Tou Haga Maʼuli Ohagē Ko He Hahaʼi ʼe Nonofo Fakatemi
“E au kole atu kia koutou, o hage ko ni matapule mo ni tagata fagona [peʼe nonofo fakatemi] i te kele, kotou fakamamao mai te u holi o te sino.”—1 PET. 2:11.
ʼE KOTOU TALI FEAFEAʼI ANAI?
He koʼē ʼe feala ke tou ʼui ko te kau fakanofo ʼe ko he hahaʼi ʼe nonofo fakatemi?
He koʼē ʼe feala ke tou ʼui ko “ni ihi ovi” peʼe ko he tahi ʼu ovi ʼe toe hagē ko he hahaʼi ʼe nonofo fakatemi?
Koteā ʼaē ʼe kotou fakaʼamu kiai?
1, 2. Ko ai ia nātou ʼaē neʼe ʼui e Petelo “kua filifili”? He koʼē neʼe ina fakahigoa nātou ko “ni tagata fagona [peʼe nonofo fakatemi] i te kele”?
HILI teitei taʼu e 30 ki te toe liliu ʼa Sesu ki te lagi, neʼe faitohi te ʼapositolo ko Petelo ki te kūtuga neʼe ina fakahigoa ko ni “matapule” ʼaē neʼe “mavetevete i Ponito, mo Kalatia, mo Kapatose, mo Asia pea mo Pitinia.” Neʼe ina toe ʼui ko nātou ʼaia “kua filifili.” (1 Pet. 1:1, 2) Neʼe faitohi ia Petelo ki te kau fakanofo, ʼaē neʼe foaki age kiā nātou “he mauli foou, . . . ki he amanaki mauli” ke natou kaugā hau mo Kilisito ʼi te lagi. (Lau ia 1 Petelo 1:3, 4.) Kae he koʼē ki muli age neʼe ina fakahigoa nātou ʼaia kua filifili “ko ni matapule mo ni tagata fagona [peʼe nonofo fakatemi] i te kele”? (1 Pet. 2:11) Pea he koʼē ʼe tonu ke tou fia mahino fuli ki te faʼahi ʼaia logolā ʼe tokosiʼi pē te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te mālamanei ʼe natou ʼui kua fakanofo, peʼe kua filifili nātou?
2 Neʼe matatonu ke fakahigoa te kau fakanofo ʼo te temi ʼo te kau ʼapositolo ko “ni tagata fagona [peʼe nonofo fakatemi] i te kele.” Heʼe ko te kau fakanofo ʼe mole māʼuʼuli anai ʼi te kele ʼo talu ai. Ko te ʼapositolo ko Paulo ʼaē neʼe kau ʼi te “kii fagaovi” ʼaē neʼe fakanofo, neʼe ina fakamahino ʼe natou māʼuʼuli anai ʼi selō. Neʼe ina ʼui fēnei: “Kae kia tatou, e tuu totatou kolo i lagi, ae e tou talitali foki mai ai ki totatou Fakamauli, te Aliki ko Sesu-Kilisito.” (Luka 12:32; Filp. 3:20) Ko tona fakaʼuhiga hili tanatou mamate, ʼe natou mavae ʼi te kele ʼaē ʼe puleʼi e Satana, ʼo natou māʼuʼuli tuputupua ʼi selō. (Lau ia Filipe 1:21-23.) ʼE natou māʼuʼuli ʼi te kele ʼi he kiʼi temi nounou pē, koia ʼaē neʼe fakahigoa ai nātou ko “ni tagata fagona [peʼe nonofo fakatemi] i te kele.”
3. Koteā te fehuʼi ʼaē ʼe feala ke tou fai ʼo ʼuhiga mo “ni ihi ovi” peʼe ko te tahi ʼu ovi?
3 Kae ʼe feafeaʼi ki “ni ihi ovi” peʼe ko te tahi ʼu ovi? (Soa. 10:16) ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu ʼe natou maʼu te ʼamanaki ʼae ke natou liliu ko he hahaʼi ʼe nonofo ʼo talu ai ʼi te kele. ʼE natou māʼuʼuli anai ʼo heʼegata ʼi te kele. Kae he koʼē ʼe feala ke tou ʼui ʼe natou toe hagē ko he hahaʼi ʼe nonofo fakatemi?
“E LAUGA . . . TE MALAMANEI KATOA”
4. Koteā ʼaē ʼe mole feala ke fakagata e te hahaʼi ʼaki te politike, te poto fakatagata, peʼe ko te falā?
4 ʼI te heʼeki fakaʼauha e Sehova te mālama agakovi ʼa Satana, ʼe kei hoko atu pē te maʼuli mamahi ʼa te hahaʼi fuli, ʼo kau ai mo te kau Kilisitiano, ʼuhi ko te agatuʼu ʼa Satana kiā Sehova. ʼE tou lau fēnei iā Loma 8:22: “E tou iloi, o kaku mai ki te aho nei, e lauga mo mamahi te malamanei katoa.” ʼE ʼi ai te hahaʼi ʼe natou fia fakaʼaogaʼi te politike, te poto fakatagata, peʼe ko te falā moʼo fakafīmālieʼi te mālamanei. Kae ʼe mole feala ia ki te hahaʼi ʼaia ke natou fakagata te mamahi ʼo te mālamanei.
5. Talu mai te taʼu 1914, koteā ʼaē neʼe fai e te toko lauʼi miliona hahaʼi? Koteā tona tupuʼaga?
5 Talu mai te taʼu 1914, ko te toko lauʼi miliona hahaʼi neʼe natou filifili ke natou liliu ko ni hahaʼi fakalogo ʼa Sesu Kilisito, te Hau ʼaē neʼe fakanofo e te ʼAtua. Ko te hahaʼi fakalogo ʼaia ʼa Sesu ʼe natou fakafisi ke natou kau mo lagolago ki te mālama ʼa Satana. Kae ʼe natou fakaʼaogaʼi tonatou maʼuli pea mo ʼonatou koloa moʼo lagolago ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua.—Loma 14:7, 8.
6. He koʼē ʼe feala ke ʼui ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova fuli, ʼe ko ni matāpule peʼe ko he hahaʼi ʼe nonofo fakatemi?
6 Ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe natou fatogia lelei iā fenua e 200 tupu. Kae ʼi he fenua pē ʼe natou māʼuʼuli ai, ʼe natou hagē ko ni matāpule peʼe ko he hahaʼi ʼe nonofo fakatemi. ʼE mole natou kau ʼi he temi ki te ʼu fihi fakapolitike pea mo te ʼu laka ʼaē ʼe lagaʼi e te hahaʼi ʼi te ʼu fenua ʼaē ʼe natou māʼuʼuli ai. Kiā nātou ia, ʼe natou māʼuʼuli ʼi te temi nei ʼaki te ʼamanaki ki te mālama foʼou ʼaē neʼe fakapapau e te ʼAtua. ʼE natou fiafia heʼe nounou pē te temi ʼaē ʼe natou māʼuʼuli ai ohagē ko he hahaʼi ʼe nonofo fakatemi ʼi te mālama heʼe haohaoa ʼaenī.
7. ʼE liliu feafeaʼi anai te ʼu kaugana ʼa te ʼAtua ko he hahaʼi ʼe nonofo ʼo talu ai? Pea kofea ʼaē kā natou nonofo ai anai ʼo talu ai?
7 Kua vave fakaʼauha e Sesu Kilisito te tuʼu agakovi ʼa Satana. Pea ko te puleʼaga haohaoa ʼa Kilisito ʼe ina pulihi anai te agahala pea mo te mamahi. ʼE ina toe fakaʼauha anai mo nātou fuli ʼaē ʼe fakafeagai ki te pule faʼitaliha ʼa Sehova. Ko nātou ʼaē ʼe agatonu ki te ʼAtua ʼe feala leva anai hanatou liliu ko he hahaʼi ʼe nonofo ʼo talu ai ʼi te Palatiso ʼi te kele. (Lau ia Apokalipisi 21:1-5.) ʼI te temi ʼaia, ko te mālamanei ʼe ʼāteaina kātoa anai mai te ʼu mamahi fuli pē, pea ʼe maʼu anai e te hahaʼi fuli “te ateaina o te u foha a te Atua i te kololia.”—Loma 8:21.
ʼE TONU KE FEAFEAʼI TE AGA ʼA TE KAU KILISITIANO MOʼONI?
8, 9. Koteā ʼaē neʼe fia ʼui e Petelo ʼi tana palalau ʼo ʼuhiga mo te “fakamamao mai te u holi o te sino”?
8 ʼE fakamahino e Petelo pe tonu ke feafeaʼi te aga ʼa te kau Kilisitiano, ʼo ina ʼui fēnei: “Nai ofaaga, e au kole atu kia koutou, o hage ko ni matapule mo ni tagata fagona [peʼe nonofo fakatemi] i te kele, kotou fakamamao mai te u holi o te sino ae e tau [peʼe fakafeagai] ki te laumalie.” (1 Pet. 2:11) Neʼe ina fai te ʼu palalau ʼaia ki te kau Kilisitiano fakanofo, kae ʼe toe ʼaoga foki ke mulimuli mo te tahi ʼu ovi ʼa Sesu ki te tokoni ʼaia.
9 Ko ʼihi holi ʼe mole kovi mo kapau ʼe tou fakahoko te ʼu holi ʼaia ʼo mulimuli ki te loto ʼo totatou Tupuʼaga. ʼI tatatou fai fēia, ʼe lahi ai te fiafia ʼi totatou maʼuli. Ohagē lā ʼe tou logoʼi tatatou fia kai ki he meʼa kai lelei pea mo fia ʼinu meʼa lelei. ʼE tou leleiʼia te ʼu temi mālōlō pea mo fakatahi mo he ʼu kaumeʼa lelei. Pea ʼe ko he meʼa lelei te holi ʼa he tahi ke felāveʼi fakasino mo tona ʼohoana. (1 Ko. 7:3-5) Kae ʼe hā lelei mai neʼe palalau ia Petelo ki “te u holi o te sino ae e tau [peʼe fakafeagai] ki te laumalie.” ʼE fakaʼuhiga ʼi henī ki te ʼu holi ʼo te sino ʼaē ʼe kovi. ʼE fakaliliu fēnei ʼi te tahi Tohi-Tapu: Ko “te u holi o te kakano.” (Tauhi Foou) Neʼe fakahā mai e Sehova te faʼahiga maʼuli ʼaē ʼe ina loto ke tou maʼu pea mo feafeaʼi te fakahoko ʼo ʼotatou holi. Koia ʼe mole tonu ke tou tuku ke tupu iā tātou he holi ʼe feala ai ke ina maumauʼi ʼatatou felōgoi lelei ʼaē mo te ʼAtua. Kapau ʼe tou fakahoko ʼotatou holi kae ʼe mole mulimuli ki te loto ʼo te ʼAtua, pea ʼe feala ke iku ki te mate.
10. Ko te ʼu ʼaluʼaga fea ʼaē ʼe fakaneke ai e Satana te kau Kilisitiano ke natou kau ki tana mālama?
10 ʼE loto e Satana ke galo ia tatou ʼe tou māʼuʼuli ohagē ko “ni tagata fagona” peʼe nonofo fakatemi ʼi te tuʼu ʼaenī. ʼE ina loto ke tou mānumānu, ke tou holi ki he ʼu aga heʼe ʼaoga, ke tou fia maʼuhiga, ke tou fakamuʼamuʼa tuʼumaʼu pē ia tātou pea mo tou hikihiki totatou lanu. Kae ʼe ʼaoga ke tou fakamoʼoni ko te ʼu holi fuli ʼaia ʼe ko he ʼu hele ia ʼa Satana. Kapau ʼe tou fakatotonu ke mole tou fakahoko te ʼu holi ʼaia ʼe kovi, pea ʼe tou fakahā lelei ai ʼe mole tou fia kau ki te mālama agakovi ʼa Satana. ʼE tou fakamoʼoni ai ʼe tou nonofo fakatemi ʼi te mālama ʼaenī. Ko te meʼa ʼaē ʼe tou loto moʼoni kiai, ke tou māʼuʼuli ʼo talu ai ʼi te mālama foʼou faitotonu ʼa te ʼAtua. Pea ʼe tou faiga mālohi kiai.
HE AGA ʼE LELEI
11, 12. Koteā te manatu ʼa ʼihi ʼo ʼuhiga mo te kau matāpule? Koteā te manatu ʼa ʼihi ʼo ʼuhiga mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova?
11 ʼI te vaega 12 ʼe toe fakamahino e Petelo pe koteā te fakaʼuhiga ʼo te maʼuli ʼa te kau Kilisitiano ohagē ko “ni tagata fagona [peʼe nonofo fakatemi] i te kele” ʼo ina ʼui fēnei: “Kotou mau i te lotolotoga o te kau pagani he mauli lelei, o tupu, i te mea ae e laukovii ai koutou o hage ko ni tagata kovi, ke natou sisio ki akotou gaue lelei, pea ke natou fakafetai ki te Atua, i te aho ae e ahiahi ai anai ia ia kia natou.” Ko te hahaʼi ʼaē ʼe nonofo fakatemi ʼe ko he ʼu matāpule ʼi te fenua ʼaē ʼe natou māʼuʼuli ai heʼe mole ko honatou fenua. ʼI ʼihi temi ʼe valokiʼi nātou ʼuhi ko tonatou kehekehe mo te hahaʼi ʼo te fenua, pea ʼe toe ʼui e ʼihi ko nātou ko he hahaʼi agakovi. ʼE lagi natou kehekehe ʼi tanatou faʼahiga palalau, tanatou aga, tanatou faʼahiga teu peʼe ko tonatou agaaga. Kae ʼe feala ʼaki tanatou aga ʼaē ʼe lelei ke mahino ai ʼihi ʼe mole natou agakovi.
12 ʼE toe fēia pē mo te kau Kilisitiano moʼoni, ʼe feala ke natou kehekehe mo te tokolahi ʼi ʼonatou tafaʼaki. Ohagē lā ʼe lagi mole tatau te ʼu meʼa ʼaē ʼe natou palalau kiai peʼe ko te filifili ʼo te ʼu fakafiafia. ʼI te agamāhani ʼe ʼiloʼi nātou e te hahaʼi ʼuhi ko tanatou faʼahiga teu. Pea ʼe lagi tupu ai tonatou “laukovii” e ʼihi. Kae ʼe vikiʼi nātou e ʼihi ʼuhi ko tanatou aga ʼaē ʼe lelei.
13, 14. Koteā te fakaʼuhiga ʼo te ʼui ʼaē ʼe “fakatonuhia te poto e ana gaue”? Kotou tuku mai he ʼu faʼifaʼitaki.
13 ʼE feala ʼaki tatatou aga ʼaē ʼe lelei ke mahino ai ʼihi ʼe mole he tupuʼaga ʼo tanatou “laukovii” ʼo tātou. Ko Sesu neʼe ko te tagata tokotahi pē ʼaē neʼe fakalogo kātoa ki te ʼAtua. Kae neʼe toe tukugākoviʼi mo ia. Neʼe ʼui e ʼihi neʼe kai fakavale, mo faʼa ʼinu vino pea mo kaumeʼa lelei mo te kau agahala. Kae neʼe ina fakahā ʼaki tana aga ʼaē ʼe lelei tanatou faihala. Neʼe ʼui fēnei e Sesu: “[ʼE] fakatonuhia te poto e ana gaue.” (Mat. 11:19) ʼE kei moʼoni te faʼahi ʼaia ʼi te temi nei. Ohagē lā ko ʼihi ʼe māʼuʼuli ovi ki te Petele ʼo Selters ʼi Siamani, ʼe natou manatu ko te faʼahiga maʼuli ʼa te kau Petelite ʼe faikehe. Kae ko te pule kolo ʼo Selters neʼe lagolago ia ki te kau Petelite ʼo ina ʼui fēnei: “Ko te kau Fakamoʼoni ʼaē ʼe gāue ai ʼe ʼi ai pē tonatou faʼahiga maʼuli, kae ʼe ko he faʼahiga maʼuli ʼe mole fakahohaʼa ia ki te maʼuli ʼo te hahaʼi ʼi te kolo.”
14 Neʼe toe fēia ʼo ʼuhiga mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼo te kolo ko Moscou, ʼi Lusia, neʼe ʼui ʼe natou fai he ʼu meʼa ʼe kovi. Neʼe ʼui e ʼihi ko te kau Fakamoʼoni neʼe natou fakamavetevete te ʼu fāmili, mo uga te hahaʼi ke natou fakamate pea mo natou fakafisi ki te ʼu tokoni fakatōketā. Kae ʼi Sunio 2010, ko te Telepinale Lahi ʼo Eulopa ʼo ʼUhiga Mo Te ʼĀteaina ʼo Te Hahaʼi, ʼi te kolo ʼo Strasbourg, ʼi Falani, neʼe ina ʼui neʼe hala te tonu ʼaē neʼe fai e te kolo ko Moscou ke fakagata te tauhi ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, pea neʼe mole tonu ke natou tapuʼi ʼanatou fono. Neʼe ʼui e te Telepinale Lahi ʼaia neʼe mole maʼu e te ʼu telepinale ʼo Lusia he ʼu fakamoʼoni ki te ʼu tukugākovi ʼaē neʼe fai ki te kau Fakamoʼoni. Neʼe toe ʼui e te Telepinale Lahi ʼaia neʼe fefeka te fakaʼaogaʼi e te ʼu telepinale ʼo Moscou ia te ʼu lao ʼo tupu ai te gaohi koviʼi ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova.
ʼE TONU KE TOU FAKALOGO KI TE ʼU PULEʼAGA
15. Koteā te pelesepeto Fakatohi-tapu ʼaē ʼe mulimuli kiai te kau Kilisitiano moʼoni fuli?
15 Neʼe ʼui e Petelo ʼe ʼi ai te tahi age meʼa ʼe fakamaʼua ki te kau Kilisitiano, pea ko te faʼahi ʼaia ʼe fai e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te mālamanei. Neʼe ina ʼui ʼe tonu ke tou fakalogo “ki te u pule fuli ae kua fakanofo,” ʼo kau ai mo te ʼu hau pea mo te tahi ʼu pule. (1 Pet. 2:13, 14) ʼE mole tou kau ki te mālama agakovi ʼaenī. Kae ohagē ko tona ʼui mai e Paulo, ʼe tou lotolelei ʼo fakalogo ki te ʼu pule māʼoluga mokā ʼe mole fakafeagai ʼanatou lao ki ʼaē ʼa te ʼAtua.—Lau ia Loma 13:1, 5-7.
16, 17. (1) Koteā ʼaē ʼe fakamoʼoni ai ʼe mole tou agatuʼu ki te ʼu puleʼaga? (2) Koteā ʼaē neʼe fakamoʼoni kiai ʼihi takitaki ʼo te puleʼaga?
16 Ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe māʼuʼuli ohagē ko “ni tagata fagona” peʼe nonofo fakatemi ʼi te tuʼu ʼo te faʼahiga meʼa ʼaenī, ʼo mole ʼuhi heʼe natou fia fakafeagai ki te ʼu puleʼaga peʼe natou fia valokiʼi te hahaʼi. Kae ʼe natou mahino ʼe maʼu e ʼihi ʼanatou manatu ʼo ʼuhiga mo nātou ʼaē ʼe tonu ke kau ki he puleʼaga, peʼe feafeaʼi te fakatokatoka ʼo te ʼu fihifihia ʼo te mālama. Ko ʼihi kūtuga lotu ʼe natou kau ki te politike, kae ʼe mole fēia te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼE mole natou faiga ʼi he temi ke natou fetogi te faʼahiga pule ʼa te kau takitaki politike. ʼE mole natou agatuʼu ki te puleʼaga pea ʼe mole natou uga te hahaʼi ke natou agatuʼu.
17 Neʼe ʼui e Petelo ke tou “fakaapaapa ki te hau.” Koia ʼe fakalogo ai te kau Kilisitiano ki te ʼu takitaki ʼo te puleʼaga, ʼo natou fakaʼapaʼapaʼi pea mo fakamaʼuhiga nātou. (1 Pet. 2:17) ʼI ʼihi temi ko te ʼu takitaki ʼo te puleʼaga neʼe natou fakamoʼoni ʼe mole he tupuʼaga ke natou manatu ʼe fakatupu tuʼutāmaki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Ohagē lā, ko te tagata neʼe fai politike ʼi he fenua neʼe puleʼi e Siamani pea ki muli age neʼe kau ki te puleʼaga ʼo Siamani, neʼe ina ʼui neʼe lelei te aga ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova lolotoga tonatou fakatagaʼi e te kau Nasi. Neʼe mole natou talagataʼa ki te ʼu akonaki ʼaē neʼe natou tui kiai māʼia ʼi tonatou fakatagaʼi pea neʼe natou agalelei ki ʼonatou kaugā pilisoni. Neʼe ʼui e te tagata ʼaia ko tanatou tui mo tanatou agalelei neʼe maʼuhiga ʼaupitō, tāfito ʼi Siamani heʼe kua lahi ai te gaohi koviʼi ʼa te kau matāpule peʼe ko nātou ʼaē ʼe kehekehe ʼanatou faʼahiga manatu ki te politike pea mo ʼanatou tui.
ʼE TONU KE TOU ʼOʼOFA KI TE ʼU TEHINA
18. (1) He koʼē ʼe tou ʼoʼofa ki te ʼu tehina mo tuagaʼane fuli? (2) Koteā ʼaē neʼe ʼui e ʼihi ʼo ʼuhiga mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova?
18 Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Petelo: “Kotou oofa ki te u tehina, kotou mataku ki te Atua.” (1 Pet. 2:17) ʼE mātataku te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ki te ʼAtua, ko tona fakaʼuhiga ʼe natou tuʼania naʼa natou fai he meʼa ʼe mole ina leleiʼia. Ko tanatou fakaʼapaʼapa ʼaia ki te ʼAtua ʼe uga ai nātou ke natou fai tona finegalo. ʼE natou fiafia ʼi te kau ki te foʼi fale tautēhina fakamālamanei ʼaē ʼe tauhi fakatahi fuli kiā Sehova. ʼE natou “oofa ki te u tehina.” ʼI te mālamanei kua tahitahiga te ʼoʼofa ʼa te hahaʼi ki ʼihi. Koia lā ʼaē ʼe punamaʼuli ai te hahaʼi ʼaē ʼe mole ko he kau Fakamoʼoni ʼi tanatou sisio ki tatatou feʼofaʼaki. Ohagē lā, ko te fafine ʼe ina fakamamata te fenua ki te kau tulisi neʼe gāue maʼa te pilo folau Amelika, neʼe ʼofolele ʼi tana sio ʼaē ki te feʼofaʼaki ʼo ʼotatou tehina ʼi te fakatahi fakamālamanei ʼi Siamani ʼi te taʼu 2009. Ko te kau Fakamoʼoni ʼo Siamani neʼe natou fakahā tonatou ʼofa ki ʼonatou tehina matāpule pea mo tokoni kiā nātou lolotoga tanatou nonofo ai. Neʼe ʼui ʼe te fafine ʼaia ʼaki he loto fiafia, neʼe heʼeki sio ia ki he kūtuga fēia ohagē ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Neʼe kua kotou logo koa ki he palalau fēia ʼa te hahaʼi mokā natou tokagaʼi te aga ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi he fakatahi?
19. Koteā ʼaē ʼe tonu ke tou fakatotonu ke tou fai? Koteā tona tupuʼaga?
19 Ohagē ko te faʼahi ʼaenī neʼe tou ako, ʼe lahi te ʼu ʼaluʼaga ʼe fakahā ai e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe natou māʼuʼuli moʼoni ohagē ko “ni tagata fagona” peʼe nonofo fakatemi ʼi te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼa Satana. ʼE natou fai te faʼahi ʼaia mo he loto fiafia pea kua natou fakatotonu ke natou taupau tonatou maʼuli ʼaia. ʼE ʼi ai te ʼu tupuʼaga lelei ʼo tanatou ʼamanaki mālohi ʼaē kua ovi mai pē tanatou māʼuʼuli ʼo talu ai ʼi te mālama foʼou faitotonu ʼa te ʼAtua. ʼE kotou fakaʼamu koa ki te mālama foʼou ʼaia?
[Paki ʼo te pāsina 23]
ʼE tou fakafisi ke tou lagolago ki te mālama ʼa Satana
[Paki ʼo te pāsina 23]
ʼE tou lagolago ki te mālama foʼou ʼa te ʼAtua
[Paki ʼo te pāsina 25]
Neʼe tokoni te ʼu moʼoni ʼo te Tohi-Tapu ke mālohi te ʼu felōgoi ʼa te kiʼi fāmili Lusia ʼaenī