1. Koteā te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te kele?

ʼE TAULEKALEKA ʼaupito te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te kele. ʼE fakaʼamu e Sehova ke nofoʼi te kele e he hahaʼi ʼe māʼuʼuli fiafia pea mo haohaoa mai te mahaki. ʼE ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu “neʼe fakatuʼu e te ʼAtua te ʼōloto ʼi Eteni,” pea neʼe ina “fakahomo ai . . . te ʼu faʼahiga fuʼu ʼakau kehekehe ʼaē neʼe matalelei ki te sio pea mo lelei ki te kai.” ʼI tana ʼosi faʼu te ʼuluaki tagata pea mo te ʼuluaki fafine, ia Atama mo Eva, neʼe tuku nāua e te ʼAtua ki te nofoʼaga taulekaleka ʼaia pea mo ina ʼui age kiā nāua: “Koulua fānaunau, pea koulua liliu ʼo hahaʼi, pea koulua fakafonu te kele, pea koulua puleʼi.” (Senesi 1:28; 2:​8, 9, 15) Koia neʼe fakatuʼutuʼu e te ʼAtua ke maʼu fānau te ʼuluaki taumatuʼa, ke nā fakalahi te ʼōloto ki te kele kātoa, pea mo nā taupau te faga manu.

2. (a) He koʼe ʼe tou faka tui ʼe hoko anai te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te kele? (b) Koteā ʼaē ʼe ʼui ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi ʼaē ka māʼuʼuli anai ʼo heʼegata?

² ʼI takotou manatu, ʼe hoko anai koa te fakatuʼutuʼu ʼaia ʼa Sehova ʼAtua ke māʼuʼuli te hahaʼi ʼi he kele kua liliu ko he palatiso? ʼE ʼui fēnei e te ʼAtua: “Neʼe au tala te faʼahi ʼaia, . . . pea ʼe au fakahoko anai.” (Isaia 46:​9-11; 55:11) Ei, ʼe fakahoko moʼoni anai e te ʼAtua ia tana fakatuʼutuʼu! ʼE ina ʼui fēnei: “Neʼe mole ina fakatupu noa [te kele, kae] neʼe ina faʼu ke nofoʼi.” (Isaia 45:18) Ko te ʼu faʼahiga hahaʼi fea ʼaē neʼe loto e te ʼAtua ke nātou māʼuʼuli ʼi te kele? Neʼe loto koa e Sehova ke nātou māʼuʼuli fualoa? ʼE tali fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “ ʼE maʼu anai te kele e te kau faitotonu, pea ʼe nātou nonofo ai anai ʼo talu ai.”​—Pesalemo 37:29; Apokalipesi 21:​3, 4.

3. Koteā te ʼu ʼaluʼaga fakaʼofaʼofa ʼaē ʼe hoko ʼi te kele ʼi te temi nei, pea ko te ʼu fehuʼi fea ʼaē neʼe malaga ai?

³ ʼE mole heʼeki hoko te faʼahi ʼaia. ʼE kei mahahaki te hahaʼi pea mo nātou mamate; ʼe nātou fetauʼaki pea mo fematematehiʼaki. Neʼe hoko te fihifihia. Kae ʼe mahino ia, neʼe mole fakatuʼutuʼu e te ʼAtua ke liliu te kele ohage ko te meʼa ʼaē ʼe tou sisio kiai ʼi te temi nei! Koteā ʼaē neʼe hoko? He koʼe neʼe mole hoko te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua? ʼE mole he tohi fakatagata ʼe feala hana fakamahino mai ia te faʼahi ʼaia, koteʼuhi neʼe hoko te fihifihia ʼi te lagi.

TE HAʼUʼAGA ʼO TE FILI

4, 5. (a) Ko ai moʼoni ʼaē neʼe palalau kiā Eva ʼaki te gata? (b) ʼE lava feafeaʼi ki he tagata neʼe agalelei mo agatonu ʼi te kamata, ke liliu ko he tagata kaihaʼa?

⁴ Ko te ʼuluaki tohi ʼo te Tohi-Tapu, ʼe talanoa ki te tahi neʼe fakafeagai ki te ʼAtua ʼi te ʼōloto ʼo Eteni. ʼE ʼui neʼe ko “te gata,” kae ʼi tona fakahagatonu neʼe mole ko he manu pe ia. Ko te tohi fakaʼosi ʼo te Tohi-Tapu, ʼe ina ʼui ʼe ko ia “ ʼaē ʼe fakahigoaʼi ko te Tevolo mo Satana, ia ia ʼaē ʼe ina fakahēʼi te kele kātoa.” ʼE toe fakahigoaʼi ko “te gata olisinale.” (Senesi 3:1; Apokalipesi 12:​9, MN ) Ko te ʼaselo mālohi ʼaia, peʼe ko te laumālie fakapulipuli ʼaia, neʼe ina fakaʼaogaʼi te gata moʼo palalau kiā Eva, ohage ko he tagata faiva ʼe ina gaohi he kiʼi meʼa gaoʼi ke hage ʼe palalau. ʼE mahino ia, ko te laumālie ʼaia neʼe sio ki te ʼAtua ʼi tana teuteuʼi ia te kele maʼa te tagata.​—Sopo 38:​4, 7.

⁵ Kae kapau ʼe haohaoa ia meʼa fuli ʼaē neʼe fakatupu e Sehova, ko ai koa ʼaē neʼe ina fakatupu te “Tevolo” ʼaia, te “Satana” ʼaia? ʼI tona fakahagatonu, ko te foha fakalaumālie pea mo mālohi ʼaia ʼo te ʼAtua, neʼe ina fakaliliu pe ia ia ko te Tevolo. Neʼe lava hoko feafeaʼi te faʼahi ʼaia? ʼE tou ʼiloʼi, ko he tagata ʼe agalelei pea mo agatonu, ʼe lava liliu ko he tagata kaihaʼa. ʼE hoko feafeaʼi te faʼahi ʼaia? ʼE tuku e te tagata ʼaia ke tuputupu ʼi tona loto he holi ʼe kovi. Kapau ʼe ina haga taupau te manatu ʼaia, pea ʼe faifai pe anai pea mālohi ʼaupito te holi ʼaia. Pea ka hoko mai leva he temi faigamālie, ʼe ina fakahoko anai te holi ʼaia ʼaē neʼe ina taupau loto.​—Sakopo 1:​13-15.

6. Neʼe liliu feafeaʼi te foha fakalaumālie pea mo mālohi ʼo te ʼAtua, ko Satana te Tevolo?

⁶ Neʼe hoko te faʼahi ʼaia kiā Satana te Tevolo. ʼE mahino ia neʼe logo ki te ʼui age ʼa te ʼAtua kiā Atama mo Eva, ke nā maʼu fānau pea mo nā fakafonu te kele ʼaki tonā hōloga. (Senesi 1:​27, 28) Neʼe lagi manatu fēnei ia Satana: ‛ʼE feala ki te hahaʼi fuli ke nātou atolasio kiā te au kae tuku tanatou atolasio ki te ʼAtua.’ Neʼe tupu te holi ʼaia ʼi tona loto, pea neʼe ina kākāʼi leva ia Eva ʼo ina fakamatala age te ʼu loi ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua. (Senesi 3:​1-5) ʼI te temi ʼaia neʼe liliu ai leva ko “te Tevolo,” ʼaē ko tona faka ʼuhiga “ko he tahi ʼe fasituʼu,” pea mo toe liliu foki ko “Satana,” ʼaē ko tona faka ʼuhiga ko “he tahi ʼe fakafeagai.”

7. (a) He koʼe neʼe mamate ia Atama mo Eva? (b) He koʼe ko te hōloga fuli ʼo Atama ʼe nātou matutuʼa pea mo mamate?

⁷ ʼI tana fakaʼaogaʼi te loi pea mo te kākā, ko Satana te Tevolo neʼe ina fakaneke ia Atama mo Eva ke nā talagataʼa ki te ʼAtua. (Senesi 2:17; 3:6) Ki muli age neʼe nā mamate, ohage pe ko tona tala age e te ʼAtua mo kapau ʼe nā talagataʼa. (Senesi 3:​17-19) ʼI te liliu ʼa Atama ʼo heʼe haohaoa ʼuhi ko tana agahala, ko tona hōloga fuli kua pikisia ʼi tana agahala. (Loma 5:12) ʼE feala ke fakatatau te faʼahi ʼaia ki he pā taʼo keke. Kapau ʼe koko te pā ʼaia, e feafeaʼi anai te ʼu keke ʼaē ka taʼo ai? ʼE ʼiloga anai te koko ʼaia ʼi te ʼu keke fuli. ʼO toe feiā aipe, ohage ko te koko ʼaia, kua pikisia te tagata fuape ʼi te maʼuli heʼe haohaoa ʼo Atama. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo te matutuʼa pea mo te mamate ʼa te hahaʼi fuli.​—Loma 3:23.

8, 9. (a) Koteā ʼaē neʼe fakafihiʼi e Satana? (b) He koʼe koa neʼe mole fakaʼauha atu aipe e te ʼAtua ia te kau fakafeagai?

⁸ ʼI te temi ʼaē neʼe fakaneke ai e Satana ia Atama mo Eva ke nā agahala ki te ʼAtua, neʼe ko he agatuʼu moʼoni ʼaia ki te ʼAtua, he neʼe ina fakafihiʼi te faʼahiga takitaki ʼa Sehova. Neʼe lagi ʼui fēnei e Satana: ‛Ko te ʼAtua ʼe mole ko he takitaki lelei. ʼE gutuloi pea ʼe mole ina fia foaki te ʼu meʼa ʼaē ʼe lelei ki tana hahaʼi. ʼE mole ʼaoga ki te tagata ke takitaki ia ia e te ʼAtua. ʼE feala pe hana filifili maʼa ia totonu te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi. Pea ʼe lelei age anai tonatou maʼuli mo kapau ʼe au takitaki nātou.’ Neʼe koteā te tali ʼa te ʼAtua ki tefakafifihi ʼaia? Ko ʼihi ʼe nātou ʼui neʼe lelei age ki te ʼAtua ke ina molehi atu aipe ia te kau fakafeagai ʼaia. Kae neʼe tali anai koa ki te fakafifihi ʼa Satana? Neʼe fakamoʼoni ai koa ʼe lelei te faʼahiga takitaki ʼa te ʼAtua?

⁹ ʼUhi ko tana faitotonu, neʼe mole fakaʼauha atu aipe e Sehova ia te kau fakafeagai. Neʼe ina fia tuku he temi moʼo tali fakalelei ki te fakafifihi ʼa Satana pea mo fakamoʼoni ko te Tevolo ʼe gutuloi. Koia neʼe tuku ai e te ʼAtua ki te tagata ke ina takitaki ia ia totonu lolotoga he temi, ʼi te pule ʼa Satana. ʼI te Kapite 11 ʼo te tohi ʼaenī, ʼe tou vakaʼi anai pe koʼe neʼe fai e Sehova ia te faʼahi ʼaia, pea he koʼe neʼe ina fakagafua ke fakalaka he temi loaloaga feiā ʼi muʼa ʼo tana fakatokatoka te ʼu fihifihia ʼaia. Kae ʼe lelei hatatou fakakaukauʼi te ʼu fehuʼi ʼaenī: Neʼe tonu koa kiā Atama mo Eva ke nā tui kiā Satana, ʼaē neʼe mole heʼeki ina fai he meʼa lelei maʼa nāua? Neʼe tonu koa ke nā faka tui ko Sehova ʼe gutu loi, logola ko ia ʼaē neʼe ina foaki age te ʼu meʼa fuli ʼaē neʼe nā maʼu? Kae e feafeaʼi age la mo kanapau neʼe ko koutou?

10. ʼE koutou lava lagolago feafeaʼi kiā Sehova moʼo tali ki te fakafifihi ʼa Satana?

¹⁰ ʼE lelei hatatou fakakaukauʼi te ʼu fehuʼi ʼaia, koteʼuhi ʼe toe fai mai kiā tatou takitokotahi te ʼu fehuʼi ʼaia ia ʼaho nei. Ei, ʼe koutou maʼu te fealagia ke koutou lagolago kiā Sehova moʼo tali ki te fakafifihi ʼa Satana. ʼE feala hakotou tali ke liliu ia Sehova ko tokotou Pule, pea mo lagolago ki ai moʼo fakahā ko Satana ʼe gutuloi. (Pesalemo 73:28; Tāʼaga Lea 27:11) Kae ko te tokosiʼi pe ʼi te lauʼi miliale hahaʼi ʼo te malamanei, ʼe nātou filifili ke nātou lagolago kiā Sehova. ʼE lagaʼi ai te fehuʼi maʼuhiga ʼaenī: ʼE akoʼi moʼoni mai koa ʼi te Tohi-Tapu ko Satana te pule ʼo te malamanei?

KO AI TE PULE ʼO TE MALAMANEI?

11, 12. (a) ʼI te fakahalaʼi ʼo Sesu, ʼe hā feafeaʼi mai ʼe ko Satana te pule ʼo te malamanei? (b) Koteā te tahi ʼu fakamoʼoni ʼe ko Satana te pule ʼo te malamanei?

¹¹ Neʼe ʼiloʼi papau e Sesu ko Satana te pule ʼo te malamanei. ʼI te tahi lakaga, neʼe fakahā faka milakulo age e Satana kiā Sesu “te atu puleaga o te malama-nei mo onatou kololia.” Pea neʼe ina fakapapau fēnei age kiā Sesu: “Ko meafuape aeni e au foaki anai kia te koe, kapau e ke tulolo ifo o atolasio mai kia te au.” (Mateo 4:​8, 9; Luka 4:​5, 6) Koutou fakakaukauʼi age muʼa. ʼE feala koa ke tou ʼui neʼe ko he fakahalaʼi ʼaia ʼo Sesu, mo kanapaula neʼe mole ko Satana te pule ʼo te ʼu puleʼaga ʼaia? Neʼe mole fakafihiʼi e Sesu te ʼui age e Satana ʼe ʼaʼana te ʼu puleʼaga ʼo te malamanei. ʼE mahino ia, neʼe feala kiā Sesu ke ina fakafihiʼi ia Satana, mo kanapaula neʼe mole ko ia te pule ʼo te ʼu puleʼaga ʼaia.

¹² ʼE ko Sehova, te ʼAtua Māfimāfi, te Tupuʼaga ʼo te ʼatulaulau taulekaleka. (Apokalipesi 4:11) Kae ʼe mole he vaega ʼi te Tohi-Tapu ʼe ina ʼui ai ʼe ko Sehova ʼAtua peʼe ko Sesu Kilisito te pule ʼo te malamanei. Neʼe ʼui fakahagatonu e Sesu, ko Satana “te pule o te malama-nei.” (Soane 12:31; 14:30; 16:11) ʼE toe ʼui ʼi te Tohi-Tapu ko Satana te Tevolo ʼe ko “te atua o te malama-nei.” (2 Kolonito 4:​3, 4) ʼO ʼuhiga mo Satana, te ʼaselo fakafeagai ʼaia, neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Soane: “Ko te malamanei kātoa ʼe takoto ia ʼi te mālohi ʼo te agakovi.”​—1 Soane 5:​19, MN.

ʼE HOKO FEAFEAʼI ANAI TE FAKAʼAUHA ʼO TE MĀLAMA ʼA SATANA?

13. He koʼe ʼe ʼaoga ke fakatuʼu he mālama foʼou?

¹³ ʼE haʼu pe te taʼu mo te ʼāsili fakamataku ʼo te malamanei: ʼe lahi ai ia te ʼu kautau ʼe fetauʼaki, mo te ʼu hahaʼi politike aga fakakākā, te kau takitaki lotu malualoi, pea mo te hahaʼi fai fakapō. ʼE mole feala ki te malamanei ke ina fetogi tana aga. ʼE fakahā mai ʼi te Tohi-Tapu, kua fakaōvi mai te temi ʼaē ka molehi ai e te ʼAtua te mālama agakovi, pea ʼe hoko anai lolotoga te tau ʼo Halamaketone. Pea ʼe fetogi anai ia te mālama ʼāfea e te mālama foʼou pea mo faitotonu.​—Apokalipesi 16:​14-16.

14. Ko ai ʼaē neʼe filifili e te ʼAtua ke Pule ʼi Tona Puleʼaga, pea neʼe fakakikite feafeaʼi te faʼahi ʼaia?

¹⁴ Neʼe filifili e Sehova ʼAtua ia Sesu Kilisito, ke pule ʼi Tona puleʼaga ʼaē ʼi selo. Kua fualoa ki muʼa atu, neʼe fakakikite fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “Kua tupu te tamasiʼi maʼa tatou, kua foaki mai te foha maʼa tatou: pea ko [te puleʼaga] ʼe hili anai ki tona fugaʼuma: pea ʼe fakahigoa anai . . . [ko te] ʼAliki ʼo te Tokalelei. ʼE mole gata anai te tuputupu ʼo tona puleʼaga pea mo te tokalelei.” (Isaia 9:​6, 7) ʼO ʼuhiga mo te puleʼaga ʼaia, neʼe akoʼi e Sesu tana ʼu tisipulo ke nātou faikole fēnei: “Ke hoko mai tou puleʼaga! Ke fai tou finegalo ʼi te kele, ohage ko selo!” (Mateo 6:​10, MN ) Ohage ko te meʼa ʼaē ka tou vakaʼi anai ki muli age ʼi te tohi ʼaenī, ko te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼe ina fakaʼauha anai te ʼu puleʼaga fuli ʼo te malamanei, pea ko te puleʼaga pe ʼaia ʼaē ka ina fetogi anai te ʼu puleʼaga fuli ʼaia. (Taniela 2:44) Pea ʼe fakatuʼu anai e te Puleʼaga ʼo te ʼAtua, ia te palatiso fakakelekele.

KUA ŌVI MAI TE MĀLAMA FOʼOU

15. Koteā te “kele foʼou”?

¹⁵ ʼE fakapapau fēnei mai ʼi te Tohi-Tapu: “Ohage ko tona fakapapau mai [e te ʼAtua], ʼe tou fakatalitali ki te ʼu lagi foʼou pea mo te kele foʼou, ʼaē ʼe tonu ke nofo ai te faitotonu.” (2 Petelo 3:​13, MN; Isaia 65:17) ʼI ʼihi temi, ʼi te Tohi-Tapu ko te kupu “kele” ʼe faka ʼuhiga ki te hahaʼi ʼaē ʼe māʼuʼuli ʼi te kele. (Senesi 11:1) Koia ko “te kele foʼou” ʼaē ʼe maʼu ai te faitotonu, ʼe ko te sosiete fakatagata ʼaē ka tapuakina anai e te ʼAtua.

16. Koteā te meʼa ʼofa makehe ʼaē ka foaki anai e te ʼAtua ki te hahaʼi ʼaē ka ina tapuakina, pea koteā te meʼa ʼaē ʼe tonu ke tou fai ke feala hatatou maʼu te meʼa ʼofa ʼaia?

¹⁶ Neʼe fakapapau e Sesu, ʼi te mālama foʼou, ko te hahaʼi ʼaē ka tapuakina e te ʼAtua ʼe nātou maʼu anai te meʼa ʼofa ʼaē ko “te mauli heegata.” (Maleko 10:30) Koutou avahi takotou Tohi-Tapu ʼi te koga tohi ʼo Soane 3:16 pea mo Soane 17:​3, pea koutou lau te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼui e Sesu ke tou fai ke feala hatatou maʼu ia te maʼuli heʼegata. ʼI te lakaga nei, tou vakaʼi age muʼa ʼi te Tohi-Tapu, te ʼu tapuakina ʼaē ka maʼu anai e te hahaʼi ʼaē ka māʼuʼuli ʼo heʼegata, ʼi te Palatiso fakakelekele.

17, 18. He koʼe ʼe tou faka tui papau ʼe maʼu anai te tokalelei mo te fīmālie ʼi te potu fuape ʼo te kele?

¹⁷ ʼE pulihi anai te agakovi, te tau, te fai fakapō, pea mo te agamālohi. “ ʼE pulihi anai te tagata agakovi . . . Kae ko te kau agavaivai ʼe nātou maʼu anai te kele.” (Pesalemo 37:​10, 11) ʼE maʼu anai te tokalelei koteʼuhi ‛ʼe fakagata anai e te ʼAtua te ʼu tau ʼo aʼu ki te ʼu potu taupotu ʼo te kele.’ (Pesalemo 46:9; Isaia 2:4) ʼI te temi ʼaia, “ ʼe tuputupu anai te tagata faitotonu, pea ʼe tuʼu anai te tokalelei ʼo aʼu ki te puli ʼo te māhina”​—ei, ʼo talu ai.​—Pesalemo 72:7.

¹⁸ Ko te hahaʼi ʼaē ʼe atolasio kiā Sehova, ʼe nātou māʼuʼuli anai ʼi te fīmālie. ʼI te ʼu temi faka Tohi-Tapu, neʼe māʼuʼuli fīmālie te kau Iselaele ʼi tanatou kei fakalogo ki te ʼAtua. (Levitike 25:​18, 19) ʼO toe feiā aipe, ʼe ko he meʼa taulekaleka anai te maʼu ʼo te taʼi maʼuli fīmālie ʼaia ʼi te Palatiso.​—Isaia 32:18; Mikea 4:4.

19. ʼE tou ʼiloʼi feafeaʼi ʼe mahu anai te meʼa kai ʼi te mālama foʼou ʼaē neʼe fakapapau mai e te ʼAtua?

¹⁹ ʼE mole toe hoge meʼa kai anai. Neʼe hiva fēnei te tagata fai pesalemo: “ ʼE mahu anai te pulapula ʼi te kele; ʼe tapuke anai ʼi te tumutumu ʼo te ʼu moʼuga.” (Pesalemo 72:16) ʼE tapuakina anai e Sehova ʼAtua tana hahaʼi faitotonu, pea “ko te kele ʼe ina foaki anai tona ʼu fua.”​—Pesalemo 67:6.

20. He koʼe ʼe tou faka tui papau ʼe liliu anai te kele kātoa ko he palatiso?

²⁰ ʼE liliu anai te kele kātoa ko he palatiso. ʼI te ʼu kele ʼaē neʼe maumauʼi e te hahaʼi agahala, ʼe laga ai anai he ʼu ʼapi matalelei pea mo fai ai he ʼu ʼōloto taulekaleka. (Isaia 65:​21-24; Apokalipesi 11:18) ʼAki te temi, ko te ʼu potu ʼo te kele ʼaē kua fakamataleleiʼi, ʼe fakakaku anai ki te kele kātoa, pea ʼe liliu anai ʼo matalelei pea mo kele lelei ohage ko te ʼōloto ʼo Eteni. Pea ‛ ʼe ʼavahi moʼoni anai e te ʼAtua tona nima moʼo foaki ki te meʼa maʼuli fuape, te meʼa ʼaē ʼe holi kiai.’​—Pesalemo 145:16.

21. Koteā ʼaē ʼe hā ʼaki mai, ʼe maʼuli tokalelei anai te tagata mo te ʼu manu?

²¹ ʼE maʼuli tokalelei anai te tagata mo te ʼu manu. Ko te ʼu manu fekai pea mo te ʼu manu lalata, ʼe nātou kakai fakatahi anai. Māʼia mo he kiʼi tamasiʼi, ʼe mole toe mataku anai ʼi te ʼu manu ʼaē ʼe kaikai ʼi te temi nei.​—Isaia 11:​6-9; 65:25.

22. Koteā ʼaē ka hoko ki te mahaki?

²² ʼE pulihi anai te mahaki. Ko Sesu, ʼi tona tuʼulaga Pule ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼaē ʼi selo, ʼe ina fakamālōlō anai te ʼu mahaki ʼi te kele kātoa. (Mateo 9:35; Maleko 1:​40-42; Soane 5:​5-9) Pea “ ʼe mole he tahi ʼe ina ʼui anai: ‛ʼE au mahaki.’ ”​—Isaia 33:24; 35:​5, 6.

23. He koʼe ʼe ko he meʼa fakafiafia anai kiā tatou ia te fakatuʼuake?

²³ ʼE toe fakatuʼuake anai tatatou ʼu mate ʼaē neʼe tou ʼoʼofa ai, pea ʼe mole nātou toe mamate anai. Ko te kau mate fuli ʼaē ʼe manatuʼi e te ʼAtua, ʼe toe fakatuʼuake anai nātou. Ei, “ ʼe ʼi ai anai he fakatuʼuake ʼo te kau faitotonu pea mo te kau heʼe faitotonu.”​—Gaue 24:​15, MN; Soane 5:​28, 29.

24. ʼE malave feafeaʼi kiā tatou te maʼuli ʼaē ka tou maʼu anai ʼi te Palatiso ʼi te kele?

²⁴ ʼE ko he ka haʼu taulekaleka ʼaē ʼe fakatalitali kiai te hahaʼi ʼaē ʼe nātou filifili ke nātou ʼiloʼi ia Sehova ʼAtua, totatou Tupuʼaga Lahi, pea mo nātou tauhi kiā te ia. Neʼe manatu ia Sesu ki te Palatiso ʼaē ka tuʼu anai ʼi te kele, ʼi te temi ʼaē neʼe ina fakapapau ai ki te tagata agakovi ʼaē neʼe mate ʼi ʼona tafa: “ ʼE ke ʼi te Palatiso anai mo au.” (Luka 23:​43, MN ) ʼE maʼuhiga ʼaupito ke tou haga ako peʼe ko ai ia Sesu Kilisito, ia ia ʼaē ka ina faka fealagia anai ke hoko te ʼu tapuakina ʼaia.

1. Ko te faikole ʼiloa fea ʼaē ka tou vakaʼi ʼi te temi nei?

ʼE ʼILOʼI e te ʼu lauʼi miliona hahaʼi ʼo te malamanei kātoa ia te faikole ʼaē ko te Tāmai ʼaē ʼe ʼi selo. Ko te faikole ʼiloa ʼaia, ʼe ko te faikole faʼifaʼitaki ʼaē neʼe tuku mai e Sesu Kilisito. ʼE maʼuhiga ʼaupito ia te faikole ʼaia, pea ko tatatou vakaʼi ia te ʼu ʼuluaki koga e tolu ʼo te faikole ʼaia, ʼe feala ai anai ke tou mahino lelei age ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe akoʼi moʼoni mai ʼi te Tohi-Tapu.

2. Koteā te ʼu koga e tolu ʼaē neʼe akoʼi e Sesu ki tana ʼu tisipulo ke nātou kole ʼi tanatou faikole?

² ʼI te kamata ʼo te faikole ʼaia, neʼe fakatotonu fēnei e Sesu ki te nofoʼaki: “Koia ʼe tonu ke koutou faikole fēnei: ‘Ko tamatou Tāmai ʼe ʼi selo, ke tāpuhā tou huafa. Ke hoko mai tou puleʼaga. Ke fai tou finegalo ʼi te kele, ohage ko selo.’ ” (Mateo 6:​9-13, MN ) Koteā te faka ʼuhiga ʼo te ʼu koga ʼaia e tolu ʼo tana faikole?

3. Koteā te ʼu fehuʼi ʼaē ʼe tou fia mahino kiai ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua?

³ ʼE lahi te ʼu meʼa ʼaē kua tou mahino kiai ʼo ʼuhiga mo te huafa ʼo te ʼAtua, ia Sehova. Pea neʼe tou kamata talanoa ʼo ʼuhiga mo te finegalo ʼo te ʼAtua​—te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina fai pea mo te ʼu meʼa ʼaē ka ina fai anai maʼa te malamanei. Kae koteā ʼaē neʼe manatu kiai Sesu, ʼi tana ʼui ʼaē ke tou faikole fēnei: “Ke hoko mai tou puleʼaga”? Koteā koa ia te Puleʼaga ʼo te ʼAtua? Ko te hoko mai ʼo te Puleʼaga ʼaia, ʼe ina tapuha feafeaʼi anai, peʼe ina fakamaʼoniʼoni feafeaʼi anai ia te huafa ʼo te ʼAtua? Pea koteā te pikipikiga ʼo te hoko mai ʼo te Puleʼaga pea mo te fai ʼo te finegalo ʼo te ʼAtua?

KOTEĀ KOA IA TE PULEʼAGA ʼO TE ʼATUA?

4. Ko te Puleʼaga fea ʼo te ʼAtua, pea ko ai tona Hau?

⁴ Ko te Puleʼaga ʼo te ʼAtua, ʼe ko te puleʼaga ʼaē neʼe fakatuʼu e Sehova ʼAtua, pea neʼe ina filifili he Hau ke ʼafio ai. Ko ai te Hau ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua? ʼE ko Sesu Kilisito. Ko te Hau ko Sesu ʼe māʼoluga age ʼi te ʼu pule fuli ʼo te kele pea ʼe fakahigoaʼi ia ia ko “te Hau o te u hau, mo te Aliki o te u aliki.” (1 Timoteo 6:15) ʼE ina maʼu he mālohi feʼauga moʼo fai he ʼu gāue ʼe lahi age ʼi te ʼu gāue ʼaē ʼe lava fai e he pule fakakelekele, māʼia mo te pule ʼaē ʼe lelei tokotahi.

5. ʼE tuʼu ʼifea te Puleʼaga ʼo te ʼAtua, pea ʼe ina puleʼi anai teā?

⁵ ʼE tuʼu ʼifea te Puleʼaga ʼo te ʼAtua? ʼE ʼifea ia Sesu? ʼE koutou manatuʼi, neʼe koutou ako ko Sesu neʼe mate ʼi te pou fakamamahi, pea neʼe fakatuʼuake. Mole fualoa, pea neʼe hake ki selo. (Gaue 2:33) Koia ʼe ko selo ʼaē ʼe tuʼu ai te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Koia ʼaē ʼe ʼui ai ʼi te Tohi-Tapu ko te puleʼaga ʼaia ʼe ko te “puleʼaga ʼaē ʼi selo.” (2 Timoteo 4:​18, MN ) Logola tana tuʼu ʼi selo, kae ʼe ina puleʼi anai te kele.​—Apokalipesi 11:15.

6, 7. He koʼe ko Sesu ʼe ko he Hau makehe?

⁶ He koʼe ʼe lelei ke Hau ia Sesu? ʼUluaki, ʼe mole mate anai ʼi he temi. ʼE kehekehe ia Sesu mo te ʼu hau fakakelekele, heʼe ʼui ʼi te Tohi-Tapu “[ko] ia tokotahi ʼaē ʼe ina maʼu te maʼuli tuputupua, pea ʼe nofo ʼi he mālama ʼe mole lava kakusia.” (1 Timoteo 6:​16, MN ) Ko tona faka ʼuhiga, ko meʼa lelei fuli ʼaē ka ina fai ʼe tologa anai, pea ʼe lahi anai te ʼu meʼa ʼaē ka ina fai moʼo tapuakina tana hahaʼi.

⁷ ʼO ʼuhiga mo Sesu, ʼe ʼui fēnei ʼi te lea faka polofeta ʼo te Tohi-Tapu: “ ʼE nofo anai te laumālie ʼo Sehova iā te ia, te laumālie ʼo te poto pea mo te ʼatamai, te laumālie ʼo te tokoni pea mo te mālohi, te laumālie ʼo te mālama pea mo te manavasiʼi kiā Sehova; pea ʼe fiafia anai ʼi te manavasiʼi kiā Sehova. Pea ʼe mole ina fakamāu anai ʼaki te meʼa ʼaē neʼe hā ki ʼona mata, pea ʼe mole ina fai anai tana fakatonutonu ʼaki pe te meʼa ʼaē neʼe fagono ki ai ʼona taliga. Pea ʼe ina fakamāuʼi moʼoni anai ia nātou liliki ʼaki te faitotonu, pea ʼe ina fakatonutonuʼi anai ʼaki te faitotonu ke fua lelei ki te kau agavaivai ʼo te kele.” (Isaia 11:​2-4) ʼE hā ʼaki te ʼu palalau ʼaia, neʼe tonu kiā Sesu ke liliu ko he Hau faitotonu mo agaʼofa ki te hahaʼi ʼaē ʼe māʼuʼuli ʼi te kele. ʼE koutou loto koa ki he hau feiā?

8. Ko ai ʼaē ka kaugā hau anai mo Sesu?

⁸ Koʼeni te tahi moʼoni ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua: ko Sesu ʼe mole hau tokotahi anai. ʼE ʼi ai tona ʼu kaugā hau. Ohage la, neʼe ʼui fēnei e te ʼapositolo ko Paulo kiā Timoteo: “Kapau ʼe tou haga faʼa kātaki, pea ʼe tou hau foki anai mo ia.” (2 Timoteo 2:​12, MN ) Ei, ko Paulo, mo Timoteo pea mo ʼihi kau agatonu ʼaē neʼe filifili e te ʼAtua, ʼe nātou hau fakatahi anai mo Sesu ʼi te Puleʼaga ʼaē ʼe ʼi selo. Ko te tokofia ʼaē ka nātou maʼu anai te tuʼulaga ʼaia?

9. Ko te tokofia ʼaē ka nātou kaugā hau anai mo Sesu, pea neʼe kamata talu mai ʼanafea tonatou filifili e te ʼAtua?

⁹ Ohage ko tona ʼui ʼi te kapite 7 ʼo te tohi ʼaenī, neʼe hā ki te ʼapositolo ko Soane ia “te Akeno [ko Sesu Kilisito] ʼe tuʼu ʼi te Moʼuga ʼo Sione [ʼi tona tuʼulaga hau ʼaē ʼi selo], pea neʼe tutuʼu ai te toko teau-fāgofulu-ma-fā afe ʼaē ʼe tohi ʼi tonatou ʼu laʼe tona huafa pea mo te huafa ʼo tana Tāmai.” Ko ai te toko 144 000 ʼaia? ʼE tala fēnei mai e Soane: “Ko nātou ʼaia neʼe nātou haga muliʼi te Akeno ʼi te potu fuli pe ʼe ʼalu kiai. Ko nātou ʼaia ʼaē neʼe totogi mai te hahaʼi ko te ʼu polopolo ʼo te ʼAtua pea mo te Akeno.” (Apokalipesi 14:​1, 4, MN ) Ei, ko nātou ʼaia ʼe ko te ʼu tisipulo agatonu ʼa Sesu Kilisito, ʼaē neʼe filifili kehe ke nātou hau mo ia ʼi selo. ʼI tonatou ʼosi fakatuʼuake mai te mate ki te maʼuli ʼaē ʼi selo, “ ʼe tonu anai ke nātou hau [mo Sesu] ki te kele.” (Apokalipesi 5:​10, MN ) Talu mai te temi ʼo te kau ʼapositolo, neʼe filifili e te ʼAtua he kau Kilisitiano agatonu ke feala hanatou fakakatoa ia te toko 144 000.

10. He koʼe ʼe ko he fakatuʼutuʼu ʼofa ke puleʼi te malamanei e Sesu pea mo te toko 144 000?

¹⁰ ʼE ko he fakatuʼutuʼu ʼofa ʼaia ke puleʼi te malamanei e Sesu pea mo te toko 144 000. ʼUluaki, heʼe ko Sesu ʼe ina ʼiloʼi te ʼuhiga ʼo te tagata pea ʼe ina ʼiloʼi ia te maʼuli mamahi. Neʼe ʼui e Paulo ʼo ʼuhiga mo Sesu “ ʼe mole ko he tahi ʼe hala mo manavaʼofa ki ʼotatou ʼu vaivaiʼaga, kae ko he tahi ia neʼe ʼahiʼahiʼi ʼi te faʼahi fuli pe ohage ko tatou, kae neʼe mole hana agahala.” (Hepeleo 4:15; 5:​8, MN ) ʼO toe feiā mo nātou ʼaē ka nātou kaugā hau mo ia, neʼe nātou maʼuli mamahi pea mo faʼa kātaki ʼi tanatou kei māʼuʼuli ʼi te kele. Tahi ʼaē meʼa, neʼe nātou tauʼi te maʼuli heʼe haohaoa pea mo kātakiʼi te ʼu faʼahiga mahaki kehekehe. ʼE mahino ia, ʼe nātou lotomahino anai ki te ʼu fihifihia ʼaē ʼe tau mo te malamanei.

KOTEĀ ʼAĒ KA FAI ANAI E TE PULEʼAGA ʼO TE ʼATUA?

11. He koʼe neʼe ʼui e Sesu ki tana ʼu tisipulo ke nātou faikole ke fai te finegalo ʼo te ʼAtua ʼi selo?

¹¹ ʼI te temi ʼaē neʼe ʼui e Sesu ke faikole tana ʼu tisipulo ke hoko mai te Puleʼaga ʼo te ʼAtua, neʼe ina toe ʼui foki ʼe tonu ke nātou faikole ke fai te finegalo ʼo te ʼAtua “ ʼi te kele ohage ko selo.” ʼE nofo te ʼAtua ʼi selo, pea neʼe fai tuʼumaʼu aipe tona finegalo e te kau ʼāselo agatonu. Kae ʼi te Kapite 3 ʼo te tohi ʼaenī, neʼe tou ako ai ko te ʼāselo agakovi neʼe mole kei ina fai ia te finegalo ʼo te ʼAtua, pea neʼe ina fakahiga ia Atama mo Eva ke nā agahala. ʼI te Kapite 10 ʼo te tohi ʼaenī, ʼe lahi ai te tahi ʼu faʼahi ʼe tou vakaʼi anai ʼo ʼuhiga mo te ʼāselo agakovi ʼaia, ʼaē ʼe higoa ko Satana te Tevolo. Ko Satana mo tana kau temonio, ia te kau ʼāselo ʼaē neʼe nātou mulimuli ia te ia, neʼe fakagafua age ke nātou nonofo ʼi selo lolotoga he kiʼi temi. Koia ʼi te temi ʼaia neʼe mole fai kātoa ʼi selo ia te finegalo ʼo te ʼAtua. Kae neʼe tonu ke fetogi te ʼaluʼaga ʼaia ʼi te temi ʼaē neʼe kamata ʼafio ai ia te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Ko te Hau foʼou ko Sesu Kilisito, neʼe ina tauʼi ia Satana.​—Apokalipesi 12:​7-9.

12. Koteā te ʼu faʼahi maʼuhiga e lua ʼaē ʼe fakamatala ia Apokalipesi 12:10?

¹² Ko te ʼu palalau fakakikite ʼaenī ʼe nātou fakamatala mai te meʼa ʼaē neʼe hoko: “Neʼe au logo ki te leʼo mālohi ʼi te lagi ʼe ina ʼui fēnei: ‘ ʼI te temi ʼaenī kua hoko mai te fakamaʼuli pea mo te mālohi pea mo te puleʼaga ʼo totatou ʼAtua pea mo te pule ʼo tana Kilisito, he kua lī ifo [ia Satana] ia ia ʼaē ʼe ina fakakoviʼi totatou ʼu tēhina, ʼe ina fakakoviʼi ia nātou ʼi te ʼaho mo te po ia muʼa ʼo totatou ʼAtua!’ ” (Apokalipesi 12:​10, MN ) Neʼe koutou fakatokagaʼi ʼi te vaega Tohi-Tapu ʼaenī, te ʼu faʼahi maʼuhiga ʼaupito e lua kua hoko? ʼUluaki, kua kamata pule te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼaē ʼe takitaki e Sesu Kilisito. Lua, kua kapu ifo ia Satana mai te lagi ki te kele.

13. Koteā ʼaē neʼe hoko ʼi te ʼosi kapu ifo ʼo Satana mai selo?

¹³ Neʼe koteā tona fua ʼi te ʼosi hoko ʼo te ʼu meʼa ʼaia e lua? Koʼeni te meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi selo: “Koia ke koutou fiafia selo, pea mo koutou ʼaē ʼe nonofo ai!” (Apokalipesi 12:​12, MN ) Ei, neʼe fiafia te kau ʼāselo agatonu ʼi selo, heʼe ʼi te kua kapu ifo ʼo Satana mo tana kau temonio, ko nātou fuli ʼaē ʼe māʼuʼuli ʼi selo, ʼe nātou nonofo agatonu kiā Sehova ʼAtua. ʼE maʼu ai te tokalelei pea mo te felogoi kātoa pea mo heʼegata. Ei, kua fai te finegalo ʼo te ʼAtua ʼi selo.

14. Koteā ʼaē neʼe hoko ʼi te kapu ʼifo ʼo Satana ki te kele?

¹⁴ Kae e feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te kele? ʼE ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “Malaʼia ki te kele pea mo te tai, he kua hifo atu te Tevolo kiā koutou, mo tona ʼita lahi, he kua ina ʼiloʼi kua nounou tona temi.” (Apokalipesi 12:​12, MN ) Kua ʼita ia Satana ʼi tona kapu ifo mai te lagi pea mo te temi nounou ʼaē ʼe kei toe kiā ia. ʼI tona ʼita ʼaia, ʼe ina fakatupu te ʼu mamahi, peʼe ko te ʼu “malaʼia”, ki te kele. ʼE tou fakamahino lelei anai ʼi te kapite ʼaē ka hoa mai, ia te ʼu “malaʼia” ʼaia. Kae ʼi tatatou ʼiloʼi ia te faʼahi ʼaia, ʼe feala hatatou fai ia te fehuʼi ʼaenī, ʼE lava fakahoko feafeaʼi ia te finegalo ʼo te ʼAtua ʼi te kele?

15. Koteā ia te finegalo ʼo te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te kele?

¹⁵ Tou fakamanatuʼi peʼe koteā ia te finegalo ʼo te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te kele. Neʼe koutou ako ia te faʼahi ʼaia ʼi te Kapite 3 ʼo te tohi ʼaenī. ʼI Eteni, neʼe fakahā ai e te ʼAtua ko tona finegalo ke liliu te kele ko he palatiso, ʼe nonofo ai ni hahaʼi faitotonu, ʼe mole mamate anai ʼi he temi. Neʼe fakaneke e Satana ia Atama mo Eva ke nā agahala, ʼo fakatuai ai ia te hoko ʼo te finegalo ʼo te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te kele. Kae neʼe mole ina fetogi tana fakatuʼutuʼu. ʼE kei finegalo ia Sehova ‘ke maʼu te kele e te kau faitotonu, pea mo nātou nonofo ai ʼo talu ai.’ (Pesalemo 37:29) Pea ʼe fakahoko anai ia te faʼahi ʼaia e te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. ʼO feafeaʼi?

16, 17. Koteā ʼaē ʼe ʼui iā Taniela 2:44 ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua?

¹⁶ Tou vakaʼi age muʼa ia te lea faka polofeta ʼo Taniela 2:44. ʼE tou lau fēnei ai: “ ʼI te ʼu ʼaho ʼo te ʼu hau ʼaia ko te ʼAtua ʼo te lagi ʼe ina fakatuʼu anai he puleʼaga ʼe mole pulihi anai ʼi he temi. Pea ko te puleʼaga ʼaia ʼe mole tuku anai ki he tahi hahaʼi. ʼE ina laliki anai pea mo fakagata anai te ʼu puleʼaga fuli ʼaia, pea ko ia totonu ʼe tuʼu anai ʼo aʼu ki he ʼu temi ʼe mole ʼiloʼi hona gataʼaga.” Koteā ʼaē ʼe ʼui ʼi te lea faka polofeta ʼaia ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua?

¹⁷ ʼUluaki, ʼe ina fakahā mai ko te Puleʼaga ʼo te ʼAtua neʼe tonu ke fakatuʼu “ ʼi te ʼu ʼaho ʼo te ʼu hau ʼaia,” peʼe ʼi te temi ʼaē ʼe kei lolotoga ai ia te tahi ʼu puleʼaga. Lua, ʼe ina ʼui ko te Puleʼaga ʼaia ʼe tuʼu anai ʼo talu ai. ʼE mole fakahifo anai ia te puleʼaga ʼaia, peʼe fetogi e he tahi puleʼaga. Tolu, ʼe ina ʼui ʼe hoko anai he tau ʼe fehōkosi ai ia te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo te ʼu puleʼaga ʼo te malamanei. Kae ʼe mālo anai ia te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. ʼI te fakaʼosi, ʼe ko te puleʼaga pe ʼaia e tahi ʼaē ka ina puleʼi ia te malamanei, pea ʼe maʼu anai e te hahaʼi ia te takitaki ʼaē ʼe lelei ʼaupito.

18. Koteā te higoa ʼo te tau fakaʼosi ʼaē ʼe fehōkosi ai ia te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo te ʼu puleʼaga ʼo te malamanei?

¹⁸ ʼE lahi te ʼu faʼahi ʼe fakamatala ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te tau fakaʼosi ʼaē ʼe fehōkosi ai ia te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo te ʼu puleʼaga ʼo te malamanei. Ohage la, ʼe ʼui ai ʼi te fakaōvi mai ʼo te fakaʼosi, ko te ʼu laumālie kovi ʼe nātou faka mafola anai ni ʼu loi moʼo fakahēʼi “te ʼu hau ʼo te kele kātoa.” Koteā tona tupuʼaga? “Moʼo tānaki ia nātou [te ʼu hau] ki te tau ʼo te ʼaho lahi ʼo te ʼAtua te Māfimāfi.” ʼE tānaki anai ia te ʼu hau ʼo te kele “ki te potu ʼaē ʼe higoa ʼi te faka Hepeleo ko Hala-Maketone.” (Apokalipesi 16:​14, 16, MN ) ʼE fakahā mai ʼi te ʼu vaega ʼaia e lua, ko te tau fakaʼosi ʼaē ka fehōkosi ai ia te ʼu puleʼaga fakatagata pea mo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua, ʼe fakahigoaʼi ko te tau ʼo Halamaketone.

19, 20. Koteā ʼaē ʼe mole feala ai ke hoko ia te finegalo ʼo te ʼAtua iā ʼaho nei?

¹⁹ Koteā anai te gāue ʼaē ka fakahoko e te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼi Halamaketone? Tou manatuʼi peʼe koteā ia te finegalo ʼo te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te kele. Neʼe fakatuʼutuʼu e Sehova ʼAtua ke fakafonu ia te kele e he ʼu hahaʼi faitotonu, mo haohaoa, ʼe nātou tauhi kiā te ia ʼi te Palatiso. He koʼe ʼe mole feala ke hoko te faʼahi ʼaia iā ʼaho nei? Koteʼuhi, ʼuluaki, ʼe tou agahala, ʼe tou mahahaki pea mo tou mamate. Kae ʼi te Kapite 5 ʼo te tohi ʼaenī, neʼe tou vakaʼi ai neʼe mate Sesu maʼa tatou, ke feala hatatou māʼuʼuli ʼo heʼegata. ʼE lagi koutou manatuʼi te ʼu palalau ʼaenī ʼo te Evaselio ʼo Soane: “Nee ofa lahi te Atua ki te malama-nei, ko te tupuaga aia o tana foaki mai tona Alo Ulutokotahi, ke aua naa mate ia natou fuape e tui kia te ia, kae ke natou maù te mauli heegata.”​—Soane 3:16.

²⁰ Ko te tahi fihifihia, heʼe ko te tokolahi ʼe nātou fai te ʼu meʼa kovi. ʼE nātou gutuloi, mo aga fakakākā, pea mo fai te ʼu aga heʼeʼaoga. ʼE mole nātou fia fai ia te finegalo ʼo te ʼAtua. Ko te hahaʼi ʼaē ʼe nātou fai te ʼu meʼa kovi, ʼe fakaʼauha anai nātou lolotoga te tau ʼo te ʼAtua ʼi Halamaketone. (Pesalemo 37:10) Ko te tahi tupuʼaga ʼo te mole heʼeki hoko ʼo te finegalo ʼo te ʼAtua ʼi te kele, heʼe ko te ʼu puleʼaga ʼe mole nātou fakaloto mālohiʼi te hahaʼi ke nātou fai ia te faʼahi ʼaia. ʼE lahi te ʼu puleʼaga ʼe nātou fakaʼauʼauganoa, mo nātou aga fakapō, pea mo nātou aga fakakākā. ʼE moʼoni te ʼu palalau ʼaenī ʼa te Tohi-Tapu: “Ko te tagata ʼe ina puleʼi te tagata ki tona malaʼia.”​—Tagata Tānaki 8:9.

21. Koteā ʼaē ka fai e te Puleʼaga moʼo fakahoko ia te finegalo ʼo te ʼAtua ʼi te kele?

²¹ ʼI te hili ʼo Halamaketone, ʼe fakalogo anai ia te hahaʼi ki te puleʼaga pe e tahi, ia te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Ko te Puleʼaga ʼaia ʼe ina fakahoko anai ia te finegalo ʼo te ʼAtua, pea mo ina ʼaumai anai te ʼu tapuakina fakatalakitupua. Ohage la, ʼe ina pulihi anai ia Satana mo tana kau temonio. (Apokalipesi 20:​1-3) ʼE fakaʼaogaʼi anai te mālohi ʼo te sakilifisio ʼo Sesu, ke feala ki te hahaʼi agatonu ke mole nātou toe mahahaki pea mo mamate. ʼAki te takitaki ʼo te Puleʼaga ʼaia, ʼe feala anai hanatou māʼuʼuli ʼo heʼegata. (Apokalipesi 22:​1-3) ʼE liliu anai te kele ko he Palatiso. Pea ʼe feala ai anai ki te Puleʼaga ʼaia ke ina fakahoko ia te finegalo ʼo te ʼAtua ʼi te kele, pea mo ina tapuha ia te huafa ʼo te ʼAtua. Koteā tona faka ʼuhiga? Ko tona faka ʼuhiga, ki muli age ko te hahaʼi fuli ʼaē ka māʼuʼuli ʼo fakalogo ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua, ʼe nātou faka maʼuhigaʼi anai ia te huafa ʼo Sehova.

KO TE TEMI FEA ʼAĒ KA HOKO AI TE GĀUE ʼO TE PULEʼAGA ʼO TE ʼATUA?

22. He koʼe ʼe tou ʼiloʼi ko te Puleʼaga ʼo te ʼAtua neʼe mole hoko mai ʼi te temi ʼaē neʼe kei maʼuli ai Sesu ʼi te kele, peʼe ʼi te ʼosi pe ʼo tona fakatuʼuake?

²² ʼI te ʼaho ʼaē neʼe ʼui ai e Sesu ki tana ʼu tisipulo ke nātou faikole fēnei, “ke hoko mai tou puleʼaga,” neʼe mahino ia neʼe mole heʼeki tonu ke hoko mai te Puleʼaga ʼi te temi ʼaia. Neʼe hoko mai koa ʼi te temi ʼaē neʼe hake ai ia Sesu ki selo? Kailoa, he neʼe ʼui e Petelo mo Paulo, ʼi te ʼosi fakatuʼuake ʼo Sesu, neʼe ina fakahoko ia te lea faka polofeta ʼo Pesalemo 110:​1, ʼaē ʼe ʼui fēnei ai: “Koʼeni ia te folafola ʼa Sehova ki toku ʼAliki: ‘Heka ʼi toku toʼomataʼu ʼo kaku ki taku tuku tou ʼu fili ke hage ko he tuʼuʼaga ki ʼou vaʼe.’ ” (Gaue 2:​32-35; Hepeleo 10:​12, 13) Ei, neʼe tonu ke fakatalitali.

23. (a) Ko te temi fea ʼaē neʼe ʼafio ai te Puleʼaga ʼo te ʼAtua? (b) Koteā ʼaē ka tou ako ʼi te kapite ʼaē ka hoa mai?

²³ Neʼe tonu ke fakatalitali ʼo aʼu ki ʼāfea? Lolotoga te 19 sēkulō, neʼe fakaauau e te kau Ako fakamalotoloto ʼo te Tohi-Tapu, ko te temi ʼaē neʼe fakatalitali ai neʼe fakaʼosi ʼi te 1914. (ʼO ʼuhiga mo te taʼu ʼaia, koutou vakaʼi Te Tahi ʼu Fakamahino, ʼi te pasina 215 ki te pasina 218.) Ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te malamanei ʼi te 1914, ʼe nātou fakamoʼoni neʼe tonu te ʼu fakaauau ʼa te kau Ako fakamalotoloto ʼaia ʼo te Tohi-Tapu. Ko te hoko ʼo te lea faka polofeta ʼe ina fakahā mai, ʼi te 1914, ko Kilisito neʼe liliu ko te Hau pea neʼe kamata ʼafio te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼaē ʼe ʼi selo. Koia, kua tou māʼuʼuli ʼi ‘te temi nounou’ ʼaē ʼe kei toe maʼa Satana. (Apokalipesi 12:12; Pesalemo 110:2) Tahi ʼaē meʼa, ʼe tou lava ʼui papau, kua ōvi mai te temi ʼaē ka gāue ai te Puleʼaga ʼo te ʼAtua moʼo fakahoko ia te finegalo ʼo te ʼAtua ʼi te kele. ʼE ko he logo fakafiafia koa kiā koutou? ʼE koutou faka tui koa ʼe moʼoni te faʼahi ʼaia? ʼI te kapite ʼaē ka hoa mai, ʼe koutou vakaʼi ai anai ko te Tohi-Tapu ʼe ina akoʼi moʼoni mai ia te ʼu meʼa ʼaia.