼae, ʼe ʼave anai e he tagata tona tehina ke matehi, mo te tamai tana fanau, pea ʼe fakatutuʼu anai te fanau ki ʼanatou matuʼā pea mo natou ʼave anai ke matehi.+ 13 Pea ʼe fehiʼaʼinaʼi anai koutou e te hahaʼi fuli ʼuhi ko toku huafa.+ Kae ko ʼae ʼe kataki ʼo kaku ki te fakaʼosi+ ʼe haofaki anai ia.+
14 “Kae ka kotou sisio ki te meʼa fakalialia ʼae ʼe ina fakatupu te maumau+ ʼe tuʼu ʼi te potu ʼae ʼe mole tonu ke tuʼu ai (ke fakasiosio tonu ia ia ʼae ʼe lautohi), pea ke kamata feholaki ia natou ʼae ʼi Sutea ki te ʼu moʼuga.+ 15 Ke mole hifo te tagata ʼae ʼi te fuga fale ʼo toʼo he meʼa mai tona ʼapi, 16 pea ke mole toe liliu ki muli te tagata ʼae ʼi tana gaueʼaga ʼo toʼo tona kofu tuʼa. 17 ʼI te ʼu ʼaho ʼaia, malaʼia ki te ʼu fafine faitama pea mo te ʼu fafine ʼae ʼe fafaga ʼanatou fanau ʼae ʼe kei meamea!+ 18 Kotou faikole tuʼumaʼu ke ʼaua naʼa hoko mai ʼi te temi momoko, 19 koteʼuhi ʼi te ʼu ʼaho ʼaia, ʼe ʼi ai anai he mamahi lahi+ neʼe heʼeki hoko talu mai te kamataʼaga ʼo te fakatupu ʼa te ʼAtua ʼo kaku mai ki te temi nei, pea ʼe mole toe hoko anai ia.+ 20 ʼI tona fakahagatonu, kapau ʼe mole fakanounou e Sehova* te ʼu ʼaho ʼaia, pea ʼe mole he tahi ʼe haofaki anai. Kae ʼuhi ko natou ʼae neʼe ina filifili, ʼe ina fakanounou anai te ʼu ʼaho ʼaia.+
21 “Pea kapau ʼe ui atu e he tahi: ‘Kotou sisio! ʼE ʼi heni ia Kilisito’ peʼe ‘Kotou sisio! ʼE ʼi he,’ ʼaua naʼa kotou tui ki ai.+ 22 Koteʼuhi ʼe tutuʼu ake anai he kau Kilisito loi mo ni polofeta loi+ pea mo natou fakahoko anai he ʼu fakailoga pea mo he ʼu meʼa fakaofoofo, ʼi tanatou faiga ʼae ke fakaheʼi ia natou ʼae kua filifili. 23 Koia kotou tokakaga,+ neʼe au fakaha fakatomuʼa atu ia meʼa fuli.
24 “Kae ʼi te ʼu ʼaho ʼaia, ʼi te ʼosi ʼo te mamahi lahi, ʼe fakapoʼuli anai te laʼa, ʼe mole toe huhulu anai te mahina,+ 25 ʼe fetoki ifo anai te ʼu fetuʼu mai te lagi, pea ʼe luluʼi anai te ʼu malohi ʼae ʼe ʼi te lagi. 26 Pea ʼe natou sisio anai ki te haʼu ʼo te Foha ʼo te tagata+ ʼi te ʼu ʼao ʼaki he toe malohi lahi mo he kololia.+ 27 Pea ʼe ina fekauʼi anai te kau ʼaselo pea mo tanaki mai te ʼu faʼahi kehekehe ʼo te kele* ia natou ʼae neʼe ina filifili, mai te tahi potu taupotu ʼo te kele ki te tahi potu taupotu ʼo te lagi.+
28 “Kotou ako mai te lea fakatata ʼaeni ʼo te fuʼu fiku: Ka kamata malū ʼona vaʼa, pea mo homo ʼona lau, ʼe kotou iloʼi ai kua ovi mai te temi mafana.+ 29 ʼO toe feia pe, ka kotou sisio ki te hoko ʼo te ʼu meʼa ʼaia, ke kotou iloʼi kua ovi mai te Foha ʼo te tagata, ʼe tuʼu ʼi te matapa.+ 30 ʼE au tala moʼoni atu kia koutou, ʼe mole puli anai te taʼiake ʼaeni kae heʼeki hoko te ʼu meʼa fuli ʼaia.+ 31 ʼE molehi anai te lagi mo te kele,+ kae ʼe mole molehi anai ʼaku folafola.+
32 “ ʼE mole iloʼi e he tahi te ʼaho pea mo te hola ʼaia, pe ʼe ko te kau ʼaselo ʼae ʼe ʼi selo, peʼe ko te ʼAlo, kae gata pe ki te Tamai.+ 33 Kotou tokakaga, kotou ʼalaʼala,+ he ʼe mole kotou iloʼi te temi ʼae kua fakatuʼutuʼu.+ 34 ʼE hage ko he tagata ʼe folau ki he fenua matapule. ʼE mavae ʼi tona ʼapi, ʼo ina tuku te pule ki ʼana tagata faifekau,+ mo natou tahi maʼu tana gaue, pea mo fakatotonu leva ki te tagata leʼo matapa ke nofo tokaga.+ 35 Koia ke kotou nonofo ʼalaʼala, he ʼe mole kotou iloʼi pe ʼe haʼu ʼafea te pule ʼo te ʼapi,+ pe ʼe haʼu ʼi te afiafi, peʼe ʼi te maʼupo, peʼe ʼi te temi ʼae ʼe ʼuʼua ai te moa, peʼe ʼi te kei uhuuhu.+ 36 ʼE haʼu fakapunamaʼuli anai, kae ʼe mole tonu ke ina maʼu mai koutou ʼe kotou momoe.+ 37 Ko te meʼa ʼae ʼe au tala atu kia koutou, ʼe au tala ki te hahaʼi fuli: Kotou nonofo tokaga.”+
14 Hili ki ai ʼaho ʼe lua,+ pea hoko mai leva te Pasikate+ mo te ʼAho Lahi ʼo Te ʼu Pane Hala Fakatupu.+ Neʼe fakakaukauʼi e te kau pelepitelo pule pea mo te kau sekelipa he puleʼaki kaka ke natou puke pea mo matehi ia ia.+ 2 Kae neʼe natou ui: “ ʼAua naʼa tou fai lolotoga te ʼaho lahi, naʼa hoko he maveuveu ʼi te hahaʼi.”
3 ʼI te kai ʼa Sesu ʼi te ʼapi ʼo Simone te tagata kilia, ʼi Petania, neʼe haʼu he fafine mo tana hina* lolo magoni totogi kovi heʼeki hui. Neʼe ina avahi te hina pea neʼe ina tākai ʼaki te ʼulu ʼo Sesu.+ 4 Neʼe iita ai ʼihi pea mo natou feuiʼaki: “He koʼe koa ʼe ina maumauʼi te lolo? 5 Neʼe feala pe ke fakatau kia tenalio* ʼe 300 tupu pea mo foaki te falā maʼa te kau masiva!” Pea neʼe natou iita lahi ai kia* ia. 6 Kae neʼe ui e Sesu: “Kotou haganoa kia ia. He koʼe ʼe kotou palalau feia ʼo ʼuhiga mo ia? Neʼe ina fai he gaue ʼe lelei kia te au.+ 7 Koteʼuhi ʼe nonofo tuʼumaʼu pe te kau masiva mo koutou,+ pea ʼe feala pe ke kotou fai age te meʼa ʼae ʼe lelei moka kotou loto ki ai. Kae ʼe mole au fakatahi tuʼumaʼu anai mo koutou.+ 8 Neʼe ina fai te meʼa ʼae neʼe ina lavaʼi, pea ʼi tana tākai te lolo magoni ki toku sino, neʼe ina teuteuʼi fakatomuʼa ai toku ʼavaifo.+ 9 ʼE au tala moʼoni atu kia koutou, ko he potu pe ʼe fakamafola ai te logo lelei ʼi te malamanei katoa,+ ʼe toe fakamatala anai mo te meʼa ʼae neʼe fai e te fafine ʼaeni moʼo fakamanatuʼi ia ia.”+
10 Pea ko Sutasi Isekaliote te tahi ʼi te toko Hogofulu-ma-lua, neʼe alu ki te kau pelepitelo pule moʼo lavakiʼi ia Sesu.+ 11 Neʼe natou fiafia ʼi tanatou logo ki te faʼahi ʼaia, pea mo fakapapau ʼe natou foaki age anai he falā.+ Koia neʼe ina kumi leva he faigamalie ke ina lavakiʼi ia Sesu.
12 ʼI te ʼuluaki ʼaho ʼo te ʼAho Lahi ʼo Te ʼu Pane Hala Fakatupu,+ neʼe ko he agamahani ia te fai ʼo he sakilifisio ki te Pasikate.+ Koia neʼe fehuʼi age e ʼana tisipulo: “Kofea ʼae ʼe ke loto ke matou teuteuʼi ai maʼa koe te kai ʼo te Pasikate?”+ 13 Pea neʼe ina fekauʼi te toko lua ʼo ʼana tisipulo ’o ina ui age: “Kolua olo ki te kolo. Pea ʼe alu atu anai he tagata ʼe ina ʼamo te ʼaiʼaga vai. Kolua muliʼi ia ia,+ 14 pea ʼi tana ulu ki te loto fale, kolua ui age ki te pule ʼo te ʼapi: ‘Neʼe ui mai e te ʼAliki: “Kofea te koga fale ʼae ʼe feala ke au kai ai te Pasikate mo ʼaku tisipulo?” ’ 15 Pea ʼe ina fakaha atu anai te koga fale lahi ʼi te lau fata, kua teuteuʼi mo tokalelei. Kolua teuteu’i ai te Pasikate maʼa tatou.” 16 Koia neʼe olo ai te ʼu tisipulo, ʼo nā hu ki te kolo, mo nā maʼu atu ohage pe ko tona fakaha age, pea nā teuteuʼi ai te Pasikate.
17 ʼI te kua afiafi, neʼe ʼomai leva mo te toko Hogofulu-ma-lua.+ 18 ʼI tanatou kakai, neʼe ui age e Sesu: “ ʼE au tala moʼoni atu, ʼe lavakiʼi anai au e he tahi ia koutou ʼaeni ʼe kai mo au.”+ 19 Neʼe natou lotomamahi ai, pea neʼe natou tahi fehuʼi age: “ ʼE ko au koa?” 20 Neʼe ina tali age: “ ʼE ko he tahi ʼi te toko Hogofulu-ma-lua, ʼe ko ia ʼae ʼe ina peke fakatahi mo au tana moʼi pane ki te pa.+ 21 Koteʼuhi ʼe mavae te Foha ʼo te tagata, ohage pe ko te meʼa ʼae neʼe tohi ʼo ʼuhiga mo ia, kae malaʼia ki te tagata ʼae ʼe ina lavakiʼi te Foha ʼo te tagata!+ Neʼe lelei age pe ke mole tupu te tagata ʼaia.”+
22 ʼI te hoko atu ʼo tanatou kakai, neʼe ina toʼo te pane, mo faikole, mo tofitofi pea mo ina foaki kia natou, ʼo ina ui: “Kotou toʼo, ʼe fakata e te pane ʼaeni toku sino.”+ 23 Pea ʼi tana toʼo te ipu, neʼe ina fai he fakafetaʼi pea neʼe ina foaki kia natou, ʼo natou iinu fuli ki ai.+ 24 Pea neʼe ina ui: “ ʼE ina fakata toku taʼataʼa ʼae ʼe ko te ‘taʼataʼa+ ʼo te fuakava’+ ʼe tonu ke liligi maʼa te tokolahi.+ 25 ʼE au tala moʼoni atu kia koutou: ʼE mole au toe inu anai ki te vino ʼo kaku ki te ʼaho ʼae ka au inu ai he vino foʼou ʼi te Puleʼaga ʼo te ʼAtua.” 26 Pea ʼi tanatou ʼosi hiva ni fakavikiviki,* neʼe natou olo ai ki te Moʼuga ʼo Oliveto.+
27 Pea neʼe ui age e Sesu: “ ʼE kotou tukia fuli anai, he ʼe kua tohi: ‘ ʼE au taʼi anai te tagata tauhi ovi+ pea ʼe mavetevete anai te faga ovi.’+ 28 Kae ʼi te hili ʼo toku fakatuʼuake, ʼe au muʼamuʼa anai ia koutou ki Kalilea.”+ 29 Kae neʼe tali age e Petelo: “ ʼE mole au tukia anai, tatau aipe pe ʼe natou tukia fuli.”+ 30 Neʼe ui age e Sesu: “ ʼE au tala moʼoni atu kia koe, ʼi te ʼaho ʼaeni, ʼei, ʼi te po pe ʼaeni, ʼi muʼa ʼo te ʼuʼua tuʼa lua ʼa te moa, kua ke fakafisi tuʼa tolu mai kia te au.”+ 31 Kae neʼe toe tali e Petelo: “Kailoa, ʼe mole au fakafisi anai kia te koe tatau aipe pe ʼe tonu ke au mate.” Neʼe toe palalau feia pe mo te ʼu tisipulo fuli ʼae.+
32 Neʼe natou olo leva ki te koga meʼa ʼe higoa ko Setesemani. Pea neʼe ui e Sesu ki ʼana tisipulo: “Kotou nonofo ʼi heni kae au alu ʼo faikole.”+ 33 Neʼe ina ʼave ia Petelo, mo Sakopo pea mo Soane.+ Pea neʼe lotomamahi ʼaupito ai mo hoha lahi. 34 Neʼe ina ui age: “ ʼE au* lotomamahi ʼaupito.+ Kotou nonofo ʼi heni pea mo ʼalaʼala.”+ 35 Pea neʼe ʼunuʼunu atu ki muʼa, ʼo tulolo pea mo faikole ki te ʼAtua ke fakalaka mamaʼo ia te ia te ʼahiʼahi ʼaia, mo kapau ʼe feala. 36 Neʼe ina toe ui: “Apa,* Tamai,+ ko meʼa fuli ʼe feala kia te koe, ke ke fakamamaʼo atu te ipu ʼaeni ia te au. Kae ke mole fai ki toku finegalo, kae ki tou finegalo.”+ 37 Neʼe toe liliu age pea neʼe ina maʼu atu natou ʼe momoe. Neʼe ina ui kia Petelo: “Simone, ʼe ke moe! Neʼe mole feala pe la ke ke ʼalaʼala ʼi he hola katoa?+ 38 Kotou nonofo ʼalaʼala pea mo faikole tuʼumaʼu, ke ʼaua naʼa kotou to ki te fakahala.+ ʼE moʼoni, ʼe tuʼu te loto, kae ʼe vaivai te kakano.”+ 39 Pea neʼe toe alu ʼo faikole, ʼo ina toe fai pe te ʼu palalau ʼaia.+ 40 Neʼe toe haʼu ki ʼana tisipulo ʼo ina maʼu mai natou ʼe momoe, ʼuhi ko te lahi fau ʼo tanatou fia momoe. Pea neʼe mole natou iloʼi pe la pe kotea he tali ke fai age. 41 Neʼe toe haʼu, ko te tuʼa tolu ʼaia, ʼo ina ui age: “He koʼe ʼe kotou momoe mo malolo ʼi te lakaga maʼuhiga ʼaeni? Kua feʼauga! Kua ovi mai te hola!+ Kua vave tuku te Foha ʼo te tagata ki te kau agahala. 42 Kotou tutuʼu ake kae tou olo. Kua ovi mai ia ia ʼae ka ina lavakiʼi au.”+
43 ʼI te lakaga pe ʼaia, ʼi tana palalau, neʼe tau age ia Sutasi, te tahi ʼo te toko Hogofulu-ma-lua. Neʼe fakatahi mo ia te hahaʼi tokolahi, mo he ʼu heleta pea mo he ʼu koga ʼakau. Neʼe fekauʼi mai natou e te kau pelepitelo pule, mo te kau sekelipa pea mo te kau takitaki Sutea.+ 44 Pea ko ia ʼae neʼe ina lavakiʼi, neʼe ina tuku age te fakailoga ʼaeni: “Ko ia ʼae ʼe au ʼuma anai ki ai, ʼe ko ia ʼae ʼe kotou kumi. Kotou puke pea ke ʼave ia ia e te kau leʼo.” 45 Pea neʼe alu fakahagatonu kia Sesu, ʼo ui age: “ ʼAliki!” pea neʼe ʼuma mamahi kia te ia. 46 Koia neʼe natou puke ai ia Sesu pea mo ʼave. 47 Kae ko te tahi ia natou ʼae neʼe tutuʼu ai, neʼe ina tohoʼi ake tana heleta ’o taʼi te tagata kaugana ʼa te pelepitelo lahi, ʼo motu ai tona taliga.+ 48 Neʼe ui age e Sesu: “Ko au koa ko he tagata kaihaʼa ke kotou ʼomai ʼo puke au mo he ʼu heleta pea mo he ʼu koga ʼakau?+ 49 ʼI te ʼaho fuli neʼe au fakatahi mo koutou ʼi te fale lotu ʼo faiakonaki ai,+ pea neʼe mole kotou puke au. Kae ʼe tonu ke fakahoko te ʼu Tohi Taputapu.”+
50 Pea neʼe liʼaki ia ia e te ’u tisipulo fuli ’o natou feholaki.+ 51 Kae neʼe mulimuli ia te ia te tupulaga neʼe tui tona kofu lino* manifi, pea neʼe faigaʼi e ʼihi ke natou puke. 52 Neʼe ina liʼaki ai tona kofu lino kae hola telefua.*
53 Neʼe natou ʼave leva ia Sesu ki te pelepitelo lahi.+ Neʼe fakatahitahi ai te kau pelepitelo pule fuli, mo te kau takitaki Sutea pea mo te kau sekelipa.+ 54 Kae neʼe muliʼi e Petelo mai mamaʼo, ʼo kaku ki te malaʼe ʼo te pelepitelo lahi. Neʼe heka fakatahi mo te kau faifekau pea mo fakamafana ʼi te afi.+ 55 Neʼe kumi e te kau pelepitelo pule pea mo te Sanetualio* katoa he ʼu fakamoʼoni moʼo fakafeagai kia Sesu ke feala ai hona matehi, kae neʼe mole natou maʼu.+ 56 Tokolahi neʼe natou fai te ’u fakamoʼoni loi kia te ia,+ kae neʼe mole alu tahi ʼanatou fakamoʼoni. 57 Neʼe toe tutuʼu ake mo ʼihi ʼo fai ni fakamoʼoni loi kia te ia, ʼo natou ui: 58 “Neʼe matou logo ki tana ui: ‘ ʼE au holoʼi anai te fale lotu ʼae neʼe laga e te tagata, pea ia ʼaho ʼe tolu ʼe au toe laga anai he tahi fale lotu ʼe mole laga e te tagata.’ ”+ 59 Maʼiape la mo te faʼahi ʼaia, neʼe mole alu tahi ʼanatou fakamoʼoni.
60 Neʼe tuʼu ake ai te pelepitelo lahi ʼo ina fehuʼi kia Sesu: “ ʼE mole hau tali ki ai? ʼE mole ke logo koa la ki te ʼu tukugakovi ʼae ʼe fai e te ʼu tagata ʼaeni ʼo ʼuhiga mo koe?”+ 61 Kae neʼe mole gu ia Sesu, neʼe nofo fakalogologo.+ Neʼe toe fakafehuʼi e te pelepitelo lahi ʼo ui: “Ko koe koa ia Kilisito* te ʼAlo ʼo te ʼAtua Maʼoniʼoni?” 62 Neʼe tali e Sesu: “ ʼEi ko au, pea ʼe kotou sisio anai ki te Foha ʼo te tagata+ ʼe heka ʼi te toʼomataʼu+ ʼo Ia ʼae ʼe malohi* pea ʼe haʼu ʼi te ʼu ʼao ʼo te lagi.”+ 63 Neʼe haeʼi atu aipe e te pelepitelo lahi ʼona kofu ʼo ina ui: “ ʼE mole kei ʼaoga mai he tahi ʼu tagata fakamoʼoni.+ 64 Kua kotou logo ki tana pauʼu. Kotea la takotou tonu?”* Neʼe natou tali fuli ʼe tonu ke matehi.+ 65 Pea ko ʼihi neʼe natou ʼanuʼanuhi,+ mo pulouʼi ʼona fofoga, pea mo hoka ʼo natou ui: “Fakakikite!” Neʼe fepaʼaki pea ne’e ʼave leva ia ia e te kau leʼo ʼo te fakamauʼaga.+
66 ʼI te nofo ʼa Petelo ʼi te malaʼe, neʼe alu age te tahi ʼi te ʼu taʼahine faifekau ʼa te pelepitelo lahi.+ 67 ʼI tana sio ki te fakamafana ʼa Petelo, neʼe sio fakahagatonu ki ai mo ui: “Mo koe la neʼe ke fakatahi mo te tagata Nasaleti, te Sesu ʼaia.” 68 Kae neʼe fakafisi ia ki ai, ʼo ina ui: “ ʼE mole au iloʼi ia ia pea ʼe mole au mahino ki te ʼu meʼa ʼae ʼe ke palalau ki ai.” Neʼe alu ai ki te matapa.* 69 ʼI ai, neʼe sio ia te taʼahine faifekau kia ia, ʼo ina ui kia natou fuli ʼae neʼe tutuʼu ai: “Mo ia ʼaeni, ʼe kau ia natou.” 70 Neʼe toe fakafisi ia ki ai. Pea hili he kiʼi temi, neʼe ui e natou ʼae ʼe tutuʼu ai kia Petelo: “ ʼE mahino ia, ʼe ke kau ia natou, he ʼe ko koe ko te Kalilea.” 71 Kae neʼe fakafisi ia mo fakapapau age: “ ʼE mole au iloʼi te tagata ʼaena ʼe kotou palalau ki ai!” 72 ʼI te moʼi temi pe ʼaia, neʼe ʼuʼua te moa, ko tona tuʼa lua ʼaia.+ Neʼe manatuʼi ai e Petelo te ʼu palalau ʼae neʼe fai age e Sesu: “ ʼI muʼa ʼo te ʼuʼua tuʼa lua ʼa te moa, kua ke fakafisi tuʼa tolu mai kia te au.”+ Pea neʼe tagi mamahi ai.
15 ʼI te kei hegihegi, neʼe fonofono atu aipe te kau pelepitelo pule, mo te kau takitaki Sutea pea mo te kau sekelipa, ia te Sanetualio* katoa. Neʼe natou haʼi ia Sesu pea mo natou ʼave leva kia Pilato.+ 2 Neʼe fehuʼi age e Pilato: “ ʼE ko koe koa te Hau ʼo te kau Sutea?”+ Neʼe tali e Sesu: “Kua ke tali pe koe ki ai.”+ 3 Neʼe lahi tona tukugakoviʼi e te kau pelepitelo pule. 4 Pea neʼe toe fakafehuʼi e Pilato: “ ʼE mole hau tali ki ai?+ Sio ki te lahi ʼo te ʼu tukugakovi ʼae ʼe natou fai ʼo ʼuhiga mo koe.”+ 5 Kae neʼe mole fai e Sesu hana tali, ʼo punamaʼuli ai ia Pilato.+
6 ʼI te ʼaho lahi fuli, neʼe ko te agamahani ʼa Pilato te fakaʼateainaʼi ʼo he tagata pilisoni, ko he tahi ʼe loto ki ai te hahaʼi.+ 7 ʼI te temi ʼaia, neʼe pilisoniʼi ai te tagata neʼe higoa ko Palapasi mo te hahaʼi neʼe natou agatuʼu ki te puleʼaga pea mo faifakapo. 8 Neʼe ʼomai te hahaʼi ʼo kole kia Pilato ke ina fai te faʼahi ʼae ʼe ina fai mahani maʼa natou. 9 Neʼe ina tali age: “ ʼE kotou loto koa ke au fakaʼateainaʼi te Hau ʼo te kau Sutea?”+ 10 Koteʼuhi neʼe iloʼi e Pilato neʼe ʼaumai ia ia e te kau pelepitelo pule ʼuhi ko tonatou maheka.+ 11 Kae neʼe fakaneke e te kau pelepitelo pule te hahaʼi ke natou kole ke fakaʼateainaʼi ia Palapasi.+ 12 Neʼe toe ui e Pilato: “Kae kotea ʼae ʼe tonu ke au fai kia ia ʼae ʼe kotou higoaʼi ko te Hau ʼo te kau Sutea?”+ 13 Neʼe natou toe kalaga: “Ke tutuki ki he pou!”+ 14 Neʼe toe fehuʼi age e Pilato: “Kotea tona tupuʼaga? Kotea te aga ʼae ʼe kovi neʼe ina fai?” Kae neʼe toe ʼasili age tanatou kalaga: “Ke tutuki ki he pou!”+ 15 Neʼe fakaʼateainaʼi e Pilato ia Palapasi, ʼi tana fia fakafimalieʼi te loto ʼo te hahaʼi. Kae neʼe ina fakatotonu ke huipiʼi ia Sesu+ pea ʼosi ʼaia, neʼe ina tuku leva ke tutuki ki he pou.+
16 Neʼe ʼave e te kau solia ia ia ki te malaʼe ʼo te nofoʼaga ʼo te kovana, pea neʼe natou fakamaʼopoʼopo age te kau solia fuli.+ 17 Neʼe natou fakatui kia te ia he pulupulu huʼa lotuma, pea mo fai he pale talatala ʼo natou ʼai ki tona ʼulu. 18 Pea neʼe natou kamata kalaga kia te ia: “Fakaʼapaʼapa atu,* Hau ʼo te kau Sutea!”+ 19 Neʼe natou ta tona ʼulu ʼaki te kaho pea neʼe natou ʼanuʼanuhi, mo natou tuʼutuli ifo ʼo hu kia te ia. 20 Pea ʼi tanatou ʼosi manukiʼi ia ia, neʼe natou toʼo leva te pulupulu huʼa lotuma kae natou toe fakatui ki ai ʼona kofu tuʼa pea natou ʼave leva ke tutuki ki he pou.+ 21 Neʼe fakalaka ai te tagata neʼe higoa ko Simone, mai te kolo ko Silene, ʼe ko te tamai ʼa Alesatelo pea mo Lufuso. Neʼe haʼu mai te gaueʼaga pea neʼe natou fakamaʼua age ke ina ʼamo te pou fakamamahi.*+
22 Pea neʼe natou ʼave ia ki te koga meʼa neʼe higoa ko Kolokota, ko tona fakaʼuhiga “Koga Meʼa ʼo Te ʼUlu Poko.”+ 23 Neʼe natou faigaʼi ke natou foaki age he moʼi vino neʼe fio ʼaki te mila,+ kae neʼe mole loto ia ki ai. 24 Neʼe natou tutuki ia ia ki te pou, pea neʼe natou tufa ʼona kofu tuʼa ʼi tanatou ʼosi toho ke natou iloʼi pe kotea ʼae ka natou tahi maʼu.+ 25 Neʼe ko te vaʼevaʼe hola hiva uhu* ʼaia pea neʼe natou tutuki ia ia ki te pou. 26 Pea neʼe natou toe tutuki te lauʼi papa neʼe tohi ai te tukugakovi ʼaeni neʼe fai kia te ia: “Ko te Hau ʼo te kau Sutea.”+ 27 Neʼe natou toe fakatuʼā mo te ’u tagata kaihaʼa ʼe toko lua ke matehi ʼi te ʼu pou, te tahi ʼi tona toʼomataʼu pea mo te tahi ʼi tona toʼohema.+ 28* —— 29 Pea neʼe laukoviʼi e natou ʼae neʼe fakalaka. Neʼe kalokalo ʼonatou ʼulu+ ’o ui: “Oie! Ia koe ʼae neʼe ke ui ʼe ke holoʼi anai te fale lotu pea ke toe laga ia ʼaho ʼe tolu,+ 30 haofaki la ia koe totonu, ʼo hifo mai te pou fakamamahi.”* 31 Neʼe toe manukiʼi e te kau pelepitelo pule mo te kau sekelipa, ʼo feuiʼaki: “Neʼe ina haofaki ʼihi, kae ʼe mole feala pe la ke ina haofaki ia ia totonu!+ 32 Ke hifo nei ia Kilisito,* te Hau ʼo Iselaele mai te pou fakamamahi,* ke tou sisio pea mo tou tui ki ai.”+ Maʼia mo naua ʼae neʼe ʼi te ʼu pou ʼi ʼona tafa, neʼe nā laukoviʼi ia ia.+
33 ʼI te vaʼevaʼe fetapa,* neʼe fakapoʼuli ai te fenua katoa ʼo kaku ki te vaʼevaʼe hola tolu hili hoʼata.*+ 34 ʼI te vaʼevaʼe hola tolu hili hoʼata, neʼe kalaga ia Sesu: “Eli, Eli, lama sapakatani?” ko tona fakaʼuhiga: “Siʼoku ʼAtua, siʼoku ʼAtua, he koʼe neʼe ke liʼaki au?”+ 35 Neʼe tutuʼu ai ʼihi, pea ʼi tanatou logo ki ai, neʼe natou ui: “Kotou sisio! ʼE pauʼi kia Elia.” 36 Neʼe lele ai te tahi ʼo palapalaʼi te kana* ʼaki te vino, ʼo ina ʼai ki he kaho pea ina foaki age ke ina inu+ mo ui: “Kotou tukunoaʼi! Tou vakaʼi muʼa pe ʼe haʼu anai ia Elia ʼo haofaki ia ia.” 37 Kae neʼe kalaga malohi ia Sesu pea neʼe mate leva.+ 38 Neʼe mahae lua ai te lito ʼo te sagatualio+ mai ʼoluga ki lalo.+ 39 ʼI te sio ʼa te pule solia ʼae neʼe tuʼu ʼo haga kia Sesu, ki te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ʼi tana mate, neʼe ina ui ai: “ ʼE mahino ia, ko te tagata ʼaeni, neʼe ko te ʼAlo ia ʼo te ʼAtua.”+
40 Neʼe toe ʼi ai mo te ʼu fafine neʼe sisio mai mamaʼo. Neʼe kau ia natou ʼaia ia Malia Maketalena,* mo Malia te faʼe ʼa Sakopo Veliveli mo Sose, pea mo Salome.+ 41 Neʼe natou mulimuli ia te ia pea mo tauhi+ ʼi tana ʼi Kalilea. Neʼe tokolahi mo ʼihi age fafine neʼe hahake fakatahi mo ia ki Selusalemi.
42 ʼI te malu ʼo te afiafi, pea ʼuhi neʼe ko te ʼaho ʼo te Tokonaki, ʼae ko te ʼaho ʼi muʼa ʼo te Sapato, 43 neʼe haʼu ai ia Sosefo mai te kolo ko Alimatea, neʼe ko he tagata maʼuhiga ʼo te Fono Lahi, pea neʼe toe fakaatalitali mo ia ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Neʼe lototoʼa ʼo alu kia Pilato ʼo kole te sino ʼo Sesu.+ 44 Neʼe feuiʼaki e Pilato pe ʼe kua ʼosi mate ia Sesu, ʼo ina pauʼi ai te tagata pule solia, ʼo fehuʼi age pe ʼe kua mate. 45 ʼI te ʼosi fakamoʼoni ʼa te tagata pule solia ki ai, neʼe ina fakagafua leva ke toʼo e Sosefo te sino. 46 ʼI te ʼosi totogi e Sosefo he kie lino lelei pea mo fakahifo te sino, neʼe ina kofukofu ʼaki te kie lino lelei pea ina tuku ki he fale maka,*+ neʼe toli ʼi he mata maka. Pea neʼe ina fuli te foʼi maka ki te huʼaga ʼo te fale maka.*+ 47 Neʼe haga sioʼi e Malia Maketalena pea mo Malia, te faʼe ʼa Sose, ia te faʼahi ʼae neʼe tuku ai ia Sesu.+
16 Koia ʼi te hili ʼo te Sapato,+ neʼe totogi e Malia Maketalena,* mo Malia+ te faʼe ʼa Sakopo, mo Salome ia he ʼu meʼa fakamagoni moʼo tākai ʼaki te sino ʼo Sesu.+ 2 ʼI te kei hegihegi ʼo te ʼuluaki ʼaho ʼo te vahaʼa, neʼe natou olo ai ki te fale maka,*+ kae kua hopo ake te laʼa. 3 Neʼe natou feuiʼaki: “Ko ai ʼae ka ina fuli anai maʼa tatou te foʼi maka ʼi te huʼaga ʼo te fale maka?” 4 Kae ʼi te hiki ake ʼo ʼonatou mata, neʼe natou tokagaʼi kua fuli ia te foʼi maka, logo la neʼe ko he foʼi maka lahi.+ 5 ʼI tanatou hu ki te fale maka, neʼe natou sisio ai ki he tagata tupulaga ʼe heka ʼi te faʼahi mataʼu, neʼe ina tui tona kofu hina loa pea neʼe natou punamaʼuli ai. 6 Neʼe ina ui age: “ ʼAua naʼa kotou matataku.+ ʼE kotou kumi ia Sesu, te tagata Nasaleti, ʼae neʼe tutuki ki te pou? Kua ʼosi fakatuʼuake ia+ pea ʼe mole ʼi heni. Kotou sisio ki te faʼahi ʼae neʼe tuku ai.+ 7 Kae kotou olo ʼo fakaha ki ʼana tisipulo mo Petelo: ‘ ʼE muʼamuʼa ia koutou ki Kalilea,+ pea ʼe kotou sisio ai anai kia te ia, ohage ko tana ui atu.’ ”+ 8 Koia ʼi tanatou fehufi ki tuʼa ʼi te fale maka, neʼe natou feholaki ʼo natou tekelili pea mo punamaʼuli ai. Pea neʼe mole natou fakamatala te faʼahi ʼaia ki he tahi, koteʼuhi neʼe natou matataku.*+
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.5.
Peʼe “fakauku.”
Vakaʼi te nota ia Mat 7:29.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Peʼe lagi “neʼe natou iloʼi pe ko ai ia ia.”
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Ko he ʼu taga neʼe fai ʼaki te kiliʼi manu.
Klka. psukhê. Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Peʼe “fakanofo.”
Peʼe “fakanofo.”
Peʼe “te tagata faʼafai.”
Ko te tahi higoa ʼo Satana.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Peʼe “tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa.” Vakaʼi te kupu “Tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa” ʼi Te ʼu Kupu.
Ko he kato laulahi neʼe fakaʼaogaʼi moʼo fua te pulapula ohage ko te fulumeto.
Vakaʼi te nota ia Mat 26:53.
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.5.
Peʼe “te Potu Fenua ʼo Te ʼu Kolo ʼe Hogofulu.”
Peʼe “Kua vave mate.”
Peʼe “Tuku tau mataku.”
Peʼe “malohi.”
Peʼe “Neʼe natou tukia ʼuhi ko ia.”
Klka. “kapa ʼi ʼanatou kiʼi kato falā.”
Klka. “kofuʼi ni teu ʼe lua.”
Peʼe “fale maka fakamanatu.”
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 2.14.
Klka. “te luna fuluʼi hega.”
Mai te teitei hola 3 mafoata ki te teitei hola 6 uhu, ʼi te hopo ake ʼo te laʼa.
Peʼe “teitei pe ke.”
Neʼe mole natou mulimuli ki te talatisio ʼo te faʼahiga fanofano.
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.3.
Klka. pornéïa. Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Klka. asélgéïa. Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Klka. “mata maheka.”
Peʼe “ ʼae neʼe tupu ʼi.”
Peʼe “te Potu Fenua ʼo Te ʼu Kolo ʼe Hogofulu.”
Peʼe “kato faʼo meʼa kai.”
Peʼe “kato faʼo meʼa kai.”
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Klka. psukhê. Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Klka. psukhê. Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Peʼe lagi “taupau maʼa natou te faʼahi ʼaia.”
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Peʼe “te maka momosi fulumeto ʼae ʼe fuli e te ʼu asino.”
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.3.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.3.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Peʼe lagi “ ʼo natou feuiʼaki.”
Peʼe “tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa.” Vakaʼi te kupu “Tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa” ʼi Te ʼu Kupu.
Klka. psukhê. Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Peʼe “Faiako.”
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.5.
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.3.
Klka. “te fuga agele.”
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.5.
Peʼe “ki te Hau ʼo Loma.”
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 2.14.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Peʼe “te fakatotonu ʼae ʼe maʼuhiga age.”
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.5.
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.5.
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.5.
Klka. psukhê. Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.5.
Peʼe “ ʼae ʼe lelei.”
Klka. “kai te ʼu ʼapi.”
Klka. “te ʼu lepetone ʼe lua ʼe fakatatau ki he katalane ʼe tahi.” Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 2.14.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.5.
Klka. “te ʼu matagi ʼe fa.”
Klka. “hina alapate.” Vakaʼi te kupu “Alapate” ʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 2.14.
Peʼe “palalau itaita ai kia,” peʼe “pupulaʼi ai ia.”
Peʼe “pesalemo.”
Klka. psukhê. Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Ko he kupu Fakahepeleo peʼe Fakaalamea ko tona fakaʼuhiga “Tamai e!”
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Peʼe “mo tona kofu loto pe.”
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Klka. “ ʼo te malohi.”
Peʼe “manatu.”
Peʼe “huʼaga.”
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Peʼe “Fakataputapu atu.”
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Klka. “tolu hola.”
Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.3.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Vakaʼi Te ʼu Kupu.
Klka. “ono hola.”
Klka. “hiva hola.”
ʼE ko he faʼahiga feo ʼe malū.
Peʼe “Malia ʼae mai te kolo ko Maketala.”
Peʼe “fale maka fakamanatu.”
Peʼe “fale maka fakamanatu.”
Peʼe “Malia ʼae mai te kolo ko Maketala.”
Peʼe “fale maka fakamanatu.”
ʼO mulimuli ki te ʼu tohi ʼafeā, ʼe fakaʼosi ia te Evaselio ʼa Maleko ʼaki te ʼu palalau ʼae ʼe tuʼu ʼi te vaega 8. Vakaʼi Te ʼu Fakamahino 1.3.