Fakatuputupu Te Aga Fakapotopoto

“Ke ʼiloa e te tagata fuli takotou aga fakapotopoto. Kua ōvi mai te ʼAliki.”—Filipe 4:5.

1. He koʼe koa ʼe faigataʼa te aga fakapotopoto ʼi te mālama ʼaenī?

“TE TAGATA aga fakapotopoto”—ki te sulunalisi Pilitania ko Sir Alan Patrick Herbert neʼe ʼui ko te taʼi tagata ʼaia ʼe ko he tagata ia ʼo he fagana. ʼIo, ʼe hage ia ʼe mole maʼu ʼi te mālama agakovi ʼaenī ni ʼu hahaʼi ʼe aga fakapotopoto. Neʼe fakakikite e te Tohi-Tapu, ʼi te ʼu temi faigataʼa ʼo te ʼu “ ʼaho fakamuli,” ko te hahaʼi ʼe nātou “aga fekai” anai, “fiatuʼu” pea mo “talagataʼa”—ʼi hona tahi age faʼahiga palalau, ʼe mole nātou aga fakapotopoto anai. (2 Timoteo 3:1-5) Kae, ko te kau Kilisitiano moʼoni ʼe maʼuhiga kia nātou ia te aga fakapotopoto, heʼe nātou ʼiloʼi ʼe ko he fakaʼiloga ʼaia ʼo te poto fakaʼatua. (Sake 3:17) Kia tatou ʼe feala pe ke tou maʼu ia he aga fakapotopoto ʼi he mālama ʼe agavale. Koia ʼe tou tali fakalelei pe te manatu ʼaē ʼe tou lau ʼi te tokoni fakaʼatua ʼa te ʼapositolo ko Paulo ia Filipe 4:5: “Ke ʼiloa e te tagata fuli takotou aga fakapotopoto.”

2. E feafeaʼi te tokoni ʼa te ʼu palalau ʼa te ʼapositolo ko Paulo ia Filipe 4:5 kia tatou ke tou ʼiloʼi peʼe tou aga fakapotopoto?

² Koutou fakatokagaʼi, pe tokoni feafeaʼi te ʼu palalau ʼa Paulo kia tatou ke tou vakaʼi peʼe tou aga fakapotopoto. Ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga, ʼe mole ko te ʼiloʼi ʼaē pe koteā tatatou manatu kia tatou totonu kae koteā te manatu ʼa nātou ʼaē ʼe sio mai kia tatou, ʼe ʼiloa tatou ohage ko he tahi e feafeaʼi. ʼE fakaliliu e Phillips te vaega ʼaia, ʼo fēnei: “Ke ʼiloa koe ohage ko he tahi ʼe aga fakapotopoto.” ʼE tonu kia tatou takitokotahi ke tou fai te ʼu fehuʼi ʼaenī, ‘Koteā te manatu ʼa te tokolahi ʼo ʼuhiga mo ʼau? ʼE ʼiloa koa ʼau ohage ko he tahi ʼe aga fakapotopoto, agalelei pea ʼe mole loto fefeka? Peʼe ʼiloa koa ʼau ohage ko he tahi ʼe aga fefeka, faigataʼa, peʼe talagataʼa?’

3. (a) Koteā te faka ʼuhiga ʼo te kupu faka Keleka ʼaē ʼe ina fakaliliu te “aga fakapotopoto,” pea he koʼe koa ko te kalitate ʼaia ʼe fakaofoofo? (b) ʼE lava feafeaʼi ki he Kilisitiano hana ako ke ʼāsili age tana aga fakapotopoto?

³ Ko tatatou agaaga ʼi te ʼu faʼahi ʼaia ʼe nātou fakahā ʼaki aipe te mālohi ʼaē ʼo tatatou faʼifaʼitakiʼi ia Sesu Kilisito. (1 Kolonito 11:1) ʼI tana nofo ʼaē ʼi te kele, neʼe mulimuli pe Sesu ki te faʼifaʼitaki fakapotopoto ʼa tana Tāmai. (Soane 14:9) ʼIo, ʼi te temi ʼaē neʼe talanoa ai Paulo ʼo ʼuhiga mo te “agamālū pea mo te lotoʼofa ʼa Kilisito,” ko te kupu faka Keleka ʼaē neʼe ina fakaʼaogaʼi ki te kupu lotoʼofa (épiêikias) ʼe toe faka ʼuhiga pe foki “aga fakapotopoto” peʼe “mole loto fefeka.” (2 Kolonito 10:1) ʼE higoaʼi e te tohi (The Expositor’s Bible Commentary) te meʼa ʼaia “ko he kupu ʼi te ʼu kupu lalahi ʼaē ʼe fakaʼaogaʼi ʼi te T[auhi] F[oʼou] moʼo fakamatala he agaaga.” ʼE ina fakahā te toe kalitate fakaofoofo, koia ʼaē neʼe fakaliliu ai e te tagata fai Tohi-Tapu ʼaki te kupu ʼaē “aga fakapotopoto ʼaupito.” Koia ʼaē, tou talanoa nei kia faʼahi e tolu, neʼe muliʼi aipe e Sesu tana Tāmai ko Sehova, ʼo ina fakahā ʼaki ai tana aga fakapotopoto. Koia ʼe tou vakaʼi peʼe tou lavaʼi feafeaʼi anai ke tou liliu ʼo ʼāsili age tatatou aga fakapotopoto.—1 Petelo 2:21.

“ ʼE Loto Fakamolemole”

4. Neʼe fakahā feafeaʼi e Sesu “ ʼe loto fakamolemole”?

⁴ Ohage pe ko tana Tāmai, neʼe fakahā e Sesu tana aga fakapotopoto ʼi tana “loto fakamolemole” tuʼumaʼu pe. (Pesalemo 86:5) Koutou manatuʼi ia Petelo, kaugā fagona ʼo Sesu, ʼi te temi ʼaē neʼe fakafisi ai tuʼa tolu ʼo ʼuhiga mo Sesu ʼi te po ʼaē neʼe puke ai pea mo fakamāu ai. Ko Sesu totonu pe ʼaē neʼe ina ʼui ʼi muʼa atu: “Kaʼe ko ʼaē ʼe fakafisi kia te ʼau ia muʼa ʼo te tagata, ʼe ʼau toe fakafisi mo ʼau kia te ia ia muʼa ʼo taku Tāmai ʼe ʼi selo.” (Mateo 10:33) Neʼe fakaʼaogaʼi koa e Sesu he lekula fefeka pea mo heʼe manavaʼofa kia Petelo? Kailoa; ʼi te hili age pe ʼo Tona fakatuʼuake, neʼe ʼasi ia Sesu kia Petelo, ʼe mahalo pe neʼe ʼasi age Sesu kia ia moʼo fakafimālieʼi pea mo fakaloto mālohiʼi te ʼapositolo ʼaē neʼe loto fakahemala pea mo lotomamahi. (Luka 24:34; 1 Kolonito 15:5) Pea ki muli age, neʼe faka fealagia e Sesu kia Petelo te toe maʼua lahi. (Gāue 2:1-41) ʼE ʼiloga mai ai te aga ʼe lelei! ʼE mole koa la ko he meʼa fakaloto fīmālie hakita ʼiloʼi neʼe fakanofo e Sehova ia Sesu ko te Tuʼi Fakamāu ki te malamanei katoa?—Isaia 11:1-4; Soane 5:22.

5. (a) ʼE tonu anai ke ʼiloa feafeaʼi te kau tagata ʼāfea ʼi te lotolotoiga ʼo te kau ōvi? (b) Koteā te ʼu faʼahi ʼe feala ke toe vakaʼi e te ʼu tagata ʼāfea ʼi muʼa ʼo hanatou felogoi ki he faifakamāu, pea koteā tona tupuʼaga?

⁵ ʼI te temi ʼaē ʼe gāue ai te ʼu tagata ʼāfea ohage ko ni kau tuʼi fakamāu ʼi te kokelekasio, ʼe nātou faiga aipe ke nātou muliʼi te faʼifaʼitaki ʼa Sesu ʼi te faʼahi ʼo te aga fakapotopoto. ʼE mole nātou loto ke matataku te kau ōvi kia nātou ohage ko ni ʼu hahaʼi fai tūʼa. Kailoa ia, ʼe nātou kumi aipe ke nātou faʼifaʼitakiʼi ia Sesu ke feala ai ki te kau ōvi ke nātou loto falala ʼi te lotolotoiga ʼo nātou, ke nātou hage ni kau tauhi ōvi aga ʼofa. ʼI te ʼu faʼahi ʼo te faifakamāu, ʼe nātou tahi faiga pe ke nātou aga fakapotopoto, loto fakamolemole. ʼI muʼa ʼo he felogoi ki ni ʼu meʼa feiā, ko ʼihi tagata ʼāfea neʼe nātou maʼu te ʼu tokoni ʼi tanatou toe vakaʼi te ʼu alatike ʼo Te Tule Leʼo ʼo te ʼaho 1 ʼo Sūlio 1992, e fēnei tona kupu tāfito “Ko Sehova, ʼAē ʼe Mole Fakapulepule Ko Te ‘Tuʼi Fakamāu ʼo Te Kele Katoa’ ” pea mo te alatike ʼaē “Ko Te Kau Tagata ʼĀfea ʼe Nātou Fakamāu ʼAki Te Faitotonu.” ʼE nātou manatuʼi tuʼumaʼu te faʼahiga faifakamāu ʼa Sehova: “ ʼE fai mālohi mokā ʼe ʼaoga, ʼe manavaʼofa mokā ʼe tāu mo te meʼa ʼaia.” ʼE mole ko he meʼa kovi te loto manavaʼofa ʼi te faifakamāu mo kapau ʼe ʼi ai he fakatafitoʼaga lelei ki te fai ʼo te faʼahi ʼaia. (Mateo 12:7) ʼE ko he meʼa kovi ʼaupito te loto fefeka pea mo te loto heʼe manavaʼofa. (Esekiele 34:4) Koia ʼe tekeʼi e te kau tagata ʼāfea ke ʼaua naʼa nātou hēhē, ʼaki hanatou kumi tāfito ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe pipiki ki te faitotonu ia te ʼofa pea mo te loto fakamolemole.—Vakaʼi ia Mateo 23:23; Sake 2:13.

Mole Aga Fefeka Mokā Hoko Ni ʼu Fetogi

6. Neʼe ʼiloga feafeaʼi te aga fakapotopoto ʼa Sesu ʼo ʼuhiga mo te fafine Senitile ʼaē neʼe gaohi tana taʼahine e te kau temonio?

⁶ Ohage pe ko Sehova, neʼe fakahā e Sesu tana lava fetogi ʼo tana gāue peʼe ko tana fai ʼo te aga ʼaē ʼe tāu mo feʼauga pea mo te ʼu ʼaluʼaga foʼou ʼaē neʼe feala ke hoko. ʼI te tahi ʼaluʼaga, neʼe tagi age te Fafine Senitile kia te ia ke ina fakamālōlō tana taʼahine ʼaē neʼe kua kovi ʼaupito tona gaohi e te kau temonio. ʼAki te ʼu faʼahiga tali e tolu ʼa Sesu, neʼe ina fakahā age ʼe mole tokoni anai ia ki ai—ʼuluaki, ʼaki tana mole tali age ki te kole ʼa te fafine; lua, ʼaki tana fakahā fakahagatonu age neʼe fekauʼi mai pe ia ia ki te kau Sutea kae mole ki te kau Senitile; pea tolu leva, ʼaki tana fakaʼaogaʼi te fakatā moʼo fakahā age pe te manatu ʼaia. Kae, neʼe lotomālohi aipe te fafine ʼi te ʼu fakatau fuli ʼaia, ʼo ina fakahā ʼaki ai te lahi ʼaē ʼo tana tui. ʼAki te ʼaluʼaga makehe ʼaia, neʼe mahino kia Sesu neʼe mole ko he temi ʼaia ke fakaʼaogaʼi fakamālohi ai he lekula; neʼe ko te lakaga ʼaia ke fai te aga ʼaē ʼe tāu moʼo lagolago ki te ʼu pelesepeto ʼe māʼoluga age.a Koia, neʼe fai e Sesu te meʼa ʼaē neʼe fakafisi tuʼa tolu ia kiai. Neʼe ina fakamālōlōʼi te taʼahine ʼa te fafine!—Mateo 15:21-28.

7. Ko te ʼu ʼaluʼaga fea koa ʼaē ʼe feala ai ke fakahā e te ʼu mātuʼa tanatou aga fakapotopoto, pea koteā tona tupuʼaga?

⁷ ʼE ʼiloa koa tatou ʼuhi ko tatatou lotolelei ʼaē ke tou fai te aga ʼe tāu mokā ʼe tonu ke fai? ʼE ʼaoga tuʼumaʼu ki te ʼu mātuʼa ke nātou fakahā te taʼi aga fakapotopoto ʼaia. Mai tona ʼaluʼaga ʼaē, e tahi ʼalu pe te tamasiʼi mo tona natula, ko te ʼu faʼahiga fai ʼaē ʼe fua lelei ki he tahi fānau ʼe feala ke mole tāu ia mo he tahi age tamasiʼi. ʼO hilifaki mai ki te manatu ʼaia, mokā lalahi te fānau, ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia nātou ʼe fetogi. Lagi ʼe tonu anai ke toe vakaʼi te hola ʼaē ʼe nātou ʼōmai ai ki fale. Ko te ako faka famili ʼe fua lelei age anai koa ia ʼaki he fakatuʼutuʼu ʼaoga? ʼI te temi ʼaē ʼe hoko ʼita ai he tahi ʼi te ʼu mātuʼa ki he ʼu kiʼi hala veliveli ʼa te ʼu fānau, ʼe tonu anai koa ke nā agavaivai pea mo fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga? Ko te ʼu mātuʼa ʼaē ʼe loto fakatokatoka ʼi te ʼu faʼahi ʼaia, ʼe nātou tekeʼi te hoʼi fakaloto mamahiʼi noa pea mo fakamamaʼo ʼo tanatou fānau mai ia Sehova.—Efesi 6:4.

8. ʼE lava feafeaʼi ʼapē ki te kau tagata ʼāfea hanatou fakahā te aga ʼaē ʼe tonu ke fai ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki te telituale?

⁸ ʼE toe ʼaoga pe foki ki te kau tagata ʼāfea ke nātou fai te aga ʼaē ʼe tāu mokā hoko he ʼu ʼaluʼaga foʼou, kae logope la te faʼahi ʼaia, ʼe mole tonu anai ke nātou fakafeagai ki te ʼu lao ʼa te ʼAtua. ʼI takotou fakahoahoa ʼo te gāue faka mafola, ʼe koutou lamalama koa te ʼu fetogi ʼi te telituale ʼaē ʼe koutou gāueʼi? ʼUhi ko te fetofetogi ʼaē ʼo te faʼahiga maʼuli ʼo te hahaʼi, ʼe lagi ʼaoga anai ke fai he fagonogono ʼi te afiafi, ʼi te ʼu ala, peʼe ʼi te telefoni. Ko te mulimuli ki te ʼu ʼaluʼaga ʼaia ʼe tokoni mai anai kia tatou ke tou fakahoko te gāue fagonogono ke ʼāsili age tona ʼu fua lelei. (Mateo 28:19, 20; 1 Kolonito 9:26) Neʼe toe fai pe foki e Paulo te aga ʼaē ʼe tāu mo te ʼu faʼahiga hahaʼi kehekehe ʼi tana minisitelio. ʼE tou fai feiā koa, ʼaki hakita ʼiloʼi te ʼu lotu pea mo te ʼu agaʼi fenua ʼo te koga meʼa ʼaē ʼe tou maʼuʼuli ai ke feala ai hatatou tokoni ki te hahaʼi?—1 Kolonito 9:19-23.

9. He koʼe koa ʼe mole tonu anai ke taupau maʼu e he tagata ʼāfea he ʼu faʼahiga puleʼaki ʼāfea neʼe ina fakaʼaogaʼi ʼi muʼa atu moʼo fakatokatoka ʼo ni ʼu fihifihia?

⁹ ʼI te lesili ʼo te ʼu temi faigataʼa ʼi te ʼu ʼaho fakamuli ʼaenī, ʼe toe ʼaoga pe ki te kau tauhi ōvi ke nātou fai te aga ʼaē ʼe tāu mo feʼauga ki te ʼu faʼahiga faigataʼaʼia mālohi pea mo kovi ʼe tāu ʼi te temi nei mo tanatou ʼu faga ōvi. (2 Timoteo 3:1) ʼU tagata ʼāfea, ʼe mole ko te temi ʼaenī ke koutou aga fakafefeka ai! ʼE mahino papau ia ʼe mole taupau maʼu anai e he tagata ʼāfea he ʼu faʼahiga puleʼaki ʼāfea neʼe ina fakaʼaogaʼi ʼi muʼa atu moʼo fakatokatoka ni ʼu fihifihia mo kapau ʼi te temi nei ʼe mole kei ʼi ai hona ia fua peʼe kapau “ko te tagata kaugana agatonu mo poto” kua ina toe tā he ʼu manatu foʼou ki te ʼu faʼahi ʼaia. (Mateo 24:45; vakaʼi ia Tagata Tānaki 7:10; 1 Kolonito 7:31.) Ko te tagata ʼāfea agatonu neʼe faiga fakamalotoloto ke tokoni ki te tuagaʼane lotovaivai neʼe ʼaoga tāfito kia ia he tahi ʼe mahino ki tona fihifihia. Kae, ʼi tana ia manatu ʼe mole kovi ʼosi te lotovaivai ʼa te tuagaʼane, ʼo ina foaki age pe te ʼu tokoni ʼe mole tāu mo te faʼahi ʼaia. Pea neʼe tā leva e te Sosiete Watch Tower te ʼu tokoni ʼe fakatafito ki te Tohi-Tapu, ʼe talanoa ki te fihifihia ʼaē neʼe tāu mo te tuagaʼane. Pea ko te tagata ʼāfea neʼe toe fia felogoi mo te tuagaʼane, ʼo ina fakaʼaogaʼi ai leva te ʼu manatu foʼou ʼaia ʼaki he lotomahino ki te fihifihia ʼo te tuagaʼane. (Vakaʼi ia 1 Tesalonika 5:14, 15.) ʼE ko he faʼifaʼitaki lelei ʼo ʼuhiga mo te aga fakapotopoto!

10. (a) ʼE feafeaʼi anai ki te kau tagata ʼāfea hanatou fefakahāʼaki ia nātou he aga ʼe mole fefeka ʼo toe feiā aipe ki te kolesi ʼo te kau tagata ʼāfea? (b) Koteā anai te fakatuʼutuʼu ʼa te kolesi ʼo te kau tagata ʼāfea kia nātou ʼaē ʼe nātou fakahā ʼe mole nātou aga fakapotopoto?

¹⁰ ʼE toe ʼaoga pe foki ki te kau tagata ʼāfea ke nātou fefakahāʼaki ia nātou he aga ʼe mole fefeka. ʼI te temi ʼaē ʼe fono ai te kolesi ʼo te kau tagata ʼāfea, ʼe maʼuhiga ʼi te temi ʼaia ke ʼaua naʼa ʼi ai he tahi ʼi te ʼu tagata ʼāfea ʼe fia pule. (Luka 9:48) Tāfito la ia ia ʼaē ʼe pelesita ʼe tonu ke tokaga ke ʼaua naʼa fia māʼoluga fau ʼi te faʼahi ʼaia. Pea kapau ko he tokotahi peʼe ko he toko lua ʼi te ʼu tagata ʼāfea ʼe mole manatu tahi mo te manatu ʼo te kolesi ʼa te ʼu tagata ʼāfea fuli, ʼe mole nā kinau anai ke fakahoko te ʼu meʼa ʼaē ʼe nā loto kiai. Kailoa ia, kapau ko te fakatuʼutuʼu ʼe mole ina maumauʼi he pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu, ʼe nā mulimuli anai ki te tonu ʼa te kolesi, ʼo nā manatuʼi ko te aga fakapotopoto ʼe fakamaʼua ki te kau tagata ʼāfea. (1 Timoteo 3:2, 3) ʼI te tahi faʼahi, ʼe tonu anai ke manatuʼi e te kolesi ʼo te kau tagata ʼāfea neʼe haga ia Paulo ʼo fakatotonuʼi te kokelekasio ʼo Kolonito ʼi tana ‘kātakiʼi aipe te hahaʼi ʼe aga fakavalevale’ ʼaē ʼe nātou fia ʼasi ko he kau “ ʼapositolo māʼoluga.” (2 Kolonito 11:5, 19, 20) Koia ʼe tonu anai ke nātou tokoni ʼaki tonatou loto katoa he tagata ʼāfea ʼe aga fefeka pea mo aga fakavalevale, ʼo nātou tokakaga pe foki kia nātou ke nātou agamālū pea mo agalelei.—Kalate 6:1.

Aga Fakapotopoto ʼi Te Fai ʼAē ʼo Te Pule

11. Koteā ʼaē neʼe kehekehe ai ia Sesu mo te kau takitaki lotu Sutea ʼo tona temi ʼo ʼuhiga mo te pule?

¹¹ ʼI te temi ʼaē neʼe maʼuli ai Sesu ʼi te kele, neʼe ʼiloga lelei tana aga fakapotopoto ʼi tana fakaʼaogaʼi ʼaē ʼo tona tuʼulaga pule ʼaē neʼe tuku ifo e te ʼAtua. Neʼe kehekehe mo te kau takitaki lotu ʼaē ʼo tona temi! Koutou fakatokagaʼi age te faʼifaʼitaki ʼaenī. Neʼe fakatotonu e te lao ʼa te ʼAtua ʼe mole fai he gāue ʼi te ʼaho ʼo te Sapato ʼo toe feiā aipe mo te tae fafie. (Ekesote 20:10; Faka au 15:32-36) Ko te kau takitaki lotu neʼe nātou fia pule ki te maʼuliʼi ʼaē ʼo te lao. Koia neʼe nātou fai ai te ʼatu ʼu fakatuʼutuʼu ʼaki pe tonatou loto faʼitaliha ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē ʼe feala anai ke ʼamo e hina tahi ʼi te Sapato. Neʼe nātou ʼui fēnei ʼi tanatou lao: ʼe mole he tahi age meʼa mamafa ʼi te ʼu fiku magemage e lua. Neʼe nātou toe tapuʼi te ʼu savate ʼaē ʼe ʼi ai te ʼu faʼo, mai tona ʼaluʼaga ʼaē ko te ʼamo ʼo te ʼu faʼo ʼe ko he gāue anai ia! Ko te kau lapi neʼe nātou hilifaki te ʼu lekula e 39 ki te lao ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te Sapato pea mo nātou hilifaki te tahi ʼu meʼa ki te ʼu lao ʼaia. ʼI te tahi ia faʼahi, ko Sesu neʼe mole faiga ia ke ina taki te hahaʼi ʼaki he loto ufiufi ʼi hana foaki age pea mo fakatuʼu ni ʼu lekula fefeka ʼe mole hona gataʼaga, he ʼu lekula ʼe mole feala honatou fakahoko.—Mateo 23:2-4; Soane 7:47-49.

12. He koʼe koa ʼe feala ke tou ʼui ko Sesu neʼe mole lotolotolua mokā fakafihiʼi te ʼu lekula faitotonu ʼa Sehova?

¹² Koia, ʼe tonu koa ke tou ʼui ʼi henī neʼe mole lagolago ia Sesu ki te ʼu lekula faitotonu ʼa te ʼAtua? ʼE mahino ia neʼe lagolago ia Sesu ki te ʼu lekula ʼa te ʼAtua! Neʼe mahino kia ia te faʼahi ʼaenī, ʼe ʼaoga age te ʼu lao ki te hahaʼi mo kapau ʼe nātou tali ʼaki tonatou loto katoa te ʼu pelesepeto ʼaē mai te ʼu lao ʼaia. Kae ki te kau Faliseo ia neʼe faiga pe nātou ke nātou puleʼi te hahaʼi ʼaki he ʼu tuʼuga lekula, ko Sesu neʼe faiga ia ke malave te ʼu lao ki te loto ʼo te hahaʼi. Ohage la, neʼe ʼiloʼi lelei pe e Sesu neʼe mole tonu kia ia ke fakavaivai ʼo ʼuhiga mo te ʼu lao ʼa te ʼAtua ohage la ko te lao ʼaenī “feholaki mai te folonikasio.” (1 Kolonito 6:18) Koia ʼaē neʼe fakatokaga ai Sesu ki te hahaʼi te ʼu manatu ʼaē ʼe feala ke taki ai nātou ki ni ʼu aga heʼeʼaoga. (Mateo 5:28) Ko te taʼi akonaki ʼaia ʼe fakapotopoto age ʼi he fakatuʼu ʼo ni ʼu lao ʼe fefeka pea ʼe mole malave ki te loto.

13. (a) He koʼe koa ʼe tonu anai ke tokakaga te kau tagata ʼāfea ke ʼaua naʼa nātou fakatupu ni ʼu lekula pea mo ni ʼu lao ʼe fefeka? (b) Koteā he ʼu faʼahi ʼe maʼuhiga ai ke fakaʼapaʼapa ki te leʼo ʼo loto ʼo te tagata takitokotahi?

¹³ Ko te ʼu tēhina ʼaē ʼe ʼi ai tonatou ʼu maʼua ʼi te kokelekasio ʼe nātou toe tokakaga pe foki mo nātou ke malave te ʼu lao ki te loto ʼo te hahaʼi. Koia, ʼe nātou tekeʼi ke mole nātou fai he ʼu lekula fakamālohi pea mo fefeka peʼe moʼo fakatuʼu he ʼu lao ʼaki pe tanatou ʼu manatu takitokotahi. (Vakaʼi ia Taniela 6:7-16.) ʼI ʼihi ʼu temi, ko te fakamanatuʼi ʼo he ʼu meʼa ohage la ko te faiteuteu ʼe feala ke ʼaoga pea mo tāu, kae ʼe feala pe ke fakatupu tuʼutāmaki ki te ʼuhiga poto ʼo te tagata ʼāfea tana haga ʼaē ʼo fakamaʼua ni ʼu faʼahi peʼe ko hana faiga mālohi ke tuʼu tana ʼu tonu. ʼE moʼoni, ko te hahaʼi fuli ʼi te kokelekasio ʼe mole tonu anai ke nātou puleʼi niʼihi age ʼi te kokelekasio.—Vakaʼi ia 2 Kolonito 1:24; Filipe 2:12.

14. Neʼe fakahā feafeaʼi e Sesu tana aga fakapotopoto ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē neʼe ina ʼamanaki ke fai e ʼihi?

¹⁴ ʼE feala ke toe vakaʼi e te ʼu tagata ʼāfea te tahi age potu ʼo ʼuhiga pe mo nātou: ‘ ʼE ʼau aga fakapotopoto koa ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼau loto ke fai e nātou ʼaē?’ ʼE mahino ia ko Sesu neʼe aga feiā. Neʼe ina fakahā tuʼumaʼu pe ki tana kau tisipulo ʼe mole ʼamanaki ia ki he tahi age meʼa ʼi te ʼu meʼa pe ʼaē ʼe nātou faiga kiai ʼaki tonatou nefesi katoa pea neʼe maʼuhiga ʼaupito kia te ia te ʼu faiga ʼaia. Neʼe ina vikiʼi te fafine vitua masiva ʼaē neʼe ina foaki tana ʼu foʼi piesi mole faʼa maʼuhiga. (Maleko 12:42, 43) Neʼe ina fakatonutonuʼi tana kau tisipulo ʼi te temi ʼaē neʼe nātou muhumuhu ai ki te meʼa ʼofa lahi ʼa Malia, ʼo ʼui maʼana: “Koutou haganoa kia te ia. . . . Neʼe ina fai te meʼa ʼaē neʼe ina lavaʼi.” (Maleko 14:6, 8) Neʼe toe aga fakapotopoto aipe ʼi te temi ʼaē neʼe lotovaivai ai te tui ʼa tana kau tisipulo kia te ia. Ohage la, logope la tana fakaloto mālohiʼi ʼo tana ʼu tisipulo e tolu ʼaē neʼe ōvi kia te ia ke nātou ʼalaʼala pea mo nonofo tokakaga mo ia ʼi te po ʼaē neʼe puke ai ia ia, neʼe nātou fakaloto mamahiʼi ia ia ʼaki tanatou mole nonofo ʼalaʼala mo ia. Kae, neʼe ina fai aipe te talanoa ʼaenī: “Ko te laumālie, ʼe moʼoni, ʼe mālohi ia, kaʼe ko te kakano ʼe vaivai.”—Maleko 14:34-38.

15, 16. (a) He koʼe koa ʼe tonu anai ke tokakaga te kau tagata ʼāfea ke ʼaua naʼa nātou fakafefekaʼi pea mo fakamatakuʼi te faga ōvi? (b) Neʼe feafeaʼi te haga ʼa te tuagaʼane ʼo fai te aga ʼaē ʼe tāu ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē neʼe ina ʼamanaki ke fai e ʼihi?

¹⁵ ʼIo, neʼe fakaloto mālohiʼi e Sesu tana kau tisipulo ke nātou ‘tau mālohi.’ (Luka 13:24) Kae neʼe mole ʼi ai he temi neʼe ina fakakinauʼi ai ia nātou ki te faʼahi ʼaia! Neʼe ina takitaki nātou ʼaki tona laumālie, neʼe ina tuku te faʼifaʼitaki ke nātou muliʼi, ʼo ina tofa te ala, pea neʼe faiga ke malave ki ʼonatou ʼu loto. Neʼe falala ia ki te mālohi ʼo te laumālie ʼa Sehova ke ina fakahoko ia meʼa fuli. Ko te kau tagata ʼāfea ia ʼaho nei ʼe tonu ke nātou fakaloto mālohiʼi te faga ōvi ke nātou kaugana kia Sehova ʼaki tonatou loto katoa kae ʼaua naʼa nātou fakamatakuʼi nātou ʼaki ni ʼu tukugakoviʼi peʼe ʼaki he ʼu meʼa fakaufiufi, ohage la ʼe nātou fakahā age ko tanatou gāue ʼaē kia Sehova ʼe mole feʼauga peʼe kovi ia. ʼE ko he ʼu palalau fefeka moʼo uga he tahi ohage la ko te taʼi palalau ʼaenī “ko tona gataʼaga pe ʼaia, ko tona gataʼaga pe ʼaia, ko tona gataʼaga pe ʼaia,” ʼe feala pe ke fakatupu lotomamahi kia nātou ʼaē ʼe nātou lolotoga fai te meʼa ʼaē ʼe nātou lavaʼi pe. ʼE ko he meʼa fakaʼofaʼofa anai mo kapau ʼe ʼiloa he tagata ʼāfea ohage ko he tahi ʼe “faigataʼa”—ʼe kehekehe ʼosi ia mo te aga fakapotopoto!—1 Petelo 2:18.

¹⁶ Ko tatou fuli ʼe tonu anai ke tou aga fakapotopoto ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē ʼe tou ʼamanaki ke fai e ʼihi! Ko te tuagaʼane kua mavae mo tona ʼohoana ʼi tanā gāue misionea ʼuhi moʼo taupau tana faʼe, ʼe ina ʼui fēnei: “ ʼE ko he ʼu temi faigataʼa ʼaupito ʼaenī ki te kau faka mafola ʼaē ʼi te ʼu kokelekasio. ʼAki tamā gāue ʼi te ʼu kolo pea mo te ʼu tisitilike, ʼo mamaʼo mai te ʼu tuʼuga faigataʼaʼia, ʼi te temi nei kua ma felāveʼi mo te ʼu faʼahi ʼaia. Neʼe ʼau tau manatu fēnei ʼi muʼa, ‘He koʼe koa ko te tēhina ʼe mole ina tufa ia te tohi ʼo te tufa ʼo te māhina ʼaenī? Neʼe mole ina lau koa ia te Minisitelio ʼo te Puleʼaga?’ ʼI te temi nei, ʼe ʼau ʼiloʼi pe koteā tona tupuʼaga. Ki ʼihi ko te gataʼaga pe ʼaia ʼo te meʼa ʼe feala ke nātou maʼu [ʼi te faka mafola].” ʼE ko he meʼa lelei age hakita vikiʼi totatou ʼu tēhina ki te meʼa ʼaē ʼe nātou fai ʼi hakita fakamāuʼi nātou ki te meʼa ʼaē ʼe mole nātou fai!

17. Neʼe koteā te faʼifaʼitaki neʼe tuku e Sesu ʼo ʼuhiga mo te aga fakapotopoto?

¹⁷ Koutou fakatokagaʼi age te faʼifaʼitaki fakaʼosi pe neʼe feafeaʼi te fakaʼaogaʼi e Sesu tana pule ʼaki he aga fakapotopoto. Ohage ko tana Tāmai, neʼe mole ina taupau pe maʼa ia tana pule. ʼE ko ia pe foki ko te pule ʼo ʼuhiga mo te foaki ʼo he meʼa, ʼo ina fakanofo tana kaugana agatonu moʼo tokaga “ki ʼana meʼa fuli” ʼi henī ʼi te kele. (Mateo 24:45-47) Neʼe mole tuʼania ia ʼi te fagono ki te ʼu manatu ʼa niʼihi age. Neʼe ina tau fehuʼi age pe kia nātou ʼaē ʼe fagono age: “Koteā tau ia manatu?” (Mateo 17:25; 18:12; 21:28; 22:42) Koia ʼe tonu ke feiā aipe ʼi te lotolotoiga ʼo tana kau tisipulo fuli, ia ʼaho nei. ʼAua naʼa haga anai te tuʼulaga pule ʼo fakaliliu nātou ke mole nātou fia fagono. ʼU mātuʼa, koutou fagono! ʼU ʼohoana, koutou fagono! ʼU tagata ʼāfea, koutou fagono!

18. (a) ʼE lava feafeaʼi ke tou ʼiloʼi, peʼe ʼiloa tatou ko he tahi ʼe aga fakapotopoto? (b) Koteā anai te meʼa ʼe tonu ke tou fai?

¹⁸ ʼE mahino ia, ʼe tou loto ke tou “ ʼiloa ʼi tatatou aga fakapotopoto.” (Filipe 4:5, Phillips) Kae e feafeaʼi koa hakita ʼiloʼi peʼe moʼoni te faʼahi ʼaia? ʼI te fia ʼiloʼi ʼaē e Sesu pe neʼe koteā te manatu ʼa te hahaʼi ʼo ʼuhiga mo ia, neʼe ina fehuʼi age ki tana ʼu kaugā fagona ʼaē neʼe falala ki ai. (Mateo 16:13) He koʼe koa ʼe mole tou muliʼi tana faʼifaʼitaki? ʼE feala pe anai ke koutou fehuʼi age ki he tahi ʼe ke falala lahi ki ai peʼe ʼiloa koe ohage ko he tahi ʼe aga fakapotopoto, ko he tahi ʼe mole aga fefeka. ʼE mahino papau ia, ʼe maʼuhiga kia tatou fuli ke tou muliʼi te faʼifaʼitakiʼaga ʼo te aga fakapotopoto haohaoa ko Sesu! Tāfito la mo kapau ʼe tou maʼu he faʼahiga pule ki niʼihi, ʼe tou muliʼi tuʼumaʼu te faʼifaʼitaki ʼa Sehova pea mo Sesu, ʼo fakaʼaogaʼi tuʼumaʼu te pule ʼaki he aga fakapotopoto, loto fakamolemole, peʼe tali lelei ʼo fetogi mokā ʼe ʼaoga. ʼIo, ʼofa pe ke tou tahi faiga ke tou “aga fakapotopoto”!—Tito 3:2.

[Nota ʼi te lalo pasina]

ʼE Feafeaʼi Anai Hakotou Tali?

◻ He koʼe koa ʼe tonu anai ke aga fakapotopoto te kau Kilisitiano?

◻ ʼE lava feafeaʼi ki te kau tagata ʼāfea ke nātou faʼifaʼitakiʼi te loto fakamolemole ʼa Sesu?

◻ He koʼe koa ʼe tonu anai ke tou agamālū ohage ko Sesu?

◻ ʼE lava feafeaʼi koa ke tou fakahā tatatou aga fakapotopoto ʼi tatatou faʼahiga fai ʼaē ʼo te pule?

◻ E feafeaʼi koa hatatou vakaʼi peʼe ʼiloa tatou ʼe tou aga fakapotopoto moʼoni?

[Paki ʼo te pasina 15]

Neʼe loto fakamolemole ia Sesu ki te fakahemala ʼa Petelo

[Paki ʼo te pasina 16]

ʼI te temi ʼaē neʼe fakahā ai e te fafine te tui fakaofoofo, neʼe fakafuafua e Sesu neʼe mole ko te temi ʼaia ke fakamālohiʼi ai he lao

[Paki ʼo te pasina 18]

ʼU mātuʼa koutou fagono!

[Paki ʼo te pasina 18]

ʼU tagata ʼohoana koutou fagono!

[Paki ʼo te pasina 18]

ʼU tagata ʼāfea koutou fagono!