Kapite 21
Te Aho ote Fakamau pea mote mea ka hoko ai
1. E feafeai te sio mahani ate hahai kite Aho ote Fakamau?
KOTEA kia koutou te Aho ote Fakamau? Ko ihi e natou manatu kihe foi faka atu atu loaloaga ote hahai ae nee toe faka tuuake i mua ohe toe hekaaga faka hau. Pea kote tagata fulipe e hau ki mua ote hekaaga faka hau aia e fakamaui ki tana u aga ae nee ina fai i mua o tona mate ae ia e tohi ite tohi ate Tuifakamau. Pea mulimulipe kite mea ae nee ina fai e ave ia ki selo pee kihe ifeli kakaha.
2. a) Koai ae nee ina faka totonu te Aho ote Fakamau aia? b) Koai ae nee ina fakanofo ke tuifakamau?
2 Kae kote Tohi-Tapu eina tuku mai ia te faka mahino kehe ote Aho ote Fakamau. E mole kohe aho faka mataku. Koutou faka tokagai te mea ae e ui kite Atua: “Nee ina faka totonu te aho keina fakamaui ai te kele katoa ite fai totonu aki ia te tagata ae nee ina faka nofo.” (Gaue 17:31). Kote tuifakamau aia ae nee faka nofo ete Atua ko Sesu Kilisito.
3. a) He koe e tou iloi papau ko Kilisito e fai faka tatau anai tana fai fakamau? b) E fai anai kite a te fakamaui ote hahai?
3 Ke tou iloi papau ko Sesu eina fakamaui anai te hahai aki te faka tatau pea mote fai totonu. Koia e faka mooni kiai te palalau faka polofeta o uhiga mo ia e tuu ia Isaia 11:3, 4. E mole ina fakamaui anai te hahai o hage kote manatu ate tokolahi ki anatou u agahala ae nee fai i mua o tonatou mate, ae nee fai e ihi i tanatou kei fakapouli. E faka mahino mai ete Tohi-Tapu, i tona mate, kote tagata kua mavete tana u agahala. Eina ui fenei: “Ko ae kua mate e kua mavete tana agahala.” (Loma 6:7). Ko tona faka uhiga ko ia ae ka toe faka tuuake e fakamaui anai ki tana gaue ae ka ina fai ite lolotoga ote Aho ote Fakamau, kae mole ki tana gaue ae i mua o tona mate.
4. a) E fualoa feafeai anai te Aho ote Fakamau? b) Koai ia natou ae ka fakatahi anai mo Kilisito kite fai fakamau?
4 Kote Aho ote Fakamau e mole kohe aho e 24 hola. E faka mahino lelei mai ete Tohi-Tapu te potu aia i tana palalau kia natou ae ka fakatahi anai kia Kilisito kite fai fakamau (I Kolonito 6:1-3). E ui fenei ete Tohi-Tapu: “Nee au sio kite u hekaaga faka hau, pea nee iai mo natou ae nee heheka kiai, pea nee tuku te fakamau kia natou.” Kote u tuifakamau aia kote u tisipulo fakanofo “ae nee omai kite mauli pea mo natou afio fakahau mo Kilisito lolotoga tau e afe”. Kote Aho ote Fakamau e tau afe anai tona fualoa. Kote tau afe pe aia ae ka hau ai anai Kilisito pea mo tana toko 144 000 tisipulo fakanofo i tonatou uhiga ae kote u “lagi foou” kite “kele foou”.—Fakaha 20:4, 6; II Petelo 3:13.
5, 6. a) E feafeai te faka matalatala ete Pesalemo te “Aho ote Fakamau”? b) E feafeai anai te mauli ite Aho ote Fakamau?
5 Koutou faka sisio mua kite u paaki aena, e natou fakaha mai te uhiga anai ote Aho ote Fakamau kite tagata. E ui fenei ete pesalemo: “Ke fiafia te vao, mote mea katoape eiai! Pea ke kalaga faka fiafia fakatahi te u akau katoape ote vao matua ia mua o Sehova! He kua haele mai; he kua haele mai keina fakamaui te kele. Eina fakamaui anai te kele mauli aki te faitotonu pea mote u fenua aki tana agatonu.” — Pesalemo 96:12, 13.
6 Ite Aho ote Fakamau, kote hahai ae nee natou hao o mauuli i Halamaketone e natou faka liliu anai te kele kohe palatiso ke natou tali ai te hahai ae ka toe faka tuuake (Luka 23:43). Kohe fiafia lahi anai kite u famili ae nee mavete ite mate tanatou toe faka tahitahi! E kohe mea lave lelei anai ia te mauli ite tokalelei, te mau ohe mauli haohaoa pea mote ako kite iloi ote u faka tuutuu ate Atua! E ui ete Tohi-Tapu: “Ka hoko anai tau u fakamau kite kele, e kote faitotonu ae ka ako mooni anai ete u hahai ote kele mauli.” (Isaia 26:9). Ite Aho ote Fakamau, kote hahai fuli e natou ako anai ke natou iloi Sehova, ke natou faka logo kiai pea mo tauhi kia teia.
7. Ite Aho ote Fakamau, kotea ae ka hoko anai kia natou e fia tauhi kite Atua,pea mo natou e faka fisi kiai?
7 Kote palatiso feia ae ka fai ai anai te fakamaui ote tagata e Sesu Kilisito mo tana toko 144 000 hau ae e fakatahi mo ia. Ko natou ae ka natou filifili anai te tauhi kia Sehova e natou mau anai te mauli heegata. Kae logope te u lelei mauhiga ote mauli aia, eiaipe te u hahai e natou fakafisi anai kite tauhi kite Atua, o hage ko tona tala ete Tohi-Tapu: “Tatau aipe pee fakaha te ofa kite tagata agakovi, e molepe ina ako anai ia te faitotonu. Ite fenua ote agatonu eina faipe anai ia te mea ae e hala.” (Isaia 26:10). Koia, ite hili ote temi feauga mo faigamalie ae nee tonu ke fetogi ai anatou aga pea mo ako te fai totonu, kote u tai hahai agakovi aia e matehi anai. Ko ihi e matehi pe ia i mua ote osi ote Aho ote Fakamau (Isaia 65:20). E mole tuku anai ia natou aia ke mauuli o faka kovii te palatiso.
8. Nee feafeai te aga ate hahai o Sotoma?
8 E kohe manuia lahi anai ia he toe fakatuuake o kita ite kele ite lolotoga ote aho ote fakamau lahi a Sehova. Kae fakaha ete Tohi-Tapu e mole kote hahai fuli ka natou mau anai te manuia aia. Tou sivisivi mua te faka tata aeni kite hahai o Sotoma afea. E ui ete Tohi-Tapu kote hahai o Sotoma afea nee natou faiga ke natou momoe mote “u tagata” ae nee olo o faka siosio kia Lote. Ko tanatou aga nee fakalialia aupito he nee logope te tai faka milakulo o natou ke kikivi, “nee natou vaivai aipe ite kumi ote matapa” ote fale ke natou momoe mote u tagata ae nee olo o faka siosio kia Lote.—Senesi 19:4-11.
9, 10. Kotea ae e fakaha ete Tohi-Tapu o uhiga mote amanaki kite toe fakatuuake ote hahai agakovi o Sotoma?
9 E toe fakatuuake anai koa ite aho ote fakamau te tai hahai agakovi faka malotoloto aia? I tona fakaha ete Tohi-Tapu e iloga mai ia e mole toe fakatuuake anai ia natou. Kote tahi ite u tisipulo a Sesu ko Suta, nee uluaki talanoa mua ia kite kau aselo ae nee natou liaki tonatou nofoaga i selo ke feala ai hanatou omai o momoe mote u ofafine ote tagata. Pea ina toe ui fenei: “O hage foki ko Sotoma mo Komola pea mote u kolo iona tafaaki, itanatou osi fai o hagepe ko natou ae, iate folonikasio o faka valevale aupito pea mo mulimuli kite kakano o fai aki he mea heeaoga, kua faka tuu mai kia tatou kohe faifaitaki aga moo faka tokaga, i tanatou tali te tautea faitotonu ote afi heegata!” (Suta 6, 7; Senesi 6:1, 2) Io, uhipe kote faka lialia aupito o tanatou aga, kote hahai o Sotoma pea mote u kolo itona u tafaaki nee natou tali te auha, e iloga mai ai ia e mole anai toe fakatuuake ai ia natou. II Petelo 2:4-6, 9, 10a.
10 Nee toe fakaha foki e Sesu kote hahai o Sotoma e feala ke mole toe fakatuuake natou. I tana talanoa ki Kapenaume, te tahi ote u kolo ae nee ina fai ai te u milakulo, nee ina ui fenei: “Kana nee faila i Sotoma te u gaue faka malohi aeni nee hoko i okoe, kanaaula e kei tuupe nei o kaku mai kite aho nei. Koia eau tala atu kia koutou, ite Aho ote Fakamau, e faigafua anai kite fenua o Sotoma tona tali ia koe”. (Mateo 11:22-24). Iheni, e faka iloga mai e Sesu te hala ae ate hahai o Kapenaume i tana ui ae e faigafua anai kite hahai o Sotoma tona tali, hee kite atamai ote hahai Iselaele ae enatou fakalogo Sesu, e mole toe iai he toe fakatuuake ote hahai o Sotoma ite aho ote Fakamau.
11. He koe e faigafua ia te fai ote u mea ae e totonu kite hahai “agatonu” ihe tahi age ia ote hahai “heeagatonu” ite Aho ote Fakamau?
11 E mahino papau ia, e tonu ke kita faigai faka malotoloto tokita mauli ke feala ai ha kita kau kihe toe fakatuuake. Kae fealape ke kita fai te fehui aeni: E faigataa ape anai ki ihi mate ae ka toe fakatuuake te ako ote faitotonu i ihi age ? Koutou faka kaukau lelei: I mua ote mamate ote u “hahai agatonu” o hage ko Apalahamo, Isaake, Sopo, Tepola, Luti pea mo Taniela, nee natou talitali fuli kite Hau ate Mesia. I fiafia leva kanatou mau ite aho ote Fakamau i tonatou ako te iloi oia pea mo tanatou kua iloi ae kua afio ite lagi! E faigafua leva anai kite u “hahai agatonu” aia te taupau ote faitotonu ihe tahi age ote u “hahai heeagatonu” ae ka toe fakatuu ake.—Gaue 24:15.
KOTE U FAKA TUUAKE KITE “MAULI” PE KITE “FAKAMAU”
12. I tona tuu ae ia Soane 5:28-30, koai ae ka kau anai kite “tuuake kite mauli”, pea koai ae ka kau anai kite “tuuake kite fakamau”?
12 Nee ui e Sesu: “Ko natou fuli e ite loto faitoka e natou logo anai ki tona leo pea natou hu mai anai ki tua, ko natou ae nee natou fai te u mea lelei, kote tuuake kite mauli, ko natou ae nee natou fai te u mea ae e kovi, kote tuuake kite fakamau. (. . .) Eau fakamaui o faipe kite mea eau logo kiai; pea kote fakamau ae eau foaki e totonu, koteuhi, e mole au kumi toku finegalo, kae kote finegalo o ae nee ina fekaui mai au.” (Soane 5:28-30). Kotea iate “tuuake kite mauli” pea mote “tuuake kite fakamau”? Pea koai ae e hoko kiai?
13. Kotea te faka uhiga ote kau kite “tuuake kite mauli”?
13 O hage kote mea kua osi tou vakai, kote kau tuuake e mole fakamaui anai natou ki anatou u gaue kua hili, kae kite u mea ae ka natou fai anai ite Aho ote Fakamau. Koia, kite palalau ae a Sesu o uhiga mo “natou ae nee gaue lelei” pea mo “natou ae nee gaue kovi”, e talanoa ia kite u gaue lelei pea mote u gaue kovi ae ka fai ite lolotoga ote Aho ote Fakamau. I tanatou fai anai te mea ae lelei, tokolahi ote kau tuuake e natou alu mamalie anai kite mauli haohaoa ae ka natou mau anai ite hili ote u tau e afe. Koia, ko tanatou toe liliu kite mauli kote “tuuake kite mauli”, koteuhi kua natou au kite mauli haohaoa mo heeagahala.
14. Kotea te faka uhiga ote kau kite “tuuake kite fakamau”?
14 Kae feafeai anai ia natou ae “nee natou fai te u gaue kovi” lolotoga te Aho ote Fakamau? Ko tanatou toe liliu kite mauli kote “tuuake kite fakamau”. Kotea tona faka uhiga? Kote tautea kite mate. Koia, e matehi anai natou ite lolotoga pee ite hili ote Aho ote Fakamau. Ko tona tupuaga nee natou fai te u mea ae e kovi; nee natou fakafisi malohi kite ako pea mote fai ote u mea ae e totonu.
E KAMATA AFEA TE AHO OTE FAKAMAU?
15. Kotea ae e maua ke uluaki hoko ite Aho ote Fakamau?
15 Kote apositolo ko Soane nee faka mamata ia kite mea ae ka hoko ite Aho ote Fakamau. “Nee au sio kite hekaaga fakahau e hina pea lahi pea moia ae e heka ai. Pea i mua oia nee feholaki mai ai te lagi pea mote kele. (. . .) Pea nee au sio kite u mate, te hahai lalahi mote hahai liliki, e tutuu i mua ote hekaaga faka hau. (. . .) Pea kote u mate nee fakamaui.” (Fakaha 20:11, 12). Koia, i mua ote kamata ote Aho ote Fakamau, kote u faahiga mea ote tuu aeni ae e fau aki te ‘lagi pea mote kele’ e maua ke pulihi. Kote kau kaugana ateape ate Atua e mauuli anai; kote hahai agakovi fuli e matehi anai natou i Halamaketone.—I Soane 2:17.
16. a) Koai ni ihiage ka fakamaui anai mote “u mate” ite lolotoga ote Aho ote Fakamau? b) E fakamaui anai natou kite a?
16 Ko natou ae ka fakamaui anai ite lolotoga ote Aho ote Fakamau: kote u mate ae nee fakatuuake, te hahai “mauli” ae nee natou hao i Halamaketone mote u fanau a natou ae ka tutupu anai (II Timoteo 4:1). O feafeai anai tonatou fakamaui ? E ui e Soane: “Kote u takatakaiga tohi nee folahi. (. . .) Pea kote u mate nee fakamaui aki te u mea ae e tohi ite u takataiga tohi, o mulimulipe ki anatou u gaue. Pea kote tai nee ina liufaki te u mate ae nee iaia, pea kote mate mote Hadès nee na liufaki te u mate ae nee ia naua, pea nee fakamaui natou taki tokotahi o mulimulipe ki tanatou u gaue.”—Fakaha 20:12, 13.
17. Kotea te u “takatakaiga tohi” ae ka faka maui anai kiai te hahai “mauli” mote hahai “mate”?
17 Kotea te u “takatakaiga tohi” aia e fakamaui kiai “te hahai mate” mote “hahai mauli”? E mahino papau ia kote u tohi e faka tahii anai kite Tohi-Tapu. Kote u tohi aia e tuu ai te u lao mote u faka hinohino a Sehova. I tona lau, kote tagata fulipe eina iloi ai anai te finegalo faka atua. Pea e faka maui ai leva te tagata takitokotahi o mulimulipe kite u lao ote u “takatakaiga tohi” aia. Ko natou ae ka faka logo anai kite u faka totonu aia e natou mau anai te u tapuakina ote sakilifisio a Sesu pea e natou au anai kite haohaoa ote tagata.
18. a) Kote mauli feafeai ae ite osi ote Aho ote Fakamau? b) E omai feafeai te kau “mate” kite mauli ite osi ote u tau ae e afe?
18 Ite hili ote Aho ae e tau e afe ote Fakamau, e mole toe iai anai he tagata e toe mate ite mate ae nee tupu mai te agahala a Atama. E tahi hoko mooni ai leva te tagata kite mauli, o hage ko tona tala ete Tohi-Tapu: “Kote toe ote kau mate [ia natou ae e mole kau kite toko 144 000 ae e olo ki selo] nee mole natou omai kite mauli o au kite hoki osi ote u tau ae e afe.” (Fakaha 20:5). Kote palalau ae ko “te toe ote kau mate” e mole faka uhiga ia kihe tahi u hahai ka toe faka tuuake anai ite hili ote Aho ote Fakamau ae e tau e afe, kae kote hahai fuli e natou omai anai kite mauli mai tona uhiga ae ko tanatou hoki au anai e kite haohaoa ae nee mau e Atama mo Eva. Pea kotea leva e hoko ai?
TE MEA AE E MULI MAI ITE AHO OTE FAKAMAU
19. Kotea ae ka fai anai e Kilisito ite osi ote Aho ote Fakamau?
19 Ite kua lava lelei ote gaue ae nee tuku age kiai ete Atua, ko Sesu Kilisito “eina faka too leva anai te puleaga ki tona Atua mo Tamai”. E hoko anai te potu aia ite hili ote temi fai fakamau ote tau ae e afe. Ite temi leva aia, kote u fili katoa kua pulihi. Kote fakamuli o natou, kote mate faka atama, e maumaui anai. Pea e liliu ai leva te Puleaga kote api o Sehova, o koiape anai tokotahi tona Hau.—I Kolonito 15:24-28.
20. a) E vakaifeafeai e Sehova pe koai ae e tonu ke tohi ite “tohi ote mauli”? b) He koe e lelei ke fai he ahiahi faka osi kite malamanei?
20 Kotea te mea ae ka faka aoga anai e Sehova ke iloi ai pe koai ae e tonu ke tuu “ite takaiga tohi ote mauli” pee “ite tohi ote mauli”? (Fakaha 20:12, 15.) Aki te ahiahi ka faka maua anai kite hahai katoa. Ke tou manatui ko Atama mo Eva nee mole na lavai te ahiahii o naua, kae ko Sopo nee nofo hagatonu. Kote tui ate tokolahi ite hahai ae e mauuli ite osi ote u tau e afe nee heeki ahiahii. I mua o tonatou faka tuuake, nee natou faka pouli kite u faka tuutuu a Sehova; nee kote u hahai “heeagatonu”, nee natou kau ite malama a Satana. Ite hili o tonatou faka tuuake, nee mole faigataa kia natou te tauhi kia Sehova ite mauli fimalie ite palatiso, ihe mole he faka feagai mai a Satana. Kae kote u toko miliale hahai aia kua natou au kite mauli haohaoa e tuumaupe anai koa tanatou tauhi kia Sehova mo kapau e tuku kia Satana he faigamalie keina faka halai natou? E lavai anai koa e Satana tonatou faka maliu mai te Atua?
21. a) E feafeai anai te ahiahii ote malamanei e Sehova? b) Ka osi anai te ahiahi aia, kotea ae ka hoko anai kia natou ae nee fai kiai?
21 Moo faka tokatoka ote u fehui aia, e tukuage anai e Sehova ia Satana mo tana u temonio mai te vanu ae nee pupunu ai natou lolotoga tau e afe. Kotea leva ae ka hoko? E toe lavai foki anai e Satana tana faka maliu he u hahai mai a Sehova. Ko tona lahi e “hage kote fisii one ote tai”, ko tona faka uhiga mole iloi pee tokofia. Hili te ahiahi aia, ko Satana mo tana u temonio pea mo natou fuli nee mulimuli ai e li anai natou kite “ano ote afi” faka tata ae kote lua mate pee mate heegata (Fakaha 20:7-10, 15). Ka kia natou ae e tohi onatou higoa ite “tohi ote mauli”, e natou faka fiafia anai ite kololia ote palatiso. Kote tuu o onatou higoa ite tohi aia ko tona faka uhiga ko Sehova kua ina sivi natou kote u hahai fai totonu i tonatou u loto, tonatou u atamai pea mo tonatou u sino, pea e natou aoga kite mauli heegata ite palatiso moo faka pale o tanatou nofo hagatonu.
TE AHO FAKAMAU AENI E LOLOTOGA NEI
22. Ke tou sio ite Aho ote Fakamau mo kau ite ahiahi faka osi ae ka fai kite malamanei, kotea ae e tonu ke kita hao ai mua?
22 Kote Tohi-Tapu eina fakaha te u mea ka hoko ote u tau e afe ka hau pea eina faka loto fimaliei tatou o uhiga mote temi ki amuli. Kae eiai te fehui e tonu ke fai: E koutou kau ape anai koa ite faka aoga ae ote u tapuakina ae e taofi ete Atua maa te tagata? Kote faahi aia e faka logo anai ki takotou hao ite fakamau ae e fai faka tomua: “te aho ote fakamau aeni e lolotoga nei pea mote tautea ote hahai hee tui”.—II Petelo 3:7.
23. a) Kote hahai ite temi nei kua vahei o kalasi lua; koai te u kalasi aia? b) Kotea ae ka hoko anai kite u kalasi aia takitahi, pea kotea tona tupuaga?
23 Talu te liliu mai a Kilisito pea mo heka i tona hekaaga fakahau i selo, eina fakamaui te malamanei. Kote “aho ote fakamau” aia e mua ia ite Aho ote Fakamau ae e tau afe. Ite lolotoga ote fakamau aeni e fai nei, kote hahai e vahei: kote u “tao” ite hema o Kilisito pea kote u “ovi” i tona matau. Kote u “tao” e maumaui anai natou he nee mole natou tokoni kite u “tehina” ae kua faka nofo o Kilisito i tanatou gaue faka atua. Kote u “tao” aia e ha mai ia kote kau agahala e mole natou fia faka hemala, kote kau agakovi loto fefeka ia i tanatou fai te u mea ae e mole totonu. Kae, kote u “ovi” e natou mau anai te mauli ite pule ote Puleaga koteuhi he nee natou tokoni tuumau kite u “tehina” o Kilisito.—Mateo 25:31-46.
[Paki ʼo te pasina 178]
“He koe e ui e Sesu e faigafua anai kite hahai o Sotoma ite aho ote fakamau tona tali?”