He Koʼe ʼe Tonu Ke Tou Maʼoniʼoni

1. ʼE tokoni feafeaʼi mai ia te tohi ʼo Levitiko?

ʼE LOTO e Sehova ke maʼoniʼoni ʼana kaugana fuli. Logo la ʼi te Tohi-Tapu katoa ʼe tuʼu ai ia te kupu maʼoniʼoni, kaʼe ko te kalitate ʼaia ʼe lahi tona fakaʼaogaʼi ʼi te tohi ʼo Levitiko. Kapau ʼe tou mahino pea mo tou leleiʼia ia te tohi ʼaia, ʼe tokoni mai anai ke tou iloʼi pe ʼe feafeaʼi hatatou lava maʼoniʼoni.

2. Kotea ʼae ʼe maʼu ʼi te tohi ʼo Levitiko?

² Neʼe tohi e Moisese ia te tohi ʼo Levitiko, pea ʼe pipiki ki “te Tohi-Tapu” katoa pea “ʼe ʼaoga moʼo akoʼi.” (2 Timoteo 3:16, MN) ʼE teitei ha tuʼa hogofulu ia te huafa ʼo Sehova ʼi te ʼu kapite takitahi ʼo te tohi ʼaia. Ko tatatou akoʼi ia te tohi ʼo Levitiko ʼe ina haga anai ʼo fakalotomalohiʼi tatou ke ʼaua naʼa tou fai he faʼahi ʼe feala ke laukoviʼi ai ia te huafa ʼo te ʼAtua. (Levitiko 22:32) Ko te palalau ʼae “Ko au Sehova,” ʼe ha liuliuga ʼi te tohi ʼaia, ʼe tokoni mai ke tou manatuʼi ʼe tonu ke tou fakalogo ki te ʼAtua. ʼI te alatike ʼaeni pea mo ʼae ka hoa mai, ʼe tou vakaʼi anai ia he ʼu koloa maʼuhiga ʼe tou maʼu ʼi te tohi ʼo Levitiko pea ʼe tokoni mai ke tou maʼoniʼoni ʼi tatatou tauhi ʼae ki te ʼAtua.

NEʼE MAʼUA KE NATOU MAʼONIʼONI

3, 4. Kotea ʼae ʼe fakata ki te fakamaʼa ʼo Alone pea mo ʼona foha? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.)

³ Lau ia Levitiko 8:5, 6. Neʼe filifili e Sehova ia Alone ke liliu ko he pelepitelo lahi ki Iselaele, pea mo ʼona foha ko he ʼu pelepitelo. ʼE fakata ia Alone kia Sesu, pea ko te ʼu foha ʼo Alone ʼe fakata ki te ʼu Kilisitiano fakanofo. Kotea ia te fakaʼuhiga ʼae ke fakamaʼa ia Alone? Neʼe tonu koa mo Sesu ke fakamaʼa? Kailoa, koteʼuhi ko Sesu neʼe mole ʼi ai hana agahala pea neʼe “hee mele.” (Hepeleo 7:26; 9:14) Kaʼe ʼi te hili ʼo te fakamaʼa ʼo Alone, neʼe ina fakata leva ia Sesu, ʼae neʼe maʼa pea mo faitotonu. Koia neʼe kotea ia te fakaʼuhiga ʼo te fakamaʼa ʼo te ʼu foha ʼo Alone?

⁴ Ko te fakamaʼa ʼae ʼo te ʼu foha ʼo Alone, neʼe fakata ki te fakamaʼa ʼo natou ʼae neʼe filifili ke natou liliu ʼo pelepitelo ʼi selo. ʼE ʼi ai koa he pikipikiga ʼo te fakamaʼa ʼaia pea mo tonatou papitema? Kailoa, he ko te papitema ʼe mole ina fakamaʼa ia te ʼu agahala. Kaʼe ko he fakailoga ia ʼo he tahi ʼe ina foaki tona maʼuli ki te ʼAtua. Neʼe fakamaʼa ia te kau Kilisitiano fakanofo “aki te vai o te folafola,” ko te tupuʼaga la ʼaia ʼe tonu ai ke natou maʼuliʼi ia te ʼu akonaki ʼa Kilisito ʼi tonatou maʼuli katoa. (Efeso 5:25-27) Kapau ʼe natou fai ia te faʼahi ʼaia, pea ʼe natou maʼoniʼoni mo maʼa. Kaʼe ʼe feafeaʼi ki te tahi ʼu ovi?—Soane 10:16.

5. He koʼe ʼe feala ke tou ui ʼe fakamaʼa ia te tahi ʼu ovi ʼaki ia te Folafola ʼa te ʼAtua?

⁵ ʼE mole fakata ia te ʼu foha ʼo Alone ki te hahaʼi tokolahi ʼo te tahi ʼu ovi ʼa Sesu. (Apokalipisi 7:9) Kaʼe ʼe feala pe ke liliu ia te tahi ʼu ovi ʼo maʼoniʼoni pea mo maʼa ʼaki ia te Folafola ʼa te ʼAtua. Ko natou ʼae ʼe ʼamanaki maʼuʼuli ʼi te kele ʼe natou tui ki te malohi ʼo te sakilifisio ʼa Sesu. Pea ʼe ina uga natou ke natou tauhi kia sehova ʼi te “aho mo te po.” (Apokalipisi 7:13-15) Ko te fakamaʼa ʼo te kau Kilisitiano pea mo te tahi ʼu ovi, ʼe fai tuʼumaʼu. Koia, ko tanatou aga ʼe maʼa anai ʼi te temi fuli. (1 Petelo 2:12) ʼE fiafia ia Sehova moka sio ki tana hahaʼi fuli ʼe natou maʼa pea mo logotahi, mo natou fakalogo pea mo mulimuli ki te takitaki ʼo tanatou tagata tauhi ovi, ia Sesu.

6. He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou vakavakaʼi tuʼumaʼu ia tatou totonu?

⁶ Neʼe tonu ki te kau pelepitelo ʼo Iselaele ke natou maʼa ʼi te faʼahi fakasino. Kotea tona fakaʼuhiga kia tatou ia ʼaho nei? Tokolahi ia natou ʼae ʼe natou ako ia Tohi-Tapu ʼe natou fakatokagaʼi ʼe tou maʼa, pea ʼe tou taupau ʼatatou fale fono ke maʼa. Pea ko natou ʼae ʼe fia tauhi kia Sehova ʼe maʼua ‘ke maʼa tonatou loto.ʼ (Lau ia Pesalemo 24:3, 4; Esaia 2:2, 3) Ko te tupuʼaga ʼaia ʼo tatatou fia tauhi ʼae kia Sehova ʼaki he manatu ʼe lelei mo he loto ʼe maʼa ohage pe ko tatatou maʼa ʼi te faʼahi fakasino. Koia ʼe tonu ai ke tou vakavakaʼi tuʼumaʼu ia tatou totonu. ʼI ʼihi temi ʼe tou tokagaʼi ʼe maʼua ke tou fai he ʼu fetogi lahi ʼi totatou maʼuli ke feala hatatou maʼoniʼoni. (2 Kolinito 13:5) Ohage la, ko he Kilisitiano ʼe ina sioʼi ia te ʼu ʼata ʼae ʼe ha ai ia te ʼu felaveʼi fakasino heʼe ʼaoga, ʼe tonu ke ina lagaʼi ia te fehuʼi ʼaeni: “ʼE au fakaha koa ʼe au maʼa pea mo maʼoniʼoni?” ʼE tonu anai ke kumi tokoni ke feala hana tuku ia te aga kovi ʼaia.—Sakopo 5:14.

KOUTOU MAʼONIʼONI AKI TAKOTOU FAKALOGO

7. Neʼe mulimuli feafeaʼi ia Sesu ki te faʼifaʼitaki ʼae ʼe tuʼu ia Levitiko 8:22-24, ʼo ʼuhiga mo te kau pelepitelo?

⁷ ʼI te temi ʼae neʼe fakanofo ai ia te ʼu pelepitelo ʼi Iselaele, neʼe tonu ke ʼai te toto ʼo he ovi tagata ki te taliga mataʼu, ki te kauʼi tuhi matuʼa pea mo te kauʼi vaʼe matuʼa ʼo te Pelepitelo Lahi ko Alone pea mo ʼona foha. (Lau ia Levitiko 8:22-24.) ʼAki te faʼahiga fakaʼaogaʼi ʼaia ʼo te toto, neʼe ha ai neʼe tonu ke fakalogo te kau pelepitelo pea mo fakahoko ʼonatou maʼua. Ohage pe ko Sesu, te Pelepitelo Lahi, neʼe ina foaki he faʼifaʼitaki lelei ki te kau Kilisitiano fakanofo pea mo te tahi ʼu ovi. Neʼe fakalogo ki te takitaki ʼa te ʼAtua, mo fai ia tona finegalo pea neʼe maʼa ia ʼi tona maʼuli.—Soane 4:31-34.

8. Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai?

⁸ ʼI totatou ʼuhiga kau atolasio ʼa Sehova, ʼe tonu ke tou mulimuli ki te faʼifaʼitaki ʼo Sesu ʼae neʼe nofo agatonu ki te ʼAtua. ʼE maʼua ke tou fakalogo katoa ki te takitaki ʼae ʼe foaki mai e te ʼAtua ʼi tana folafola te Tohi-Tapu. ʼI tatatou fai ia te faʼahi ʼaia, ʼe mole tou “fakamamahii te Laumalie Maonioni o te Atua.” (Efeso 4:30) Koia kotou fakatotonu malohi ke kotou “mulii aki okotou vae ni ala totonu.”—Hepeleo 12:13.

9. Kotea ʼae neʼe ui e te ʼu tehina ʼe tokotolu ʼi tanatou gaue mo te ʼu tehina ʼo te Kolesi Pule? Pea ʼe fakalotomalohiʼi feafeaʼi tatou ʼe ʼanatou palalau ke tou maʼoniʼoni?

⁹ Tou vakaʼi fakatahi ia te ʼu talamanatu ʼa te ʼu tehina ʼe tokotolu, ʼo ʼuhiga mo tanatou gaue fakatahi mo te ʼu tehina ʼo te Kolesi Pule lolotoga ni taʼu. Neʼe ui fenei e te tehina: “Ko te gaue fakatahi ʼae mo natou neʼe ko he toe pilivilesio kia au. Kaʼe logo la neʼe fakanofo natou ʼaki te laumalie maʼoniʼoni, ko te ʼu tehina ʼaia neʼe heʼe haohaoa. Kaʼe neʼe ko taku fakatuʼutuʼu ʼi te ʼu taʼu ʼaia ke au fakalogo kia natou ʼae ʼe takitaki.” Neʼe ui fenei e te lua tehina: “Ko te ʼu vaega Tohi-Tapu ohage la ko 2 Kolinito 10:5, ʼo ʼuhiga mo te fakalogo ʼa Kilisito neʼe tokoni lahi mai ke au fakalogo pea mo gaue fakatahi mo natou ʼae ʼe takitaki. Ko te fakalogo ʼaia ʼe haʼu mai te loto.” Neʼe ui fenei e te tolu tehina: “ʼE tonu ke tou fakalogo ki tana kautahi pea mo natou ʼae ʼe ina fakaʼaogaʼi moʼo fakahoko ia tona finegalo ʼi te kele. Pea mo fakahoko te faʼahi ʼaia, ʼe tonu ke tou ʼofa ki te ʼu meʼa ʼae ʼe ʼofa ki ai ia Sehova, pea mo tou fehiʼa ki te ʼu meʼa ʼae ʼe fehiʼa ki ai, mo tou kumi tuʼumaʼu ia tana takitaki.” ʼE manatuʼi e te tehina ʼaeni ia te faʼifaʼitaki ʼo te tehina ko Nathan Knorr. Ko te tehina ʼaia neʼe kau ki te Kolesi Pule, pea neʼe ina tali ia te faʼahi ʼae neʼe ui ʼi te alatike (fakapilitania) “Ko Te Tupu ʼo Te Puleʼaga,” ʼi Te Tule Leʼo ʼo te taʼu 1925, logo la neʼe fakafihiʼi e ʼihi. Neʼe ko te taʼi fakalogo ʼaia neʼe malave ki te tehina. Kapau ʼe tou metitasio ki te ʼu palalau ʼo te ʼu tehina ʼaia ʼe tokotolu, ʼe feala ke tokoni mai ke tou fakalogo ki te ʼAtua pea mo nonofo maʼa.

TOU FAKALOGO KATOA KI TE LAO ʼA TE ʼATUA ʼO ʼUHIGA MO TE TOTO

10. ʼE tonu ke feafeaʼi tatatou fakalogo ki te lao ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te toto?

¹⁰ Lau ia Levitiko 17:10. Neʼe fakatotonu e Sehova ki te kau Iselaele ke ʼaua naʼa natou kai ki he “toto.” Pea neʼe toe fakatotonu ki te kau Kilisitiano ke mole natou fakaʼaogaʼi te toto ʼo he tagata peʼe ko he manu. (Gaue 15:28, 29) ʼE mole tou fia fakahoko anai he faʼahi ʼe liʼakina ai tatou e te ʼAtua, pea ina toʼo tatou mai tana kokelekasio. ʼE tou ʼoʼofa kia Sehova pea ʼe tou fia fakalogo kia te ia. Tatau aipe pe ʼe tuʼutamakiʼia totatou maʼuli, ʼe mole tou fakalogo anai kia natou ʼae ʼe mole natou iloʼi pea mo meʼa noaʼi ia Sehova moka ʼe natou ui mai ke tou talagataʼa. ʼE tou iloʼi ʼe feala ke vāʼi tatou ʼuhi ko tatatou fakafisi ki te toto, kaʼe ʼe tou fakalogo tatou ki te ʼAtua. (Suta 17, 18) Kotea ʼae ka tokoni mai ke tou fakatotonu malohi ke ʼaua naʼa tou kai ki te toto pea mo tali he foʼi huki toto?—Tetelonome 12:23.

11. He koʼe ʼe feala ke tou ui neʼe ʼi ai te fakaʼuhiga ʼo te faʼahi ʼae neʼe hoko ʼi te ʼAho ʼo te ʼu Faifakalelei?

¹¹ Kotea ʼae neʼe fai e te pelepitelo lahi ʼo Iselaele tuʼa tahi ʼi te taʼu ʼi te ʼAho ʼo te ʼu Faifakalelei? Pea ʼe feala ke tokoni feafeaʼi mai ke tou mahino ki te manatu ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te toto? Neʼe ko te fakatuʼutuʼu ʼe tahi neʼe fakaʼaogaʼi ki ai te toto. Neʼe fakaʼaogaʼi ia ki te fakamolemole ʼo te ʼu agahala ke feala ki te kau Iselaele hanatou felogoʼi lelei mo te ʼAtua. Ko te toto ʼo te pipi tagata pea mo te tao neʼe tonu ke tūtū ʼi muʼa ʼo te tapunu ʼo te aleka ʼo te fuakava. (Levitiko 16:14, 15, 19) ʼAki te toto ʼaia, neʼe feala ki te ʼAtua ke ina fakamolemole te ʼu agahala ʼa te kau Iselaele. Neʼe toe ui e Sehova, ka matehi e he tagata ia he manu ke ina kai, neʼe tonu ke ina liligi tona toto ki te kele pea mo ina tanu, koteʼuhi “ko te mauli o te u kakano fuli, ko tona toto.” (Levitiko 17:11-14) Neʼe ʼi ai te ʼuhiga ʼo te ʼu fakatotonu ʼaia. ʼI he ʼu taʼu ʼe lauʼi teau ki muʼa atu, neʼe tapuʼi e Sehova kia Noe mo tona hologa ia te kai ʼo te toto. (Senesi 9:3-6) Kotea ia te fakaʼuhiga ʼo te faʼahi ʼaia ki te kau Kilisitiano?

12. Kotea te pikipikiga ʼo te toto pea mo te fakamolemole ʼo te ʼu agahala ʼae neʼe palalau ki ai ia Paulo?

¹² Neʼe fakamahino e te apositolo ko Paulo ʼe maʼu e te toto ia te fealagia ʼae ke ina fakamaʼa. Neʼe ina tohi fenei: “Pea nee memehii te u mea fuli ke fakamaa aki te toto, o mulimuli ki te lao, koteuhi kapau e mole liligi he toto, pea e mole mau he fakamolemole.” (Hepeleo 9:22) Kaʼe ko te ʼu sakilifisio manu neʼe fakatemi pe ia. Neʼe ui e Paulo ko te ʼu sakilifisio ʼaia neʼe ina fakamanatuʼi ki te kau Iselaele neʼe natou agahala pea neʼe ʼaoga kia natou ia he sakilifisio ʼe lahi ke pulihi ʼanatou agahala. Ko te lao neʼe “ina mau he ata o te u mea lelei ka hau, kae e mole ko te mooni totonu o te u mea.” (Hepeleo 10:1-4) Neʼe lava feafeaʼi ke fakamolemole ia te ʼu agahala?

13. ʼE fakaʼuhiga feafeaʼi kia tatou ia te momoli e Sesu ia tona taʼataʼa ki te ʼAtua?

¹³ Lau ia Efeso 1:7. Ko te mate ʼo Sesu neʼe ko he sakilifisio ki te tagata fuli pea neʼe maʼuhiga kia natou ʼae neʼe ʼoʼofa kia te ia pea mo tana Tamai. (Kalate 2:20, MN) Kaʼe neʼe ko te faʼahi ʼae neʼe fai e Sesu ʼi tona ʼosi fakatuʼuake, ʼae neʼe haofaki ai tatou mai te agahala, ohage ko tona ha ʼi te ʼAho ʼo te ʼu Faifakalelei. ʼI te hu ʼa te pelepitelo lahi ki te Potu Taputapu ʼAupito, neʼe hage pe neʼe hu ia muʼa ʼo te ʼAtua. ʼI ai, neʼe momoli leva e te pelepitelo ia te toto ʼo te ʼu manu ki te ʼAtua. (Levitiko 16:11-15) Hili tona fakatuʼuake, neʼe hake leva ia Sesu ki selo ʼo momoli ia te maʼuhiga ʼo tona taʼataʼa ki te ʼAtua. (Hepeleo 9:6, 7, 11-14, 24-28) ʼE tou fakafetaʼi lahi koteʼuhi kua tou lava maʼu ia te fakamolemole ki ʼatatou agahala pea mo tou maʼu ia he leʼo ʼo loto ʼe maʼa heʼe tou tui ki te taʼataʼa ʼo te sakilifisio ʼa Sesu.

14, 15. He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou mahino pea mo fakalogo ki te lao ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te toto?

¹⁴ Lagi ʼi te temi nei, kua tou mahino lelei leva pe koʼe neʼe tapuʼi mai e Sehova ia te kai ʼo he toto. (Levitiko 17:10) ʼE kotou mahino koa he koʼe ʼe taputapu ki te ʼAtua ia te toto? Ko te toto ʼe ina fakata ia te maʼuli. (Senesi 9:4) Koia ʼe maʼuhiga ai ke tou maʼu ia te manatu ʼa Sehova ki te toto pea mo tou fakalogo ki tana fakatotonu ke ʼaua naʼa tou fakaʼaogaʼi ia te toto. Ke tou felogoʼi lelei mo te ʼAtua, ʼe tonu ke tou tui ki te sakilifisio faitotogi ʼa Sesu pea mo mahino ʼe maʼuhiga ia te toto ki totatou Tupuʼaga.—Kolose 1:19, 20, MN.

¹⁵ ʼE ʼi anai he ʼaho ʼe tonu ai kia tatou takitokotahi ke tou filifili pe ʼe tonu ke tou tali peʼe kailoa he ʼu foʼi huki toto, peʼe ko he ʼu koga likiliki ʼo te toto peʼe ko he ʼu faitoʼo ʼe fakaʼaogaʼi ai te toto. Koia ʼe maʼuhiga ai kia tatou ke tou faikole kia Sehova, mo fai he ʼu fekumi pea mo toʼo he ʼu tonu ʼi muʼa ʼo he hoko mai ʼo he ʼu mamahi. Kapau ʼe tou fai ia te faʼahi ʼaia, pea ʼe tou maʼu anai ia te malohi ke tou lava fakafisi ki te fakaʼaogaʼi ʼo te toto. ʼE mole tou fia fakamamahiʼi ia Sehova ʼaki hatatou tali he meʼa ʼe ina tapuʼi. Ia ʼaho nei, tokolahi ʼi te ʼu toketa pea mo ʼihi atu ʼe natou fakalotomalohiʼi tatou ke tou foaki ia totatou toto moʼo haofaki ʼihi maʼuli. Kaʼe ʼi totatou ʼuhiga hahaʼi maʼoniʼoni ʼa te ʼAtua, ʼe tou iloʼi ko Sehova pe ʼae ʼe maʼua ke ina ui mai peʼe feafeaʼi ia te faʼahiga fakaʼaogaʼi ʼo te toto. Kia ia, ko te faʼahiga toto fuli ʼe taputapu. Koia, e tonu ai ke tou fakalogo ki tana lao ʼo ʼuhiga mo te toto. ʼE toe feala ke tou fakaha ʼaki tatatou aga maʼa, ʼe tou fakamaʼuhigaʼi ia te taʼataʼa ʼo te sakilifisio ʼa Sesu. ʼE gata tahi pe ki te taʼataʼa ʼo Sesu ʼe feala ke ina fakamolemole te ʼu agahala pea mo ina fakafealagia te maʼuli heʼe gata.

ʼE LOTO E SEHOVA KE TOU MAʼONIʼONI

16. He koʼe ʼe tonu ki te hahaʼi ʼa Sehova ke natou maʼoniʼoni?

¹⁶ ʼI te temi ʼae neʼe fakaʼateaina ai e Sehova ia te kau Iselaele mai tanatou nofo popula ʼi Esipito, neʼe ina ui fenei: “Koteuhi ko au ko [Sehova], ae nee ina fakamavae kotou mai te fenua o Esipito, o tupu ke au liliu ko tokotou Atua; ke kotou maonioni koteuhi e au maonioni.” (Levitiko 11:45) Neʼe loto e Sehova ke maʼoniʼoni ia te kau Iselaele koteʼuhi ʼe maʼoniʼoni. Koia, ʼe loto e Sehova ke toe feia mo tatou ʼi te temi nei. Pea ʼe ha lelei te faʼahi ʼaia ʼi te tohi ʼo Levitiko.

17. Kotea ia takotou manatu ʼo ʼuhiga mo te tohi Fakatohi-tapu ʼo Levitiko?

¹⁷ ʼE moʼoni neʼe lagi tou maʼu he ʼu lelei ʼi tatatou ako ʼihi puani ʼo te tohi ʼo Levitiko. Kaʼe lagi kua tou leleiʼia ia te tohi ʼaia ʼo te Tohi-Tapu pea mo tou mahino ki te ʼu tupuʼaga maʼuhiga ʼae ke tou maʼoniʼoni ai. Kaʼe kotea he tahi ʼu faʼahi ʼe feala ke tou ako ʼi te tohi ʼo Levitiko? ʼE lava feafeaʼi ki te tohi ʼaia ʼo te Tohi-Tapu ke tokoni mai ke tou tauhi maʼa ki te ʼAtua? ʼE tou vakaʼi anai ia te faʼahi ʼaia ʼi te alatike ʼae ka hoa mai.