ʼE Feala Ke Koutou Taupau Takotou Aga Ke Maʼa
“Koʼeni te faka ʼuhiga ʼo te ʼofa ʼaē ki te ʼAtua: ke tou maʼuliʼi tana ʼu fakatotonu.”—1 Soane 5:3, MN.
1. Koteā te kehekehe ʼaē ʼe tou sio kiai ia ʼaho nei ʼi te hahaʼi?
KUA fualoa ki muʼa atu, neʼe takitaki e te ʼAtua te polofeta ko Malakia ke ina fakakikite te temi ʼaē ka hā lelei ai te kehekehe ʼo te aga ʼa te hahaʼi ʼa te ʼAtua, pea mo te aga ʼa te hahaʼi ʼaē ʼe mole nātou tauhi ki te ʼAtua. Neʼe tohi fēnei e te polofeta: “Pea, ʼe mahino papau ia, ʼe koutou toe sio anai ki te kehekehe ʼo te tagata faitotonu pea mo te tagata agakovi, te kehekehe ʼo te tagata ʼaē ʼe kaugana ki te ʼAtua pea mo te tagata ʼaē ʼe mole kaugana kia te ia.” (Malakia 3:18) ʼE lolotoga hoko te lea faka polofeta ʼaia ia ʼaho nei. Ko te taupau ʼo te ʼu fakatotonu ʼa te ʼAtua, ohage ko te ʼu fakatotonu ʼo ʼuhiga mo te aga ʼaē ʼe maʼa, ʼe ko te faʼahiga maʼuli ʼaia ʼe fakapotopoto pea mo lelei. Kae ʼe mole faigafua tuʼumaʼu te faʼahi ʼaia. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo te ʼui ʼa Sesu, ke faiga mālohi te kau Kilisitiano ke nātou maʼu te maʼuli.—Luka 13:23, 24.
2. Koteā te ʼu fakaneke mai tuʼa ʼe feala ke faigataʼa ai ki ʼihi te taupau ʼo tanatou aga ke maʼa?
2 He koʼe ʼe faigataʼa te taupau ʼo tatatou aga ke maʼa? ʼE kau ki te ʼu tupuʼaga ʼaia te ʼu fakaneke mai tuʼa. Ko te ʼu fale ʼaē ʼe nātou fakaneke te ʼu fakafiafia, ʼe nātou fakahā ko te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga ʼe ko he meʼa taulekaleka, mo fakafiafia, pea ʼe fai e te hahaʼi lalahi, kae nātou meʼa noaʼi tona ʼu fua kovi. (Efeso 4:17-19) Tokolahi ia nātou ʼaē ʼe nātou fai te ʼu felāveʼi fakasino ʼaia, ʼe mole ko he ʼu hahaʼi ʼohoana. ʼE tau fakahā ʼi te ʼu sinema pea mo te ʼu ʼata ʼo te televisio he ʼu felāveʼi fakasino ʼe mole iku ki he meʼa. ʼI te agamāhani, ʼe mole maʼu ai te fakaloto māfana pea mo te fefakaʼapaʼapaʼaki. Tokolahi neʼe nātou sio ki te ʼu meʼa ʼaia talu mai tanatou kei liliki. Tahi ʼaē meʼa, ʼe mālohi ʼaupito te ʼu fakaneke ʼaē ke tou mulimuli ki te manatu ʼo te temi nei, ʼaē ko te faʼifaʼitaliha ʼi te ʼu aga ʼaē ʼe tonu ke fai, pea ko nātou ʼaē ʼe mole nātou mulimuli kiai, ʼi ʼihi temi ʼe vāʼi nātou peʼe leakoviʼi nātou.—1 Petelo 4:4.
3. He koʼe ʼe fai e te tokolahi ʼo te mālama he ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga?
3 ʼE feala ke toe faigataʼa te taupau ʼo te aga maʼa, ʼuhi ko te ʼu fakaneke ʼo totatou loto. Neʼe fakatupu e Sehova te tagata ʼaki te holi ʼaē ki te ʼu felāveʼi fakasino, pea ʼe feala ke mālohi te ʼu holi ʼaia. ʼE ʼi ai te pikipikiga lahi ʼo totatou ʼu holi pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou fakakaukau kiai, pea ko te aga heʼeʼaoga ʼe ʼi ai tona pikipikiga mo te ʼu fakakaukau ʼaē ʼe mole ʼalutahi mo te manatu ʼa Sehova. (Sakopo 1:14, 15) Ohage la, ʼo mulimuli ki te sivi neʼe tā ʼi te British Medical Journal, neʼe kamata fai e te tokolahi he ʼu felāveʼi fakasino he neʼe nātou fia ʼiloʼi peʼe feafeaʼi te faʼahi ʼaia. Neʼe manatu e ʼihi, ko te hahaʼi tokolahi ʼaē ʼe nātou taʼu tahi, kua nātou fai te ʼu felāveʼi fakasino, koia neʼe nātou fia fai ai mo nātou te faʼahi ʼaia. Pea neʼe ʼui e ʼihi neʼe nātou fai te faʼahi ʼaia, he neʼe mole nātou lava tātāʼofi te ʼu meʼa ʼaē ʼi tonatou loto, pe neʼe nātou konahia. Kapau ʼe tou fia fakafiafia te loto ʼo te ʼAtua, pea ʼe mole tonu ke tou manatu feiā. Koteā te faʼahiga fakakaukau ʼaē ka tokoni mai anai ke tou taupau tatatou aga ke maʼa?
Tou Tui Papau Kiai
4. Koteā ʼaē ʼe tonu ke tou fai ke tou taupau ke maʼa tatatou aga?
4 Moʼo taupau tatatou aga ke maʼa, ʼe tonu ke tou fakamoʼoni ʼe lelei kia tatou te faʼahiga maʼuli ʼaia. ʼE ʼalutahi te faʼahi ʼaia mo te meʼa ʼaenī neʼe tohi e te ʼapositolo ko Paulo ki te kau Kilisitiano ʼo Loma: “Koutou iloi, pe kotea te finegalo o te Atua, te mea e lelei mo taau mo ia pea mo te mea ae e katoa.” (Loma 12:2) Ko tatatou tui ʼaē ʼe lelei ke tou taupau tatatou aga ke maʼa, ʼe mole faka ʼuhiga pe ke tou ʼiloʼi ʼe tapuʼi e te Folafola ʼa te ʼAtua te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga. ʼE toe faka ʼuhiga ke tou mahino pe koʼe ʼe tapuʼi te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga, pea mo te ʼu fua lelei ʼaē ʼe tou maʼu mo kapau ʼe tou tekeʼi te faʼahi ʼaia. Neʼe tou vakaʼi ʼihi tupuʼaga ʼi te ʼuluaki alatike.
5. Koteā te tupuʼaga tāfito ʼaē ʼe tonu ai ki te kau Kilisitiano ke nātou taupau tanatou aga ke maʼa?
5 Kae ʼe moʼoni, maʼa tatou kau Kilisitiano, ʼe tou tekeʼi tāfito te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga, ʼuhi ko tatatou ʼu felogoi mo te ʼAtua. Neʼe tou ako ʼe ina ʼiloʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei age maʼa tatou. Ko tatatou ʼofa kia te ia ʼe tokoni mai anai ke tou fehiʼa ki te meʼa ʼaē ʼe kovi. (Pesalemo 97:10) Ko te ʼAtua ʼe ko Ia ʼaē ʼe ina Foaki “te meʼa ʼofa lelei fuli pea mo te mōlaga haohaoa fuli.” (Sakopo 1:17, MN ) ʼE ʼofa kia tatou. Kapau ʼe tou fakalogo kia te ia, pea ʼe tou fakahā ai totatou ʼofa kia te ia pea mo tou fakafetaʼi kia meʼa fuli pe ʼaē neʼe ina fai maʼa tatou. (1 Soane 5:3) ʼE mole tou loto anai ʼi he ʼaho ke tou fakaloto mamahi ia Sehova ʼo tou talagataʼa ki tana ʼu fakatotonu faitotonu. (Pesalemo 78:41) ʼE mole tou fia fai he meʼa ʼe feala ke leakoviʼi ai tana tauhi ʼaē ʼe maʼoniʼoni pea mo faitotonu. (Tito 2:5; 2 Petelo 2:2) Kapau ʼe tou taupau tatatou aga ke maʼa, pea ʼe tou fakafiafia te loto ʼo te Māʼoluga.—Tāʼaga Lea 27:11.
6. ʼE lava tokoni feafeaʼi kia tatou tatatou fakahā ki te hahaʼi tatatou ʼu lekula ʼo te aga ʼaē ʼe tonu ke fai?
6 Kapau kua tou fakatotonu ke tou taupau tatatou aga ke maʼa, ko te tahi meʼa ʼe ina puipui anai tatou ʼe ko te fakahā ki te hahaʼi tatatou fakatuʼutuʼu ʼaia. Koutou fakahā ki te hahaʼi ko koutou ko te kaugana ʼa Sehova ʼAtua, pea neʼe koutou fakatotonu ke koutou mulimuli ki tana ʼu lekula māʼoluga. ʼE ko tokotou maʼuli, tokotou sino, pea mo te meʼa ʼaē neʼe koutou fili. Koteā ʼaē ʼe pipiki ki te faʼahi ʼaia? Ko takotou ʼu felogoi maʼuhiga mo takotou Tāmai ʼaē ʼi selo. Koia koutou fakahā fakalelei ʼe mole feala hakotou talagataʼa ki takotou nofo agatonu. Koutou fiafia ʼi takotou fakafofoga ia te ʼAtua, ʼi takotou lagolago ki tana ʼu pelesepeto. (Pesalemo 64:10) ʼAua naʼa koutou ufiufi ʼi te palalau mo te hahaʼi ki takotou tui ʼo ʼuhiga mo te aga ʼaē ʼe tonu ke fai. Ko takotou palalau ʼaki he lototoʼa, ʼe feala ke ina fakaloto mālohiʼi koutou, mo puipui koutou, pea mo uga ʼihi ke nātou mulimuli ki takotou faʼifaʼitaki.—1 Timoteo 4:12.
7. ʼE lava feafeaʼi hatatou mulimuli tuʼumaʼu ki tatatou fakatotonu ʼaē ke tou taupau tatatou aga ke maʼa?
7 Kapau kua tou fakatotonu ke tou taupau te ʼu lekula māʼoluga ʼo ʼuhiga mo te aga ʼaē ʼe tonu ke fai, pea mo fakahā tatatou manatu ki te hahaʼi, pea ʼe tonu leva ke tou fai he ʼu fakatuʼutuʼu ke tou mulimuli kiai. Ko te meʼa ʼaē ʼe feala ke tou fai ko te filifili lelei ʼo totatou ʼu kaumeʼa. ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “Ko ʼaē ʼe haʼele mo te kau poto ʼe liliu anai ia ʼo poto.” Koutou fakatahi mo nātou ʼaē ʼe manatu ohage ko koutou ʼo ʼuhiga mo te ʼu aga ʼaē ʼe tonu ke fai; pea ʼe nātou fakaloto mālohiʼi anai koutou. ʼE toe ʼui fēnei ʼi te vaega ʼaia: “Kae ko ʼaē ʼe fakatahi mo te kau vale, ʼe fua kovi anai kia ia.” (Tāʼaga Lea 13:20) Kapau ʼe feala, koutou fakamamaʼo mai te hahaʼi ʼaē ʼe feala ke nātou fakavaivaiʼi takotou fia nofo maʼa.—1 Kolonito 15:33.
8. (a) He koʼe ʼe tonu ke tou fakafonu totatou ʼatamai ʼaki he ʼu meʼa ʼe lelei? (b) Koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke tou tekeʼi?
8 Tahi ʼaē meʼa, ʼe tonu ke tou fakafonu totatou ʼatamai ʼaki te ʼu meʼa ʼaē ʼe moʼoni, mo tāu mo te fakaʼapaʼapa, mo faitotonu, mo maʼa, mo fakavikiviki, ʼe lelei hona talanoaʼi, te ʼu meʼa ʼe ʼi ai tonatou vilitute pea mo tāu mo te fakavikiviki. (Filipe 4:8) ʼE tou fai te faʼahi ʼaia mokā tou filifili te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou sioʼi ʼi te televisio, mo te ʼu tohi ʼaē ʼe tou lau pea mo te musika ʼaē ʼe tou fakalogo. Ko takita ʼui ʼaē ʼe mole fakatupu kovi kia kita te ʼu tohi ʼaē ʼe heʼeʼaoga, ʼe hage pe ko hakita ʼui ʼe mole fua lelei kia kita te ʼu tohi ʼaē ʼe lelei. Koutou manatuʼi, ʼe lava tō gafua he ʼu hahaʼi agahala ki te aga heʼeʼaoga. Koia, ko te ʼu tohi, mo te ʼu sulunale, mo te ʼu ʼata, pea mo te musika ʼaē ʼe fakaloto mālohiʼi ai te ʼu manatu heʼeʼaoga, ʼe fakatupu ai anai he ʼu holi kovi, pea ki muli age ʼe feala ke iku ki he agahala. Ke feala hatatou taupau tatatou aga ke maʼa, ʼe tonu ke fakafonu totatou ʼatamai ʼaki te poto fakaʼatua.—Sakopo 3:17.
Te ʼu Faʼahi ʼAē ʼe Nātou Taki Ki Te Aga Heʼeʼaoga
9-11. Ohage ko tona fakamatala e Salomone, koteā te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou taki māmālie ai te tama ki te aga heʼeʼaoga?
9 ʼI te agamāhani, ʼe tou lava ʼiloʼi lelei te ʼu faʼahi ʼaē ʼe nātou taki tatou ki te aga heʼeʼaoga. ʼE ʼāsili faigataʼa anai te toe liliu mai mo kapau ʼe tou fakahoko māmālie te ʼu faʼahi ʼaia. Koutou fakatokagaʼi tona fakamatala ia Tāʼaga Lea 7:6-23. ʼE sioʼi e Salomone “te tama ʼe mole he meʼa ʼi tona loto,” peʼe mole lelei te meʼa ʼaē ʼe holi kiai. Ko te tama ʼaia ʼe “fakalaka ʼi te ala ʼaē ʼe ōvi ki te pokoʼi meʼa [ʼo te fafine paomutu], pea ʼe haʼele ʼi te ala ʼaē ʼe ʼalu ki tona ʼapi, ʼi te ʼataʼata to, ʼi te malū afiafi ʼo te ʼaho.” ʼE ko te ʼuluaki hala ʼaenī ʼa te tama. ʼI te ʼu hola ʼo te afiafi, neʼe taki ia ia e tona “loto,” mole ina taki ki he ala kehe, kae ki te ala ʼaē ʼe ina ʼiloʼi ʼe tuʼu māhani ai te fafine paomutu.
10 Pea ʼe tou lau fēnei: “Koʼeni! Neʼe ʼi ai te fafine neʼe haʼu ʼo fetaulaki mo ia, ʼaki te teu ʼo he fafine paomutu pea mo he loto kākā.” Kua sio leva te tama ki ai! Neʼe feala pe ke maliu kehe pea ʼalu ki tona ʼapi, kae ʼe faigataʼa age leva ʼi te temi ʼaenī, tāfito la heʼe mole kei mālohi te tama moʼo taupau tana aga maʼa. ʼE tapiki te fafine ki te tama pea mo ʼuma kia ia. ʼI tana tali ʼaē ke ina ʼumaʼi ia ia, ʼe fakalogo leva te tama ki tana ʼu palalau kākā. ʼE ʼui fēnei e te fafine: “Neʼe ʼau maʼua ki he fai ʼo he ʼu sakilifisio ʼo te logo tahi. Ia ʼaho nei, kua ʼau fakahoko taku ʼu fakapapau.” ʼI te ʼu sakilifisio ʼo te logo tahi, neʼe tonu ke foaki he moʼi pipi, mo te falena, mo te moʼi lolo pea mo te vino. (Levitike 19:5, 6; 22:21; Faka au 15:8-10) ʼI tana palalau ki te ʼu meʼa ʼaia, neʼe lagi fia fakahā e te fafine ʼe mole vaivai ʼi te faʼahi fakalaumālie, pea neʼe lagi ina toe fia fakahā age ki te tama ʼe lahi tana ʼu meʼa kai lelei ʼi tona ʼapi pea mo tana ʼu meʼa ʼinu lelei. ʼE ina kole fēnei age ki te tama: “Haʼu ke tā faka ʼinu lahi ia tāua ʼaki te ʼofa ʼo aʼu ki te uhu; ke tā fefakahā fakafiafia ʼaki totā ʼofa.”
11 ʼE tou ʼiloʼi lelei te meʼa ʼaē neʼe hoko. “Neʼe ina fakahalaʼi ia ia ʼaki tona ʼu laugutu mālie.” ʼE ina muliʼi ia ia ki tona ʼapi “ohage ko he pipi ʼe ʼalu ke matehi,” pea “ohage pe ko he manulele ʼe lele vave ki te hele.” ʼE fakaʼosi e Salomone ʼaki te ʼu palalau poto ʼaenī: “ ʼE mole ina ʼiloʼi ʼe feala ke mate ai tona nefesi.” ʼE lava mate ai tona nefesi, peʼe ko tona maʼuli, koteʼuhi “e fakamau anai e te Atua te hahai [“fai folonikasio,” MN ] mo te hahai tono.” (Hepeleo 13:4) ʼE ko he ako lahi ʼaia ki te hahaʼi tagata mo te hahaʼi fafine! ʼE mole tonu ke tou kamata fai he meʼa ʼe iku anai ki tatatou pulihi te ʼofa ʼo te ʼAtua.
12. (a) Koteā te faka ʼuhiga ʼo te ʼui ʼaē “ ʼe mole he meʼa ʼi tona loto”? (b) Koteā ʼaē ʼe feala ke tou fai ke mālohi ai tatatou taupau te aga ʼaē ʼe tonu ke fai?
12 Koutou tokagaʼi ʼi te fakamatala, ko te tama neʼe “mole he meʼa ʼi tona loto.” Ko tona faka ʼuhiga, ko tana ʼu manatu, mo tona ʼu holi, mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina leleiʼia, mo tona loto, pea mo tana ʼu fakatuʼutuʼu ʼi tona maʼuli neʼe mole ʼalutahi mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe leleiʼia e te ʼAtua. Neʼe hoko kia ia te tuʼutāmaki, he neʼe mole kei mālohi tana fia taupau tana aga ke maʼa. ʼI te ʼu “aho fakamuli” pea mo faigataʼa ʼaenī, ʼe tonu ke tou fia taupau mālohi tatatou aga ke maʼa. (2 Timoteo 3:1) ʼE tokoni mai te ʼAtua ʼi te faʼahi ʼaia. ʼE ina foaki mai te ʼu fono ʼi te kokelekasio faka Kilisitiano moʼo fakaloto mālohiʼi ʼo tatou ʼi tatatou haʼele ʼi te ala faitotonu, pea mo ina fakatahiʼi tatou mo ni ʼu hahaʼi ʼe nātou manatu tahi mo tatou. (Hepeleo 10:24, 25) ʼE ʼi ai mo te ʼu tagata ʼāfea ʼo te ʼu kokelekasio ʼe nātou takitaki tatou pea mo akoʼi mai kia tatou te ʼu ala ʼo te faitotonu. (Efeso 4:11, 12) ʼE tou maʼu te Folafola ʼa te ʼAtua, te Tohi-Tapu, moʼo tokoni kia tatou pea mo takitaki tatou. (2 Timoteo 3:16) Pea ʼi te temi fuli pe, ʼe feala ke tou kole te tokoni ʼa te laumālie ʼa te ʼAtua.—Mateo 26:41.
Tou Ako Mai Te ʼu Agahala ʼa Tavite
13, 14. Koteā te agahala mamafa ʼaē neʼe fai e te Hau ko Tavite?
13 Kae meʼa fakaʼofaʼofa foki, heʼe ko ʼihi ʼu kaugana ʼiloa ʼa te ʼAtua neʼe nātou fai te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga. Neʼe kau kiai te Hau ko Tavite, ʼaē neʼe tauhi agatonu kia Sehova lolotoga ni ʼu taʼu. ʼE tou ʼiloʼi papau neʼe ʼofa mālohi ki te ʼAtua. Kae neʼe ina fai te agahala. Ohage ko te tama ʼaē neʼe talanoa kiai ia Salomone, neʼe fai e Tavite te ʼu meʼa neʼe nātou taki ia ia ki te agahala pea neʼe fua kovi kia ia.
14 Neʼe ko te lagi taʼu 50 ʼo Tavite. Mai tona fakaheketālaʼa, neʼe sio ifo ki te fafine finemui ko Pati-Sepa ʼe lolotoga maʼanu. Neʼe ina kumikumi pea neʼe ina ʼiloʼi ai pe ko ai te fafine ʼaia. Neʼe ina ʼiloʼi ko tona ʼohoana, ia Ulia, neʼe kau ki te kau solia ʼaē neʼe nātou ʼohofiʼi ia Lapa, te kolo Amonite. Neʼe fekauʼi e Tavite ke ʼalu age te fafine ʼaia ki tona fale hau, pea neʼe nā tono. Ki muli age, neʼe kovi ʼaupito te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko—he neʼe faitama te fafine kia Tavite. ʼI tana fakaʼamu ʼaē ke momoe Ulia mo tona ʼohoana, neʼe fakatotonu e Tavite ke fakaliliu ia ia mai te tau. Neʼe feala ai ki te hahaʼi ke nātou manatu ʼe ko Ulia te tāmai ʼo te tamasiʼi ʼa Pati-Sepa. Kae neʼe mole ʼalu Ulia ki tona ʼapi. ʼI tana mole kei ʼiloʼi he puleʼaki moʼo fufū ʼo tana agahala, neʼe toe fekauʼi e Tavite ia Ulia ki Lapa, ke ʼalu mo te tohi ki te pule ʼo te kautau, pea neʼe ina ʼui ʼi te tohi ʼaia ke fakatuʼu ia Ulia ki he faʼahi ʼe feala ke matehi ai. Neʼe mate ai Ulia, pea neʼe ʼohoana Tavite mo te fafine vitua ʼi muʼa ʼo te ʼiloʼi ʼaē kua faitama.—2 Samuele 11:1-27.
15. (a) Neʼe fakahā feafeaʼi te agahala ʼa Tavite? (b) Koteā ʼaē neʼe fai e Tavite ʼi tona fakatonutonuʼi fakapotopoto e Natane?
15 Neʼe hage neʼe lava lelei te fakatuʼutuʼu ʼa Tavite ke ina fufū tana agahala. Neʼe fakalaka ni ʼu māhina, pea neʼe tupu te tamasiʼi—ko te tamasiʼi tagata. Neʼe hoha moʼoni te leʼo ʼo loto ʼa Tavite, he neʼe ina manatuʼi te ʼu meʼa ʼaia ʼi te temi ʼaē neʼe ina tohi ai te Pesalemo 32. (Pesalemo 32:3-5) Kae neʼe mole ū te agahala ʼaia ki te ʼAtua. ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “Ko te meʼa ʼaē neʼe fai e Tavite neʼe kovi ia kia mata ʼo Sehova.” (2 Samuele 11:27) Neʼe fekauʼi e Sehova te polofeta ko Natane, pea ʼaki he aga fakapotopoto, neʼe ina fakahā kia Tavite te meʼa ʼaē neʼe ina fai. Neʼe fakamoʼoni atu aipe e Tavite ki tana agahala, pea neʼe ina kole ke fakamolemole age Sehova kia ia. Neʼe toe felogoi lelei mo te ʼAtua ʼuhi ko tana fakahemala moʼoni ʼaia. (2 Samuele 12:1-13) Neʼe mole ʼita Tavite ʼi te fakatonutonuʼi ʼaia, kae neʼe ina fakahā te manatu ʼaē ʼe tuʼu ia Pesalemo 141:5: “Kapau ʼe tāʼi ʼau e te agatonu, pea ʼe ko he lotoʼofa ia; pea kapau ʼe ina valokiʼi ʼau, ʼe ko he lolo anai ia ki te ʼulu, pea ʼe mole fakafisi anai toku ʼulu kiai.”
16. Koteā te fakatokaga pea mo te tokoni ʼaē neʼe foaki e Salomone ʼo ʼuhiga mo te ʼu agahala?
16 Ko Salomone, te lua foha ʼo Tavite pea mo Pati-Sepa, neʼe lagi ina fakakaukauʼi te ʼu meʼa kovi ʼaia neʼe hoko ʼi te maʼuli ʼo tana tāmai. Neʼe ina tohi fēnei ki muli age: “Ko ʼaē ʼe ina ʼuʼufi tana ʼu agahala ʼe mole lava anai ia, kae ko ʼaē ʼe ina vete pea mo siʼaki, ʼe fakahā anai ki ai te manavaʼofa.” (Tāʼaga Lea 28:13) Kapau ʼe tou fai he agahala mamafa, pea ʼe tonu ke tou manatuʼi te tokoni ʼaia mai te ʼAtua, heʼe ko he fakatokaga pea mo he tokoni. ʼE tonu ke tou fakahā kia Sehova te agahala ʼaia pea mo tou fakaōvi ki te kau tagata ʼāfea ʼo te kokelekasio ke nātou tokoni mai. Ko te maʼua mamafa ʼaē ʼe maʼu e te kau tagata ʼāfea ʼe ko te fakatonutonuʼi ʼo te hahaʼi ʼaē neʼe agahala.—Sakopo 5:14, 15.
Tou Kātakiʼi Te ʼu Fua ʼo Tatatou ʼu Agahala
17. Logola ʼe fakamolemole e Sehova te ʼu agahala, kae ʼe mole ina fakahāo tatou mai teā?
17 Neʼe fakamolemole ia Sehova kia Tavite. Koteā tona tupuʼaga? He ko Tavite neʼe ko te tagata agatonu, mo loto manavaʼofa ki te hahaʼi, pea neʼe fakahemala moʼoni. Kae neʼe mole hāo Tavite mai te ʼu fua kovi ʼo tana agahala ʼaia. (2 Samuele 12:9-14) ʼE toe moʼoni te faʼahi ʼaia ia ʼaho nei. Logola ʼe mole fakatupu e Sehova he ʼu meʼa ʼe kovi kia nātou ʼaē ʼe fakahemala, kae ʼe mole ina fakahāo nātou mai te ʼu fua ʼo tanatou aga ʼaē neʼe kovi. (Kalate 6:7) ʼI te ʼu fua kovi ʼaē ʼe feala ke hoko mai te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga, ʼe kau ai te mavete, he faitama neʼe mole kita loto kiai, te pikisia ʼi te mahaki ʼi te ʼu felāveʼi fakasino, pea mo te puli ʼo te falala pea mo te fakaʼapaʼapa.
18. (a) Koteā te meʼa ʼaē neʼe ʼui e Paulo ki te kokelekasio ʼo Kolonito ke nātou fai ʼo ʼuhiga mo te aga heʼeʼaoga ʼaē neʼe hoko ai? (b) ʼE fakahā feafeaʼi e Sehova tona ʼofa pea mo tona manavaʼofa ki te kau agahala?
18 Kapau neʼe tou fai he agahala mamafa, pea lagi faigafua hatatou liliu ʼo lotovaivai mokā tou tau mo te ʼu fua kovi ʼo te agahala ʼaē neʼe tou fai. Kae ʼe mole tonu ke tou tuku he meʼa ke ina tāʼofi tatou ke tou fakahemala pea mo tou fakatokatoka mo te ʼAtua. Lolotoga te ʼuluaki sēkulō, neʼe tohi e Paulo ki te kau Kolonito, ʼe tonu ke nātou fakamavae ʼi te kokelekasio te tagata ʼaē neʼe fai folonikasio mo te ʼohoana ʼo tana tāmai. (1 Kolonito 5:1, 13) ʼI te fakahemala moʼoni ʼa te tagata ʼaia, neʼe fakatotonu fēnei e Paulo ki te kokelekasio: “Koutou fakamolemole kia te ia ʼaki he loto katoa pea mo fakaloto fīmālieʼi [pea] mo fakamoʼoni tokotou ʼofa kia te ia.” (2 Kolonito 2:5-8, MN ) ʼI te tokoni ʼaia mai ia Sehova, ʼe tou sio ai ki tona ʼofa pea mo tona loto manavaʼofa ki te kau agahala ʼaē ʼe fakahemala. ʼE fiafia te kau ʼaselo ʼi te lagi mokā fakahemala he tagata agahala.—Luka 15:10.
19. Koteā te ʼu fua lelei ʼaē ʼe feala ke maʼu e he tahi ʼi tona lotomamahi?
19 Logola totatou lotomamahi ʼuhi ko te agahala ʼaē neʼe tou fai, kae ko te fakahemala ʼe feala ke tokoni mai kia tatou ke tou ‘tokakaga ke mole tou toe fai te meʼa ʼaē ʼe kovi.’ (Sopo 36:21) Koia ko te ʼu fua kovi ʼo tatatou agahala ʼe ina tāʼofi ai tatou ke mole tou toe fai te agahala. Tahi ʼaē meʼa, ʼaki te ʼu fua kovi ʼaē neʼe hoko kia Tavite ʼi tana agahala, neʼe feala ai ke ina tokoniʼi te hahaʼi. Neʼe ina ʼui fēnei: “ ʼE ʼau akoʼi anai tou ʼu ala ki te kau talagataʼa, koteʼuhi ke maliu fakavilivili mai te kau agahala kia te koe.”—Pesalemo 51:13.
ʼE Tou Maʼu Te Fiafia ʼi Te Tauhi Kia Sehova
20. Koteā te ʼu fua lelei ʼaē ʼe feala ke tou maʼu mo kapau ʼe tou mulimuli ki te ʼu fakatotonu faitotonu ʼa te ʼAtua?
20 Neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Manuia natou e natou fakalogo te folafola a te Atua pea e natou taupau ia.” (Luka 11:28) Kapau ʼe tou fakalogo ki te ʼu lekula faitotonu ʼa te ʼAtua, pea ʼe tou maʼu ai te fiafia ʼi te temi nei pea ʼi te ka haʼu, ʼo talu ai. Kapau neʼe tou taupau tatatou aga ke maʼa, pea ʼe tonu ke tou haga fai feiā, ʼo tou fakaʼaogaʼi lelei te ʼu fakatuʼutuʼu fuli ʼaē ʼe foaki mai e Sehova moʼo tokoni kia tatou. Kapau ʼe tou fai he aga heʼeʼaoga, pea ʼe tonu ke tou lotomālohi heʼe tou ʼiloʼi ko Sehova ʼe ina fakamolemole anai kia nātou ʼaē ʼe fakahemala moʼoni, pea mo tou fakatotonu ke mole tou toe fai te agahala ʼaia.—Isaia 55:7.
21. Koteā te tokoni ʼa te ʼapositolo ko Petelo ʼe tonu ke tou maʼuliʼi, pea ʼe lava tokoni feafeaʼi kia tatou ke tou taupau tatatou aga ke maʼa?
21 Mole tuai, pea ʼe pulihi anai te mālama heʼe faitotonu ʼaenī, mo tana ʼu manatu pea mo tana ʼu aga heʼeʼaoga. Kapau ʼe tou taupau tatatou aga ke maʼa, pea ʼe fua lelei anai kia tatou ʼi te temi nei ʼo talu ai. Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Petelo: “Koia, u ofaina, i tautou amanaki ki te u mea aia, koutou faiga ke ina mau mai koutou, e koutou heʼe mele mo maʼa mo mauli i te tokalelei. . . . I te hili o te fakatokaga kia koutou, koutou nofo tokaga, naa takina koutou e te hahai pagani e hehe, naa koutou higa mai toutou fimalieʼaga.”—2 Petelo 3:14, 17.
ʼE Feala Koa Hakotou Fakamahino?
• He koʼe ʼe feala ke faigataʼa tatatou taupau tatatou aga ke maʼa?
• Koteā ʼihi meʼa ʼe feala ke tou fai moʼo lagolago ki tatatou fakatotonu ʼaē ke tou mulimuli ki te ʼu lekula māʼoluga ʼo te aga ʼaē ʼe tonu ke fai?
• Koteā te ʼu ako ʼe tou lava tāʼofi mai te ʼu agahala ʼaē neʼe fai e te tama ʼaē neʼe talanoa ki ai Salomone?
• ʼO ʼuhiga mo te fakahemala, koteā ʼaē ʼe akoʼi mai kia tatou e te faʼifaʼitaki ʼo Tavite?
[Paki ʼo te pasina 13]
ʼE puipui koutou mokā koutou fakahā ki te hahaʼi takotou manatu ʼo ʼuhiga mo te ʼu aga ʼaē ʼe tonu ke fai
[Paki ʼo te pasina 16, 17]
Neʼe fakamolemole Sehova kia Tavite, he neʼe fakahemala moʼoni