“Koeni, e Au Fakatahi Mo Koutou i Te Aho Fuli”

1. (1) Kotou fakamatala fakanounou te lea fakatata ʼo te fulumeto mo te vao kovi. (2) Neʼe fakamahino feafeaʼi e Sesu te lea fakatata ʼaia?

ʼI TANA tahi lea fakatata ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga, neʼe talanoa Sesu ʼo ʼuhiga mo he tagata gaue kele ʼe ina nunusi te fulumeto, pea ko tona fili ʼe ina nunusi te vao kovi, peʼe ko te sisania, ʼi te lotolotoga ʼo te fulumeto. ʼE liliu ʼo lahi age te vao kovi ʼi te fulumeto, kaʼe ʼe fakatotonu e te tagata gaue kele ki ʼana kaugana ke natou “tuku ke na hohomo fakatahi” ʼo kaku ki te tanaki ʼo te taʼukai. ʼI te temi ʼo te taʼukai, ʼe tutu te vao kovi kaʼe tanaki te fulumeto. Neʼe fakamahino e Sesu totonu te lea fakatata ʼaia. (Lau ia Mateo 13:24-30, 37-43.) Kotea ʼae ʼe fakaha mai ʼi te lea fakatata ʼaia? (Vakaʼi te pakī “Te Fulumeto Mo Te Vao Kovi.”)

2. (1) Kotea ʼae ʼe fakata e te ʼu aluʼaga ʼae ʼe hoko ʼi te gaueʼaga ʼo te tagata gaue kele? (2) Ko te faʼahi fea ʼo te lea fakatata ʼae ka tou vakaʼi anai?

² Ko te ʼu aluʼaga ʼae ʼe hoko ʼi te gaueʼaga ʼo te tagata gaue kele, ʼe fakaha ai pe tanaki feafeaʼi anai e Sesu mai te malamanei te kalasi katoa ʼo te fulumeto, te kau Kilisitiano fakanofo ʼae ka kauga hau mo ia ʼi tona Puleʼaga, pea mo te temi ʼae ka hoko ai anai. Neʼe kamata te nunusi ʼo te pulapula ʼi te Penikosite ʼo te taʼu 33 H.T.S. ʼE katoa anai te tanaki ʼaia, ʼi te temi ʼae ka fakaʼiloga fakaʼosi ai te kau fakanofo ʼae kei maʼuʼuli anai ʼi te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼaeni pea natou hake ai leva ki selo. (Mat. 24:31; Apk. 7:1-4) Koia, ko te lea fakatata ʼaia ʼe tokoni mai ke tou mahino lelei age ki te ʼu aluʼaga ʼae ʼe hoko lolotoga teitei taʼu ʼe 2 000. Kotea te ʼu meʼa ʼe hoko ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga ʼe tou mahino ki ai? ʼE talanoa ʼi te lea fakatata ki he temi ʼe nunusi ai te pulapula mo homo ake, pea mo te temi ʼo te taʼukai. ʼE tou vakaʼi tafitō anai ʼi te alatike ʼaeni te temi ʼo te taʼukai.a

ʼE TOKAGA SESU KIA NATOU

3. (1) Kotea ʼae neʼe hoko ʼi te kamata ʼo te taʼu 100 H.T.S.? (2) Ohage ko tona tuʼu ia Mateo 13:28, kotea te fehuʼi neʼe lagaʼi ai, pea ko ai ʼae neʼe ina fai te fehuʼi ʼaia? (Vakaʼi mo te nota ʼi te fakaʼosi ʼo te alatike.)

³ ʼI te kamata ʼo te taʼu 100 H.T.S., “nee . . . ha ake leva” te vao kovi ʼi te temi ʼae neʼe ha lelei leva ʼi te malamanei te kau Kilisitiano loi. (Mat. 13:26) Pea ʼi te kua ʼosi kamata ʼo te taʼu 300 H.T.S., neʼe kua kauga malie ʼaupito age te kau Kilisitiano ʼae neʼe fakatatau ki te vao kovi ʼi te kau Kilisitiano fakanofo. Kotou manatuʼi, ʼi te lea fakatata ʼaia, neʼe kole e te ʼu kaugana ki tonatou pule ke natou taʼaki te vao kovi.b (Mat. 13:28) Neʼe kotea te tali ʼa te pule?

4. (1) Kotea ʼae ʼe ha mai ʼaki te tali ʼa te Pule, ia Sesu? (2) Ko te temi fea ʼae neʼe iloʼi lelei ai te kau Kilisitiano ʼae ʼe hage ko te fulumeto?

⁴ ʼO ʼuhiga mo te fulumeto mo te vao kovi, neʼe ui e Sesu ke “tuku ke na hohomo fakatahi” ʼo kaku ki te tanaki ʼo te taʼukai. ʼE ha mai ʼi te fakatotonu ʼaia, ʼo kamata ʼi te temi ʼo te kau apositolo ʼo kaku mai kia ʼaho nei, neʼe ʼi ai tuʼumaʼu pe te kau Kilisitiano fakanofo ʼi te kele ʼe natou hage ko te fulumeto. ʼE fakamoʼoni te manatu ʼaia ʼi te ui fenei ʼa Sesu ki muli age ki ʼana tisipulo: “E au fakatahi mo koutou i te aho fuli, o kaku ki te fakaosi o te malamanei.” (Mat. 28:20) Koia, ʼe tokaga Sesu ki te kau Kilisitiano fakanofo ʼi te ʼaho fuli, talu mai te temi ʼaia ʼo kaku ki te temi fakaʼosi. Kaʼe lolotoga te temi loaloaga ʼaia, ʼe faigataʼa hatatou iloʼi papau pe ko ai ʼae neʼe kau ki te kalasi ʼo te fulumeto, he neʼe kauga malie age te kau Kilisitiano ʼae ʼe hage ko te vao kovi. Kaʼe ia teitei taʼu ʼe 30 ʼi muʼa ʼo te kamata ʼo te temi ʼo te taʼukai, neʼe iloʼi lelei leva ia natou ʼo te kalasi ʼo te fulumeto. Neʼe hoko feafeaʼi te faʼahi ʼaia?

ʼE TEUTEUʼI TE ALA E HE TAGATA AVE LOGO

5. Neʼe hoko feafeaʼi te lea fakapolofeta ʼa Malakia ʼi te temi ʼae neʼe maʼuli ai Sesu ʼi te kele?

⁵ ʼI ni taʼu ʼe lau ʼi teau ʼi muʼa ʼo te fai e Sesu te lea fakatata ʼo te fulumeto mo te vao kovi, neʼe takitaki e Sehova tana polofeta ko Malakia ke ina fakakikite te ʼu aluʼaga ʼe tuʼu ʼi te lea fakatata ʼa Sesu. (Lau ia Malakia 3:1-4.) Neʼe ko Soane Patita te tagata ʼave logo ʼae neʼe ina teuteuʼi te ala. (Mat. 11:10, 11) ʼI te haʼu ʼa Soane Patita ʼi te taʼu 29 H.T.S., neʼe kamata ai te temi ʼo te fakamau ʼo te puleʼaga ʼo Iselaele. Neʼe ko Sesu te lua tagata ʼave logo. Neʼe ina fakamaʼa tuʼa lua te fale lotu ʼi Selusalemi, ʼuluaki ʼi te kamata ʼo tana minisitelio pea lua ʼi tona fakaʼosi. (Mat. 21:12, 13; Soa. 2:14-17) Koia, neʼe maʼua ke fakalaka he temi ke fakahoko ai e Sesu tana gaue fakamaʼa.

6. (1) Kotea te fakahoko ʼe lahi age ʼo te lea fakapolofeta ʼa Malakia? (2) Neʼe kamata mo fakaʼosi ʼanafea te ʼaʼahi ʼa Sesu ia te fale lotu fakalaumalie? (Vakaʼi mo te nota ʼi te fakaʼosi ʼo te alatike.)

⁶ Kotea te fakahoko ʼe lahi age ʼo te lea fakapolofeta ʼa Malakia? ʼI ni taʼu ʼi muʼa ʼo te taʼu 1914, ko C. T. Russell pea mo ʼona kaumeʼa neʼe natou fai te gaue ʼe tatau mo ʼae ʼo Soane Patita. Neʼe kau ki te gaue maʼuhiga ʼaia te toe fakaha ʼo te ʼu moʼoni ʼae ʼe tuʼu ʼi te Tohi-Tapu. Ko te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu neʼe natou akoʼi te fakaʼuhiga moʼoni ʼo te sakilifisio faitotogi ʼa Kilisito, mo fakaha te loi ʼo te ʼifeli, pea mo natou tala neʼe ʼosi te Temi ʼo Te Kau Senitile ʼi te taʼu 1914. Kaʼe neʼe kei tokolahi pe te ʼu kutuga lotu neʼe natou ui ko ni tisipulo ʼa Kilisito. Koia, neʼe tonu ke tali ki te fehuʼi maʼuhiga ʼaeni: Ko ai koa te fulumeto ia natou ʼaia? Moʼo tali ki ai, neʼe kamata ʼaʼahi e Sesu te fale lotu fakalaumalie ʼi te taʼu 1914. Neʼe maʼua ke fakalaka he temi ke fakahoko ai te ʼaʼahi ʼaia mo te gaue fakamaʼa, mai te taʼu 1914 ki te kamata ʼo te taʼu 1919.c

TE ʼU TAʼU ʼO TE ʼAʼAHI MO TE FAKAMAʼA

7. ʼI te kamata e Sesu tana ʼaʼahi ʼi te taʼu 1914, kotea ʼae neʼe ina maʼu?

⁷ ʼI te kamata e Sesu tana ʼaʼahi, kotea ʼae neʼe ina maʼu? Neʼe ina maʼu te kiʼi kutuga ʼo te Kau Ako Tohi-Tapu faʼafai, ʼae lolotoga taʼu ʼe 30 tupu, neʼe natou foaki tonatou malohi mo ʼonatou koloa moʼo fakahoko he toe gaue faifakamafola lahi.d Neʼe lagi fiafia Sesu mo te kau ʼaselo ʼi tanatou maʼu te fulumeto malohi ʼaia, ʼae logola tanatou tokosiʼi kaʼe neʼe mole malumoea ʼi te ʼu vao kovi ʼa Satana. Kaʼe neʼe tonu foki ke “fakamaa . . . te u foha o Levi,” ia te kau fakanofo. (Mala. 3:2, 3; 1 Pet. 4:17) Kotea tona tupuʼaga?

8. ʼO kamata atu ʼi te taʼu 1914, kotea te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko?

⁸ ʼI te fakaʼosi ʼo te taʼu 1914, neʼe lotovaivai ʼihi Kau Ako Tohi-Tapu koteʼuhi neʼe mole natou hake ki selo. Lolotoga te taʼu 1915 mo te taʼu 1916, neʼe fakasiʼisiʼi te faifakamafola ʼuhi ko te ʼu fakafeagai mai tuʼa ki te kautahi. Kaʼe ko te faʼahi ʼae neʼe kovi age, heʼe ʼi te ʼosi mate ʼo te tehina ko Russell ʼi Oketopeli 1916, neʼe malaga ake te fakafeagai ʼi te loto kautahi. Ko te tokofa ʼi te toko fitu kau takitaki ʼo te Sosiete neʼe mole natou tali ke fakanofo te tehina ko Rutherford ko honatou pelesita. Neʼe natou faiga ke natou fakamavetevete te ʼu tehina, kaʼe ʼi ʼAukusito 1917, neʼe natou mavae ʼi te Petele, ʼo hoko ai te fakamaʼa! Pea ko ʼihi Kau Ako Tohi-Tapu neʼe natou to ki te mataku ʼae ki te tagata. Kaʼe tokolahi neʼe natou tali tonatou fakamaʼa ʼaia e Sesu pea mo natou fai ni fetogi. Neʼe tala ai e Sesu ko natou te fulumeto, te kau Kilisitiano moʼoni, kaʼe neʼe ina liakī te kau Kilisitiano loi fuli, ʼo kau ai mo natou fuli ʼo te Keletiate. (Mala. 3:5; 2 Tim. 2:19) Kotea ʼae neʼe hoa ki ai? Moʼo tali ki ai, tou toe vakaʼi te lea fakatata ʼo te fulumeto mo te vao kovi.

KOTEA ʼAE ʼE HOKO ʼI TE ʼOSI KAMATA ʼO TE TEMI ʼO TE TAʼUKAI?

9, 10. (1) Kotea ʼae ka tou vakaʼi ʼi te lakaga nei ʼo ʼuhiga mo te temi ʼo te taʼukai? (2) Kotea ʼae neʼe ʼuluaki hoko lolotoga te temi ʼo te taʼukai?

⁹ Neʼe ui e Sesu ko te taʼukai ʼe “ko te fakaosi [peʼe ko te kamata ʼo te ʼu ʼaho fakamuli] o te malamanei.” (Mat. 13:39) Neʼe kamata te temi ʼo te taʼukai ʼi te taʼu 1914. ʼE tou vakaʼi anai aluʼaga ʼe nima neʼe fakakikite e Sesu ʼo ʼuhiga mo te temi ʼaia.

¹⁰ ʼUluaki, ʼe tanaki te vao kovi. ʼI te temi ʼo te tanaki ʼo te taʼukai, ʼe ui e Sesu ki te kau tanaki taʼukai ke natou tanaki muʼa te vao kovi ʼo haʼihaʼi fakafuhiga. ʼI te kua ʼosi kamata ʼo te taʼu 1914, neʼe kamata tanaki e te kau ʼaselo ia te kau Kilisitiano ʼae neʼe hage ko he vao kovi, ʼaki tanatou tuku keheʼi natou mai “te u foha o te puleaga” ʼae neʼe fakanofo.—Mat. 13:30, 38, 41.

11. ʼO kaku mai pe kia ʼaho nei, kotea ʼae ʼe ina fakakeheʼi ai te kau Kilisitiano moʼoni mai te kau Kilisitiano loi?

¹¹ ʼI te hoko atu ʼo te tanaki ʼaia, neʼe iloga lelei te kehekehe ʼo te ʼu kutuga ʼaia ʼe lua. (Apk. 18:1, 4) ʼI te taʼu 1919, neʼe ha lelei ai te kua to ʼo Papilone Lahi, he neʼe mavae te kau Kilisitiano moʼoni mai tonatou haʼisia ai. Kotea tafitō ʼae neʼe ina fakakeheʼi ai te kau Kilisitiano moʼoni mai te kau Kilisitiano loi? Ko tanatou faifakamafola. Ko te kau takitaki ʼo te Kau Ako Tohi-Tapu neʼe natou kamata fakamaʼuhigaʼi tanatou kau takitokotahi ki te fakamafola ʼo te Puleʼaga. Ohage la, ʼi te kiʼi kaupepa neʼe ta ʼi te taʼu 1919 (To Whom the Work Is Entrusted), neʼe uga ai te kau Kilisitiano fakanofo fuli ke natou faifakamafola ʼi te ʼu ʼapi. Neʼe ui fenei ai: “ ʼE hage ʼe lahi ʼaupito te gaue, kaʼe ʼe ko te gaue ia ʼo te ʼAliki, pea ʼe tou fakahoko pe anai ʼaki tona malohi. ʼE kotou maʼu te pilivilesio ʼae ke kotou kau ki ai.” Kotea ʼae neʼe hoko? ʼO kamata ʼi te temi ʼaia, neʼe tuputupu te gaue faifakamafola ʼa te Kau Ako Tohi-Tapu, ohage ko tona fakamatala ʼi Te Tule Leʼo ʼo te taʼu 1922. Mole tuai, pea neʼe iloʼi te kau Kilisitiano agatonu ʼaia ʼuhi ko tanatou faifakamafola ʼi te ʼu ʼapi, ʼo kaku mai pe kia ʼaho nei.

12. Talu mai ʼanafea te tanaki ʼo te kalasi ʼo te fulumeto?

¹² Lua, ʼe tanaki te fulumeto. ʼE fakatotonu fenei e Sesu ki ʼana ʼaselo: “Kotou tanaki te fulumeto ki toku fata” peʼe fale koloa. (Mat. 13:30) Talu mai te taʼu 1919, ʼe kei tanaki pe te kau fakanofo ki te kokelekasio Fakakilisitiano ʼae neʼe kua fakamaʼa. Ko te kau Kilisitiano fakanofo ʼae ʼe kei maʼuʼuli anai ʼi te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼaeni, ʼe hoko anai tonatou tanaki fakamuli ʼi te temi ʼae ka natou maʼu anai tonatou fakapale ʼi selo.—Tan. 7:18, 22, 27.

13. Kotea ʼae ʼe fakaha ia Apokalipisi 18:7 ʼo ʼuhiga mo te aga ʼa te fafine paomutu, peʼe ko Papilone Lahi, ʼi te temi nei, ʼo kau ai mo te Keletiate?

¹³ Tolu, te ʼu tagi mo te gugu nifo. Kotea ʼae ʼe hoko ʼi te ʼosi haʼihaʼi e te kau ʼaselo te vao kovi? ʼO ʼuhiga mo te kalasi ʼo te vao kovi, ʼe ui fenei e Sesu: “I ai e logo anai ki ni tagi mo ni gugu o nifo.” (Mat. 13:42) ʼE lolotoga hoko nei koa te faʼahi ʼaia? Kailoa ia. Koteʼuhi ia ʼaho nei, ko te Keletiate, ʼae ʼe ko te koga ʼo te fafine paomutu, ʼe kei ina ui pe ʼo ʼuhiga mo ia: “E au heka i heni ko te fafine aliki, e mole au iloi te mauli finetaka, pea e mole au iloi te mamahi!” (Apk. 18:7) ʼE moʼoni ʼe manatu e te Keletiate ʼe maʼuhiga ʼaupito, heʼe ina lau ʼe heka ohage ko he fineʼaliki ʼi te fuga kalasi ʼo te kau takitaki politike. ʼI te temi nei, ko natou ʼae ʼe hage ko te vao kovi ʼe natou laupisi, kaʼe ʼe mole fetagihi. Kaʼe ʼe fetogi anai tonatou aluʼaga ʼaia.

14. (1) Ko te temi fea pea he ko ʼe ʼe gugu anai e te kau Kilisitiano loi ʼonatou nifo? (2) ʼE alu tahi feafeaʼi tatatou mahino foʼou ʼaeni ʼo ʼuhiga mo Mateo 13:42 pea mo te manatu ʼae ʼe tuʼu ia Pesalemo 112:10? (Vakaʼi mo te nota ʼi te fakaʼosi ʼo te alatike.)

¹⁴ Lolotoga te mamahi lahi, hili te fakaʼauha ʼo te ʼu lotu hala fuli, ʼe feholaki anai ʼanatou hahaʼi tauhi moʼo puipui natou, kaʼe ʼe mole natou maʼu anai he faʼahi ke natou fenonoʼi ai. (Luka 23:30; Apk. 6:15-17) Pea ʼi tanatou mahino leva ʼae ʼe mole feala hanatou hao mai te fakaʼauha, ʼe natou fetagihi ai anai pea mo gugu ʼonatou nifo ʼi te ita. Ohage ko tona fakakikite e Sesu ʼi tana lea fakapolofeta ʼo ʼuhiga mo te mamahi lahi, ʼi te mole honatou ʼamanaki, ʼe natou “fetagihi anai.”e—Mat. 24:30; Apk. 1:7.

15. Kotea ʼae ʼe fai anai ki te vao kovi, pea ʼe hoko anai ʼafea te faʼahi ʼaia?

¹⁵ Fa, ʼe laku ki te afi kakaha. Kotea ʼae ʼe fai anai ki te vao kovi ʼae neʼe haʼihaʼi? Ko te kau ʼaselo ʼe natou “laku anai natou ki te afi kakaha.” (Mateo 13:42) Ko tona fakaʼuhiga ʼe fakaʼauha katoa. Koia, ko te hahaʼi tauhi ʼaia ʼo te ʼu lotu hala, ʼe fakaʼauha anai natou lolotoga te koga fakaʼosi ʼo te mamahi lahi, ʼae ko Halamaketone.—Mala. 4:1.

16, 17. (1) Kotea te aluʼaga fakamuli ʼae ʼe talanoa ki ai Sesu ʼi tana lea fakatata? (2) He ko ʼe ʼe tou manatu ʼe hoko anai te aluʼaga ʼaia ʼi te ka haʼu?

¹⁶ Nima, ʼe gigila anai te kau agatonu. ʼE fakaʼosi e Sesu tana lea fakapolofeta ʼo ina ui fenei: “[“ ʼI te temi ʼaia,” MN] e gigila anai te kau agatonu o hage ko te laa i te puleaga o tanatou Tamai.” (Mat. 13:43) ʼE hoko anai te faʼahi ʼaia ʼi te temi fea pea ʼi te potu fea? ʼE hoko anai ʼi te ka haʼu. Neʼe mole fakakikite e Sesu he gaue ʼe lolotoga hoko nei ʼi te kele, kaʼe ʼe ko he aluʼaga ia ka hoko ʼi selo.f Tou vakaʼi te ʼu tupuʼaga ʼe lua ʼo tatatou manatu feia.

¹⁷ ʼUluaki, ʼo ʼuhiga mo te fehuʼi ʼae pe ko te temi fea ʼe hoko ai te ʼu palalau ʼaia ʼa Sesu, neʼe ina ui fenei: “[“ ʼI te temi ʼaia,” MN] e gigila anai te kau agatonu.” Ko tana ui ʼae “ ʼi te temi ʼaia” ʼe fakaʼuhiga ki te aluʼaga ʼae neʼe hoki talanoa pe ki ai Sesu, ʼae ko te laku ʼo te vao kovi ki te afi kakaha. ʼE hoko anai te aluʼaga ʼaia lolotoga te koga fakaʼosi ʼo te mamahi lahi. Koia, ko te gigila ʼo te kau fakanofo ʼe toe hoko pe anai ʼi te temi ʼaia. Lua, ko te fehuʼi ʼae pe ko te potu fea ʼae ka hoko anai te faʼahi ʼaia, neʼe ui e Sesu ko te kau agatonu ʼe natou gigila anai “i te puleaga.” Kotea tona fakaʼuhiga? ʼI te ʼosi hoko ʼo te ʼuluaki koga ʼo te mamahi lahi, ko te kau fakanofo agatonu fuli ʼae ʼe kei maʼuʼuli ʼi te kele kua natou maʼu ʼi te temi ʼaia tonatou fakaʼiloga fakaʼosi. Pea, ohage ko tona fakaha ʼi te lea fakapolofeta ʼa Sesu ʼo ʼuhiga mo te mamahi lahi, ʼe tanaki leva anai natou ki selo. (Mat. 24:31) ʼE natou gigila anai “i te puleaga o tanatou Tamai” ʼi selo. Pea ʼosi pe te tau ʼo Halamaketone, ʼe natou kau anai ki “te [fai] ohoana o te Akeno” heʼe natou kau ia natou ʼae ʼe natou faʼufaʼu tona ʼohoana ʼae ʼe fiafia.—Apk. 19:6-9.

ʼONA FUA LELEI KIA TATOU

18, 19. ʼE fua lelei feafeaʼi kia tatou tatatou mahino ʼae ki te lea fakatata ʼa Sesu ʼo te fulumeto mo te vao kovi?

¹⁸ ʼE fua lelei feafeaʼi kia tatou tatatou vakaʼi katoa te lea fakatata ʼaeni? Tou vakaʼi ia fua lelei ʼe tolu. ʼUluaki, ʼe tokoni mai ke tou mahino pe ko ʼe mole heʼeki fakaʼauha e Sehova te kau agakovi. “Nee ina katakii . . . ni ipu o te hauhau” moʼo tanaki te ʼu “ipu o te manavaofa,” ʼae ʼe ko te kalasi ʼo te fulumeto. (Loma 9:22-24) Lua, ʼe malohi ai tatatou tui. ʼI te ovi mai ʼo te fakaʼosi, ʼe toe malohi age anai te fakafeagai mai ʼo ʼotatou fili, “kae e mole natou malo anai.” (Lau ia Selemia 1:19.) Neʼe puipui e Sehova te kalasi ʼo te fulumeto ʼi te temi fuli pe. ʼO toe feia pe ʼe nofo anai tatatou Tamai ʼae ʼi selo mo tatou, ʼaki ia Sesu mo ʼana ʼaselo, “i te aho fuli” pe ʼo kaku ki te fakaʼosi.—Mat. 28:20.

¹⁹ Tolu, ʼaki te lea fakatata ʼaia, ʼe feala ke tou iloʼi pe ko ai te kalasi ʼo te fulumeto. He ko ʼe ʼe maʼuhiga ʼaupito te faʼahi ʼaia? ʼE maʼuhiga ke tou iloʼi pe ko ai te kau Kilisitiano ʼae ʼe hage ko te fulumeto, heʼe tou lava tali ai ki te fehuʼi ʼae neʼe lagaʼi e Sesu ʼi tana lea fakapolofeta ʼo ʼuhiga mo te ʼu ʼaho fakamuli. Neʼe fehuʼi fenei: “Pe ko ai anai te tagata faifekau agatonu mo poto?” (Mat. 24:45) ʼE tali lelei anai ki ai te ʼu alatike ʼe lua ka hoa mai.