Ke Ke Fakaʼapaʼapa Ki Te Hahaʼi

1. He koʼe ʼe leleiʼia e te tagata ke fakaʼapaʼapaʼi? (Taʼaga Lea 22:1)

ʼE KE leleiʼia koa moka fakaʼapaʼapa atu te hahaʼi? ʼE mahino ia. ʼE ʼaoga kia tatou fuli ke tou logoʼi ʼe fakaʼapaʼapaʼi tatou. Pea ʼe maʼuhiga ʼaupito ki te maʼuli ʼo te tagata. Pea ʼe tou fiafia moka fakaʼapaʼapaʼi tatou. Koia ʼae ʼe mole tou punamaʼuli ai ʼi te ui ʼae ʼi te Tohi-Tapu, “ ʼe lelei age te fakaʼapaʼapaʼi ʼo kita ʼi te siliva mo te aulo.”​—Lau ia Taʼaga Lea 22:1.

2-3. He koʼe ʼe mole faigafua tatatou fakaʼapaʼapa ki ʼihi? Pea kotea ka tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaeni?

² ʼE mole faigafua tuʼumaʼu te fakaʼapaʼapa ʼae ki ʼihi. Kotea tona tupuʼaga? He ʼe tou tokagaʼi tuʼumaʼu ʼonatou vaivaiʼaga. Pea tahi, ʼe tou maʼuʼuli ʼi he temi tokolahi ʼe mole fakaʼapaʼapa ki ʼihi. Kae ʼe mole tonu ke tou hage ko natou. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe loto e Sehova ke tou fakamaʼuhigaʼi pea mo fakaʼapaʼapa “ki te ʼu faʼahiga tagata fuli pe.”​—1 Pet. 2:​17.

³ ʼE tou vakaʼi anai pe kotea te fakaʼuhiga ʼae ke tou fakaʼapaʼapa ki ʼihi, pea ʼe feafeaʼi hatatou fakaha te fahaʼi ʼaia (1) ki te famili, (2) ki te ʼu tehina mo tuagaʼane, pea (3) kia natou ʼae ʼe mole tauhi kia Sehova. ʼE tou vakaʼi tafito anai pe ʼe feafeaʼi hatatou fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi, maʼia pe ʼe faigataʼa tona fai.

KOTEA TE FAKAʼUHIGA ʼAE ʼO TE FAKAʼAPAʼAPA KI ʼIHI?

4. Kotea te fakaʼuhiga ʼae ke fakaʼapaʼapa ki ʼihi?

⁴ Kotea te fakaʼuhiga kia koe ia te fakaʼapaʼapa? ʼI ʼihi lea, ʼe ʼi ai te pikipikiga ʼo te kupu “fakaʼapaʼapa” mo “fakamaʼuhiga.” ʼO feafeaʼi? ʼE fakaʼuhiga te kupu “fakaʼapaʼapa” ki tatatou faʼahiga sio ki ʼihi. Ka tou fakaʼapaʼapa ki ʼihi, ʼe tou fakaʼuhiga ia natou ʼe natou maʼuhiga kia tatou pea ʼe tou tokagaʼi natou ʼuhi ko tonatou ʼu kalitate, mo ʼanatou gaue pea mo ʼonatou tuʼulaga. Kae ʼe fakaʼuhiga te kupu “fakamaʼuhigaʼi” ki tatatou faʼahiga aga ki ʼihi. Ka tou fakamaʼuhigaʼi ʼihi, ʼe tou faiga anai ke natou logoʼi ʼe mole meʼa noaʼi natou, ʼe ʼofainaʼi natou pea ʼe tuha ke fakaʼapaʼapaʼi natou. ʼE mahino ia, kapau ʼe tou loto ke fakamalotoloto hatatou fakamaʼuhigaʼi he tahi, pea ʼe tonu ke haʼu mai te loto.​—Mat. 15:8.

5. Kotea ʼae ʼe ina uga tatou ke tou fakaʼapaʼapa ai ki te hahaʼi?

⁵ ʼE loto e Sehova ke tou fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi. Ohage la, ʼe ina kole mai ke tou fakaʼapaʼapa ki “te ʼu pule maʼoluga.” (Loma 13:​1, 7) Kae ʼe feala ke ui e ʼihi: “ ʼE au fiafia ʼi te fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi mo kapau ʼe tuha mo natou.” ʼE lelei koa ke tou manatu feia? Kailoa. ʼI totatou ʼuhiga kaugana ʼa Sehova, ʼe tou mahino ʼe mole tou fakaʼapaʼapa pe ki te hahaʼi ʼuhi ko ʼanatou gaue. Kae ʼe tou fakaʼapaʼapa kia natou ʼuhi ko totatou ʼofa kia Sehova, pea mo tatatou fia fakafiafiaʼi tona loto.​—Sos. 4:​14; 1 Pet. 3:​15.

6. ʼE feala moʼoni koa ke tou fakaʼapaʼapa ki he tahi ʼe mole fakaʼapaʼapa mai? Fakamahino. (Vakaʼi mo te pāki ʼo te takafi.)

⁶ ʼE feala ke feuiʼaki fenei e ʼihi: ‘ ʼE feala moʼoni koa haku fakaʼapaʼapa ki he tahi ʼe mole fakaʼapaʼapa mai?’ ʼEi. Tou vakaʼi he ʼu faʼifaʼitaki. Neʼe fakalainoaʼi e te Hau ko Saulo ia tona foha ko Sonatane ia muʼa ʼo ʼihi. (1 Sam. 20:​30-​34) Kae neʼe fakaʼapaʼapa tuʼumaʼu pe ia Sonatane ki tana tamai, pea neʼe lagolago pe ki ai ʼi te tau ʼo kaku pe ki te mate ʼa Saulo. (Eke. 20:12; 2 Sam. 1:​23) Neʼe tukugakoviʼi hala e te Pelepitelo Lahi ko Eli ia Ana ʼo ui ʼe konahia. (1 Sam. 1:​12-​14) Kae neʼe palalau pe ia Ana ʼaki he fakaʼapaʼapa kia Eli, logo foki la neʼe iloʼi ʼi Iselaele katoa neʼe mole ina fakatonutonuʼi ʼona foha ʼae neʼe nā fai he ʼu aga ʼe kovi. Pea neʼe tonu ke ina fai te fahaʼi ʼaia ʼi tona ʼuhiga tamai pea mo pelepitelo lahi. (1 Sam. 1:​15-​18; 2:​22-​24) Pea neʼe laukoviʼi e te hahaʼi tagata ʼo Ateni ia te apositolo ko Paulo, ʼo natou ui ko ia ko “te tagata gutu palalau.” (Gaue 17:18) Logo la te fahaʼi ʼaia, kae neʼe palalau ai pe ia Paulo ʼaki he fakaʼapaʼapa kia natou. (Gaue 17:22) ʼE ha ʼi te ʼu faʼifaʼitaki ʼaia, ka tou ʼofa mamahi ia Sehova pea mo manavasiʼi kia te ia, pea ʼe uga ai tatou ke tou fakaʼapaʼapa ki ʼihi. Pea ʼe mole tou fakahoko pe anai te fahaʼi ʼaia moka ʼe faigafua, kae ʼe tou toe fakaha anai tatau aipe pe ʼe faigataʼa. Tou vakaʼi pe ko ai ʼae ʼe tuha ke tou fakaʼapaʼapa ki ai, pea kotea tona tupuʼaga.

FAKAʼAPAʼAPA KIA NATOU ʼO TOU FAMILI

7. He koʼe ʼe faigataʼa hatatou fakaʼapaʼapa kia natou ʼo te famili?

⁷ Te faigataʼa ʼo te fefakaʼapaʼapaʼaki. ʼE lahi te temi ʼe tou fakatahi ai mo totatou famili. Koia, ʼe tou iloʼi ai ʼonatou kalitate mo ʼonatou vaivaiʼaga. ʼE lagi ʼe tou tokakaga ki he tahi ʼo totatou famili ʼe mahaki, pea ʼe faigataʼa hatatou tokakaga ki ai. Peʼe lagi ʼe hoha ʼaupito he tahi ʼo totatou famili. Peʼe feala ki ʼihi ʼo totatou famili ke natou fai he ʼu palalau mo he ʼu aga ʼe tou mamahi ai. Koia, ʼe mole kei maʼu ʼi te loto fale te tokalelei mo te fimalie he ʼe fakatupu e ʼihi he ʼu fihi ʼo mole natou fakaʼapaʼapa ai ki ʼonatou famili. Kotea ʼona fua? ʼE mole kei maʼu he ʼu felogoi lelei ʼi te famili. ʼE feala ke tou fakatatau te famili ki he sino. Ka tau mo te mahaki ʼo te ʼu hokoga hui, pea ʼe faigataʼa ki ʼihi koga ʼo totatou sino hanatou gaue fakatahi. ʼO toe feia pe, ka mole maʼu te fakaʼapaʼapa ʼi te famili, pea ʼe faigataʼa te gaue fakatahi ʼa te famili ʼi te logo tahi. ʼE tou iloʼi ʼe mole feala kia tatou hatatou pulihi ʼosi te mahaki ʼo te ʼu hokoga hui. Kae ʼe feala ki he famili ke natou taupau ʼanatou felogoi lelei mo kapau ʼe natou fefakaʼapaʼapaʼaki.

8. He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou fakaʼapaʼapa kia natou ʼo totatou famili? (1 Timoteo 5:​4, 8)

⁸ He koʼe ʼe tonu ke tou fakaʼapaʼapa kia natou? (Lau ia 1 Timoteo 5:​4, 8.) ʼI te ʼuluaki tohi ʼa Timoteo, ʼe talanoa ai ia Paulo pe ʼe tonu ke fetokagaʼaki feafeaʼi ia natou ʼo te famili. Neʼe ina fakamahino ʼe tonu ke tou fakaʼapaʼapa kia natou ʼo te famili mole ʼuhi he ʼe tonu ke tou fai te fahaʼi ʼaia, kae ʼe tou fai ʼuhi he ʼe tou fakaha ʼe tou “pipiki ki te ʼAtua.” Ko tona fakaʼuhiga ʼe tou fai he ʼe tou ʼoʼofa ia Sehova, pea ʼe kau ki tatatou tauhi kia te ia. Neʼe fakatuʼu e Sehova te famili. (Efe. 3:​14, 15) Koia, ka tou fakamaʼuhigaʼi he tahi ʼo totatou famili, ʼe tou fakamaʼuhigaʼi ai ia Sehova, te Tupuʼaga ʼo te famili. (1 Tim. 5:4) ʼE mole koa la ko he tupuʼaga maʼuhiga ʼaia ke tou fakaʼapaʼapa ai kia natou ʼo totatou famili?

9. ʼE fakaha feafeaʼi e he taumatuʼa ia tanā fefakaʼapaʼapaʼaki? (Vakaʼi mo te ʼu pāki.)

⁹ ʼE feafeaʼi hatatou fakaʼapaʼapa kia natou ʼo te famili? ʼE fakaha e he tagata ʼohoana ʼe maʼuhiga kia ia tona ʼohoana moka nā to ʼateaina pea ia muʼa ʼo te hahaʼi. (Taag. 31:28; 1 Pet. 3:7) ʼE mole ina ta ia ia, mo fakalainoaʼi pea mo fai he meʼa ke ina logoʼi ʼe mole hona ʼuhiga. ʼE fakamatala fenei e te tehina ko Ariel,a ʼae ʼe maʼuli ʼi Argentine: “ ʼE mahaki siʼoku ʼohoana, koia ʼi ʼihi temi ʼe ina fai he ʼu palalau ʼe au mamahi ai. Ka hoko te fahaʼi ʼaia, ʼe au iloʼi ʼe mole ko te ʼu meʼa ʼaia ʼe ina logoʼi moʼoni moka ina fai mai he ʼu palalau feia. Pea ʼe au faiga ke au manatuʼi ai ia 1 Kolonito 13:5. ʼE tokoni mai te vaega ʼaia ke au palalau ʼaki he fakaʼapaʼapa, kae ke mole au fakatolaloʼi ia ia moka mā ke.” (Taag. 19:11) ʼE fakamaʼuhigaʼi e te fafine ʼohoana tona ʼohoana ʼaki tana palalau lelei ki ʼihi ʼo ʼuhiga mo ia. (Efe. 5:​33) ʼE mole ina kiasiʼi ia ia, mo vaʼi pea mo leakoviʼi ia ia. ʼE mahino kia ia kapau ʼe feia tana aga, pea ʼe ina maumauʼi anai tonā maʼuli fakataumatuʼa. (Taag. 14:1) ʼE ʼi ai te tuagaʼane ʼi Italia ko tona ʼohoana ʼe lahi ʼaupito tana hoha. ʼE ina ui fenei: “ ʼI ʼihi temi, ʼe hage ʼosi kua fakalalahi e toku ʼohoana te ʼu meʼa ʼae ʼe tuʼania ki ai. ʼI muʼa atu, neʼe ha ʼi ʼaku palalau mo ʼoku fofoga ʼe mole au fakaʼapaʼapa ki ai. Kae ʼe au tokagaʼi ka au fakakauga ki ni hahaʼi ʼe palalau fakaʼapaʼapa ki ʼihi, pea ʼe toe uga lahi age ai au ke au fakaʼapaʼapa ki siʼoku ʼohoana.”

10. ʼE fakaha feafeaʼi e te kau tupulaga ʼe natou fakaʼapaʼapa ki ʼanatou matuʼā?

¹⁰ ʼU tupulaga, kotou fakalogo ki te ʼu lekula ʼae neʼe fakatuʼu ʼe ʼakotou matuʼā ʼi te loto fale. (Efe. 6:​1-3) Kotou palalau ʼaki he fakaʼapaʼapa ki ʼakotou matuʼā. (Eke. 21:17) Ka vaivai ifo leva ʼakotou matuʼā, ʼe ʼaoga ke kotou fakaʼapaʼapa lahi kia natou ʼo kotou tokoni kia natou. Kotou fai ia meʼa fuli ʼe kotou lavaʼi moʼo tokaga lelei kia natou. Tou vakaʼi te faʼifaʼitaki ʼo María, ʼae ko tana tamai ʼe mole tauhi kia Sehova. Neʼe mahaki leva tana tamai, pea neʼe faigataʼa kia María tana tokaga kia ia, he neʼe agakovi ki ai. ʼE ina ui fenei: “Neʼe au faikole ke au fakaʼapaʼapa ki taku tamai pea ke au toe lava fakaha foki te fahaʼi ʼaia. Neʼe au feuiʼaki kapau ʼe kole mai e Sehova ke au fakaʼapaʼapa ki ʼaku matuʼā, pea ʼe ina toe foaki mai anai te malohi ke au fakaha te fahaʼi ʼaia. ʼAki te temi, neʼe au mahino ai ʼe mole ʼaoga ke fetogi e taku tamai tana aga ke au fakaʼapaʼapa ai ki ai.” Koia, ka tou fakaʼapaʼapa kia natou ʼo totatou famili, logo la ʼonatou vaivaiʼaga, ʼe tou fakaha ai ʼe tou fakaʼapaʼapa kia Sehova, ʼae neʼe ina fakatuʼu te famili.

FAKAʼAPAʼAPA KI ʼOU TEHINA MO TUAGAʼANE

11. He koʼe ʼe faigataʼa ʼi ʼihi temi hatatou fakaʼapaʼapa ki te ʼu tehina mo tuagaʼane?

¹¹ Te faigataʼa ʼo te fefakaʼapaʼapaʼaki. ʼE faiga ʼotatou tehina mo tuagaʼane ke natou mulimuli ki te ʼu lekula ʼo te Tohi-Tapu. Kae ʼi ʼihi temi ʼe feala ke mole natou agalelei mai, mo natou fakamauʼi hala tatou peʼe natou fakatupu he ʼu meʼa ke tou iita ai. Kapau ʼe ʼi ai ‘hotatou fihifihia’ mo he tehina, ʼe feala ke faigataʼa hatatou haga fakaʼapaʼapa ki ai. (Kol. 3:​13) Kotea ʼae ʼe tokoni mai ke tou haga fakaʼapaʼapa kia natou?

12. He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou fakaʼapaʼapa ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane? (2 Petelo 2:​9-​12)

¹² He koʼe ʼe tonu ke tou fakaʼapaʼapa kia natou? (Lau ia 2 Petelo 2:​9-​12.) ʼI te lua tohi ʼa Petelo, neʼe talanoa ai ki ʼihi tehina mo tuagaʼane ʼo te kokelekasio ʼi te temi muʼa. Neʼe ina fakaha ai neʼe mole natou fakaʼapaʼapa kia natou “ ʼae ʼe takitaki,” ia te kau tagata ʼafeā. Kotea ʼae neʼe fai e te kau ʼaselo agatonu ʼae neʼe sisio ki te aluʼaga ʼaia? Neʼe mole pe la fai e te kau ʼaselo he ʼu palalau kovi ki te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼaia, he neʼe “natou fakaʼapaʼapa kia Sehova.” Ke ke fakakaukauʼi age muʼa ki te mole fia palalau kovi ʼa te ʼu ʼaselo haohaoa ʼaia ki te ʼu tagata fiatuʼu ʼaia. Kae neʼe natou tuku kia Sehova ke ina fakamauʼi mo fakatonutonuʼi natou. (Loma 14:​10-​12; vakaʼi mo Suta 9.) ʼE feala ke tou taʼofi he ako maʼuhiga mai te kau ʼaselo. Kapau la ʼe tonu ke tou fakaʼapaʼapa ki ʼotatou fili, pea ʼe feafeaʼi age la ia ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane. Koia, ʼe tonu ke tou “lotolelei” ʼo fakamaʼuhigaʼi natou. (Loma 12:10) ʼE tou fakaha ai ʼe tou fakaʼapaʼapa kia Sehova.

13-14. ʼE tou fakaʼapaʼapa feafeaʼi kia natou ʼo te kokelekasio? Tuku mai he faʼifaʼitaki. (Vakaʼi mo te ʼu pāki.)

¹³ ʼE feafeaʼi hatatou fakaʼapaʼapa ki te ʼu tehina mo tuagaʼane? ʼU tagata ʼafeā, kotou faiga ke kotou akoʼi ʼihi ʼaki pe te ʼofa. (Flm. 8, 9) Pea kapau ʼe kotou foaki he tokoni ki he tahi, kotou fai ʼaki he agalelei kae ʼaua naʼa kotou fai moka kotou iita. ʼU tuagaʼane, ʼe feala hakotou faiga malohi ke kotou puipui te kokelekasio ke maʼu ai te fefakaʼapaʼapaʼaki. ʼO feafeaʼi? ʼAki hakotou mole fakalogo ni fatufatu, mo ʼaua naʼa kotou faifatufatu pea mo faifasituʼu. (Tito 2:​3-5) Koia, ʼe feala ke tou fakaʼapaʼapa fuli ki te kau tagata ʼafeā. ʼO feafeaʼi? ʼAki hatatou gaue fakatahi mo natou, mo fakaha tatatou lotofakafetaʼi ki tanatou gaue kinakina. ʼEi, ʼe natou gaue kinakina ʼo takitaki te ʼu fono, mo fakatuʼutuʼu te ʼu vahe gaue, pea mo tokoni kia natou ʼae ʼe ‘faihala ʼo hehe ai.’​—Kal. 6:1; 1 Tim. 5:​17.

¹⁴ Neʼe faigataʼa ki te tuagaʼane ko Rocío tana fakaʼapaʼapa ki he tagata ʼafeā neʼe ina foaki age he ʼu tokoni. ʼE ina ui fenei: “Neʼe au logoʼi neʼe fefeka fau mo au. Neʼe mole au palalau lelei ʼo ʼuhiga mo ia ʼi toku ʼapi. Logo la neʼe au faiga ke mole au fakaha, kae neʼe au logoʼi ʼe mole tokaga moʼoni kia au, pea neʼe mole au fia fakalogo ki ʼana tokoni.” Kotea ʼae neʼe tokoni kia Rocío? ʼE ina ui fenei: “ ʼI taku lau te Tohi-Tapu neʼe au to kia 1 Tesalonika 5:​12, 13. ʼI taku mahino leva ʼae neʼe mole au fakaʼapaʼapa ki te tuagaʼane ʼaia, neʼe kamata vevele leva toku leʼo ʼo loto. Neʼe au faikole kia Sehova, pea mo fai he ʼu fekumi ʼi ʼatatou tohi ke au maʼu ai he ʼu manatu ʼaoga ʼe tokoni mai ke au fetogi taku faʼahiga sio. Neʼe au tokagaʼi neʼe mole ko te hala ia ʼo toku tuagaʼane, kae neʼe ko toku pe ia kiʼi foʼi loto. Kua au mahino ʼi te temi nei, kapau ʼe au agavaivai pea ʼe faigafua anai taku fakaʼapaʼapa ki ʼihi. ʼE kei ʼaoga ke au fai he ʼu fetogi. Kae kapau ʼe au faiga ke lahi age taku fakaʼapaʼapa ki ʼihi, pea ʼe au tokalelei anai mo Sehova.”

FAKAʼAPAʼAPA KIA NATOU ʼAE ʼE MOLE TAUHI KIA SEHOVA

15. He koʼe ʼe feala ke faigataʼa hatatou mole fakaʼapaʼapa kia natou ʼae ʼe mole tauhi kia Sehova?

¹⁵ Te faigataʼa ʼo te fefakaʼapaʼapaʼaki. ʼE tou felaveʼi tuʼumaʼu ʼi te faifakamafola mo ni hahaʼi ʼe mole natou tokagaʼi te ʼAtua peʼe ko te Tohi-Tapu. (Efe. 4:​18) ʼE mole fia tali e ʼihi te logo ʼae ʼe tou tala ʼuhi ko tonatou faʼahiga akoʼi. ʼE feala ke ʼi ai ʼihi ʼe tou gaue fakatahi peʼe tou ako fakatahi ʼe mole natou aga fakaʼapaʼapa. Pea ʼe feala ke ʼi ai hotatou patolo peʼe ko hatatou faiako ʼe mole ina leleiʼia te gaue ʼae ʼe tou fai. ʼAki te temi, ʼe feala leva ke mole kei tou toe fakaʼapaʼapa pea mo agalelei kia natou ʼaia.

16. He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou fakaʼapaʼapa kia natou ʼae ʼe heʼeki tauhi kia Sehova? (1 Petelo 2:​12; 3:​15)

¹⁶ He koʼe ʼe tonu ke tou fakaʼapaʼapa kia natou? ʼAua naʼa galo kia koe ʼe tokagaʼi e Sehova tau aga kia natou ʼae ʼe mole tauhi kia te ia. Neʼe fakamanatuʼi e te apositolo ko Petelo ki te kau Kilisitiano, kapau ʼe lelei tanatou aga, ʼe uga ai anai ʼihi “ke natou fakakololiaʼi te ʼAtua.” Koia ʼae neʼe ina fakalotomalohiʼi ai natou ke natou tauʼi tanatou tui “ ʼaki he agamalū pea mo he fakaʼapaʼapa lahi.” (Lau ia 1 Petelo 2:​12; 3:​15.) Tatau aipe pe ʼe tonu ke natou fakamahino tanatou tui ia muʼa ʼo he tuʼi fakamau peʼe ko he tahi age, kae ʼe tonu ke natou fai ʼaki pe te fakaʼapaʼapa ohage pe ʼe natou fai kae ʼi ai te ʼAtua. Pea tahi, ʼe sio mo fagono ia Sehova ki ʼatatou palalau pea mo tatatou faʼahiga ui. ʼE mole koa la ko he tupuʼaga maʼuhiga ʼaia hatatou fakaʼapaʼapa kia natou ʼae ʼe mole tauhi kia Sehova?

17. ʼE feafeaʼi hatatou fakaʼapaʼapa kia natou ʼae ʼe mole tauhi kia Sehova?

¹⁷ ʼE feafeaʼi hatatou fakaʼapaʼapa kia natou ʼae ʼe mole tauhi kia Sehova. Ka tou faifakamafola, ʼaua naʼa tou meʼa noaʼi ia natou ʼae ʼe mole mahino feafeaʼi ki te Tohi-Tapu. Kae ʼe tou fakaʼuhiga anai natou ʼe natou maʼuhiga ki te ʼAtua pea mo maʼoluga age ia tatou. (Ake. 2:7; Flp. 2:3) Ka leakoviʼi koe e he tahi ʼuhi ko tau tui, ʼaua naʼa ke faiga ke ke toe liufaki age. Ohage la, ʼe mole tou fia ui age anai he ʼu meʼa ʼe ha ai ʼe tou fia popoto age, mo fakatupu ita kia natou pea mo natou mata gali vale ai. (1 Pet. 2:​23) Kapau neʼe ke fai he ʼu palalau ʼo ke fakahemala ai, ke ke foimo faifakalelei atu aipe. ʼE feafeaʼi hau fakaʼapaʼapa kia natou ʼae ʼi tou fale gaue? Ke ke gaue lelei pea mo faiga ke ke agalelei mo ʼou kauga gaue, ʼo feia mo tou patolo. (Tito 2:​9, 10) Ka ke aga fakahagatonu, pea mo faʼa gaue, ʼe feala ke ke fakafiafiaʼi te tagata peʼe kailoa. Kae ko te maʼuhiga ʼe ke fakafiafiaʼi anai ia Sehova.​—Kol. 3:​22, 23.

18. He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou gaueʼi mo fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi?

¹⁸ ʼE lahi te ʼu tupuʼaga lelei ke tou gaueʼi pea mo fakaha te fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi. Neʼe tou vakaʼi ka tou fakaʼapaʼapa ki totatou famili, ʼe tou fakaʼapaʼapa ai ki te Pule ʼo totatou famili, ia Sehova. ʼO toe feia pe, ka tou fakaʼapaʼapa ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane, ʼe tou fakaʼapaʼapa ai ki tatatou Tamai ʼae ʼe ʼi selo. Pea ka tou fakaʼapaʼapa kia natou ʼae ʼe mole tauhi kia Sehova, ʼe tou tokoni ai kia natou ke natou fakakololiaʼi peʼe fakaʼapaʼapa ʼi he ʼaho ki totatou ʼAtua lahi. Tatau aipe pe ʼe mole fakaʼapaʼapa mai te hahaʼi kia tatou, kae ʼe maʼuhiga ke tou gaueʼi mo fakaha tuʼumaʼu te fakaʼapaʼapa kia natou. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe tapuakiʼi anai tatou e Sehova. ʼE ina fakapapau fenei mai: “ ʼE au fakaʼapaʼapa anai kia natou ʼae ʼe fakaʼapaʼapa mai kia te au.”​—1 Sam. 2:​30.